1
s
IIKEII
ond. I
o- en Panama-
met
.1
;es.
No. 14610
Zaterdag 30 April 1921.
BIN
>6
ES.
>8
CAO
60e Jaargang.
BS
tes.
ies.
I
COOPS
2.50
FEUILLETON.
DE LILA HÓED.
>ond Bi
EERSTE BLAD,
Wit ons t^arlomont.
1—4 ngda I IM, tlfca n(d mwr ftM.
Redactie: Telef. Interc. 545.
Bureau: MARKT 31, GOUDA.
Admlnlatratle: Telef. Interc. 83.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
INGBZONDKN MBDFDKKLINGKN.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
Msrht 26
GOUDA
i dit Rind.
dezen
Daarin
2122
N
zi
den
aangename.
HOOFDSTUK XXXIV.
Voor het oude spreekgestoelte.
43)
John
uitgeven voor slapen,”
(Wordt vervolgd.)
2102
800
deken
ij
4
■MM
Alle Qenres Maatwerk worden
op eigen ateliers vervaardigd.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bfl contract tot zeer gervdu-
ceerdenprü». Groote letter* en randen worden berekend naar plaatsruimte.
N.v. MODE ETABLISSEMENT
„OOUDA"
voor
maar
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaechenkomat van tellede Boekhan
delaren, Advertentiebureau! en onze Agenten,
gevoed in Etliriburg.”
„Dat kan Wel; maar my dunkt er ia veel
gebeurd sinds dien! Maar, ga je gang, en
als je Jock nog een boodschap wilt mee
geven, dan kun je me hier morgenochtend
vroeg vinden."
WIJd.tr.at 31.
dat ter
*n is ont-
derd door
■nten
.vier
rroep
rking.
motie wt
latie, tot i
gericht.
Naar het Schotsch van S. R. CROCKETT.
Vertaald door
I. P. WESSELINK—v. ROSSUM.
(Nadruk verboden.)
en op
werkir
Marei
gen<
weii
werp, op
ontwerp
men. En
zóó urgent geworden, dat
dan mag 1
vinden Ti
■telt op
miliaris
Het pi
nen. De
>ond I
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Op de voorpagina 50 hooger.
GOÏDSCHE (IK KAM.
VERSCHIJNT DAGELIJKS BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
voor je maken,” zei hij.
Er was een kfledne hooischelf, niet ver
daar vandaan, en Jock trok het bovenste
gedeelte er af, daar dd.t vochtig was en
dekte Ralph met de rest vamhet hooi toe,
waarover hij nog wat heideplantjes
strooide.
„Lig je daar nu niet als een prins? Je
bed van drie shilling zou niet beter kun
nen rijn.”
Ralph was nog in diepe rust by het aan
breken van den morgen. Maar toen de zon
de bergtoppen verlichtte, maakte Jock een
dakje van hei om Ralph te beschutten;
toen keek hy naar de lucht en mompelde:
„Ik zal den jongjen roepen als de zon wat
hooger staat.”
Het was dus ai klaarlichte dag, toen de
twee reismakkers den weg naar Edinburg
insloegen, die over de heuvels en door het
dorp Leadhills daalt tot in. de Clyde-val-
iei. Zy vervolgden hun weg over Abing
ton en Biggas.
Toen zij op den laatsten heuveltop kwa-
mer, zagen zij de stad Edinburg ligigen.
„Ga met me mee, Jock,” zei Ralph, ,Jk
zal je Edinburg laten zien, zooals jij mij
de heidestreek getoond hebt.”
„Neen, dank je wel," zei Jock, „al vind
ik het heel vriendelyik. Maar er zijn daar
vreemde snoeshanen, die, wat graag zoo’n
flinken kerel als ik ben, zouden ranselen
en desnoods met geweld meenemen op een
van hun ellendige booten, vóór dat ik een
woord kon spreken. Neen, die oude rook-
stad is niets voor my. Als ik zin had om
me te laten pakken, zou ik een paard ste
len; maar ik wil niet met den mond val
tanden staan, als ze me vragen: ,jw&t kom
je hier doen?”
