I C. COSIJN - in Assurantiën EenWinkelhuis mei jtatolij) Bovenhuis te koop. Heeren- en Jongefieereokleediflg, SANgÜÏÏtoseI G. J. BERGSMA Rund- en Kalfsvleesch. 11 W lom Wijdjlraal 20(NIL HUISHOUDSCHORTEN Adverteert in dit Blad. GOUDSCHE CDURANI Steno-Typiste Handels- en Landbouwbank C. MlELIS Abonneert b op dit Blad. Levensverzekering. P ensioen verzekering. JAEGER ONDERGOEDEREN bdekadi 132-211. Gouda—Rotterdam. ERFPRINS. toT Huisknecht Goudsche HEEREN BAAI MARYLAND-Tabak Wollen Dames- en Kinder kousen. - Heerensokken. HERMO. T. ANDERS, karpetten linoleums Firma J. C. SIBBES Firma A. VAN MA AREN JÏL v5dstraa£^ DANTZIG, Makelaar. Neemt gelden déposito, *1, Dorlas PORTORICO-Tabak -F* ALOM verkrijgbaar -mm voor Dames, Heeren en Kinderen. billijke PRIJZEN. C. A R b*NTZINQER maatschoenmakerij en reparatieinrichtinq Lederwaren, Portefeuilles, Portemonnaies enz. Blauwe Kruis - Westhaven 6, Gouda. nuf Maandag 13 Sept. tot en met Donderdag 16 Sept. Owrjissen en Costuums -*° 30 38 40 r° 60 7n 80 »o Bloedarmoede en Zenuwzwakte. Blauwe Druiven. Perziken. Meloenen. Sinaasappelen. Mandarijnen. Tafelperen. Tafelappelen. Bananen. Tomaten. Motorbootdienst W. M. ELSHOUT, CONCERT-ORGELS in voorraad met 3 Rookt ERFPRINS, prima 7 ct. Sigaar, ADMIRAAL, fijnste 8 ct. Sigaar so60 K. BERLIJN, Sigarenfabrikant, KARPETTEN LINOLEUMS J SCHINKEL GEEN bevroren Argentijnsch. Geïmporteerde INDISCHE STOKJES Geïmporteerde Egyptische Sigaretten in de nieuwste modellen. W.o. JAP0NSCH0RTEN met Schoudersluiting. JAP0NSCH0RTEN met Lange Mouwen. beveelt zich aan vook Behangerij, Stoffeerderij - en Meubelmakerij - VERHUIZINGEN. Tweede Blad. IbSdlSVOt modepraatje. O nette Dienstbode jA mijnhardt* I HoorMumuums 4378 Talaloon No. SI. IJDSTRAAT, 6« Teleph. 473, 20 GOUDA. GORINCHEM DORDRECHT - GOUOA GRONINGER SCHOONHOVEN - LEERDAM. met echt dagen opzegging 3 °/0 een maand 31/, •i 4 zes 4413 44 f» 99 een jaar 99 Zacht en Geurig, vanaf 16 cl. per half ons vanaf 16 en 18 cl. per half ons. vanaf 12 ct. per half ons. Let op kwaliteit, merk en firmanaam MARKT IB—is GOUDA. 5053 HANDEL in 20 VERKOOPING van voorraad courante, moderne OVERJASSFN REGENJASSEN an COSTUUMS wordt voor do helft dor waarde verkooht. voor 15 17.50 20 25 van 100 J20 35 40 45 D«n*H|k« van lO B uur. ^Dejerkoop der ««jjeren onrer_Flr.na Ruchledt nlal BLAUWE "kru.4" tabletten krtcbe//na fn dm Aee/,/ioe^. mn nmmschhe/d. JT spnkao, Ung*>, eofctn [jj*'*' *i «dm tin fnuchtn gw ETTEN ymbm/z/fö 1 wdAf,darii\ M Nf 1 fauttienpi» bedeelt zich 'beleeft aan voor het Ir.niiporlt'cre,. v«n PUno'a. Orgels en llrandkaalrn enz. enz. VERHUIZINGEN. Berging van INBOEDELS. 2823 Aanbevelend. 25 L. N. POLOERVAART, Tel. 344. Turfmarkt 1. GOUDA. VINIIM SANGWNOSUM; IN VACUO. Aanbevolen tegen slapeloosheid. I gebrek aan kracht cn energie, gedu- rige vermoeidheid, lusteloosheid en moedeloosheid, zenuwhoofdpijn, ge brek aan eetlust, pyn in de maag, in den rug en de lenden, kortom alle verschijnselen van Pry's per flacon ƒ2—, 6 fl ƒ11 12 fl. ƒ21— Te verkrygen by Apothekers en Drogisten. 4424 30 WACHT U VOOR NAMAAK. VAN DAM Co., De Riemerstraat 2c/4. Den Haag. 4423 27 Engros. En Detaj, ZEEMLEDER. 4366 ZEEMDOEKEN. 20 SPONSEN. DWEILEN. COCOS WERKBORSTELS LOCOS STOFFERS. ENGELSCHE BEZEMS. Enz. Enz. FlltMA WED. P. UITENDAAL. Bezem- en Borstelfabrikant, Knlperstraat 41 en Klelwegitraat 15. UHBE TIENDEWE0 27, Tal. 313 HEEFT IN VOORRAAD «nz. enz. 26 TbI. 347, Gouwe BB, 4356 20 GOUDA. Aannemer van trgn,perten (e water neer alle pleateea. Harp, Floit, Cello, Schalmei en Muscette 32 vt., 1 kw. koperen'tongan" prachtkeaton. PIANO'S, lage prijzen, prima werk. VIOLKN flur! mooie toon. Allea met 10 jaar garantie. Orgala met II—IB reg. f 230—1271 51115Aanbevelend, GEBR. KOOIJ, PIANO'» en ORGELS. Dwars Nieuwstraat 54, BOSK00I WINKELIERS FABRIEKSPRIJS. Tel. Interc. 