v
gen om dezelfde reden aUe arbeid stil lier-
Ken.
De nationale raad van de aardewerk-
inöustrie zal op 23 dezer bijeenkomen om
te beraadslagen naar aanleiding van een
dreigende Htaidng der werklieden in het
bedryf, die 20 Utoomerhooging eischen
op de loonen, die vóór den oordog golden.
De atialcing zou uatbrekeo op 1 October e.k.
en 80.000 werklieden in Engeland en Schot
land betreffen. De bijeenkomst is de eer
ste stap om tot een schikking te komen.
Hed'ert op 8 dezer van de voorgenomen
staking wend kennis gegeven.
De typografen bti de dagbladen te Man
chester eischen een loonsveiboogóng van
10 Shilling pér week, in be gaan op 28
A/ag. Ji. Het federatiebestuur dor patroons
vergadert te Londen om den toestand te
Manchester en Liverpool onder de oogen
te zien en ook om te beraadslagen over de
looneischen, ingediend door de typografen
en aanverwante vakken.
Het conflict in het electriciteitsbedkiif
is, naar het zich laat aanzien, niet van
neer ernrtiigen aani. Niettemin is toch
reeds de bedreiging geuit door de vakver-
eeniging der eleotniciöna. dat de kans be
staat dat de eieotrioiens bii de Lomlensche
openbare diensten Zaterdag het werk zui
len staken én dist dan een gelijksoortige
beslissing tal worden genomen te Man
chester «V'bWerbooi OP Woenwlag di. a. v.
In Ierland i« die boestand nog onveran
derd Een militaire patrouille in een auto
opende, naar uit Dublin wordt gemeld, eer
gisteren het wur op een groepje dat bü
Kilméhill. in het Ie ruche graafschap Clare,
ia een hinderlaag was gaan liggen, na
dwars over den weg een loopgraaf gedol
ven te hebben. Een van het groep ie werd
gewond, vaar werden gevangen genomen
De midritaJipen hadden geen verliezen.
Een andere mfiibtaire patrouille heeft
denstelfdien avond een afdeel ing Sinn Fei-
nera overrompeld die bezig waren een aan
val te doen op een politiekazerne in het
graafschap Ballenlough. De soldaten scho
ten drie' aanvallers dood.
Officieel wordt meegedeeld dat het Pkin
van de regeering om goedgezinde perso
nen in dienst te nemen bii de handhaving
van de orde van toepassing is op heel Ier
land en niet alleen op Uister. Het «loei i®.
de Ieren te organiseeren zonder onder
scheid) van geAoof of politiek, teneinde hun
tand te behoeden voor het voortduren van
moorden, wandaden en terrorisme. Zii zul
len dienen onder officieren van de tegen
woordige politie.
De staking in de haven van Ham huw
is geëindigd1. De havenarbeiders hebben be
sloten tot het aanvaarden van de uitspraak
van het scheidsgerecht, welke het dagloon
verhoogt met drie, inpdaata van de geëioch-
fce twaalf mark, en de staking op te hef
fen. Het werk is hervat.
Ook de steking te Leipzig van het tram
wegpersoneel, dtie 3 September was inge
gaan, is vandaag geëindigd' dloor een ver
gelijk, dat getroffen is op grond van de
uitB,praa'k< van het scheidsgerecht. De tram
zal Zaterdag weer gaan rijden. De sta
kingsdagen worden niet uitbetaald.
Er in in Duitsehkund een nieuwe partij
geborepi die de economi&chte en politieke
belangen van den handeddriiveótten mid
denstand) zal voorstaan. In dë te Bertjin
gehouden constitueerende vergadering is
een program vastgestelde dat ,de bevrij
ding van het bureaucratische economische
keurslijf, 't wélk een onheil voor het ge
heele volk is geworden" op den voorgrond
«telt. Ook tegen het groot-kapiitahsme, dat
het voornaamste beletsel voor de ontwik
keling van den middenstand wordt ge
rvoemd, zal de nieuwe partij zich kanten.
Natlonaliseering der bedrijven noemt hel
program slechte een anderen vorm van de
kapitalistische wijze van voortbrenging,
die voor den middenstand en de artbeidera
nog gevaarlijker dreigt te worden «kan de
thans bestaande. Het eenige middel tegen
het gevaar van bet groot-kamtalisme ie
samenwerking van den middenstand op
groote schaal. De middlenstand moet ver
zekering- en bankwezen, trustees, reclame
enz. zelf ter bami nemen en zoodoende zii®
kapitaalkracht tegen de macht der groote
boriken centraliaeeren.
De toestand in Boven-Salezië geeft den
ïDuitachers nog steeds reden tot ernstige
klachten. Vollgens een Wolff-bericht zijn
aan de Duiteche Regeer ing nadere bewivs-
fltukken in handen gekomen over nieuwe
plannen tot opstand van de Polefl in Bo-
ven-Silezië. In een medëdeeling van der.
commandant van hft 27ste Beuthensche
ne serve-regiment scherpschutters Jamko-
wutz. gedateend uit Knakou den 2den Sep
tember. wondt aan het commissariaat voor
de Pooteche volkss temming te Beuithen gé-
rmM, dat het eerste, tweede en tierde ba
taljon van het regiment aan de grens klaar
fetaam en dat het inrukken in Boven-Silezië
zou geschieden op verzoek van het com
missariaat. Volgen?, mededeelmgen van
andere zijde stonden er in die dagen tal
rijke Pootoche troepen bii Soanowice. die
verklaard tebben. dat zij waren bestemd
voor Dovep.rSiJezaë.
Vender «yner aanwijzingen tot 't spoe
dig vonsohadfen wan wapenen uitgegaan
aan a% «iistrictecommandanten. In de da
gen van 14 tot 16 September soutien ver-
trauweJifke samenkomsten van alle com
pagnie»-commandanten worden voorbereid
om signalen en plaatsen van bijeenkomst,
ir geval van alarm, af te spreken. Op 16
en 17 September zou als instructeur van
den oppeibovelhëbber Stodcki eenige stre
ken afreizen.
De huidige toestand is voor de kolen-
voorziening zeer nadeelig, en vermindering
van kolen uit Boven-Silezië bedroeg toch
voor Augustus, tengevolge van het oproer
650.000 minder.
De overige opbrengsten zijn geHtegen. De
kolenopbrengst in het Roerbekken is in
Augustus door de overuren met 7125 ton
per dag toegenomen. Na aftrek van de 1.7
millioen ton, die het Roerbekken aan de
entente moet leveren, blijven er voor
Duitsch gebruik slechts 5.7 millioen ton
over, tegenover 10.2 millioen in vredestijd.
Naar berichten uit Italië melden, ver
mindert het optimisme in de Italiaansche
officieele kringen. Dë officieuse „Tribuna",
die tot dusver vol vertrouwen was, begint
deh toestand met eenige bezorgdheid te be
spreken. De onderhandelingen tusschen pa
troons en arbeiders schieten niet op. De
laatsten geven duidelijk te verstaan, dat zij
zich niet meer tevreden zullen stellen met
eventueele loonaverhooging, maar de erken
ning eischen van het beginsel der arbeiders-
«•ontróle, terwijl de patroons voor loonaver
hooging te vinden schijnen, maar die arbei-
derscontróle beslist blijven afwijzen. Intus-
schen hee(t het centrale bestuur van de ge
wapende roode garde van de sovjets te Mi
laan een rondschrijven gezonden aan ande
re sovjet-comité's met de opwekking de be
weging over geheel Italië uit te breiden,
metverzoek de noodige opgaven te doen
van beschikbare krachten, middelen enz.
Tegenover dit streven naar concentratie
van krachten aan arbeiderszijde sluiten ook
de industrieelen zich nauwer aaneen. Op
een congres van industrieelen te Milaan is
een motie aangenomen, waarin de industri
eelen hun collega's in de metaalindustrie de
verzekering geven van hun solidariteit en
besluiten maatregelen te overwegen om de
wettelijke toestanden te herstellen, terwyl
de neutrale houding van de regeering be
treurd wordt.
Giolitti heeft besloten, na de vertegen
woordigers der industrieelen en arbeiders
gehoord te hebben over de kwestie van de
contróle der fabrieken, dat bü koninklijk
besluit een commissie zal worden benoemd
uit industrieelen en arbeiders bestaande,
welke belast zal worden met het ontwerpen
van een, wetsvoorstel dat de regeering aan
de Kamer zal voorleggen.