Zoo lang er Gordons geleefd hébben, zün
De residentie is een inrichting r^ker ge
worden waarop het met recht trotsch kan
zün. Zij heeft thans de grootste overdekte
zweminrichting in Europa binnen haar
veste. Veleden week ia de inrichting geopend
en daarom is den Haag een zwemplaats ryk
geworden, die het dringend noodig had. Er
bestaat hier ter stpde reeds een dergelyke
inrichting, die zelfs over twee bassins be
schikt, maar deze leek de laatste jaren niet
zoo gelukkig te rendeeren als wel wensche-
lijk was. Aan de leiding ontbrak wel het een
en ander en het scheen alsof het niet mo-
gelijk was verbetering in vele zaken te bren
gen. Gen wonder dan ook dat de twee groote
clubs, die den steun vormden van de inrich
ting, de Polo-club en de Reddingsbrigade
zijn overgegaan naar de nieuwe moderne in
richting, waar de leiders natuurlyk wel zoo
slim zyn, dat zy aan ale wenschen, die in
de oude inrichting werden gekoesterd, te
gemoet is gekomen. Er komt bijvoorbeeld
een middag voor „familiebad”, hetgeen de
keurige vertaing is van bain-mixte Hier
door wordt het mogeltfk dat leden van een
zefde gezin eens gezamenlijk gaan zwem
men. De tijden en de opvattingen zün zóó
zeer veranderd, dat men over de oude voor-
oordeeen is heengestapt. Het kost in ons
land wel kracht om die middeleeuwsche op
vattingen uit te roeien maar het gaat ten
slotte toch.
De nieuwe badinrichting is in alle opzich
ten modern: ales wat de ervaring op dit ge
bied in binnen- en buitenland heeft geleerd
is hier toegepast Er zyn twee rijen kleed
kamertjes boven elkaar; de toegang vanuit
deze naar het bassin is onmiddellijk aange
wen dit laatste geen hek als afzetting heeft.
Het lijdt geen twijfel of deze inrichting
zal floreeren. Er is veel behoefte aan en
vooral in den winter is een uurtje zwemmen
een heerlijke sport.
In den Dierentuin wordt een tentoonstel
ling gehouden, waarvan wy het doel zouden
kunnen omschryven: aankweeken van lief
de voor het dier. Het is niet nieuw wat er
te bezichtigen valt, want het werk der ver
schillende vereenigingen tot bescherming
van dieren is overbekend. Een tijd lang heeft
er over verschillende punten ten aanzien
van de vraag in hoeverre het dier zyn krach
ten ter beschikking van den mensch heeft
te stellen, zeer veel verschil van meening
bestaan, maar thans is er weer meer over-
ABONNEMENTSl-KIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 eent, mat Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Branco per post per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Markt 31, GOUDA
bij onze agenten, den boekhandel en de postkantoren.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den beaorgkring)
1-5 regels tlM. elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
bijriagX de£ p^’s*^ reg’>1 meer /0,8°' Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
dóór den nacht door
Jock had een ander
over te gaan, tot de Indische bevolking tot
zelfbestuur zal zijn gekomen) met 76 stem
men tegen 3, werd de Staatsexploitatie
(amendement-de Muralt) verworpen met
55 tegen 24. Ook een amendement-de Mu-
ralt (een verplichte hoeveelheid stookolie
ter beschikking van het land) vermocht
gieen meerderheid te behalen, evenmin als
hot amendement-Treub, om slechts een ge
deelte van Diarnbi aan de Bataafsche te
geven. De geheele coalitie stond als één
man achter den Minister, evenals bij de
eindstemming.
zich in 1919 met groote meerderheid voor
Staats-exploitatie uitsprak, over dit wets
ontwerp niet kon gehoord worden!
Men weet, dat de Regeering een belangen
gemeenschap met de Bataafsche Petroleum-
Maatschappy voorstelt. Haar gedachten
gang is deze: de Staat is niet by machte
zelf het bedryf „van den put tot de pit” te
voeren, dus is hij aangewezen op een belan
gengemeenschap met een der grootere li
chamen, die hiertoe wèl in staat zyn. Een
Regeering, die dit voorop stelt, maakt zich
zelf tot de zwakke partij. Mr. Marchant
wees hierop met grooten nadruk; de Regee
ring zegt hier openlijk: ik kan niets, help
mé alsjeblieft en dus bindt zy zich aan han
den en voeten aan de Bataafsche.
