Staatsbegrootiiig 1921.
De Troonrede.
uit Riga, d.d. 19 September, dat aldaar in
dien afijretoapen nacht een Kroot aantal
communistische leiders wenden jtcarres
tee rd. Et wej-den lokalen ontdekt, in wel
ke een groote hoerveelheki propaganda! ee-
tuur im beslag werd genomen.
CHINA.
De hongersnood.
Uit Honan wondt
fferanood een bede tot de
heeft gericht om steun. De comnfissie ver-
•er ia dan
de berichten tot nu toe hadden laten blii-
ken. Komt er niet spoedig hwJo». dan zullen
taïlooze menschen het leven verliezen.
BINNENLAND,
Opening der Staten-Generaal.
voor twaalf uur gisterenmorgen
den Haag alle straten van het Pa
leis naar het Binnenhof afgezet door een
dichte drom van menschen, die allen geko
men waren van heinde en ver om de Ko
ninklijke stoet zien.
De Koningin zelve, vergezeld van Prinses
Juliana, kwam pas met den trein van 11.18
in den Haag aan.
De militaire afzetting was dit jaar veel
minder dan vroeger, van het Binnenhof tot
aan het Tournooiveld waren zoUs geen mi
litairen, aan den Lange Vijverberg waren
op grooten afstand infanterie-soldaten op
gesteld. Zy die zich in de nabyheid van het
Paleis bevonden troffen het, want H. K. H.
Prinses Juliana, in gezelschap van H. D. H.
groothertogin Marie, moeder van Prins
Hendrik, keken voor een der ramen naar
het vertrek van den Koninklyken stoet.
En vóór dien vertoonden H. M. de Ko
ningin zelve tin Z. K. H. de Prins zich ge-
ruimen tyd achter het balcon, waar ze luide
toejuichingen in ontvangst mochten nemen.
Dien jubel hoorde men venier voortgol-
ven langs heel den weg, tot op het Binnen
hof. En onderwyl weergalmden van het Ma
lieveld de gebruikelijke minuutschoten uit
het daar opgestelde geschut.
Precies te 1 uur reed de gouden koets
voor en vertrok de Koninklijke stoet, voor
afgegaan door een escadron huzaren met
het muziekkorps en werd ook gesloten door
een escadron huzaren.
Het was een zegetocht van het Paleis
naar de Ridderzaal, overal werd H M. toe
gejuicht, van het begin tot het eind galmde
een „Leve de Koningin".
Heel den rit dankte H. M. de Koningin,
buigen 1 met de Haar eigen gratie, voor de
Haar en den Prins gebrachte hulde.
In de Ridderzaal had de openingsplechtig
heid geheel hetzelfde verloop als in vorige
jaren. De zaal bood weder denzeifden fleu-
rigen, schitterenden aanblik door de veel
kleurige, van goudgalon en ridderorden
fonkelende uniformen en ambtsgewaden en
de fraaie toiletten der dames.
Van de Kamerleden waren de socialisti
sche en communistische afgevaardigden af
wezig. In rok of gekleede jas waren de hee-
ren Van Groenendael, Zyistra, Ter Hall,
Bekker, Stulemeyer, Hermans, Haazevoet,
Van Rtfsewyk, Kuiper, Teenstra, Otto, Oud,
Ketelaar, Bulten, Smeenk, De Buisonjé,
het
Witkamp, Engels, Schouten, en
A. Coljjn. In militair uniform verschenen
generaal Staal en de heer Duymaer van
Twist was er in de uniform van zyn titu-
lairen overste-rang; de witte ministers-
broek werd gedragen door de oud-ministers
De Wiaal Malefyt, Koek en Kolkman; de te
nue van Malthezer ridder door den heer
Wittert van Hoogland, de purperen mantel
van geheim-kamerheer van den Paus door
mgr. Nolens. In ambtsgewaad van burge
meester kwamen de hoeren De Gijselaar,
Bergsma, Van den -Berg en Van Beresteyn!
De heer Dresselhuys droeg de gala-kleeding
van secretaris-generaal, de heer Verheyen
die vari jagermeester van de Koningin, de
heer Binnerts het ambtscostuum van raads
heer van 't gerechtshof.
Van de ministers trok de aandacht de vffii
goud schitterende tenue van den Minister
van Koloniën, den heer De Graaf, die het
ambtsgewaad droeg van directeur van Bin-
nenlandsch Bestuur in Indië. De voorzitter
der vereenigde vergadering, baron van
Voorst tot Voorst, was evenals vorige jaren
in generaals-uniform, ditmaal getooid met
het zwarte lint van baljuw der Malthezer.
De heer Van Groenendael was zelfs te
genwoordig in gekleede jas.
Tegenwoordig was de burgemeester van
's-Gravenhage, mr. J. A. N. Patyn en voorts
werd opgemerkt de Kroonprins van Djok
jakarta, in de uniform van Overste van den
Generalen Staf van het Ned.-Indische leger,
met de nestels van adjudant van den Gou
verneur-Generaal.
Het was een plechtig oogenblik toen de
muziek en het gejuich der .menigte buiten
gedempt in de zaal doordringende, de aan
komst van de Koningin aankondigden en
toen onder het ruischen van de tonen van
het Wilhelmus de Koningin, vergezeld van
den Prins en voorafgegaan en gevolgd door
de leden der commissie van in- en uitgelei
de de zaal binnenschreed, nadat de kamer
heer-ceremoniemeester door een krachtig:
„Hire Majesteit!" haar intrede had gemeld.
De Koningin droeg een gris perle robe,
gesierd met het lint van Grootkruis van den
Nederlatidschen Leeuw, en een ronden hoed
met veeren in dezelfde kleur. De Prins was
in admiraals-uniform. Gezeten op den troon,
de Prins aan haar linkerzijde, las de Ko
ningin met heldere stem de korte troonrem,
voor. In ongeveer vyf minuten was de
plechtigheid beëindigd. Toen weerklonk een
driewerf herhaald „Leve de Koningin, hoe
ra!" waarop de Koningin, begeleid door den
heer Verheyen en den Prins, vergezeld door
den heer Kolkman, de zaal verlieten.
Nationale Huldebetooging.
De huldebetooging, georganiseerd door
de Haagsehe vereeniging „Oranjebond", ter
gelegenheid van den 40sten verjaardag van
de Koningin, Welke betooging wegens af
wezigheid van het Koninklijk gezin op 31
Augustus niet kon plats vinden, is gisteren
gen een
eenigingen zi
lieten vei
beurten horfen of werd gezamenlijk
volkslied gedongen. Vr\j spoedig was de ge-
heele stoet, [bestaande uit pl.m. 10.000 leden
van 86 verschillende vereenigingen uit alle
oorden van ons land geformeerd, en te ruim
half drie zétte men zich in beweging. Aan
den stoet werd o.a. deelgenomen door het
Koninklijk [muziekcorps van de -Kon. Siga-
ren fabriek^ Van Eiigène Goilmy en Baar
's-Hertocenbosch (directeur Joh. Wierts)
eft\door ,/Tiët Urker muziekcorps Valerius
(dirêeteür de heer Snoeck).
De eigenlijke bloemenhulde aan H. M. te
brengen, bestond in een zeer groote bloe
menmand, geheel opgemaakt met oranje
rozen en omgeven door een kunstig uit
oranjekleurige bloemen samengestelde vlag,
welke zich om de mand heenslingerde. Ver
der bevatte de corbeille een boek van bloe
men met het uit bloemen gevormde in
schrift: „1880 Hulde 1920". De mand was
geplaatst op Cen met oranje dahlia's ver
sierden feestwagen, welke omgeven was
door twaalf meisjes, die ieder een korfje
met losse bloemen in de hand hielden.
Voorts werd met den stoet meegevoerd een
pluchen album, eveneens oranjekleurig, en
bestaande uit gegraveerde bladen met de
namen der voorzitters en secretarissen van
de aan de betooging deelnemende vereeni
gingen.
De stoet was niet minder dan pl.m. 25
minuten lang.
