r—
3
binnenland;
WASCH DIE
JEUK WEG!
3
STADSNIEUWS.
_I?on« tantf no pel, 13 Oct (B. T. A.).
Wolfana berichten «rit Batoem Het Trotdd de
filmische strijdkrachten veraterken aan de Wee-
Jerache grenzen en de Oekraïne om aan de
Vijandelijke provocaties een einde te maken.
Konstentinopel, 13 Oct (B. T. A.)
De minister van buitenlandeche zaken heeft bij
0e Entente-commissarissen protest aangeteekend
tegen de beslissing van de Grieksche overheid
fci de bezette streken van Turkije waarbij
Grieksch bankpapier tot een gedwongen koert
ia de bezette streken hi omloop wordt ge
bracht. Deze maatregel dient om voor een
hoopje aan Tarkach geld te komen om daarvoor
buitenlnndiche deviezen te koopen. De minister
verzoekt de commissarissen Griekenland tot in
trekking van £e verordening te nopen.
Athene, 12 Oct (B. T. A.) Volgens de
bladen heeft de ministerraad besloten generaal
Dousmanis terug te roepen en ter beschikking
te stellen, daar hij bij het overnemen der lei
ding van den generalen staf in Klein-Azië een
al te autoritair rondschrijven heeft gericht aan
de' verschillende onderdeelen en daardoor lijn
bevoegdheid is te buiten gegaan.
Washington, 13 Oct (R.). Senator
Knox is overleden.
(Knox overleed, volgens Router's bizonderen
- dienst, toen hij zich naar zijn eetkamer begnl.
Hij viel bewusteloos neer en overleed binnen
gen .kwartier). X
Senatoi Knox, verzette zich egen het toetreden
von de Ver. Staten tot den Volkenbond. Knox
slaagde erin de publieke opinie voor zijn stand
punt te winnen en president Wilson de neder
laag te bezorgen. Ook was Knox het, die den
staat van oorlog met Duitschland wilde doen
eindigen door een eenvoudige resolutie. Het
'•redesverdrag, onlangs tusschen Amerika en
Duitschland geteekend, ie zeer door de politiek
ven Knox beïnvloed.
Nu moet vaak geëindigd worden, waarmede
ma pee begonnen is.
Gebiedend noodzakelijk echt mevr. Pp thuis
het dm ook, dat er een verplicht echtste leer
jaar aan het onderwijs wordt toegevoegd.
In verband hiermede «rijst spr. naar het advies
van den Onderwijsraad, dat eveneens zoo goe
dig mogelijk invoering van het verplichte acht
ste leerjaar aanraadt.
Spr. wil vragen, waarvoor fadé Onderwijsraad
it«r$ijn advies
i toch
er toch, wanneer de Minister
niet opvolgt.
Ook ten aanzien van het vervolgonderwijs
heeft de Minister het advies ven den Onderwijs
raad niet gevolgd.
De heer de Waal Malefijt (a.-r.) merkt
op, dat hij steeds een tegenstander is geweest
van het verplicht onderwijs en hij is dit nog.
Deze oppositie spruit evenwel niet voort uit
de meening, dat het kind niet voldoende onder
wijs noodig heeft.
Het principieel
Verspreide Berichten.
De staking der Berlijnsche houtbewerkers ie,
-dot zij 10 dagen geduurd had, geëindigd. De
arbeiders zullen Donderdag het werk henrattel.
De ijzerfabriek voorheen Nagel en Kamp te
Hamburg heeft «regens geschillen met de ar»
Beider» het bedrijf gestaakt. De bedrijfsleiders
hebben alle arbeiders uitgesloten.
'*it Christiania wordt bericht: De plannen
de stichting van een vrijhaven in Ckris-
nie, «foor van de oanlegkosten 31 mfllioen kro-
t*a zullen bedragen, zijn aldus vastgesteld, dat
de Noorsche staat 7 en d$ stad Christiania 24
miilioen zullen betalen. De vrijhaven zal 80
jaren door de stad worden geëxploiteerd en
dearna aan den staat komen.
- Dr. Sato, f De Japen Medical World
r 'rit den dood von dr. baron Soesoemo Sato,
d» '-«kenden Japonschen chirurg, «riena lerens-
merkwaardig geweest is. Reeds op twaalf
den leeftijd begon hij zijn chirurgische stu-
■~-ën aan het Instituut van Juntendo, en weinig
jaren later vertrok hij naar Europa als de eer
ste Japensche student, die voor studie naar het
buitenland werd gezonden. Acht jaar bracht
hij in Duiteckland door en hlefp in den Fransch-
Duitschen oorlog als vrijwil Hg chirurg ia Durft-
achen dienst mede aan de verzorging der ge»
wonden op het oorlogsveld.
No zijn promotie tot doctor In dn genees-
«unde te Berlijn (hij was de eerste Japansche
ftudent die in het buitenland promoveerde)
teerde hij in 1875 neer Japan terug- Na eenfge
eren in de praktijk te zijn geweest, werd hij
ichtereenvolgene geneesheer-directeur van het
Elitaire hospitaal te Tokio, hoogleeraar in de
Airurgie aan de Keizerlijke Universiteit te To-
«io en chef van den Jopanachen militairen ge
neeskundigen dienst. Hij is 77 jaar geworden.
Te zijner nagedachtenis zal te Tokio aan het
nc-pitaal van Juntendo, waaraan hij vele jaren
v i bonden is geweest, een instituut worden ver»
oonden, dat zijn naam znl dragen. Daarin zul
len cursussen worden gehouden in alle onder
deelen der geneeskundige wetenschap terwijl in
het laboratorium gelegenheid zijn zal voor we-
tensrhappelijk onderzoek. Het gebouw alleen
100000 losten.
Eerste Kamer.
Vergadering van Donderdag 13 October.
Geopend KX45 uur.
Voorzitter J. J. G. baron van Voorst tot
Voorst.
Op voorstel van den Voorzitter wordt beslo-
Um na da pauze in een vergadering met geslo
ten deuren de besprekingen te openen over den
plaatsvervanger ven den heer Francois, commies
ter griffie, wegens diens vertrek naar Indië.
Wijziging Arbeidswet 1919.
Na het ter tafel brengen van het wetsontwerp
tot wijziging van de Arbeidswet 1919 wordt be
sloten dit wetsontwerp onmiddellijk in de afdee-
De vergadering wordt voor een half uur ge
schorst
Heropening der vergadering.
Te 11.20 wordt de vergadering weder her
opend.
Aan de orde zijn hierna de wetsontwerpen t
In» Tot onteigening voor de uitbreiding van
ka* pharmacologiach laboratorium der Rijks-
herri tiling van de Leer»
2o. Gedeeltelijke
ftltchtwet f
3o. Nadere wijziging van art. 8 der Berotoe-
jret C
4o. Ver hooging van wachtgelden, genoten
Mn gevolge van de ontbinding van
Ww^tank®, k—»—
5a Verhoogtog ven do baksdng der gen den
n cflveran wette m wijziging der wet ven 16
September 1852.
k 5®- Verbooging ven het lie hoofdstuk der
Btantabegrooting voor 1919.
£7a Aanvulling en wijziging van de wet van
ro NowenAer 1900, houdende algemeens regels
g 8a Onteigening ton kèowti van ujtbraédjog
Éfm het Sta tkmsenvpln cement Oto.
9a jVijriging der Octrooiwet 1910.
Kkw flat vooratel ven den heer Van Etabden
j£ I, teCtejzigfag_«en het Reglement van Orde.
Wfteontwerp sub 2 «dfst mevr. Pofr-
principieel verzet gaat uit van dj onder
stelling, dat de Staat het recht zou bezitten tot
het stellen van regelen voor het onderwijs.
Spr. wenscht geen leerplicht, maar alleen
maatregelen tegen schoolverzuim. Geen dwin
gende bepalingen over de opvoeding dus. De
heer Malefijt is van meening, dat hij geen vrij
heid kan vinden, voor het onderhavige wetsont
werp te stemmen.
De heer Diepenhorst (a.-r.) zal in tegen
stelling met den vorigen spreker zijn stem wel
aan het ontwerp geven, omdat thans rekening
moet worden gehouden met verschillende
nieuwe omstandigheden en met het feit, dot de
wijziging van een wet geheel andere motie van
met zich meebrengt dan de invoering van een
geheel nieuwe wet.
Spr. wenscht allereerst te wijzen op vier nova
op onderwijsgebied. In de eerste en op de voor
naamste plaats moet spr. noemen de pacificatie,
welke aan den schoolstrijd een einde maakte.
De financksele gelijkstelling heeft aan de
quaestie der leerplicht ook een geheel ander
aspect gegeven.
Een ander novum acht spr. het, dat nu niet
meer, zooals bij de behandeling van de Leer
plichtwet, de vrees bestaat, dat door deze wet
de verhouding tusschen school en ouders zou
bederven.
