«sa
BINNENLAND."
STADSNIEUWS.
W» n
B<rll)lv 90 Oct (W. B.) Itot mmiw. Ubi-
rdediging
|>uitenl«ndsche
jbfcnenL naken Adolf Köster, land*
jGeasler, economic Robert Schmidt tevensmid-
jfleloiwoortieninff art voorloopig ook financiën
Hormo, posterijen Gle*—«rMd Brem, TO-
ieerawe«w Ortiner, luedtle Redbi*ch. Het mi-
viateri* eooc etederopbouw blijft veorleópig ate-
kni
Kat to wit*, 26 Oct (Orient). Volgen*
berichten uit Chareow, werd do groote electri-
ache centrale van deze plaats, die het gaheela
tndustri ©district van electridteh voorziet, mili
tair beret door Engelache detachementen om
•e te beschermen tegen de vernieling door Duit
•che benden en communisten, die een alge
benden hebben nabij het Servische dorpje Tav»
mits je (departement Tetovo) de grens over
schreden. De regeering heeft aan de met de
grensbewaking belaste troepen opgedragen
•dese handen met kracht te achtervolgen. Bo
venden heeft zij een half miUioen dirwriën be
schikbaar gesteld ten behoeve van de slachtof
fer* ven het optreden der benden.
Da geriefden en de erkenning vaa
den Grieksdien honing.
"Athen26 Oct. (B. T. AJ. Men ontlant
In beVoegda kringen, dat bij de gedochtenwfa-
seling maarteen Briand en den Griekschen eer
sten minister en den Griekschen minister van
buitenlandsche zaken het vraagstuk van de
erkenning dea koning* door de Entente 1* san-
De conferentie te Washington.
Londen, 26 Oct <R.) Lord Lee o! Fa.
Vehaiu, eerste lard vaa de admiraliteit, Sastri,
afgevaardigde van Indië en een deel van den
marinestaf en het secretariaat voltrokken van
morgen uit Londen naar Southampton, waar zij
*ich aan boord van de Olympic rullen insche
pen. Ook de Chineesche gezant en de Jepan-
sche marine- en legerdeskundigen gaan aft
boord. De heer Harvey heeft het gezelschap
uitgeleide gedaan.
De conferentie toedien Britten en leren.
Londen, 26 Oct <RJ Ongeveer veertig
tlnionatisrhe loden van het Lagerhuis hebben
dezer dagen een motie van afkeuring aangeno
men tegen de regeering, daar zij zonder voor
afgaande parlementaire machtiging in onderhan
deling is getreden met Sinn Fein, in parlemen
taire kringen geeft men rich over aan gissingen
wat betreft de afmetingen, die dese actie zal
aannemen. Heden worden door verscheidene on
tevreden Unionisten aan de rageerie* vragen
gesteld omtrent de voorwaarden, onder welke de
wapenstilstand werd gesloten en de wjjse, waar
op de Sinn Femers dezen wapenstilstand eer
biedigen. Met name werd de aandacht gevestigd
op het bestaan van Sinn Fein-gerechtshoven en
wend ontevredenheid betuigd over de houding
der regeering.
Lenden, 26 Oct. <R.) Vandaag is er geen
Mqgaderiag van de Iersche conferentie of van
de sub-commissies. Ook zijn er geen aanstaande
vtugoderingen bepaald. Men is echter nog steeds
«ptissistisch gestemd in regeeringskrmgen, hoe
wei de toestand kritiek blijft.
Londen, 26 Oct (R.) Naar verluidt zijn
de Iersche onderhandelingen geschorst in af
wachting van de ontvangst van een (belangrijke
mededeeling uit Ierland.
Uit het Engelsche Lagerhuis.
Londen, 260ct (N. T. A. Draadloos). In
bet Lagerhuis heeft sir Robert Home, kanselier
De Spanjaarden In Marokko.
Madrid, 26 Oct (B. T. A.) Het officteele
communiqué meldt dat de Rifberbers gister
middag uk de stelling Monte Arruit een vuur
gevecht openden, dat laat In den nacht werd
voortgeaet. Doer het vuren niet lang duurde,
trokken de Spanjaarden niet terug. Het blok
huis Toeiet werd door den vijand aangevallen,
maar de aanval werd afgeslagen.
De Japanners In Siberië.
Tokio, 26 Oct. (R.) Besloten is Siberië te
ontnomen, ongeacht den uitslag van de onder
handelingen met de regeering van CWta. De
bescherming der Japwrache bewoners zal wor
den overgelaten aan de voorloopige regeering
van Siberië. Alle Russische wapenen en munitie
worden teruggegeven.
Verspreide Berlohten.
De ramp te Oppau.
Het aantal dooden bij de ramp in de Badl-
sche Aniline- en sodnfabrleken te Ludwigsha-
fen is gestegen tot 504. Men verwacht echter,
dat dit aantal nog grooter zal worden door het
overlijden van een aantal zwaar gewonden.
voorstellen uiteengezet ter verbetering van dea
handel en ter bestrijding van de werkloosheid^
waarbij tot een totaal van 25 mflUoevi pd. at
leeningen aan verscèdttende landen zullen wor
den verstrekt, op termijnen van één tot zes jaar.
In antwoord op m vraag deelde de secreta
ris van dan oveizeesohen handel mede aan wélke
landen reeds crediefan voor den export waren
verleend. Van de 3^300,000 pond sterling dia
reeds waren voorgeschoten, was ruim anderhalf
■rilliean aan Roemenië en 774,000 aan Tsjecho»
siownkije gegeven. Andere lenden aan welke
credieten zijn verleend, waren Zuid-Sla^ië, Pon*
tuga]. Oostenrijk, Polen, de Bultische landen,
Bulgarije en Finland.
Oostenrijk'» geldzorgen.
We en en, 2 6 Oct. (W. B.) Bij de verde
diging van nieuwe credietvoorstellen in den na»
honden raad, heeft de minister van financiën
er op geweien, dat de verdere waardevermia-
dering van het grid een steeds grooter bedrag
voor het aanschaffen van levensmiddelen door
dea staat noodia\ maakt en dat de staat ook
de altgaven voor de ambtenaren heeft moeten
vcrboogtji. Ten slotte hebben ook de veilig-
hc'dunaatregelen, die noodig geworden zijn
dot i de gebeurtenissen in Hongarije, niet onbe
langrijke kosten met zich gebracht. Als de reeds
voo bereide aanzienlijke vermindering van de
bijslagen van overheidswege op de levensmid-
dele.* van kracht zal worden, zal ook het gerezen
vertrouwen van het buitenland zich uiten in een
verandering m de waardeering van de Oosten
rijks che hoon. De minister weee erop, dat de
tot dusver reeds getroffen maatregelen metter
daad tot eer veihpogde inkomst der belastingen
hebben geleid. Binnen enkele dagen zal een
wetaontww p nopens de algemeene inkomsten
belasting en de verhooging van de grondbe
lasting den raad bereiken.
Do maaiokte Putsch von Karl von Habshurg.
Boedapest, 26 Oct. (B. T. A.) Alle lede
Ber door Karl gevormde regeering, die goarres-
taed zijn, sullen naar Boedapest worden ge
bracht om daar terecht te staan, n.l. graaf Julius
JLsdeassy, Rnkoipky en Gustav Gratz.
De regeering heeft den koning uitgenoodigd
'definitief afstand te doen van dor troon en de
pragmatieke sanctie els absoluut afgedaan te
beschouwen. Ook heeft de regeering Karl uit
genoodigd rick over te geven aan het Engelsche
modedeelingcn der Karlistische ge
il heeft majoor Osztenburg zich door het
hoofd geschoten. Zijn troepen zijn verspreid. In
•tad an land is thans alles rustig.
B e rIJ n, 2 6 Oct (N. T. A. Draadloos). Uk
Prang wordt over het ultimatum van de Kleine
Entente aan Hongarije gemeld, dat dk op aan
hingen £pn de Groote Entente ingetrokken is.
Engebch oordeel over Karf* coup cfétot
Londen,2öOct. (N.T. A. Draadloos). De
daden bespreken met ingenomenheid de hou»
Üfng van de landen der kleine Entente ten op
richt* van het avontuur von Karl von Habshurg.
Oe Drily Telegraph wijst er op, del zij zich oven
terughoudend als doortastend hebben getoond.
meen rijd hebben laten verloren gaan, om een
belangrijke troepenmacht aan da grens te ver-
maar dat zoowel Benes, als Take Jo»
de Servische premier onmiddellijk
aamengetrokken troepen niet de grens zouden
overschrijden, voordat admiraal Horthy en de
ffongaaroehe regeering bij made waren te too-
pen of 't kun ai dan niet ernst was om da Kan-
•attack# beweging te fnuiken. Een andar bo-
Jtagifi «i vorMijdend feit was, dat Poten, hos»
tari hat goon Ud I* mm do Klrins Entente, zich
joch haastte zich mat doe* solidair te verklaren.