De hulde aan de Koningin zal verre de
verwachtingen hebben overtroffen: een in-
drukwekende uiting van wat er in geheel
Nederland in duizenden en duizenden har
ten woont voor ons Vorstenhuis.
De aankomst der vorstelyke familie was
het sein dat de stoet, waarvan de „kop"
toen reeds dicht in de nabyheid van het
Paleis was, den opmarsch op het voorplein
beginnen kon.
In den stoet maakte een sierlijk effect de
deputatie uit de Vereeniging „Oranjedag
Delft".
Eindelyk kwam, geheel aan het einde
wan den stoet de wagen met het reusach
tige bloemstuk.
Het bloemstuk werd voor de voeten dei-
Koningin nedergezet.
De voorzitter van den Oranjebond de
lieer Thonen, bood met eenige eenvoudige
woorden het bloemgeschenk de Koningin
aan, de secretaris overhandigde het bybe-
hoorende album.
Met enkele woorden sprak daarna de Ko
ningin haren hartelyken dank uit voor de
haar gebrachte hulde.
De woorden der Koningin verwekten
grooten geestdrift.
De hulde werd besloten door een défilé
van alle vereenigingen voor de Koninklijke
familie, die zich daartoe naar den voet van
het bordes begaf.
De hulde had van drie tot ruim halfzes
geduurd.
Tegen twee uur stroomde reeds van alle
kanten een talrijk publiek naar het Malie
veld, alwaar de deelnemende vereenigin
gen zouden worden opgesteld. Het Malie-
veld, dat zich by uitstek leent voor derge
lijke gelegenheden, bood door de talryke
vaandels, oranje-wimpels en nationale vlag-
aanzien. Onderwijl de ver-
i hare plaatsen opstelden,
De R.-K. Kaïnerclub.
In de gisteren gehouden vergadering
van de Katholieke Kam ere lub is het be
stuur hericozen als volgt: mgr. dr. W. H.
Nolens, president; mr. M. J. C. M. Kolk
man, vice-president; M. C. E. Bongaerts,
secretaris; A. H. A. Arts. tweede secreta
ris; mr. dr. D. A. P. N. Kooien, penning
meester.
Het gezantschap bij den Pauseliiken Stoel.
Blijkens den ui tg o werkten en toedichten
den staat by de onbwerp-begrooting van
Buutenlandische Zaken voor 1921 wordit we
derom f 10.000 uitgetrokken voor een ge
zant by den Pauseliiken Stoel. De Minis
ter van Buitenlandisohe Zaken te eiken t hier
bij het volgende aan:
De redenen waarom in 1915 tot het in
stellen van een tijdelijke zending bij den
Pauselijken Stoel weid besloten, zijn. nu
de vrede in werking is getreden, niet meer
van kracht. De vertegenwoordiging by het
Vatioaan thans op te heffen zou echter
niet zijn in 's Lands belang. Onder sterk
gewijzigde omstandigheden en te midden
van groote moeilijkheden zoekt te inter
nationale leven zich nueuiwe banen en is
hot voor de bevestiging van de positie van
„Nederland tusschen de staten noodzakelijk
in alle belangrijke centra van diplomatiek
verkeer en internationale informatie eene
vertegenwoordiging te onderhouden. Als
een zoodanig centrum i« in toenemende
mate het Vaticaan te beschouwen. Argen
tinië, Beieren, België. Bolivia. Brazilië,
Ohili, Sohfon'bia, Costa-Rica, San Domingo,
DuLtsdhland, Nicaragan. Oostenrijk. Peru.
Polen, Portugal, Rusland, Servië en Sroan-
je zyn daar door vaste zendingen verte
genwoordigd. Gedurende de| oorlog heeft
ook Groot-Brdttannië wederom een gezant
schap bü het Vaticaan ingesteld en de
Fransche regeering heeft een crediet aan
gevraagd voor hensitel van hare amlbassa-
de. Onder deze omstandigheden zoude het
onraadzaam en schadelijk zijn. wanneer de
Nederland'schie diplomatie zich uit dezen
kring terugtrok en moet derhalve van op
heffing der zending worden afgezien. Het
bijzondere karakter daarvan in verband
met de oorspronkelijke beweegredenen
komt dan intusschen te vervallen.
Dr. Abraham Kuvper.
Bü de Eerate Kamer is gisteren bericht
ingekomen dat Dr. A. Kuy.per, wegens ge
zondheidsredenen ontslag heeft geinomen
van dat coillege.
Dit beteekemt het einde van de staat
kundige loopbaan van dr. Kuyper.
In 1874 werd de predikant dr. K/uvper
voor het eerst door het district Gouda
naar de Tweede Kamer afgevaardigd. In
1877 nam hy ontslag, voornemens het ambt
van predikant te hervatten.
Wijziging krwam hierin echter door het
geen er op onderwijsgebied gebeurde, de
nieuwe H.O.-wet had'de universiteiten ge
scheiden van de kerk en dit leidde tot de
oprichting der Vereeniging voor Gerefor
meerd Hooger Onderwijs, waaraan dr.
Kuytper meit prof. De Geer van Jutphaas
en Prof. Rutgere de statuten ontwierp. Den
20sten October werd de Vriie Universiteit
te Amsterdam geopend; dr. Kiuyper hield
als een der eerste vy'f hoo-gleeraren de ope
ningsrede» over „Soevereiniteit in eigem
kring".
Van 1894 tot 1901 had dr. Kuvper weder
om fitting in de Tweede Kamer, thans voor
ibet district Sliedrecht.
Toen de Jumd-verkiezingen van 1901 een
rechtsche meerderheid brachten, was Kuv
per de kabinetsformateur. Als minster
van BinnenlandBche Zaken en tijdelijk voor
zitter van den ministerraad 1901 tot
1906 bradht hü o.a. een nieuwe H.O.-
wet, waarbü de bijzondere hoogescholen
het jus promovendi en subsidie werd ver-
ileend. Odk. stelde hii de 29 aaneenschake-
lingecomaniasie, de Polytechnische schooi te
Delft werd voorts de Technische Hooge-
school.
Herinnerd zü ook aan de z*. dwangwet
ten, gevolg van de spoorwegstaking van
1903.
Na zyn ministerschap ondernam dr. Kiuv-
per een groote buitenlandsche reus,
In 1908 werd hem den titel van Minis
ter van Staat verleend
In October 1908 keerde Dr. Kuvper in de
Tweede Kamer terug, afgevaardigd door
het district Ommen. In 1909 werd hii her
kozen voor het district, doch nam in 1912
wegens gezondheidsredenen ontalag. Het
district koos toen mr. BJchon van IJssei-
monde (c.h.). nadat mr. AJ-hbaron Mackav
(c.-h.), die eerst gekozen was, ziin benoe
ming niet had aangenomen.
In September 1913 vaardigden de Staten
van Zuid-Holland dr. Kuvper af naar de
Eerste Kamer, waar hii tot 1922 lid van
had kunnen ziin.
Stempelen van speelkaarten.
De dhtvangers «Ier accijnzen ziin gemach
tigd alsnog tot 1 November a.s. spelden
kaarten, welke men verzuimd heeft vóór
1 Augustus 1920 te doen stempelen, tegen
betaling der enkele belasting ter stempe
ling dan te nemeim.
Arbeidsverzekering en werkloosheids
bestrijding.
In de September-aflevering van het tiid-
schrift van den Ned. Werkdoosheidsraad
deelt prof. Is. P. deVooys mede. dat in
principe besloten is tot fusie met tie in
ternationale vereenigingen voor arbeids-
verzekering en werkloosheidsbestrijding en
dat om die samenwerking te onderzoeken
en voor te bereiden een commissie be
noemd is. waarvan als voorzitter werd
aangewezen dr. Nolens.
Verhooging gas- en tramprüs.
Nog deze week zal. naar het „Hibid."
meïd't, de voordracht van B. en W, van
Amsterdam verschijnen ter verhooging
\an den gasp-rijs van 20 op 22 ct. per kuib.
meter en van het tramtarief van 12% op
15 ct. per rit. Het voornemen is deze ver-
ihooging reeds op 1 Oct. a,s. te doen in-
Gemeentelijk Melkbedrijf.
