«.r.inuïï
InschrïjÉg van lurliogu.
Erzberger vermoord.
i***
Medische Brieven.
Wat opvalt
STADSNIEUWS.
PREDIKBEURTEN.
Rijtuig te koop
HANDELSCURSUS.
prima Haarwerken
KAPPER - KLEIWE0 77.
Qroote Afslag
BLAUWE KASDRUIVEN
SS ct. par 8 ons
GOUDSCHE FRUITHANDEL
De Rijksdag-afgevaardigde door 12 kogels getroffen. Een politieke
moord. Erzberger's levensgeschiedenis. Gevaar vopr verstrekkende
politieke gevolgen. Het antwoord van Dail Eireann gepubliceerd, «r-
Lloyd George's wederwoord eveneens bekend. Verdere onderhandelingen
mogelijk.
ONS OVERZICHT.
«Erzberger vermoord! Dit ontstellende
bericht werd gistermiddag te Berlijn ge
publiceerd en 's avonds vernam men na
dere bijzonderheden.
De rijksdagafgevaardigde, oud-minister
van financiën en vredeaonderhandelaar,
vertoefde met zijn familie te Griesbacb.
Tusschen 10 en 11 uur gistermorgen ging
Erzberger met den centrumsafgevaardigde
Diez wandelen, aldus wordt aan het Hbld.
geseind omtrent den toedracht van den
moord. Op den straatweg van Grieabach
naar Freudenstad* bemerkten zii, dat zij
door twee mannen werden achtervolgd. Zij
wilden daarom naar Grieabach terug
keer#®.
Maar bij het passeeren der belde man
nen hield een van hen de beide afgevaar
digden staande en loste zonder een woord
te zoggen een schot op heB, dat den afg.
Diez aan den schouder trof. Diez stortte
ter aarde, Erzberger sprong over de heg
langs den weg en trachtte te ontkomen.
Zonder zich verdér oiM Diez te bekomme
ren snelden de beide onbekenden Erzber
ger na en losten tal van schoten op hem.
Reeds na enkele minuten zonk toll-1-«matig
getroffen ineen. Zijn achtervolgers' bleven
echter op den zwaargewonden man door
schieten tot hü, door 12 kogels
ten slotte den geest gaf.
In tusschen was Diez weer
onder de heg doorgekropen en
berger toegeloopen. Hü bereikte hem iuisfc
op het oogenbMk toen hil den laatsten
adem uitblies..
De beide moordenaars bleven op eenigen
afstand staan küken, waarschünlük om
«ach te overtuigen, of hun slachtoffer wer-
kelü'k doodelük was getroffen. Met Diez
bemoeiden zij zich verder niet. Toen zii
«óch hadden vergewist, dat Erzberger geen
te eken van leven meer gaf, kozen zii het
hazenpad.
Daar Diez begreep, dat achtervolging
doelloos wasj begaf hü zich naar Griesbach
om hulp te halen.
Het lük van Erzberger bleef, met het
oog op die gerechtelüke schouwing den
heelen middag op die plaats des misdriifs
loggen. De heele omtrek was door politie-
troepen afgezet. Er werd onmiddelliik een
begin gemaakt met de achtervolging der
daders, tot dusver echter zonder succes.
Een poging tot berooving van het lük van
Erzberger heeft niet plaats gehaid.
Het is Erzberger's vyanden en hü had er
vele, dus eindelijk gelukt hun tegenstander
uit den weg te ruimen, want ongetwü'feld
heeft men hier te doen met een politieken
moord. Velen konden Erzberger den vrede
niet vergeven, en reeds drie maal werd,
evenwel zonder resultaat, fen aanslag op
hem gepleegd. De moordenaars hebben thans
hun doel maar al te goed bereikt..
Omtrent zyn leven wordt gemeld: Mat
thias Erzberger werd in 1875 te Buttenhau-
ser in Wurtemberg geboren. Aan de Katho
lieke Universiteit te Freiburg, in Zwitser
land studeerde hü staatsrecht en economie.
Daarna onderwees hü de jeugd in zün ge
boortestad.
Vanaf 1896 interesseerde hy zich voor de
Christelyke werkliedenvereenigingen. In
1897 dus op 22-jarigen leeftüd werd hy
reeds tot afgevaardigde benoemd voor het
internationaal arbeiderscongres te Zurich.
Zün intrede in den Ryksdag deed hü m
1903, als afgevaardigde voor Biberach. Zyn
eerste groote triomf op politiek gebied
haalde Erzberger in 1906, onder
lierschap van Von Bulow. Het ging toen om
de stiehting van een ministerie van koloniën.
Het centrum, dat van meening was, dat de
behandeling der koloniale kwesties, evenals
vroeger, aan het ministerie van Buitenland-
sche Zaken toevertrouwd kon blyven, maak
te van deze gelegenheid gebruik om scherpe
critiek uit te oefenen op het koloniaal be
leid der regeering en koos daarvoor den
jongen Erzberger tot haar woordvoerder.
Dit was een kolfje naar zün hand! Mee-
doogenloos geeselde hy het hardhandig op
treden der regeeringsambtenaren in de Duit-
sche koloniën en verwekte enorme sensatie
toén hy midden in een uiterst heftige rede
een dikken knuppel vertoonde, dien men hem
uit Afrika had toegezonden als een staaltje
van de middelen, waarmede de
hun cultuur in Afrika ini
doenvincjen.
Toen kort daarop, in December 1906, de
Ryksdag ontbonden werd, schreef men dit
an de eerste plaats toe aan Erzberger.
Hy was er dan ook de man niet
een plaats op het twe<
Ontzafclyk werkzaam,
nomenaai geheugen en
gezond veratand, stak hü scherp af bü zün,
mede-politici in den Ryksdag, die dan ook,
voor zoover zy tot zyn politieke tegenstan
ders behoorden, met een heiligen schrik voor
hem bezield waren.
Doch ook zyn Katholieke partygenooten
hielden zich dikwyis het hart vast, wanneer
het „enfant terrible" met korte dribbelpas-
sen naar de tribune snelde, om een zyner
scherpe redevoeringen te houden, die de
oudera Centrumheeren op hun zetels deden
bibberen.
Toen in 1918 de groote catastrophe
kwam en bijna niemand den moed had de
consequenties uit de Duitsche nederlaag
ie trekken, was Erzberger bereid te trach
ten om te redden wat nog te redden viel
en naar Compdègne te gaan. De geschie
den» zal hem daarvoor waarschünlük
dankbaar zün, doch voor het heden heeft
die daad zün vüanden het felst tegen hem
verbitterd.
Zijn ontüdig uiteinde zal misschien niet
zonder politieke gevolgen blüven.
De spanning tusschen links-radical en en
conservatieven nam toch al toe.
Uit Miinchen komen steeds meer on
rustbarende berichten.
Onder die omstandigheden kan Erzber-
gers plotseling gewelddadig einde er
slechts toe büdragen de wederzüdsche
hartstochten te prikkelen. Wat het best
nede da Duitschers
te
>k ue man mei naar, om
«ve i**e nemen,
n, begaafd met een phe-
en mét e^n groote dosis
blykt uit de „Sozial. Korrexp." van gister
avond, due schryft:
„Een nieuwe revolutie is in zicht Men
vergisse zich nietl De maat is vol.
«De gevolgen van den moord op Erzber
ger zuilen voor Duitschland noodlottig
zün. De arbeiders pakt een koude maar
duurzame haat tegen de ophitsers van
rechts, die den moord op hun geweten
hebben.
«Nu is de main dood. die de sterkste be
middelaar tusschen «burgerij en arbeiders
was.
„Zou dr. Wirth in Erzberger's geest ver
der schrijden? Zoo ja, dan zullen de sluip
moordenaars tot -verdere schanddaden over
gaan, zoo neen, dan staan Duitschland
vreeselüke dingen te wachten. De moord
op Erzberger is een Bjgnaal. Wij staan
aan den vooravond van een ernstige, bloe
dde „Aaiaeinandersetzung".