Üfos—lli* iroopen op Servisch grondgebied,
rrado, 26 Oct (B. T. A.), Benige
moeilijkheden zal komen te staan, mede omdat
da than* voorgestel dewtyzigfengen rssds voor
Indië te nauw zijn. Van het verklaren van oor
lof dient in de grondwet geen sprake te zijn.
De Volkenbond mag in de grondwet niet ont
breken, nu Nederland tot dit Instituut ie toe
getreden.
De heer Troolatra (S. D. A. P. constateert
dat er thans een economische ontreddering is.
De nieuwe democratische staten hebben steeds
voor kun behoud te kampen. Nieuws staats
rechterlijke theorieën ontwikkelen ziek en de
politieke strijd trekt rich in vele landen steeds
meer en meer uit het parlement tere* naar de
a rbeiders-organisaties.
Het is oen zoeken en tasten, een streven *oo-
wol in het eigen belang als In dat van land en
volk. Van de verschillende ontstane stelsels
noemt Spr. Ie het Radenateteel; 2e het wild-
•ocialisme bi Engeland en 3e het economisch
parlement Ook de scheiding tusschen uitvoe
rende en wetgevende macht houdt niet meer
stand. De oude liberale staat heeft feitelijk zijn
tijd gehad. Als parlement staan wij thans volko
men ongeoutÜleerd tegenover de Regeering.
Wanneer de Kamerleden bij den minister van
buitenlandsche zaken inlichtingen vragen, dan
zegt deze, det hij geen bij zonderheden kan me-
dedeelen. De Kamerleden moeten rich dikwijls
afvragen waar zij de verschillende gegevens
voor den omvangrijken arbeid kunnen vinden.
De positie van de wetgevende macht tegenover
de uitvoerende macht der regeering is daardoor
zoo erbarmelijk zwak. Bovendien heeft dit par
lement bij de voorbereiding der wetten niets
te zeggen. Herhaaldelijk heeft Spr. hierover ge-
de Rijkslandbouwproefstations D. de Boer, te
Stompetorea
benoemd tot rechter-plaatsvervanger in de
arrontL-rechtbank te Rotterdam mr. H. Haga,
inspecteur der registratie en domeinen in de 13*
divisie te Rotterdam
benoemd tot secretaris van dn voogdijraad
Amsterdam II, mr. J. Overwater, wonende te
Arasterdam.
grondwetsherziening.
Ds heeren Rutgers, Van Sasse van Ttaelt an
Van Beresteyn hebben amendemwtw ingediend
betreffend»
Erfopvolging.
fci het eecate Md van art 14 der Grondwet
worde na het woord „behoorende" ingevoegd:
„en afstammende van Hare Majesteit Koningin
Wilhelmina, prinses van Oranje-N nseau".
Art. 15 der Grondwet vervalt.
In het aerate lid van art. 18 der Grondwet wor
de in plaats van„door een Pruis of Prinses
van het regeerend stamhuis" gelezen„andere
nakomelingen van Hare Majesteit Koningin Wil-
helmina, Prinses van Oranje Nassau".
In de toelichting wordt o. m. opgemerkt
en regeering meenen, dat de
kans dat een koning zal moeten worden gekozen
thans beter te aanvaarden Is dan de kans dat
een aan Nederland geheel vreemd# tot den
troon zal worden geroepen. De voorstellers der
amendementen deelen die meening en rij zijn van
oordeel, dat het beoogde resultaat niet beter
kan worden bereikt, dan door de wijziging van
art. 18 in 1867 aangebracht, weer ongedaan to
maken. Dan zal opnieuw de eisch van toestem
den hector P. M. H. Córten, de in 1914 be*
noemd werd tot aalmoezenier bij het Nederland*
sche leger, waarna zijn him Staring volgde tot
rector aan het Grzellenhub te T
MV. STATE* ES i
Provinciale Staten Zuid-Holland.
Door het Centraal Stembureau voor de Proe
vtadale Staten ia benoemd verklaard tot lid va*
de Provinciale Staten van Zuid-Holland de heef
H. A. van dar Hoeven te Dordrecht, ter voor*
rieodng In da vacature ontstaan door het oven
lijden van den heer C 11. van Houwelfng.
Vereeniging van Zaonsche gemeenten.
Gedeputeerde Staten van Noordholland heb*
ben te kennen gegeven, dat hun college, tui
nauwgezette overweging van de zoowel schrif
telijk als mondeling gevoerde gedachten o las i
ling, betreffende de mogelijke vereeniging van
verschillende gemeenten of gedeelten van ge*
meenten, gelegen aan of in de omgeving van
de Zaan, geen tonnen heeft gevonden, zoodot
nige vereeniging te bevorderen.
Hieruit blijkt, dat totstandkoming van een
gemeente „Groot-Zaandam", het plan val
samenvoeging van de Zeansche gemeenten
Zaandam, Koog aan de Zaan, Wonnerveer,
Zaandijk, Wormer en Krommenie, alsmede van
vereeniging van enkele Zaansche gemeenten
o! gedeelten daarvan, voorioopif als uitgesk»
ten moet worden beschouwd.
Hangd. o.n. bij bet kobinet-Cort Ten <fer U— j,|j <1, Nederlmtbche worden p*teld
tweed* Kamer.
Vergadering vtm Woenwh^! 26 Ootober.
Geopend LQ5 uur.
Voorzitter mr. D. A. P. N. Kooien.
Regeling van Werkzaamheden.
De Voorzitter stek voor, de gewijzigde
pensioenwetten ia behandeling te nemen na de
Grondwetsherziening.
Indien blijkt dat over deze pensioenwetten al
gemeene beschouwingen zullen worden gehou
den, zal spreker voorstellen tijdens de behan
deling van dé Grondwetsherziening avondver
gadering te houden.
Voort# stelt de Voorzitter voor een aantal
wetsontwerpen aan de orde te stellen tegen
Donderdag 3 November, waarover blanco-eind
verslag is uitgebracht
Hiertoe wprdt besloten.
Grondwetsherziening.
Aan de orde zijn da wetsontwerpen tot het
in overweging nemen van een voorstel van vrr-
wdcrinir TO. bet Ie. He, Die, TVe. Ve, VDe,
VHJe, IX en JQe hoofdstuk en van de Additio
neel# Artikelen der Grondwet.
De Voorzitter stelt voor de algemeene
hanrh n nwningrn over de verschillende wets
ontwerpen tegelijk te houden, met uitzondering
van die onderwerpen, welke op de artikelen be
trekking hebben.
De heer Troelstra (%D. A. P.) vraagt of
het in de'bedoeling ligt, #m bij de algemeene
beschouwingen al delgend te behandelen, wat
anders bij de algemeene^ beschouwingen over
alk hoofdstuk zou worden besproken.
De heer van Ravesteijn (C. P.) vraagt
of ^peciale onderwerpen bij de algemeene be
schouwingen kunnen worden aangeroerd.
De Voorzitter antwoordt toestemmend.
De heer Troelstra kan rich hiermede
vereenigen. f
Overeenkomstig het voorstel wordt besloten.
De algemeen# beschouwingen worden ge
opend.
De heer Merchant (V. D.) vraagt in de
eerste plaats, waarom .thans weder een Grond
wetsherziening noodig is, waar het namelijk 4
jaar geleden is, dat een herziening heeft plaats
gehad.
De voorstellen welke thans aanhangig zijn,
zijn volgens spreker een bedenkelijk uitvloeisel
van de voorgespiegelde hervormingen, nadnt
het onweer van November 1918 was afgedre
ven. De drang naar herziening is aanmer
kelijk bewoeld. Spr. acht het van belang met bet
oog op dese voorstellen, te herinneren aan de
atmosfeer, waaronder de herziening werd toe
gezegd. De eischen welke aan de regeering wer
den gesteld, komen ongeveer op Wt volgende
neen men wilde een onbekwame man of vrouw
van vorste lijken bloede niet op den troon zien
kamen, het recht van oorlogsverklaring aan de
Kroon ontnemen,vrouwenkiesrecht invoeren,
de rechtspositie van de vrouw versterken en
nien richtte een krnchtigen aanval op de Eerste
Kamer. Men twjjfelde voorts aan het bestaans
recht van den Rand van State, terwijl men den
volksinvloed versterken wilde door invoering
van het referendum enz. Beziet men nu in dit
licht de betrekkelijke stukken, dan maakt het
betoog van de regeering een armolijken indruk.
Het is alsof men de aanleiding tot de herrienitig
geheel uit het oog heeft verloren.