Van het Poolsch-Russische front komt
het volgende bericht uit Warschau: Het
Poolsche tegenoffensief aan de Boven-Boeg
ontwikkelt zich met groot succes. De bols-
jewieksche troepen, die aan deze rivier wa
ren geconcentreerd en Lemberg van de
noordzijde belreigden, werden teruggesla
gen. Er werden meer «lan 3000 gevangenen
gemaakt en verder 26 kanonnen, vijf vlieg
tuigen, drie geblindeerde treinen en50 mi-
trailjeurs door de Polen genomen. De Polen
bereikten de linie Wfladimir— KowelKo-
brin.
BUmCNLANPflCM NTHUWS.
DUITSCH LAND.
Groote brand te Hamburg.
Te Hamburg is een groot deel van de
Deutsche Kohl en- and Koloswerke, aan de
Indische kade, «foor brand vernield. De
schade bedraagt 1# miMioen mark. Men
8<ihrijft de oorzaak aan brandstichting toe.
De mijnen aan de Sieg.
lm de streken aam de Sieg worden bal-
rijke reeds lang stilliggende mijnen allengs
weer in gebruik genomen en andere aan
gelegd.
lm een der oudste mijnen, die vroeger
heel weinig opbracht, de Sankst Amdxeas-
schaclut bij Biteen. zijn tegemwoomlig meer
dton 600 arbeiders aam het werk.
Door vergiftige gassen gedood.
Bij het vernietigen van ihadgranaten te
Brefoh op de Lunaburgeriveide. ziin, door
dat de wind plotseling draaide, dmie per
sonen door de vergiftige dammen gedood.
Tal van amderen ziin meer of minder ern
stig ongesteld.
TS JECHO-SLOWA KIJE.
De bevolking van Tsjecho-Slowakiie.
Na de inlijving vam het gebied .viam Tesin
(Teschen) heeft de Tsjecbo-Slowaaksche
republiek, naar het T. S.--persbureau meflklt.
thans een oppervlakte van 140j576 K.M2.
met 13.695.000 inwoners volgens de telling
van 1910. waarvan 8.037.000 Tsiecho-Slo-
waken, 3.747.000 Duitschers. 1.071.000
Magyarenm, 433.000 Roethenen en 167.000
Polen. Roomseh-Katholiek zijn 11.678.000
inwoners. Grieksch-Katholiek 5927000.
protestant 929.000. joden 236-000.
Op elke 100 mannen ziin er 106 vrouwen.
DENEMARKEN.
Zuigelingenmoord in Kopenhagen.
De politie te Kopenhagen is een afisdhu-
welijke „engeltjesmakerij" op bet spoor
gekomen. Een vrouw 'heeft reeds bekend
11 zuigelingen te hebben vermoord. Zij
bracht «le kinderen, eenige uren nadat zii
het z.g. adoptoiegeèd ihad ontvangen, om. In
enkele gevallen vermoordde zii «Ie kinderen
reed!», wanneer de moeder nog te bed lag.
ITALIË.
'V'De aardbeving.
Uit Rome wordt «hans officieel geméld,
dat de berichten im het buitenland gepubli
ceerd over de aardbeving, overdreven ziin.
Het officieele cijfer der <k>«xlcn te 174. De
schade bepaalt ziich tot enkele kleine dorp
jes. De regeering heeft alle mogelijke
maatregelen getroffen.
BINNENLAND.
Nederland en België.
Volgens een Havas-Reuter-bericht. noemt
de Vmgtuème Siècle het in sake de Wie-
lingen-«iuaestie juist, dat de Engeteche re
geering stappen doet om de twee landen
tot overeenstemming te brongen.
Het schijnt dat de Belgische regeering
niet veel voor deze bemiddeling voelt. ..Er
kan zegt het blad geen sprake van
arbitrage zijn in een quaestie, waartni on*
recht vaststaat.
Melk en brood.
Het Haagsche Correapoodentiebureau
schrijft:
Naar aanleiding van bezworen, in ..Het
Valk" geopperd tegen de circulaire van den
Minister van Landbouw aan de gemeente
besturen, waarin hü in herinnering brengt,
dat zu plaatselijke maximumprijzen kunnen
instellen, wordt van bevoegde zijde opge
merkt, dat dit krist voor het brood1, waar
van in de bedoelde circulaire im 't bijzon
der sprake is, zeer goed mogelijk te, im
mer» het Rijk «telt dg bloem nog steeds
ter beschikking van de balokeés voor een
vasten prüs, welke in eflke gemeente de
zelfde is. De broodprijzen echter ziin m de
verse bi Heraie gemeenten zeer uiteenloo
pend. terwijl de gemeentebesturen veel be
ter dan de Minister onder de oogen kunnen
zien. hoe de prijs ter plaatse behoort te
wonden geregeld.
Iiete dergelijke geldt trouwen» ook voor
de malk; immers gedurende den aanstaan-,
den winter zullen weder eter amoote hoe
veelheden door de Regeering moeten wor
den bijgeleverd', tegen een door den Minis
ter vast te stellen wrys. Reeda heeft de
Minister, ten einde excessen te voorkomen,
voor enkele gemeenten op haar verzoek
maximum-prijzen voor de melk vastge
steld. Maar moet zulks door den Minister
geschieden, dan draagt hij de verantwoor
delijkheid voor het opvolgen van adviezen,
welke geheel gebaseerd zijn op plaatselijke
toestanden, waarvan uit den aard der zaak
de adviseeremde gemeentebesturen beter
op «ie hoogte zijn dan het centraal' gezag.
Daarom is het veel beter dat de gemeente
besturen zelve voor zoodanige prijszettin
gen de verantwoordelijkheid dragen.
Men kan hierin overigens niet te ver
gaan; immers alle maximumprijzen ziin
«.■enigszins twijfelachtige middelen tot
duurtebeetriiding en dit geldt in het bij
zonder de melk, wedke een bederfelijk ar
tikel is, hetgeen inbeslagneming daarvan
bij overtreding in 't algemeen ongeraden
maakt, terwijl ook 't verbod van kaasma
ken buitengewoon moeilijk te handhaven
te en dan odk op de ergerlijkste wijze ont
doken te in den moeilijksten tijd der dis
tributie.
Het Corr. Bureau verneemt verder in
zake den prils van de malk en het al
dan niet vöHeenen van een bijslag, daarop
van. rijkswege te nog geenerlei beslissing
genomen. Gedurende dezen winter zullen
weder» groote hoeveellheden melk door de
regeering tegen een vasten prijs wooden
bijgeleverd ten behoeve van gemeenten,
waar melk be kort is.
Bijslag op bruin brood.
De bijslag van regeeringswege op het
bruinbrood blijft dezen winter nog gehand
haafd.
Hollandsche haring naar Duitschland.
Het Ned. Corr. Bureau meldt:
Van een opheffing van het invoerverbod
van Hodlamdsche haring door de Duitschc
regieerdng, was gisterochtend' ter bevoegde
plaatse nog niets bekend.
13 millioen voor woningbouw.
Op de begrooting van het departement
van Aribeid' voor het iaar 1921 zal. volgen»
de M»b.. een bedrag van 13 .millioen gul
den worden uitgetrokken ten behoeve wan
den woningbouw. Dit bedrag zal voorko
men onder de buitengewone uitgaven ten
laste van den Crisisdienst.
Voor de Burgerwacht.
Naar het Vollk uit betrouwbare bron
verneemt zal cle minister rtuvs de Beeren-
brouck op de ontwerp-begrooting van bin-
nenlandteche zaken voor 1921 een oost voor
de 'burgerwacht plaatsen van ongeveer an
derhalf milllioen gulden.
Bestrijding van den kanker.
Naar verluidt, 'is de Regeering voorne
mens aan het Nederlandsch Kiankerinsti-
ifcuut een voorschot te verleenen van f400.000
voor den bouw van een nieuw Ziekenhuis
voor 'kankerpatiënten. (M»b.)
De leeningsmoeilükheden voor de
gemeenten.
Dinsdagmiddag beeft te 's-Cravenlhage,
naar van wege de Ve re enig ing van Nederl.
