HEE
ORST
No. 14174
VERSCHIJNT DAGEUJKS
ASmiaUtrati* I Talat. lataaa. 42
Eerste Blad.
Feuilleton.
ER
Ml
cerletterx
•4
IE JONG,
elweo IS.
IEKTE
htirgen.
ESMANS,
notiaeur,
II, Rottartia.
XTie-ux-ws- ozx -A.d.’verte^tie’blo.cLvoQr Ghö'vxd.sa. exx Oxcl-is txe^exu
v-.ner .-trxT-r r.„ ..vo BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
Nieuwe tijden, nieuw geluid
„MODERNE”
bekroond. 20
MUEL.
WIJDSTRAAT 7
4
Dochters van Hecuba,
door
Bureau: MARKT 31, GOUDA.
1,01 IkSI IIE COURANT
Redactie, Telef. latere. 545.
hare Smaak en
iUNNIK.
Ik Iwi
moet fin voor ah»** alleen opko
der
5434 71
(Maa rat.**, I
fere
Ifrricht; hot
f te zijn. Zlj zoi:
me t
Dit nummer bestaat uit drie bladen
en een Kindercourant.
heelt zij verlof gehad,
haar ontslagen. De
.JMosdar”, zei zij, „u
pet», wat er al wordt
INGEZONDEN MEDEDEEUNGEN
Op de vwrpagina 50 54 heeger.
naar
,iloe te be»
het
5485 20
i bekende
8*-n
Oer-
re«.U <1U. dk. rHNi «aar (l*
w, als-
uit haar
kunnen
niomand
De aogsttge oogen
moeder werden nog angstiger.
met haar verlooide? Gaat
hem goed? Koiut hij niet spoedig
met recht
waarvan
Raadgever en Rechtspreker.
in de taak van den geneesheer is in de
twintigste eeuw weinig veranderd; de werk
wijze moge zich steeds wyzigen; speciali
satie moge eisch des tyds zyn geworden.
Maar de sociale roeping van den genees
kundige is steeds dezelfde gebleven, bevor
dering van den lichamelyken menschelyken
welstand.
Geheel anders is het met de roeping
van den rechtsgeleeerde, hetzij
rechter, hetzij advocaat. Iedere wijziging
in den economischen bouw van de maat
schappij brengt wijziging des rechtvaardi
gen mensch en dwingt den rechtsbeoefenaar
tot aanspanning aan de veranderde doelein
den. De kenner van de gewone regelen tufl-
schen de menschen onderling, over eigen
dom en verbintenissen enz., moet noodza
kelijk rekening houden met de geheele ge
wijzigde opvattingen omtrent doel en we
zen van eigendom, en met de moderne ver-
keers toes tanden. De beoefenaar van straf-
zucht moet noodzakelijk meegaan, tenmin
ste rekening houden met (te heel andere
ideeën, die de menschen over goed en slecht
hebben van vroeger met de totale omwer-
ping ven het oude vergeldingsbeginsel. Wie
zich op het geheel van de tusschen overheid
en onderdaan bestaande verhoudingen, het
Staatsrecht, toelegt, moet hetzelfde doen
met de moderne staatsleer. Enzoovoort.
De jurist is nu eenmaal een meer maat
schappelijk wezen dan de medicus. En is het
menschelijk lichaam onveranderltfk, de
menschenmaatschappij geenszins.
Kan de opleiding tot geneesheer dus in
principe gelijk blijven, die tot rechtspreker
en raadgever niet. Die moet met de
maatschappij gelijken tred houden.
Is dat nu gebeurd Heeft de oplei
ding tot jurist van al die jonge
lieden, die den meesterstitel hebben
ons vervolgens rechter, advocaat, nota
ris, justitieel ambtenaar, adviseur van een
of ander maatschappij, bankier, burge
meester, gezant, consul of eenig andere
sociaal of juridisch functionaris te wor
den met het lichaam der groote men
schenmaatschappij, verandering ondergaan?