De Te-!, verneemt dat de voordracht van
B. en W. van Amsterdam betreffende in
stelling van een gemeenteliik melkbedrijf
reeds in de raadsvergadering van Woens
dag 29 en Donderdag 30 September in be
ihandeling komen.
Gem. Redniging te Amersfoort.
In tegenwoordiglheid van vele p/Laatse-
lijke autoriteiten werden Maandag de ge
bouwen van den gemeente reinigingsdienst
te Amersfoort officieel geopend door den
leeter. TpgeJyk werden proeven
»m den mo to r-sproei wagen te
[gebruiken als bramlspu it, welke proeven
uitstekend slaagden.
Ilotterdamsche Volksuniversiteit.
In da eerste Week van de inschrijving
voor de leergangen der Rotberdamecho
Volks-Univensdteit zün reeds 3000 kaarten
uitgegeven. Groot is vooral de belangstel-
hng voor de cursussen met een beperkt
aantal deelnemers, z.g. practica. De in-
schryving op de practica voor schilder
kunst. voordrachtskunst, kindermuziek en
scheikunde, moest reeds gesloten worden.
Het N. V. V.
iHot Nederlandsch Vakverbond van Ver
eenigingen (N. V. V.) zal op 1 en 2 No
vember te Amsterdam een algemeene ver
gadering houden, ter behandeling van de
agandapunten, welke op het congres in
Juni zijn overgebleven,alsmede ter vast
stelling van het standpunt, dat het Ver
bond zal innemen tegenover de ziektewet
ten. De secretaris E. Kuipers
De ziektewet en het wetsontiwei
ling der ziekteverzoiging. Tev<
nieuw in behandeling worden ererirnftei/ de
uitgifte van een weekblad. In huiehc
dyke zitting zal de heer Stenhuis een 'inlei
ding houden over: De positie van de mo
derne vakbeweging ten opzichte van de
andere vakcentralen en de werkgeversver-
een igingen.
TWEEDE KAMER.
Ln de gisteren gehouden vergadering
werd de vooa-dradht opgemaakt ter benoe
ming van een voorzitter, welke aan H. M.
de Koningin zal worden aangeboden. Ker
s-te candidaat werd Mr. D. Fock. tweede
candiklaat Mr. Dr. Kooien en derde candii-
daat dé heer de Moaté Verforen.
De heer Wytkamip (cjh.) vroeg ver
lof aan den Minister van Landbouw om
vragen te mogen richten inzake de zuiveb
politiek.
De heer Sa nines (s.d.) vroeg verlof
vragen te mogen richten tot den minister
van Landbouw inzake de pry zen van brood
en melk.
Over deze aanvragen zal Donderdag wor
den beslist.
De Minister van Financiën, de
heer de Vries, bood de Staatf&egrooting
voor 1921 aan, welke als gewoonlijk ver
gezeld ging van een uitvoerig toegelichte
nota.
Ontslag Nierstrasz.
Van den heer Nierstrasz was bericht in
gekomen dat hii op medisch advies ontslag
heeft genomen als lid der Tweede Kamer.
Verkiezing Drion.
Ingekomen waB bericht van het Centraal
Stembureau, dat in de vacature, ontstaan
door het bedanken van den heer Nierafcrasz,
gekozen verklaard is de heer F. J. W.
Drion.
De vergadering werd daarop verdaagd
tot Donderdag 1 uur.
Nota betreffende den toestand van
's lands financiën.
Ter begeleiding van de stukken betref
fende de ontwerp-staatsbegrooting heeft de
minister van Financiën wederom de gebrui-
kelyke Nota betreffende den toestand van
's lands financiën overgelegd. Deze Nota
behelst de opmerkingen en beschouwingen,
tot welke die toestand hem, in verband met
de ramingen voor het dienstjaar 1921, aan
leiding geeft.
Dienstjaar 1919. Dat voor het jaar
1919 op don gewonen dienst een overschot
kan becyferd worden van 12.658.978.52 te
genover het aanvankelijk geraamde tekort
van 40.390.638.84 Va en zulks niettegen
staande de gewone uitgaven de raming met
niet minder dan 98.443.058.84% overschre
den, is ten deele te danken aan de wettelyke
maatregelen tot versterking van de Rijksin
komsten.
Dienstjaar 1921. De uitgaven wer
den in totaal góraamd op 797.313.553.73,
waarvan buitengewoon 184.508.388', blij ft
ƒ612.805.165.73.
Met betrekking tot de crisisuitgaven, zij
opgemerkt, dat deze nog tot een gezamen
lijk bedrag van 11.156.200 in de ontwerp
begroting voorkomen. In de aanvankelyke
begrooting voor 1920 was uit dezen hoofde
in totaal een som van ƒ44.041.650 opgeno
men, terwijl bü suppletoire begrootingen
nog zeer belangrijke bedragen, welke tot
dusver een totaal van ƒ110.242.000 bereik
ten, ten laste van den crisisdienst van het
loopende jaar zyn gebracht.
Hoewel het derhalve nog niet mogelyk is
gebleken voor 1921 met het instituut der
crisisuitgaven geheel te breken, valt toch,
blykens vorenstaande cijfers, een aanmer
kelijke vermindering te constateeren.
Hot aandeel in de kosten van den Volken
bond wordt op 120.000 geraamd. Voor kos
ten van vrijwillige burgerwachten wordt
1.361.250 meer aangevraagd.
Als crisisheffing komt slechts in aanmer
king de Oorlogswinstbelasting voor zoover
uit die heffing in 1921 nog baten mochten
verkregen worden. De opbrengst der Verdc-
digingsbelastingen wordt, gelijk bekend, in
gevolge de wet van 5 Juli 1920 (Staatsblad
no. 342), tegoedgeschreven aan het Lee-
ningsfonds tot bestryding van de kosten
van rente en aflossing dei crisisleeningen
Met betrekking tot het tekort op den ge
wonen dienst ad ƒ57.485.234.69 veroorlooft
de minister zich het volgende mede te dee-
len:
In het eindcijfer van hoofdstuk IX is een
bedrag van ƒ9.301.986 begrepen tot dekking
van het verlies, dat, volgens de raming, het
Staatsbedryf de Posteryen, Telegrafie en
Telefonie zal opleveren. Dit verlies zal ge
dekt moeten worden uit de inkomsten van
het bedryf, zoodat de algemeene middelen
uit dezen hoofde geene versterking zullen
behoeven.
Belangryke nieuwe uitgaven, welke een
onafwijsbaar karakter dragen, zullen bin
nenkort en ten deele reeds in het jaar 1921,
haren invloed doen„ gevoelen. De minister
heeft hier met name op het oog de kosten
van de regeling der rechtspositie van amb
tenaren en van de noodzakelijke herziening
der salarissen van het personeel bij het la
ger onderwys, terwyl de Regeering voorts
in overweging heeft een, regeling ter tege
moetkoming in den financieelen nood der
gemeenten. Het is nog niet mogelyk de las
ten, welke deze maatregelen zullen mede
brengen, onder cyfers te brengen. Maar wel
stelt de opsomming buiten twyfel, dat de
noodzakelijke versterking van inkomsten
aanmerkelijk meer zal moeten bedragen dan
de bovengenoemde som van ƒ43.683.248.69.
De minister is nog onveranderd van mee
ning, dat deze versterking zal moeten wor
den verkregen uit de middelen, welke hij
daartoe aanwees, bij de behandeling in de
Tweede Kamer van het wetsontwerp betref
fende de gedwongen Staatsleening.
Intusschen zullen nog verdere suppletoire
aanvragen tot bestryding van crisisuitga
ven ten laste van den dienst 1920 moeten
gedaan worden. Voor zoover thans bekend,
moet gerekend worden op een bedrag van
17.09»UJ0U vpor schadeloosstellingen inge
volge dt artt. 6 en 7 der Scheurwet 1918 en
aan premiën voor gewassen op gescheurd
grasland.