Een weinig bemoedigend vooruitzicht
Gisteren is in de vergadering van Dail
•Eireann, nadat De Valera als president
was herkozen, het antwoord aan Llovd
George voorgelezen. Het is onderteekenJ
door De Valera en er wordt o.a. in gezegd,
dat de voorstellen met algemeene stemmen
jrcrworpen zün. Het betoogt verder:
Is het recht van een kleine natie op on-
afhankelükheid te loor, als een machtiger
nabuur op zün gebied aanspraken maakt
voor militaire en andere voordeelen. die
deze machtige natie ondersteld wordt het
kleine land toe te kennen, is het begrip
vrüheid niet erg ver strekkend. Niet 1-aaf-
ger kan dan eenige kleine natie het recht
op onafhankely'ke souvereiniteit doen gel
den. Nederland en Denemarken kunnen on
derworpen worden door Duitschland. Bel
gië door Duitschland of Frankrijk, Portu
gal door Spanja. Wanneer de naties, die
door krach/bmiddelen plotseling hun recht
op onafhankelijkheid moeten verliezen, kan
er voor hen geen nieuwe kans op vrijheid
bestaan. In het Iersche geval is het ge
heel onjuist, om te spreken van een af
scheiding van een eenheid, die het nimmer
aanvaarde of van plichten, die het noodt
op zich heeft genomen. Even onrechtvaar
dig is het beroep op Ierland ofti £Hir on
afhankelijkheid te doen afhemren- vam de
Britsche strategie. Noch tot het een. noch
tot het ander kunnen wii ons als vertegen
woordigers van de Iersche natie, leenen.
Wanneer onze weigering, om de eenheid'
van cmze natie en hét vertfootftfen, dat in
ons is gesteld, te verntöedt:' ctóör Bril
tot een casus belli zullen wówien
(betreuren wü dat.
Wü snakken naar het einde -v*n]j|et con
flict tusschen Ierland1 en Grëivt-BMttannië.
Wanneer uw regeering,'viaSt is besloten,
om ons haar wil op te~ léggwrdoor kracht-
middelen, en voonlitloopend op de onder^
handelingen aan te dringen op voorwaar
den, die een prüsgeven van onze nationale
positie beteekenen, en de onderhandelin
gen tot een bespotting makenvo-uaMF yer-
antwoordelükheid voor het voortduren
van het conflict op u.
Op de breede basis van een regeerings-
principe, dat zegt, dat een regeringsstel
sel zal worden aanvaard, met toestemming
van de. regeerenden, kunnen wij vrede krij
gen, een vrede, die rechtvaardig en eervol
voor allen zaïl zün.
Om te onderhandelen over een vrede is
de Dail Eireaan bereid, zijn vertegenwoor
digers te benoemen en, als uw regeering
de voorgestelde principes aanvaardt, hen
te voorzien van volmachten, die hun zu1-j
l»n veroorloven, met u te vergaderen en
met u die details van de toepassing te re
gelen."
Op hetzelfde oagenblik dat De Valera
deze nota in Dail Eireann voorlas,
werd het ook in Engeland bekend gemaakt
en tevens het antwoord op de Ierschte
nota, dat Lloyd George al had geredigeerd.
In den aanvang van dit schrüven zegt
Lloyd George, dat de Britsche regeering
dfiep teleurgesteld is door het Iersche
schry'ven van 24 Augustus.
Lloyd George wüat vervolgens
ivang der aangeboden
op: „Wanneer gü
n Ierland met het Britsche kei-
zerrük in beginsel gelük kunnen worden
gesteld met die van Nederland of België
met het Duitsche Keizerrijk, acht ik het
noodig, nog eens te herhalen, chat derge-
lüke stellingen door de Britsche regeering
nooit kunnen worden aanvaard. Wanneer
gü mü vraagt, dat Ierland zal worden
behandeld als een afzonderlijke souvereine
macht zonder verbintenis met de Britsche
kroon en zonder lovale connecties met de
zusternaties van de Commonwealth, stelt
gü eischen, die de vermaardste leaders in
de geschiedenis van Ierland. Graittan. tot
Parnell en Redmond, absoluut buiten de
kwestie hebben gelaten."
Tenslotte zegt Lloyd George: „De Brit
sche regeering ziet er tegenop, den gang
van zaken te verhaasten, maar zii moet
erop wüzen, dat een verlenging van den
huidigen toestand gevaarlijk is.
In verschillende richtingen, aldus Llovd
George, wordt een actie gevoerd, die in
geval van haar voortz«etting den wapen
stilstand zou benadéelen en ten slotte tot
zün beëindiging zou Moeten leiden. Dit
zou zeer zeker betreurenswaardig zün.
Terwyl wü dus bereid zün, alle moge
lijke concessies met betrekking tot tiid te
dien, die de zaak van tieli vted* kunnep
bevorderen, kunnep. wii niet voortgaan
met iets. dat ten plotte 'ntétf'-nwen beteeke-
nis heeft dan uitwisselen van nota's,,
Het is noodzakelijk, dat eènige definitieve
en onmiddellijke vooruitgang wordt ge
maakt in de richting van een basis, waiar-
op veirdere onderhandelin*ah 'tne* succes
kunnen worden gevoerd. £- •£-' 0 j
In uw laatsten brief schijnt helaas niets
op een dergely'ken vooruitgang te wijzetf.
In deze en in mün vorige nota's heb ik de
overwegingen uiteen gezet, die de houding
van Zijne Majesteit» regeering moeten
leiden bü de onderhandelingen.
Indien gü bereid züt na te gaan, in hoe
verre deze overwegingen kunnen worden
Samengebracht met uw aspiraties, zal het
mü aangenaam zün. u en uw college's te
ontmoeten." -
Ondanks de afwüzing van de voorstel
len door Dail Eierann is de deur naar ver
dere onderhandelingen toch open gehou
den. In diit opzicht hebben de bladen, die
zich aan voorspellingen waagden, gelük
gehad. Overigens is de kwestie weinig
dichter bü haar oplossing gekomen. Het
kan een' langdurige geschiedenis worden.
flUlXföNLANDSCH N1EUWÖ.
RUSLAND.
Brand te Moekou.
Volgens berichten ait Kevai en Riga woedt
sedert twee ddgen ui Moskou eeu geweldige
brand, uie verschillende stadsvvyken lieert
aangegrepen. Drie honderd gebounen zyn
vei oi and, een groot aantal personen is om
gekomen.
AMERIKA.
De drooglegging.
Wederom hebben <;e „tlrogcu" in het Con
gresgres der Vereenigde btaten een beslis-
senue nederlaag geleuen. De Senaat heelt,
voigens een benent uit New-ïork uun de
„'linies' geweigerd om. de Campbell-Willis
prohibition biuorcement Bill in nadere be
handeling te nemen, benaioren van beide
partyen kantten zich tegen dit wetsontwerp,
uit wetsontwerp wade de politie-oincieren
het recht geven, om zonder byzondete mach
tiging particuliere huizen naar sterken
drank te doorzoeken. Senator Keed verklaar
de, dat dit een schending Van de constitu-
uoneeie rechten der burgers zou beteekenen.
4 - ITALIË. r. r -v
Te Miiaan is als gevolg van een
door de regeering een ernstig schandaal ont
dekt by Ue douane, 'l'ai van hooggeplaatste
ambtenaren «yn betrokken by een complot
om de belastingadniinistartie te benadeelen
door valsche boekingen ten aanzien van ge
ïmporteerde gpederen. Verschillende ambte
naren zyn gearresteerd, doch het heet, dat
de twee voornaamst schuldigen uit het land
zyn gevlucht. Üét verlies wordt op verschei
uene millioenen lire
Dm
Rheumatiek.