De thans voorgestelde veranderingen zijn ge-
Keel tonder leidende gedachte yen snmonharig. Zij
blijven ver beneden de verwachtingen. Zoo was
voor een deel van ons volk van gewicht de
verruiming van de gelegenheid tot openbare
godsdienstoefening. De regeering heeft deze
echter teruggenomen, en de redenen, welke rij
daarvoor aangeef, zijn weinig aannemeliik.
Ook bracht de regeering de verordenende be
voegdheden van andere lichamen dan de open
bare onder bij het hoofdstuk Waterstaat, waar
het niet thuis behoort.
Hetzelfde geldt van de hervorming van het
Koloniale staatsrecht, dat bij bet hoofdstuk:
,Vnn den Koning" is ondergebracht.
Voor deze materie is een nieuw
hoofdstuk noodig. Voorts' merkt spreker
op, dat de voorstellen niet fa) het teeken der
tander elkaar hebben besloten dat de aldus 'democratie staan. Eveneens fs onvoldoende ge-
Sregeld de rechtspositie van de vrouw. Ook
dient de grondslag voor de Eerste Kamer te
worden gewijzigd. Van het referendum wil da
Regeering niet weten, maar Spreker is hot ge
heel eens met de nota-Limburg over deze
kwestie. Het referendum prikkelt tot hoofjer be
leid, tevens wordt het werk van Regeering én
laden van de Statan^Generaal er door ver
eeuwigd. Al* correctief is het referendum be
slist noodzakelijk. Ten aanzien van de koloniën
merkt Spr. op, dat men met het oog op de snel
den. Toen de commissie voor de economische
politiek werd ingesteld over den Hoogen Raad
van Arbeid, den Nijverheidsraad, den Midden-
standsraad, den Mijnraad, den Onderwijzers-
raad, de commissie voor georganiseerd overleg
in ambtenaarszaken, enz.
Uit dit alles blijkt dat ons parlementaire stel
sel iv*t aan de behoefte des tijds voldaet. Al
dezi' belangrijke, zaken kunnen bij Koninklijk
besluit worden geregeld. De heer Troelstra
merkt voorts op dat In de Novemberdagen het
Nederlandsche volk iets van de behoefte aan
economische en politieke vernieuwing heeft ge
voeld. Als gevolg hiervan heeft de regeering een
Staatscommissie Ingesteld, waarvan we thans
de vruchten voor oas sien, D >ze herziening is
evenwel de berg die de muis heeft gebaard en
bewijst dat het leven van den nieuwen rijd niet
is doorgedrongen tot de regeering en ook niet
tot het Nederlands che volk. Het standpunt van
de sociaal-democraten tegenover deze herzie
ning is belichaamd in de nota-Schaper.^ De
machtsverhoudingen van het oogenblik dienen
in de Grondwet te worden belichaamd. Spreker
verwijst voorts naar de resolutie, aangenomen
op het 2e Internaal Congres te Genève. De heer
Troelstra is evenwel van meening dat ook met
het behoud van de constitutioneele monarchie
en binnen het raam van het burgerlijk parle
mentaire stelsel veellmfër had kunnen worden
gedaan dan de regeerang thans deed. In dït ver
band wijst spreker qp de verlaging van den
kiesgerechtigden leertijd. De Eerste Kamer
dient te vervallen. Oqk dient te vervallen de
vrijdom van personeel# belasting voor de We»
van het Vorstelijk Huis, de ridderorden en de
adeldom, hét als daadzaak aannemen dat er
sen leger eh een vloot zal zijn.
Ook de wijze van veranderingen In de Grond
wet dient te worden Vergemakkelijkt. De regee
ring heeft thans het referendum hiervoor inge
steld, maar daardoor wordt de zaak juist be
moeilijkt. Ook de intrekking van de aanvanke
lijk voorgestelde veranderingen van Hoofdstuk
6 (Godsdienst) kan spreker niet begrijpen. Spr.
beschouwt dit als een phase <yn zich van de
zaak af te maken. De heer Troelstra is van mea
ning dat de enghartige geloofshaat van de pro
testanten tegen de processies, lang niet leeft
bij d# overgroote meerder}j«i<L-iUin ons volk.
Hij vraagt daarom of deze poging tot vrijheid
van beweging dan d%)r een paar kleine par
tijen van de rechterzijde kan worden verijdeld.
De conclusie van spreker over de thans voor
gestelde herziening is dan ook dat deze in ver
gelijking met de machtige veranderingen van
desen tijd slechts een pover gekrabbel is.
De heer van R e v e s t e ij n (C. P.) verge
lijkt de thans voorgestelde Grondwetsherziening
met die van T917, welke stond in het teeken
van het compromis. De liberale partij offerde de
openbare school en daarmede ook haar oppo
sitie op als regeeringspartij. Het meest afzich
telijke waa evenwel de houding van de S. D.
A. P., die medchielp om de openbare school te
vermoorden, teneinde zoodoende het algemeen
kiesrecht te krijgétt. Spr. merkt op, dat men
thans een belangrijke herziening mocht ver
wachten met het oog op de gebeurtenissen in
November en December 1918 en de gedane toe
zeggingen. Men wilde toen een werkelijken stap
doen in de richting van de democratie. Van deze
plannen is in de huidige voorstellen niets oven-
gebleven.
Spr. noemt de voorgestelde wijzigingen ge
ring en onbeteekenend en volstrekt onvoldoen
de, vooral ten aanzien van uitbreiding van het
kiesrecht en den invloed van het volk op het
buitenlandsch beleid.
De heer Van der Laar is tegen opheffing
van het processie-verbod in het belang der vrij
heid van niet-kathoiieken, die tot eerbiedhetoon
zouden kunnen worden genoopt bff processies.
De beteekenis der grondwetsherziening acht
ook hij niet groot. Wat de herziening verder be
treft, deze heeft spreker teleurgesteld. Hij had
verwacht dat daarin zou zijn opgenomen af
schaffing der Eerste Kamer en invoering van
het referendum.
De vergadering fs hierna verdaagd tot mor
gen T uur. I
Berichte*.
De Staatscourant \|m 26 October bevat
o*. de volgend kon. besluiten
benoemd tot burgemeester van Warmenhuizen
J. Burger, burgemeester van Harencarspel
op verzoek eervol ontslagen met dank jhr. mr.
J. A. v. d. Does, als lid van den Voogdijraad
te Amsterdam
verleend de zilveren eere-medaille der Oran»
je-Nassnuorde aan A. J. v. d. Wedden, bedrijfs
leider bij de N. V. Boek-, Courant- en Steen
drukkerij v. h. G. J. Thieme te Nijmegen
op verzoek eervol ontslagen T. de Jong, als
schoolopziener in de inspectie te Groningen
ingetrokken de benoeming van J. Nortier
tot officier-vlieger 3e klasse* bij den marine-
luchtvaartdienst
benoemd bij het reserve-personeel der land
macht, besterad voor den dienst bij den Vrijwil»
llgen Landstorm, tot reserve-tweede-luitenant,
de eervol ontslagen in positie met den rang van
twoede-luitenant gelijkgestelde lendstonnpUchtl-
ge K. Hoonstra, van het wapen der infanterie
aan de huwelijken van alle afstammelingen von
prinsessen van het regeerend stamhuis. Met da
staatscommissie achten zij nakoming van dien
eisch als regel niet «e verwachten, zoodot due
door dien eisch de vrouwelijke erfopvolging
binnen enge grenzen wordt beperkt.
Herstel in zijn vollen omvang van dan eisch
van toestemming voor een huwelijk, op den ge
noemden grond, sluit de gedachte uk, dat die
toestemming een bloote formaliteit *ou zijn. Dia
eisch strekt juist om te bevorderen, dat nfeKtot
den troon worden geroepen personen, die voor
Nederland geheel vreemd rijn.
In verband met in 1887 gerezen twijfel omtrent
den werking skiing van de bepaling, kan met
worden volstaan met het schrappen van de woor
den „door een prins of prinses van het regee
rend Stamhuis", maar behoort !n art. 18 duide
lijk te blijken, dat de eisch van toestemming tot
een huwelijk gesteld worde aan alle nakomelin
gen van H. M. Koningin WBheltnina.
De uitsluiting van vrouwelijke erfopvolging
anders dan door nakomelingen van Koningin
Wilhelmina, ware rechtstreeks in de Grondwet
aan te brengen door de voorgestelde wijziging
van art. 14.
Overigens kan art. 14,. evenals art. 13, onver
anderd behouden blijven.