In de ontwerp-begrooting voor 1921 is tot
bestrijding van crisisuitgaven begrepen
11.156.200^ terwyl eindelijk gerekend is op
een deriie uitkeering aan gemeenten uit de
opbrengst van de oorlogswinstbelasting'van
20.000.000. Totaal 77.890.381.
Het is blykens mededeeling van den mi
nister van Landbouw, Nijverheid en Handel,
nog niet mogelyk betrouwbare gegevens te
verstrekken omtrent eventueel nog in 1921
noodzakelijke crisisuitgaven. Als vaststaan
de neemt de minister echter aan, dat van
verdere maatregelen tot dekking van crisis
uitgaven geen sprake zal behoeven te zyn.
De verschild enide hoofdstukken van de
begiHJoting op te nemen zou natuurlijk te
\eel van onze ruiiwte vergen. Wij voLstaan
dius alleen met de meest belangrijke bij
zonderheden daaruit.
By het Hoofdstuk Onder-wiis deelt
de Miinister mede dat hii in overleg met
ziin amlbbgenoot van Justitie in 1921. *ii'
wijze van proef aan de Rijksuniversiteit
te Leiden de gelegenheid zal openen tot
het ontvangen van opleiding voor de
rieele examens. De minister acht het wen-
schelyk voor dit doeil de gelden aan te
vragen, benoodug*i voor de benoeming van
twee lectoren, zoodat terstond na de Kenst-
\acantie met deze opdeiding een aanvang
gemaakt zaïl kunnen worden.
De minister meent dat tihans hét oogen
blik gekomen is voor een jjenoemuuf' Van
een gewoon hoogleeraar voor Friesche taal
ten letterkunde, teivens voor een deel van
het onderwijs in de Germaansche taal
wetenschap aan de Universiteit te Gronin
gen.
Voorgesteld wordt de inrichting van een
Rijks Centraal Instituut voor lichamelijke
opvoeding. Het Instituut in hoofdzaak
opleidimgischopl voor leeraren in de licha
melijke oefening ■*- wordt ingericht voor
een maximum van 200 leerlingen, 150 man
nelijke en 50 vrouwelijke. De kosten van
gebouwen enz. worden
de eerste inrichting
f 2.000.000. Met het
zich over vïér leerii
worden twaalf A veertrien docenten belast
Voorts zullen een zevental beambten en
m. In totaal zullen de
jaarwedden van het personeel vermoedelijk
70 i f 80.000 beloopen. Voor uitgaven
van materieelen aard wordt f 50 k f 60.000
jaars noodug geacht. Ms plaats van
U'
ambachtsscholen, teekenscholeri
de gewone subsidies noodig
iB innend Zaken. De post kosten
voor de vrijwillige burgerwacht, welke dit
jaar bedroeg 610.000 wordit voor 1921 ge
raamd op f 1.461.250.
'De stü'gmg van den post met 95UC*;
vindt haar oorzaak in het feit dat de mi
nister zich heeft kunnen vereenigen met
'het voorstel van zyn ambtgenoot van Oor
log om de kosten, velbanden aan de hfuïp-
verLeening aan de burgerwacht, voor het
verstrekken van munitie, wapenen etc.,
over te nemen ten laste van ziin beggoo-
ting.
Ook de kosten voor de werving van den
vrüwilligen Landstorm, welke voor 1921
geraamd wonden op 290.000, ziin door
den minister overgenomen, uit overweging
[dat bescherming van de inwendige rust
een der voornaamste eischen is weljce aan
den Vrü willigen Landstorm gesteld wor
den.
Voor de enquete, naar de wijze waarop
hier te lande de verzorging van oude lie
den plaats heeft, stelt die minister vooreen
subsidie te VerLeenen van f 3GC0U
Kunsten en Wetenschappen.
Subsidies voor talrijke restauraties,
waaronder de zeade termiin voor de res
tauratie van de St Janskeric te Gouda,
worden wederom uitgetrokken.
Veerpont te Schoonhoven. De
kosten hiervoor ziin aanzienlijk hooger ge-
ioopen dan aanvankelijk wias geraamd. In
totaal bedroegen zü f 9900. Hiervan ware
50 pet. of 4950 voor rijksrekening te ne
men. Voor 1921 ware derhalve nog een
'eindtermyn van 2500 beschikbaar te stel
len.
De minister stelt voor in 1921 ten be
hoeve van de orkesten een subsidie van
140.000 uit te trekken. Rekening houden
de met de aanzienlijk gestegen onkosten
en de groote uitgaven, waarvoor de bestu
ren zich zien geplaatst tengevolge van de
hoogere salarissen der orkestleden, stelt
hü voor, de venschiiiende subsidies te ver
dubbelen met uitzondering van die aan de
orkesten te 's-Hertogenbosch en Maas
tricht, welke er nog niet in zijn geslaagd
aan te toonen, dat zy op dan duur aan
spraken kunnen blijven maken.
Ten slotte wensohit de Minister hieraan
o.a. toe te voegen een post voor subsidies
aan Toonkunstenaars, f 2000.
Marine. De Regeering stelt zich op
hetstandpunt, dat de verdedigii« te wa
ter. zoowel in het moederland als in de ko
loniën zal moeten geschieden met zg. klein
materieel, omdat <het bouiwen en op de
ihoogte van dan tijd houden van een vloot
van groot materieel onze krachten in edk
opzicht verre te boven zou gaan.
Het emdcyfer der begrooting voor 1921
is geraamd op ƒ52.16i.i>U2 tegen f47.907.029
m 1920, zoodat voor 1921 f 4-260.663 meer
wondt aangevraagd.
De totale kosten van nieuwen bouiw be
dragen t 13.344.000.
Van dat bedrag komt f 5.812.000 ten
Jaste dei- Staatsmegrooting en. f 5.812.000
uit de begrooting van Ned.-Indië.
•Financ
in de wyaje
ter v
behoef ttn^
wil zij een
bot taak zal
het Rijk te centraliseeren. Geleidelijk zou
het aantal dier artikelen kunnen Uitgebreid
worden. Ten aanzien van deze artikeien
zou te bepalen zijn, dat de takken van
Rijksdienst, hoewel zy vrü zullen blijven,
ook elders offertes te vragen, verplicht
zullen zijn het Ryksmkoopkantoor in de
gelegenheid te stellen zijne tussohenikomst
voor den aanikoop te verleenen.
Voor 1921 is geraamd f 194,532.415.39,
tegenover het totaal toegestane crediet van
1920 van f 182.362.778.13%, zoodat op den
geheel en clienst f 12.169.637.25% meer
wordt aangevraagd-
Voor buitengewone uitgaven wordt
62.836.745.— meer aangevraagd, terWijl
voor de crisisuitgaven f 56.643.700.— min
der wor<it gevraagdi.
Voor den gewonen dienst stijgen de uit
gaven dus met f 5.977.592.26%; deze stij
ging is voor een belangrijk deel toe te
schrijven aan tractementsverhoogingen,
uitbreiding van personeel, emz.
Het resultaat van het onderzoek naar de
kosten van heffing en invoixtering voor
iedere belasting afzonderlijk is "Zoo onbe
vredigend, dat de minister geen vriiheid
heeft kunnen vinden om met de uitvoering
van dat werk te laten begiinneti.
Oorlog. Zoodra de reorganisatie van
het leger een wettel ijken grondslag zal
hebben verkregen, kan gaandeweg een
groote kostenbesparing worden verwacht
Deze besparing betreft in hoofdzaak een
aanmerkelijke beperking van het beroeps
kader, terwyl ook die algeheele vereenvou
dig mg van de zoozeer ingekrompen leger-
inridhting tot aanmerkelijke bezuiniging
zal leiden.
Ook zullen de 14 bestaande muziekkoi*-
sen worden ingekrompen tot 4. waarvan
een voor elke divisie.
Landbouw. De Minister van Land
bouw acht het noockg de directie van den
Landbouw van zijn departement met vol
doende personeel toe te rusten, opdat zil
zich voortdurend op de hoogte kan steil»
van de mogelijkheid van den afzet van
onze land- en tuinbouwproducten en van
de bezwaren, die zich daarbij zullen voor
doen. en studie te maken van hetgeen Jn
andere landen wordt gedaan tot ontwikke
ling van den iand- en tuinbouw, opdat be-
iangfliébbenden hieromtrent regelmatig
kunnen worden voorgelicht.