Voorts is thans een onverbreekbare band ge
vormd tusschen de Leerplichtwet en de Ar
beidswet, en ten vierde kan spr. «rijzen op de
mildere beoordeelingen over de Leerplichtwet,
zoowel bij voor- als tegenstanders er van.
T*9 slotte merkt sfk. op, dat we thans geheel
anders tegenover de Leerplichtwet staan dan in
1900. Het ontwerp dat thans Wordt voorge
steld, bevat volgens spr. niets dan verbeteringen
van de bestaande wet.
De heer Lucasse (a.-r.) ontwikkelt zijn be
swaren tegen de Leerplichtwet (zeer moeilijk te
verstaan).
De Minister ven Onderwijs, de
heer de Visser, kan zich voorstellen, dat de
heeren de Weal Malefijt en Lucasse zich ver
klaren tegen de Leerplichtwet, omdat zij als
principe aannemen, dat de Staat niet het recht
heeft regelen te stellen voor het onderwijs en
dat de Leerplichtwet het onderwijs ondermijnt.
De Minister kan evenwel verklaren, dat hij bij
zijn verzet in 1900 dergelijke principiëele grond
slagen niet in zijn bestrijding bad opgenomen.
Spr. vindt het onverklaarbaar, dat van dit
prindpiëel verzet gedurende de 20 jaren, dat de
wet reeds bestaat, al dien tijd n'ets i* gebleken
en dat door de princ. tegenstanders evenmin,
ook niet toen de heer de Waal Malefijt zitting
hod m het kabinet, een enkele poging is aange
wend om de Leerpfiohtwet weer van de been
te krijgen
De minister betoogt voorts; dat bij afschaf
fing van de Leerplichtwet ontzetting uit de
ouderlijke macht het eenige middel zou zijn om
schoolverzuim tegen, te gaan.
Tegen mevr. Pothwis—Smit wil Spr. bestrij
den haar opvatting, als zou de minister zich
niet houden aan de adviezen ven do» Onderwijs
raad. Spr. «ril hier vooropstellen, dat hij het wer
ken van dezen Raad ten zeerste waardeert
Over de invoering van het verplichte achtste
leerjaar zegt de minister volkomen overtuigd te
zijn, mede in verband met bet tekort aan onder
wijskrachten, dat invoering van dit leerjaar op
dit oogenblik op een volslagen fiasco zou uit-
loopen.
Ten aanzien van de opmerking over de sa
larisregeling merkt Spr. op, dat deze regeling
in den lande over het algemeen nogal bevredi
ging schenkt, mede gezien de groote toeloop
van kweekelingen op de kweekscholen.
Voorts zegt Spr., dat hij onmogelijk verplicht
vervolgonderwijs kan fnvoereiv zoolang het nij
verheidsonderwijs verkeert in de phase, waarin
het thans verkeert
Indien hiermede geen rekening werd gehou-
m, dan sou een velen schade worden toege
bracht in hun ontwikkeling.
Eveneens weerlegt de minister de meening,
van mevr. Pothuis, dat schoolvoeding- en klee-
«Shg een onderdeel van het onder wij» zou rijn.
Deze plicht rust op de ouders, maar kan ka
gegeven omstandigheden een complement «ron
den van het onderwijs.
Bovendien, wanneer ven rijkswege deze zaak
ter hand zou worden genomen, dan zou dit niet
anders dan remmend kunnen werken op hetgeen
reeds ten deze door gemeenten en particulieren
wordt gedaan.
Mevr. Pothuis—Smit en de heer Do
Waal Malefijt repliceerm,
De heer Smeenge (v. b.) wenscht nog to
protesteer en tegen een opmerking «on mevrouw
Pothuis. Niets is minder waar, dan dat de vrij
zinnigen niet meer van de Leerplichtwet souden
verbuigen, dan thans bereikt is.
Het wetsontwerp wordt hierna aangenomen
met 32 tegen 3 stemmen.
Tegen steroden de heeren Lucasse, de Waal
Malefijt en Idenburg.
Hierna vergadert de Kamer met gesloten t
ren, waarna do vergadering wordt geschorst.
Het onhrerp sub 3 wordt z. h. st. aangenomen.
Verhooging van wachtgelden.
Bij het onder sub 4 genoemde ontwerp zegt
de heer d. F 11 s (V. D.) dat Kij met het oog
op den finandeelen toestand des lands xijn stem
aan dit wetsontwerp sal onthouden. Hij sou den
personen in ksrestie «en andere betrekking «ril
len opdragen.
De Minister van Justitie (da
Heemskerk) zegt, dat men niet onder alle om
standigheden aan ieder oen ambt kon aanbie
den. Er zijn personen die In zeer behoeftige
omstandigheden verldeeren en met het oog op
kSMWldm M*dxl«aling*n.
1 msb enkele Ijrde
mee Huiduitslag, die
Er toelaat inderdaad i
aas Eczeem of jeukende
eeeamal het eenvoudige vJXD. Wasch*
middel gebruikt heeft sa niet oereMéeilyk
dal wonderlyke, heilzame, verkwikkende
sa verzachtende gvroel toeft beapvurd, dat
ontstaat wanneer jeuk verdreven wordt.
Dit verkwikkend Sn gsnezead waachiaMdel
dringt door de porie*» en brengt oomid-
dellyk verlichting voor ée onaaagenesinsic
huulaaadoeniiigen. Huidlyders, koopt het
ik« todenl F. <X75 en f. 2.50 per fl. Geu-
eeakraohtige D. II. D. Zeep Af. 1,-.
Vcrkrygbasr by alle apothekers m drog
isten. Hoofdagent: B. MEISUEKSWA, Dsn
Haag, van wien Brochure op aanvraag.
Voor Huidaandoeningen
Te Gonda bH Anton Coops en Mej 8. van Loon.
4440 81
mit o-d.) or opt dot zij dit ontwerpJde mindere «marde ion het geld acht Spr. het
dot se toch niet geheel bevro- alleszins billijk da* de wachtgelden worden vera
xw hst foigan ren roldoenfl ar*3erwija acht pensioen enwwck
7i >aren niet voldoende.^ \Um te dJgjte
Ook andere categorieën hebben hun
vrechtgeMen verhoogd gekregen,
categorie niet uitschakelen,
onbillijk zijn. Het ontwerp
pto togsn 9
Belasting op gouden en zilveren werken.
Aan de orde is het onder sub 5 genoemde
ontwerp. -
De heer Smeenge (V. B.) wijst er op, dat
deze verhooging van belasting de fraude, die
reede is gepleegd, ook zal toenemen. De con
currentie, die de Nederlandsche industrie wordt
aangedaan met betrekking tot de buitenlandeche
werkloosheid zal ook toenemen.
Dit ontwerp zal bovendien tengevolge heb
ben minder, verhandeling van gouden en zilve
ren voorwerpen. In de oorlogsjaren was de han
del goed, maar men denke aan de O. W.'ers en
aan de indertijd verhoogde loonen. O. W.'ers
zijn er niet meer. Met de verhoogiKg van loonen
kan niet worden voortgegaan. De tijd is nog
zoo, dat hetgeen noodig is voor het dagelijkse!»
leven nog steeds veel te duur is, zoodat men
geen geld zal steken in kleinoodiën. Dit laatste
is trouwens reeds aangetoond doordat de be
lasting reeds niet meer het bedrag heeft be
reikt van het^orige jaar. De opbrengst van
de verhoogde belasting zal dus alles bij
elkaar genomen veel minder zijn dan 450,000,
welk bedrag zich de regeering voorstelt. Spr.
wil de behandeling van het wetsontwerp hebben
uitgesteld tot meer vaste tijden zijn aangebro
ken.
De MinisterVan Financiën (de heer
De Geer) zegt, dat we hier voor een zeer een
voudig ontwerp staan, waaraan te veel eer be
wezen wordt. De verdubbeling der belasting had
reeds lang moeten geschieden. Spr. noemt eeni
ge getallen. Het zijn op de waarde van de
voorwerpen slechts eenige procenten die er
worden opgelegd. De belasting zal geen invloed
op de industrie uitoefenen.
De heer Smeenge repliceert Hij stelt
bet ontwerp van de agenda af te vteren.
Dit wordt verworpen met 19 tegen 11 i
■en.
Het ontwerp wordt aangenomen z. b. st
Het ontwerp sub 6 wordt eveneens
men z. h. st
Waterstaatsbestuur.
Bij het ontwerp tot aanvulling en «rijziging
van de wet van'10 Nov. 1900, houdende alge
meens regels omtrent het waterstaatsbestuur
maakt de heer Doyes eenige opmerkingen van
technischen aard, evenals dis heer S1 ing en-
berg.
De Minister van Waterstaat (de
heer Kënig) beantwoordt de sprekers.
Het wetsontwerp wordt aangenomen, evenals
dat tot «rijziging der Arbeidswet 1919.
