ftSe Jaargang. Woensdag 15 October lUlU No. 1413ft BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN. Feuilleton. ixveen. te :boom, fclKtWIT mp. Verwarring. Een overhaaste stap. Bureau: MARKT 31, GOi>DA« Ontginningswerk. ^Tïe’CL'W-E-exx uStod.-v-ertexxtie’bXs-At-v-oorGI-o-vLd.sx en VERSCHIJNT DAGELIJKS 1 27S3 18 1—4 re*el. flM. «Uw r»<»J mm ƒ4,44. Admiuismtie i Tolet tut.ro. S3. Kodaotio i Telef. Inters. 545. HOOFDBEMiK XLV I I. Mevr IDA. rt Kruis Verband- Saai Concordia. UB- OW* v Bouw- en Woning- «felcuniwie Armen- wer- vaa Je, zei zij zenuwaohtlg. maar als u het kort kun< mij dat aangenaam zijn.’’ in de hal gekomen au sloten INGEZONDEN MEDKDEELINGEN Op de voorpagina W $4» hoogw. om onaangonamen we- goed J, Wqd- ESSEN it. Coopa, Wijditr. Markt. 4124 31 abonnementen op ogenomen door Waddlnxveen iwe Schouwburg. En- llefiSc. Z UH HUN H6CN MET DIT FEN MIDDEL 1 f >.40 au Hy Drukkerij ma, - mü»a enezen door hel Maag, neer dan veertig jaren en echt met den naam NHI ITOELEN. UITTREK- lementem, veren- IRZ. 4065 10 0PJKS1 0 - ROTTERDAM. Gisteren meldden we, dat Estland beslo ten had Letland te steunen; het blijkt, dat het als compensatie voor deze hulp de stad Walk krjjgt. Sinds de aankomst van de Eatnische versterking, bestaande uit 60(H) man, heerscht een levendige gevechteactie tusschen Russen en Letten. De Russen na men Dunamunde en Bolderaa. Verder Oos telijk, aan de Zuidpunt van het Peipua-meer werd Pflkow (Ploakau) gebombardeerd. Daarentegen beschoot de Letsche artillerit Thorensberg. Zaal Kunstmin, Soc. penbare «rgadering rbejtHenden hen niet kou „Wei," zei Wricfthesley J ker viel hum moeilijk: c hij was door hartstocht. Ik ben op het punt Engeland - Euro pa - voor onbepaalden tijd te verlaten. Gewone advertence* en ingwxiden medodeeliagea bij contract tot aeer gered»- wenlen prijs. Groote letters na randen worden berekend naar plaatsruimte. Advertentiën kunnen worden ingeaonden door tusachenkonuit van «oliede Beefchaa deiaren, Advertentiebureaux en onze Agenten. De Duiteche regeer!ng tracht te doen ge- looven, dait Von der Goltz aan den strijd om Riga geen deel neemt Wel is het on- -■ -4 natuurlijk zeer zwaar te dragen, maar je zult het wel te boven komen. En ik ver zeker je, dat, boe vervelend en prozaïsch een respectabel leven met mij ook moge schijnen na de schitterende Loopbaan, die hij Je aanbood, toch een léven zal zijn, dat je op d«i duur beter zal beval len Wanneer hij gedacht had haar na zijn etiendige speech te zullen zien ineenkrim pen, getroffen, boo», gekwetst, dan kwam hij geheel bedrogen uit. Zij Het baar zak- loek zakken en wierp haar hoofd meteen flinke trofcjebe beweging achterover Zij kwam een paar stappan naderbijen keek hem vierkant in het gezicht met gróote verontwaardigde oogen. „Je bent een hael onbawhaaHfamaad,” zei ze met heldere duidelijke gletn. Hij was even verreet, ais wanneer zij hem een slag had gegeven. De minach tende glimlach verdween van zijn gelaat en maakte plaats voor een groote droef held Hij zag er pteteeling ouder uit, vermoeid, hopeloos <n van achter den stoel komend, liet hij zich daarop versla- gen oeervagen. „Ik ben dM altaa moe," kei hij. „Wj moe, bedoel je? zei zij gevat- Laat het dat zijn, Er beken, dat Ik wil, dat er aan aAfea een einde» komt JIJ bent ongelukkig met mij, ik ben - niet gelukkig met jou." Hij maakte haar het kleine verwohil ia die twee uitdrukkingen duidelijk door een kleine pauze. Laten wij tot een beaUusing komen. Meen je een scheiding?’