589. St. Anthonieatraat 16, Goud. t.r~(ut-JL.Aa i a voon ir-itau^Dt-LS voorheen WESTHAVEN 39 - GOUDA. Uitsluitend eerste kwaliteit '"°K a-" PBr kistje van lOO st. v«n S. PAPAPANDELI CoAlexandriï MerK OSIRIS B 4 eent per stuk. 4345 40 OOK VOOR WEDERVERKOOPERS VERKRIJGBAAR. HOOGSTRAAT 7 - GOUDA - TELEFOON 423 ONTVANGEN: 4444 60 PEPERSTRAAT 74 GOUDA. 4443 40 ZATERDAG. 11 SEPTEMBER 1920. Madiaebë Brieven. Longontsteking. WU hebben reefls tgl van ziekten met elkander besproken, (W bovenstaande aan doening Is evénWel*nog nooit ter sprake ge bracht, niettegenstaande de longontsteking toch een algemeen bekende en tevens be ruchte ziekte is. Het eenige excuus, dat ik dan ook voor dit verzuim weet aan te voe ren in de enorme uitgebreidheid van het terrein der roedisöhe wetenschap. Immers het aantal onderwerpen en vragen, dat onze belangstelling vraagt, is duizelingwekkend groot. De longontsteking nu heeft een alge- meene vermaardheid verworven, daar zU vrU Veelvuldig by tyden pleegt voor te ko men, zoodat menigeen onder u hetzy in Hwrtrf-f, iM'if ®n('®r v*««mde, een ge- fjll vAn longontsteking heeft bijgewoond. Hebj*» wy by de verschillende ziekten, die wy tot nog toe besproken hebben, kunnen opmerken, dat de leeftyd een voorname fac tor is, zee ,if dit geenszins het geval by de longontsteking, daar zy by oud en jóng en op middelbaren leeftyd zich voordoet, zoo- dat practisch gesprokén geen enkele leeftyd geheel en al vry is. By den man evenwel komt deze longaandoening ongetwyfeld va- kër voor dan bij de vrouw en het is juist den middelbaren leeftyd ongeveer die Wei den doorslag gééft. Wij hebben dit verschil «onder'twijfel te zoeken in enkele factoren, èparaaii «ie man meer blootgesteld is dan de vrouw. Zoo wil ik allereerst uw aandacht vragen voor het overmatig gebruik van al cohol, dat op den duur het weerstandsver mogen van net lichaam «loopt en dus ont- vankelyker maakt voor ziekte in 't alge meen en speciaal voor de longontsteking. Wu kunnen dan ook niet zelden vaststellen, dat deze ziekte zeer vaak voorkomt op den bodem vun het alcoholmisbruik. Daarnaast wil ik de invloeden in het algemeen vermel den, waaraan de man by zyn werkzaamhe den meer blootgesteld is dan de vrouw. Ik heb hier op 't oog het dragen van zeer zware vrachten, het voorttrekken of duwen van één of andere zware last, waarby het aankomt op de borstorganen. Voorts be vindt zich de man by zyn werk vaak in weer en wind en loopt meer kans kou te vatten dan de vrouw. Deze laatstgenoemde factor heeft jaren lang als de voornaamste gegolden, zoodat de longontsteking en het kou vatten a. h. w. één begrip vormen. Men kende n.l. in dien tyd eigenlijk geen long ontsteking, zonder dat men het slachtoffer was geworden van de ruwe weersgesteld heid. Al valt deze nu geenszins geheel en al uit te schakelen en belet ons dit ook het voorkomen «lezer «jekte vooral in den herfst en in het voorjaar, toch mogen wy hierin niet te ver gaan, daar wy ook de longont- "'fit'ip bü het zachtste weer zien optreden e* bfl personen, die op geenerlei wtyze kou- dè*gé*at kunnen hebben. Van al deze factoren, die ik u hier boven heb aangestipt, kunnen wy dus slechts zeg gen, dat zy de kans op deze ziekte vergro ten en het uitbreken der longaandoening sfcehts in da hand werken. Toen jnen dit voldoende begrepen had, k\\;am men hoe langer zoo méér op de ge dachte, dat de longontsteking een infectie ziekte zou zyn, flus dat één of andere bac terie in dfcfce een groote rol zou spelen. Toen men langzamerhand met behulp van nauw keurige methoden en instrumenten in staat was het sputum van de(n) lyder(es) te on derzoeken, vond Friedlandek hierin opval lend vaak een bepaalde soort bacteriën en spreekt men ter zijner eere heden ten dage nog van de z.g. „Kriedl&nderache bacillen". Hoewel dit een zeer belangrijke stap in de goede richting was, toch bleek later, dat dfze bacillensoort, hoewel zonder twyfel de longontsteking kunnende verwekken, hoe wel niet in het grootste deel van