De behandeling van het voor stel-Van Emb-
den tot wijziging van het reglement van orde
wordt uitgesteld tot een volgende vergadering.
De Kamer gaat uiteen tot 8 November,
's avonds half 9.
Tweede Kamer.'
Vergadering van Donderdag 13 October.
Medegedeeld wordt dat de Centrale afdeelmg
heeft besloten, o. a. het wetsontwerp inzake den
scholenbouw in de nfdeelingen te doen onder
zoeken. Toegestaan worden de interpellaties van
de heeren Drion over oveTwerk-vergunningen
krachtens de Arbeidswet en van Rappard over
de grensbewaking door militaire polit ietroepen
in de zg. verboden streek. Deze interpellatie»
zullen op nader te bepalen dag worden gehou
den.
Aan de orde zijn daarna de algemeene
schouwingen tot nadere wijziging van het Re-
geerings-reglement voor Ne*L-Irvdië (instelling
van Provinciale regentschappen en dessaraden).
De heer van Beresteyn (V. D.) betoogt
dat bij ditontwerp te veel wordt gelaten aan het
uitvoerend gezag en dat de nieuwe bestuurs
lichamen niet voldoende autonomie zullen krij
gen. De ambtelijke decentralisatie komt, vol
gens spreker neer op vergrooting ven den ine
vloed der bureaucratie, waartoe hij niet wil
medewerken, te meer niet «raar deze zich zou
terugtrekken in van het centraal gezag verwij
derde bureaux. De gouverneurs zullen zich ver
schuilen achter hun instructies en zich beroe
pen gehandeld te hebben als organen en to op
dracht van het Centraal gezag. Dit stelsel gaat
in tege,n de «ranschen der bevolking. Deze wet
snl geven ambtelijke decentralisatie, maar gam
politieke decentralisatie. Spr. acht het onjuist.
Da grondslagen van ons bestuur in Indië' thans
te gaan herzien enkele weken voor de Grond
weteherziening en stelt daarom voor de behan
deling van het thans aan de orde zijnde ont
werp uit te stellen tot na de CrcabmdMi rie
ntog, waarbij de grondslagen van het
betoBB» stelsel worden herzit
dige krachten zullen aanwezig zifn? Men kan
dus niet zeggen: Indië wil het, maar bovendien
ook al zou de bevolking van Indië het w e n-
schen, dan moeten wij ons toch w afvragen
of dit ook in het bc'nng van Indië zal zijn. Ook
de Volksraad zelf schijnt niet zoo hetl warm te
loopen voor de voorstellen van de H' •"denings-
oominlasir. Het voorgestelde ontweró brengt
ons staatkundig en administratief h'-rvormiiw
fen. Op staatkundig gebied krijgen «rij autono
mie en zelfbestuur. Med»zeggensrhan van de
ingezetenen, de instelling van desse- en re-
gentvdutpsraden ie voor spreker op ndndnWtrn-
tief gebied het meest aantrekkelijk. Ten aanzien
van de administratieve decentralisatie merkt de
beer De Muralt op, dat deze geen inbreuk maakt
op de autonomie, want de gouverneur krijgt
daardbor geen regelende bevoegdheid on wetge
vend gebied.
De heer Albarda (S. D. A. P.) merkt op,
dat ook in November 1918 aan de Inlandsche
bevolking verwachtingen werden gesteld omtrrtot
de machtsverschuivmg, toen de Herzieningi-
commissie werd ingesteld en aan deze verwach
tingen moet elk ingediend voorstel bot hestuurs-
hervorming worden getoetst. Niemand kan even
wel het thans ingediende ontwerp een Moeke
stap in de richting van emancipatie der inland
sche bevolking noemen. De hoofdzaak van dit
ontwerp is rviet de instelling van regentechnps-
raden, maar de decentralisatie van het gezag,
waarbij dit weer aan andere ambtenaren wordt
opgedragen. Het ontwerp is geen stap in de
richting van de commissie-Carpentier, maar
juist in tegenovergestelde richting. Het negeert
zoozeer de verlangens der inlandsche bevol
king, dat men veilig van een reactie kan spre
ken. Het ontwerp is In den Volksraad aange
nomen, maar niel nadat er een 12-tal amende
menten op waren ingediend, welke alle werden
aangnomen. Het thans ingediende ontwerp is
evenwel ongeamendeerd. Dit ligt echter geheel
in de lijn van dezen Minister, die evengoed de
wenschen van den Volksraad weet te negeeren
als het aanvaarden der suggestie van het groot-
karpitaal.
De heer W ij n k o o p (C. P.) Zeer juist.
De Voorzitter verzoekt den heer Albar
da rich to zijn uitlatingen eenigsztns te mati-
g**-m
De heer Albarda (S. D.) voortgaande, zegt
dat een groote grief van hem tegen het ontwerp
is, dat alles zal «rorden geregeld bij verorde
ning. Hierdoor krijgen we nog grooter ambtena-
renbestuur, terwijl Indië thans juist behoefte
heeft aan een democratische bestuursvorm. Gok
spreker zal gaan» zooveel mogelijk tot de ver
betering van het ontwerp medewerken.
De heer G e r r e t a o n (C. H.) zegt, dat onder
de deskundigen drie stroomingen bestaan. Som
migen zijn tegen bat ontwerp. Anderen achten
bet gewijzigd te aanvaarden, weer anderen kun
nen zich er onvoorwaardelijk mee vereenigen.
Spr. acht dit ontwerp een belangrijke schrede
■t 't
Oi»*« gezant la Amerika.
Het N. T. A. meldt ons uit Woahkqftón
mr. Ev-rwün, de nieuwe Nederlandsche
zant. 28 September door president t
is ontvangen ter aanbieding van zijn g
brieven. Onze gezant bracht bij die gelere
beid de beate wenachen van de Neder'-r
ache regeertog voor den voorspoed der V
eenigde Staten en voor het persoonlijk we'
van den «resident over, waarop president
ding antwoorddeJk dank u voor uw vriend!
schappeliilte gevoelens, mij zoo juist betuiga
en ik stel «r prijs op u te verzekeren van mijg
hartofijker» wensch en dien van mijn landges
nootm voor den ^voorspoed en het geluk va*
he( Nederlandsche volk. Ook stelt ik uw goe«
de wenschen voor mijn persoonlijk welzijn
hoogen prijs. Aan de vriendschappelijke
laties, die tusschen beide landen hebben
staan sedert de stichting van deze republiel
vasthouden^ geef fit u de verzekering, dat
een aangename taak zal zijn om met u
te werken aan de verdere omwikkeling
verhoudingen."
De Engelsche Gezant te 's-Gravttfl*
hage. Sir Renald Graham, omtrent wien than*
ter bevoegder plaatse gebleken is, dat HJ voo*
een anderen post bestemd zal worden, zal ent
lang uit VGravenhage vertrekken.
De heer Reichel, secretaris der DuitscK(
Legatie te 's-Grayenhage zal wegens een
bestemming de Residentie «ariaten.
Een Nederlandsch officier naai
Frankrijk. De TeL deelt mede, dat de miniri
ter van Oorlog den commandant van het veldj
leger heeft doen weten, dat het to zijn voorns^
men ligt om te trachten te verkrijgen, dat eol
Nederlandsch beroeps-officier in de gelegenheid
wordt gesteld in Frankrijk het Instituut en df
opleiding van de reserve-ofiideren aldaar te bqr
studeeren.
In verband hiermede is mededeeltog verzocht
van een beroeps-officier, die in alle opzichte*
geschikt wordt geacht voor het vervullen ya|
deze opdracht en daartoe genegen is.
—f De Grondwetsherziening, öre^
da wetsontwerpen tot grondwetsherziening i
eindverslag uitgebracht door de Commissie vaflj
Rapporteurs, die, na kennis genomen te hebbe*
van de Memorie van Antwoord op het voorh
pig verslag wegens deze wetsontwerpen, van
deel is; dat door deze gewisselde schrifturen
openbare beraadslaging over de voorstellen ge*
noegzaam is voorbereid.
De wijziging der Invaliditeit^#
wet De heer Snoeck Henkemans heeft op hef
wetsontwerp tot wijziging der InvaKditeitswel
een tweetal amendementen voorgesteld, waarva*
de bedoeling is te voorkomen, dat personen, dit
krachtens de aan te brengen wijzifing in de to<l
validitehswetverzakering zouden worden opgei
nomen en die den leeftijd van 65 jaei
op den weg van de vereenvoudiging van het be- j- --
stuur van Indië. In dit ontwerp rit een streven naderen, de renten zouden derven op grond,
om te komen tot een hervorming van bovenaf 1 zij niet het voïdoènde aantal premies sol
en tegelijk van onderen op. Spr. hoopt dat de kunnen in rekening brengen, hetgeen voor
Minister eiken twijfel zal wegnemen, welce nog
Dit voorstel wordt verworpen te 47 tegen
Tegen de rechterzijde (behalve 3e heer van'
de Laar) en de Vrijheidsbond).