. Zij drukte haar lippen, vaat op elkaar »v«nr«*cb- to zlobaeM op dal nogauhHk LorMochte Riga niet ingenomen? Felle strijd. Eberhardt neemt het bevel over. Het Duitsche antwoord. Neemt Von der Goltz ontslag? Dantzig een vrijhaven. Het deponeeren der ratificaties. Het congres te Washington. De schuldvraag.-In Duitschland. Loos alarm? ONS OVKBZICHT. In den omtrek van Riga wordt verwoed gevochten* Dit is het eeiwe, dat we met stellige zekerheid weten, -wertfenci zjjn de inlichtingen over de geberutenisaen in hat Oosten, die aan de wereld wonden ver strekt, uiterst verward en vaag. De bericht gevers spreken elkaar tegen, wat gisteren voor waar is verteld, heet vandaag onjuist of sterk overdreven, wat ons aanmaant tot de grootst mogelijke voorzichtigheid bjj het beoordeel en van al wat ons verder via Lon den, Parjjs, Berljjn en andere plaatsen wordt geseind. Uit verschillende bronnen was gemeld, dat Riga bezet was, de een beweerde door de troepen van Bermont, de ander schreef de verovering toe aan Von der Golta’ optreden, maar men was het er over eens, dat de Letten niet meer meester waren van de stad en dat hoogsteps enkele kleine afdeel ingen zich nog staande hiel den in de straten. Nu wordt uit Londen ge seind, dat de Duitsche troepen der zooge naamde West-Russdsche regeering, dus de Duitscheis die zich bij Bennont’s leger heb ben aangesloten, wel zijn opgerukt tot de voorsteden van Riga, welke door de I>wina van de stad gescheiden zijn- De rivier zou den ze echter nog niet overschreden hebben. De Letten zouden dus nog de baas zijn in Riga, waar ze, naar uit Mitau wordt be richt, de leden van het Duitsche gexant- juist, dat hij reeds enkele dagen geleden t» Berlijn is teruggekeerd, maar men verwacht hem daar nu spoedig. Zondag heeft ajja op volger, Hberfiardt, de troepen die naar Duitschland moeten worden teruggeleid, eindelijk kunnen bereiken en heeft Ven der Golta het bevelhdbberechap definitief aan hem overgedragen. Hiervan heeft r‘ generaal Ebertiandt de regeering van Li- tauen officieel kennis gegeven en haar me degedeeld, dat hij er naar zou rtrevea, niet alleen in goede verstandhouding mei da re geering van Litauen te bleven, maar eek om een eind te maken aan de oneeaigJteM tuwchen haar en de Russische troepen. Daar ham met het oog op zijn teak, de terugzending der Duitsche troepen, de be scherming der daarvoor noodige spoorwe gen zeer ter harte gaat en een bedreiging dezer lijnen moet worden belet, wenseht Hbertiardt ook peraoonltfk met de gevol* machtigde vertegenwoordiger» der Lltau- sche regeering besprekingen te houden. Laatstgenoemd^ heeft daarmee haar in stemming betuigt! en zal den minister ven vericeer en een officier van het ministerie van verdediging daartoe naar Satlcuny Ma den. Niét» behoeft Von der Golta du» meer te beletten naar Berlijn terug ta koeren. He< excuus, dat de latten den Duitaehen afdee- 1 ingen den terugtocht bemoeilijkten, aal voor den generaal alleen wel niet gelden. We zijn werkelijk benieuwd of hjj binnen - kort te Berljjn zal arriveeren en of hij «jjn regeering rekening en verantwoording aal afleggen voor zijn talmen, waardoor ze in zulke moeilijkheden ia geraakt. - ffer de Duitsche regeering zal gewen op do nota van Foch. Het zal naar de Deutsche AUgarn. Zeitung verneemt, onverwijld venwndeo worden, zoodra over zijn tekst otereenatem- ming ia verkregen tusschen de betrokken departementen, dus in de oerote plaats tua- sohen het departement van buitenJandache zaken en dat van de rjjkswoer. De