II.
vorigen keer hebben wü dikwyis
rheumatiek en rheumatische aandoe-
.aingen gesproken, zonder aan te duiden op
welke plaatsen van het lichaam dit kwaad
zich laat gelden. De ziekte treedt op met
een. zwelling van de groote gewrichten zoo
als: het kniegew^icht, elleboog en voetge
wrichten, terwyl de kleineren ook gewoon
lijk niet vrij uitghan. in hoofdzaak worden
de gewrichten het slachtoffer, ofschoon de-
ovërige lichaamsdeelen niet geheel en al ge
spaard blyven, vandaar dat men meestal
van geWrichtsrheumatiek spreekt.
""ft ulle gewrichten worden doorgaans
wel - zoo snel, dat de patiënt 's morgens
klaagt over zyn kniegewricht, dat hem vree-
selijk pyn doet en op den midag van den
zelfden dag geen pyn meerdoet, doch in
plaats daarvan nauwelyks zyn arm kan bui-
gén wegens de heftige pynen in zyn elie-
"booggewncht. Typisch wordt dit verschyn-
Bél aangeduid, door te zeggen, dat de pyn
verspringt. Het gewricht dat 4e dupe van
de pyn is, is gewoonlyk dik en opgezwollen,
waarbij de gewrichtskapsel de hoofdrol
Speelt: Onwillekeurig zujt gjjj vragen hoe
komen wy op eenmaal aan, zulk een ontste
king? Welnu deze vraag is betrekkelijk ge
makkelijk te beantwoorden, wanneer wy dit
proces vergelyken. met ander ziektever
schijnselen die zich kunnen openbaren. Im
mers tal van bacteriën bevinden zich steeds
in ons lichaam, zy tasten by voorkeur en
tevens met het meeste succes <Ue deelen, van
het lichaam aan, welke het minst weerstand
bieden en zoo.
de gewrichten de
dupe van haar aanvallen worden. Vooraf
echter gaat gewoonlyk een keelontsteking.
Zooals by andere ziekten nogal eens opge
merkt kan worden, is de keel een gemak
kelijke toegangspoort en verblyfplaats voor
verschillende bacteriën. Het laat zich hoo-
ren, dat wanneer dezen de kans schoon
zien van daaruit zich door het lichaam ver
spreiden en zich nestelen waar de tegen
stand door een of andere oorzaak verzwakt
is.
Zooals by elke ontsteking, blyft ook de
koorts by de rheumatische aandoening niet
achterwege, wat wy kunnen constateeren,
zoodra de pyn zich verheft of een nieuw
gewricht aangetast wordt, door de tempe-
ratuursverhooging. Eertyds meende men
dat de rheumatische aandoeningen meer
slachtoffers maakten onder de mannen dan
onder Ue vrouwen «1 dat de oorzaak van dit
verschil -in hoofdzaak in het uitgeoefende
beroep moest gqzocht twordeh. Immers het
kouvatten, en de rheurhatiek waren a. h. w.
twee «iet .van elkander te scheiden begrip
pen in den volksbond en op deze wüze werd
die meenipg opgedrongen dht er meer man
nen dan vrouwen de dupe werden. Toen ech
ter Ue zaak nauwkeuriger onderzocht werd,
bleek het verschil vry onbeduidend te zyn,
.hetgeen ook in overeenstemming is met de
veranderde zienswyze omtrent het kouvat
ten, waaraan vroéger een al te groote betee-
kenis gehecht werd.
De leeftyd gedurende welke wy de meeste
kans loopen door het acute gewrichtsrheu-
matisme aangetast te worden, beweegt zich
gewoonly'k tusschen den leerplichtigen
leeftyd tot pl.m. 30 jaar.
Het zou my te ver voeren de talrüke com
plicaties nader te bespreken en zou dit met
het oog op de aandoening zelve ook van
weinig hut én beteekenis zyn.
Vy willen thans nog een woord wjjden
aan'de behandeling dezer ziekte. Sinds de
zeventiger jaren zün in het gelukkig be
zit van een medicament dat zonder twüfel
heilzaam werkt. Het is n.l. het salicylzuur
met zyn preparaten. Toch mogen wy niet al
te enthousiast zyn op dit gebied. Deze stof
nJ. oefent, zelfs by gering gebruik, een on
aangename nawerking op de maag uit. Be
halve het gebruik van medicamenten pal de
patiënt zich aan een diëetisch hygiënische
behandeling dienen te onderwerpen die uit
den aard der zaak by eiken patiënt verschil
lend zal behooren te zyn en waaromtrent
geen vaste lynen zün aan te geven.
BINNENLAND.
Derde uitkeering aan gemeenten uit de
opbrengst der Oorlogswinalbeiasting.
Ingediend is een wetsontwerp tot verhoo-
ging van het Vilde hoofdstuk der Staats-
begrooting voor 1921.
Memorie van Toelichting.
By de wetten van 25 Juli 1918 en van
30 Juli 1920 werden bedragen resp. groot
10.0UÜ.000 en 54.200.00U, beschikoaar ge.
steld voor een uitkeering uit de opbrengst
der oorlogswinstbelasting aan de daarvoor
in aanmerking komende gemeenten. Zooais
bekend, bleef de eerste uitkeering beperkt
tot die gemeenten, welke aanstonds na het
uitbreken van den oorlog in haar financiën
werden getroffen, zoodat aan de berekening
van deze uitkeering de uitkomsten der ge
meentelijke rekeningen over de jaren 1914,
1916 en 1916 ten grondslag werden gelegd,
terwyl by de tweed© uitkeering de bedoe
ling voorzat om den gemeenten een gedeel
te van de in de jaren 1917 en 1918 geleden
crisisschade te vergoeden.
Ook in het jaar 1919 hebben de gemeen
ten echter tengevolge van de crisis nog aan-
zienlyke schade geleden, zoodat het «biiiyk
is, ook over dat jaar een tegemoetkoming
te verleenen.
In totaal is volgens het voorstel der com
missie een bedrag van ƒ45.721.540, ter uit
keering aan de verschillende, daarvoor in
aanmerking komende gemeenten benoodigd,
welk bedrag, afgerond tot ƒ46.800.000, bü
het onderhavige wetsontwerp wordt aange
vraagd.
De minister merkt hierby nog het vol
gende op. Naar mag worden aangenomen,
zal 'uit de oorlogswinstbelasting netto om
streeks 700 müuoen gulden aan het Ryk
ten goede komen. Tot dusver ontvingen de
gemeenten: uit de le uitkeering 10.0U0.000,
uit de 2e uitkeering rond 54.200.000, ter
wyl uit de thans voorgestelde uitkeering
aan de gemeenten zal ten goede komen een
bedrag van rond ƒ46.O00.U00. Totaal rond
110.200.000.
Hieruit biykt, dat het totaal bedrag, dat
aan de gemeenten zal worden uitgekeerd,
slechts weinig beneden het één zesde deel
blyft, dat destyds als maximum by de be
handeling der wet op de oorlogswinstbelas
ting werd aangenomen.
Ten slotte wyst de minister er op, dat uit
het advies der commissie blykt, dat, terwyl
't jaar 1919 voor de gemeenten een crisis
jaar by uitnemendheid is geweest, in 1920,
na de liquidatie der distributiebedryven, een
aanmerkelyk herstel was te bespeuren, zoo
dat het aantal der gemeenten, die in laatst
genoemd jaar nog crisisschade ondervonden,
van geen beteekenis is. De regeering stelt
zich derhalve, in aansluiting aan de opvat
ting der commissie van advies, op het
standpunt, dat de onderhavige uitkeering
aan de gemeenten uit de opbrengst der oor-
logswinstbel^sting de laatste zal zyn.
