cas. m •zxTtfizSSc-■ -r
eddali' •-Ka
BINNENLAND.
iïbrh^d^jSb^ïïrü: Tf d""t d- "wd- d-m c7
STADSNIEUWS.
■worse traaf In Blauw, fraise of pears, of aan
■wast ran kralen en onderaan geheel of go*
poeltelfyk fat date kleuren. In medaillons be
staat een oneindige keuze. Er zijn er prachtige
Van besneden hroor, die aan een lang smal
(«wart fluweeltje worden gedragen. De zeer fijne
besneden hroren roosjes hebben als pendant en
broche ook nog niet afgedaan. Maar er is nog
^een aardige nieuwigheid: groote pendants van
(Wit of gebrand paarlemoer, versierd met een op-
felegd figuurtje, gewoonlijk een dansende
lerrette of Pierrot, ook in zwart en wit email
ziet men zeer mooie pendantsgewoonlijk een
^auderwetsch meer pittig schaduwbeeldje op
iwitten achtergrond.
t Ook dezen worden gedragen aan een zwart
fluweeltje. Een gebrand paarlemoeren pendant
•tant het b#st aan een grijs lintje.
Ook kunt ge een gekeurd lintje nemen, in de
kleur van Uw borduurgameering.
Verder zijn er nog zeer groote imitatie griek-
•che en antieke broches in donkere kleuren. En
'eindelijk de vele fijne soort paarlemoeren brb»
ches en hangertjes, terwijl men ook broches
van blauw email fhet zilver, platina of diaman
ten ziet.
Als ge uit dit alles niets kunt vinden, wat
U persoonlijk erg mooi staat, zal hot dunkt
mij. Uw eigen schuld zijn.
MADDY BRAND.
Tweede Kamer,
Vergadering van Vrijdag 11 No#,
Geopend 11.10 uur.
Voorzitter mr. D. A. P. N. Kooien.
Pensioenwetten.
De Voorzitter stelt voor, in «vondver*
faciei ing op Dinsdag 15 November a.s. een aan-
yang te muken met de algemcene beschouwin-
gen over de burgerlijke en militaire pensioen-
Wetten.
Voorts stelt spreker voor de algemepne be
schouwingen over deze wetsontwerpen gelijk
tijdig te houden.
Dienovereenkomstig wordt besloten.
Grondwetsherziening.
Aan de orde is voortzetting van de behnnle-
Danrbfj komt, dat ons land door da toetre
ding tot den Volkenbond in een geheel andere
en nieuwe positie is gekomen. Deze nieuwe po
sitie moet in de grondwet worden erkend. Vol
gen: Spr. denkt hier niemand er aan om een
oorlog te verklaren, maar hebben wij alleen te
mok en met een verdediging.
Ten slotte verklaart Spr. zich er ook mee te
kunnen vereenigen, dat in de Grondwet wordt
opgenomen de bepaling, dat de geschillen door
arbitrage moeten worden opgelost. Maar Spr.
wenscht op te merken, dat ook zonder dat dit in
de Grondwet wordt vastgelegd, de Volkenbond
ons deze verplichting oplegt.
De heer Van R o v a s t e ij n (C. P.) verde
digt een amendement, om het artikel als volgt
te lezen
„De koning verklaart geen oorlog, dan na
voorafgaande volksstemming."
Spr. betoogt, dat de gevaren voor ons land
voor een oorlog juist grooter zijn geworden,
hetgeen een gevolg is van het grooter worden,
ook in ons land, van de macht van het „ver
troste" kapitaal. In dit verband wenscht de heer
Van Ravesteijn te herinneren aan de Djambi-
zaak. Van arbitrage kan in deze kapitalistische
maatschappij geen sprake zijn, en wie nu nog
in den Volkenbond gelooft, is een volslagen
illusionist.
Ook merkt spreker op, dat wannéér de regee
ring oorlog wenscht, het ^parlement wel daarin
njedegaat.
Voor de tegenstanders van den oorlog is de
eenigste reëele kracht de beslissing van de
volksmassa en dit nu wil spreker in de Grond
wet zien opgenomen.
Indien men mocht meenen, dat het amende
ment onvolledig is, verklaart Spr. zirh bereid
het amendement aldus te wijzigen, dat er'in
opgenomen wordt, dat de wijze woorop de
volksstemming moet worden gehouden nader bij
de wet "kan worden geregeld.
De heer Visser van IJ zendoorn (V. B.)
meent dat de bepaling der oorlogsverklaring
niet uit de Grondwet gemist kan worden, om
dat moet blijken, wie bevoegd is tot deze ver
klaring. Spreker ils van oordeel dat het amen-
dement-Marchont slechts te aanvaarden zou
kunnen zijn, indien daarin Oli'ft opgenomen de
oorlogsverklaring door den koning.