Wy meenen van niet. Of althans niet vol
doende. En die meening is voor ons reed»
Gowom advertentiën en ingezondeg bö ooatrut tot roer gsredn-
«erden prijs. Groote letters en randen worden berekend Mar pbli» bruint ta
Adverteatiën kunnen werden ingezonden deer tUMKhenknnwt va» IfabtP**
delaren, Advertentiebureau» en onze Agenten.
bekijken? Hij ziet: „Burgerlijk Recht' een
vat vol problemen „Staatsrecht’’, een heer
leger ad* wetten. Strafrecht, een menigte
van richtigen. Het Procesrecht wordt bp-
ncheidenlyk op den achtergrond gehouden.
Dat moet men in de practijk maar leoren.
Die rfusachtige stof is in een paar Ja»r
tijds onder de knie te krijgen. Valt niet
mee.
Zonder eenige leiding, zonder eenige
voorbereiding, zonder houvast aan practi-
sche waarneming, moet het werk worden
verricht. De colleges dan? Geven die geen
houvast In theorie zou het kunnen, in de
practijk is het niet zoo Want de gewoonte
is, dat na het candidaats- eerst college ge-
loopen wordt en pas later met de eigeniyife
zelf-stiulie wordt begonnen, 't Is de om
gekeerde wereld. Want zoo hoort men <jp
college over zaken praten, waar men nog
nooit van gehoord heeft.
Die leerstof is gelijk voor allemaal. Gè-
lyk Recht voor Allen! Een mooie leuz^.
Maar in het juristen-onderricht verwerpe
lijk. Want do verscheidenheid van doelein
den, welke door de a.s. juristen in hi*n
maatschappelijk leven zullen worden nag|-
streefd, is zoo groot, dat de grootste helft
van de leerstof aan velen in dat latere levdr
nooit meer in studie komt. Wat heeft eun
bankier aan zijn strafrecht, wat een offi
cier van justite aan z|jn staatsrecht? Al
leen het burgerlijk recht komt ten nuttej
En dwaasheid is het dus pile oBderdeelqp
van het recht te laten bestudeeren doep-
mênschen, die later maar met één of enkele
in aanraking komen. Ware het anders, wei|J
een behoorlijke splitsing ingevoerd, daji
was er meer zekerheid, dat degeen, die eep
onderdeel tot levenstaak krijgt, dat volka
men beheer ach te. Differentiatie te
ook hier eisch des tijds. En verwaarloozing
van dezen eisch beteekent halve kennis.
Men heeft veel gesproken en geschrevep
over het repetitoren-systeem, hetwelk mep
een vloek noemde, voor de juristenopleiding.
Maar heeft er ooit iemand de schuld op die
opleiding zelve gegooid Is het wonder,
dat, als er éénige steun wordt geboden dour
een repetitor, die dankbaar wordt aan
vaard? Eerder is het gelukkig te noeme^,
dat er nog éénige leiding te vinden waj).
Die leiding moet dan wel eens in africhting
ontaard zijn. Maar er zjjn ook gevallen te
over, dat een student door de wetenschap
pelijke gesprekken met den repetitor ve<l
belangstelling voor zyn vak kreeg.
We kunnen niet te uitvoerig zjjn.
zoo is het in dit bestek onmogelijk
uitvoerig hervormingsplan
voren te brengen. In de uiteenzetting dor
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal per week 17 cent, met Zendagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, everal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal 2.75, met Zondagsblad 3.40.
"Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan om Burenu: Markt II, GOUDA,
bü ease agenten, den boekhandel en de postkantoren.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (beboerende tot den beaorgkring)
1—5 regels 1.05, eiken regel meer 0.20. Van buiten Gouda en den bexorgkring: 15
regals 1.39. elke regel meer 0.25. Advartentibn van publieke vermakelijkheden
12'/j cent per regel. Advertentiën in het Zatordagmimmer 20 toeslag ep den prijs
gebreken ligt echter reeds een vlggerwty
zing voor de toekomst. Zoo
eenige beginselen opstellen, waarna
gehandeld moet worden bjj de henleten*
van dit deel van hot hooger ondarwija.
Daar de jurist met de menschen in de maat
schappü in aanraking komt, hunne leefre
gelen beoordeelt, hun recepten V'eoMehrtyft,
is het eerste noodige: kennis van tneusch
en maatschappij, kennis van d® pgjcholqgie
en van de Sociologie en, ‘i'qnrqiamr
onderdeel van het laatste: de eeeuornte.