De staat der bedragen, aan de gemeen
ten uit te keeren, uit de opbrengst der oor
logswinstbelasting, vermeldt:
«Zuid-Holland: Aibiasserdam ƒ70.222,
Ammerstol ƒ2328, Oud-Beyerland 25.852,
Boskoop ƒ45.144, Brielle ƒ32.209, Capelle a.
d. IJsel 37.270, Delft 411.744, Dordrecht
761.511, Dubbeldam 18.874, Gorinchem
ƒ157.905, Gouda /?78.972, 's Gravendeel
ƒ30.717, 's Gravenhage ƒ3.771.024, Hardinx-
veld ƒ5472, Heinenoord ƒ400, Hekelingen
1519, Hellevoetsluis 17.157, Herkingen
ƒ151, Hillegom ƒ60.434, Katwyk ƒ17.404,
Kethel ƒ306, Krimpen a d. Lek ƒ15.077,
Langerak ƒ611, Leerdam ƒ126.079, Leiden
ƒ696.167, Maassluis 53.820, Nieuwenhoorn
ƒ7826, Óostv<
Oudewater ƒ31.894,
ƒ1780, Ouddorp ƒ364,
Pernis 11.891, Ri<-
kerk 157.036, Rynsaterswoude 618,
kanje 1886, Rotterdam 5.076,309, Schel-
luinen ƒ2711, Schiedam ƒ370.224, Schoonho
ven ƒ33.209, Sliedrecht ƒ270.122, Spükenis-
se ƒ12.073, Stolwyk ƒ1639, Vianen ƒ6688,
Vlaardingen ƒ391.190, Voorhout ƒ2000,
Waddinxveen ƒ21.922, Zwartewaal ƒ3824,
Zwyndrecht 13.191, totaal 12.955.666.
De winkelsluiting in Amers-foort.
Het is gebleken, dat in Amersfoort
sluiting, die wel tot het uitemt denk
bare was doorgevoerd, in de praotyk «iet
houdbaar is. De overtredingen worden
oüx oogluikend toegelaten. Daarom heeft
de comanissie voor de Verordeningen, na
overleg met de nuddenstandsvereenugingen
een nieuw ontwerp aangeboden, welke de
Volgende wyzigmgen bevat:
a. de avonosiuiting op 8 uur te bepalen
in plaats van 7 uur;
b. dé middagskuituig geheel te doen
vervallen;
c. Zondagsaluiting te beperken. Tot de
Winkels, die Zondags geopend zuilen mo
gen zyn, behooren m hoofdzaak de zaken
in consumptieartikelen en die. welke met
het oog op het vreemdelingenverkeer be-
zvmariyk des Zondags kunnen worden ge
sloten;
d. «te Zaterda£avondsluitüiK te brewteo
van half tien op half elf.
Hieruit blytit wei dat men de koorden
der overheidsbemoeiing te strak kan aan
halen.
Opening Vyfde Jaarbeurs.
De officieele opening van de Viifd* Ne
derlandse Jaarbeurs gescWedt 6 £p-
ternber a.a in den Utrechtschen Schouw
burg door den Commissaris der Koningin
in de Provincie Utrecht. Mr. F. A. C.
Graaf van Lynden van Sandenbui*.
De steen kolendepot.
iDe Haagsche redacteur van de .jMsb."
6chryft:
Naar aanleiding van het bericht van de
„Tel." over het dekken van het tekort der
Rykskoleaiddstributie uit het z.g.n. „resti
tutiefonds", wordt van bevoegde züde op
gemerkt, dat de zaak niet zoo eenvoudig
is als wordt voorgesteld. Het gaat n.l. om
de uitlegging van bepalingen in een schrif-
telyke overeenkomst, waarop de minister
Van Landbouw zyn aanspraken op het
„restitutie-fonds" baseent. Als de zaak
werkelük zoo simpel was sla wé/dt voor
gesteld, zou zü al lang zyn afgedaan.
Nu van alle kanten op de Rüksgelden be
zuinigd moet worden, zou de Regeering
zich ndet kunnen verantwoord achten, wan
neer zü zich niet nauwkeurig rekenschap
gaf van de aanspraken, welke het Rük op
het „resti^utóefonds" kan doen gelden.
Deze aanspraken kunnen misschien be
twist worden, maar dan is h&t gewenscht,
dat een bevoegde macht uitspraak dc*t.
De gemeente Den Haag schünt een rech
terlijke uitspraak te willen: een scheids
gerecht van bevoegd» personen zou in
deze quaes tie ook de oplossing kunnen
brengen, zooals reeds vaker in geschillen
omtrent crisis-aangelegenheden is ge
schied, merkte men ons oc.
Regeling van den dienstplicht.
Verschenen is een tweede nota van wijzi
gingen op het wetsontwerp tot nadere rege
ling van den dienstplicht, net voorstel houdt
in hooidzaak in een verlaging van de ma
ximum sterkte van de jaariyxsche lichting
van 23.0UU tot 19.5ÜU man, het laten ver
vallen van de onderscheiding in kern- en re
servetroepen en het invoeren van een 6j4-
maandsclie eerste oefening van het gros van
de onbereden troepen.
Een Engelsch e
De Times bevat een bericht voigens het
welk een aantal Engeisciie oorlogsbodems,
benoorende Hot het eerste smaldeel van de
Atlantische oorlogsvloot, binnenkort een be
zoek zullen Vengen aan Amsterdam en
Botterdam. De tweede divisie van het eska
der, bestaande uit de oorlogsbodems Ver-
saille, Walker, Watchnar en Wfurievend, be-
geieid door een lichten kruiser en Coventry
net viaggeschip van den vice-admiraal Mi
chael tioüges, die het commando over het
smaldeel voert, zal 5 Sept. a.s. te Rotterdam
binnenvallen om er daar tot den lüden Sep-
Dan zal de Coventry zich by het eerste
eskader voegen, dat bestaat uit de Wallace,
de Vancouver, de Velx, de Voirgern en de
Warwick, om met deze schepen naar Ame
rika te stoomen.
liet tweede eskader zal dan naar IJmui-
den koers zetten, van waaruit de beide es
kaders met het viaggeschip den veertienden
September weer naar hun vlootbasis te Hort
Edgar aan de Firth of Forth vertrekken.
De Grondwetsherziening.
Het Centrum verneemt, dat het voorne
men, by de a.s. Grondwetsherziening het
hoofdstuk van den godsdienst buiten behan
deling te laten, niets heeft uit te staan met
de processiequaestie, maar verband houdt
met de moeiiykheden
verhouding tusschen
ken en den Staat, i
wenschte c
Verplaatsing visitatie Oldenzaal.
Volgens het Hbld. zal de visitatie van bin
nenkomende en uitgaande treinen in de eer
ste helft van 1922 van Oldenzaal worden
overgebracht naar Bentheim.
(jiiMfcNGDK liEltiCHTEN.
De melkprü» in Groningen.
Te Groningen heeft de V«
den meikprys van 17 op 20
bracht.
L. go-
Onder de sollicitatiestukken voor de be
trekking van politie-beambtê in een der
Groninger dorpen, was een schryvèn van
een sollicitant, die aanbood vóóraf een
krachtproef te geven, bestaande in het uit
den grond trekken van een... paal, die daar-
1.60 meter geheid was. (Gron. Dgbi.)
Gisteravond is op het Stationsplein te
Haarlem een dame uit Utrecht, de 22-jari-
ge A. H., by het fietsen onder de tram naar
Bloemendaal geraakt. Beide beenen werden
haar algereden. De ongelukkige werd naar
het Sti Elisabeths-gasthuis vervoerd, waar
zy eenige uren later overleden is. Het meis
je logeerde in lJm
In het „N. v. d. D."
Op den hoek van den Overtoom kom ik
iverwachts te staan tegenover een oud
„eer (alleen!) die tot my zegt: „Mynheer,
mag ik met u mede naar den overkant. Ik
i blind."
Hy was eenvoudig, doch goed gekleed.
Zün rechteroog zag er normaal uit; zyn lin
keroog was „weg". Er was niet de minste
reden tot twyfel, of de zaak wel bona fide
is?"
den, me-
vrquw is
lk loods hem langs de
straatgevaren van zooveel per
„Maar hoe komt het'dat u alleen
„lk heb niemand om my te gelei
neer. Kinderen heb ik niet en myn
in de zeventig."
„Kunt u nu de straatsteenen zien?
„Neen, maar toch wel zooveel, dat ik be
grijp, dat we er nu zyn".