Een drietal land- of tuinbouwconajl»-
ten zullen worden aangesteld. Voor d« toé-
II age wordit 25000 aangevraagd.
Het ligt in de bedoeling nog vóór
by suppletoire begrooting gelden aan te
vragen ten einde de Vereeniging voor
Landbouwonderwijs te Roermond, door het
«>rlcen<m van een RöksMidratfe in de ta»-
ten van eerste inrichting en exploitatie,
de stichting eener RjK. Opdeidingi6«co«*
„Zr med onderic«4o R. K. leerkrac-hten
- vaü-onderwijs in landbouw-
i.^,A.inde voor dê vrouwieliike land-
b^olking mogelijk te maken. Ter tege-
r«imn»ing hl de exploitatiekosten dezer
SïSS^ting te voor 1921 f 5000
"iXtovS,il'amle redenen wordt teer
i.Jden tutabbnWanderwns naast het m>d-
'fj'rp ttoodzakeJük geacht.
Arbeid Aangevraagd wordt f 10.000
^^lerinTSTTe finaneieele nositie
to leden en sefiretarissen van de Kamers
,aJ^tei£an« bestaande toiriMslienatw,
moeten worden owrtftevem: de bil-
/louSLl vordert dat het Riik de kosten
Et vin het wachtoeM van het nenso-
'.«.I daaraan. Hiervoor is een meroorieoost
Th Warenwet zal vetrmoede-
v v in den won van 1920 in werkina kun-
treden. Dan tall kunnen worden be-
3l w*bed«r on dit achttal aal moe
ten worden nitgetrekken.
De Troonrede is ditmaal zeer kort, het-
«een zeker een voordeel is; ze is daaihii
editer in vele opzichten zoo vaag, dat ze
omtrent de aangeroerde zaken niet veel wij
zer maakt. Van het financieele vermeldt ze
t h v slechts dat er meer belasting zal moe
ten worden opgebracht. Wat wonder! Maar
hoe dat zal moeten, gebeuren, daarover
wordt heel voorzichtig gezwegen.
Tal van bladen hebben uitvoerige be
schouwingen aan deze troonrede gewyd.
Enthousiast is er geen. Wij laten hier enke
le uittreksels uit bladen van verschillende
richtingen volgen:
'JQe „N. R. Ct (lib.) merkt o.m. op, dat de
v#br ruim de helft negatief is. „Zy geeft
mjer stemmingen weer, die in den regee-
ringskring heerschen, dan aanwyzingen om
trent het regeeringsbeleid".
Verder lezen we o. m.:
Uit de Troonrede valt af te leiden, dat
yan de indiening van een nieéwe duurte-
wet is afgezien. De maatschappij zal in
haar zelve de krachten moeten zoeken,
die tot vermindering van de duurte kun
nen leiden. Over de voornaamste kan zij
ongetwijfeld beschikken: spaaxzaamheid
en arbeidszaamheid. Het is maar de
kunst die beide levendig te doen worden,
en in die kunst is tot nog toe geen grpo-
te bedrevenheid getoond.
Verhooging van de algemeene rijks-
uitkeering aan de gemeenten, wordt „bü
wijze van noodmaatregel" voorbereid.
Men mag spoed by de voorbereiding
wenschen, want het is meer dan tijd, dat
de gemeenten worden geholpen.
„Het Handelsblad" (lib.) noemt de Troon
rede een sober Btuk en schrijft verder o. *m.:
Het vermelden van de niet algemeen
voldoening gevende (buitenlandsche) be
trekkingen, van de vooruitzichten van
den Volkenbond en... de maatregelen tot
versterking der weermacht in één alinea
is in'dit verband begrypelyk, maar doet
zekér onaangenaam aan. Men weet, dat
de thans voorgestelde legerhervorming
slechts een voorloopige regeling bedoelt.
De financieele paragrafen van de
Troonrede zljh al bijzonder karig.
De regeering volstaat er mede, dat
versterking der inkdmsten niet zal kun
nen uitblijven. Hoe zy zich die verdere
verfferking der inkomsten denkt, wordt
ecMff niet nader aangeduid.
Te® motte mist het blad eenige aandui
ding omtrent de thans aanhangige plannen
tot hefziening van de grondslagen der
staatsinrichting van Nederlandsch-Indië.
De „Telegraaf" spreekt van „zinledig
woordfffspeel" en merkt o. m. op:
- Niet ongrappig en niet zonder eenigen
zweem van eigenwysheid wordt den volke
medegedeeld, dat de Volkenbond voor-
loopig een mislukking is. De totstandko
ming van den Volkenbond, die niet veel
m&Jqer dan een revolutie beteekent in
het leven der volken! Dat deze wereld
revolutie een jaar na haar ontstaan, nog
geen directe gévolgen heeft aan te wij
zen, is voor onze heetgebakerde en naar
ontwapening snakkende regeering een
teleurstelling!
Het „Vaderland" (u.l.) noemt de Troon
rede een stuk van gelukkige gematigdheid
en zaakrijkheid.
Wuldig is daarin vermeden den po-
litieken tegenstander ook maar in het
m^aat onaangenaam te zijn. Zy is een
ernstige waarschuwing aan die recht
sche bladen, katholieke in de eerste
plaats, die hun best schynen te doen de
Nederlandsche natie beangst te maken
vogr een kabinet onder een katholieken
premier.
En dat de regeering absoluut in de
Troonrede zwygt over het ontwerp-Zon-
dagswet, geeft ons de hoop, dat ze reeds
heeft ingezien, dat de indiening daarvan
een fout was.
Moge het aan het thans zittend kabi
net, dat reeds veel goeds tot stand
bracht, gegeven worden zyn program af
te maken.
De „Nieuwe Courant" (vj.) acht van de
ws troonrede de financieele paragraaf van
beteekenis; het blad is daarover echter niet
verheugd:
Het vertrouwen in de plaatselijke
oveijüeid, dat die zich doordrongen zal
««woelen van den vol strekten eiseh tot
spaarzaamheid, achten wii niet geheel
juist geplaatst. De gemeenten hebben
tirouwens min of meer een verontschul
diging. Het vooübeeld door het Ryik ge
geven is in dit opzicht nog steeds niet
zoo. dat men zioh daardoor genoopt zou
gevoelen tot navolging. Wü missen met
«nart eenige nadere aanduiding v»n de
wU®e, waarop de Regeering de spaar
zaamheid wil beoefenen. In haar eigen
departementen bestaat de overtuiging
d^t 't wenk duur en omslachtig, dat is
dubbel duur, wordt gedaan, bii veel te
weinigen heenacht nog de opvatting dat
de zorg voor de openbare fondsen nog
veel meer nauwkeurigheid vereischt dan
die voor eigen middelen. Er woidt nog
steeds met openbare gelden gemorst,
uit de administratieve machine wordt
nt* allerminst het nuttig effect ge-
haakl, dat de be<Lröfst«talek daaruit
te Kalen.
„Het Volk" (s.d.) acht de bijzonder korte
Zoonrede ook bijzonder weinfg beteeke-
Het biad noemt het zinledige frase,
wanneer zoowaar minister Van IJssel-
steyn van de „volle toewijding" en het
„groot beleid" spreekt, waarmee de
„zorgwekkende" duurte „opgelost" moet
worden. „Van IJsselsteyn die tot dusver
enkel groot was in het bevorderen van
de duurte. Waren wy koningsgezind, wy
zouden er op aandringen, dat de minis
ter wegens majesteitschennis vervolgd
werd, die de Koningin zulk een huiche
larij in den mond durft leggen."
„De Tyd" (r.k.) zegt over de duurte-pa-
ragraaf
Tot dit herstel behoort vooral de
dmirtebestrijding m het stemt tot vol
doening, dat de Regeering zich door de
bouuske oppositie dier sociaal-democra
ten die het bekende wetsontwerp
hielpen verwerpen en zoo medewerkten
tot het hoog houden der priiaen. waar
over zij zich nu foekflagem om der Re
geering een verwijt te maken— niet
iaat afbrengen van de toewijding en
bet bAeid, om door nieuwe maatregelen
de eersrte levensbehoeften goedkooper
te maken.