Dat alles is niet bij. te brengen op college
alleen. Reeds den student moet de moge
lijkheid geopend worden via de Rechtbank
of de advocatenkantoren kennis te nomen
van menschel ijke gedragingen, waarover
zij later zal moeten oordeelen. Wie de ad-
vocatenpractük zal beoefenen, moet gele
genheid hebben het elementaire hand
werk te leeren, contracten, proceoaiukken
op te stellen. Algemeen beginsel moet ook
zijn, dat hulp bjj de studie, en «acht* (tyftng
tot goede studie noodig is. Men behoeft
zich de illusie niet te scheppen, dat oen
student reeds het leven kan leeren vanuit
de studentenmaatschappij. Daarom echter
behoeft men nog niet, zooala tegenwoor
dig, zóóver van het praktische Iwrea ze
verwijderd te houden.
De maatschappij, heeft die belang by
een goede opleiding tot Raadgeven en
Rechtspreker? Arbeiders of werkgevers,
ambtenaar of onderdaan, hebben sa allen
tot plicht tot goede opleiding het hunne
b|j te dragen’ Wy meenen: ja! D» juris
ten vormen, zooate Mr. de Sayonun Lph
man o.a. opmerkt, uit kracht van hun ar
beid een belangrijke f a e t o r in de
maatschappy, niet omdat ze als zoodanig
de dragers zijn van nieuwe gedachten of
de menschheid pp nieuwe banen teuten,
maar omdat van hunne geschiktheid voor
de hun opgelegde taak veel afhangt of de
regelen, die aan de zich steeds vervormen*
de samenleving moeten gegeven worden,
aan hun doel zullen beantwoorden.**
Waar een belang is tot hervorming en dit
belang wordt ingezien, daar is de perste
stoot gegeven. Op den Minister van Qade*-
wys, die reeds blyk heeft gegeven, in deren
van goeden wille te zyn, rust dan de taak,
om de opgewekte krachten tot het gr
wenschte doel te voeren. Hoe eerder hoe
beter.
(LARA VIEB1G.
Geanterteeorde verteUng vaa
‘IfVK. .1 K WMBELINX-T. ROsarji
(Nadruk verboden
door velen on niet door de eersten de
besten verkondigd. In 1914 reeds door
Jhr. Mi. W. H. de Savomin Lohman, Vice-
President van den Hoogen Raad, in 1918
door Prof. Mr. I. H. Hymans, Hoogleeraar
in Amsterdam. De een uit meer theoretisch,
de ander uit zuiver practisch oogpunt; ach
ten te beiden de tegenwoordige opleiding
totaal onvoldoende. De gebreken daar
van springen ook de leek dadeiyk in het
oog. Zoo zou het toch al te dwaas zyn, als
een dokter op de menschen werd „losgela
ten” als hy nog nooit eerder een echte
patiënt had behandeld. Is het dan ook niét
zeer vreemd, om maar een voorbeeld te
noemen, dat iemand, die nog nooit een dag
vaarding heeft gezien; zich als advocaat
kan vestigen en alsdan op de rechtszoeken-
de menschheid wordt „losgelaten” en het
slechte aan zyn bekwaamheid en energie
is te danken, als er geen ongelukken ge
beuren Y
Laton we eens zien, hoe die opleiding aan
de Academie voor al die jongelieden gere
geld is.