Er komt dus een „belangengemeenschap”
tusschen de Koninklijke (Bataafsche) en de
Nederlandsche Regeering. Doch bestaat hier
in wezen een gemeenschap van belangen?
De Minister is hier zeer optimistisch. Z.
Exc. ziet hier geen stryd van belangen. De
Staat wil een overheerschenden invloed heb
ben op de te stichten N. V. en de Bataafsche
toont, door zich „niettemin" voor dezen
vorm van gemengd bedryf te laten vinden,
dat zy beseft dat de verandering der tyden
eischt, „in wijden kring de overtuiging te
vestigen, dat het kapitaal, zonder opoffe
ring van eigen karakter, aan de belangen
der gemeenschap zich dienstbaar weet te
maken". De Koninklijke zal dus, volgens den
Minister, meer de gemeenschap willen die
nen dan haar eigen belang. De „overheer-
schende" invloed, welke de‘ Regeering zich
in den Raad van Beheer der N.V. verzekert,
wordt by zulk een opvatting haast een on
begrijpelijk gemis aan vertrouwen!
In ernst; welken waarborg heeft de Re
geering, dat het belang der Bataafsche niet
eischt, Djambi niet, althans voorloopig
niet exploiteeren En voorts, wat waar
borgt, dat de nieuwe belangen gemeenschap
de meest gewenschte prijzen zal bedingen,
waar de Bataafsche slechts 30 40 van
de winst der op te richten N.Ind. Aardolie
Mij. zal verkrijgen en de volle 100 van
de winst als opkoopende of ten vervoer of
ter verwerking aannemende party, die dus
bij een zoo laag mogelyken aankoopsprys
u zoo hoog mogelyken prijs voor ver-
nng en vervoer belang heeft. Voor mr.
:hant stond het zelfs vast, dat de voor
genomen wijze van exploitatie géén of zeer
weinig winst zal opleveren en dit terwyl het
maken van een zoo hoog mogelijke winst
het eenige doel is van het regeeringsont-
werp.
Er is een zeer uitvoerig en belangrijk
debat gevoerd over dit ontiwerp.
Linkerzijde met groot wantrouwen
vangen, nog aanzienlijk vermeerde
een vergissing, welke door de Bataafsche
noch door den Minister was ongemerkt en
•welke den schijn had van, een poging om
niet alleen Diarnbi, maar practisch geheel
Indië aan de Bataafsche te gunnen. In-
tussehen is deze vergissing hersteld, al is
er een onaangename indruk bliiven hangen.
Na verwerping van een motie der revo-
lutionnairen (om niet tot ontginning
eenstemming verkregen. Eén van die punte
betrof den hond. Mag de hond als trekdh
worden gebruikt? Er was een groote gi
van dierenvrienden die oordeelde dat een
gematigde aanwending onder gunstige om
standigheden toelaatbaar was. Hiertegen
over stond een krachtige groep die den hond
absoluut ongeschikt achtte voor trekdier en
di$ met alle macht tegen dit gebruik ageer
de. Deze laatste groep heeft het tenslotte
gewonnen en algemeen is thans het verzet
tegen he gebruik van den trekhond, zoodat
de verschillende vereenigingen thans ge
meenschappelijk actie voeren voor de ver
krijging van een wetteljjk verbod van het
gebruik van den hond als trekdier
Behalve voor den hond komen dé vereeni
gingen op voor vele andere dieren. Het
paard en de koe, zoowel als de paling doelen
in de sympathie Voor het paard wordt de
beste bespanningswijze aangegeven, voor
het welzijn van de koe pleit men hèt aan
brengen van een afdak op de weide, voor
de paling heeft men een methode van snel-
dooden uitgedacht
Voor de hanen, kippen, katten en konij
nen zijn ook wijze lessen in zake opvoeding
en verpleging te krijgen en een paedago-
gische afdeeling. om te leeren hoe kinderen
in liefde voor het dier kunnen worden op
gevoed ontbreekt op deze tentoonstelling
In de steden is het dierenvraagstuk nogal
gemakkelyk. Trekhonden zijn er niet of zeer
weinig en het komt ons voor dat de men-
schen in de steden meer overlast van de
dieren hebben dan de dieren van den men-
schen In de dichtbevolkte wijken is feitelijk
geen plaats meer voor huisdieren. Honden
zijn een ergernis voor ieder dan den eige
naar en het is tijd dat het verplichtend
wordt de handen op straat aan de ketting
te houden. Afschuwelyk is de hanenplaag.