Gemeenten wordt gemeld, een vergadering
plaats gehad van ventegenwoordiigens der
Colleges van Dagelijksch Bestuur der ge
meenten met meer dan 25.000 inwoners,
ter gemeenschappelijke beraadslaging over
de ieeningsmoeiliikheden voor de gemeen
ten.
Deze bijeenkomst was belegd door de
Vereenigimg vian Nederlandsche Gemeen
ten, waarvan bedoelde gemeenten alle lid
ziin.
Bü de besprekingen, welke een voorloo-
pig 'karakter droegen, kwamen verschillen
de belangrijke denkbeelden in behandeling.
Besloten werd dat de Vereeniging een com
missie zou benoemen om de beraadslagin
gen nader in «tucliie te nemen en omtrent
het onderwerp spoedig rapport uit te bren
gen voor een tweede vergadering.
In die commissie zuilen zitting nemen de
heeren: Mr. J. B. Bomans, weth. van Haar
lem; P. J. de Kanter. weth. van Dordrecht:
J. H. Tjh. O. Kettlitz. weth. van Utrecht:
A. R. V«ïenstra. secretaris van Amers
foort: mr. dt. F. L. G. Z. M. Vonk de
Both, burgemeester van Tilburg; F. M.
Wibauit. weth. van Amsterdam: mr. J. A.
de Wilde, wetih. van 's-Gravenihage en de
directie der vereenigimg: de heeren mr. A.
Jonker en H. Th. Klein.
Plaatselijke keuze.
De nationale betooging voor Plaatselijke
Keuze, naar aanleiding van de op handen
zijnde behandeling van het wet3cntwerp-
Rutgera m de Tweede Kamer, is definitief
bepaald op Zaterdag 13 November a^s.. in
he; gebouw voor Kunsten en, Wetenschap
pen in Den Haag. De regeling van t'ê be
toog ing berust bij den Nat B<m«l voor
Plaatselijke Keuze en de Blauwe Weet
commissie uit de N. C. A.
De Internationale Finandeele
Conferentie.
(Officdeal.) Het Ministerie van Buiten-
1 andsche Zaken deele mede:
In verband met het feit. dttt mr. G. Vis
sering, president der Nederlandsche Bank.
benoemd is tot vice-voorzitter der «loor den
Vodkenbond te Brussel te houden Inter
nationale Financieele Conferentie, is ge
noemden beÊr bij Komrinklijlk Besluit van
9 September 1.1. no. 64. eervol ontslag ver
leend als vertegenwoondiger der tyeder-
landsche Regeering ter genoemde confe
rentie. daar deze functie ortvereenigbaar
Is met die van vice-voorzitter der confe
rentie.
De vertegenwoordiging der Nederland
sche Regeering ter Brusselse he Internatio
nale Financieele Conferentie bestaat thans
uit de hfeeren: prof. mr. M. W. F. Treub.
oud-Minister van Financiën. «nul-Minister
van Landbouw. Nijverheid eh Handel. Kd
vam de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal. te 's-^ravenhage; mr. R. J. H. Patijn.
buitengewoon gezant en gevolmachtigd
minister, secretaris-generaal van het De
partement van BuAUnlandaceh Zaken te
VGravenhageC. E. ter Meulen. lid der
firma Hope A Co. te Amstercfcim.
Kon. Ned. Brondweorvoreonlglng.
Het Brandweercongres werd gistermor
gen onder voorzitterschap van den heer
Tuckerman voortgezet.
Ir. H. C. M. Vrina hield een voordracht
over „Bevestiging en de veilige verwerking
van brandbare vloeistoffen in fabrieken".
Spr. gaf een schets van een veiligheids
inrichting in een fabriek, waar benzihe voor
het bedryf gebezigd wordt. Van een onder-
grondsch reservoir gaan leidingen door het
gebouw en daaruit kan de benzine ter
plaatse waar zij gebezigd moet worden,
worden afgetapt. Ook werd aan de hand
van lichtbeelden de inrichting van benzine
reservoirs van groote luchtschepen uiteen
gezet. Er zijn ook distilleerinrichtingen ver
vaardigd voor de verwerking van brandbare
vloeistoffen. Aanvankelijk waren die inrich
tingen onbeveiligd en daardoor is het steeds
mogelijk dat een mengsel van damp en
lucht ontstaat, dat explosie-geschiktheid
vertoont.
Spr. wees ten slotte op het groote nut der
veiligheidsinrichtingen, welke bijdragen tot
vermindering van ontploffingen en brand
gevaar.
Ir. A. J. M. Stoffels, oud-directeur van
het gemeentelijk bouw- en woningtoezicht
te 's-Gravenhage, sprak over brandscher-
men in theater-zalen.
Reeds 25 jaar voor Christus is door Vi-
trivius met nadruk gewezen op de noodza
kelijkheid om bij tooneelvoorstellingen goe
de toe- en uitgangen te hebben. Toen waren
de schouwburgen niet overdekt, er was een
eenvoudige beschutting aan den buitenkant,
maar van een theatergebouw was geen
sprake. Waar reeds by die primitieve in
richtingen de noodzakelijkheid van voorzor
gen voor de veiligheid werd gevoeld, zijn
die voorzorgen a fortiori noodig voor de
schouwburgen van onzen tijd.
Uitvoerig gaf spr., aan de hand van licht
beelden, een overzicht van een moderne
theater-inrichting. Het tooneel met daarbij
behoorende> ruimten is te beschouwen als
het gevaarlijke deel van den schouwburg,
dat van de zaal voor de toeschouwers door
het brandscherm wordt gescheiden. Het
brandscherm sluit de tooneelopening volle
dig af. Brandschermen van asbestweefsel,
zooals vroeger werden toegepast, geven
niet een voldoend soliede afsluiting. Tegen
woordig worden algemeen toegepast ijzeren
schermen, in den regel bestaand van profiel
(getrokken) ijzer, bekleed met gegolfd
plaatijzer. Het scherm moet bestand zijn te
gen luchtoverdruk, die te verwachten is,
wanneer door brand op het tooneel ver
hoogde druk ontstaat, die wel aan de too-
neelzijde, maar niet aan de zaalzijde, dus
eenzijdig op het scherm werkt. In groote
schouwburgen (waar het scherm een opper
vlakte kan hebben van 100 vierk. M.) be
hoort by de schermconstructie terdege met
de mogelijkheid van overdruk rekening te
worden gehouden. Daarbij is de oplossing
gevonden in het aanbrengen van j*en veilig
heidsklep, die by een bepaalden druk auto
matisch opengaat en by het dalen van den
druk tot een zeker minimum weer automa
tisch sluit. In den regel wordt de overdruk
aangenomen op 45 viek. M. Wilde men het
scherm bestand maken tegen een grooteren
overdruk, dan wordt de constructie zoo
zwaar, dat de gemakkelijke beweegbaarheid
door het groote gewicht geschaad wordt.
De Brandweertentoonstelling.
De brandweertentoonstelling, welke in
„Musis Sacrum" deze week wor«it gehouden
is interessant. Daar vindt men nu byeen, op
enkele uitzonderingen na, datgene wat tot
bestrijding van brand wordt aangewend, en
wat daarmede in direct of verwijderd ver
band staat. Er zijn daar allereerst machtige
auto-spuiten van kolossale capaciteit en ab-
meting, die in hun roodgelakte uitmonste
ring, waarpp allerlei koperen deelen zijn
aangebracht, geweldig imponeeren. Het zijn
gevaarten, die respect afdwingen. Tot de
grootste behooren de Tilling Stevens Pe
trol Electric brandspuit en de Leyland Auto
brandspuit, die met Fladers motorbrand
spuiten en andere systemen van verschillen
de Duitsche fabrieken in den tuin in linnen
tenten zijn geëxposeerd. De auto-spuit van
de Arnhemsche brandweer staat dagelijks
daar tot uitrukken gereed. Behalve deze
zyn er in de Musis-zaal verschillende klei
nere motorspuiten, waarbij ook met auto-
tractie, gemakkeijJt transportabele machi
nes, die voor mid<^taatige gemeenten ze
ker uitnemende diensten kunnen bewijzen,
In de Musis-zaal zyn echter meerendeels
materialen ondergebracht, die niet direct
tot brandbestrydingsmiddelen kunnen wor
den gerekend, doch wel in 't algemeen tot
het terrein der brandbestrijding behooren.