Aldus zal, met uitsluiting van verder verwach
te, voor de nakomelingen van H. M. Koningin
Wilhelmina een stelsel van erfopvolging gel
den, dat beter dan het door de regeering voor-
gedragene beantwoordt aan de eischen welke
ook de Regeering stelt.
a
De heeren Rutgera, Scheurer, De Monté Ver
Loren, Tijlstra, De Wilde, Beumer, Schouten en
Van der Molen hebben amendementen ingediend
betreffende
Stemplicht.
Het vierde lid van art 80 dar Grondwet ver
valt.
De toeMchtinq vermeldt dienaangaandeHet
amendement strekt om uit de Grondwet te ver
wijderen al wat naar stemplicht heen wijst.
Bij aanneming van het amendement ligt het
hl het voornemen van de voorstellers een wijzi
ging van het regeeringsontwerp betreffende de
additioneel e artikelen voor te stellen, waardoor
de stemplicht zal worden afgeschaft.
Het Kamerlidmaatschap.
In den eersten volzin van het eerste lid van
art. 89 der Grondwet wordt in plaats van
ff 5000" gelezen„13000", en ij} plaats van
„reiskosten", „reis- en verblijfkosten".
De voorgestelde toevoeging van een vierde
lid aan art. 89 der Grondwet vervalle.
Blijkens een toelichting rijn de voorstellers
van oordeel, dat de tijdsomstandigheden niet
doogen verhooging van de voordeelen, aan bef
Kamerlidmaatschap verbonden, of toevoeging
van nieuwe voordeelen.
Zij meenen echter, dat er grond is om aan
de leden der Kamer, die buiten Den Haag wonen,
de 'korteit te vergoeden, die uit de waarneming
van het Kamerlidmaatschap voortvloeien.
Nederland en de mislukte staatsgreep in
Hongarije.
Het Ud der Tweede Kamer, de heer Troelstra,
heeft aan de ministers van Buitenlandsche Za
ken, van Justitie en van Binnsnlandsche Zaken
8e voigwvde vragen gesteld:
lo. Hwtt de regeering kennis genomen van
het persbericht qjt Berlijn, volgens hetwelk een
vertrouwde van ex-Keizer Karl, graaf Berchtold,
uit Zwitserland te München is aangekomen «n
van daar naar Nederland gaat?
2o. Heeft de regeering rich omtrent de juist
heid van dit bericht op de hoogte gesteld en wik
rij |de Kamer hieromtrent inlichten
3b. Kan de regeering de verzekering geven,
dat bedoelde persoon in ons land niat is of zal
worden toegalaten
B. en W. van Hilversum hebben 'den raat
voorgesteld, het vermanigvuidigingscijfer voo«
de plaatselijke directe belastingen naar het ine
komen voor 1922—1923 te bepalen op T.7, dit
ia 0.2 minder dan dit belastingjaar. Zij rekenen
daarbij op een winst van 100,000 uft de ga«N
fabricage. Voorts stellen zij voor, dan prijs van
het gas op I Januari te verlagen met 1 ct. pof,
M'. De prijs is thans 16 ct
De post voor onvoorzien is uitgetrokken ad
slechts 123,000. In verband hiermede prijzaA
B. en W. de uiterste spaarzaamheid aan.
Ter vervanging van den heer Treub, 'die als
Ud der Tweede Kamer ontslag heeft genomen,
is de heer De Kanter door den voorzitter der
Kamer benoemd tot lid der commissie voor het
instellen van een onderzoek en kat aitbrengen
van verslag aan de Kamer over de wijze, waar
op de contracten (voor de levering van vlieg
tuigen) bedoeld in den brief van den mjnister
van Oorlog ad int. van 25 Februari 1920, zijn
gesloten en uitgevoerd.
Jubileum Dr. Nolens.
Naar wij vernemen heeft de club vta ft. Kath.
Kamerleden besloten, om bij terugkeer wan mgr.
Nolens uit Genève, waar hij de Ned. regeering
vertegenwoordigt ter internationale arbeidscon-
ferentie, dit Kamerlid een diner aan te bieden
tef gelegenheid van zijn 25-jarig
schap.
C J. A. Wijnaendts. f
In den ouderdom van 80 jaren is te Hflvore
sum overleden de heter C. J. A. Wijnaendts, oud
burgemeester, oud-lid van da Prw. Staten van
Zuid-Holland, oud-wethouder der garesente HT
-wrf. Mufo-
P.VLR Corten. f
- In hét klooster Maria Hil! te Neuewfcr-BaH
P «v. ivUiiilii li. tui iici ira|#vii u—
bro—md tot lid dar commtei. wt *dvta« voor (DntocUondi ta nMr d« mUt. «*M»» «d wordm.
De tabakswet en de marktkooplieden.
De Federatie ven marktkooplieden-vereenf»
gingen in Nederland hield gisteren in het gm
bouw „Cito" bi Den Haag een vergadering!,
onder voorzitterschap van den heer L. OtdseCi
De vergadering was belegd met het oog op hef
feit, dat er een wijziging zei noodig zijn in dl
Tabakswet indien de marktkooplieden in eiga*
ren, sigaretten en tabak hun bedrijf zullen kun*
nen blijven uitvoeren. Het onderwerp werd tota
gelicht door den heer M. de Goeffe, voorrittaf
der Federatie.
Een motie werd aangenomen, waarin als bta
sluit wordt medegedeeld, dat met aBe wettigt
middelen getracht sal worden te verkrfjgwta
dat deze categorie haar vak ongehinderd M
blijven uitoefenen. J,
De motie wordt gezonden aan den mfnitaf
van Financiën en aan de Staten-Generaa^
De „Zeeland." '"Ik
Met den winterdienst op.de Duitsdié I(NA|K
welke 26 October Is IHfeegaan, ie het aadf
ttT doorgaande rijtuigen naar Middan-Europtej
in aanahnting op den xnafldienst dar „Zeeland*
to VUssbigen met £n vermeerderd. Er
thans 't morgens in den mafltrdn uit VUasbgedf
ook oen doorgaand rijtuig naar Frankfurt aki
via Goch-Keulen, waardoor de reizigers reads U
12.08 nam. te Keulen en te 6.04 nam. te Franli
furt aAL zullen aankomen.
Nevens deze belangrijke verbetering velt oc*
nog te vermelden, dat de reizigers 55 minuted
vroeger te Londen zullen aankomen, nJL 9.45
VJn. in plaats van 10.20 v.m., terwijl door hal
reizend publiek zeker met genoegen zal wordeif
vernomen, dat de personen-tarieven tussdwd
Nederlandsche stojjons en Londen via
gen, niet onbelangrijk worden verlaagd,
Uit het steentijdperk.
Te Hengelo vond iemand een steent*
te Enter is een steenen bijl gevonden,
Een nieuwe wandeling. a
In de Zaterdag te Almelo gehouden veii|JMM
ring van afd. VTI van den A. N. W. B. werd
medegedeeld, dat vermoedelijk het volgend jaag
gereed zal zijn een wandeling van Denekamjl
over Ootmarsura, Almelo en Rijssen naerMoaj
kei o, en noordwaarts over-Omman an DotiMf
naar Zwolle.
Bezuiniging^ 4
Om te bezuinigen heeft het gemeenteStaWM
van Haarlem aan al da tijdelijke ambtanaj^
tegen 1 December ontslag aangezegd,
Aan fat kortste eind.
Te Schagen weigerde iemand zijn SelattMB
tot een bedrag van A T.50, te betalen. Dit hatj
een Onkosten-bedrag Iran 12 tengevolge. Oft
den dag vóór den Büblieken verkoop zijner «j
beslag genome» jjreubelen betaalde hij allee* J
i
DB LOONSVERLAGING IN DB
METAALNIJVERHEID.
De samenwerkende organisaties In 4f
metaalindustrie te Deventer, werkzaam bij dê
leden van den Metaalbond en de R.-K. Werkt
hebben de staking geprot
clameerd op j^^idag 31 October. De staking
omvat alle gr<^fabrieken te Deventer, ook dia
waar de loonsverlaging niet dadelijk ingaat. U4
ongeorganiseerden hebben zich bij de georganie
teerden aangesloten.