Wat betreft het amendement-van Ravesteyn,
merkt spreker op, dat bij een oorlogscrisis ,er
Hng van het voorstel tot Grondwetsherziening, geen tijd beschikbaar is voor eene omslachtige
Bij art. 58 (recht van oorlogsverklaring) licht j volksstemming,
de heer Schaper (S.-D.) een amendement toe. Voorts geeft de heer Visser van IJrendoorn
om dit artikel aldus te lezen De koning tracht «1» zijn meening te kennen, dat erdoor de voor
bij geschillen met andere natiën naar oplossing gestelde wijziging eigenlijk geen verandering
langs scheidsrechterlijken weg en verklaart in in het artikel wordt gebracht, zoodat tegen -de
geen geval oorlog dan na voorafgaande toe- toevoeging van de .Staten-Generaal niet het
stemming van de Staten-Generaal.'
Spr. verklaart, dat het in dezen nieuwen tijd
niet aangaat, boudweg van oorlogsverklaring te
■preken. Het instituut der internationale arbitra
ge dient in onze grondwet erkend. Dit essentiëel
element is in den Volkenbond opgenomen, waar
om dan niet in de nalionale Grondwet? Ook de'
Koningin heeft in de Troonrede gewezen op de
internationale samenwerking. Daarom betreurt
■pr. dat in de Grondwet nog de ouderwetsche
methode wordt gevolgd. Maar, zegt de heer
Schaper, zoo is het stelsel van de Grondwet. Dit
stelsel is, dat in een sober woord wordt gezegd.
Wat voor den ntie van zeer groot belang is.
Spreker^ acht hetgeen hij thans voorstelt van
minste bezwaar kan bestqpn.
Tegenover het amendement-Schaper staat
spreker sympathiek. Alleen zou hij liever heb
ben gezien, dat gesproken werd van „langs
minnelijken weg." Doch ook zonder deze wijzi
ging zal spreker voor het amendement stem
men, omdat mpn door tegen te stemmen den
schijn op zich zoii laden tegenstander te zijn
van oplossing door arbitrage en dezen schijn
wil spreker vermijden.
De heer Dresselhuys (V. B.) verklaart
eveneens, daf het amendement-Schaper hem
zeer sympathiek is.
Spr. wenscht voorts te profesfeeren tegen de
rede van den heer van Ravesteyn, waaruit blijkt
j .uuureii »oii vu.. ucii m-Gi veiii ixavcsicyn, wnaruu dujki
*®eer reëel belang en hij hoopt dat de regeering dat deze niets heeft begrepen van het verhan»
amondement overneemt. Ook zou zulks in delde op de 2e Volkenhnndsvergaderlng te Ge-
Wasnington, wanr thans onze minister van buf- J nève, onder presidium van onzen minister van
tenlandsche zaken vertoeft, een goeden Indruk Bultenlandsche zaken.
maken, omdat aanneming van dit amendement Volgens spreker behoort het punt van de ar-
zou getuigen van de vredelievende gezindheid bitrage wel degelijk in de grondwet te worden
van ons land. j opgenomen.
De heer Merchant (v. d.) verdedigt een) Deze gelegenheid om onze gezindheid te de-
amendement om art. 58 te lezen als volgt„De 'en opzichte tot uiting te kunnen brengen, mo-
koning gelast geenerlei militaire maatregelen Ken we niet laten voorbijgaan,
tegen een vreemde mogendheid gericht, dan na Evenwel zou spreker ook willen zinn bepaald
voorafgaande toestemming van de Staten-Gene- dat de koning preventief de geschilleh tracht
ra®|' op te lossen. Deze wiWglptr beveelt spreker
Hij doet jaarlijks aan de Staten-Generaal ver- nanr maar fn leder geval zal hij voor het amen-
slag omtrent de betrekkingen van het koninkrijk dement stemmen.
tot dert Volkenbond. I De heer R u t g e r s (A. P.) wil bet voorko-
Spr. betoogt dat het nut van de door de Re- men» "dat het or juist is, om de Grondwet te be
geering voorgestelde bepaling teer gering is. 1 'waren met allerlei getuigenissen, maar dat het
Immers wanneer onze buitenlandsche politiek», heter zou zijn indien deze getuigenissen worden
ons ^meesleept in een oorlog, moeten we wel vervat in moties.
meedoen. Bovendien is dezebepaling een ana
chronisme, een schijnvertooning.
Voorsproot uit het feit dat h ij niet behoefde te
gaan.
„Ben smoking en stoppels", gromde Buiten
land.
s Avonds fietste hij met Tessy langs witte,
De heer S c h a p e r (S. D.): Behandel de zaak
ernstig I
De heer Rutgers zegt derhalve bezwaar
teeen het nmendement-Schap-r te hebben.
Het amendement Schaper heeft geen prrkti-
srhe betcekenis en is niet ernst'" te noemen.
I Het is niet meer dan een motie. Degelijke "e-
j moedelijke uitingen hooren niet in <jp Grondwet
I thuis.