De „Maasbode" (r.k.) sohryft o. m.:
Wanneer het koninklyk woord, waar
mede de zitting der Staten-Generaal
werd geopend, als een leiddraad gelden
mocht voor parlementaire welsprekend
heid, dan zouden vooral de meest praat
zieke leden onzer volksvertegenwoordi
ging er een les uit kunnen putten, hoe
in weinig woorden veel te zeggen; nog
nimmer toch werd in het staatsstuk dat
den jaarlykschen vloed van eloquentie
pleegt vooraf te gaan zoo naar beknopt-
heid en beperking gestreefd als ditmaal.
De „Standaard" (a.r.) zegt omtrent de
financieele paragraaf:
Wat medfegedeold wordt over de Rijks
middelen karakteriseert het precaire
van onze financieele positie. De op
brengst der Rijksmiddelen, hoe schit
terend deze ook is. is niet toereikend,
waarom vensterkimg van inkomsten
noodzakelijk moet worden geacht, ter
wijl er tevens mede dient te worden ge-
reikend, dat de economische moeilijkhe
den in menigen tak van bedrijf straks,
wellicht reeds spoedig, aan de stijging
der inkomsten een einde zullen maken,
mogelijk zelfs daling zuilen brengen.
De taak vtan don Minister van Finan
ciën is in geen enkel opricht beniidbaar,
vooral als er op wordt gelet, dat ver
zwaring van den belastingdruk mis
schien breede kringen voor te groote
moeilykheden zal plaatsen en de gebo
den „uiterste spaarzaamheid" voorloo-
pig nog geen programpunt van alle
politieke partijen is. Zeker hebben de
gemeente recht op een wijziging van de
Riilcsuitkeeiring met het oog op haren
financieelen toestand en de stijging ha-
jer lasten tengevolge van maatregelen
der Rijksregeering. Dat echter, met
name in de groote en grootere gemeen
ten, de Overheid doordrongen is van
den eisch.'dat zü spaarzaam en zuinig
heeft te zijn, wagen wij te betwijfelen.
De gebeurtenissen van den laatsten tiid
i!n meer dan ééne gemeente wettigen
zekere vree® te dezen opzichte.
./De Nederlander" (c.h.) noemt de buiten
landsche paragraaf het donkere punt in de
ze troonrede:
„Het „geding" met België, waarvan
verleden jaar werd gesproken, wordt
niet met name genoemd, maar de uit-
dirukkling dat in het algemeen met de
vreemde mogendheden betrekkingen
worden onderhouden die tot voldoening
aanleiding geven, is toch wel zeker tee-
kcnenid. Sober in de hoogste mate. zegt
zü njet meer dan op het oogenblik te
verantwoorden is. Dat kan ook niet In
zake het .geding" is thans het eerste
woord aan België. Wil het dat woord
iniet spreken, dan bdiift niete anders
over. dan handhaving van het bestaan
de. voor zoover het berust o,p het strikte
recht. Aan goeden wil onzerzijds heeft
het waarlijk niet ontbroken.
GEMENGDE BERICHTEN.
Brandkast geforceerd.
Te Snttand is ingebroken in de Midden
standskredietbank. Door een gat in de
bramlkast te branden, hebben de dieven
zich meester gemaakt van den geheelen
iinhoiwi.
De daders ziin onibekend.
Zwendel.
Te Rotterdam ziin aangehouden de
ktleermaikers B. v. R. en de colporteurs H.
R.. J. S. en C'. M.. verdacht van opliehittoxg
of medeplichtigheid tot een bedrag van
f 20.000.
De kleermaker had contracten laten
drukken voor den verkoop van premieloten
op afbetaling. Na 20 maail f 1 betaalUi te
hebben, kreeg men een lot. Eenige perso
nen. die hiervoor in aanmerking kwamen,
doch geen lot ontvingen, namen de politie
tip den arm. dié tot de oohWtking kwam.
dat men met een oplidhtenszaak te doen
had.
Verloren Kronen.
Een. Duitsch koopman te Rotteixlam
heeft aangifte gedaan, dat hij in een café
aan den Schiedamachen Dijk met kaart
spelen 260.000 Kronen is kwiitgeraafct.
tMen meldt ons uit Leiden: Bii het op
graven van den grond voor het leggen
van fundamenten voor de nieuwe gebou
wen van de Sterrenwachlt. is een aantal
menschengeraamten gevonden. Vermoede
lijk heeft men hier te doen met de Jood-
sche begraafplaats uit de 17e eeuw. waar
van in de Beschrijvingen der Stadt Levden
van Van Mieris sprake is.
Op avontuur.
De 17-jarige A. uit Zelhem en ziin vriend
L. uit Roe lof arendsveen ziin sedert eenige
dagen zoek.
Met medeneming van eenig geld hebben
zü de ouderlijke woning verlaten en hun
ouders per aangeteekende brief bericht dat
(ZÜ de wyde wereld zün ingegaan.
Zorg voor de boefjes.
De Maas en Waler deelt mede, dat de
Rijkstuchtschool te Nijmegen thans 28 ver
pleegden telt. Met hun verzorging zyn be
last32 beambten.
3TADSNI1UW8.
GOUDA, 22 September 1920.
Uitreiking suikertaarten.
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Gouda brengen ter jtennis:
dat de uitreiking van suikertaarten zal
plaats hebben op het Levensmiddelenbe-
drjjf (waaggebouw) en wel:
aan houders van legitimatiekaarten van
11000 op Donderdag 23 September van 9
uur v.m. tot 7 uur n.m.;
aau houders van legimitatiekaarten 1001-
2000 op Vrydag 24 September van 9 uur
v.m. tot 77 uur njn.;;
aan houders van legitimatiekaarten 2001-
2500 op Zaterdag 25 September van 9 uur
v.m. tot 2 uur n.m.;
aan houders van legitimatiekaarten 2601-
3500 op Maandag 26 September van 9 uur
v.m tot 7 uur n.m.;
aan houders van legitimatiekaarten van
3501—4500 op Dinsdag 27 September van
9 uur v.m. tot 7 uur n.m.;
aan houders van legitimatiekaarten van
45015500 op Woensdag 28 September van
9 uur v.m. tot 7 uur n.m.;
aan houders van legitimatiekaarten van
55006500 op Donderdag 29 September
van 9 uur v.m. tot 7 uur n.m.;
aan houders van legitimatiekaarten van
af 6500 op Vrydag 30 September van 9
uur v.m. tot 7 uur n.m.
Op vertoon van trouwboekje worden sui
kertaarten verstrekt voor kinderen beneden
den leef tyd van één jaar.
Militie.
Zitting van den Militieraad.
Ter kennis wordt gebracht van ingeschre
venen dezer gemeente voor de lichtingen
1920 en 1921, die vrystelling wegens broe-
derdienst hebben aangevraagd in verband
met den dienst, die een of meer broeders of
halfbroeders bij den landstorm hebben \or-
vuld. dat gelegenheid bestaat die aanvraag
toe te lichten: voor zooveel de lichting 1920
betreft, op Dinsdag 12 October e.k., om 11
uur voormiddags; voor zooveel de lichting
1921 betreft, op Dinsdag 12 October e.k., om
11 uur voormiddags.
De Militieraad houdt voor deze gemeente
zitting in het gebouw „Daniël".
De uitspraak zal later ter kennis worden
gebracht van den ingeschrevene, die aan
vraag om vrijstelling deed.
Inrichtingen, welke gevaar, schade of
Hinder kunnen veroorzaken.
Bü Burgemeester en Wethouders is inge
komen een verzoek van H. A. Jaspers te
Gouda, om vergunning tot het plaatsen van
een nieuwe stoomketel in een daarvoor te
bouwen ketelhuis by zün stoom-, waseh- en
strükinrichting in het perceel gelegen Kar-
nemelksloot no. 110, kadastraal bekend
Sootip A no 4X66'
en van de Directie van het Electro Tech
nisch Bureau Electra te Rotterdam om ver
gunning tot hot oprichten van oen eleetro-
technische fabriek in het perceel Nonnen-
water no. 7 te Gouda, kadastraal bekend
sectie D. no. 1626.