Blijkens een onder do metaalbewerkers vers
spreid manifest Van het comité uit de metaal!
bewerkersbond wordt an de metaalbeweriteij
door de diverae boatmen geadviseerd, Maanoog
het werk «iet te herentten te Amerefoort, Ape'
door», de Bilt, Bolnes, Deventer, Dordrech
SUedrecht, Kinderdijk, Krimpen aan den Use®
Olst, Oudewater, Rotterdam, Schiedam, TM e
Utrecht, indien de loonsverlaging daar «J
doorgevoerd. Den metaalbewerker* te W*1
wordt - blijkens een bericht van daar
gewezen, rich voor staking grnoed te houd*
fadlm het Wto «toto. rfrórot, ook
voedt Uido ITO"
D» iMhi oaa d. Baret. Nod. Bijviel"
Machtn.fahri.fc Tochro R Bnrgcre mi
de Dove Ebardeniabdek der firma H. Zwet
Drew, «hm» oii, 1 F«br.
vnbgtac *1
TO tór «U* to TOW—'.TO d. rtjM"
aan da «retor, tobrtok» m reado
gaan al* de
Slapte op da fiiollnft.
li voAand met de groote slapte op ds Algo-
pieene Landsdrukkerij ie, naar de I
aan de Rijksinstellingen opdracht
drukwerk aan partfcwHwa drukte
geven, alvorens te hebben grfnfonneerd al het
werk wellicht door da Landsdrukkerij kan
den uitgevoerd.
DE SPAARNDAMSCHE MOORDZAAK VOOR
HET AMSTERDAMSCHE HOF.
hi da namiddagzittbig van Dinsdag verklaar
den get. v. <1 P. nog, dat beklaagde toen hij ge
detineerd waa 's nachts erg onrustig was en in
zijn bed overeind ging zitten, de woorden uit
sprekend: „had ik 't maar niet gedaan."
Mr. Pauwels vroeg aan getuige of beklaagde
niet veel pochte.
Geutige antwoordde, dat bekt. in dronken
stand veel pochte.
Mr. Pauwels: Toch niet over deugden?
GetuigeNeen, over misdaden, door hem be-'
De gedetineerde Willem H."verklaarde, dat hij
tegenwoordig is geweest bij de afspraak, die
beklaagde op Kerstmis 1919 met dm vorigen
getuige maakte, o» zijn tante te bestelen. Toen
beklaagde met Van der P. op stap ghup, is ge~
.tuige op de fiets gevolgd, in gezelschap van
Van der M,' die ook in het logement te Haarlem
tegenwoordig was. De inbraak is niet doorge
gaan.
Voorts deelt getuige mede, dat hij met R,
Kees H., Thijs G. en E. naar Anna Paulowna is
jeweest, waar men den z.g. Katteboer wilde be
itelen.
In een schuurtje bij de boerderij wachtten zij
op het verschijnen van den Kattenboer, die naar
mededeeüngen uit Anna Paulowna ontvangen
zijn geld altijd op het lijf droeg. Men wachtte
echter vruchteloos de Kattenboer verscheen
niet. Het gezelschap keerde toea naar Haarlem
terug. (De Kattenboer is later vermoord).
BeklaagdeDe ben een keer mee geweest na ar
Anna Paulowna, maar ben in den trein zoo dron-
im geworden, dat ik in de spoorweghalte mijn
mes moest uitslapen tot den volgenden mor-
«n.
Raadsheer-rapporteur mr. Jolles. Vanmorgen
(leeft beklaagde gesegd, dat hg nooit te Anna
aulowna was geweest.
BeklaagdeDat is een abuis geweest.
Mr. JollesAls Je geloofwaardig voor het Hof
wilt zfjn, moet je zulke abuizen niet te veel ma
ken.
Getoige E. verklaarde, dat beklaagde met hem
en de onderen mee naar Anna Paulowna is ge
weest Op da terugreis moest getuige, die slechts
reugeld tot Alkmaar had, te Alkmaar zijn re
volver verkoopen, teneinde aan reisgeld ta ko
men.
Getuige deelde verder mede, dat beklaagde
he* vertelde dat de moord te Spaarndam door
'één persoon was gepleegd, maar ok de wijze
waarop R. 't vertelde, maakte hij op, dat R. zelf
'den moord had begaan.
Volgens getuige beschuldigt beklaagde zich
zelf vaak van dingen, waarvan hat niet vaststaat
dat se gepleegd zijn.
Getuige Rikje W. verklaarde Kerstmis 1919
sanwecig te zijn geweest, toen beklaagde voor-
stalde de „kraak" bij zijn tante te Spaerndnay.
te doen. Beklaagde vertelde meermalen, dat hft
de MelcMer's vermóórd had. Getuige vond 't
niets bijzonders, dat de jongens zoo openlijk
ovar misdrijven spraken. Er werden destijds el-
kan dag misdrijven gepleegd en de Jongen* spro
ken ar zonder terughouding over. Toen be
klaagde zichzelf beschuldigd, was hij wiet
Mr. PauwelsHebt u wel eeno ruzie met R.
gehad?
GetuigeNeen. De vond het een heel leuke
man. Maar toen hij 't bekende, heb ik hem toe
gevoegd „als j(j 't gedaan hebt, ben je 't dood
trappen niet waard."
Grietje H. uit Haarlem is, evenals de vorige
getuige, tegenwoordig geweest bij de afspraak
ora de tante van beklaagde te bestelen. Ook zij
zegt dat beklaagde in niet dronken toestand ver
teld heeft den dubbelen moord te Spaarndam
te hebben gepleegd.
Beklaagde blijft ontkennen.
Getuige H. verhaalde nog van de vrees die
beklaagde toonde, toen M. gearresteerd werd;
hij was bang, dat hij nu spoedig ook gearres
teerd zou worden en daarom van plan was het
land te verlaten. A
Voorts vertelde beklaagde haar, dat M. hem
had gezegd, dat het geld ergens in den grond
zat en dat als hij „er uit kwam" hij zijn deel
zou krijgen. Ook over bedreigingen van Mei»
chior door beklaagde gewaagt getuige. Zij be
schouwt beklaagde niet als een opsnijder.
De verdere behandeling der zaak werd hierop
geschorst tot hedenochtend 10 uur.
pleagd werd, op beaoek hij getuige'» vrouw Is
gewecoL Getuige wou «iet thuis en kan dus niet
zaggon hou iaat hfj gekomen aa hoe laat hij
vertaokheu ia. „Mijn vrouw segt gat die
edel karakter heeft kan ook niet preciaa
hij de woning heeft veris-
hare vevtlariagea ia Dirk R. om half negen
Bij het gistter voortgezette getuigenverhoor
verklaarde Annie H. met den logementhouder
.hfisteren als getuige gehoord) te hebben samen
gewoond. R. heeft er wal eens over gesproken
den moord gepleegd te «ebben, doch dan bleek
hij in beschonken toestand te zijn. Toen getuige
'•ot R. gezegd heeft het afschuwelijk te vinden
antwoordde R: „Voor een borrel «toe ik een
moord."
Volgens het proces-verbaal van de zitting der
.rechtbank sou getuige meer verklaard hebben,
i»och blijkens een mededeeling van den inspec
teur van politie Woud, is het niet onmogelijk,
dat eenige vergissingen in het proces-verbaal
Voorkomen.
*Mej. Vogel deelt mede, dat Melchior bang
pas voor R. Over de moordzaak kan zij geen
inlichtingen geven. Getuige van Korlaer zegt,
dat R. verteld heeft dm moord te hebben ge-
4>leegd, doch R. heeft wel eens opgesneden.
Getuige De Vries zegt, geslacht te hebben
»j den slager M.
Toen gut op 5 November WH) de slagerij
Van M. verliet, had hij een hakmes een sla
gersmes achtergelaten.
Den volgenden morgen (na den moord) wer
den de mensen thuis bezorgd. Zij waren schoon
gemaakt, terwijl' de messen gewoonlijk vuil te
ruggehaald moesten worden. Meestal moest get.
«elf de messen terughalen als hij bij M. ge
dacht had.
Mej. Maria C verklaart dan beklaagde om
streeks den tijd van den moord meermalen ge
sproken te hebben. Hij had toen een vonnis
Voor vernieling ven het hekje vaa het hui* van op, hoe l
WeWiior en heeft zich wel een* uitgelaten, dab ■fcstelde
Wf daarom Melchior sou vermoorden. Toen JUT werk i
Ret hem ar op vaa*, dat Melchior loth een
*wde ma» waa, hoeft ft. geantwoordJHij wal
aan I"
1_ Het verhoor dar gqfjgta
^yerolg* a. „tofr,, itAmlfo go-
totwr dm beklaagde, Piet R. deelt
•ted^dft Dirk op dm avond dat da moord ge-
Getedgu: JDtt te wd mogelijk".
President lot getuige: JKwam Dirk vaak hij
u thuis r
G^uigu „Ah hij in goede harmonie met mij
was, kwam hij dikwijls anders sloeg ik hem de
trap af."
Mijn bi oer is onschuldig. Hoe kan hij trou
wens de-« mooid op twee menschen tegelijk
gepleegd hr-bben."'
„Ziet U Vans", zegt getuige met atem-
vci heffing tot den president - „twee menscben
om het leven te brengen, zonder een droppel
bloed op Uw goed te krijgen Ik hoop dan ook
lat U mijn broer niet zal straffen en ik zou
gaarne met U in contact willen komen, teneinde
nadere inlichtingen omtrent den werkelijken da
der te verstrekken".