Daar troffen wy allereerst aan den stand
van de Kon. Stearine Kaarsenfabriek Gouda.
In een fraaie ebbenhouten vitrine exposeert
de Kaarsenfabriek daar haar noodverlich
ting voor lokalen, kaarsen voor lampen in
al de verscheidenheid waarin de fabriek die
maakt. In de ruimte rondom de vitrine zijn
brandfakkels geplaatst welke dienen ter
verlichting van terreinen bij brand en aan
de wanden branden de-blokjes in de bekende
fraaie hanglampjes. Verder troffen we daar
nog aan een brandende kaars, drijvende op
water en speciale soorten kaarsen, .welke
gebruikt worden in lantaarns van brand
spuiten. De stand van de Kaarsenfabriek
valt zeer in 't oog en ziet er keurig uit. Ver
der is daar in deze zaal velerlei brandweer-
materiaal en onderdeelen van spuiten, red
dingstoestellen, zooals uitvoerig gedemon
teerde zuurstofapparaten; benzinetanks-in
stallatie; zelf sluitende gepantserde brand
deuren, waarvan het geheim berust in een
klein stukje metaal, dat een bepaald smelt
punt heeft. Maar vooral de inrichtingen tot
veilige bewaring van benzine zijn er goed
vertegenwoordigd. Een brandweertelegraaf
en alarmsysteem ontbreken niet in deze
zaal, waar men ook kennis kan maken met
vele soorten snelblusschers. In de Con
certzaal zal men met meer andere soorten
van deze huisbrandspuiten in beknopten
vorm kunnen kennis maken, o.a. die waarby
het schuimsysteem wordt toegepast. Ook
hier' verkondigen kleine motorspuiten de
overwinningen, welke de motor ook op het
terrein van het brandwezen behaalde.
Verschillende gemeenten hebben ook op
deze tentoonstelling ingezonden. Van deze
trekt zeer .de aandacht de inzending Gro
ningen, welker brandweer een geheel ta
bleau exposeert van den brandweerdienst
daar ter plaatse, met de kosten daarvan
vanaf 1900 tot en met 1919. Wy zagen daar
op, dat de Groninger brandweer, die in 1920
bestaat uit 32 man met dag-, nacht- en Zon
dagsdienst in 1920 «an de gemeente kost
0.90 per inwoner. Er was tevens bjj ver
meld, dat het materiaal dit jaar wordt uit
gebreid met twee auto-spuiten, welke op
levering wachten.
De Gemeente Arnhem zond naast de
hierboven vermelde Flader's auto-spuit nog
een geoctrooieerde Jan van der Heyden-
brandspuit, die nog dienst doet op Schaars-
bergen.
De Museum-Commissie is er in geslaagd
interessante curiosa op brandweergebied
byeen te brengen. Er ia daarby een merk
waardige collectie platen, die zeer de aan
dacht waard is. Er is ook veel, dat be
trekking heeft op Jan van der Heijden: le
vensbeschrijvingen, teekeningen enz.
De tentoonstelling is werkelijk zeer be-
.angrijk en zal zeer zeker voor de praktijk
van de brandbestrijding groot nut afwerpen.
GEMENGDE BERICHTEN.
De bouwbedrijven.
Van de Federatie van Bouwvakarbeiders
verneemt het „Hbld.":
Er doen zich weer nieuwe moeilijkheden
voor in het bouwbedrijf. De Hei-, Fundee-
ringswerkers- en Palensleepersvereeniging
te Amsterdam wenschte zich niet te hou-
den aan het bij meerderheid van stemmen
genomen besluit van de Landelijke Federa
tie van Bouwvakarbeiders betreffende het
aanvaarden van het contract. De vorige
week stelden de patroons den eisch, dat bin
nen enkele dagen de heiers het werk moes
ten hervatten, anders zouden de noodige
maatregelen getroffen worden. De heiers
besloten aan die sommatie geen gevolg te
geven en scheidden zich af van de Lande
lijke Federatie van Bouwvakarbeiders, ter
wijl zy hun bezwaren wenschten te bespre
ken met de Grondwerkerspatroonsvereenl-
ging, hetgeen door de laatste Is geweigerd,
wy'l de vereeniging de zaak in handen had
gesteld van den Centralen Raad.
De patroons dreigen nu met een uitslui
ting van de leden der Federatie, ondanks
het feit dat de heiers niet meer in dit orga
nisatorisch verband zijn.
Dienstregeling S.S.
Volgens „Het Volk" heeft de directie van
de Nederlandsche spoorwegen thans defini
tief bepaald, dat de gewijzigde (winter)-
dienstregeling niet zal ingaan op 27 Sep
tember, bij het inwerking treden van den
gewonen tijd, maar op Maandag 25 Octo
ber.
Diefstal.
Uit een perceel in de le Jan Steenstraat
zijn gisteren twee jassen ontvreemd. In een
dier jassen zat een portefeuille inhoudend
ƒ410.
Verduistering van meel.
Aan een der politiebureaux is gisteren
een molkryder gebracht, die wordt verdacht
van verduistering van 15 balen meel.
Oplichting.
Een bewoner van Utrecht heeft gisteren
by de politie aangifte gedaan, dat hy door
een spaarkas daar ter stede is opgelicht
voor 500.
Sint Bureaucratiu».
Onlangs stopte een D-trein, die naar hét
centraal station te Erfurt moest, in het sta
tion-West in een stad in Duitschland.
Het signaal stond op onveilig.
Een jonge dame, zwa^r met bagage
beladen, maakte van dit buitenkansje
gebruik om uit te stappen. Zy woonde dicht
bij het station-West, ver van het centraal
station. En vergenoegd liep zij op het leege
perron naar den uitgang. Tot de hoofdcon
ducteur van den trein haar tegen hield. „Gjj
moogt hier niet uitstappen. Wy houden hier
niet stil." „De trein staat toch stil". „Neen.
Hier stoppen wy volgens de dienstregeling
niet."
De conversatie duurde nog al lang, was
nog al ernstig. De hoofdconducteur eischte,
dat de dame weer zou instappen, die ten
einde raad, dit bevel wilde gehoorzamen.
Doch toen hielden de passagiers die in den
trein zaten en het twistgesprek hadden ge
hoord, de coupédeuren stevig dicht. Aan
welke deur de conducteur ook trok, ze bleef
dicht.
Toen gaf de dienstdoende het maar op.
LAND- EN TUINBOUW.
Regeeringssteun voor kweekers enz.
De moeilijke toestand, waariai de Boom-
kweekerii en Tuinderij zich hier te lande
ten gevolge wun het grootendeels afakui-
ten van haar normaal afzetgebied, bet
valutanvraagiatuk emz., bevinden, xs voor de
Regeeiüivg aamleiding geweest te overwe
gen, op welke wyoe de daardoor in finan
cieele moexliikhetien verlceerende kweekers
te helpen zouden aim.
In verixamd hiermede werd met mede
werking van de SU»ten-Generaal, een rege
ling getroffen, waardoor het mogelijk
wordt bedril ven, d!ie redeiivke kansen van
levensvatbaarheid bezitten, met een voor
schot te steunen. Met* de uitvoering van
dteze regeling werd de daarvoor in het le
ven geroepen Regeeringsconvmi ssie voor
Kweekenscrediet belast.
Deze commissie bestaait uit de heere*
mr. D. Fock, voonzitter; dr. L. N. Decker*
mr. H. G. Drreaseihuys, mr. V. H. Rutg«i
en H. G. Valetan. keden en K. I. B. A. de
Coster, secretaris.
De hulp zal op de volgende wiize va#*
den verleend!:
De kredliertibehoevende went zich. na Mr
vorens aan het secretariaat der comnxatie.
Mauritskadie No. 7, Is-Grawenbage. om toe
zending van een aanvraagformulier var-
zocht te hefohen. daarmede na invulling tot
een boerenleenbank of een andere bank. Wi
voorkomend gewail tot die waarmede hjb
bereide in relatie staat. De bank zendt
aanvrage met haar rapport aan de Re*®»"
ringpoommtiesie voor kweekerakredïet Na
deskundig advies wondt een besliesin* om
trent de ad of niet verieening genomen. Bu
(gunstige beslissing neemt de Staat tegen
over de bank een garantie vwn 90
het op het voorschot te lijden veride»®'
zich. zoodat dus de hare bemkMelin*
leende, bank af wel voor slechts 10
het te verleenen voorschot risico 'oot>Vnt.
wel voor dit gedeelte door den voor*M£
nemer naar genoegen der bank een
borgstel Hing moet warden gegeven.
