JONGENS m 13-11 jirp InftjjJ gevraagd
volwassen en halfwas SOLDEERDER!!.
Dorlas Thee
B. J. VAN Muien, Westhaven 55"
plex-
VAN HOORN DE JONG,
Abonneert'IJ op dit Blad.
Junker Ruh-Gastoestellen en Fornuizen
ERVEN M. M. VAN LOON, Dubbe,^t.Goute
Luchtsebonnel.
TUINGRIND.
prachtig Tuingrind.
JOH. DESSING i Co.,
RX Premier.
COSTUMES
J. VLAG,
Fa. J.C.SIBBES-GOUDA
Heeren Mode-Artikelen
s
HO UITEEVOEID DHUIWEIX
CONE COURANT
Oranje Pecco Gruisthee
Rijwielen en Motoren.
Dorlas Koffie,
VERHUIZINGEN van en naar alle
plaatsen onder volledige garantie.
Tijdelijke Prijsvermindering
Haaruitval?*
I.
Parfumerieën en Toiletartikelen.
Speciaal adres voor HAARNElTEN,
fWIE, aiKK a UtlIHFE
DAMESKOUSEN
33 cent per one.
STERK
nD« Goedkoope Winkel"
J. KEIJ, GEDIPLOMEERD KAPPER,
SALON voor Scheren en Haarsnijden.
ibr
'Vraigt prljscoiirant. V
Doelerftraat 12.
Wederom op ket Sportterrein
gearriveerd
ADRIAAN HUIJGENS
Grlndzand,
Zand en
behelpen.
OOSTHAVEN 26, - GOUDA.
BARNSTEEN Sigaren-
en Sigarettenpijpje^
iigarenhandel
Sigarenhsndel „BORNEO",
Adverteert In dit Blad
vervaardigt
Kuiperstraat 42-43, Tel. 592.
PUROLZEEP.
Tweede POLITIE LOTERIJ.
Dameshemden - Nachthemden
Pantalons - Flanellen - Rokken
Tailles Combinations.
Heerenhemdeh - Flanellen
Nachthëmden
g
S. S. *VARÉ DANTZIG
levert vlug en
tot billijkeh prijs
Drukkerij A. BRINKMAN ZOON
**v
r Tweede Blad.
e
voor de WIMmtallaflalabPlok der T. Is. VINULV on Co'*
Loonen n**r Irefttyd van f 4.50 tot f 14.50. per we«k.
Teven* kunnen geplaatst worden eenlge
Zich Mn te melden DINSDAG 2f* MEI of volgende dagen b\j den POR
TIER der Fabriek, Bunrtje alhier. 2684 40
Alom verkrijgbaar.
MO, M. MO, 3M, 86, 40 cent per one.
tegen ulterete lage prijzen.
Reparatiën lllug en Billijk.
Aanbevelend,
en *olled la het SCHOIISIL uit '28L2 30
HT Vergelijk PRIJZEN en KWALITEIT. "PC
RECLAME AANBIEDING
BOX HEEREN RIJG BOTTINES 18.50. leder paar gegarandeard
Hat KSTE voar dan LAASSTEH prl)a. Nlauwata Modallan In BRUIN an ZWART.
KL.EIWEQ Mo. 1, hoek Turlmarkt.
DUBBELE BUURT O, GOUDA.
Ruime aorteeriug m
in alle kleuren, vr.o. ook wil en grlje.
teïjTj^ -
lil «WTT
gouda
r.t—t
WOERDFN
f Vraagt Prijsopgaaf.
van
welke nog steeds in het verbruik de zuinigste zijn en aanbevolen worden
door de H.H. Gas-Directeuren als de beste.
Grootste en Modernst
ingerichte Electrische
Zaterdagavond 6 uur
opening.
Praohtiga Muziek.
Sohitterenrie Vsrliohtiag.
Aanbevelend,
2810 30 DE DIRECTIE.
Wilt gij Uw tuinen be
langrijk verfraaien, besteld
dan ons:
Ook voorhanden:
2795 4
KANTOOR:
alleen écht met het merk
Prach
813 KLEIWE
Prachtige Sorteering.
Aanbevelend, *6»
KLEIWEG 87. 10
Waschi Uw hoofd net
Zij reinigt do hoofdhuid van
•chilfera cn roos, bevordert
haargroei, gegieeat haar
uitval en maakt het baar
zacht an g'anzeod Pr Ijl per
atuk 90 cent.
Bil Apth. en alle Prpgia»—
Zie verkoopadr«ksen in
dit blad bij advertentie
MIJNHARD!"*
geee—faraehtijs tablotton
2781 24 (Goedgekeurd bg ,K. fe. No. 19 <Ld. 14-2-20),
Vnn de 150000 loten zijn er in enkele weken 118000 verkocht, hetgeen bewjjgt,
dat de 1411 prijzen, w.o. 4 pera. Auto, een Paard en Rijtuig, eikenhouten Eetkamer,
ameublement, Tafelzilver, «ware Harley Dadvidson, 10 Fongers rijwielen, ±160 gou
den en zilveren Horloges, enz., mooi, het doel goed en het vertrouwen groot zijn.
ELK LOT KOST SLECHTS 50 CENT, Trekking is bepaald op 15 Juni a.a.