rüksregeering heeft nieuwe scherpe maatregelen genomen ten aansien van het reizigersverkeer naar de Oostzeelandan. Het is thans vrijwel ónmogelijk om naar deze provincies te vertrekken en er munitie heen te zenden. Er mogen slechts leege treinen heenrijden om tropen te gaan aftha- len. Mocht Von der Golta, ondank» alias toch nog wegblijven, zal de Duitsche regee ring dan gevolg geven aan den wenscb der entente en ham ontslaan T De Deutsche Tageszeitung” meent te weten, dat de ge neraal, in verband met de laatste nota der Entente, en om dergeltjke willekeurige ge- weldmaatregelen tégen Duitschland te voorkomen, zelf reeds ontslag heeft aange vraagd. Dit zou wel de gemakkeltykate op lossing zjjn. Misschien lanceert het blad dit bericht alleen om Von der Golta attent te maken op de mogelijkheid bet conflict op rij geregeld tijdig ontvangen van ver- vecmakelijkbedeo lm agenda te mijn zei Manvel met een nissen heeft aangedurfd. Waarom ze niet arbeidskolonies heeft ingericht by de heide-ontginning in do Peel, bij de duin- beplanting op Texel on Vlieland, waarom ze zoodoende niet heeft weggenomen dien schrijnenden misstand, dat door gebrek aan plaatsruimte in de gevangenissen de strijd tegen den misdaad de laatste jaren een paskwil was? Waren de moeilijkheden te groot of miste het ministerie van Justitie de ener gie hier tot groote daden over te gaan Dat de moeilijkheden groot waren, is, haast niet te geiooven. Een regeering die duizen den soldaten, geïnterneerden, vluchtelingen en deserteurs jarenlang in kampen huis vestte, zou niet een paar honderd gevange nen op geïsoleerde eilanden aan het werk kunnen zetten? Of vreesde men ontvluchting Dan zou men al te oppervlakkig geoordeeld hebben. Want de buitenlandsche ervaring heeft ge leerd, dat de ontvluchtingen uiterst zeld zaam zyn. Misschien vreesde him vooral gevaren staan?" zei Savage iajn of teerd. ..Zeker, n»aar ale u het kort kunt ma ken, zou mij dat aas^genamn zijn." Zij waren nu ia de hal gekomen eu sloten de dour van de eetkamer, zoodat Marvel hen niet kon verstaan. kortaf Het spré- QvermeeHtord als Vertaald door J. P. WESSELINK-VAN ROSSUM. Nadruk v «rboden De minacLtHug verdween dadelijk plaats te maken voor een nkuwelgieriigen gMinlach. ..Gaat u heen," bel hij tot Savage, die naar hem toekwam. „I^aat mij u al4 't u blieft niet. „Kunt ge mij een oogaiblik te woord meer geagi- beleedfigende beweging en een kortiichje. „Ir het gsheal niet," zei hij. ,,Zcu ik denken, dat lady Wriotheeley u de eer ..ou aandoen u boven alia anderen te stellen? Neen, geloof mij mijnheer, u vleit u mot en ijdele hoop." Hij nam Savage verachtelijk op van het hoofd tot de voeten. Zijn gtheele houding was zoo beredeneerd beleedigemj, dat Sa vage op zijn beurt zijn woede voelde bo venkomen. Zijn oogen schoten vuur en zijn lippen w'erden bleek, maar Wrtothes- ley ging, alsof hij zioh niet verwaardig dc het gesprek vxx>rt te netten, naar de eeHratuer terug eu deed de deur met voor bedachten rade war zijn neus dftjht- Mhrvel stond nog bij den dahoorsteen- mantel met haar zakdoek voor de oogen, zij weende zadht, maar wanhopig. Het maakte Wrlolhewley krankzinnig haar zoo te zien. De duivel van woede, schaamte en teleurstel]! g kwam over hem. Hij ging op den bug v'&n een stoei leunen en staarde haar met vrageoln, somberen Klik aan, en een wreede miuaehtende glimlach kwam om zijn mond. „Goed zoo, .nijn‘lieve,’’ set hij lang zaam. „Beter nu te hullen dan later, ik wenffch je geluk met je gewond verstand, dat je