Op Dinsdag 5 October des namiddags half
twee zal op het Raadhuis gelegenheid ziin
om bezwaren tegen de gevraagde vergun
ning in te brengen.
Geslaagd.
Voor het gisteren te den Haag gehouden
examen voor dipl. B stenografie Rfonts
Balt is geslaagd onze stadgenoote Mei. H.
Hooftman leerlinge van den heer H. F. de
Kok, alhier
Restauratie St. Janskerk.
Op de staatsbegrooting voor 1921 rinden
wy bij de afd. Kunsten en Wetenschappen
uitgetrokken de zesde van de tien termijnen
voor de restauratie van de St. Janskerk te
Gouda.
Het Gemci
iteverslag over 1919.
XV.
Krachtens de in 1902 in werking getre
den regeling bedraagt het schoolgeld op de
scholen nrs. 1, 2, 3 en 4, de school voor
voortgezet lager onderwys en de beide her
halingsscholen 14, 12 en 10 centen per week
en per kind, naar gelang een, twee of meer
kinderen uit één gezin ter school gaan.
Op de eerste burgerscholen voor kinderen
van hen, die een vermoedelük jaarlyksch in
komen hebben van 1500 en minder 20,
van ƒ1501 tot ƒ2500 24. van 2501 tot
ƒ3500 28, van ƒ3601 tot 4500 32, boven
4500 36 per jaar voor één kind, met ver
mindering van 2 of van 4 voor het twee
de of derde en ieder volgend kind per jaar
uit hetzelfde gezin, en op de tweede bur
gerscholen voor kinderen van hen, die een
vermoedelijk jaarlyksch inkomen hebben
van 1500 en minder ƒ32, van ƒ1501 tot
ƒ2500 ƒ36, van ƒ2501 tot ƒ3500 ƒ40, van
3501 tot 4500 44, boven 4500 48, met
eene vermindering van 3 of van 6 voor
het tweede of derde en ieder volgend kind
per jaar uit hetzelfde gezin.
Kinderen van onvermogende ouders ont
vangen om niet onderwys op de scholen
voor gewoon lager onderwijs en de herha
lingsscholen in alle klassen en op de bur
gerscholen in die klassen, waar in een of
meer der vakken, vermeld onder de letters
I tot en met p en t van art. 2 der Wet, on
derricht wordt gegeven.
Kinderen van minvermogenden worden
op de scholen voor gewoon lagef onderwys
toegelaten tegen betaling van de helft van
het bepaalde bedrag, op de eerste burgerT
scholen tegen betaling van 10 per jaar en
per kind en op de tweede burgerscholen te
gen voldoening van 16 per jaar en per
Op het einde van het jaar ontvingen 652
kinderen kosteloos en 684 tegen betaling
van het verminderd schoolgeld onderwys op
de scholen nrs. 1. 2, 3 en 4, terwyl 2 kin
deren de eerste Burgerschool voor Meisjes,
1 kind de eerste Burgerschool voor Jongens,
8 kinderen de tweede Burgerschool voor
Jongens en 12 kinderen de school voor
voortgezet la^er onderwys om niet bezoch
ten en voor 19 kinderen op de eerste Bur
gerschool voor Meisjes, 29 kinderen op de
eerste Burgerschool voor Jongens, 38 kin
deren op de tweede Burgerschool voor Jon
gens en 4 kinderen op de school voor voort
gezet lager onderwijs het verminden!
schoolgeld werd betaald.
Met de besturen der gemeenten Bergam
bacht, Boskoop, Gouderak, Haastrecht He
kendorp, Moercapelle, Moordrecht, Oudewa
ter, Reeuw(jk, Stolwijk, Waddinxveen en
Zevenhuizen bestaat eene regeling, waarbü
zy aan deze Gemeente jaarlijks een vaste
som per leefling betalen, ongeveer overeen
komende met het verschil tusschen den kos-
tenden prüs en het bedrag van het school
geld, dat door de ouders of verzorgers zelf
moet worden voldaan, terwijl het Gemeen
tebestuur van Woerden op zich genomen
heeft na afloop van elk dienstjaar den kos-
tenden prjjs van het onderwjjs der bezochte
school per leerling te vergoeden. De bedoel
de vuste som is bepaald voor de scholen
nrs. 1, 2, 3 en 4 op 14, voor de beide eerste
burgerscholen op 15 en voor de beide
tweede burgerscholen op ƒ26 per leerling.
De Gemeente ontving door deze regeling
over 1919 ƒ860.25.
De schoolbibliotheken worden op alle la
gere scholen aangetroffen en beantwoord
den steeds aan haar doel; de leerlingen der
hoogere klassen maken er met graagte ge
bruik van.
Op de scholen voor gewoon lager onder
wijs werd niet meer zooals tot nu toe ge
bruikelijk was, aan de leerlingen der hoog
ste klasse een pry's uitgereikt. De prysuit-
deeling bleef alleen behouden voor de beide
herhalingsscholen. Voor de eerstgenoemde
scholen en voor de bijzondere scholen wel
ker besturen dit wenschten, kwam in de
plaats der prijsuitdeeling, de uitreiking van
een getuigschrift, afgegeven door het Ge
meentebestuur, doch alleen aan die leerlin
gen, welke de school geheel doorloopen en
trouw bezocht hadden.
De schoolgebouwen bleven over het alge
meen in goeden staat verkeeren.
(Wordt vervolgd.)
ALFEN a. d. RIJN.
Opgravingen te Alphen aan den Rijn.
Bij de ontgravingen voor het maken van
de nieuw te bouwen kerk en toren der Ned
Herv. Gemeente te Alphen a. d. Ryn is vol
gens de „Msb." een voor de wetenschap
merkwaardige ontdekking gedaan. Voor dit
werk moest 320 Meter grond uitgegraven
worden. Op 185 Meter bevond zich 'n zware
kleilaag, waarin 'n groot aantal ruwe palen,
welke blykbaar niet tot den bouw van de in
1916 afgebrande kerk behoorden. In en
vooral op deze kleilaag bevinden zich frag
menten uit het Romeinsche tijdperk. Tal
van geschiedschrijvers wijzen Alphen aan
als een legerplaats der Romeinen, doch men
was het er tot heden nog niet over eens of
Alphen zoo'n centrum is geweest. Doch nu
na een bezoek van prof. dr. J. H. Holwerda,
daar ter plaatse, is alle twüfel opgeheven.
Ontdekt werden niet alleen voorwerpen in
de klei uit leemhutten. De voorwerpen al
daar gevonden en welke nog worden ont
dekt, zullen gedeponeerd worden in het
Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.
BERKENWOUDE.
By de op 21 dezer gehouden loting voor
de Nationale Militie namen alhier 3 perso
nen deel, door K. Rehorst no. 1, W. Verwaal
no. 2 en C. van Herk no. 3.
MOORDRECHT.
Te 's-Gravenhage is geslaagd voor het
examen schoonschrüven m. o. mej. G.
Kloosterman, alhier.
NIEUWERKERK a. d. IJSSEL.
De heer T. Kaptein, onderwijzer aan de
le o. 1. school, sedert 1 Dec. 1919 met
ziekteverlof, heeft tegen 1 Oct. ontslag aan
gevraagd.
aandeel in «le gemeenschap
waardig bestaan. Verlangt «poedige gelde-
iykc uitkeering of voorzchot op eventueel
te bepalen en eenigzzins voldoende geldelij
ke tegemoetkoming tot leniging van hun
nood.
SCHOONHOVEN.
Naar de Leeuw. Gt. verneemt, zal de heer
H. Ellens, directeur van de Rijksrietvlecht-
school te Noordwolde, worden benoemd tot
directeur van de school voor goud- en zil
versmeden, alhier.
STOLWIJK.