de gevallen als de veroorzaker dezer ziekte moet wor den gekenmerkt. Blykbaar heeft deze ge niale onderzoekér dus 'de uitzonderingsge vallen te pakken gehad. Hoe het ook zy, by nader onderzoek nam men waar, dat de z.g., „Pneumococcu8" in de meeste gevallen de boosdoener is, die wy met bepaalde S methoden en onder een microscoop ,ge- ;st duidelijk kojmfp te zien krflpn. bacterie heeft een zeer eigenaardige bouw, n.l..een soort pyramidevorm. Tevens wil ik hier nog even opmerken, dat zy altyd paarsgewyze voorkomen en wel zoo danig, dat de breede ondervlakken der beide pyramiden aan elkander grenzen. Zy zyn beiden omgeven door een kapsel, die wy evenèens duidelyk kunnen waarnemen. Wy willen nu den volgenden keer met elkander ^nagaan, op welke wijze ;wy nu de longontsteking meestal oplaopen, terwyl ik daarby één en ander omtrent het ziektever loop in 't algemeen hoop mede te deelen. Nog nooit is er zooveel verscheidenheid in blouses geweest en dit is altyd een goede tyding, zoowel in den zomer als wanneer de winter in aantocht is. Immers in den winter zyn de blouses een eveit groot aanvulling als in den zomer, daar men zich veel eerder de aankoop van een zomerjaponnetje dan die van een winterja- pon kan veroorloven. Want de winterstof fen zyn helaas nog altyd buitensporig duur: 10 A 15 voor een meter mooi laken, 6 voor een aardig wolstofje! Dit zyn pry zen, die ons aansporen, een of twee mooie winter rokken te nemen met een verscheidenheid van blouses, wat veel goedkooper uitkomt, dan 3 of 4 japonnen, niet alleen omdat voor elke japon de stof voor een rok noodig is, maar ook, omdat een aardig wolstofje met een figuurtje of bloe metje, dat voor een blousje uitstekend vol doet, gewoonlijk niet fyn genoeg is voor een heele japon, daar een winterjapon ontegen- zeggétyk betere kwaliteit stof vergt, dan een zomerjaponnetje. Hoe dit komt? Waar- «chynlyk, omdat een bedrukt waschstof je al tijd wel aardig lijkt, terwijl het veel meer opvalt, al8 een wolstof wat grof van kwali telt js. Ik zou u an raden: neemt voor van den winter een ste.'ke zwarte rok, kam ga ren (desnoods zelfs lustre) of laken of een zware, sterke kwaliteit wol. Lustre is onge woon sterk, maar rafelt verschrikkelyk; verder hebben sommige dames er tegen, dat het feiteiyk een heerenstof is. In myn oog doet dit laatste er niets toe; is hy handig verwerkt, tot een mooie plooirok, dan ïykt het een zyden rok, die bovendien zeer sterk is. Deze stof is dus wel aan te raden, als men alle naden maar om boort en overal uit voerige maatregelen neemt tegen het ra felen. By deze zwarte rok kunt gy eenige ge kleurde wollen blouses nemen in de tinten, die u het beste staan. Byvoorbeeld hard- of donkergroen, hard of donker paars, koren- blauw, rood, enz. Een soort Oostersch ge heel als een groene blouse met roode wol geborduurd of paars met donkerrood gebor duurd, of korenblauw met rood of zwart ge borduurd, staat ook zeer mooi by een zwarte rok. Als gy een oude zwarte rok hebt, die op de heupen wat versleten is, kunt gy hem afdragen onder lange gekleurde blouses; deze moeten evenwel niet al te hel van kleur zyn, anders zyn zy gauw te opzichtig. Is een rok alleen wat dun en doorschynena ge worden op de heupen, dan kunt g{j verdere siytage en doorschynen voorkomen, door hem o pde zwakke plekken van naad tot natd te voeren met zwart satinet of hem van het middel tot beneden de heupen ge heel voeren en vasthechten aan de naden, om het opschorten te voorkomen. Waar de stoffen zqp. duur zyn, verzint men nut heel wat om een rok nog te kunnen dragen en ik weet uit eigen ondervinding, dat een rok na voering met satinet het weer een heel poosje uithoudt en weer keurig lykt. Na de zwarte rok met gekleurde en ge bloemde blouses, die voor dagelyks zeer practisch zyn, daar beiden zeer weinig vuil gorden, komt de gryze rok. Een muisgrijze zyden rok, met eenige ruimte gemaakt, om het spoedig