De heer De Muralt (V. B.)
de Minister rijn denkbeelden heelt
aan da veranderde tijdsomstandigher^r». Ook
Spr. «ril gaarne het goede aanvaarden, wanneer
het betera niet bereikbaar is. Met den beer
Drcssalhuys heeft sprigker een aantal amende
menten ingediend om Voorborgen te krijgen,
dat aan Indië geen lands-ordonnontiën zullen
«rorden opgelegd, die Indië niet «rit Indien de
Kamer dit ontwerp niet aanneemt, dan Is «pre
ker vast overtuigd dat ds groote bestuursorgani-
stoan voor langen van ds baan aal zijn. Voor
die vooratellen is fodU thans nog niet rijp, om
dat het daarvoor ds vereischte capaciteiten
niet bezit, todtt is nog niet voldoende opgevoed
1 en hoe kan mi den nnia>€top dat di ood» MA
bestaat omtrent de ontwikkeling der autono
mie. De Kamer moet weten waartoe aanneming
van het ontwerp straks zal kunnen voeren. Spr,
juicht ook toe, dat de comtmle van het cen
traal bestuur zoo sterk mogelijk wordt gemaakt
Dan kunnen zooveel te meer bevoegdheden
worden gegeven aan de provinciale raden. Tan
slotte zegt spreker zijn stem aan het ontswrp
te kunnen geven.
De heer van Rijckevorse! (R.-K.) markt
op dat beweerd fs dat het ontwerp praejudi»
ceert op de algemeene herziening van het Staats
bestuur to Indië en dat het daarom zou moeten
worden ingetrokken. Spr. kan met deze mee-
m"ng niet meegaan, omdat hij denkt dat men ge
makkelijker verbeteringen kon aanbrengen bij
gedeelten dan ineens. Bovendien is de herziening
van het gewestelijk bestuur reeds eenige jaren
zeer urgent, zoodat spreker zich ten zeerste te
gen uitstel zou moeten verzetten. Volgens spre
kers meening zal alleen gepraejudlceerd worden
op den omvang der gewesten, omdat men met
gauw eens aangegeven grenzen weder gaat wij
zigen. De heer van Rijckevorse! acht het juist en
logisch dat het ontwerp rekening houdt met de
behoeften van Indië. Spr. zal behoudens een
kleine wijziging dan ook gaame zfjn stern aan
het ontwerp geven.
De heer Scheurer (A. R.) heeft zich-Véra
blijdt over de indiening van dit wetsontwerp.
Ook hij acht het voorgestelde een sympathieke
daad in het ware belang der Indische bevolking.
De heer W ij n k o o p ziet in het ontwerp een
zegepraal der bureaucratie en van bet liberaal-
kapitalistische régime.
De Min. van'Kol oni ën, de heer De
G r a a f f, «rijst op het groote belang van deze
ontwerp-regeling. Persoonlijk heeft hij een zeer
ruim aandeel gehad in de voorbereiding van
deze aangelegenheid. Spr. komt er tegen op,
dat zijn torrichting onduidelijk is en dat hij om
de vragen heendraaitspr. meent, dat die on
duidelijkheid eer bij .da lezers moet worden ge
zocht
Ongegrond is ook het verwijt, dat hij de ad
viezen van den Volksbond negeertde amende
menten van den Volksraad heeft spr. één voor
één behandeld en hij heeft duidelijk aangegeven
hoe hij daarover denkt. Enkele daaivan heeft
h(j overgenomen.
Spr. betoogt, dat men btj da beoordeeling
betgeen nuttig is voor Indië, niet moet verge
leken niet Nederland. Daardoor beeft men te
licht het gevaar, dat men Indië iets geeft wat
niat passend is. Het onderhavige ontwerp doet
niets anders dan den grondslag leggen voor een
omvorming van het staatswezen gelijk >yij dat
in 1848 hebben gekregen. Een meer algemee
ne herziening is to voorbereiding en moet in
Indfë nog «rorden bespreken. Daarop dient dus
De haar Albarda (s^d.) beklaagt ar zich
over, dat de Minister geen antwoord geeft op
vragen en argumenten, maar alleen toost op zijn
mooie ontwerp.
De Minister antsroordt nog op enkele op
merkingen.
Ds vergadering »<*dt verdaagd tot heden één
feitelijk onmogelijk was, omdat zij krachtens
bestaande art 354 van de Verzekering warej
uitgesloten.
Salarissen Rljkszuivelvlsf
teurs. Blijkens een nader antwoord van dei
minister van Landbouw op de vraag van het
Tweede Kamerlid den heer Deckers £etreffen»'
verhooging der salarissen van de Rijkszuivelj"
tetrrs is, in verband met den minder gu~~"
toestand van 's Rijks financiën, welke het
maakt dat althans voorioopig geen incidenteel
wijzigingen in de salarissen van burgert Rijk-
Ambtenaren worden gebracht tenzij men
een noodtoestand te maken zoude hebben,
een herziening van de salarisregeHng der Rijl
zuivelvisiteurs than* afgezien en zal deze eei
bij de voorgenoxtySn technische herziening
het Bezoldigingsbesluit worden overwogen.
Staatstoezicht op de epaarwegea
De Minister van Waterstaat heeft een cott
missie ingesteld, welke zal onderzoeken, of en i
hoeverre de voorschriften betreffende het Staatl
toezicht op de spoorwegdiensten en de praktij
dier voorschriften wijziging behoeven in v«
band met de veranderde verhoudingen, welk
Zijn ontstaan door de nadere overeenkomste
tusschen den Staat en de Maatschappij tot E»
ploitatie van Staatsspoorwegen en de Houano
ache IJzeren Spoorweg-Maatschappij, bekrach
tigd bij de wet van 28 Juli 1921 (StbL Nc
1011).
In die commissie zfjn benoemd: tot lid BI
voorzitterdr. G Lely, lid van de Tweede Ka
mer te 's-Gravenhagetot ledenjhr. J A. val
Kretschmar van Veen, Hd van den Raad val
Commissarissen der Maatschappij tot Exploit
tie van Staatsspoorwegen en der Hollandse
IJzeren Spoorweg-Maatschappij te Hilversum
mr. G. van der Meulen, administrateur, hoof
der efdeeling Spoorwegen van het departeman
van Waterstaat te 'e-Gravenhage A, H. W. val
der Vegt, voorzitter van den Raad van Toe
zicht op de Spoorwegdiensten te 's-Gravanhag*
tot lid en secretaris mr. H. J. Sflvergieter Hoog
stad, secretaris van den Raad van Toezicht
de Spoorwegdiensten te 's-Gravenhage.
Met itnatimfjnbedrfjf.
Op de vragen van den heer De Kanter Rf
treffende de financieel e uitkomsten van he
Staatsmijnbedrijf sedert 1 Jan. J.L heeft Ministé
van Usselstefjn geantwoord, dat de opbrengs
der productie was ƒ27.170.423.54, de produc
tieko?ten bedroegen ƒ27.321.982.42, brut
overschot ƒ848.441.12, geraamde afschrijvtt
gen ƒ2.296.000, verlies dus 1.447.558.88.
Per ton bedraagt het verlies dus 1-23, t«
wijl in 1920 per ton een winst van 2.20 srofi
gemaakt
Detoorzaak van het verlies ligt in de dal»
der kolenprijzen, welke slechts voor een klei
gedeelte goedgemaakt kunnen worden doe
goedkoopere materialen en lagere loonen. Dal
de productiekosten voor ruim S bestaan n
en en sociale verzekeringen, was het onmt
gelijk de daling van den kostprijs gelijken tre
te doen houden met de vermindering dar 0|
hrengst
Maatregelen zijn genomen om door een zo
zuinig moge 1 ijk beheer de zelfkoste
Aan de Staatscourant van gisteren ontlee» I 1°;, eden ver
J* A-M-y- f U"ï' te „er. kooxn_ moet Khter in h.. OOK word.
lof TerlMnd tot Km wm hoi orfc., mijnond..
Si™ Too ridder lete kl<M der orde V» S. ta behee™*! word® do=
Olef e® Hoorweg®. j den loeiend der kelemwrit, w.Ik«' >-•
1 oogenbrifc JmHengswoon onzeker te.
n Hofprectikfng. Zondag a. a. aal del
jrgedikbeurt ia de Hofkapd ran ket PaMs Hrii Tremb'a aisafeaM
wld door Prof. Dr. H. Th» Oto-,
j Treat's alsahsM aam
k Mr. Tm* hseft gisteravond
Bfchiddaed* te da RP**sk
volgende of navolgende vergadering, werd dit
met 23 tegen. 19 stemmen asngetmmen.