•"^CTWomchotten. die voorloop» voor
rJilSl tui 3 i«u- wonten VCTatrriat. »1-
Ï7 Mar Wxjeüte in tenmiinen worden int-
ïlïrf terwijl wnt de teraübetalw be-
iïSf gin heit einde van eik laair aan de
£3 van een in te ateHien onderaoek nauw-
zai wanten nagegaan, in hoeverre
„„brew* van het bedriif betalten
yea te en aflnsaimr aal kamneol ex-
Arfeundtee vooiffichtiwr in biinondere
j3.w«nhedai wend een Alnemeane
van Advies benoemd, bestaan-
g^Tieeven: A. H. J. Beneis. Leiden.
J. BarendSe. Poeliüik: Ant. v. d.
Tn fm.. Oudenbosch: J. A. Dommicus.
WnmPkhnge; J- Feeostra. Sappemeer; D.
Bo*oot>; W. D. Keessen A®n.. Aals-
**L.' t» TrienekeixB. Venlo; P. Visser,
meer
BlrTde verschillende centra zuilen voorts
maar behoefte plaatselijke commiesiën van
advies wonden samengesteld, tot wier taak
Eet zal behooren de regeerimgBcorrunissk:
kweekérecrediet van advies te dienen
In zake de gevraagde voorschotten, bene
vens bet uitoefenen van controle op de
fcweekeriien tot welker instandhouding do
Staatsgarantie wend verleend. Vook alle
gewenschte inlichtingen wende men zach
tot het secretariaat Mauritfcade No. 7. te
's-Gravenbage.
STADSNIEUWS.
GOUDA. 17 September 1920.
Verhooging van pensioenen.
De Commissie van Bitetand in htet be
heer van het Gemeente-Pensioenfond» heeft
aan B. en W. meegedeeld, dat het Raadn-
beahrit ran 3 Augugiatus tv. tot het ver
leenen van 40 toeslag aan allen, die van
Buk*- of Gemeentewege een, pensioen ge
nieten. wat aangaat de peneioenen, welflcc
zuiver ten laste van dat fonds komen, voor
bet jaar 1920 een meerdere uitgaaf zat
yereischevi van 4767.Dit bedrag zal
ënhalve boven het onder volgnummer 326
der G emeenjte - Begnooting voor het dienst
jaar 1920, uitgetrokken sulbsidie aid f 9900.
uit de gemeentekas aan het fonds moeten
worden bifbeüaaM.
Naar aanleiding daarvan stellen B. en
W. den Raad voor de begnooting in dier
voege te wijzigen.
Voordracht onderwijzer O. L. School No. 1.
Ter voortri ending in de vacature, ont
staande in het onderwijzend: personeel der
0. L. School no. 1, alhier, tengevolge van
het met ingang van 1 October 1920 aan
de heer A. C. Burger verleend eervol ont-
dfag bieden B. em W. aan den Raad de
volgende vooudraaht aan:
1. J. Vedbrugge, te Midtieihamis;
6. D. K. H. Thierry, to 's-Gravenzande:
3. P. Vis, tie Oudé Tonge.
De Landbouwdag te Gouda.
Het genoegelijke gedeelte van den Land-
bouwdag is gisterenavond uitstekend verloo-
pen.
Het bestuur had de bekende markthumo-
rist Cacadorus uit Amsterdam laten komen
om het publiek te vermaken. De honderden
menschen, die dicht opgedrongen rondom
zijn tafel zaten eriMstonden, vermaakten
zich blijkbaar kosteliJÉ, want na elke mop
haddea ze dol veel plezier.
Het muziekkorps van het le Reg. Huza
ren uit Amersfoort gaf een uitstekend con
cert en zorgde er verder voor, dat er een
vroolj/ke stemming bleef onder de massa,
die in dé avonduren naar „Ons Genoegen"
was getrokken. Het was er nog voller dan
des daags, hetgeen te verklaren is door het
feit, dat het amusement ook anderen trok,
dan «ie by dezen dag belang hebbende
landbouwende bevolking.
„Na „Cacadorus" trokken velen naar den
Schouwburg, waar een aardig program
werd vertoond. We zagen daar ook het ge-
heele bedrijf der Friesche kaasfabrieken.
Jammer genoeg, was de landbouwfilm, die
den geheelen dag haai geloopen, nu weg.
Intusschen was in de zaal „Kunstmin"
het bal aangevangen. Daar bleek, dat ook
de jeugdige bevolking uit onze omgeving
heef aardig vertrouwd is met de moderne
dansen; het was er heel gezellig. Vooral
met den cotillon aan 't slot had het dans-
lustige publiek veel pret.
In de andere zaal kwamen er toen het
wat later werd, enkele opgeschoten jongens
die zich vry onbetamelijk gedroegen en die
daarom werden verwijderd.
Het vuurwerk in den tuin is uitstekend
geslaagd. Er waren heel aardige nummers
die goed tot hun recht kwamen. Het slot
stuk „Bloeie de Landbouw", geflankeerd
door gouden stralen en zonnen was heel
goed.
Te twaalf uur was het feest gpëindigd en
trokken de feestgangers huiswaarts.
Wy verzuimden gisteren te vermelden en
doen dit daarom thans, dat aan den lunch
gisterenmiddag in Hotel „de Zalm" door
den secretaris dezer gemeente, den heer G.
J. J. Pot, namens het gemeentebestuur van
Gouda, hulde werd gebracht voor het initia
tief voor den Landbouwdag en de beste wen-
achen voor den bloei van den landbouw
werden geuit.
Kerkeoneert.
Wij herinneren onze lezers even aan het
Ketfcconcert van hedenavond in de St.
Janskerk". te geven door Setiha Jansen,
viool. Max Kllooe, barvton en Geonge Ro
bert, orgel.
Nationale Opera.
Zondagavond verzuime men niet te 'gaan
genieten in den Nieuwen Sdhouwtourg van
Puccini's meesterwerk .Madame Butter
fly", waarvoor dloor de Nationale Opera
de decors wyrden meegebracht.
8e Volksconcert.
Zondlag 19 Sent., des middags 4 uur. zal
bet Stedelijk Muziekkorps, directeur den
beer Jdh. G. Arente. een concert eeven in
het HoutmanspianteoenHet programma
M als volgt;
L Marach Militaire. Fr. Schubert: 2.
Ouverture öbemto. G. Vemdi: 3. Vatee
L'AuPore. C. Faust; 4. Fantasie Le» Clo
ches de Caraevinie, Plamauette: 5. Ouver
ture roraamtique. KQer Béla: 6. Vatee Lé
•W8 rosea. Fend. Andrieu: 7. Fanthsie
Faust. Gounod; 8. Mairech Avec Aplomb.
R. Voilstodt
Het Gemeenteverslag over 1919.
XI.
Van de meelsoorten werden onderzocht:
tapioca, maizena, meel (dat als z<>o«lanig in
de winkels verkocht werd zonder'te weten
waarvan dit het maal product wak) aardap
pelpoeder, maisgries, aardappelmeel en
boekweitmeel. Het tapiocameel, verkregen
door middel van het levensmiddelenbedryf,
dat volgens zeggen vervalscht moest zyn
met aardappelmeel, bleek volkomen zuiver,
zoodat deze vervalschingsgenichten onge
grond waren. Een monster maizena, op ver
zoek toegezonden, bleek met maizena niets
gemeen te hebben, het was niets anders
dan aardappelmeel; een groote partij van
dit meel dat alB maizena gekocht was ge
worden werd naar den leverancier terugge
zonden. Het meel dat als zoodanig erkocht
werd was van wisselende herKomst, van
boekweit, tarwe en van gerst; tweemaal
werd een mengsel aangetroffen van boek
weit en aardappelmeel.