doorslyten op de henpen te voorkomen, of met satinet gevoerd, is met een zyden blouse chic ge noeg voor vry wel elke gelegenheid, be halve een bal en groot diner. Voor comedie, soireetjes en andere gelegenheden is deze dracht uitermate geschikt; vooral als men niet weet, wat de anderen zullen dragen is een zyden blouse en zyden rok gewooniyk net chic genoeg cn niet te chic. Alle tinten roze, van vieux-rose (heel teer) tot fraise (frambozen) staan prachtig by muisgrijs. Verder lila crêpe de chine en diep crème. Een licht grys lakensche rok voldoet ook uitstekend en is sterker. Verder kan men hem nog altyd paars of zwart laten verven, als hy verveelt, of men hem, om hem dage lyks af te dragen, liever wat minder be- smettelyk wil hebben. Voor viella sportblouses met gryze, paarsche of rose strepen, voldoet een paar- sche of zeer donker gryze wollen rok het beste. Ik zou u aanraden wel 4 viella sportblou ses te nemen, één van dun wit viella, dat niet geel wordt en waarop gy een variatie van gekleurde dassen en strikjes kunt dra gen: groen, lila, paarsch, rood, rose enz., by een paarsche of zwarte wollen rok. Ge zult eens zien, hoe helderkleurige strikjes de sombere winterkleedy opvrooly- ken, en wat een aaïigename afwisseling een lichte gestreepte waschblouse is. Verder zyn deze waschblouses goedkoop om aan to schaffen: de stof kost hoogstens 1.75 per el, waarvoor menigeen enkel .goed wolstofje kan ki-ygen, en toch staan deze sportblouses altyd netjes en frisch. Er zyn van den winter sportblouses van het oude couventioneele model en sportblouses met groote kragen op revers; en alle vor men van blousehals zyn geoorloofd: rond, ovaal, vierkant, een punthals en een hoo- ge boord! Wat zegt gy ervan: een winter sportblouse met een hooge boord en lange mouwen. Vindt gU ook niet, dat het Mode koninginnetje byna angstig consequent, de- gelyk en practisch wordt? Angstig, omdat het haast te mooi is, om waar te zyn, dat de mode ons nu eindelyk eens iets biedt, dat voor het seizoen geschikt is, in plaats van ons wol in den zomer en een zeer lage hals en korte mouwen in den winter te dra gen. Ik voor my houd niet van een hoogen boord en hy staat my ook niet en zoo zyn er waarschynlyk onder u ook verscheidene, maar voor wat styve of zeer correcte men- schen staat een sportblouse met hooge dubbele boord (van viella) met een das of strikje, vooral by een donker mantelpak zeer correct en maakt een bont niet meer strikt noodzakelyk, daar de hals toch bedekt is. Want een lage hals staat in den winter onder een mantel, die geen hooge kraag heeft, beslist armoedig. Een fluweelen japon is ook een zeer prac- tische dracht voor den winter; tegelyk chic genoeg voor byna elke gelegenheid en veel warmer dan een crêpe de chine blouse met zyden rok, waarin m«n soms in den winter in een slecht verwarmde kamer of comedie byna bevriest. Een zwarte, donkerblauwe, donker groene, donker paarsche of bruin fluweelen japon voldoen altyd. Voor 's avonds uitgaan moet men speciaal op de schoenen letten: Een paar zwart- glacé leeren avondschoentjes, met tullen rosetjes en zyden kousen voldoen altyd, by elke kleur. Maar wil men het aller chicste effect bereiken, dan moet men gryze zyden kousen en grys glacé leeren of zeer mooie grijze linnen of peau de snéde schoentjes by een gryze rok of japon dragen en bruine schoenen en kouBen by een bruine japon. Een bruine rok is praktisch by een bruin fluweelen blouse of een bruin gebloemd blousje of overhemd met bruine strepen. Elke blouse, waar bruin de hoofdtoon is, staat leelyk by elke andere kleur rok, dan een bruine. Ik heb u nu een algemeen idee gegeven, wat in blouses en rokken het meest prac tisch is voor den winter. Over de modellen zal ik u meer vertellen, alB alles wat meer vast bekend is; nu wordt voor den winter in modeplaten veel nieuws en veel ouds aan bevolen, zoodat men nog niet weet, wat het W°Ik ^"zal