Gemeentelijks inkomstenbe
lasting Rotterdam. Door B. en W. van
Rotterdam is bij don gemeenteraad een voorstel
ingediend tal gewijzigde vaststelling der veror-
derange» op di» heffing en invordering der be
lasting naar het inkoram.
Daarin sal de aftrek voor noodzakelijk levens
onderhoud voor gehuwden gesteld wordeh op
900.
Voorts zal ds factor voor de vermenigvuldi
ging weer op 2 gebracht worden in verband met
het waarschijnlijk eerstdaags van Ged. Staten te
verwachten rondschrijven dat de koninklijke
goedkeuring op het latere raadsbesluit tot vast
stelling van den factor of het percentage niet
noodig is indien dia factor of dat percentage
blijft beneden een to de heffingsverordening ge
steld maximum dat de toelaatbare fcrens van
heffing niet overschrijdt.
Eindelijk zijn in de verordeningen op de hef
fing en invordering eenige aanvullingen opge
nomen ten einde betere gegevens omtrent de
forensen te kunnen verzamelen.
e heer W. G. v. d. Berg, voorzitter der afdee-
ing Giuiihtga» torn óm Vrijheidsbond, asn
■oord ter inleiding bad gesproken, begon mr.
rei* met de verklaring, dat hij alhoewel hij
tans geen actief «kei meet sa! bbb» aan bet
•olitieke leven, stee* zijn volte sympathie sal
■waren voor den Vrijheidsbond. Zijn red» wx
een persoonlijk karakter dragen. Men
i verweten, dat hij in das loop de*
iren zou zijn versndssd en verkleurd. Bewijzen
;on hij evenwel, dat zijn hoofddenkbeelden van
1880—90 op het oogenblik nog dezelfde zfjn.
fijn opirie omtrent <je noodzakelijkheid van de
vrije ontwikkeling van het partfcrulfer initiatief
Is niet veranderd, Vroeger zoowel als thans is
Jiij van meentog, dat geen land tot bloei kan
komen zonder vrij baas te laten aan het par
ticulier initiatief. Ten bewijze rit teerde' hij een
deel uit een rede van 1891 en een clausule uit
een van 1918 voor den Economische:* Bond
Men heeft hem veel vervreten, maar men heeft
van hem niet kunnen zeggen, dat er inderdaad
verschil waa tusschen wat hij to theorie belaad
w» wat hij to de prpktijk deed
Men kan voorstonder tijn van het particulier
nitiatief en tooh meenen, dat enkele bedrijven
•an monopolistisch karakter aan de zorg der
overheid moeten worden overgelaten. Uit prin
cipe moet men zelfs bedrijven, welke geen con
currentie kunnen dulden, niet overlaten aan het
particuEer initiatief, in tusschen is er veel ver
anderd. Dc invloed der democratie nam toe,
speciaal die der sociaal-democratie, en nu is
een goed beheer van een overheidsbedrijf niet
Jenkbaar onder een sociaal-democratisch, ge
meentebestuur. De macht der vakvoreenigtogen
is grooter geworden, de moderne vakvereeoiging
mag e«n bijwagen genoemd worden van de soci
aal-democratie. Hieruit vloeit voort, dat bij een
eventueel conflict tusschen arbeiders ea direc
teuren fa een overheidsbedrijf onder een soci
aal-democratisch gemééntebestuur de arbeider
fn het gelijk zal gesteld worden. Gebrek aan
discipline zou het gevolg zijn en hoewel streng
tegen willekeur gewaakt moet worden fa dis
cipline in een bedrijf een eerste voorwaarde.
Sterk heeft spr. gepropageerd voor een be
hoorlijke arbeidswetgeving, maar hij huilt
In het koor vu» hen die meenen dat dit thans
overdreven wordt.
Er was 10 20 jaar geleden meer dan thans
reden om de economisch zwakken te bescher
men. De vnkrereenigingen en de werkgevers zijn
veel meer gelijkwaardige partijen geworden en
nu passen geen dwingende maatregelen van
overheidswege meer, maar veeleer aanvullende
«voetregelen.
De oorlog heeft ten gevolge gehad, dat groo-
tere vragen aan het leven worden gesteld. Wij
hebben tijdens den oorlog gehad, een fictieve
hooga»njunctuur. Men heeft dit niet wülen in
zien. maar een feit is het thans, dat ook to
landen met de beste valuta de toestand ellendig
is. Overal is «en ontwrichting als de wereld nog
nooit heeft gezien, een gevaar voor de toekomst
tóó groot, als de wereld nooit heeft gekend,
de economisten hebben niet ingezien, dat de vol
keren geregeerd werden door staatslieden, da
niet voor hun taak berekend waren, dat géén
regeering der oorlogvoerende landen boven
het volk stond, doch dat ze slaaf wus van
volkshartstochten. Men wilde winnen, d<5k al
inoest men net als de overwonnene kapot gaan.
Slechts een periode van noesten ingespannen
«ri>eid kan nu redding brengen. Een wonder was
i«t als bet anders ware. Niet d» wet-Aalberae,
feen enkele wet ter wereld, is schuldig aan de-
ten toestand, welke in alle tonden vrijwel gelijk
V, maar men heeft niet de noodige overgang»-
hantregelen genomen en der arbeidskracht te
teel beperking opgelegd.
Mr. Treiib kwam vervolgens tot de politiek to
«ngeren zin. Méér dan iemand anders heeft hij
gewerkt voor de formal eering van het begtoseU
program van den Vrijz.-Dem. Bond, welks be
ginselen kij nog kan onderschrijven. Men heeft
fa» dien Bond evenwel die beginselen slacht toe
gepast. Men durft niet bekennen, dat de arbeids
tijd verlengd en de loonen verlaagd moeten wor
den en wanneer hij niet uit dien Bond was ge
drongen, zou hfj zijn invloed aangewend hebben
om hem in die richting te sturen. Buiten onzen
eigen «dl om dringt zich thans de economische
kwestie op den voorgrond. Spreker heeft nooit
ten afscheiding gestild, maar steeds gewezen op
de noodzakelijkheid van samenwerking. Met ver
eende krachten zal men moeten werken aan het
^economische probleem, al erkent men gaarne
,de hoogere geestelijke waarde»van andere pro
blemen.
Mr. P. van Foreesf. Het oud-lid van
de Tweede Kamer mr. P. van Foreest, te Heilo,
is ernstig ongesteld.
F. H. van den Helm. f Op 65-jarigen
"•ftijd^ is overleden de keer F. H van den
Helm, fa leven notaris te Ondpr-Amstel.
MOV. STATER ES GEMEENTERADEN.
Rotterdamsche gemeente-
,r a a d. De Rotterdamsche gemeenteraad heeft
in zijn gistermiddag gehouden vergadering
'goedgekeurd een voorstel om een pand te hu-
rea voor huisvesting van verpleegsters uit het
ziekenhuis aan den Bergweg; waardoor het mo
gelijk wordt, aldaar de 45-urig® arbeidsweek
'in te voeren.
Voorts werd de gansche middagzittirtg in be-
elag genomen door de behandeling van een
Voorstel van B. en W. tot het verleenen van
een tijdelijk subsidie, groot 125,500, tot het
instandhouden eener haven-reserve, dat vooral
door dr. Van Ravesteyn feestreden werd, die
oordeelde dat de Scheepvaortvereeniging de
havenreserve best zelf kon betalen. Ten slotte
*erd bet voorstel zonder stemming aangeno
men. t
In de avondaitttog van den Raad was eerst
aan de orde een voorstel tot afschaffing der
karenzdagen ei! tot verlenging der vacantfe
voor de werklieden.
De heer Hollander diende een voorstel
in om dat punt aan te houden, teneinde den
nieuwen wethouder, den heer De Meester, ge
legenheid te geven, zich in te werken. De
socialisten zagen daarin een poging om de
zaak opnieuw in het ooilege van B. en W. in
behandeling te brengen met kans op een nieu
we wijziging. Daarom waren de heer Heykoop
en de andere socialisten tegen uitstel van be
handeling.
De heer Hollander verzekerde dat Kij geen
bijbedoeling had. Niettemin achtte men het van
3nka toch noodig, bet debat een paar nor te
rekken, wat rar. Baars aanleiding gaf, In krasse
■ate ai* te spreken over de
i en voor te «tellen de dfs-
ta sluiten. DR wend echter met 31 tegen
snanen yensorpe«v soodat lal debat ©p-
Nadat detutea Hoüancbr zfjn vooratel had
Itekimuleerd o» da «e* uft te atollen «ol 4»
komt. Op Java zien wjj betieiid* gebeuren,
waar t.g. industrie-kampongs verrijzen bij de
groote ondernemingen. Bij het inrichten van
deze complexen wordt bijzonder gelet op de
hygiëne. Meer en meer dringt dan ook in Indië
door bet begrip, dat er meer aan hygiëne ge
daan moet worden. Het gouvernement gaat
donr ook in voor door het bouwen van zieken
huizen en gelegenheid te geven tot opleiding
van verpleegsters en verplegers, getrokken ait
de Inlandsche bevolking. Daardoor zal het
ziekenhuiswezen omboog gebracht worden, de
klacht van gebrek aan ziekenzorg verdwijnen tot
meerdere gezondheid van de bevolking. Voor die
gezondheid van de bevolking wordt reeds veel
gedaan, door bestrijding van bestaande toestan
den als aanleg van waterleidingen, enz.