De hooge huizen vormen aan de achterzijde
een diepen smallen kom, in tal van hokjes
verdeeld, die stadstuintjes heeten. Wanneer
in één van deze een haan zijn bivak heeft,
is hy de ongevraagde wekker voor alle bu
ren. Zijn gekraai ressoneert op schelle wijze
in de huizenkom. Wil het ongeluk dat er
twee van het edele hanen-ras in één zelfde
kom huizen dan geeft het ’s morgens voor
dag* en dauw een soort echotisch concert dat
voor velen onuitstaanbaar is.
Een naehteltfk kat ten-concert is al even
min aangenaam en menige kat heeft aan
zijn of haar muzikaliteit een ontjjdigen dood
te wyten.
Sommige eigenaren van honden hebben
ook de weinig lof waardige manier van doen
om 's avonds hun hond alleen thuis te laten
en bijvoorbeeld in den keuken op te sluiten.
Natuurlijk gaat het dier zich vervelen en
meestal eindigt het met op jankerigen toon
aan zijn misnoegen kennis te geven. Meestal
is bet trouwens zóó dat men wel het aan
gename van het gezelschap van een huis
dier wil hebben maar dat men zjjn buren
graag laat deelen in het minder aangename,
’s Morgens stuurt men den hond op straat
omdat men hem thuis wel missen kan en
„Goede genade! Mrijnheer Ralph, wat
moet dat beteekenen?” riep John Bairdie-
son uit ,toen hy de deur van het huis in
Slt. James Court opende. ,JIoe komt u
hier? En waarom hebben deminé Welsh of
u niet geschreven, dat u terug zoudt ko
men? En waar zyn uw boeken en klee-
ren?” P
„Ik ben te voet gekomen, John”, ant-
wooiylde Ralph. „Ik. heb woonden gehad
met den predikant en hy heeft me de deur
gewezen.”
^Hemelaehe goedheid! Was het over do
leer of over uw gedrag?”
Domané Welsh zei, dat hy geen godde
loos iemand onilex zijn dak wilde herber
gen.”
hDuk hebben juMie gekibbeld over het
geloof? Wat zal ons nu gebeuren? Wat
zal uw vader zeggen? Was er iets aan te
merken geweest op uw gedrag, dan had diit
nog op rekening van uw jeugd kunnen
komen; maar over het geloof zal hjj niets
wallen hooren. O, mynheer Ralph, als u er
niet om wilt jokken, houd dan ten minste
uw mond. Ik zal wel aan uw vadeX.'peg
gen, dat men u op een oogstfeest te
heeft laten drinken op de gezondheid van
den heer van het dorp en daar u dat niet
gewoon is
Ralp lette er in het began niet op; maar
onwillekeurig stemde het schoone land-
schap hem kalmer en zelfs was de uitwer
king er van ihy hem zóó groot, d!at hij al
weer bezig was plannen voor de toekomst
te maken toen Winnie nog half versuft van
smart op (haar bed lag in haar kamertje te
Craig Ronald.
Al denkend begon hy te fluiten en ver
snelde ayn pas. Wait Jock Gordon aan
gaat, deze liep als een trouwe hond naast
hem voort
Het was bijna donker toen zy den top
van den Leadhills bereikten en het dorp
van Wandockad aan den voet zagen lig
gen, waar de lichten in het halfduister
flikkerden.
Ralph stelde
te brengen; j
plan.
„Waarom geld
bromde hy.