u dus wat bUzonderheden over nieuwe wintermodellen geven, zoodra ze de finitief vast gesteld zyn. MADDY BRAND. LAND- EN TUINBOUW. STADSNIEUWS. De beteekenis van Landbouw eo Boeren stand voor Land en Volk. Hierover zou Prof. S. Koenen het gehad hebben op het Landhulshoudkundig Con gres te Arnhem. Wyi hU verhinderd was, nam Dr. Molhuyaen, Secretaris van het Kon. Ned. Landbouw-Comité zyn taak over, en droeg de door Prof. Kuenen op papier ge stelde gedachten voor. Niet alleen door cy- fers uiteraard van vóór den oorlog inaar ook en vooral op andere wyze werd door den inleider de beteekenis van den landbouw en boerenstand voor de samen leving in het licht gesteld. Hy gaf, in 't kort hier weergegeven, de volgende be schouwingen. De beteekeniH van den landbouw als taak van volksvlyt, het belang van een hoog ont wikkelden landbouw voor de gemeenschap en dus ook voor elk onzer, wordt doorgaans volkomen onderschat. Het voortbrengings- proces wordt door de drie takken van volks vlyt te zamen volbracht: door Landbouw, Nyverheid en Handel. De meening, als zou een voortschrydende industrialiseering te wachten zyn, in dezen zin, dat op aarde en in elk land in 't bijzonder de landbouw al lengs meer door de industrie zou verdron gen worden en dus in beteekenis zou achter uitgaan, duidt op volslagen gebrek aan in zicht in het wezen van de voortbrenging en in het onderling verbami tusschen de drie takken van vólksviyt. Verbreking van het evenwicht door achterstand van de zijde van den landbouw zou betedlenen voedselgebrek voor den mensch en gebrek aan grondstof fen voor de industrie. Het geheele mensch- dom heeft er dus belang b(j; dat de land bouw in staat zy, om de productie gelijken tred te doen houden met de toeneming der bevolking. De volbrenging dier taak ontmoet hinderpalen: a. by uit breiding van de cultuur-oppervlakte stuit men op de omstandigheid, dat allengH ar mere gronden beschikbaar biyvcn voor de ontginning; b. by oogstvermeerdering door intensiveering in het de „Wet der afnemen de meeropbrengsten", welke oorzaak is, dat de oogsten in het algemeen niet evenredig biyven stijgen met de daar toe aangewende middelen. Wel staat geluk kig daar iets tegenover: a. Voorloopig zyn in nieuwe landen (werelddeelen) nog vruchtbare gronden te vinden, welke by uit breiding van verkeersmiddelen voor de cul tuur beschikbaar komen; b. door toepassing van wetenschap op de cultuur gelukt het om de cultuurhandelingen allengs meer te na- tionaliseeren, waardoor het nuttig effect van die handelingen verhoogd wordt, wat dus tot strekking heeft de kosten der pro ductie te verminderen. Het verwyt, zoo vaak vernomen, als zou de invoering van mecha nische verbeteringen, in navolging van wat bereikt is by de industrie, traagheid of ge brek aan voortvarendheid by den boeren stand afstuiten spruit voort uit gebrek aan inzicht by de critici in de processen, welke zich by den landbouw afspelen. By de In dustrie wordt doode stof verwerkt, zyn het meerendeels mechanische processen, welke zich afspelen, en heeft de mensch het veel al in zyn macht om het productieproces langs mechanischen weg te versnellen en continu te doen verltKMpen. By den Land bouw daarentegen woraen levende organis men voortgebracht, of tot verdere productie aangehouden. Daarby spelen zich organi sche processen af, waarby de mensch in sterke mate affiankelyk blijft van de na tuur. Dat enkele werkzaamheilen ook by den landbouw met zeer veel voordeel en dan liefst zooveel mogeiyk in het groot verricht worden, zooals het dorschen, schoo- nen en malen van het groen, het centrifu geeren van de melk en in 't algemeen de boterbereiding, is met het voorgaande niet in stryd, doch er zelfs een bevestiging van Die werkzaamheden toch zyn in haar wezen van industriëelen aard. Ook by sommige commerciëele handelingen in het landbouw bedrijf levert groot-bedrijf belangryke voordeelen op. Daartegen