Loten o.a. verkrijgbaar by G. J. VAN BURX, Boekhandelaar, Kleiweg 39, te
Gouda. j i goArt-vi
TELEFOON 423
HOOGSTRAAT 7,
Steeds ruime voorraad
Heeren
Kinderen
2774 44
£f\/ïi jhe m Leoio
MARKT4S
RUIME KEUZE
OOUOA
210, 30
f.rjt 'I dl -thö --KM*
-öb-ar»
MARKT 31 - Tel., Int 82 - GOUDA
ZATERDAG, 22 MEI 1920.
BKIBTSN UIT DB HOFSTAD.
CCCCCV1.
In overoude tyden behoorde de kermis tot
de meest geliefdevermaken. Ze was een
tijdsbepaling in het jaar. Men maakte
,,0111000" in de huizen vóór kermis, men
giilg vlak vóór of na kermis trouwen; men
had de kermis-fooien, in één woord, tal van
meer of minder belangrijke feiten in het
huiselijke of maatschappelijke leven werden
wat de tijdsbepaling betrof, vastgekoppeld
aan de kermis. De kermis was een groote
gebeurtenis in het jaar. Feitelijk stond dan
de stad op haar hoofd, althans was menig
hoofd op hol. Vele bezadigde huisvaders en
huismoeders herinneren zich met vreugde
de oude kermis die voor velen nog deze
blijde herinnering heeft, dat zg de plaats is
geweest waar de eerste connectie, die later
uitliep in den wetteiyken band des huwe
lijks, werd aangeknoopt. De ontwikkeling
van het maatschappelijk leven moest wel
leiden tot de verdwijning van de kermissen.
En ze verdwenen dan ook. De gelegenheid
tot vermaak en ontspanning is het gansche
jaar zóó groot, dat het wel onnoodig moest
heeten nog eens een speciale week aan niets
dan vermaak te wgden. Bovendien hadden
de kermissen dit tegen dat ze niet met den
tgd meegingen, dat ze vermaken brachten
die allang uitgediend hadden en dat zg in
het algemeen een cachet droegen, dat niet
in stijl van den modernen tgd was.
Ook in den Haag verdween de kermis.
Echter meende de Dierentuin dat het ge
roepen was deze ouderwetsche instelling in
bet leven te houden. Op haar terreinen
richt deze tuin jaarlijks iets in dat een
kleine nabootsing kan heeten van de oude
kermis. Typeerend echter voor het begrip
kermis" is het, dat men angstvallig ver
mijdt om dit woord te gebruiken. Telken
jare verzoekt de directie nog eens instante-
iyk om dit woord in de bladen niet te ge-
hruiken. Het heet nu deftig „voorjaars
feest", hetgeen dus geen kwalificatie meer
is van den aard van het „feest", maar ah
leen aanduidt het „wanneer" van het pretje.
Met dit oppervlakkige aardigheidje heeft
men getracht de mei^ehen zoet te houden,
die zich met een deAelijk feest minder
kunnen vereenigen. Hbtis onbegrijpelijk
dat dit feest nog in het wqjj. kan blgven;
trouwens het valt op dat het kfermis vierend
publiek behalve voor een deel uit kinderen
f bestaand, voor het overige deel wordt ge
vormd door dat typische overgangsgroepje
van de menschheid, dat slungelt tusschen 16
en 21 jaar. Van een eenigszins massaal be
zoek aan dit mislukte ersatz van de oude
kermis is gelukkig geen sprake.
Op dit oogenbljk woedt dit feest weer en
wjj maken er melding van om te doen zien,
dat het vooruitstrevende den Haag ook nog
wel eeite akelig achterlijk kan zijn. Over
dw smaak valt niet te twisten, zal men
bfwijzen maar er zyn ten slotte smaken,
waarvan kan worden aangetoond, dat ze
niet fraai en niet fgn zgn.
Terwiil *K> PM Is uitgaiMait dat tte
inkomstenbelasting enorm moet stggen, is
thans «door den wethouder van openbare
Wérken een plan ingediend, waarvan de to-
taalkosten niet minder dan zeven en dertig
millioen bedragen. Deze uitgaven zyn voor
straat-aanleg, vemeersverbeteringen, scho
lenbouw, parken,!sport- en speelterreinen,
havenplannen, gAbouwen voor gemeente
diensten en gemeenschapsbelangen.
Men zou verwacht hebben, dat den Haag
thans de uiterste zuinigheid^zou betrach-
x ten, dat het alles nalaten zou^at niet strikt
noodig is; verre van dat, wil het den Grand-
Seigneur uithangen. Alleen de onteigening
van een nieuw raadhuis bedraagt drie mil
lioen en een nieuwe centrale brandweer
post niet minder dan 1% millioen. Voor ha
venplannen 4% millioen, hetgeen bespotte
lijk is. Een tweede binnenhaven vooriSche-
vsningen zal alleen reeds 7% millioeï! kos
ten. Ën als die dan even best is als de
eerste, zyn wy gogd af.