Op verzoek van den Inspecteur van de
Volksgezondheid werd meel onderzocht af
komstig van de Woldering's fabrieken te
Gouda en Beilen, dat in sommige dagbla
den voor industrie en voor menscheljjk
voedsel te koop aangeboden werd. Dit meel
van gemalen bloembollen en wel van nar
cissen en hyacinthen was in Gouda bjj win
keliers nooit aangetroffen. Nadat deze fa
brieken' door den Inspecteur gewaar
schuwd waren geworden om geen narcis-
senmeel in den handel te brengen bestemd
voor menschelijk voedsel als zijnde schade
lijk voor het organisme, werd door mjj door
middel van een gr«xithandelaar prijsopgave
als ook monster gevraagd van bovenge
noemd meel; hierop kwam echter geen ant
woord binnen, zoodat de waarschuwing
blijkbaar doel had getroffen.
Een monster meel was vermengd met
dubbelkoolzure soda; <jit meel moest als
zelfrijzend bakmeel «lienst doen. Een party
meel bezaaid met wormen werd niet onder
zocht maar direct als zynde ondeugdelijk
van toestand vernietigd, terwyl een party
maisgries afkomstig van het distributiebe
drijf wegens zyn onaangename lucht uit de
consumptie werd gebracht. Verscheidene
waarschuwingen werden gegeven aan win
keliers, die eenigszins mijterig meel hadden
afgeleverd; 5 winkeliers werden gewaar
schuwd wegens aflevering Van aardappel
meel n«et te hoog watergehalte.
Van de 2 monsters jam werden bepaald
het onoplosbare gedeelte, het S.G. van de
oplossing 1-10, het extractgehalte en het
watergehalte; deze uitkomsten gpven geen
reden tot bijzondere bemerkingen. De vol
gende wa8chmiddelen werden bemonsterd:
harde en zachte zeepen, zeeppoeder, sodaïne
sodex, sesam en soda. De harde zeepen wa
ren alle van goede kwaliteit, van de zachte
zeepen moest een partij vernietigd worden
wegens bijna totaal gemis aan vetzuren. De
monsters zeeppoeder voldeden aan alle
eischen van een goed product; zeeppoeder
surrogaten werden dit jaar bij de winke
liers niet aangetroffen. De monsters so
daïne en sodex waren hoofdzakelijk soda
met sporen, sesam soda met meer dan spo
ren keukenzout. Een groote partij soda die
uit glauberzout bleek te bestaan werd ver
nietigd.
Van thee en koffie, alsook van het artikel
beschuit valt niets bijzonders te melden; de
genomen monsters voldeden alle aan de
eftchen van deugdelijkheid.
Het aantal onderzochte monsters spijs-
vetten bedroeg 40 en wel 8 monsters boter,
24 margarine en 8 raapolie. Van één mon
ster boter werd een te hoog watergehalte
geconstateerd, van drie monsters werd ver
val sching vermoed op grond van de gevon
den waarden voor het refractie en R.M.W.
getal. Bij margarine werd driemaal een te
hoog watergehalte gevonden wat by een
monster gepaard ging met een te laag vet
gehalte.
De uitkomsten van het onderzoek van de
raapolie waren van dien aard, dat geen der
8 monsters beschouwd kan worden als zijn
de zuiver; de cijfers gevonden voor S.G
Köttstorfer's getal, brekingsindex, joodad
ditie getal kwamen by alle slechts gedeelte-
ijk overeen met de daarvoor opgegeven cij
fers.
De keurmeester bezocht, behalve ter be
monstering van de verschillende waren nog
543 winkels, n.l.23 winkels in comestibe-
len, 48 in snoepartikelen, 160 van bakkers,
303 in koloniale waren.
By 33 bakkers werd het brood gewogen
en het gemiddelde gewicht van telkens vijf
wegingen genoteerd. Het hoogst gemiddel
de gewicht was 814 gram, het laagst ge
middelde 784 gram.
Bedorven werden aangetroffen en vernle.
tigd 5 partijen azyn, 2 partijen krenten, 1
partij abrikozen, 1 partij boekweitgrutten
en 3 partijen meel, terwyl een vat bedorven
gecondenseerde melk, door middel van het
distributie-bedrijf ontvangen, weder daar
heen werd teruggezonden.
Drinkwater. De volgende bijzonder
heden worden gemeld omtrent de exploita
tie der waterleiding.
Afgeleverd werd in het afgeloopen jaar
1.078.591 M3. «Irinkwater, waarvan 8388 M3
buiten Gouda, 15.468 M3. aan openbare ge-
raeentegebouen, 3392 M3. voor straatbe-
sproeiïng, 35.121 M3. aan Rijksinrichtingen
en 72.609 M8. aan andere inrichtingen en de
industrie. De resteerende 948.523 M3 zijn
verbruikt in particuliere woningen, over
eenkomend met 99 Liter per hoofd per et
maal.
By raadsbesluit werd een toeslag op de
tarieven toegestaan, gebaseerd op de door
de Gasfabriek betaalde kolenpryzen, tot
hoogstens 20 c/c dier tarieven, ter tegemoet
koming aan de sterk verhoogde bedrijfskos
ten, voornamelijk door steenkolen en loo
nen.
Per abonnement werd aan 5727 perceelen
water verstrekt tot een bedrag van
/59.770.8m en ƒ6994.12!4 toeslag. Per wa
termeter werd aan 36 openbare gemeente
en 339 andere inrichtingen water verstrekt
tot een gezamenlijk minimumbedrag van
ƒ,74.66.70; de inkomsten uit dien hoof«le be
droegen 17.640.60.
Het buizennet werd vergroot met 93 M.
100 m.M. leiding in den Ridder van Cats-
weg en 804 M. 80 m.M. Ieidinjg in Kort
Haarlem. Er werden 6 openbare brandkra-
nen bijgeplaatst.
Een ernstig lek in den zinker onder den
bodem van de Haven verplichtte tot lichten
van dien zinker voor herstelling.
De Gemeente ontving krachtens artikel
18 der concessie ƒ2097.90.
a A
Wij meenen goed te doen hier melding te
maken van het vorderen der plannen tot
verbetering van de waterverschaffing,
waartoe in de raadsvergadering van 28 Juni
1912 een commissie ad hoe werd benoemd
belast met het onderzoek van de voorstel
len, betreffende de verlenging der aan de
Goudsche Waterleiding-Maatschappij ver
leende concessie. Het door deze commissie
uitgebracht rapport leidt tot de conclusie,
dat het gebruik van Lekwater uit een ge
zondheidsoogpunt verre de voorkeur zou
verdienen boven het IJsselwater.
In de in 1916 opnieuw aan de voormelde
maatschappy verleende concessie werd clan
ook de bepaling opgenomen, dat „ten be
hoeve van den wateraanvoer en de water-
levering, de concessiehoudster, wanneer zy
daartoe de vereischte vergunning van de
bevoegde openbare lichamen zal hebben
verkregen, by de Lek, op een plaats tus
schen de gemeenten Schoonhoven en Krim
pen a. d. Lek, een prise d'eau zal moeten
maken." By stichting van een centrale Lck-
waterleiding door het Ryk zou van die be
paling dispensatie kunnen worden verleend.
Toen de omstandigheden deden vermoe
den, dat de vergunning der openbare licha
men niet zou zyn te verwachten, schreef de
Maatschappy ons den 23sten Juni 1919, dat
deze voor de drinkwatervoorziening van
Gouda zeer ongunstige vooruitzichten, Com
missarissen der Maatschappy hebben doen
besluiten, om een derde alternatief tot wa
terverschaffing in onderzoek te nemen door
een boring naar welwater te doen verrich
ten en wel op het terrein der waterleiding
aan den Rotterdamschen Dyk.
De proefneming kan als goed geslaagd
worden beschouwd; het verkregen welwater
bleek, na ontyzerd en gefilterd te zyn, aan
de eischen van goed drinkwater te zullen
voldoen, indien het nog wordt ontdaan van
in den bodem opgenomen minerale stoffen.
Omtrent deze-bewerking vroegen wy het
advies van den Pharmaceutischen Inspec
teur van het Staatstoezicht op de Volksge
zondheid voor Zuid-Holland.
Gezondheidscommissie. Aan het
verslag van de Gezondheidscommissie ont-
leenen wy het volgende:
De samenstelling der Comjnissie onder
ging gedurende het verslagjaar geen ver
andering.
Er werden 11 gewone, niet openbare en
ééne openbare vergadering gehouden, alle
in het vergadergebouw, staande Spiering
straat 113.