kan de eigeniyke teelt vaak met evenveel, somtyds met meer voordeel in het klein gedreven worden. De beteekenis van de landbouw-coöperatie is deze, dat zy de kleine en middelsoort boeren in staat stelt, om door samenwerking in zake de commerciëele werkzaamheden van grootbedrijf met die van het kleinbedrijf te combineeren. Dat het kleine bedrijf in den landbouw, mits goed georganiseerd en goed bestuurd, in 't algemeen de concurrentie met het groote bedrijf vol kan houden, is voor de geheele samenleving van beteekenis en een zeer gelukkig feit. By de industrie en ook by sommige takken van handel is de toestand geheel anders. Daar gaan vele klein-ondernemers na lange worsteling door de doodende consu menten van het groot-bedrijf ten gronde. Het groote bedryf in den laadbouw, dat in 't algemeen in technisch opzicht de mindere is van het kleine en inzake nationaliseering der cultuur zoodoende wegbereider voor de kleine bedryven is, vervult daardoor een taak van groote maatschappeiyke beteeke nis. Als leiders en voormannen by het ver- eenigingsleven hebben de groote boeren ook persooniyk een taak te vervullen. Daaren tegen zUn de kleine boeren voor de gemeen schap vooral daardoor van groot nut, dewyi zy door de by uitstek groote bruto-opbreng- sten, welke het kleinbedrijf kan opleveren, relatief het meeste bydragen tot het maat- schappelyk inkomen. En door hun soberheid en arbeidzaamheid dragen de kleine land en tuinbouwers wellicht meer dan tie meeste hunner medeburgers by tot vermeerdering van den maatschappeiyken rijkdom. Daar het groote bedryf arbeid-sparend werkt, het kleine daarentegen juist in intensieve ar- beidsaanwending kracht zoekt, welk ver schil in de keuze der teelten en in de vor men der verhouding tot uiting komt, zoo vindt ten plattelande een des te talrijker be volking werk en brood in land- en tuinbouw, naarmate het kleine bedryf en (naast het groote) sterker vertegenwoordigd is. Om gekeerd waarborgt een zoodanige, talryke en behooriyke welvarende plattelandsbevol king een normale toestrooming van platte landers naar de steden. Ten slotte waar te genzin in „loondienst" meer en meer ia waar te nemen, verdient de vraag ernstig over weging, of niet in de richting van eigen be drijf voor den landarbeider uitkomst ware H. te zoeken. GOUDA, 11 September 1820. Het Gemeenteventa* over 1919. VI. Tot de Openbare Werken, welke niet by de Gemeente in onderhoud zyn, behooren de wegen, voetpaden, bruggen, sluizen, schpei- ingen en walmuren, dia door het Rtffc, de Provincie, andere Gemeenten, Waterschap pen, Polders of particulieren worden onder houden, zooals: de Mallegatsluis met ophaalbrug en da Roode brug aan het Rabat met wat daartoe behoort, door het Ryk; de Turfsingelgracht en de Buite»»Gouwe met Jaagpad, zoomede de coupure van de Gouwe, door de provincie Zuid-Holland; de Hanepraaisluis en het Stoomgemaal, door het Hoogheemraadschap Kynland, dat mede in onderhoud heeft den wé* over den Goejanverwellendyk het Willensche Verlaat en de zoogenaam de steenen Brug in de Spoorwegstraat, door den polder Bloemendaal; de weg door de Willens, door de Com missie voor den Zandweg van Goudn naar Goejan verwellen; de weg door de Oude Gouwe, thans ge naamd de Graaf Florisweg, door de Com missie van dén Straatweg GoudaBode graven; l 4 de Broekweg, door de gémeente Wad- dinxveen; de weg over Schieland's Hooge Zeedtyk, door de Commissie voor den weg van de Hof laan tp Rotterdam naar Gouda, ten be hoeve waarvan door de gemeente krachtens eene in 1859 getroffen regeling jaariyks een som van 960.wordt b(jgedragen. Omtrent de Gemeente brieken wordt gezegd: Uit den aard der zaak staat dit onderdeel vna het verslag nog in het teeken van de kolendietributle, al werd in 1919 de toestand beter. a. G a h. Hoewel in het begin van 1919 nog bruinkolen werden verwerkt, waa de toevoeging hiervan al spoedig overbodig ge worden, daar de gasfabrieken