Op de colleges wordt als regel woor-
delyk overgepend wat de hoogleeraar staat
te vertellen. Of de studenten het begrijpen
of niet, doet er niet toe. En daardoor is
het natuurlyk zeer de vraag, of werkelyk
iets wordt opgestoken. De kans bestaat
zeker. Maar, daar staat tegenover, dat het
college-bezoek voor den student niet ver
plicht iz, m. a. w. hij examen kan doen, al
heeft hy ook nooit een college bezocht. Men
tracht nu wel dat collegebezoek zoo groot
mogeiyk te maken door aan de wegblyvers
hoogero eischen te stellen op een examen,
maar meer dan een prikkel tot getrouwe
opkomst is dit niet. Die examens zelf
zyn even belacheiyk (dat is niet de schuld
van de hoogleerarenals het geheele exa
mensysteem, waarmee ons heele Neder-
landscho onderwys vergiftigd is. Dat lijkt
een ietwat krasse uitdrukking! Maar is het
«dan toch niet belachelyk, als men in 1 14
uur tijds (langer duurt een examen niet)
onderzoeken wil of iemand een zekere leer
stof, waarover hy enkele jaren heeft zitten
te ploeteren, werkelijk machtig is? Want
ieder weet, hoezeer door zenuwachtigheid,
overspanning of z.g. examenvrees dit exa-
men-uur met recht een avontuur moest
heeten, waarvan de afloop vaak moeilijk
valt te voorspellen. Heeft men die twee
examens met succes afgelegd, dan moet een
soort proeve van maatschappelijke be
kwaamheid worden afgelegd door op een
openbare zitting van de faculteit een paar
stellingen te verdedigen tegen de aanvallen
van de hoogleeraren. Zekerheid, dat de pa-
dan wordt zo bow. Ik roof* hnar
s'ill tij.* Ihmt gnug blan •aan. M«ar
erg ate n»i wsh heb nog nooit. Altijd door
«eiirijft ze aan hem ze doet nieiH dikt
hen «ehrijven en pakjes sturen. IJ kunt
niet geloovep, wat zij al nM eteUrt |e-
bikjew chocotakic, praline», chq!«rMlrop
pel*, pepermunt, wort*, koutten - «ij
e..»aart het zich uit den. mond, wij betobtm
het ook niet zoo breed. De vn»uw wrong
haar handen. „Juffrouw, ir weet hetntei.
iiHWr ik heb zoo’n an^Atig roortpivoeif
Ook Gertrud Hleaeihahn voeMe *loh he-
angHl. Had slj maar farfofd op
vet wteje om haar kalmer te maken, "er
trud dacfet daar nog over na, toon «IJ
ploteeflas; voelde, dat twee srp»u atonu
achtig om haar hals werden g.ettagw, «oo-
lat zij stil mowt staan. ..Trnde".
Ja, daar was Gretchepf kussen
h andden op hw mond.
..Hocrtttk, d<U Ik je tref’ Ik b«i eoo
gelukkig. Trudje, mi komt hij spoedig, nu
'leren wc gauw bruiloft! Vandaag wss
ik hij Herzog, daar heh h wide lij voor
»’ljn japon gAtoaht Mooi ben Ik niet, dai
Ik wel, mMüf dan zal Ik mooi Mln.
I nidjeTelkens weer omheteda zij haar
xt iendin; haar oogd
h ilfduUter de trieste HteJaberltataing.
,Jle<>lt Mj dan gvachrevon. wanneer hij
komt
.vNog niet precis, m&ar w.wt te” -
Margarathe DKrich Mng zwaar «m dró
«rir vsn de andere en liep mee haar
mee
hier
„Juffrouw nieeeliuihn, de vrouw karaf)
heel ‘dicht naat haar too eu fluisterde,
„dat b het juist: Nu eens zegt zij: hti
koiirt overmorgen en dan lax-ht «ij eas4o|l
z._, zich zoo verheugd aan alsof zij dól
fs - dan zegt zij weer: hij is gewond
en stelt zich weer aan - en dan zegt zij
ueer: hij koud nooit en dan huilt zij
zich liaif dood.
Juffrouw, Ik zeg u, het Is om er krank
zinnig van te worden. Vroeger, toen mijn
anno man zoolang ziuk lag aan waterzucht
••a stierf, was het nog nut zoo erg voor
mij als nu met Grefchea. Denk eeuw aan;
onlangH 'alt zij eeu l oldgraue o<u def
hals, die hier In den winkel stond en e.f)
sigaar kocht. En daarbij gaf zij een gil,
die mij nog in de ooien kliuki De man
iHühte er om en zei „Niet zoo wild
Hei wan een getrouwde ma.i, in het geheel
ni-t jong meer Zij liad hem alleen maaf
van achteren gwien, en zoo ziea de Fcl<|-
grauen er allen lietzelfde uit. D.wrna sloft
zij zich weer op. Vergeel» heb ik aan de
deur gebedeld „Doe loch open Ik w«|
echt bang. Eu dan moet men tod) maar
veer lüer in den winkel staan en vrieq
fielljk zijn en nien kan ook niet aan Ieder
een zeggen, waarom men verkeerd opteft
of niet goed teruggeeft* De angte 4t mij
nog in de ledendien nuur ik niet meet
kwijl. Kwam er tooi) maar Hjotdig een
eiiu' aan dien oorlog
„Nu moei ik gnan,'' zei Gertrud gedrukt
„Ooh, blijf tod) nog eeu beetje iSneektd
de vrouw, „zij komt mteseliieu dadelijk.?