„Jock zal je van de hei net zoo’n lekker
bed maken als je m de pastorie hadit”
Jock bracht hem naar een beschut plekje
tusschen de rotsen en sneed een groote
heidipl anten, waarvan hij een zachte ma
tras maakte wat wat brem er bij.
»Ga daar slapen .dan zal ik een
schermt
heid dei
de steden te;
krijgen
overlast
ondervinden, wordt
tie verkregen. Men
in één klap, zouden we kunnen zeg;
dien het althans geoorloofd is vll<
slaan. Ten l
dierenbescherming is
schen de steden en 1
daarmede rekenii
hierboven meenen
Cotiumet Mantels
Robes BUnues Hoeden
Pellerijen
,4bhn. John! Zoo iets wil ik niet hebben.
Het is daarenboven zelfs in Galloway ón
mogelijk een oogstfeest te geven als het
koren nog niet rijp ia,” zei Ralph 'glim
lach end.
„Dan kunt u. zeggen of u kunt het my
laten vertellen, dat u te laat waart thuis
gekomen, vertel alles wat u wil maar laat
het geloof er buiten. Maar het is toch niet
over de geloofsartikelen van de Marro-
wynMhe kerk is het wel, mijnheer Ralph?”
Ralph ging naar zyn kamer en John
vroeg hem of hij zou luisteren aan zijns
vaders deur.
Eenige oogenblikken later kwam
met ontstelt gelaat by hem.
„Gij moet beneden komen om uw vader
te zien, mynheer Ralph; maar ik bid u
wees voorzichtig; want hij slaapt al twee
nachten niet, zóó heeft hij zich opgewon
den over die verdoekte conformisten, die
de duivel moge halen, en die hü veraf
schuwt als sterken drenk.”
Ralph ging naar beneden, klopte zacht
jes aan de deur van de werkkamer en trad
binnen.
Zijn vader zat in een stoel, die rondom
dicht ww,. Het was de preekstoel geweeM
van een beroemd prediker tijdens de Her
vorming en iedere keer ala Gilbert Peden
hier inzat bestond voor hem alleen de Mar-
rowynsche kerk, de eendg trouw gebleven»
aan het convenant (een verband der Her
vormden tegen de Roomschen en Anglica
nen).
TWEEDE KAMER.
Tegen de Zondagswet. Djambi.
Er is deze week in de Kamer een be
slissing genomen, drie de bijzondere aan
dacht verdient. Een motie-iDmys, uitepre-
kende ,dat als regel het houden van op
tochten en meetings, eventueel met muziek
tochten en meetings, eventueel met muziek
en banieren, ook op Zondag geoorloofd
moet zijn", is met 46 tegen 29 stemmen
aangenomen.
Deze motie was het resultaat van een
interpellatie, tot Minister Ruvs de Beeren-
brouck gericht, over de weigering door
den Christ.-historischen (burgemeester van
Haarlem van een optocht der S. D. A. P.
op Zondag (1 Mei).
Wy veiheugen ons in bijzondere mate
over deze uitspraak der Kamer.
Juist een jaar geleden diende de Minis
ter van Binnenlandsche Zaken zijn be
faamd ontwerp Zondagswet in. Daarin
wordt (artikel 5) het houden van optoch
ten op den openbaren weg op Zondag ver
boden (behoudens openbare godsdienst
oefeningen, waar de Grondwet deze toe
staat), zij 't dan oolk dat de Gemeenteraad
voor den middag uitzonderingen kan toe
staan.
Wjj hebben dit ontwerp meer als een
Calvinistisch dan als een katholiek voor
stel 'beschouwd en dit art. 5 was een der
nictakatiholieke dwingerjien.
Het Voorl. Verslag der Kamer is nog
steeds niet beantwoord, maar de Tweede
Kamer (heeft heden, dank zii de medewer
king van 13 Katholieken, dit artikel 5 bii
voorbaat afgestemd. Tien Katholieken (w.
o. de leider, dr. Nolens) hebben hun stem
aan de motie-Duys onthouden, een cour
toisie jegens de protestantsch-christeliike
bondgenooten, die nriet meer dan noodig
was .behoefden ontstemd te worden.