President„Het is zeer te begrijpen, dat gij
alles wik doen, om U broer te redden. Waarom
deelt U dan niet mede, wat U van da zaak
weet V
Getuige „Ik kan in het openbaar geen in
lichtingen geven."
Getuige van P. deelt mede, dat Roza, ah hij
dronkort was, opschepte.
Na de pauze deelde de getuige h décharge
S. mede, dat hij veel met bekl. R. omging. Deze
is altyd een schreeuwer geweest en getuige heeft
dan ook bekl.'s meermalen herhaalde verzeke
ringen, dat R. den moord had gepleegd, in twij.
fel getrokken.
Aan getuige Pe V„ winkelier, stelde de verde
diger mr. Pauwels de vraag, hoe beklaagde be
kend stond. Bekl. zoo antwoordde deze
was in zijn prilste jeugd voorbeeldig. Het was
bekl. in de wereld tegengeloopen. Hij was een
zwakkeling. Get had het volste vertrouwen in
beklaagde en beschouwde hens niet als een mis
dadiger. Getuige geloofde, dat het meerendeel
van de bewoners van Spaarndam bekl. niet tot
een misdaad of het aanrichten van een bloed
bad in staat zou achten.
Ook deze getuige zeide evenals een der vo
rige, dat als R. tegenover hem stond met een
revolver en hij (getuige) had een „snijkoek" in
de hand, zou R. op den loop gaan (hilariteit).
Een andere getuige legde eveneens een gunstig
oordeel over den beklaagde af. Deze had een
goed karakter. Na den moord verdacht een deel
van Spaarndam R. en een ander deel den zoon
van d# verslagenen.
De presidentJa, maar 't te al lang gebleken
dat de soon van Melchior op den bewusten
avond rustig in Aalsmeer zat:
Weer een getuigo beweerde, dat beklaagde
geen Jef' had, om de daad te plegen. Bekl. ge
bruikte veel sterken drank als hij dronken was,
kon een kind over hem heenloopt», aldus ge
tuige.
Een grondwerker verklaarde ia gelijken geest
Hiermee was het getuigenverhoor efgeloopen,
Mr. Jolles, raadsheer, vroeg ten slotte aan
beklaagde„Is het waar, dat Je Melddor in
ernst of in gekheid mat een mes bedreigt hebt
Beklaagde„Neen."
Mr. Jolles wees beklaagde er op, dat Hij in
der tijd bij de politie wel beweerd had, den
ouden Melchior met een mes bedreigd te heb
ben, naar aanleiding van het hekje.
Beklaagde ontkende zulks aan de politie ver
klaard te hebben.
Hierna wees mr. Jolles beklaagde er op, dat
deze na diens verhoor door den rechter-commis-
saris had uitgeroepen„Als de getuigen onder
eede bij huh verklaring blijvèn tal de bom wel
barsten." Wat wordt daarmee bedoeld
Beklaagde bleef hierop het antwoord schuldig
an zeide alleen „ik ben een onschuldig mensch".
De advocaat-generaal mr. baron Harinxma
thoe Slooten zeide, dat'Melchior toch wel be
dreigd is door bakL, immers deze heeft her
haaldelijk politie-assist en tie ingeroepen.
Mr. Jolles: „Verder heb je gezegd, dat er een
complot tegen je is, dat jou in de gevangenis
wil hebben".
De president mr. Bijleveld: „Hot is heden ee»
heel belangrijk oogenblik voor je in je leven".
Mr. Pauwels, de verdediger: „Misschien kan
R. in het algemeen iets over de misdaad mede-
deelen?"
De president: „Wat Is er nu aan van het
mededaderschap van M. Heb je menscben in
het huis van Melchior zien gaan?"
Beklaagde: „Ik heb alleen dien avond op de
brug met Hamers, den sluiswachter, staan pra
ten en heb toen niet op het huis van Melchior
gelet."
Mr. Jolles: „Wie heeft het dan and gedaan?"
Beklaagde gaf geen antwoord.
De president: „WD Je misschien er iemand
niet in halen, ter wille van een vrouw?"
Beklaagde deed daarop een breedvoerig veï-
haal, waaruit viel op te maken, dat een zekere
Jan K., die met M. werkte, hem verteld had, dat
Neb's W. de misdaad had gepleegd.
Mr. Jolles: „Nu noem je weer NeHs W. en
vroeger waren H. en «N. de daders. Er zijn al
52 verdachten geweest in deze zaak."
Beklaagde zeide. dat hij zich niet herinnerde
H. en N. als schuldigen te hebben aangewezen.
Mr. Jolles: „Je segt altijd maar weer, dat het
onjuist ia, wat je vroeger trerklnnrd hebt, of je
zegt dat het niet waar te. Maar daardoor wordt
je houding steeds meer ongeloofwaardig."
De zitting werd hierop verdaagd tot heden-
ind 10 uur. Dan zou de advocaat-generaal
quisitoir
Het O. M. etechte hedenmorgen levenslange
gevangenisstraf.
HET SPOORWEGONGELUK BIJ WEESP.
Gistr zijn vow de Eerste Kamer der Ar»
rondfcsements-rechtbank te Amsterdam de plei
dooien gehouden inzake de aansprakelijkheid der
H. IJ. M. vow het bekende spoorwegongeluk
op 13 September 1918. Een commissie, ingesteld
door den minister van Waterstaat, had indertijd
deze aansprakelijkheid ontkend. Mr. J. da Vrie
zen het eerst aan het woord komende, ging in het
kort den loop dezer zaak na en wees er o.m.
hoe lang deze procedure had getraineerd.
vervolgens da vraag of wel alles in
zou zijn gesteld deze ramp te voorko
men Was die dijk in dien tijd van slagregens
voldoende onderzócht Ondanks dien regenval
was aan dazen dijk niets gedaan, evenmin was
aan orer gegeven langzaam te rijden of den trein
■dnder te belasten. Maatregelen dia alk parti
culier bi dergelijke dagen w*i hebben geno
men, zijn door de H. U. S. M. «iet getroffen.
Het algemeene verweer „er was geen enkel
verschijnsel, dat op een eventueels ramp Aiid-
d^j gaat, aldus mr. de Vriese niet op. Al*
dg spoor een dtffc, die door den Staat te aange
legd, overneemt, dient die door haar te worden
onderzochten het gaat niet aan eéh dergelijk
drek bereden traject dertig Jaar lang niet te on
derzoeken.
Begrijpelijk is een minder grondig onderzoek,
doch dan dient men ook de risico te aanvaar
den. Daarbij komt nog, dat het rapport der
Staat^rommfcsie uitwijst, dat de bewuste dijk
relatiéf achteruit is gegaan. Daarbij i^Het
teriaal in den loop der jaren zeer veel zwaar
der geworden. Geeft de rechtbank alleen a! doze
hoofdpunten toe, dan staat, volgens mr. De Vrie-
«r, de schuld der maatschappij reeds voldoen
de vast. Uitvoerig ging mr. de Vriese ve» volgens
na, wat de Maatechappij voor de slachtoffers
had gedaan. Zij bleek zkh hierover niet bekom
merd te hebben en verschillende slachtoffers
hadden pleiter dan ook medegedeeld, dat de
spoor zelfs vrachtkosten voor de slachtoffers
hebben berekend.
De raadsman der H. U. S. M„ mr. Molster,
ontkende dit echter.
Ten slotte wees mr. De Vriese er nog op, dat
uit het rapport op verschillende punten blijkt,
dat de dijk in meer dan één oplicht verslech
terd was. Men had niet mogen uitgaan van de
stelling„het zal wel goed gaan". Dot i# in
een dusdapigen regentijd een zeer gevaarlijk en
onduldbaar principe.
Er was geen sprake van een „inwendige en
onvoorziene aardverschuiving"; bij slagregens
als in het najaar van 1918 vielen, is het duide
lijk, dat men had moeten onderzoeken, of er geen
reden was een deskundig onderzoek naar den
toestand van. den dijk in te stellen.
Mr. van der Biesen wees er in zijn pleidooi
nog op, dat de H. U. S. M. niet gedisculpeerd
wordt door de nalatigheid van den ploegbaas,
die verzuimd beeft aan zijn superieuren mede
te deelen, dat het water in de paralieisloot nooit
bevroor, waaruit was óp te maken, dat in die
sloot kwelwater vloeide uit het diiklichaam, het
geen die ploegbaas wel aan de Commissie had
medegedeeld. De ingenieurs, die het toesicht
hadden, hebben eenvoudig de zaak verwaar
loosd" en daarvoor ie de H. U. S. M. verant
woordelijk.