Het Is alles nog wel een plan, maar z\j
weten dat van de gemeenteraad niet veel
goed» i» te wachten. Het is een oveamoedig
plan, dat in dezen tijd stellig achterwege
had moeten blgven. Tal van posten dienen
er onmiddellijk van te verdwijnen. Zeker
om te beginnen het nieuwe radMhuiè en het
nieuwe brandweerstation, twee Wejelde-arti
kelen. Met de woninghuremêedeeling,
waaraan de gemeente zich al eenige jaren
te buiten gaat, dient eveneens opgehouden.
Bet jp zonderling dat in dagen van ar
moede d^hoovaardg zoo gemakkelijk het
¥x>fd opsteekt en dat een meerhoofdig ge
meentebestuur deze fout niet weet te ont
gaan. De crisisschuld is natuurlgk enorm.
Ten slotte vermelden we nog dat de Cri-
siscoura^, die eenige jaren door de« ge-
j uitgegeven, heeft opgehouden
In deze courant kwamen de
tneente werd uitj
te bestaan,
idedeelingen over
or. Toei
de crisismaatregelen
voor. Toen deze niet meer voldoende in om
vang waren om de krant te vullen, heeft
men er allerlei andère mededeel ingen in
gebracht, waarschijnlijk reeds met het oog
merk om de courant handhaven, ook al
was er geen enkele crisis-regeling meer.
Verleden jaar werd tot die handhaving een
Ppging gedaan, welke ten slotte is mislukt.
Het ediéen de bedoeling te zyn om een ge-
meentelgke afvoerkanaal voot Sffigieele be
richten te vormen, waarmede men indirect
«e algemeene pers zou trachten te bestrg-
o«n wanneer deze zich tegen het gemeente-
oestuur zette. Gelukkig is deze snoode "po-
ffSjn!et gelakt. Wanneer er iets niet ge
f i 18 voor 8®m®entélgke exploitatie dar
U het wel een krant. Trouwens daarvan
de Criaiscourant het ondubbelzinnige
®f*Y8 Wanneer die couraht nog was ge-
|P|aatet onder leiding van een ter zake kun-
»g man dan was er iets van te maken ge-
«SÜÜ& •Jverd Wer ®®hter geleid door een
♦yP'ato. Thans ruste zy in vrede.
HAGENAAR.
f
MedUche Brieven.
Een en ander uit de geschiedenis der
Ademhaling.
H.
Wy hebben den vorigen keer reeds gezien
dat John Mayou, niettegenstaande dezen ge
malen onderzoeker slechts 'n korten levens
duur beschoren was, een belangrijke stap in
de goede richting gedaan heeft en deze een
wegwijzer geweest is voor zgn opvolgers.
Onder hen moet ik nn eerst noemen Priest
ly, die in de tweede helfd der 18e eeuw leef-
*de. Hg is vooral de man die zich bezig ge
houden heeft met onderzoekingen, die ten
doel hadden de bedorven lucht, zooals die
ontstaat bg uitademing of bij Verbranding
wederom dienstbaar te maken voor het le
ven van mensch en dier. Alhoewel hem dit
ten eenenmale mislukte, toch heeft zijn
werk vruchten afgeworpen, daar hy n.l. het
merkwaardige feit ontdekte, dat, hoewel
mensch en dier kwgnden in een dergclgke
atmosfeer, de planten hierin uitermate goed
groeiden en de lucht wederom levenskracht
gaven, zoodat mensch en dier wederom van
haar konden profiteered
In die dagen leefde ook Lavoisier, die zoo-
als u zich misschien nog herinneren zult uit
uw geschiedkundige kennis den 8stëfc,J|Uart
1794 onthoofd werd. Deze geleerde heeft op
gemerkt dat het z.g.n. gassilvestre uit vroe
gere dagen niet één stof was, doch een ver
binding van twee stoffen n.l. koolstof en
zuurstof en wel in een bepaalde verhouding.
Het koolzuur, dat nu in de uitademingslucht
van mensch en dier aanwezig was bracht hü
verband met het verbruik van zuurstof,
zooals dit bij de inademing plaats vindt De
ademhaling is dus niets anders dan de ver
binding; van de zuurstof met de koolstof,
aggewerkt product, dat zich overal in
ons organisme bevindt. Op deze wgze was
het ook zeer verklaarbaar, waarom een
mensch of dier een eigen lichaamswarmte
bezat en zoo kwam Lavoisier tot zijn be
roemde en tevens geniale uitspraak: „dat de
ademhaling een langzaam verbrandingspro
ces is zooals dit bij het branden van een
léunp plaats heeft." Voor ons zijn thans deze
zaken zeer simpel, doch wanneer wij ons
een oogenblik voorstellen niets van al deze
processen te weten, dan komen wij onwille
keurig in extase en tot de conclusie, dat La
voisier een buitengemeen begaafd man
moet geweest zijn, die a. h. w. bg intuitie
voelde, welke richting hij bjj zijn onderzoe
kingen had iil te slaan. Al kunnen wg dit
alles geenszins ontkennen en staan wij vol
verbazing stil, wanneer wg dezen genialen
greep bestpdeeren, toch moet ik er onmid
dellijk op laten volgen: „ook groote geesten
kunnen dwalen en wie onzer is onfeilbaar."
Zoo was het ook met dezen grootep man.