van voldoen de steenkolen weiden voorzien. De gaslooze uren werden geleideiyk op geheven, alleen in den nacht bleef van 1 tot 6 uur een verminderde druk van 25 m.M. in het gasbuizenget gehandhaafd. De straatverlichting, welke in 1918 zeer werd ingekrompen voor de gasbesparing, werd dit jaar weer normaal. Het aantal brandende lantaarns, hetwelk op 1 Januari 1919 28 stuks bedroeg, steeg dit jaar tot 210 stuks. Doordat aan het einde van het laai 1918 byna alle woningen in Gouda, welke daar voor in aanmerking kwamen, van muntgas waren voorzien, werd het aantal muntgas- verbruikers over 1919 niet belangrijk ver meerderd. Aangenomen kan worden, dat het maxi mum-aantal muntgasverbruikers spoedig zal zyn bereikt. Het buizennet werd uitgebreid met 910 Meter hoofdhuis. Het aantal geplaatste me ters bedroeg op 31 December 1918 5633 stuks. In 1918 was dit inclusléf meters stadsgebouwen 6605 stuks, eene vermeerde ring dus van 883 stuks. De toename van het aantal geplaatste meters bedroeg in de laatste jaren: 1908 126 stuks, 1909 237, 1910 237, 1911 334, 1912 768, 1913 597, 1914 408, 1915 219, 1916 102, 1917 284, 1918 888, 1919 28 stuks. Het aantal gasmotoren bedroeg op 1 Jan. 1919 16 stuks met een vermogen van 112 P.K.; dit aantal verminderde met 3 stuks, zoodat aan het einde van het jaar aangeslo ten waren 13 stuks gasmotoren met een vermogen van 9214 P.K. De gasproductie bedroeg in totaal 2.627.340 M3., eene vermeerdering dus te genover 1918 van 502.610 M3. of ca. 23.65 Ten behoeve van de openbare verlichting was gratis aan de Gemeente te leveren 111.100 M3. Voor de productie werden gebruikt 7.308.466 K.G. kolen van verschillende kwa liteiten. De gasopbrengst per 100 K.G. be droeg 36.96 MS. De totale cokesproductie bedroeg 5.438.080 K.G., dus per 100 K.G. kolen 74.4 K.G. Aan koolteer werd geproduceerd 415.168 K.G. is 6.68 K.G. per 100 K.G. vergaste kolen. Aan ammoniakzout werd een opbrengst verkregen van 64.200 K.G., waarvoor be noodigd waren 61.232 K.G. zwavelzuur. b. Electriciteit. Het kabelnet werd dit jaar uitgebreid met totaal 2746 Meter; het aantal aansluitingen te Gouda nam Uit jaar toe met 225 stuks. Einde 1918 bedroeg het aantal 939 stuks einde 1919 1164 stuks. Het aantal aansluitingen inclusief die ir buitengemeenten bedroeg op 31 December 1919 3098 tegen 1197 op 31 December 1918. Het aantal motoren nam toe met 87 stuks en hunne capaciteit met 147 P.K. Einde 1918 bedroeg het aantal 498 st. met 1995 P.K.; einde 1919 585 st. met 2142 P.K. De op 31 December 1919 te Gouda *oor handen aansluitingen verdeelden zich als volgt: Lichtverbruikers 925 stuks, toename 195. krachtverbruikers 45 stuks, toename 11 licht- en krachtverbruikers 194 stuks, tot- name 41. Totaal 1164 stuks, toename 225. Opgewekt met de machines werden dit jaar 1.805.150 K.W.U., terwyi het eigen verbruik was 149.616 K.W.U. en de netver liezen 370.700 K.W.W., zoodat nuttig konden worden afgeleverd 1.284.886 K.W.U. Hiervan ging af voor openbare veriich ting in de stad 68.689 K.W.U., welke niet worden betaald door de Gemeente, waardoor tenslotte verkocht werden afgeleverd 1.216.246 K.W.U. Aan gewoon kracht verbruik en contrac tantan samen werden geleverd 969.28.' K.W.U., terwyi aan licht werd geleverd 246.963 K.W.U. De grootste avondbelasting werd waar genomen op 3 December en bedroeg 030 K.W.U. (in 1918 op 3 December met 640 K.W.U.). De grootste energieopwekking vond plaats op 22 December en bedroeg 0350 K.W.U. (in 1918 6810 K.W.U.), dus 2540 K.W.U. meer dan in 1918. Aan brandstoffen werd verstookt een be drag van 188.212.44. Aan suppletiewater uit de Goudsche Wa terleiding werd verbruikt 8016 M3. on aan gas als reserve-verlichting voor de Centrale (dngbrandert) 1080 M8. onderbroken eene storing in het badryf op 80 Augustus tengevolge van het afslaan der pomp va» Turb. I, doordat de zuigkorf na oen hevl- gen storm geheel met bladeren was ver stopt. De