Omtrent den toestand van water, bodem
en lucht en hetgeen tot verbetering daarvan
is verricht zy vermeld, dat de scheidings-
sloot tusschen het stadsgedeelte „Kort
Haarlem" en het Van Iterson Ziekenhuis
bij meerdere bevolking der nieuwgebouwde
arbeiderswoningen, oorzaak werd van vele
klachten, ter voorkoming waarvan thans
wordt gestreefd naar afdoende bemaling,
gepaard met doorstrooming en uitbagge
ring.
De verbetering van de volkshuisvesting
stuitte nog al eens op bezwaren, omdat de
woningnood het onbewoonbaar verklaren
van woningen zeer bemoeiiykt. Meesten-
tyds werden de eigenaren dan ook aange
schreven verbeteringen aan te brengen;
slechts 3 perceelen werden onbewoonbaar
verklaard met last tot ontruiming binnen 6
maanden.
De hygiënische toestand van de scholen
was goed te noemen; alleen «le inrichting
der urinoirs en enkele privaten der Am-
bachtsavondschool gaf aanleiding tot een
uitvoerige correspondentie, welke eindigde
met een gemeentelyke toezegging maatre
gelen te treffen tot afdoende verbetering.
In het hoofdstuk Ziekten wees de Com
missie op het onrustbarend uitbreiden der
tuberculose en hoopte op een krachtige be
strijding.
Uitvoeriger behandelt de Vereeniging tot
Bestryding der Tuberculose te Gouda dit
onderwerp in haar jaarverslag, volgens
welk Gouda, na Maastricht, het hoogste
percentage tuberculeusen heeft, terwyl de
ziekte zich nog steeds uitbreidt.
De vereeniging tracht het kwaad te be-
stryden door: het instandhouden van een
consultatiebureau waartoe 't eiken Woens
dag een geneeskundige zitting houdt; huis
bezoek, verricht door een gediplomeerde
verpleegster; woningverbetering, door ver
leening van toeslag op de huren; sputum
prophylaxe, waartoe tal van voorwerpen
bruikleen werden gegeven; ontsmetting; c„
ten slotte stelt de Vereeniging zich veel
voor van de resultaten van een dagsanato
rium, wat .zy reeds op zeer bescheiden wij
ze exploiteert.
(Wordt vervolgd*)
WISSELKOERSEN»1
Officieele noteer ing te Amsterdam.
17 September 1920.
16 Sept. 17 Sept.
Londen 1U6 11.21)4
Berlijn 5.17# 6.—
Parijs 21.05 21.22#
Brussel 22.37 22.62*
Zwitserland 52.20 52.06
Weenen 1.46 1.46
Kopenhagen 44.85 44.16
Stockholm 65.45 66.80
Christiania 44.25 144.35
New-York 3.23 3.22
A flooring van schuldbekentenissen der 4
pCt». tweede Staatsleeniag 1916.
In verband met de aflossing, met ingang
van 1 October 1920, van de op 6 Augustus
1920 uitgelote schuldbekentenissen der 4
pas. tweede Staatslening 1916, brengt de
minister van Financiën in herinnering het
bepaalde in artikel 4 van het kon. besluit
van 9 Juli 1917 (Stbl. no. 468).
Deze bepaling luidt ais volgt i
„De aflossing van de uitgelote schuldbe
kentenissen geschiedt, van den daarvoor be
stemden dag af, ten kantore van de Neder
landsche Bank te Amsterdam, en mits
uiterlyk acht dagen vóór den «lag, waarop
de aflossing verlangd wordt, daarvan aan
den betrokken betaalmeester kennis ia ge
geven, ten kantore van de betaalmeesters.
De aflossing geschiedt tegen intrekking
van de uitgelote schuldbekentenissen, voor
zien van alle daarbjj behoorende, nog niet
verschenen coupons.
Indien één of meer coupons mochten ont
breken, kan de aflossing der schuldbekente
nis, onder inhouding van het bedrag dei-
ontbrekende couponB, door Onzen Minister
van Financiën worden toegestaan.
(3t.-Ct>)
BOSKOOP.
By het toelating»»xaanen aan de Rijk»-
tuxn'bouwöchoal alhier slaagden: A. van
(Leeuwen, Alljpflien; P. Hasaelman. Aanster-
vam; A. v. ck Broek. M. v. Gemeren. C.
Hooilüman, J. Spek. J. A. Vemema. uilen
Boskoop; J. Hul.-dioff, Borne; F. N. Breek-
iaixd. Bodegraven; J. P, A. De la Lande
Gremer. W. C. Laivaee. W. C. Sax. K. O
de Veer. J. VooTthoeve. allen 's-Grav««i
zande; J. S. v. Klaveren. Hazerxwoude: R,
T. Bun ing, Joure; mej. W. Colerebrander
Leiden; K. Repto», Watergraafsmeer; W
J. Drost, Wemefolfmeen; L. Digeman, Wil
ilemsitad.
Afgewezen 4.
STOLWIJK.
Hedenmorgen vergaderde de gemeente
raad. Afwezig was de heer Boüh. Ingeko
men wae o.m. een adres van winkeliers
o<m epn verordening vaat te stellen voor
verplichte winlcelHkiiting; tevens een adres
om niet aan bovengenoemd verzoek gevaic
■te geven.-Na uitvoerige dweuasie werrd be
•sloten geeoj verordening vast te stellen.
De voorstellen van Ged. Staten om het
samrie vam «ten gemeente-veldwachter te
herzien, werd na zeer uitvoerige red ach-
tenwioseïing aangehouden, om eerst nader
overleg met den belanghebbende te plegen.
De Gemeente-rekening werd aangeboden
en zal in de v%hgende vergadering warden
behandeld.
Tot kantoarhouduter van het hulp 1P°f-
en telegraafkantoor xs benoemd mei. D. A.
Boesfeerg. thans kontoortxoudstor van het
huip telefoonkantoor, alhier.
MNAJVCIISKLK BÈKICHTKN.
W.iterdUk, V. H'to a Bmltlmojfc
15 S«pt. 8 u. 20 nam. Bvzevier.
Kon. Holi. l.lojd.
BrmbanU. (ultr.) V". 1» Svpt. Ftrttado
Noronha.
Gooiland (uitr.) vertr„14 Sept. v. Rlo Ja-
K«m. WesMnd. Maildienet.
Achilles, v. A'dam n. Paramaribo, vertr.
16 Sept. v. Funhal.
Haarlem, arr. 6 Sept. Talcahuanb te
Tal tal. r
RECHTZAKEN.
De verduistering bU den Sigarenmakers-
bond.
Het Gerechtshof te Amsterdam behan
«lelde gisteren in hoogor beroep «le zaak
van den 40-jarigen sigarenmaker Jacob
Luteraan. die door de 4« kamer der recht
bank op 17 Juni j.l. werd veroordeeld tot
9 maanden gevangeaxisetraf (de eisch was
1 jaar) ter zake dot lui te Ameterdam op
29 Sept. 1919 zich heeft toegeëigend een
bedrag van f 43.600, toobehoorende aan
den Nederl. Sigarenmaker®- en Tabakebe
erkerëbomd, welke gelden hU als pennuxg
meester van dien Bond onder ziin beheer
had. ten einde ze te administreeren.
Gelijk bekend, heeft bekl. in eerste in
stantie bekend. Ate bezoddxad penning
meester ontving hii destijds de contrxbutieh
der afdeel ingen en ook de gelden van de.
iwachbgeldcoiranisaie van wertcioozen. Ge
woonte. ofschoon geen plicht was, dat hii
die gelden bü een bank deponeerde. Ver
schillende malen had hii geld uit de kas
genomen om daarmee in marteen en kro
nen te speculeer en. Ziin bedoeling was
daarbij om wdnBt voor eigien rekenüng te
maken. Zelf verdiende hü als penningmees-
Ier f 50 per week en vermogen had hii
niet Niettemin had hii den grootheidh-
waanzin van zoovelen gedeeld en willen
profiteeren van de gelegenheid, die zoo
velen gunstig was geweest.
Het totaal^ venlias door den Bond tenure
volge van bekl.'s herhaalde fraude gele
den, wend geraamd op f 122.000.
Beklaagde verklaarde in hoogor beroe
gekomen to ziin, omdat hij zim straf te
"zwaar vindt.