Lavoisier meende dat de longen de plaats
was, waarin het verbrandingsproces plaats
vond en op deze wgze onze lichaamswarmte
onderhouden werd. Dit was echtereen mis
greep, want zou ditj waar zgn, dan zouden
onze longen een hoogete temperatuur moe
ten hebben, dan elk ander orgaan in ons li'
chaam. Het kostte weinig moeite aan te too-
nen, dat dit niet het geval was. Op deze wg
ze werd de zaak weer danig aan het wanke
len gebracht en begon men ook te twgfelei
aan de andere door Lavoisiv opgestelde
theorieën. Gelukkig trad spoedig een ander
bekwaam man naar voren, Lóngrange ge
naamd, di% hoewel tevens één der e
geweest' zj^e, die Lavoisier bestreden had,
in staat was een andere meer plausibele
verklaring hieromtrent te geven en mede
deelde, dat in de longen een uitwisseling van
gassen slechts plaats heeft en het door de
longen circuleerende bloed eensdeels kool
zuur afstaat, anderdeels zuurstof opneemt,
terwgl het verbrandingsproces in alle dee-
len van ons organisme, waarin het bloed
stroomt, plaats vindt. Zoo was het ook be
grijpelijk, hoeonze liéhaamstemperatuur
over het geheele 'organisme een gelgke eb
constante onder normale omstandigheden
kon zijn.
U begrijpt wellicht, dat deze uitspraak
een buitengewoon ingewikkelde was en zeer
moeilgk te controleeren. Ik zal ^an ook niet
uw tyd hiervoor in beslag nefnen; doch u
alleen mededeelen, dat het werkelijk gelukt
is aan te toonen, dat op deze wgze e$n en
ander in ayn werk gaat Ook later is dit al
les herhaaldelijk gecontroleerd en juist be
vonden. -e -
Zooals u in deze beide Wee ren gezien hebt
is het ademhalingsproces niét zoo bgzonder
eenvoudig en hebben na Aristoteles al heel
wat geleeyde mannen hun hoofd hierover
gebroken. Wg plukken nu de vruchten van
dezenarbeid, die eeuwen in beslag genomen
heeft en meende ik, dat het u zou interes
seeren eens een kijkje te nemen in het me
disch geploeter van vroegere dagen.
MODEPRAATJE.
weg geweigerd, maar hopen doe ik het van
harte, want daar moet het toch heen. Zelf
draag ik nooit iets, wat ik leelgk van )gn
vind, al is het honderd keer mode en wat
ik doen kan, om anderen te beletten, zich
door Mode, boven goede smaak, te laten
leiden, doe ik met hart en zieL Het begin
van dezen zomer was al niets beter dan
andere: de uitgestalde modellen waren meer
dan bespottelgk. En de Mode-huizen leken
er wel op gesteld ons de Mode-kleuren zoo
veel mogelgk tegen te maken, want juist de
meest schreeuwende tinten van groen en
terra cotta tot vermilioen toe, werden uit
gestald alsof er geen prachtiger, zachtere
tinten in bestonden.
Zoo lgken zeer veel dames overtuigd van
de noodzakelijkheid, de twee mode-kleuren
bg elkaar tè*dragen en liefst dan nog, het
hardste groen en het hardste terra cotta
of oranje, wat zg bü mogelijkheid maar
kunnen krygen. En hoewel zachtgroen en
terra cotta in 't geheel niet leelgk bg elkaar
staat, geven zy, in harde tinten genomen,
zulk e<m schreeuwend effect, dat het pijn
doet aan de oogen. Toch ziet men zeer veel
oranje sportjasjes met groene mutsen en
groene rokken en zelfs groen met terra cob-
ta opgemaakt en anders om. Natuurlijk zou
ik u ten sterkste ontraden u maar aan één
deze combinaties, zelfs in de zachtste
tinten, te wagen, want het is nooit of zeer
zelden, een succes.
Wat de modellen aangaat, zal ik u muar
vertellen van de meest gewone, die gy kunt
gebruiken, misschien vertel ik later nog
wel eens iets over haar fantastische voor
gangsters in den voor-zomer.
In linnen is zeer veel keus in zachte kleur
ren: blauw, roze, lila, wit, crème enz. Hier
van kunt gij het best een sportjapon ne^
men: )le blouse van sport-blouse moidel met
eenige mooie, met stof overtrokken of paarh
moeren knoopen, de rok een weinig gerim
peld, zonder eenige garneering, dan mis*
schien een opnaai, of geheel glad, aanslui
tend, met enkele knoopen of geheel zonder
iets. Men kan zulk een sportjaponnetje ook
maken uit een stuk geheel in de rondte met
plooien, of met enkele stolplooien, waar
men een ceintuur onderdoor laat gaan, on»
het middel. Men kan hier aardige effecten
in verkrggen, door kleurcombinaties. Bgr
voorbeeld en wit japonnetje met randen af
gezet langs kraag, mouwen en misschie»
een breede zoom van rood, groen, paarsch
of lila en met een ceintuurtje van dezelfdé
kleur. De gekleurde linnen japonnetjes x\jn
nog practischer, omdat zy niet zoo gauw
vuil zgn. Deze japonnetjes voldoen altijd
met een witte kraag en manchetten. Men
doet verstandig als men twee stel kragen
en manchetten bg elk japonnetje neemt en
du kraag met drukknoopjes er op zet; dé
manchetten met een losse rijgsteék. Op deze
mouwen kan men ze, vlug en gemakkelijk
door een schoon ütel vervangen, terwgl men,
smoezelig ïijn. Een grijze kraag en man
chetten verdienen nog meer aanbeveling,
daar zg even lang schoon blijven als het
gekleurde japonnetje. Grgs staat aardig
bg zachtrood en zacht roze linnen; bh lila
eg zacht groen. Crème voldoet by bruin eu
tefra cotta, hoewel men dOse kleuren het
best met een kraag van denzelfden tinv en
stof kan nemen, dat staat het allerbest.