toestand van het kabelnet in bet hl- gemeen was ook dit jaar goed te noerae», daar storingen in transformatoren, /uilen schakelkasten niet voorkwamen. Ia het kabelnet deden zich eeaige «tori» gen voor in aftakmoffen gemonteerd b(j dan aanvang van het bedryf. Evenals het vorig jaar kwamen ook jhar geen hoogspannlngskabelstorini voor, zoodat het aantal hooogspanningri belstoringen vanaf den annvang van het Hf tot slechts één beperkt bleef. Op 81 December 1918 telde de openbnw verlichtinjr van Gouda 44 lampea, tenrHl dit aantal op 81 December 1919 58 b% droeg, zoodat 14 lampen zijn toegevoegd. De lampen brandden alle Wederom het volle aantal brandurea, omdat geen bezuinig!*, zooala in de oorlogsjaren, meer werd toe gepast. Tot nog toe kwamen geen storingen In de opeobare verlichting voor. De stroomprtieen, df« In 1916, 1917 en 1918 werden verhoogd, werden dit jaar ver laagd en wei: K vi?U P et. per Voor krachtstroom avondtarêf van 40 op 35 ct. per K.W.U. Y. Voor krachtstroom dagtarief van 20 20 ct. per K.W.U. Voor krachtstroom enkel tarief van 40 o» 36 ct. per K.W.U. T De kolenclausule ih de stadscontracte» :rd door den Gemeenteraad in zyn verga ring van 16 Aug. 19!» vdflaagd van 0 0 r 0;°2 «nt per K.W.U. v<#r elke 10 ceni, dat de kolenprys hoogei is dan 9.60 per ton franco ketelhuta Electrfrche Centrale, De stroomleveri* naar de omliggend» Gemeenten werd dit Jaar oitgebiei.1. Ito hoogspaimiagalucht leiding naar de Ge meenten Stolwijk, Bergambacht en Ai# merstol, yvelke door die Gemeenten ut eigen kosten werd aangelegd, kwam ia F# bruari gereed, zoodat tot stroomleveri* aan die Gemeenten kon worden overgegaa». De voorziening naar Haastrecht hleefc technisch goed te voldoen; kabelstoringé» hadden op deze route niet plaats. Echter was deze laatstgenoemde Gemeente mrer- malen de dupe vaa het minder goede hoog spanningsbovennet, dat de Qemeenten Stol- wyk, Bergambacht en Ammerstol vu stroom voorziet, tengevolga waarvan tl» atroomlevaring aan bovengenoemde (>#- meenten meermalen werd onderbroken. Dit hoogspanningsbovennat werd door dn Gemeente Stolwyk, Bergambacht en Aq merstol in de oorlogsjaren op eigen risic gebouwd met in hoofdzaak oorlogsmateri aal, zoodat dit net een voortdurend grondig onderzoek en toelicht van de zijde dier Ge meenten zal vorderen. In da stroomlevcring haar de gemeente Reeuwyk langs de ijzeren boogspanningsluehtleiding, welke eveneens door die gemeente op eigen kosten en risico en met in hoofdzaak oorlogsmateriaal werd aangelegd, hadden ook eenige malen storin gen plaats door afwaaiende boomtakken en de oorlogsmaterialen veroorzaakt. Op 16 September 1919 werd een begta gemaakt met het leggen van een 10.000 Volts hoogspanningskabel naar de gemeen te Woerden, vla ReeuwUk, Bodegraven en Rietveld. Deze kabellegging vorderde snel, zoodat op 81 December 1919 de legging tot Riet veld was volbracht. In het begin van 1920 zal met de stroomlevering aan Woerden kunnen worden begonnen. Met eenige andere gemeenten werden on derhandelingen gevoerd, welke door de tyds omstandigheden nog niet tot eene beslissing konden leiden. (Wordt vervolgd) (Zie vender Stadsnieuws Eerste Blad.) ADV RBTBNTlë N De Heer en Mevrouw BAKKER—VAN DER TORREN, a. b. 8.S. „Kawi", RotterdamBata via, roepen alle vrienden en takenden een hartelijk vaarwel en tot weer zien* toe. MIK 10 11 Sept. 1920. Wordt gevraagd in het laraélitiaclt Tehuis voor Oudelleden, Ooathnvo» 33, Gouda, een nette intern, van goede getuigen voorzien. Zij, die met de centrale verwarming op de hoogte zvjn, genieten de voor keur. Aan hetzelfde adre* kan een geplaatst worden. Hoog loon en veel verval. 44^7 31 Aanmelding by de Directrice. BIEDT ZICH AAN: een takend met Fransch en Duitsch. 11 Brieven onder no. 4418 Bureau GOUDSCHE COURANT, Markt 81. W bedaar) spoedig door fj tal gebruik van •UMWMa.MMiMM

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1920 | | pagina 3