In bet rapport worden verschillende spoor
wegongelukken, o. a. die bij Zevenbergen ge
noemd, die door onvoldoende ontwatering van
de baan rijn ontstaan, zoodat hieraan meer aan
dacht diende geschonken te worden.
Pleiter achtte voldoende schuld aanwezig, om
te doen besluiten de volledige schade toe te
wijsen.
Mr. de Vriest besprak nog de kwestie der
schadevergoeding, die bij eventueele toewijzing
door de fechtbnók van de vorderingen verleend
sal moeten worden. -
Als de Staat ep de "H. IJ. S. M. moeten be
telen, laat de rechtbank dan niet karig zijn, want
tegenover de enkele gewonde slachtoffers, die
sooeeel leed hebben doorgestaan, zijn
Hchamen buitengewoon kapitaalkrachtig. I
Behalve voor de gewonden vragen wij al-
dos PL schadevergoeding voor die menschen
die door iemands dood bij het spoorwegongeluk
schade hebben geleden. PI. prefereerde kapita
lisatie boven een jaarlijksche uitkeering en gaf
toe, dat de schade we! in de miIHoenen kan loo-
pon. bi elk gevel behoeft het hoogt bedrag geen
bezwaren op te lejrgrrn, daar de K U. S. R
hora reservefondsen voor desa taken Heeft.
De zitting te tot Donderdagochtend verdaagd.
Verduistering '«tal brieven.
Voor de Rechtbank te Dan Bosch stond te
recht de brievenbesteller P. S, aldaar tegen
wien vermoedens van diefstal waren gerezen
wegens het vermissen van eenige brieven in rijn
wijk. De directejjr van het postkantoor liet daar
om een pakket maken en het aan beklaagd* In
bestelling geven. Het werd niet door hem be
zorgd.
Als beklaagd van verduistering van drie brie
ven en een pakket werd tegen hem door het O.
M. 10 maanden gevangenisstraf geeischt
DE DUBBELE MOORD TE HOUTDORP.
Aan den wachtmeester der marehaussee
Woerts heeft Marinus E. medegedeeld, van de
440 die hij als deel van den buit, die in het
geheel 1430 bedroeg, ontving, o. a. een
schuld van 150 te hebhgn betaald. Dat was
aan een aannemersfirma. Hij bod dit Vd ag
drie wefcen tevoren van haar geleend en gaf er,
voor dat korte tijdsverloop, eenHigntje bij als
rente. Die royaliteit viel toen op; thans ii het
duidelijk. Vports is nog bij dat verhoor geble
ken dat de gearresteerde M. D. uit Schoorl, bij
een drogist m de le Oosterparkstraat een
fiesch üoroform heeft gekocht voor uitwendig
gebruik. Het waa, naar D. voorgaf, voor een
grapje bij een feest. De drogist, die het goedje
niet in zijn rinkel had, heeft bet bij een collega
voor vijftig cent laten Kalen. Hij ve-kocht de
fles(h, vr.arin vijftien graf chloroform, voor
tien g dder,. Tevoren had D. van E. vijftien gul
den ontvangen om een flesch chloroform ta
kooperu
E. heeft in de hoofdstad, na rijn verdwijning
jongstleden Vrijdagmiddag, in een hotel aan de
Martelaarsgracht onder valsche naam gelo
geerd. Na zijne arrestatie is daar de fiets met
lantaarn in beslag genomen, waarmee de tocht
van Amersfoort naar Garderen is gemaakt. E.
heeft dat rijvÉM als bat zijne Kerkend.
"In ©en winael aan den Beukenweg, waar h(j
anders nooit kwam, heeft hij twee strengen touw
gekocht, om er de slachtoffers mee te binden.
G., de man van de woonschuit aan de Nicolaas
Witsenkade, zal naar het HbkL meldt
spoedig uit Apeldoorn naar Amsterdam worden
getransporteerd, en naar alle waarschijnlijkheid
in vrijheid wordt gesteld. Wachtmeester Woerts,
tevens hulpofficier van justitie, is overtuigd
thans het geheele misdadigersstel in handen te
hebben. Zij zullen waarschijnlijk allqj spoedig
naar Zwolle worden overgebracht. Daarna zal
het met succes bekroonde werk van den wak
keren wachtmeester, althans kier zijn efgeloo
pen.
Belangrijke arrestatie.
Uit Rotterdam zijn naar Amsterdam overge
bracht drie bekende recidivisten, aangehouden
door de Rottetdamsche recherche, op vermoe
den in Juli da inbraak te hebben gepletgd bij
E. van Moer'a Effectenkantoor aan da Lelie
gracht.
Zij boden bij een affectenhandelaar te Rotter
dam voor een bedrag van ongeveer f 10.000
aan effecten aan, welke ven dezen diefstal af
komstig waren.
v Van diefstal rik—lig.
De politie heeft te den Haag In een bank
ven leening beslag gelegd op een gouden arm
band bezet met steenen, ter waarde ven 14000
Mark, en afkomstig van een diefstal te Augs-
bura. Eveneens te bssiag gelegd op oen porti)
van 25 kilo anakno verfstoffen, in een perceel
aan de Weteringkade, afkomstig van diefstal te
LudwifsUavan.
Korte vreugd.
De ttk-jarigo Jongen, die den vorige» Zondag
met 10.000 van sijn vader uit Bussum ver
dwenen was, te Zondag te Rotterdam nnngeko-
men. fflij was o.a. in Antwerpen geweest, met
een vrtendje die nog aldaar moet zijn. Aan het
geld ontbreekt gelukkig niet meer dan i
400.
Huwelijks-komedie.
Men schriift uit Barneveld aan het Hbld.
Een uit deze gemeente afkomstig ruim 40-
Jarig boer en meisje Is desen romer ta Den Haag
gehuwd met iemand, dien zij reeds jaren had
gekend. Nadat haar man reeds vóór het huwe
lijk haar spaarduitjes In bewaring had geno
men en nu ook haar vaders versterf heeft op-
geëischt, is gebleken, dat het huwelijk niets
dan eet) groote voor-den-gek-houderij te ge
weest. Wel zijn de gebruikelijke formaliteiten
vervuld, doch deze zijn verricht in een parti
culiere woning door vrienden en handlangers
van den „bruidegom." die thans met het geld
van het goedgeloovige meisje spoorloos ver
dwenen.
Naaküooper aangehowlta.
Te Deventer te aangehouden een naaltloo-
per, die geruimen tijd verschillende dorpen» in
den omtrek van Deventer onveilig gemaakt
heeft.
Doodgedrukt.
Bij het laden van electrizche kabels van den
wal af op ©ene zolderschuit voor de Maatschap
pij Electron aan de spoorhaven te Breda kap
seisde de schuit waardoor een werkman uit
Ulverhout tusschen schuit en ducdalf bekneld
raakte en onmiddellijk doodgedrukt werd. De
man te vader van seven kinderen.
Door de tram overreden.
De heer K. Toornstra te Veen wouden te daar
door de tram overreden en gedood.
Botsing met de stoomtram.
Onder Malden, bij Nijmegen, te Maandag een
aangespannen kar in aanraking gekomen met de
stoomtram, met het gevolg, «lat de wed. W., die
bij den voerman op de kar sat, er af viel. In be<
wustcloozen toestand weid rij vervoerd naar het
Canisius-riekenhuit te Nijmegen, waar tft Dins
dag te overleden.
Stormschade «en een kerkorgel.
Door den jongsten storm I* het orgel in de
Geref. kerk te Veenwouden, die verbouwd wordt,
vernield, doordat de top van den nog steenden
voorgevel te omgewaaid.
EEN VERMOEDELIJKE NIEUWE
ZEERAMP.
Bij het departement ven Marine is bericht
ingekomen dat de kxxtechoetier no. 2, kruisende
voor de mond van de Eeroa, niet op hear post
te toniggokeeid sedert den Jongsten storm. Het
vaartuig is «iet tien opvarenden bemand.
Hr. Ms. Zeehond en een torpedoot zijn
gezonden om hot vaartuig te toeken, terwijl het
ook In da bedoeling ligt te trachten Kat vaartuig
van <1
te doen opsporen.
IBt Delfzijl meldt men
Gistermorgen te hier binnengekomen het Duty
•che stoomschip „Otto Tonte". Het schip rap
porteert gezocht te hebben naar da loodsboot,
doch deze niet te hebben gevonden.
Aan boord van den vermisten loodsschoener
„Eems 2" bevonden zichrH. Dubois, schipper;
R. van TH, G. Storteveld enlG. Geertsema, loo<H
sen P. Drawee, loods-kwédjceling Ie klasseN.