„En waar gaat u nu heen?
„lk ga naar de Leidschestraat".
„Naar de Leidschestraat? Maar, dat is
veel te gevaarlyk".
„Dat is zeker gevaarlyk, mei
word altijd geholpen. Ik loop
een uur of drie".
In de „Slagerscrt." waarschuwt de heer
Quadekker, directeur van het openbaar
slachthuis te Nymegen, tegen het gebnnk
van bevroren varkensvleesch, indien dit
vooraf niet onderzocht wordt op de aanwe
zigheid van trichinen. De heer Quadekker
zegt, dat trichinen in varkens in Zuid-
Amerika veel voorkomen en dat het onder
zoek daarop in alle vriesinrichtingen zeer
slecht is, bovendien is het niet zeker dat
trichinen door bevriezing gedood worden.
Ballonongeluk by Bitterfeld.
«Zondagavond stegen twee vrye ballons
op, waarvan de een tegen een fabrieks
schoorsteen werd gedreven. De bliksemaf
leider doorboorde het omhulsel, waardoor
het geheel neerviel van ongeveer 60 M.
hoogte. Vier personen vonden hierdoor den
dood.
Na de kellnersataking.
Het „U. D." verneemt, dat twee kellners,
ex-stakers, te Utrecht, het hebben aange
durfd een café-restaurant, dat ge rui men
tüd leeg stond aan een der grachten, te
gpnn exploiteeren. Zij willen er een volks-
tpnif van maken.
Natuurschoon en vandalisme.
„De Kampioen", orgaan van den A. N.
W. B., schryft:
De bosschen van Zeegse (aan den noor
delijken Bosch wandel weg) zyn voor het pu
bliek gesloten, tengevolge van het vanda
lisme, waaraan sommigen zich schuldig
maakten.
Thans worden ook de Appelbergen, ten
gevolge van de onhebbelykheid van sommi
ge bezoekers om dit aardige stukje natuur
op alle mogelyke manieren te verontreini
gen, met aigeheele sluiting bedreigd.
De militaire autoriteit, die er over te
xeggen heeft, heeft zich met een ernstige
waarschuwing tot het publiek gericht. Men
heeft het dus zelf in de hand om van dit
brokje natuurschoon te blyven genieten.
Het zyn vooral de jongeren, die zich aan
verontreiniging en vernieling van de Appel-
bergen schuldig maken. Laten de ouderen
bet voorbeeld geven en geen papieren en
andere ongerechtigheden achterlaten, en bo
venal een wakend oog houden op de han
delingen der jeugd.
Brand te Groningen.
Gisterennacht te ongeveer een uur brak
brand uit in perceel 36 Gedempte Boterdiep
te Groningen, waarin gevestigd zyn de fir
ma Zaank Aalberts en Zn., houtbewerkers,
de machine- en cartonnagefabriek vaö den
hier Bierling Jr. en de kleermakerMBerk-
plaats van den heer Daagelet. De Brand
ontstond op de eerste verdieping in de car
tonnagefabriek. De oorzaak is nog onbe
kend. De schade is zeer aanzienlyk. De heer
Daagelet was niet verzekerd.
Je fiets of je leven.
Uit Grave wordt aan de 's-Hert. Crt. ge
meld: „Een autobestuurder reed gisteren
alhier de pont af naar Leur en raakte het
stuur kwyt. Hy reed drie damesfietsen
daarby kort en klein. Gelukkig echter nog,
want anders hadden de dames het waar
schijnlijk met den dood moeten bekoopen."
Een waarlyk nog niet vertoonde moord
dadige vernielzucht had blykbaar dezen
automobilist bevangen.
Wiat de concurrentie vermag 1
Betaalde men te Souburg acht dagen ge
leden voor een H.L. steenkolen of eierbri-
ketten ƒ3.20, thans bedraagt de pry 8 voor
eenzelfde hoeveelheid ƒ2.65. Een handelaar
bracht de vorige week den prys terug op
2.80 per H.L. Een tweetal andere leveran
ciers adverteerden 's anderen daags ƒ2.70.
Doch de eerste handelaar, ook niet bang,
liet uitroepen door den gemeente-omroeper:
Van af heden eierbriketten te bekomen ad
2.65 per H.L. (Ned.)
Een 102-jarige.
Mevr. de wed. ZilverDe Jong, wonen
de Leuvensahestraait te 's-Gravenhage, de
oudste bewoonster vermoedelük van deze
sta«d. vierde gisteren Laar 102«en verjaar
dag.
De oude dame is nog zeer kras. hoort en
ziet goed, eet flink, slaapt uitmuntend
'zonder middagdutje en heeft nooit een
drankje geslikt. Ze is van een tweeling;
haar broer stierf op 84-jarigen leeftüd.
Toen *e 82 was reeds ze nog schaatsen,
maar nu gaat het loopen mioedlyk.
Man en twee kinderen ziin m den cho
leratijd overleden.
Een lief kindje uit het vijfde geslacht,
een meisje van 7% maand, was de jongste
van de vele familieleden, die op dezen dag
in de Leuvensche straat hun opwachting
maakten. (Vad.)
«Hollanders in Brussel gearresteerd.
De Bruaselsche politie heeft, naar de
,/Mab." meldt, gistermorgen twee Hollan
ders. W. B., 30 jaar en A. K., 36 jaar, ge
arresteerd. die valsche of gestolen chèques
verhandelden.
Zü waren in het bezit van groote som
men geld en voor 126.000 francs chèques
pp de British Trade Corporation en de
IRuaso Aviatic Banque. De Hollanders ver
klaarden de chèques gevonden te hebben.
De Brusselsche justitie meent, dat zü
deel uitmaken van een internationale die
venbende. die in den laatsten tiid de rei
zigers op stoomschepen en treinen uit
schudden.
Een tram als woonwagen.
Te Breda heeft thans een nieuwerwet-
sche woning veel bekijks. Het is een Wa
gen van de voormalige Ginnekensche tram.
Het balkon is voor slaapplaats ingericht.
Een verzonnen aanslag.
De magazijnknecht te Rotterdam, wien
1000 zouden ziin ontstolen, blijkt het
verhaal van de bedwelmende «sigaret ge
heel verzonnen te hebben. Het geld heeft
men op. zün aai*wij«zing op den zolder van
een pand aan de Almondestraat terupwe-
vondien. De andere arrestant is onmiddel-
lyk op vrije voeten «gesteld.
Tweehonderd meisjes en vrouwen vermist.
Naar aanleiding van het vinden van li
chaamsdeelen eener vrouw in de Seine zyn
by de politie meer dan tweehonderd geval
len aangegeven van jonge meisjes en jonge
vrouwen, die spoorloos verdwenen zyn. De
lijkschouwing heeft uitgewezen, dat het
slachtoffer door een dolkstoot in het hart
Is gedood.
Sprinkhanenplaag.
Dicht bü Parijs, in de buurt van Chateau-
Laudon ln Seine-et-Marne, hebben sprink
hanen gToote schade aangericht op de aard-
appel- en bietenakkers. Het schynt voor het
eerst te zyn, dat sprinkhanen zich zoo noor
delijk vertoonen en daarom had men ook
geen voorzorgsmaatregelen genomen.
In het geheel is de oogst (ook de wün-
bouw heeft er van te lijden gehad) over een
oppervlakte van 3000 H.A. verwoest.
Men schrijft de invasie toe aan de buiten
gewoon langdurige droogte.
Het bericht dat de gemeenteraad van I
Westzaan besloten heeft, met het oog op I
den treurigen toestand der gemeente-finan- I
ciën, het presentiegeld prys te geven, heeft I
onze byzondere aandacht getroffen.
Wat een verschil toch van gemeenteraden. I
In zoo'n kleine Noord-Hollandsche gemeen- I
te, waar toch niet alleen „kapitalisten" deel I
zullen uitmaken van den Raad, neemt men
een zoodanig besluit, dat in dezen benarden
tyd zeker een lofwaardig voorbeeld mag
worden genoemd, dat alle aanbeveling tot
navolging verdient.