Mr. Branties, de procureur-generaal
wiees er in zijn requisitoir op. dat bekl. ziin
vakvereeniglng eenvoudig den nek heeft
afgesneden, uit pure geldzucht en gebd-
diarst Voor dit hoogst ernstig© feit achtte
spr. de opgelegde straf van nemen maan
den te licht. Vergelding moet bekl. erlan
gen voor wat hü togen de maatwchaopii
misdreef. Eisch dertxalve: een iaar gevan
genisstraf.
Mr. J. H. Polenaar. dïë zich namens den
bond civiele partii stelde, lichtte xlfn stand
punt toe met de verklaring dat de civiele
partij van f 100 geen vergoeding van de
schade bedoelt, doch een mine» van het
geschokte vertrouwen dor leden, die in aan
zienlijke gotale bedankt hébben.
Mr. Ad. Zelden rust. de yeirfedkw. drong
aan op een voorwaardelijke straf, subsi
diair een straf gelijk aan den duur der
preventieve hechtenis.
De uitspraak werd bepaald op 30 Sep
tember a.s.
LANDPOUW.
Landbouwraad.
De bestuursvergadering der Friesche
Maatschappij van Landbouw heeft besloten
r.xet in te gaa<p op het voornemen yam den
minieter van Landbouw tot instelling van
een landbouwraad. Naar haar meening zal
daarbij de politiek te veel op den voorgrond
treden.
SCHEEPV AARTBERIC HTEN.
Een nieuwe scheepvaartlijn.
De I'akqkvaart. de Nederland en de Rolt
Lloyd heropenen de Java— <Chih( Inn in
den kwp van November. Beginpunt ie CiU-
cutta, vanwaar ongeval vaa onvo'cloeröe
Javaleidmg jutezakken kunnen wopdoa ge
laden.
Stv. My. Nederland.
Boeton (uitr.) pass. 16 Sept Alfiers.
Borneó, v. Malmö n. Hamburg, pass. 16
Sept. Holtenau.
Johan de Wit (uitr.) pass. 11 Sept. Perim
Rott. Lloyd.
Djebres (uitr.) pass. 14 Sept. Pantellaria.
Djocja, v. Calcutta n. Alexabdrië, arr. 14
Sept. te Suez.
Goentoer (thuisr.) pass. 14 Sept. Glbral
tar.
Kawi (uitr.-) vertr. 15 Sept. v. Sopthamp
ton.
Holland Amerika Lijn.
Moerdijk, arr. 14 Sept. v. R'dam te Huil
Noordam, v. New-York n. R'dam, bevond
zich *15 Sept. 12 u. middernacht op 620 m.
W. v. Soilly.
RyifHam, arr. 14 Sept nam. v. R'daro t«
New-York.
Warszawa, vertr. 16 Sept. voorm. v. Dan
zig n." R'dam.
MARKTBERICHTEN.
B08K00P.
Coöp. Vereenigimg De Bodkoapoche Val
ling. Er werden priizen beateed ate volgt:
Afgesneden rozen 26—<60 et. dahlia's.
in soorten 15—46 ct„ anjers 3650 cti.
asten» 3—7 cti. acertakken 33 e*.. cenkau-
ix'a 4—8 at., alles per boa; chrysanten
38152 et. por bloem; clematis Prima Hen
drik 7—41 et per tak.
Groenten: sniiboonen 8—420 cti. suiker-
boonon 12—«16 ct. uien 6 et., tomaten 20
86 et. par KjG.
SPORT.
WATERPOLO.
Zondag a.s. zal in het Zwembad alhier
een wedstryd gespeeld worden tusschen B-
Z.C. (laatste der1 2e-klasseR
(kampioen der 3e klasse.
Vereeniging „De Goudache Padviadera."
By gunstig weer Zondag 9 uur v.m. allen
present voor het Stadhuis, voor oefening
onder den Patrouille-leider. Dinsdag om
6.46 n.m. present by het station ter bespre
king van Verschillende aangelegenheden.
Uniform niet noodig. Heeft al iemand een
clublokaal weten te vinden? Tot en met 80
dezer kan by den Patr.-leider van het ge
storte kampgeld 5.— per deelnemer wor-
len terug-ontvangen, doch alleen tegen
quitantie welke persoonlyk door den vader
geteekend moet zyn. Het bedrag dat op 1
October blijkt niet opgevraagd te «yn,
wordt gestort in de kas der Vereeniging.
De Instructeur, J. BOW1ER.
Postkantoor Gouda.
Liiet van onbestelbare brieven en brief
kaarten van welke «ie afzenders onbekend
zyn. T«srugx)utivangen in de le helft dar
maand September 1920.
Binnenland.
Brieven.
Plaatal. Dir. Belasting. Stolwlik.
Mei. W. Gaemers. Delft.
Freule P. M. A. Jonge. Watergraafsmeer.
P. v. «L Koim. Utrecht.
T. de Koning, Bloiawük.
F. v. d. Meide. Rotterdam.
Postkantoor. Krimpen s. d. IJacl.
Secretarie Gemeente Stolwijk,
Briefkaarten.
A. v. d. Boon. Den Haag.
M. v. Leeuwen. Aan «te rd am.
Gertruda Peter». Jutfaas.
Mej. C. Steenbergen. Aanstenlam.
Vei'hart. Maassluis (5 stuk#).
Buitenl and.
Briefkaarten.
AiUbenlude. Duisburg.
ONZB DRAADLOOZK DIENST^
President Deachanel treedt af.
PAiRUS, 17 Sept. Millerand beeft giste
renmiddag een onderhoud met Deachanel.
president van de republiek, gehad. Heden
zou een kabinetsraad over dit onderhoud
plaats bobben.
De gezantenconferentie en de kwestie
van Opper-Silesië.
PARIJS, 17 Sept. De gezantenconferen
tie heeft Donderdag een aibtrng gehouden,
waaufcy zü verschillende punten met be
trekking tot het uit te leveren materiaal
voor zeeschepen. Zij heeft vervolgens
'vrxige vragen bestudeerd met betrekking
tot Opper-SiJczië. Generaal I-erond zal
spoedig te Parijs komen, waarna de confe
rentie hierover zal worden voortgezet.
LAATSTE BERICHTEN.
Ernstige ontploffing.
.'10 dooden.
NEW-YORK, 17 Sept. V. D. Giste
ren om 12 uur werd by I*. Morgan's
bunk, nabü de beur» een hevige ont
ploffing waargenomen. Er zün 30
dooden en 70 gewonden te betreuren,
terwijl de schade op 2 millioen dollar
wordt geschat.
V
NEW-YORK, 17 Sept. V. D. Naar men
van particuliere zyde aan het ,.Hbld." mee
deelde, werd do ontploffing in de buurt der
New-Yorksche beur» veroorzaakt door een
wagon dynamiet. De beurs werd echter he
den 17 Sept. op den gewonen tyd, dps om
10 uur weer geopend. De veroorzaakte scha
de wordt gering geacht.
De melkprijs.
Men'meldt ons uit Amsterdam:
De Noord-Hollandsche Boncl vtfil' Melk
veehouder» besloot in een heden gehouden
vergadering te Amsterdam den melkprijs
vast te stellen op ƒ0.20 per L., ingevolge
het advies van het Centraal Bureau, in
gaande 10 Oct. a.*, en van kracht blyraade
tot 1 April 1921.
TELEGRAFISCH WEERBERICHT.
17 September 1920.
Hoogste stand 761.5 te Mönchen.
I^aagste stand 744.7 te Malinhead.
Verwachting tot den volgenden dag;
Matige, tydeiyk wellicht krachtige sul-
delykc tot westeiyko wind, tydelyk opkla
rend, later waar sch yniyk regenbuien, self-
de temperatuur.
Licht op!
Motorwielrydera, fietsers, rü- «n voertui
gen moeten de^,volgende uren hunne lichten
op hebben:
19'20 Bent 7.35 «.m.—4L15 vjn.
2021 7.32 njn.-e.16 v,m.
21122 7A0 njn.-A.18 van.
22123 7.28 «un.—<8.20 van.
28124 7.25 mm.—6.22 vaa.
24'25 7.23 n.m.—6.23 van.
25128 7.11 nan.—«8.24 van.