Ben aantal foto's en statistieken wijzen reeds
op groote verbeteringen in deze richting. Che-
ribon en Siboga hebben reedsveen
stelsel op Euiopeesche leekt geschoeid.
Ook voor de bestrijding- van ziekten wordt
tegenwoordig veel gedaun. Wat die ziekten zijn
vindt men uitvoerig geëxposeerd. Naast de ver
schijnselen xijn'ook de bestrijdingsmiddelen ge
plaatst. Allereerst zien wij daar wasafbeeldingen
Samenvoeging van Wadenoyen -van üamboesia tropica, een huidziekte die
bij Ti-el. Ged. Staten hebben den Raad der veej jn onze Qost voorkomt. Duizenden inlan-
gemeente Tiel bericht, dat zij zich^ niet kunnen wor<Jen thans door de burgerlijke genees-
vereenigen met de door den raad gewenschte
annexatie van een deel van het dorp Drumt
(gemeente Wadenoyen).
Ged, Staten achten inlijving van bet geheeïe
dorp Drumt met het gehucht Passewaay een
betere
terrein.
oplossing van het gebrek aan bouvr-
dat voor Tiel bestast. Het dorp Wade-
noyen eou dan bij een der naburige gemeenten
kunnen worden gevoegd, terwijl indien daar
tegen bezwaren zouden blijken te bestaan,
van geheel de gemeente Wade-
noyen Imet Tiel zou kunnen overwogen worden.
Ged. Staten verzoeken den Raad om advies
over deze voorstellen.
VPERBARE ER BIZORDERE LtCNAMER.
Kan nieuwe politieke p»vl<,.
Naar het Vai verneemt is gisteren in Den
Haag een nieuwe politieke partij gesticht. De
naam is nog iüet vastgesteld, maar het zal eene
partij van confessioneelen zijn, die tegen de
Rechtsche Coalitie positie zullen nemen. Stich
ters z§n de confessioneel© predikanten Grave-
meyer, tv Den Haag, welbekend uit de anti-pro-
cessiebewegtog en Oorthuys uit Amsterdam.
Aanleiding tot de stichting is in hoofdzaak de
vrees voor den wassenden Invloed van de
:h-Katholi«ke Staatspartij. En ook moet
de zegsman van het V a d. de ontstem
ming# in confessioneel© kringen over de benoe-
kundige dienst genezen door salvaarsaan. De
hoop is niet gering, dnt men deze gevleesde
ziekte geheel onder de knie zal krijgen. De
lepra, ook een van de gevreesde ziekten, is
moeilijker te bestrijden. Vooral door afzonde
ring tracht men de voort woekering van de
ziekte te voorkomen. Ook hiervan zijn wns-af
beeldingen aanwezig.
Verder is ingericht een soort van epidemisch
laboratorium om te laten zien hoe men ook in
onze Oost langs dezen weg de bestrijding ter
hand heeft genomen van cholera, typhus, enz.
Het spreekt vun zelf, dat bij de Indische ziekten
de expositie van de dysenterie en de berri-
berri niet vergeten zijn. Deze laatste aiekte ont
staat door avitaminose. Evennis onze voorvade-
len, d»-ï bij lange zeevaarten last kregen van
scheuibuik, krijgt ieder die op rijst leeft als
hooidvoedsel berri-berri, wanneer dat gepelde
rijst is zonder zilvervlies. In Het algemeen zou
den wij Kier te lande berri-berri krijgen als wij
in boofdkaak rijst aten, die hier wordt verkocht.
De rijst, die onze huisvrouwen zoo mooi vinden,
bevnt niet het .zilvervlies. Wij gebruiken meest
rijst als toespijs, waardoor de avitaminose niet
ontslaat. Het gebruik van slecht gepelde rijst is
dun ouk het geneesmiddel tegen berri-berri.
Verder ootmoeten we er nog de rijstwormziekte,
de pokken, welke laatste zich ook tl veel minder
voordoet Een stroom van koepokstof gaat
jaarlijks door Indië. Hoe de bestrijding va» pest
gaan goed koe-po Vtsc'xsooi ten in voldoende mote j
worden aangeroeid, rac'arg bet meerendael des
Duitsche stoomtrawlers in vreemde havens te
me-5r gaat.
Ean nieuw I a n d v e r h u i sa r s h o ta 1
te Rottbrda m. to de omgeving van den
Schiedamschen weg te Rotterdam zal oen land-
verhaUerahotel worden opgericht door de Royal
Mail, onder directie van den heer Ttosley.
Mooie gift De heer P. J. baron van
Heemstra, oud-burgemeester van Batten», heeft
het gemeentelijk Oude Vrouwen-geaticht
geschonken het overblijvend batig saldo dojr op
geheven Spaarbank van Hattem en omstreken,
groot 20,182.82}4.
De kerk als woning. Te üpendam
werd eenige maanden geladen een gezin op
straat gezet. Het huisraad werd in het kerkge-
iw der Ned. Herv. gemeente gebracht, en hst
In vond daar onderdak. Nog steeds vertoeven
de menschen daar.
Eindelijk weer aan-het werk. De
ongeveer 80 personen omvattende staking op
do sigarenfabriek „De Tabaksplant" te Steèn-
«rijk, die I Januari j.l. uitbrak en sedert onaf
gebroken voortduurde, to thans geëindigd.
De besprekingen tuaachen de besturen der
Ned. en Chr. sigarenmakers- en tabaksbewer
kersbonden en het bestuur van genoemde fa
briek, hebben er eindelijk toegeleid, dat men tot
overeenstemming is gekomen.
De arbeid, die ongeveer 9H maand heeft stil
gestaan, zal aji. Maandag hervat worden.
Vee! wild. In Twente zijn de jachtvel
den ruim voorzien van hazen, konijnen, patrij
zen en fazanten. De jagers keeren met volie
weitnscf» huiswaarts. Het Twentsch jachtgezel
schap bemachtigde onder Holten 102 hazen en
80 konijnen- Ook in den Achterhoek schijnt veel
wild te zijn: een drijfjacht te Ampsen bracht
335 konijnen, 30 hazen, 14 fazanten en 1 pa
trijs op.
De moor.dta Buinerveen. !h ver-
Van den ethischen dr. J. A. Cramer tot en ma]nria plaats vindt, de tentoonstelltogsvoor-
an foto's geven daarvan een goed denk
beeld.
Het mag geprezen worden, dat ook op het
gebied van .hygiëne in de laatsto jaren veel ge
daan wordt om de Inlandsche bevolking ook in
die richting te verheffen. Dit gedeelte v»n de
expositie geeft daarvan een duidelijk beeld.
BclangengemeevHlkaf) toa Re
Nsdcrteailicli'lteltiehe scheepvaart.
Uit Dusseldorp wordt aan dc Tel. gemeld:
Tusschen de Deutsch-Auatralische Dampf-
schiffs-Gesellschnft te Hamburg, met de met
deze in belangen-gemeefjschap staande Deutsche
Dampfschiffnhrt Geselschaft „Kosmoa" eenera
zijds ea de HoIi«ndsche Stoomvaart Mij.
„Oceaan" anderzijds is een overeenkom.it ge
troffen, die in tweeërlei opzicht van vergaande
beteekenis voor het herstel van de Duitsche han
delsscheepvaart en de daarmee m verband stann-
teraar in de theologische faculteit te
i het geval niet vreemd zijn.
Werkeloosheldeowgraa vaa het
Jf. V. V.
Naar „Hef Volk" verneemt, zal het N. V.
V, voor het werkloosheidscongres, dat 31 Oc
tober alhier wordt gehouden, ook uitnoodigen
de Ministers van Binnenlandsche Zaken, Ar
beid^ Financiën, Waterstaat en Landbouw,
Nijverheid en Hm»del, en verder de Gedepu
teerden van alle provinciën, de Kamerfracties
van cjb belangrijkste politieke partijen, de ver
schillende organisaties van gemeenteraadsle
den en de Vereeniging van Nederlandsche Ge-
band met den gepleegden moord op Harm Trip
te Buinerveen maakt de officier van justitie be
kend dat een belooning van 500 wordt gege
ven aan degenen die Inlichtingen verschaft
welke leiden tot een veroordeeling.
Melkvervalschlng. Het Gerechtshof
te Amsterdam heeft bevestigd het vonnis der
rechtbank te Utrecht, waarbij een 44-jarig vee
houder-uit Kamerik veroordeeld werd tot drie
weken gevangenisstraf wegens melkvervatoching.