Hoe staat het hier? We meenen ons wel
te herinneren het is nog maar kort ge-
1 leden dat er een voorstel in den, Goud-
schen Raad is geweest om behalve i)rosen-
tiegelden voor de raadszittingen, aan le
den van den Raad ook nog vergoed ini te
doen uitkeeren voor het bywonen der <Jom-
missie-vergaderingen. Gedeputeerde üj^ten
hebben er, naar wy meenen, toen een stokje
I voor gestoken dat het dien weg niet zou
I uitgaan. Wat maar heel goed is.
I Maar wat een verschil met het besluit van
I Westzaan!
I 't Is niet alleen ons opgevallen. Ook de
I Nieuwe Courant vestigde gisteren op
I dit edelaardig voorbeeld de aandacht en
I zegt daarvan:
I „Wellicht ontwikkelt zich de nobele daad
I der Westzaansche raadsleden tot een bewe-
I ging in den lande om weer terug te keeren
I tot de dagen van Olim, toen men er on-
afhankelük van emolumenten een eer in
stelde om geheel belangeloos de gemeente
zaak en het gemeentebelang te dienen."
Wie weet, wat er nog gebeurt!
GOUDA. 27 Augustus 1921.
Besmettelyke ziekten.
Deze week is hier geen enkel geval van
besmettelyke ziekte aangegeven.
Faillissement opgeheven.
De Rechtbank te Rotterdam heeft het
faillissement van G. Ravestein. boomikwee-
ker, wonende Heerenstraat 106 alhier, op
geheven.
Uitkeering uit de Oorlogswinstbelasting.
Het Ryk zal aan de gemeenten, die daar
voor in aanmerking komen een derde uit
keering geven uit de opbrengst der oorlogs-
ginstbelasting. (Zie de rubriek Binnenland.)
Op den bygevoegden staat der uit te kee
ren bedragen vinden we o.a. vermeld Gouda
met 2(8.9(2, en uit de omgeving Boskoop
met 45.144.Ammerstol met 2328.
Stolwyk met 1639.—, en Schoonhoven met
1639.— en Waddinxveen met 21.922.—.
Als die bedragen nu uok maar in de ge
meenten zullen binnenkomen.
Thalia-Theater.
Het hoofdnummer van deze week zal het
wel doen. Het is een detective-drama, dat
zooals al dit soort films, nog gaarne door
het publiek wordt gezien. Geen wonder dan
ook, dat dit beeld, getiteld „De zaak Pias-
sar" met onverdeelde belangstelling wordt
gevolgd. Hoewel men reeds in de le acte
de oplossing met een weinig combineeren
kan raden, heeft de schryver van dit film
scenario het toch zoo weten te bewerken,
dat een vyftal actes worden gevuld, zonder
dat de handeling langdradig wordt. Het ver
haal speelt in een mooie omgeving en wordt
uitnemend door de medewerkende artisten
vertolkt.
Een echt Amerikaansch beeldje Van al
les en nog wat" vereenigt wel alle mogelyke
film-nonsens in zich, maar is daarom niet
minder vermakelyk. Het Journaal en een
mooie natuuropname voltooien het program
ma, dat aan de bezoekers een aangenamen
avond verschaft.
Het Post- en Telegraafkantoor Gouda.
Het Post- en Telegraafkantoor te Gouda
zal op 31 Augustus a.s. voor wat den p o s t-
dienst betreft, worden gesloten te 2 uur
namiddag,
HAASTRECHT.
In de gehouden vergadering van B. en W.
is de uitbreiding van het electrisch net door
de geheele gemeente gegund aan Gebr. v. d.
Berg, te Waddinxveen.
OUUEWATER.
iHet kantoor van den Rijksotitvarmer ia
ivoor eenige dagen verplaatst naar de
jLeeuweringerstraat alhier.
29 Aug. a.s. zal onzen Burge- I
meester van zün verlof in de gemeente
terugkeeren, om Dinsdag zün amtsbezig-
heden te hervatten.
De vrachtriitler D. v. D. alhier, is wegens
therenmiahandeling bü herhaling» veroor
deeld tot 40 gulden boete.
Donderdagmiddag geraakte de vodden
koopman M. v. H. alhier, door het schrik
ken van zün paard, in de Linschotervaart.
Me* veel moeite gelukte het paard, wagen
en den voerman op het droge te helpen.
I Van H. wend aan het hoofd verwond.
I ZooalB de lezers zich zullen herinneren,
heeft de Koningin Wilhelmina-Vereeniging
'besloten geen feest te houden voor het iaar
1923. Trots dit besluit, wordt mi vanwege
de R.-K. Volksbond getracht bii de inge
zetenen gelden bdeen te zamelen tot het
ihouden van een kinderfeest. De muziek-
vereenaging „Concordia" heeft gnatis hare
medewerking toegezegd.
STOLWIJK.
Mr. van Reineck Levasins. hoofdcommies
bü het algemeen rijksarchief te 's-G raven-
hage. aan wien door Ged. Staten van Zuid-
Holland de inspectie der gemeente- en wa-
texschapsarchioven en de ordening en de
beachryving daarvan is opgedragen,
schrijft, blykens het verstar van den toe
stand dér provincie over 1920, het volgen
de over de archieven ven den ooider en I
de gemeente Stolwük:
„De inventaris van het in 1919 reorden- I
de archief van den polder Stolwijk werd I
niet afgedrukt in verband met de onver- I
wacht© vondst van eenige honderden char- I
ters in een koffiehuis in Stolwijk, waar- I
door de mogelükheid niet uitgesloten I
scheen, dat de inventaris zou dienen to I
worden aangevuld. Intusschen bleek het I
daarna, dat die charters niet tot he* nol- I
der-, doch tot het gemeentearchief be- I
j hoorden. Daar ook uit het polderachief ver
schillende tot het gemeente-archief behoo-
ronde stukken waren uitgescheiden, leek I
het wenscheliik. ock dit laatste archief te
ordenen. Hiertoe werd dus in het afgeloo-
pen jaar overgegaan. Op den zolder van
het raadhuis werden vele pakken zesr oude
en belangrijke stukken gevonden. Ettelijke
I 15e eeuwsche charters waren er bü en zelfs
I het procesverbaal van een procedure vofjr
baljuw en mannen van Zuid-Holland uit
het jaar 1419. De zeldzaamheid' van stuk
ken. de oude rechtspraak betreffende,
maakt het wenscheliik. dit procesverbaal
I uit te geven m de bronnen van oudnvader-
dundsch recht, waartoe het reeds is geco-
I PJ j5e inventaris van het gemeentearchief
I van Stolwük zal nu naast die van den pol-
I der kunnen worden afgedrukt."
I De uitslag der alhier gehouden xing-
I rydery met fietsen en tweewielige rijtui-
I gen is als volgt:
I «Ringrijderü met fietsen: le pr. L. P. v.
I d. Heuvel Px., 2e pr. M. de Bruin PB.. 3e pr.
J. Oskam.
iRingrüderü voor dames en heeren met
2-wielige rijtuigen: Dames: le pr. A. C. P.
Both, 2e pr. N. Gravel and, 3e pr. N. van
Wyngaarden; Heeren: le pr. Joh. Bak
2e pr. A. Graveland, 3e pr. G. Rehortti
Volksspelen: Balletje loopeO voor meis
jes: le pr. N. Vonk, 2e pr. N. Züderlaan,
3e pr. A. van Vliet
Tonkruipen voor jongens: le pr. Jac.
Verbuig, 2e pr. J. Tarik. 3e pr. A Huas-
"^Tobbesteken voor mannenle pr. J. W.
van Eük 2e pr. A Anker Jr., 3e pr. C.
v. (jj pjjd.
Potslaan: le pr. G. v. Wüngaardèn,
2e pr. M. de Bruin. 3e pr. D. Mastenbroek.