woThield met hjm weg te loopen." Marvel’s hand beefde erii weialig, maar z’j keek niet op, noch veranderde eeuigh zins van Itouding. Ik twijfel niet of je meent nu door do grootste smart getroffen te zijn, ging bij voort op denaelfden minachtend»! toon- „Maar is het wejrftelijk noodlg zooveel tra nen te verbeten? la bet de moeite waard? Bet verft*» van j» romaBbakkniiufaar te Morgen vertrek Ücbe«ou Shvage haas tig „Je waart zooeven getuige van mijn albcluidagroet aan haar. Je weet, dat Ik haar liefheb. Maar." hij sprak zeer on- saniwhajjgead, „ik vrees, dat je uit het geen je zag,, e«i verkeerde gevolgtrekking hebt gemaakt, heb* begrepen, dat lady WriotlK’stey mij een warmer gevoel toe droeg dan. de meest gewone vriemteebap." HIJ zweeg hopeloos verward. Hij deed inderdaad zoo onhandig mogMijk, waar-, aan ffrioMiwMoy om eiud* iomAt» dm* mb schap, die voor het begin van d«n strijd da stad wijden verlaten, gevangen hebben ge- nonen. Hiertegen heeft de utiteebe legw» ring geproteateenk Een bericht van den correspondent van het Rotterdamsch Algemeen Persagent schap te Riga stelt de positie van de Duitsch-Russische aauvallerM als verre van schitterend voor. Na drie dagen hardnekkig vechten zouden xe een wapenstilstand heb ben gevraagd, op welk verzoek geen ant woord is gegeven. In de stad zjjn verschei dene projectielen neergekomen, waardoor geen Nederlanders werden gewond. van het gemeenschappelijk samenzijn’ Maar zoo redeneerende zou men twee dia- gen verwarren: gemeenschappelijke werk zaamheid en gemeenschappelijke o p- sluiting. Het is toch geheel iets anders den ganschen dag in de buitenlucht te ar beiden dan dag in dag uit te zamen sleur- arbeid te verrichten! Bezwaren zijn er altijd wel te vinden. Vooral de financieele lasten zul len breed uitgemeten worden. Maar deze worden toch ruimschoots goed gemaakt Jour het onmetelijke economische voordeel, dat .de ontginning van uitgestrekte gronden, die nu bjj gebrek aan arbeidskrachten achter wege moeten blijven, voor onsé volkswel vaart zal opleveren. Onmiddellijk de hand aan de ploeg ge slagen. Een groot „onontgonnert" terrein ligt hier Braak. I^at de regeering het gun stige oogenblik aangrijpen, nu juist zoovele barakkenkampen vrft komen en een leger van onderofficieren e. d. aan een kostwin ning moet worden geholpen! tranen Hopen haar langj-c de wangen., toen eer geluid achter hen, hen dead opstahrik- ken riotbetaley stond in het midden van de kamer eu zag hen vol minachting aan. Het is zelfs de vraag of wetsaanvulling noodig is; het stellen bjj wijze van voor waarde aan de voorwaardeljjk veroordeel den, dat zy onder staatstoezicht aan de ontginning moeten deelnemen, lijkt ons lang niet onmogelijk. Wel zal ons nuchter den kend volk niet dadelijk met alle idealisme in dit plan méégaan, het luistere echter naar wat men van de buitenlandsche behaalde resultaten zegt. Prof. Simon v. d. Aa zeide reeds in 1916, dat in Denemarken de opgedane ervaringen blijkens de rapporten uitermate gunstig waren. Boven verwach ting had de arbeidslust weldra die van den vrijen arbeider geëvenaard en menigmaal zelfs overtroffen. De verhouding van de gevangenen tot de ambtenaren kenmerkte zich door een eigen aardige gemakkelijkheid, straffen behoeven niet te worden opgelegd. Houding en toon onderling verbeterden niet alleen in verge lijking met die ih het tuchthuis, maar vol deden aan hooge eischen uit het gewone leven en vooral juistere begrippen van rechten en plichten jegens de samenleving