Denkt er om, dat gij altijd «en kraag van
dezelfde stof neemt, al is het een witte of
grijze kraag bg een gekleurd japonnetje;
wit linnen bij gekleurd linnen, wit of prgé
zgpique bg gekleurd zgpiqué, tussor bg
tussor, crêpon bg crèpon. Dit verhoogt zeer
het effect en vormt een smaakvol geheel.
Er is nog een aardige nieuwigheid, lie >k
1 aanra
1: nra,
traden: Een gekleurde linnen rok,
hard groen, rood oi zachtere
hard bl
tinten: 1ÏI3; rood of-groen. Hierby een lang
witte blouse van hetzelfde soort linnen, aan
den onderrand gegarneerd met 3 opgestikte
reepen gekleurd linnen, bijvoorbeeld één
van 15 c.M. aan den zoom, één van 10 en
één van 5 c.M. of alle smaller. Kraag en
manchetten worden dan ook gekleurd ge
nomen, en ge zult verbaasd staan, éver het
buitengewoon aardige effect.
De volgende week zal ik U wat over vol
len japonnetjes vertellen.
MADDY BRAND.
Zomer-japonnetjes.
Eindelijk zal ik mgn belofte nakomen en
u wat over de nieuwe zomer-japonnetje»
vertellen. De reden, waarom ik dit niet eer
der deed, is dat de geruchten over de Mode
heel in het begin van den 2omer meestal
te gek zl|n om los te loopen. Dan is het
of alle Modi^-artisten hun fantaisie tot het
uiterste inspannen, .om zulke gekke cos-
tuums. te bedenken, dat men hoofdschud
dend voor dp etalages staat, en zich vol
verwondering afvraagt of de scheppers van
4e Mode nu werkelijk denken, dat alle vrou
wen hun verstand hebben verloren, anders
moesten zy toch ,*,aU één vrouw" weigeren,
zich zoo toé te takelen l
Nu is helaas de dwaasheid van He vrou
wen 4n het volgen van de Mode zoo alge
meen bekend en al zoo dikwgls tastbaar be
wezen. dat de Mode-artisten nauwelijks zbo
iets onzinnigs kunnen verzinnen, of zy vin
den nog eenige navolging. Zelfs de aller
dwaaste modellen, heel in het begin van den
zomer uitgestald, vinden altijd nog eenige
navolging. Toch voel Ik al voldoening, dat
„eenige" te kunnen onderstreepen; im
mers daaruit blijkt, dat htet' zeer weinig,
beteekent, »en dat is al een groote stap
vooruit; Want vroeger beteekende een nieu
we mode iets wat zeer algemeen gedragen
werd. Nu beteekent het dat nog, als Ben
werkelijk mooie Mode is. maar is* zg leelijk
of dwaas, wat zeer veel voorkomt, dan
wordt de Mode sterk gewgzigd, moofer, ge
dragen of in 't geheel niet, door de groote
massa. Ik weet niet of het ooit zoover zal
komen, dat alleen de mooie Modes worden
rzngt'V""*" en de leelijke of dwaze kort-
Een «xpsdltl* uur Spitsberg».
Den óen Junj as. vertrekt uit .Ie Rot-
terdamache haven met het stoomschip
„Mont Cegja" van Van der Eb er Dretwel-
huys' Scheepvaart Maatschappij een ex-
podditie naar Snitabergen, die een tweele
dig doel heeft. 7
Ongeveer een half jaar geleuen werd de
heer Dresselihuy*. dirwateur van bovenge
noemde maatschappij; geïnteresseerd bij
een Noorsche maatschappij, die kolenmij
nen bezit op Spitsbergen. De claims dezer
Isefjord Coal Company, die zgn ingeschre
ven bij het ministerie van buiteniamiache
zaken van Noorwegen, en waarvan de
rechtsgeldigheid onderzocht is, omvatten
tezamen een gebied van 400 vierkante mü-
!en, dat in hoofdzaak gelegen is om de
machtige Ysfjord, die na de ontdekking
door de Hollanders, door hen de Groote
Iniwyk is genoemd, en die het voornaam
fte eiland van de geheele groep, n.l. West-
spitsbergen, bijna in twee deelea verdeelt.
De ongunstige kolenpositie, lie nog
ateeds moeilijker wórdt, de gunstige rap
porten die het resultaat zlin'^Éeweest van
onderzoekingen, het fei* dat -BAe ontgin
gen grondpn bunkerkool van ^fdtstekende
kwaliteit leveren,v benevens de mogelijk
heden die een energieke pxploitatie biedt,
hebben den heer DrefselKuys er* toe ge
bracht. voor de Izefjord Coal Company,
waarvan- inmiddels meer dan de helft der
aandfeelen in NedérlamUcke handen ge
komen. een expeditie uit te rusten, die
behalve een nauwgezet gocloglwh onder
zoek van de concauries. ten doei heeft, de,
ontginning ter ha Ad te nemen van een van
d« oudste kolenbedd ingen op het Kaap
Bohmaneohiereêland. waarvan de dicht
aan de oppervlakte liegende laag 8 vterk.