Boegsprietioopen: lë pr. M. Huisman,
2e pr. J. W. van Eük, 3e pr. A. Huisman.
KUNST.
De Orgelbespeling op Koninginnedag.
Na inzage genomen te hébben van het
interessante programma, geioven we goed
te doen, op dat beiang^yke concert eens de
auulaciit te moeten vestigen. De orgelbe
spelingen op Koninginnedag plegen van
oudsKer een integreerend deel van de
feestelijkheden uit te manen en zich in bi
zonder groote belangstelling te verheugen;
't is dan ook niet uat vrees, dat ditmaal
de belangstelling minder zal tzyn dan ge
woonlyk, maar juist onulkt er zonder eeni
gen twyfel weder talloos velen voor deze
kunstgenieting zuilen opkomen, dat we dit
meer bedoeld tot voorlichting, schrijven.
Te meer vrüheid vinden we nog daar
voor, omdat ons door de vriendelijke be
reidwilligheid van den prganist, den heer
Spaanderman, de gelegenheid geboden
werd1 een zyner repetities bü te wonen.
Dot wü van zyn aanbod, ons het nieuwe
register, de 32-voet bazuin, te doen hooren,
en deazelf opstelling te aanschouwen, ge-
j reede gebruik maakten, spreekt vanzelf en
we konden ons er nu van overtuigen, hoe
het toch reeds zoo machtige klankvolume
van het inderdaad koninklüke instrument,
nog in aanmerkelijke mate gewonnen
heeft; bestaat niet dit nieuwe register al
leen uit niet minder dan 29 pijpen, reus
achtige trechters gelijk (in dubbele rü ach
ter de kolossale orgelruimte opgesteld;
hoort men de diepste tonen, dan zyn daar
van de trillingen bijkaas te tellen. Het aan
brengen dezer inderdaad verrassende ver-
I betering, is ook voor den heer Spaander
man zelf. naar ons duidelijk kenbaar werd.
I een groote vreugde. De heer Spaanderman
I speelde ons om. voor het zoo meesterlijk
door Franz Liazt getoonzette Fraeludium
I und Fuga iiber den namen Bach, uitgiaan-
I de van het mo*ief ,»B(es) A. C. H (de noot
b wordt in het Duitsch zooals bekend met
h aangeduid), hetwelk als Leitmotiv door
het geheele werk geweven is, om na een
hartstochteiüken climax in een als koraal
behandelden Coda te eindigen, een opus,
dat. hoewel reeds meermalen, door den heer
Spaanderman vertolkt, z«oo heerlük gecon
cipieerd en door den heer Sp. zoo gelukkig
geregistreerd ia, dat dit alleen reeds den
gang naar het concert zou loonen.
De lage beginnoten geven tevens gele
genheid in het bixonder met het nieuwe
register kennis te maken. We hoorden nog
het prachtige Fraeludium und Fuga ia
«bes-dur van Bach en ten slotte de opbrui
sende feiertiche .Kronungsmarsch" uit
Meyerbeer's „Trophet", welke bead# niup-
mers eveneens op Koninginnedag ten ge
hoor# zuilen worden gebraont.
Nu we toch over het nieuwe register ge
schreven hebben, meenen we wel eens op
den voorgrond te mogen brengen in de
eerste plaats de vele moeatan, dia de hoer
Spaanderman zich peraoonlyk getroost
heeft om het orgel daarmede te verrijken,
en in da tweede Pl»»*» t»©h zeker ook de
bekwaamheid van den orgelbouwer J. de
Koff t« Utrecht, die, M> <1« aeskunlhie
aanwijzingen van den heer Sp., de plaat
sing van het register heeft bezorgd, een
werk. dat door den buitenstaander onmo-
gelük naar verdienste kan worden beoor
deeld, te meer, als men in aanmerking
üeemt, dat dit register moest worden aan
gepast aan een instrument van meer dan
een eeuw oud.
Trouwens, al luisterend naar het orgel
spel in de kalme en rustbrengende atmos
feer van onzen kathedraal, is men «ch
niet bewuat van wat daar in het
huisje" van den organist .geleistet wordt,
hoe 'n oplettendheid bü de behandeling en
combinatie der registers vereischt wordt,
terwyl, natuurlyk, deze technische hande
lingen, waarin de organist bü c°nc»rten
zich door een rappen assistent doet bu-
staan, weer ondergeschikt moeten sün aan
ids muzikale opvattingen. Een goed orga
nist is als een leider van een groot otiumi
een orkest heeft zoo te zeggen zélf wer
kende registers, terwül bü het orgtl min
stens evenveel faktoren de aandacht van
dsn leider (U. dan organist) vragen, daar
immers de orgelregister# nis* vanzelf wer
ken. doch eerst geopend dienen, bü de ge
ringste vergissing waarvan de indruk ver
loren zou gaan.
De namen der medewerkende solisten
doen mede voor een kuntatm Uiting van
eersten rang bet bdbte hopen.
Moge deze kleine opwekking er toe bü
dragen, oni voor de Orgelbespeling op Ko-
i ninginnedag. die belangstelling en waar-
I deering gaande te maken, welke haar toe
komen.
Zondag, 28 Augustus.
GOUDA.
Remonstr. Kerk, 10u. Da W. H. Roobol,
Ned. Herv. pred. te Enschedé.
St. Janskerk, 10 u. v.m. Ds. Borger.
Kleine Kerk, 10 u. v.m. Da. G. C. Steenbeek,
Waddinxveen.
Luthersche Kerk, 10 u. v.m. Ds. Scharten.
Geref. Kerk Kattensingel, 10 u. v.m. Ds. J.
Osinga te Schoonhoven. Voorbereiding
H. Avondmaal.
6 Mi u .n.m. Ds. T. Sap.
Geref. Kerk Turfmarkt, 10 u. v.m. Ds. T.
Sap. Doopsbediening.
u. n.m. Ds. J. Osinga te Schoonhoven.
AMMERSTOL
Ned. Herv. Kerk, 2 u. n.m. Ds. W. Wessel-
dük te Schoonhoven.
BERKENWOUDE.
Ned. Herv. Kerk, lOtt u. v.m. Da J. N. v.
d. Heüden.
GOUDERAK.
Ned. Herv. Kerk, 10 u. v.m. en 7 u. n.m.
Ds. Verkerk.
HAASTRECHT.
Ned. Herv. Kerk, 10 u. v.m. Ds. van den
Broek.
Geref. Kerk, 10% u. v.m. en 7% u. n.m. Da
J. L v. d. Wolf.
MOORDRECHT.
Ned. Herv. Kerk, 10% u. v.m. Da Kniphui
zen.
OUDEWATER.
Ned. Herv. Kerk, 10 u. v.m. en 6 u. n.m.
Ds. Buiskool.
STOLWIJK.
Ned. Herv. Kerk 10% u. v.m. Ds. B. J. Ka
nis. Onderwerp: De troost van den arbeid.
Evangelisatiegebouw 10% u. v.m. en 7% u.
n.m. de heer C. A. de Vries, Godad.-on-
derwy ter.
WADDINXVEEN.
Ned. Herv. Kerk 10 u. v.m. Leesdiest.
6 u. n.m. Ds. Steenbeek.
Remonstr. Kerk 10 u. v.m. Geen dienst.
Geref. Kerk 9% u. v.m. en 5% u. mm. Da
Wielenga.
Maandag, 29 Augustus.
GOUDA.
Zaal Heil des Volks, Peperstraat, 7% u. Ds.
D. Bax te Noorden.
RECHTZAKEN.
Poging tot doodslag.
De Rotterdamsche Rechtbank heeft A. v.
d. R., 34 jaar, boerenknecht te Reeuwük, we
gens poging tot doodslag veroordeeld tot
een jaar gevangenisstraf, met vrijspraak
van hetgeen beltl. meer of anders was ten
laste gelegd.
LUCHTVAART.
Weer een vliegtuig verbrand.