ontstonden, die ook na ontslag in praktyk zijn gebracht. Niet het minst hierdoor wor den de proeven geacht volkomen te «ijn ge slaagd en zijn de betrokken autoriteiten be dacht op verdere bevestiging en uitbreiding. Men beseffe alle voordeelen goed: de ar beid zal hier veel eer tot z’n recht komen dan in de gevangenis. Tegenwoordig komen vele veroordeelden als stoere knapen in de gevangenis oin deze met verslapte spieren, gebroken gezondheid, fletse gevangenis deur te verlaten. Is dat verheffend, is dat opvoedend? Stelt men den gezonden in vloed van het buitenleven ver boven het gevangenisleven? Al te bruusk is thans de overgang van de absolute onvrijheid tot de volkomen vrijheid, al te velen zijn tegen dien plotselingen ommekeer niet bestand, hun moreel is gebroken eer ze een dag de gevangenis verlaten hebben. Wat een prachtige overgang zou deze buitenarbeid zijn, wat een prikkel ook om zich in de gevangenis goed te gedragen, in dien als belooning daarop de arbeidskolo- nie was gesteld! Zij, die met zwaren spier arbeid hun brood verdienen, hoeveel beter zouden ze hun maatschappelijk herstel kun nen bewerken, als niet hun spieren door ongewoonte en rust verslapt waren. De gedachte voor den gevangene, dat hjj nuttig werk doet, dat hjj zyn rekening met de maatschappij op eerlijke wyze vereffent, naar waarde schatten wij het hoogst. Zy moet veredelend werken, zij zal de moreele ontginning beginnen, die in de gevangenis met gebrekkige werktuigen werd begonnen. En daarna zal de reclasseering niet langer met physiek en psysisch vervallen personen te doen hebben. En dan uit een practisch oogpunt be schouwt is het onbegrijpelijk, Waarom de regeering niet eerder op groote schaal zoo’n een ontvolking van de gevange- ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad pet kwartaal ƒ3.15, per week 24 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal 2.75, met Zondagsblad 3.65. Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Markt 31, GOUDA, bij onze agenten, den boekhandel en de postkantoren. ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring) 15 revels f 1.05, eiken regel meer ƒ0.20. Van buiten Gouda en den beiorgkring: 15 regels f 1.30, elke regel meer 0.25. Advertentiën van publieke vermakelijkheden 12*/? cent per regel. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20 toeslag op den prijs. Tweeërlei ontginningswerk kennen wjj, het eene verricht de landeigenaar die woes te gronden tot vruchtbare akkers maakt, het andere verricht de gemeenschap, die verdorven karakters tot maatschappelijk bruikbare gracht om te vormen. Bodamontginning en karakterontginning Hoe schoon de tyd, de nieuwe tijd, die beide in een instituut zal doen samengaan! Hoe schoon de idee, dat wie tot landont- ginning wordt gebracht, zijn eigen k a- rakterontginner kan zijn. Ons strafstelsel is verouder.!, geen waar borgen geeft het, dat in de cel waarlijk ont ginningswerk wordt gedaan. Geen zeker heid dat in de gevangenis verdorven men- schen weer tot betere gedachten worden ge bracht. Slechts wie dat inziet, kan goed beoor- deelen de ontginningszegeningen, die op komst zyn. Wy doelen op ontginnings- arbeid van veroordeelde mis dadigers. Zet den veroordeelde aan het werk, aan productief werk in den buiten lucht en zie, hy ontgint den bodem en hjj brengt in cultuur de goede eigenschappen, die in ieder misdadiger verborgen liggen. Het is ons begrjjpeljjk, dat men niet verder heeft gezien, hoe tewerkstelling van gevan genen bjj ontginningen, bjj