K M beslaat
Vivvr deze expeditie te de „Mont Cenis'
Ingericht. Het «Alp laadt te Rotterdam
eUe noodige levensmiddelen, bleeding, ma
trassen. gereedschappen, ,weritu:gen
en neemt kwee betrouwbare houtep stoom
barkassen non boord, die tegemoet zullen
komen soa het beawaar. dat het verkeer
'te voet over het rotsige, met scherpe ge
steenten, gebergten en gteteohers bedekte
land groote bezwaren oplevoi:. Als leider
van op expeditie zal optraden de eiviel-
jDgenicur L. Mangel tut r Met-riem. die ver
gezeld zal «Un 0.1». van een dokter, twee
!:uuhnetera, «en assiatec* ingenieur, een
Duitschen ingenieur met rdn assistent. b2
geroutineerde speciaal voor dit doel geko
zen mgnwevkers. twee marconisten, twee
kap.te:n8 en twee macmnisten voor de
barkassen, twee koks en twee steward*.
Leider vsn de geologisch afdeel ng 1*
ingenieur E. C. Abendanon, die op dit ge
bied een goede reputatie heeft, en wiens
tootyen door China en dwars door Celebes
bekend zyn. Behalve dragers en opnemer»
gaat met heen mede luitenant ter zes A.
Dykshoorn. om de terr&nen op te me
ten en in kaart te brengen. Goede kaarten
bestsan er van deze streken n g niet.
Voorts zullen twee leden van Rotterdam-
sche families, de heeren Kooit en Carp do
expeditie vergezellen, de oersiö om er te
gaan jagen; voorts een Noor, die Je laatste
twintig jaar het survey ovei de claims
heeft uitgeoefend en B Noorsche surveyors,
uie het land kennen. Ook mavrouw Abeo-
danon maakt den tocht uveo.
Tweo stoombarlenaeen. die -ie namen
HeemskereJc" en „Bareodax" uragen es
een aantal sloepen, zóó geconstrueerd dat
zy tegen den Ijedruk bestead zua, voert
de „Mornt Cenis" mede.
De „Mont-Cente" krijgt een draadlooze
installatie en op Kaap Bohman komt een
eigen station, dat in verbiué.ng zal staan
met een vaat station dat h Nooracne re
giering op Greenhaven vest gt, van waar
uit de verbinding met l'uru» tot stand
gebracht
En de mannen, die het laad intrekken,
zullen draagbare toestellen medenemen.
waarmede zg, in geval van nood, tot op
100 K.M. verbinding met Bohman kunnen
krijgen. t
Te Chraatianu zal het achip be rak
ken en woningen innemen, die voor de
overwintering zgn ingericht. De helft van
de expeditie blijft n.l. op Spitsbergen jm
den mantel van de te ontginnen beddingen
op te sohieten, opdat het vo.gende jaar de
exploitatie met voll^ kracht ter hand kal
wordetf genomen. Dit jaar denkt men een
2000 ton kolen te kunnen leveren, die hun
bestemming in Noorwegen sullen vinden.
In de toekomst, als de voorwaarden zijn
verwezenlijkt, noodig om den arbeidskrach
ten op Spitsbergen bet, levt n on den sa
beid onder gunstige omstandigheden te
waarborgen, zal de hoeveelhe-d natuurlijk
belangrijk grootor worden. Alleen de
Bohraan-beddingen bevatten 16 millioen
ton op slechts 2 meter diepte.
De reis naar Spitsbergen zal drie we
ken duren. De heer Draaselhuys gaat zelf
het terrein Van de nieuwe onderneming
verkennen. De „Mont Cenis" cal hem naar
Nederland terugbrengen, nadat hl) den
heer MAngelaar Meertens de leiding van
de expeditie zal hebben overgedragen.
Zal in den aanvang Noorwegen de af
nemer zijn van tte Spitabergache kolen, in
de toekomst zullen vermoedelijk ook Noord"
Duitechland, Ruatend, Zweden 00 de afne
ming *yn aangewezen, en waarom zou ook
niet Nederland het zyarte goud van de
Spitsbergschs gronden haar tiavens zien
b nnenkomen. nu het reedB kolen ontvangt
uit Zudd-Afrika (dat is van een afftand
van 6400 mijlen of 4200 mUl meer dan die
van Spitsbergen), waarvan 'Ie t-ansport-
kostenHan nog zooveel hooger sUn.
N iet {zonder eenige moeite sol de Hol-
1 umiscNoorsche onderneming zich kun
nen veikigen in het land, wuarop avontu
riers gaan af zwermen; de A,ve-I'tie is d5ft
o.ik uitgerust om zich zoo no>l g kracht
dadig te kunnen handhaven legen wie haar
rechten zouden willen aantasten. Aande
geWfWdenis vap Spitsbergen, waarin m-?n
telkonnyle da echt-Hollamioche namen
ontmoctynt den tijd van onze ondernemen
de voor»aders, zal zij een nieuw Neder-
'.andnch hoofdstuk gaan toevoegen, dat ons
land en onzen naam tot eere moge strek
ken.