„Waar b «ij dan naar toe
,,D*4 wret ft; htet, ik mag otet vregaa,
Mevrouw von Voigt keök van heel na
bij In een paar oogen, die reels zooveel
geweend hadden, dat de tfla-ne der jeugi
".«^geweend was. „Vjjtfdltent u goed?”
..Vier mark vijftig, ale ik dengansohea
dag werk. Vroeger naaide H millaire jasf
i «en, dat was beter. Afiaar ik ben bang.
dat er ook aan het naaien van ransel**
Spoedig een eind zal komener Is geen
leer meer. En wat !k dan doen, moet?!”
Een sombere, afgetrokken uitdrukking kwam
in tte bruine, oogen. „Straatvegen - wie
weet het, -lat komt ook nog!" Het kwaïn
ar met groote bitterheid uit; het
of de oogen van de dame allee
hdaldm. Ik zou kantoorwerk
doen, dat heb ik geleerd, maar
n 'omt mij!''
Klonk dat ni.4 als een kreet van diep
innerlijke ellende? Mevrouw von Volgt
legde haar hand kalmeerend op ie door-
g-»!oken vnn.petrH. De meJitrt’flsigers had
den reeds geiufeterd: „Spreek er nu inaar
n et oiver. Op een andere .reer bepraten
wij hu nog een*. Wilt u niet een» bij mij
komen? Zij noemde haar naam en haar
adres.
Gertrud kromp ineen; hoe wae het mo-
g<Hjk, dal zij haar niet herkend had! Dal
was Immers de mevrouw, waar vrouw
IkimhroMski werkte. Verlagen staimeWe zij:
.Graag! en daarna zweeg zaj.
Mevrouw son Volgt Ivad iiaar neg tee»
geknikt en gezegd: „Dus t4 weerziens!"
Genrud voelde de vriendelijkheid, maar
neen, er heen gaan zou zij toch niet. Wat
wt«i zulk een aanzienlijke vrouw van haar
diende?!
Tosn zij hei sigarenwinkeltje v«u Dtel-
17) -
Mevrouw von Volgt voelde het zelö: door
flen oorlog was baar inedelijddi gegroeit^
r',Bna)9 do vleugels van een vogel, die niet
“•eer gekoetw4oL« worden; stond en opvoe-
nl? hadden ze vroeger kort g dtomlen, ny
Mplodden haar gevoelens zich vrijer.
’«rtrud richtte ziqh op ei schoof lnaf
r"le« kap reolu. Zij voelde, <la| de hel-
J><Xge:i onderv.oek«.n^ op lm air waren i
..ot was hw echter niet moge^
L stug te zijn. Zij zei: ,.dank u wel,
^vool me heel goed, ik hen alleen maa^
Een gwdoht! Mevrouw von
‘Kt zag «te doorelokeu viig rs, waaraa
11 hajulschoenen waren. Een gelaat niet
Mei., uitdrukking, ni4 du \an een
J*ooe arbetóu.w. „U werkt zeker h,
“wijn? woont u ook i^n?’’
^rtrud glimlachte damrijaar - l>oe Dug
dat iemand een deeine-
vraag tot haar had gerioht!
il' raMe*s>i antwoordde zij zacht;
7* d°h a^r de vrouw, dip tegen-
haar zat, de anderen boeiden toch
ww 4 *4
tiënt die stellingen zelf lieeft gemaakt, be
staat niet.
Zoo wordt men Mr. in de rechten!
Deze methode van onderwas
laat bijna alles aan den student zelf over.
Van do geheel gedwongen en onzelfstandi
ge studie van het gymnasium tot die zelf
standige methode aan de unlversiteit
dat is een heele sprong. En een gewaagde.