duinplantingen, e. a. veel beter resultaten moeten afwerpen dan ons huidig celsysteem. Pas in den allerlaatsten tjjd schjjnt men enkel onder den drang der omstandigheden op het idee gekomen te zjjn’. Een ver- eeniging moet reeds in werking zyn, die jeugdige veroordeelden bjj ontginningen aan het werk zet, als hun een‘voorwaai’- deljjke straf is opgelegd. Een dergeljjk streven vindt onstuimige toejuiching, mits men het niet als nood maatregel invoert, maar als noodzakeljjke schrede op dan weg der straf ontwikkeling beschouwt. Een algemeene hervorming van ons strafstelsel i.^ voorloopig on- mogeljjk, men moet dus niet met revolu- tionnaire plannen komen aandragen. Het groote voordeel van een dergeljjk instituut als de tewerkstelling van gevangenen is nu juist, dat het zich zoo goed aanpast aan de toestanden, die er nu eenmaal zjjn. Dure, permanente gestichten zjjn daarbjj niet noo- dig, tegenover een verwachte toeneming van andere kosten staat een belangryk eco nomisch tegenwicht, altjjd zullen de ge vMngenissen uitgangspunt,operatiebasis bljj- ven. In ht buitenland, vooral in Dene marken en Duitschland, is practisch en we tenschappelijk reeds pioi^jierwerk ver richt, we behoeven ons slechts te spiegelen uan de buitenlandsche ervaring om den landarbeid tot een fonkelende parel aan de fletse kroon van ons strafstelsel te ma ken. 68 „Ga je Mrenkalijk heen? Zal ik vriend verlieeen, 1 diepe droefheid Ln h»ar stem Alles ncheen luw® te vorbfón Niet wanneer gij het anders verlamgl, wanneerZij iiief haar hand op. „Loot onn laatste woord er een aen, waarvan de heriataering mij »al doen," zei zij geliroke»!. .Zeg mij,” zej hjj haaj hand gjrij- pend en nauwelijks kunnende spreken- Ik weet het reeds - toch, al is het erlangen wreed - ïk verlang het vaa je «ge® lippen te vernemen. Heb je mij nooit liefgehad?’' Zij aarzelde en werd zoo ellendig, dat hij zekwheid kreeg, waarneer hij die nle* reeds had. „BwUe Niged, als vriend houd ik kelljk veel Maar „Net®, uowu, meer IIet nlot wedift” «vlerbrak hij haar plotseling „Vaurwed, z«4 hij, haar belde handen in «K zijue nemend. „God zegen je." Hij boog 4Mh er av«r h««u »u kurte ze innig. MU xtahwn vstem te rijn leed en de GUI IMHE COURANT. lijk, oiudat zij niet ih staat w<a da tra nen te onderdrukken, dte wee* bovenkwa men. „Niet een formeele stahridlnf,’’ irt hl] .Laten wij om 'ahemate wil g*ew Uug gewen tot kletspraatjes, tot vermaak van onze vrienden. Onbüchanfd ato ja mij noemt, zou ik dat toch graag vttmlj len Maar ik sie niet In, waarom wij ikaar voordurend met zulke Mne» ea met elkaar» geteteohap zouden moeten ver velen Ut zie niet in hoe je het zult oon'ag- gen, tenminste juist nu. Je gnat mij naar Cicely, te het tan*?*’ „Zeker niet. Ik ha*l een atreepduor dl» Wupraok. Je kunt in bet vervolg je •igen weg g»tui, en ik ga den mijnen Ik heb ioht dan genoeg van dft ollre, ik ben w niet op gergakt om <te -rent van mijn leven te borteden met het bij wonen van jouw gehuil over het alrbejdkiem«n var je beminden. „Bte op!" ui ze zacht. „Waarom? Kan je ontkennen, <tat hij je lirfhetft? dat hij je dat vprtelde en meer, veel meer?" Zijn geaiebt werd weer sotubar- ,J>tt hij mij Iletherft te oog geen re ien. d»t je mij op zulk w»n toop mag x-epreken. Ik heb dat ongeluk nirtlnn- oer voorkomen Hel was miju schuld ulM Ik heb er niets aan kunnen dbeu." „Ntejurlljk nlrt. EW kan reu n»uw nooit. Dot ta be( gowow» <utwoo3L 1591 120 O u» ht

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1919 | | pagina 1