Naar Reuter meldt is het postvliegtuig
van Londen naar Brussel in de nabyheid van
Calais in brand gevlogen. Omtrent de per
soonlijke ongelukken is nog niets bekend.
De ramp van de R 38.
Tot dusver is slechts het lot van acht le
den van de bemanning der ongelukkige R 38
bekend. Gelyk reeds is gemeld, zijn er vüf
overlevenden, terwül drie lyken geïdentifi
ceerd zyn. Voor zoover bekend, blyft de doo-
denlyst sluiten met 44 slachtoffers, hoewel
in een niet bevestigd telegram uit Huil ge
zegd wordt, dat het aantel mannen aan
boord 51 bedroeg in plaats van 49.
Er is natuurlyk geen hoop, dat er nog
meer overlevenden zün, daar het wrak van
het luchtschip thans b(j hoog water geheel
ondergedompeld ligt. Men zegt, dat er niets
meor te redden ia t
Heden zal de commissie van onderzoek te
Howden zitting houden, onder voorzitter
schap van den vice-maarschalk der aviatiek
Salmond. Er zullen Amerikaansche officie-
i ren aan deelnemen. De regeering der Ver
eenigde Staten zal eveneens een onderioek
doen instellen.
Het zoeken naar de Hjken der vermisten
werd tot laat in den nacht voortgezet, maar
zonder succes.
MARKTUER1CHTEN.
Urorntenveiling.
Coöp. Tuiniersvereeniging
„Gouda en Omstreken".
GOUDA, 26 Augustus 1921.
Snüboonen le soort 8380, id. 2e soort
ƒ1—38, Stokboonen ƒ27—80, Trozboonen
go74, Stamboonen 2869, Spekboonen
/9—30. Wagenaars ƒ38, Pronkboonen 20
—36, Tomaten A ƒ38.60, id. B 2 "tilO»
id C 1—3.70, kt kriel ƒ0.19—1, id. rük
1—8, per 100 K.G.; Komkommers 1e soort
/4.907.90, id. 2e soort ƒ2.304.70, id. 3e
soort ƒ0.60—2.30, id. gele 1—11, id. witte
1—6, Bloemkool 1—40, Andy vie le eoort
3.50—4.70, id. 2e soort ƒ0.803, Kropsla
le soort ƒ6.60—8.40, id. 2e soort ƒ1.90—
4.60, per 100 stuks; slavellen 0.23—0.27,
Zuring ƒ0.07—0.20, per kist; Postelein 5
—16.40, Spinazie ƒ21—30, Doperwten ƒ36,
I Roode kool 2-6.30, per 100 K.G.; Roode
kool 9—10, Groene eavoye kool 6—7, Ge
le aovoye kool ƒ4—22, per 100 stuks; Gele
«Lakooi Q.908.10, per 100 K.G.i WiV
te kool 6, i*r 100 .tuk,; Witte kool 2.60
6, Knolrapen 4.60, Uien ƒ912.10, id.
klein ƒ6.10—8.10, id. 2e soort ƒ4—7.10,
Kroten 2.59-3.90, per 100 K.G.; Kroten
8.30—6.80, Peen le soort 10.49—12.90, id.
2e soort ƒ5.60—8, Rabarber ƒ0.10—2.10,
I Peterselie 0.300.60, Selderie 1.703.90,
I Prei ƒ5.70, per 100 bos; Sjotten ƒ3.40—
I 7 60, Spruitkool ƒ26, per lOo K.G.; Augur
ken fyn ƒ1—1.61, per mandje; id. fün,
ƒ0.47. per K.G.; id. fijn basterd, ƒ0.41—
I 0.90, per mandjeykl. rijn basterd, /0.10—
j 0.18, id. basterd ^>.06—0.11, »d. grof ƒ0.02
-0.07, ld. bomiiten 10.01—0.08, pK.O,
Aantappeten 8.60-4.80, Juttepmm J»-
41, Hearapcran £6, Clmpp',
60, B«urr4 da M.roda 81. Triumph da
Vienne 60, Zure schavers 18, Zure «treep-
appeien ƒ23—28, Notarisappelen ƒ12, per
100 K.G.; Perziken ƒ0.08—0.15, Melomieii
ƒ0.85—0.91, per stuk; Kaas ƒ0.61—0.87,
per pond.
Nieuwerkerk a. d. IJsel, 26 Aug.
Tuinbouwveiling Nieuwerkerk a. d. IJsel
en Omstreken. Eng. komkommers 4.20—
8, Eng. komkommers 2e soort 2—8, kleine
halve komkommers 0.801.60, groengele
komkommers ƒ0.90—2.20 per 100; snüboonen
86, spinazie 16.90—20.60, pricesaeboonen
stok 64—87, dito stam 34—61, per 100
K.G.; peen 10.50—14.60, kroten 4—4.90
per 100 bos; silveruien 13, Duitsche stok-
princesseboonen 11—27, pronkboonen 13
—17 per 100 K.G. komkommerstek 2—8
per 100 K.G.; tomaten A 4.60—6.10, dito B
4—6.60, dito C 2.40—3.20, groot 4.20,
kleine 0.90—1.20, bonken 2.60—3.60 per
100 pond; meloenen 0.70 per stuk.
BPORT.
WIELRENNEN.
De kwestie Peetere.
Donderdagavond heeft het bestuur van
den N. W. B. te Amsterdam vergaderd.
Behandeld werd een telegram van gedme-
geerden van Zuid-Holland om aan den
voor een jaar geachorachte renner M. Pen
ters gratie te verleenen, omdat hü berouw
gevoelde en bereid was, den kaïmnoenarit
over te rijden. Peter», ter vergadering aan
wezig, nam echter een geheel andere hou
ding aan, Het bestuur van den N. W. B.
was eenparig van oordeel, dat geen ter
men aanwezig waren om op het genotnen
schorsingebeeluit terug te komen.
Een kanaalzwemmer.
De Amerikaan Henry Sullivan heeft, naar
men ons uit Londen seint, een poging ge
daan om het kanaal over te zwemmen, doch
deze na tien uur zwemmen opgegeven we
gens het ongunstige weer en het slechte tü-
STOLWIJK.
Inplaats van een wodstrüd alhier zal een
wedstrijd gespeeld worden tusschen een
combinatie Vitesse I en II en Sparta II te
Haastrecht.
LAAT5STE BERICHTEN.
Het verbrande poetvliegtuig.
LONDEN, 27 Aug. V. D. De overblüfae-
len van het verongelukte postvliegtuig be
nevens een tak met poststukken *ijn door
een der reddingbooten gevonden, doch van
tie inzittenden is nog geen spoor ontdekt.
Duitschland en Amerika.
WASHINGTON, 27 Aug. V. D. Naar ver
luidt, zal overwogen worden zoodra de Se
naat en do RykKÜg het vredesverdrag met
Duitschland hebb» geratificeerd, de Ame
rikaansche troepenaan den Rijn terug te
trekken.
ADVERTENTMN:
EEN MOOIE flLBURY, blank
hout, fijne collingas met koper ge
monteerd, ook de kap zoo goed ala
nieuw.
Te bevragenHaastrecht, Hoog
straat C 179.
De DIRECTEUR van den Handelaeurzu»
te Gouda maakt bekend, dat hü op Do^d**--
dag 8 September s.s. des avonds van 7%—
9 uur, in het gebouw der School in het Pa-
rsdijs, zal zitting houden
VOOR DE INSCHRIJVING VAN
NIEUWE LEERLINGEN
zoowel voor de verschillende klassen van
den HANDELSCURSUS als voor de OP
LEIDENDE KLASSE tot dezen Cursus.
Degenen, die een school voor Gewoon La
ger Onderwü* doorloopen hebben, kunnen
od verklaring van het hoofd der school
zonder examen tot de OPLEIDENDE
KLASSE worden toegelaten. >875 24
SPECIAAL ADRES
VOOR
tegen Concurrnrind* prijzen
I* dualiteit Weetlandsehe
Lenge Tlendeweg 27 - Telnf. 113.
6776