Dertien Katholieken en de geheele Lin
kerzijde is meer dan genoeg om ons voor
Calvinist!schen diwang te behoeden.
Ook om de andere onvriiheidslievende
artikelen uit de wet van Ruys te verwij
deren.
Zoodat heden het beginsel van het ont-
werp-Zondagsweit-Ruys, zonder dat de wet
aan de orde was, verworpen is.
Waarvan dankbaar acte!
Den 31n Maart... 1915 diende Minister
Pleijte zyn Djambi-ontwerp in, 15 Nov. d.
a. v. verwierp de Tweede Kamer het ont
werp en werd een motie-Albarda voor
Staatsexploitatie aangenomen. Twee jaar
later verschijnt een nieuw regeeringsont-
zijn beurt weer vervangen door het
dat thans in behandeling is geko-
In na zes jaar slepen is de zaak plots
irden, dat de Volksraad, die
ze ieder op hun beurt minstens één keer
in d «gevangenis geweest en zijn geëin
digd met de galg; en Jock is niet iemBut
die ontrouw wordt aan de regels en V-
woonten van zijn voorvaderen. „Eenm»
gevangen en dan opgehangen. Dat is mBi
stelregel
Ralph drong niet aan, maar was onF
roerd, toen hij afscheid van Jock nam. Hij
walde hem drie goudstukjes uit Winnie’s
beurs geven, maar Jock weigerde hard
nekkig.
„Ik en goudstukken! maar vriend le
wilt den arme Jock toch niet ongelegen
heid brengen? Wat zouden de menschen
zeggen als zjj dat goud zagen Die schurk
achtige Jock heeft iemand bestolen, zou
den ze overal zeggen. En weg zou mijn
goede naam zyn, verdwenen evenals mijn
laatste glas whisky.”
„Kan ik dan niets voor je meebrengen,
als iik uit Edinburg terugkom?” vroeg
Ralph, die steeds aan zijn terugkeer dacht.
/Omdat je het mij zoo rechtuit vraagt,
ja, dan zou ik wei zoo’n pak snuif willen
hebben van Cotton, den winkelier in de
Langstraat. Men zegt dat die bijzonder
goed is! Wully Hullfcy heeft er wat
van gekocht, toen hy zijn schapen naar de
markt bracht en zei dat van één snuifje
nóg wel acht dagen lang zijn oogen traan
den. Dat moet heeriijk zün!”
Ralph beloofde het, bly dat hy zoo iets
goed kon maken van de groote verplich
tingen die hy aan Jock had.
„Maar mynheer Ralph, dat Edinburg is
een vervelende stad! Ik zal hier tot mor
gen bilven voor het geval, dat je weer met
me terug zou willen gaan.”
„Maar Jock!” protesteerde Ralph. „Dat
behoeft heusch niet, ik ben geboren en op-
--5—
iedereen de overlast en van onder-
fegen den tijd dat men weer prjja
de gezelligheid van heer canis fa-
roep men hem weer binnen.
aard is uit de steden bijna verdwe-
UBH. trams, de rijwielen en de auto’a
hebben het verdrongen De koe en het var
ken zün alleen in gebakken en gebraden
vorm bekend en vogels zün uiterst
schaarsch.
Alles te samen lykt het ons gewenschter
dat ten plattenlande een dieren-tentoonstel-
ling wordt georganiseerd dan in een groote
stad. Natuurlük is het van belang in de
steden sympathie te wekken voor het stre
ven der vereenigingen, maar dat bereikt
men ook SÖbr lectuur-verspreiding.
Gaarne hopen vrij dat spoedig een wet»
geving wordt verkregen, die de dieren be
lt tegen dwingfandü en hardvochtig
er menschen. Wanneer men dan voor
tegelijkertijd een wet weet te ver-
i die de menschen beschermt tegen de
«t die zü in de steden van de dieren
een gelukkige combina-
- slaat dan twee vliegen
zouden we kunnen zeggen, in-
Ithans geoorloofd is vliegen te
aanzien van het vraagstuk der
-ia er groot verschil tua-
het platteland. Men dient
ing te houden, gelijk wij
i te hebben aangetoond.
HAGENAAR.