Sigareftenswendel Door den
heeT'L. v. d. S., wonende te Amsterdam, zijn
sigaretten in omloop gebracht welke, op grond
dat zoowel de verpakking als do sigaret een na
bootsing zouden vertoonen van het Engelsche
kunst en Wetenschap.
100-jarig beataaa Diligent!
Ter gelegenheid van het 100 |wlg bsstsas
het Genootschap Concert-DiUgentia ta
venhage, zullen 2
gewijd aan werken
nisten.
Eerste avond Woensdag 19 October (Cone*
Diligent ia) Solisten: Tilly Komt, Jeanne vofl
Saher, Louis van Tulder, Men IQooe; HandiM
Kubbinga. t
1. Verzoeking van Boeddha B. v. dL Sigtena
horst Meijer».
2. Ouverture Cyrano de Bergvrae, J. Wage»
naar.
3. Boertige Suite J. Röntgen.
Tweede avond Zaterdag 22 October (Extras
Concert). Sofisten t Marine Kartebijn, Mevr#
Dresden-Dhont, de Madrignal-vereanigtef MM
der leiding van Sem Dresden.
1. Snakia, cencerf-ouvertura B. Zweem.
2. Piano-concert M. Karrebyn
5. Drip Liederen voor alt en orkeet SeM
4. Ouverture Wj „de Vogels," A, Diejtene
broek. 4
5. Madrlgaal-Vereenfgfng t
0 bona Jesu J. Ingenhoven.
Wondrpr's Nachtlied A. Dfepenbrocl-
WeehtarHcd, Sem Dresden,
De Roep, D. Ruljneman.
Chanson, Joh. Wagennar.
Den UB, A. Diepanbrock.
6. Burlesque voor orkest, B. Enthoven.
Een museum van den heer Kr 8te
Ier. Te Hoenderloo, waar de heer Kr Mier «Jt
De» Hang eigenaar to van een aanzienlijk tere
rein, zal overeenkomstig diens verlangen 14 den
Pempelt of den z.p. Prnnschrn Berg een ma*
seum verrijzen, geheel van roodbruinen hard
steen opgetrokken, ter lengte van 150 btj 00
M. breedte.
De koeten hiervan suilen naar raming nsfeffi
5 miilioen bedragen. De benoodlgde steensoort
wordt per trein uit Duitschland nasr Wollhezo
gevoerd en vandaar per aslra-vmbüxBng naar
de terreinen gebracht.
Victor B»«ffa. t
Woensdagavond Is kalm en zacht overleu
den Victor Bauffe, het bekende lid der Haags
sche Schilderschool.
Hjj werd geboren 26 Pebr. 1849 en heeft
eerst op rijperen leeftijd skh geheel aan da
kunst gewijd.
Van origine 'n Zuid-Nederlander, Kraft hij
zich toch onmiddellijk aangetrokken gevoeld
tot de grootraeeite» van de Haagnche School,
en «rerd hij *u leerling van dm grooten Welas
aenbruch.
Met hem ging hij naar het Edm der Pram
sche schilders, naar Barbizon en werkte er OM
Beljiaive de hoofdbesturen der aangesloten
bonden zijn ook de bestuurdersbonden ver
zocht delegaties te zenden.
H-' Overwerk in de textielindus»
sigarettenmerk „Turf", te Rotterdam, den Haag I {Jcr
Lrid-n door de politie ht bml.» lijn pno- En da| fa |,t werk „n Wet*
men. Bij deze sigaretten ontbreekt de Urtrgdt rlndt mm «.rk In Brndfa» werk teni»,
neem BogtwkwAy Ltd. op e® der rond® ren comIwn^fa op fadrnkken welk. W#
de Rljnsch-Westfaolsche grootlndo.nl. I,.
De Bond ven Textielondernemingen J
t r
in en buiten Twente, de Bond van Loonbleeke-
rijen, de Hengelose he, Enschedesche en Alme-
loacha Fabrikantenvereeniging hebben een
adres gezonder» aan den minister van Arbeid
npar aanleiding van. het feit, (fat de Arbeids
inspectie bij het verleenen van verlof voor over
werk daarbij in den laatsten tijd de voorwanr-
fU stelt, dat overleg wo*dt gepleegd of over
eenstemming wordt verkregen met de besturen
Tot de genoemde belangengemeenschap zijn,
behalve de Maatschappij „Oceaan" ook nog de
Rotterdamsche Lleyd en de Maatschappij „Ne
derland toegetreden, zoodat het hier een ver
gaande bedrijfs-gemoenschap in da Duitsch-
Nederlandsche scheepvaart betreft.
Het blad teekent hierbij aan dat de dienst zoo
uitgebreid zal worden, dat elke 10 dagen een
stoomboot tusschen het continent en Ned.-Indië
zal varen. Voor den Duitichen buitantondschen
der Arbeiders-organisaties terwijl ambtenaren h(mde) beteelccnt deze uitbreiding tusschen de
der Arbeidsinspectie daaraan voorwaarden ver-j be-d# genoemde lnnden een verruiming van ver
binden betreffende het te betalen loon. Adres- j „chepfags-gelègenheid, hetgeen des te gewichti-
santen verzoeken den minister te «rillen gelas-l^ (|nni «je buitenlandsche hnndetobetrekkin-
ten, dat dit laatste niet meer geschiedt, terwijl tusschen Duitschland en Ned.-todië in de
ze omtrent het eerste opmerken, dat overleg, |0nt*te~maanden een belangrijke vlucht genomen
met de Arbeiders-organisaties geen zin heeft, ^bber». Voortaan zullen dus de Duitsche ver-
omdat volgens de Arbeidswet de beslissing be~ schep*rs in staat zijn met eigen Duitsche sche»
rust bij de Arbeidsinspectie en in hoogste pen hun waren naar en van Ned.-Indië te bren-
stantie bij den minister, welke procedure ge- ?en
acht mag worden alle vereischte waarborgen! eerste stoomboot is de 9500 ton groote
te bevatten, dat de gevraagde vergunningen j turbine-stoomboot van dc Duitsch-Austraüsche
niet zonder voldoende redenen verleend wot-, Stoomvaart-Mij. naar Colombo en Ned.-Indië ge-
den. .Bovendien zijn die bestwren bij het verlee-j^p^^d Een v*rdere, niet te onderschatten
nen van overwerk geen portij en ook geen auto".beteekenis verkrijgt deze Duitsch-Nederland-
riteiten, van wie meer inzicht in de vraag derj^h* scheepvaart-gemeenschap daardoor dat de
noodzakelijkheid van het verrichten van over-j^^^hepen op hun vaart naar Ned.-Indië ook
wort mnor worden verwacht dan van de aan- wederom Antwerpen zullen aandoen, zoowel de
Duitsche als de Hollandsche schepen, waarmede
de Duitsche scheepvaart ook weer haar betrek
kingen met België heeft hervat. De Rijnsch»
Westfditoche industrie zal de aanknoopfag van
vriendschappelijke betrekkingen tusschen de
Hanzeatische en Nederlandsche scheepvaart zon
der twijfel op allo mogelijke wijze bevorderen,
te meer waar de havens Amsterdam en Rotter
dam ook voor de Westelijke groot-industrie een
gewichtige rol spelen.
werk mag worden verwacht dan van
gewezen autoriteken. Zelfs van de eigen arbei
den» kan dit niet worden gezegd, hoeveel te
minder dan van de besturen der arbeiders-orga
nisaties, die lang niet alle arbeiders in een be
drijf werkzaam vertegenwoordigen, die zich
steeds, laten beïnvloeden door de vrees door
hun leden beschuldigd te worden niet voldoen
de op te komen voor de handhaving van den
bij de wet gestelden arbeidstijd, die feitelijk
lichamen zijn van politieken aard en d»e niet
de aangewezen Hchamen zijn om boeken en
bescheiden aan hen over te leggen bij het na
gaan of overwerk noodzakelijk is.
dè doos.
Van andermans leer.... Ten na-
deele van de gemeente Delft werden den laat
sten tijd ongeveer 7000 straatklinkers ont
vreemd uit de straten in den Wippolder. Ds
steenen zijn teruggevonden achter de woningen
van de nieuwe straten. Een zestigtal bewoners
zijn hierin betrokken^ij hndden er strontjes ven
gelegd. Sommigen hadden daarvoor 100 tot
500 steenen gebruikt.
(Hebben de bewoners hier soms bat „self-
help" toegepast, «rijl de gemeente achterwege
bleef? Zoo Iets fa ook mogelijk. Denk aan de
Utrechtsche rivierenwijk!)