De heer A. A. v. Dommelen, benoemd tot
hoofd der le openbare school alhier, heeft
thans voor de tweede maal voor deze benoe
ming bedankt.
FINANCIEELE BERICHTEN.
WISSELKOERSEN.
Officieele noteering te Amsterdam.
22 September 1920.
21 Sept.
22 Sept.
Londen
11.28%
11.27%
Berlyn
5.07%
5.35
Farys
21.85
21.75
Brussel
23.10
22.95
Zwitserland
61.87%
52.—
Weenen
1.40
1.42%
Kopenhagen
44
48.80
Stockholm
65.20
65.10
Christ iania
44
43.60
New-York
3.21
tr-.
POST EN VERKEER.
Telegraaf-ambtcnaren.
Gistermiddag is een aantal telegraafamb
tenaren van het telegraafkantoor in Rotter
dam naar de directie gegaan om een gelde
lijk voorschot te vragen. Een deputatie van
deze'ambtenaren had een onderhoud met de
directie. Vervolgens is het vdujofde tele
gram gezonden aan de minisieit van Wa
terstaat en van Financiën; aap den direc
teur-generaal der posteryen en telegrafie
en aan de Tweede Kamer:
„Wegens het uitblyven van geldeiyke te
gemoetkoming tot leniging van reeds be
nde tekorten voor aankoop van hoog
lige winterkleeding. brandstoffen en
iddelcn, zoowel voor de gehuwde
rijksambtenaren en hunne gezinnen ais yoor
de ongehuwden, heeft de aanvankelyke te
leurstelling bij de overgroot® meerderheid
van het kantoor- en bestellend personeel
van het Rykstelegraaf- en Telefoonkantoor
te Rotterdam, thans plaats gemaakt voor
ernstige ontstemming en ontevredenheid.
Mocht eenigszins voldoende geldelijke tege
moetkoming uitblyven, is betrokken perso
neel de meening toegedaan, dat door de
angst en zorgen voor den komenden winter
de wegens onvoldoende bezoldiging reeds
aanwezige lusteloosheid ten top zal stygen,
waarvan gevolg moet zyn, dat deugdelyke
uitvoering van den dienst niet meer moge
lyk is. De gistiftg onder het personeel is
heftig en verergert met het uur; personeel
schreeuwt om geldel yke hulp en eischt in
ruil voor het van hen verlangde werkzame
MARKTBERICHTEN.
KAASMABKT.
Woerden, 22 September 192Q.
Aiaiwoer 272 partüen. Prüs Goudnche
Kaas le soort f 86(90. 2e soort f 82B6;
le soort met Rükwmert f SS—92. Handel
vit*.
SCHEEPVAARTBERICHTEN.
Stv. Ml). Nederland.
Johan de Wit (uitr.) pass. 19 Sept. Point
de Galle.
Krakatau (uitr.) vertr. 19 Sept. v. Co
lombo.
Oranje (uitr.) pass. 20 Sept. Gibraltar.
Kott. Lloyd.
Djebres (uitr.) vertr. 20 Sept. v. Suez.
Djacja arr. 19 Sept. v. Calcutta te Alexan-
drië.
Kawi (uitr.) pass. 19 Sept. Gibraltar.
Kon. Holl. Lloyd.
Limburgia, vertr. 21 Sept. v. A'dam naar
Southampton (om te dokken).
Kon. Weal-Ind. Maildienst.
Prins der Nederlanden, arr. 21 Sept. v.
W.-Indië tc A'dam.
HollandBritsch-Indië Lijn.
Vechtdyk (uitr.) arr. 20 Sept. te Madras.
HollandWest Afrika Lijn.
Texel8troom, arr. 21 Sept. v. d. Iv. kust
v. Afrika te R'dam.
HollandZuid-Afrika Lijn.
Noordük, vertr. 18 Sept. v. Kaapstad n.
Algoabaai.
Ryndyk, arr. 19 Sept. v. R'dam te Ham
burg.
ONZE DRAADLOOZB DIENST.
Generaal I.yautey te Casablanca.
PARUS, 22 Sept. Generaal Lvautev is
Dinsdagmorgen te Casablanca aangeko
man aun boord van he<t lacht „Diana".
De Poolsch-Lithausche onderhandelingen.
WARSCHAU, 22 Sept. De president van
de vredesdelegatie die met Lithauen onder
handelt, is te Warschau teruggekomen. De
Fransche pers meldt dat de onderhandelin
gen te KaLvaria zouden zün afgebroken.
De Gezantenconferentie heeft generaal
Icroud gehoord.
PARIJS. 22 Sopt. De gozantonconferen-
tie vergatUaxie Dinsdagmiddag onder voor
zitterschap van Paléoloque. Generaal Le-
roud die door de conferentie was opgeroe
pen om een rapport uit te brengen over de
toestanden in Gpper-Siietië. zette de si
tuatie daar uiteen en gaf aan de conferentie
een aantal beschouwingen betreffende de
door de Duitecihe regeerin* gezonden no
ta's. De Japansche gezant, baron Matsui,
woonde voor het laatst de conferee tie bi).
Paléoloque betuigde hierover zün leedwe
zen.
De verkiezingen in Denemarken.
RE'RldJN, 22 Sept. Bü de verkiezingen
in Denemarken hebben de socialisten zeer
veel stemmen gewonnen. De links-eocialds-
ten kunnen op slecht» kleine cüfers wijzen,
terwül de rechtsche partijen zeer zün te
ruggegaan. De regeeringHpartüon zullen
misschien 2 of 3 stommen meerderheid
hebben.
De financieele conferentie te Brussel.
BERLIJN, 22 Sept. De Duitsche delega
tie naar de financieele conferentie te Brus
sel, met de staatssecretarissen Bergmann
en Schroder aan het hoofd, z(jn Woensdag
middag naar Brussel vertrokken.
De Frankfurter Zeètung verboden.
BKRLÏJN, 22 Sept. I)e ..Frankfurter
7/eitau*" mag tot 18 October a.s. niet icz
het bezette Riingihied versdhiinen.
Het eerste Duitsche schip in Frankrijk-
HERLIJN, 22 Sept. Volgens een tale
gram aan de Vowsische Zeitung is Mmw-
•lag voor het eerat weer ©en Duitwfe
stoomschip, met vemcbiilende waren be
vracht. de haven van Marseille binnenge
loop en.
LAAT8TE BERICHTEN.
Polen en de kleine Entente.
WKENEN, 22 Sept. V.D. Naar de corresp.
van de Tel. Union uit absoluut betrouwbare
bron verneemt, valt op de aansluiting van
Polen aan de kleine Entente niet te rekenen.
EERSTE KAMER.
Zitting van heden.
Ingekomen is een brief van Dr. A. Kuy
per, waarin deze zjjn ontslagneming "voor
het lidmaatschap der Kamer bevestigt.
Als leden van de huishoudelijke commissie
werden herkozen de heeren Reekers eg"
Kraus en als leden van de gemengde com
missie voor de stenografie de heeren Staal*
de Vos van Steenwyk en Verhejjen.
Het ontwerp adres van antwoord op de'
troonrede werd naar de afdeelingen ver
spuien.
é^)e vergadering werd verdaagd tot mor«|
gen 11 uur.
Middens! andswon ingbouw.
Men meldt ons uit Amsterdam: De wet
houder van Sociale Aangelegenheden, al-
hipr, hoeft officieel bericht ontvangen, dat
door het Ministerie van Arbeid met het de
partment van Financiën overeenstemming
is bereikt ten opzichte van ryksvoorschotten
voor den middenstandswoningbouw. Nadere
bijzonderheden zullen dezer dagen aan B. en
W. worden medegedeeld.
TBMGRAnSCH WRERBCTHCHT.
Hoogste barometerstand 774.4 te Herno-
sund.
Laagste barometerstand 749.3 te Seijdis-
fjord.
Verwachting tot den volgenden dag:
Zwakke tot matige wind uit oostelijke
richtingen, nevelig tot zwaar bewolkt, wei
nig of geen regen in het Noorden, in het
Zuiden waarschijnlijk nog regen, zelfde
temperatuur.