A. Post en J. de Jong, UqfQjlskweekeUngen 2e
klasseK. Westendorp, matroos en K. Mulder,
kok, alles udt Delfzijl en HL Smit, matroos uit
Groningen.
De „Eems 2" te Dinsdag voor veertien dagen
naar buiten gegaan voor da post Eems-Weet an
moest de vorige week de post Eems-Oost Over
nemen. Gistermiddag vijf uur moest de lood»»
schoener te Delfzijl zijn teruggekeerd, doch tot
nu toe heeft men niets meer van het vaartuig
vernomen.
Marineschepen zijn uitgevaren, o») te trach
ten het vaartuig op te sporen.
DE STORM.
Noorsch fregat
Mnr
Te IJmuiden te gisteravond door een Duitsche
i twee Hollandsche stoom treilen, geholpen
door de sleepbooten Katwijk en Vkacherehaven
het groote Noorache fregat Manicia in da ba-
ven gesleept. Het schip voer met zandbal laat van
Cardiff naar Toenaberg. -o
De Manidé, kapitein H. Henriksen; te op de
Noordzee doo* den storm geteisterd en door de
opvarenden verlaten, die door een stoomschip
rijn opgepikt. Het schip heeft zware atuurboc
slagzijde en belangrijke averij aan de tarfga^
Het Ugt aan den Toertetensteiger en te overge
dragen aan den Noorachen vice-consul le Umui-
den.
V
v In bet
•dien kunstschilder Mahnesti, aan de Joban
van Oldenbarneveltlaan te '«-Graven^age, te
Dinsdag brand uitgebroken tegevolge rfin hot
omvallen van een petroleumkachel. Hersteller
en een pear aangrenzende vertrekjes brand
den uit. Drie schilderijen zijn verbrsn^ waar
onder een noakt-model waarvan da wadlile op
ongeveer 1000.— wordt opgagevenvoorts
andborden en een portret:
Ds schade wordt door verzekering gedekt.
School- en Kerknieuws.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Oude Tonga (toez.) ds. J. L
Timmer, te Montfoortte Putten op do Vah»-
da. W. J. van Lokhorst, te Bemokom.
Aangenomen bet beroep te Huteai (cL
Nijmegen) door ds. J. Magendans, te Lexmond
te Pinsterwolde (Gron.) ds. P. J. Israël, te Zteao»
loo (Dr.).
Bedankt voor bot beroep te Almkevk door
ARP. Fortgena, te Log# Zwahrwe.
G«reL Kerken.
Beroepen te Oootereod op Texel ds. H.
Fokken#, te Boonéergum.
Beroepen te HeBevoeftate Nls*wt Helvoet
dn. Diemen te Vijftiuista,
Bedankt voor het beroep It 1
door d». J. Waterink, te Zutpkta.
Chr. Gerat Kerk.
Beroepen ta Aakmosr dn. D. tkriatata, to
'•-Gravenland*.
LuoMvaart.
Luitenant Versteagb 10 JoO*
v 11 a g a n I r.
In het vliegkamp te Soesterberf wordt Wotata
dag 2 November a.s. een bijsonder jubilea*
gevierd Op dien dag fa het tien jaar gelatte*
dat d© 1ste luitenant W. G J. Versteegh M
Wien Neustadt rijn internationaal vUagbrovot
behaalde.
Na dien tijd heeft Hij onafgebroken de N«p
derlandache aviatiek met groote <**«rfte_ e*
kennis helpen opbouwen, toodat des* ta*
niet voor de buitenlandsche behoeft onder t#
Tijdens de E. L. T. A. wist de heer Ver*teeg«
ook onder zijn buitenlandsche collega's naam tti
maken.
Tref end te het, dat de huldiging komt uit A
boezem van de Luchtvaartefdeellng. Vati
plaatscorveër tot den commandant toe f
zich vcroénigd om den jubileumsdag niet t
merkt te laten voorbijgaan.
De volgande autoriteiten rijn ultgenoodlgii
de plechtigheid hij te wonen.
Vertegenwoordigers van de minister*-ta*
Oorlog, Marine en Waterstaat, de Chef van da*
Generalen Staf, generaal v. d. Hegge Zijnen, d«
voorzitter van de K. N. L. M., Jhr. Loudon, da
burgemeester van Soest, de Comtbandteftt
de Marino Luchtvaart-afdeeling, [de dtrac"
van <Je^?ifks Studiedienst Luchtvaart.
W inter vlieg dienst over hel KanaaL
Vm> d. >$to der K. M. wordt hr! rolgtoA
medegedeeld t
Ben draadloos telegram uit Londen berichtte
gisteren, dat desen winter van Porfjs en Lbndetf
gedurende zes degen per week vliegtuigen If
beide richtingen sulten vertrekken en dat er voor
de eerste maal in do geschiedenis dar luchtvaart
's winter;# een regelmatige Lichtdienst sal zijn.
Het, is misschien niet ondienstig erop te wfi
zen, dat da Koninklijke Luchtvaart-Maatschapp*
reeds ruim een maand geleden besloten heeli
haar dienst 't winter* voort te setten. Er zulte*
dan ook ses dagen per week vliegtuigen uft Lon*
den en Amsterdam (via Rotterdam) in beid*
richtingen vertrekken.
Deze winterdienst over het Kaneel te reeds 1
October begbnnen.
f mëlLHOCKÉKlf.
Oft. Mei Kiat Off. Rei
M Oei ff Oei llta
Londeu
Rerl(ja
Parijs
Brussel
Zwitserland
Weene*.
Kopenhagen
Christian!*.
Stockholm.
Maw-Tetrk
K'
11.8»
1.88
81.88
81.10
88.40
0.17
18.50
88.80
88.80
HAT
1.79
91M
81.07ft
88-8»
0.17"
Bé JO
Vergunning krachten* d*
Hinderwet'
Burgemeester an Wethouders breng** «8
■mis dat zij vergunning hebben verteand aai
L G. G W. Bruns, ta Goud» en zijne rechte
vurkrijgenden tot het oprichten van eena cot*
fectiefabriek, waarin da verschfltetide voor M
uitoefening van bet bedrijf benoodigde wad*
tuigen, ate snijmachine en naaimachine* g*f
dreven sullen worden door een ö-tai electron**
toren, n-L/ltan 2 van 1 en 3 van 2 PJL
In bet perNM plaatselijk gesnerkt Pepers traaf
non. 14-16, kadastraal bekend gemeente Go1
da wette D. «co. 2066 en 507.
Afd. Go«da Zald-JiolL
Usvereeaiging.
De aldeeling Gouda van de Zuid-Holland)
sche Lfcveraenigfng houdt op Dinsdag 1 Nol
vember des avonds half nagen een tednnwl
gadering in het Schaakbord.
De agenda vermeldt om. jaarverslag van def
ta verantwoording va*
verkisriny van dria b*t
stuu
vereonlg ing.
VolgtaT-aé N. Z. H. te in de Maandag g*
houden vergadering van de R#X. Kies varaan!»
ging gekozen tot le voorzitter, In de jdsatt
ran dr. A. G A. Hoffman, da beer A. G rag
BerkeL De bestuursfuncties werdan verder «M
volgt verdeeld:
2e voorzitter de boar J JB. G Niehoff Wow
iting 1# secr. de heer A. G Rietveld f ft* wc%
mej. J. Thotens; 5e «eer. dr. A. C. A. Hofte
manIe penn.ni. ds beer G Streefkerk 2*
pamun. mej. A. Hafaa ta de heeren L. A. Aft
v. <L Sudan, Jac P. Danaing, H. M. G. <M
Mor ree en W. H. van Hulzen.
Pallllsaement geëju^digd,
Door de SottardaiMche Rechtbank ti glNg
digd verklaard het fallli—amant van Mb vg|
Gaaien, koopman alhier. P
Oplichting.
De heer L L alkter, boeit volgens Kat Va»
te 's Gravenhagé bij de politie aangifte gedaa*
dat mal L de W. te Ooeteribeek hem heel
opgelicht voor goederen ter waarde van do»
send gulden. Het telt moet geploegd rij* tift M
Bargeslljka Stand.
Geboren i 21 Oct Johanna, <L van L. t
Werkhoven an J. J. de Jbng- 22 - Joh
ns* Teuni* vta G. L Slingerland a* W.
dan Hertog; 24 >Cterino Hwulette f"
rte, ÜL van C J> A. Vergeer on W. fti
BalgoijTheodoras Jacob—, a. van P. Ku
ten an M. A. van Vliet95 Sten
van P. A. Broakhotean an Z. C Burbm
Getrouwd t 96 Oct, J. Mouitea on C. VL
WerkhovenG. L. van Ew* ok A.
RoestH. Vat ta G* Mmtaat
4a ta Th. 4.