Een gaheimiinntg* sank, to ver
volg op ton bericht, dot op bet kerkhof te
Wognum (N.4L) een ledige doodkhrt op
gegraven, bleek na informatie aan rfe Msb„
dat deze ktort ongeveer 25 jaar terug mat bet
lijk van een 17-jnrig meisje uit Hoorn 1» ter
aarde besteld. Men denkt aan misdaad. Een
ernstig onderzoek fa IngestehL
De stijfhoofdige boer. Omstreeks
2 uur Dinsdagmiddag geraakte een paard, tow
behoorende aan den slachter G Vrijeitkoek te
Delft, in een sloot langs den Rotterdomschen
Straatweg onder de gemeente Delft.
Toen men de boer ven de boerderij de Drie
Bergen om touw verzocht, weigerde deze het
te geven, ook mocht men niet op sijn land.
Nadat het arme dier ongeveer een uur fn het
water had gelegen kon men den boer bewegen
om voor 4 een stukje touw te verkoopet», doch
het waa reeds te toot en om het dier «ét sijn
lijden te halpen sneed men het den strot aL
Katten-epidemle. Ta Meppel
heerscht, meldt Zw. Ct., onder de katèm^pn
jer besmettelijke ziekte. Door don brfpraR"
ia per omroeper bekend gemeoky dot %de
■en dieren op het politiebureajr gebracht
worden. Reeds xijn eenige cadavers ter
naar Utrecht opgezonden.
oor den trein gedood. Woensdaf
tad to op de lijn Leiden—Haarlem de 24-
#_rige werkman W. S. door een trein overreden.
Het zwaar verminkte lijk werd op de raito gw
vonden. De man fa vermoedelijk, toepende
langs den spoonreg, door den trein gegrepen.
Onder een vrachtau'tA Te Vlaar-
dmgen is een zrajarig kind door ran vrachtauto
overreden en gedood.
buiten, In d» vrije nature to rich opnam, 1
gaf to zeer sterke stadie» dto bet «tempel *ora
gen van 'n e e r 1 Ij k e visie, frisch en treent
verzorgd.
De fcbmihm tfarfa hmH M) TM* M
hun arbeid, en ooh rl] hurnm® bij ham t®»
op het n—ller etrennli d. Boch.
Hf X.M werhte bi) Toorim fa -jn I.IMÜ
Noonim of t. W»«»lm»p OOI—do d®r b*
fijn p I o I n-o I r-nrb«ld tslrljhe dlorlpolon, .fa
Rlljoma, BL Btt*k Ml. «nd.ro portie®
fiere leerlingen.
De Haagsche school heeft, sldus V. M*
(brtln t) In hot V in hoi* weor o® do»
vo!,e!fa»en !*d,ollo<*rn do portod, d®
grootmeesters verloren.
GEMERGI
Intern. Hygiene Ten toonstelling.
Men meldt ons uit Amsterdam: Onder de
vele uiMtollingen, die op de Hygiënische Ten
toonstelling in het Paleis voor Volksvlijt te Am
sterdam worden gehouden, trekt zeer zeker '4®
aandacht de uitstalling van het Instituut voor
Troptocbe Hygiëne, afdeeling van het Koloniaal
Instituut. Deze verzameling tracht bij te dragen
tot het bewijs van de stellingen, dat het tropi
sche klimaat geen rol speelt van beteekenis der
oorzaak van ziekte en sterfte en dat de belang
rijkste in de tropen voorkomende ziekten ver
mijdbaar zfjn.
De cultuurmaatschappijen in onze Oost heb-
n misschien niet den stoot, maar dan toch
veel bijgedragen tot het be«rijs van deze stellin
gen. Het waren toch de tabaksondernemingen
op Sumatra's Oostkust, die werkende met con-
tract-koelie's zooveel mogelijk van hun krach
ten srensehten te profiteered Daarvoor moeetcn
zij gezond zijn. Veel to dan ook door die onder
nemingen gedaan in het belang van de gezond
heid en da» van de hygiëne. Daar werden thans,
na ds contract-koelies geen plaats maken voor
te koelies kampongs aangelegd voor een
te bevolkte» hoofdzakelijk van Javs
School- en Kerknlenwe.
w Hutp aan Oppau. Het hoofdbestuur
van het ^Nederlandsche Rood© Kruis verzond,
van de slachtoffers van de ramp te
aan het Duitsche Roode Kruis een
chèqde ad f 860, benevens 3450 Mk. aan in
gekomen giften.
Het hoofdbestuur blijft zich beschikbaar stel
len tot het in ontvangst nemen van gelden voor
dit doel.
Geen Duitsche trawlers meer
in Umuiden. Volgens een te lJmuiden in
vfascherijkringen niet officieel ontvangen bericht
is binnen enkele dagen van de Duitsche regee-
ting te wachten een verbod ean Duitsche itoom-
trawlctfs om in vreemde havens te markten. Aan
de stoomtrawlers, welk# daarmede zullen door
gaan, zal in de Duiteche havens geen steenkolen
worden verstrekt. Dit verbod moet genomen
zijn op aandrang van den Duitschen kleinhandel,
walks zich beklaagd Veelt, dat to Duitvrfdand
Stedelijks Zwem!nrfcht 1 n g
gesloten.
De Commissie van Toezicht op ds stedelpR
zweminrichting heeft bestoten; hoewel ds wsftra
gesteldheid nog aan den zomer doet denken tol
de temperatuur van het water, naar ons is ma»
degodeeld, dezer dagen nog 60 gr. tra*, h4
bad op Zaterdag 15 Oei te shAen.
Het zwemmen to dit jaar gedaan.
Nu krijgt het voet- en schoolbad weer ra*
kans om, als het tenminste In de bedoeling Ug*
deze inrichting nog te openen vóór het.nieM
we zwemsefaoen begint, waaraan men «rèl bes
gtot te twijfelen, gelegenheid te gejen tot hsl
Ned. Herv. Kerk.
I Beroepen: te Leeuwarden (vnc.-de Buck) ds.
C. G. Wagenaar te Usqvwrt(vaoGroot E«v
zeriak) P. G de Vey Mestdag* te W.
tarte Berneveld, P. J. Steenbeek te Wllnii.
Geref. Kerken.
Aangenomen het beroep te Nieuwer kerk
ari. Ussel ds. A. M. v. d. Berg te Opperdoes
te Molenaarsgraaf c.a. ds. J. Meyer te Beetgum;
te Herwijnen ds. R. Brouwer te Baarland; te
Paesens c.at en te Witmaraum ds. M. P. Pel te
Konerrijlte Zuidwolde de heer P. v. d. Sluis,
cand. te Drachten.
voor het beroep te Nunspeet ds.
R. Zijtotra te Delfahaven.
Chr. Gerst Kerk.
Aangenomenhet beroep te Vhuwdtogen «fa.
H. Hoog endoor* te lires.
Gerei. Gemeente,
te Kampen dn J. Vrsafdebtt te
Bij de benoeming van den zwemmeester veil
do «tod. ,«ratarfch<to« IM T® M
vort- .dwolbod verluidde de 0)>®l
«.Bin, v.* dH loottl. door do® b^vum-or#
niot koo ®®ktod® voor do .«mfaricfctfaB
groloton wo.. Indien dol »oo 1», don lol »«-
kor spoedig fait bodhofa o® do Omnir)..!
worden opongo—old.
Alexander Brb»»11"-,
Voor ilfa -«rok ®oir do b®
roemde rtolfal Alexander bcb™-»1 W"""*"g
K> OcMfc® fa do Reunlo o®
xfal® werk® we* Srmollio. Cb®-®. 5®".
Wim- Krvtoncwsky en Rlraexy Korsakow wore
den uitgevoerd. Marcel van Gooi ral begvlddto
- Iin.immnn fa Gomh emmeeer®. Dtpt*-
drt. co®..» <£<*-
Terkrttgb®r bi) do tan. 1. ie Ven, Goodo. K»
dfan dotrrm ®lfan gtat «plot®, me. woeden
fargogo®. doek fa- Wlc. Voorn.der.
,faixond.rbeden „rvrtfa® w* ®r d. wlv.t.n,
ptadhbfad.
Pr.po.xan.il «ch.lkondif
ingenieur.
Aan 4b Technische Hoogeechool te Delft m
Beroepen
Shedrecht.
Chris*. Belg. lendlngskec k.
Beroeperu te Gen* ds. L.
Utredht
ingenieur de heer X A. Mffa elhier.
Brand te Bergerehecht.
Het hoofdbestuur var» hst Nederlandsche Roo
de Kruis heeft aan zijn afdeeHiv -Ljrtuur te Gere'
da e«m ldst met vrourwun- en ktnderkleeren rav
nen doen toekomen ten behoeve rm 4» riaohte
lor. T® d® brand U Borgombodit.
Brnkmld dd®Bifad-.l«. (oecrettrfa )oo A
Boevting. Gouw. 117), fa twjg g®rt» Wek»
gold® gxmdex® voor do «lacbtoWeto b\ oo.
vangst te nemen.
Eervol ontelag