De heer Dresseliiuys meent, dat een
krachtige exploitatie vrijwel het geheele
jaar mogelgk is. Wel daalt in den winter
de thermometer tot biin. 40° Celciua. doch
óók dan kan er gewerkt wonden aan het
met dynamiet wegschieten van de 2 M.
dikke zandateeniagen, die de kolonbeddin-
gen bedekken. Een vrij groot ueel van het
jaar kan de exploitatie daarvan «elf ge
schieden. Ny-
^Hadden de oude Hollanders, volgens de
lMkcmde veriialen, op Sp:t»ber*en ontzet
tend te lijden van scheurbu'k. dit was het
gevolg van de onvoldoende voeding in
hoofdzaak met gezouten vleesch. die thans
natuurlijk niet meer aop.Mg is. omdat een
voldoende aanvoer voortdurend mogelijk
blijft.
Wy geven de gemiddelde opbrengst, per
koe in 1917, 1948 en 1919 per dag:
11.24 K.G. melk met 3.07 pek vet.
12.73 K.G. melk met 3.20 pet. vet
18.46 K.G. melk met 8.17 pet. vet
Per schot in dezelfde Jaren:
9 27 K.G. melk met 8.11 pet vet
10.34 K.G. melk mei 3.39 pet. vet
10.82 K.G. melk met 8.26 pet vet
Per vaars in die Jaren:
7.02 K.G. melk met 3.22 pet vet
7.49 K.G. melk met 3.28 pet. vet
8.45 K.G. melk met 3.25 pet vet.
De gemiddelde melkopbrgngct per koe
wms dit jaar: 3206 K.G. met 8.17 pet vet
per schot 2697 K.G. met 3.26 pet vet, per
vaars 2068 K.G. met 3.26 pet
UH bet volgende mag nog blijken het
nut en groot voordeel, dat een Fok- en
Contróle vereaniging kan geven Het Ver
slag vergel Ijkt da gerakiclelue melk- en vet-
opbrengst van den veestapel van een der
leden, den heer de Bruyn, in het 16 jaar
van het ondersoek en die in het 8e Jaar,
1919.
't Eerste jaar van onderzoek was de op
brengst per koe 2128 K.G. melk met 8J20
pet. vet; ia 1919 4068 K.G. met 8 28 pet
vet.
De opbrengst por schot was 't le Jaar
2627 K.G. melk met 3.34 pet. vet, in 't 3e
jaar: 3135 K.G. met 3.01 pet.
De vaarzen gaven door elkaar in t le
jaar: 1886 K.G. melk met 8 pet. vet, In
1919: 2138 K.G. met 8.42 pet vet Ge
noemde veehouder heeft alechta 2 schotten,
waarvan één slechts gemiddeld 2.78 j»ct vet
ïroduceert; om dese reden wa* de vetog-
irengst aanmerkelijk lager. De verslagg?^
ver de controleur der Vereeniging te Co-
then, becyfert even het voordeel, dat de
heer de Bruyn, die alles doet om een vee
stapel te krijgen met hooge melk- en vetop-
brengst, van de ContrÓlevereeniging heeft.
Zie hier
Van 10 koeien elk 966 K.G. melk met
.28 pet. vet is 9660 K.G. melk.
Van 2 schotten elk 608 K.G. melk met 3
pet, vet is 1096 K.G. melk.
Van 4 vaarzen elk 253 K.G. melk met 3.42
pet. vet is 1012 K.G. melk. Totaal 11678
K G. melk méér! Deze 1678 K.G. melk be
vat ruim 389 K.G. botervet. Berekend naar
de pryien. die er aan toegekend zyn, zou
dat een grootera opbrengst zyn van 389
maal 3.26 ia 1264.26. Zegge ruim twaalf
honderd vier en sestig gulden!
Lecer, is er by u ook een contróle-ver
eeniging en zift gij er lid van? C. B.
LAND- EN TUINBOUW.
Houd uw beate koeien aan.
Allen door herhaaldelijk op hetxelfdé
aambeeld te kloppen en met voorbeelden te
illustreeren, hoe noodzaketgk het is te on
derzoeken, hoe'groot de opbrengst van melk
en vet van ieder onzer koeien is, kunnen
we verwachten, dat steeds meerderen hun
koeien gaan controleeren. Waarvan dan het
gevojg zal zyn, dat men de minder goede
exemplaren verkoopt en met de beate voort-
fokt. Welk voordeel dit kan opleveren zelfs
na betrekkei yk korten tyd, zegt ons het
Jaarverslag van de Fok- en ContrÓlever
eeniging te Cothen (Utr.). jn 1917 ga
de vaarzen van den veehouder J. v. d. Horst
gemiddeld 3.11 pet. vet, in 1918 gaven zy
3.16 pet., in 1919 gemiddeld 3.40 pet. vet.
Alleen het ve» was dus, door overerving,
in 3 jaar tgd met 0.29 pet. vermeerderd
Als voorbeeld van overerving vermeldt het
verslag: „Botje" gaf in 265 dagen 3746
K.G. melk met gemiddeld 8.83 pet. vet.