Als men hem tenminste waagt! Want er
zijn helaas zoo velen, die hun studie niet
voleindigen. En zou dat wel Altyd hun eigen
schuld zyn?
Tot zoover spraken- we over het systeem
van onderwys.
Nu de leerstof. Daar is vah systeepi
eigenlyk geen sprake. Men oordeele zelf:
het begin-onderwys omvat drie vakken, die
totaal geen verwantschap bezitten en die
na het candidaatsexan»en aan hun lot wor
den overgelaten en uit het geheugen van
den student mogen verdwynen.
Romeinsch Recht. Economie en Encyclo
paedia. Het eerste heeft maar voor een
deel der juristen waarde in de latere prae-
tijk en dan nog slechts..historische
waarde. Toch is het hoofdjchotel in den
eersten cursus Ecunomlj; enz. vooral
in dezen tijd nuttig en mooi vak, maar
erg lastig en byna onbegrijp^iyk voor jon
gelieden, die nog weinig van da maatschap-
py zelf gezien hebben. De theoretische be
handeling sluit nergens by Ml, niet by de
gymnasiale opleiding, niet Mü de leven|-
practyk en vindt hoegenaamd geejj voort
zetting in de latere studiejaren, hoe nuttig
grondige economische kennis ook voor den
jurist moge zyn.
De allergewichtigste economische en so
ciale vraagstukken, die een tyd lang het ge
zichtsveld van den jeugdigen student heb
ben beroerd, zyn dan ook bestemd om
slechts oppervlakkigen indruk na te laten.
Dan de Encyclopaedic. Die is op haar juiste
plaats, maar ten onrechte in een veel te
klein hoekje geduwd. Terwijl toch in de
eerste jaren een Inleiding e» een Overzicht
van het Recht in het algemeen noodig wa
re, wordt aan de Encyclopaedic die daar
voor dienstig zou kunnen zijn, 2 college-
uren per week gew^d. Is dat systeem?
We gaan verder. Heeft men dat candi-
daatsexamen .•un - r den rog, dan
wonder opent zich voor de nieuwsgi-1 .gn
oogen - an den jongen candidaat, een we
reld vol van nieuwigheden, een al te w5jd
verschiet. Het duizelt hem. Hy gaat een
tydje luieren om van de overspanning tn
de schrik te bekomen aleer hy de stoute
schoenen aantrekt om de dingen van de
nieuwe wereld eens nauwkeuriger te gaap
ricüi voorbij kwam, herfonegft zij ziX
plotseling, hoe lang zij Margarethe nio(
1 geaien had. Door l*aai' eigen lichimelijke
ea geestelijke ellende had zij haar geheel
vergeten. Zij keek een ougeubli? iloor het
viiikQlraam. Vrouw Dietrich rftoisl juist
in het zwalkverilcMe wiuktfeje aohter de
toonbank. Op het oogealj.lk wae er
soldaat binnen om sigaren te koopeti
trud giug snel naar binnen en vfroeg naar
(rretohen. „Ooh God, juf(n>uw Hfieeelbahn!
Hei kleine gezlctlrt van de vrouw acheen
vandaag nog kleiner Gretchen is er niet?'
„Heeft zij nog dieiwt?"
..IhenM? Zij is in het g.heel net meer
op het bureau. Weet u dnt dia nl-t? IJe
moeder Hat« zeer verbaasd.
Ik heb haar in lang niet gezien.
..En zij zegt toch altijd, dal zij nnar u
He gaat. God, neen, juffrouw fiitMelbah:^
«ie vrouw begon plotseling te sclireieii. Ik
weet in het geheel niet, wat «r met Gr<-fr I
clien is. Zij is zoo zesuiwacfitig Nu zegt
zij d 11, dan zegt zij dat. Een tijd lang
_i. d-. d, maar nu hu'iben zij
dienst is ook ie zwaar.
,.u kunt niet begrij-
wat er al wordt ge.elefonejtf’d. En
diarbij heeft men toch zijn eigen gedach
ten.Ik ben blij, dat zij dat beroep f)e<<|
opgegeven Hoe moeilijk het ook voor mij
te, ik - -
men.”
„Zij zal toch wel gaan trouwen, trooe.
te Gertrud.
..Gelooft u?"
5437 21»
16