Twee nakomelingen, beide dochters\ vaa
„Betje" 844, gaven in 1919, de een: in'21*
dagen 8041 K.C. m6|k met 3.81 pet vet, de
andere: in 2b8 dagen 2681 K.G. melk met
3.68 pet. vet* Aan genoemde vereeniging
waren 68 koeten ingeschreven in de boeken
van het Nederlandsch Rundveestamboek'
Dese hadden een opbrengst gemiddeld van
8356 K.G. melk per koe, s met een vetge
halte van 8.15 pet"
Een statistiek in het verslag geeft te
zien, hoe de productie opbrengst in de 8 Ja
ren, dat de vereeniging heeft bestaan, ie
geweest bij koeien, schotten en vaarzen
BINNENLAND.
Rijksmiddelen.
lUijJuww hot ovurzio:4 van «te opbrengst
«Ier •Lfcideieu over «te maand Aprl. le ut
dit tijdvak »Q Uxasi-gwioraal Ao.At*, tot gjfl-
omv<u*gwt> zqudo btjua 12 naiWoeu gu
moer «uut m a«z«4fu») tuaa.si v*u te* vo-
rigo te*r. Tot deze vormoorueriag iteootm
ouicrsuMkitate iiaud*-iuu bijguuxugoii, w.o.
VQoriutuu'lijn. de ilUtoiiMtoiioaUeUug u*4
ll.Tiu.OOU gU. (V. j. o löu.lKtl)«1 Vsr-
UKtgeoabuUbUitg uwt 2.106.204 gU. (y. j.
i.Ooóitfo), lm UwJteulteerd uw* 4.2U.Ó69
gid .(V. j. JftW.Uo, da Zs#slreooteu met
2 000.118 gki. (v. j. 1.2*4.14*), de ba-
auvtracto-rwuliien. met 3 450.0,4 (v
2 óOó.Mm) dr> d-videiMi- en lauUéius- heiao-
liug nu* m.m «U. (v. I. Jdu.-QU) «a«U
hechten op don uivoer met 2.9ó2,3a« gtd-
lv j 2.3üb.4dl) De oveszge uuddeten
wijzun in opbrengt* geringere voordeetlg*
voreviólwn ol 00a, wat «vULele bettott eeni-
g«xi au tteruiigang. Dit iiad o.a piaate d
do al» teut* vriaaeivuiige beten «ter8
otweuTwhteii, tko 2-397 1% gUl. op01
tegtvi 2.684-606 gkt. T. j.; ook het Sta-
undu^reolg met 362 199 fid (v. j. All2192)
en do ürondbtjuMing mot 1-620 jÜO gkL (v.
L656.872) brachten minder óp
Do MOpbrejqp* der belaaUn^n ln verband
lift de buitenge* one omnnuiuigibeden oruan-
toa in de nigeloopro maand 16.957.761 flkl.
op, jte opcenten geheven ten bate van, het
laviteigtfood* 1914 5.476809 gid.
Archieven.
Med. Nteten van Zuid Holland h©6bett aan
'te gemAtteboH«irtvi en wateraohapeoeeiu-
mn op verzoek va* «ten HtoUer vaa On
derwijs do sandsni* gevOA.gd op d» wet
wc ctgdttug van lfeé srohMwezen. De vot
guxte arotondetukkoö moeten oveigebrseht
worden m«nr het RtJk*es*«He< te e Gtuvea
be#':
de kerkelijke doop- trouw- en begtue/hoe-
te-n, <tegteokene«do van voor de invoering
vut den burgerlijken *«ad «sa «ie Mmcim
Ln de gemeentelij arebtevsn h*ruete«, d«
ncterteete archieven deg'.vekeocssd* vaa de
invo.'rim der' Kronaoh» wot<evteng «mi van
voor 16 October 1842 defrahUsrUjkearchW-
ven van 1811 14 1638 «ui de regiMoiw d«»r
ovértedóiien opj«>maakt itvfevolge de onkm-
nanëf txv*«r oeUuMlng op bet reoht van euo
oende van 4 Ootober 1806. Gemeeoiao net
doefmotlge arehteflokateo en een eigener-
chl arte ktKMMn do «luiken tot wederop-
DRM toe ln bewaring hittlei De ker
kelijke doojü-, trouw- eu begraafboeten dl«
zich bevbgteo *n dn orotdeven van.gemeen
ten moeten bkmen 10 Jaren worden over
gebracht naar het algemeen rij knarchU# te
VGaavoAegK De Geroeewe- «t water-
Kohspe'*»#iuriMi zijn v»wpllot4 hei gale^te
Immer enteievtvt wet de feuweote betreft
van voor l8lS voer de wotereoho^pea van
voor 1811 over te
piaate
H*4 ..Algemeen Politieblad" beval «te vol-
het U gebiekeu, dte/ schans ln dat laat.
sten UJd, niet op* alle plaatsen aan de
grenzen hré vertoonm van een voor te
rugkeer neer NtMeriand givdpèerd pvapoort
weni gevorderd van de «rveeittdetlbgan, die
bn dte gebruik mank-
bepaling, dat «J bun
bij vaiteek uit Neder-