Ook het amendement Marchant acht spreker
tnaonbelichte wegen, naar een gerenomeerden
theetuin. En hij praatte. Praatte goed. Ve.de- de Gron*™} °P le nemfn-
digde rijn zaak mol vuur. Verteld» van het hem u mOTt,'r"cl*"
ontglippend artbt-rijn, WMt0.n de Wd wel- d* tt^? T h" I
tegen een bepaalde mogendheid zijn ge
licht.
I richt.
Maar er groeide geen sympathie voor zijn I j r,
woorden. Zijn twijfel van tevoren we,d nu in- L d' t" d r, M i Tl
«een-gemetselde zekerheid. Tessy „Mo niet. !d,v Krr T Jh J K Merchant
Bleef niet willen. Arlintlek zijn was goed rro- j- "en wetsontwerp tot
dichten, muziek, schilderijen, O ja 'vond T'T'"? "J™ land den Volkenbond de
dat alle, .oma er» mooi. Maar 'n baard: Z I m" a r c h" Sm' Tte
Ze wilde er heusch niet van weten. Ze grièselde gekeerd CW het danl °m"
er van. Nu wis, hij het. AU hi, 'ftf' K& r^U, ,ee« ui, de Han-
om dien board gaf, kon hij kiezende baard
héar.
O, ze was een kleine heks, mooier dan ooit
in haar onstuimigheid. Zijn verliefde hart vroeg,
boos bonzend, zijn hersens of er wel iéts meer
waardevols te vinden viel op deze leelijke grau
we wereld dan haar?
Na het kopje thee, in den theetuin, greep op
delingen voor, dat de heer Marchant heelt ge
zegd„Het spreekt vanzelf, dat de Volkenbond
weinig beteekenis heeft, zoolang Rusland en de
Centrnlen niet zijm toegetreden." Daarom acht
spreker het verwonderlijk, dat de heer Marchant
juist thans den Volkenbc- zoo verheerlijkt.
De heer K o 11 h e k («•-*') merkt op, dat de
heer Visser van IJzendoorn over het amende-
JZJ-Tf' d« Hiltmea,-SA.'p,rimeT,™i 7.7 h«'
mo°'° "oorden' WMrd°°r enlal»
d» £h L7 ,7„ S. te sd""Yol,den bevredigd worden. ÜSarmee i, het
ondanksdylach om zijn lippen. Daar vervlood,., endement voor spreker zedelijk veroordeeld.
t ij i7 Tot den heer Marchant zegt spreker, dat het
gtmóóterztan oZ,t il'Ü' d« d« March.nl
CrSSïS? ZT W T aaMten v"n d«" Volkenbond zeer ven Inzicht
IIliTT.I T° V, is '"^rd. De oorznak hiervan kan spreker
Dommfi belooninjl. „..wel niet verklaren, omdet de oerzaal, woer-
Domme jonrren zei ze „rjf minuten nadien om de heer «"chant zich vroeger tepen den
ImscWiJn '7 T'. nn<'n ï5""'' 001 tl,ons no« "i
werschljnen met die stoppelkin. Dèt bij n smo- de Centralen zijn nop steeds niet tocf>ctredon.
ling I En je ziet er anders in smoking juist
zoo leuk uit...."
Toen was hij ganschelijk gevangen.
Den volgenden morgen sneefde de baard on
der het scheermee. Met gladde gepoederde ka
ken ging hij ter receptie, bijna bezwijkend on
der Tessy bewonderende opmerkingen.
Vermoedell"- spreker de verandering van
den heer Marchant verklaren door de groote
perscampagne, welke den Volkenbond meer po
pulair heeft gerr">"'''* en nan Welke cajmpagne
ook de heer Marchant zich volkomen hejjft aun-
gepast
Voor spreker is het evenwel nog niet mogelijk
r. j- i »i-sv„z,z m zici t-viitwfi jivg iuei mogenjK
dag daarop bezocht hij dok In t anders over den Volkenbond te oordeelen dan
«wart - Tessy s papa den steenfabrikant De vroeger. Ook aan de toestemming van de Staten-
£l2w k r ltm niet tB Hij Generaal voor het verklaren van oorlog hecht
kréég haar. de heer Kolthek niet de minste waarde. Voorts
mi fJ J r J e*n VtzetIe wenser. is spreker van meening, dat we aan een bepaling
Hoofdredacteur. Lid van den raad. Algemeen over de militaire maatregelen, zooals de heer
geacht en gezien. Een baard heeft hij nooit ge- I Marchant wil, in de Grondwet praktisch niets
Urasw. En da Muzan zijn yam «jn pad (.vlo. hebben. Want wla zal tien heer Marchant zeg-
,'Jgen, of een manoeuvre, welke de regeering op
touw zet, niet ki een militairs maatregel tegen
[een of andere mogendheid gericht? Het eenig
i praktische middel, waarvan spreker het meest
verwacht, Is naar het volk te gaan. Dft volk moet
zeggen het Is beneden onze menschelijke waar
digheid, een oorlog te voeren, ammunitie te
maken enz.
Verschillende stemmen Bommen!
De heer Kolthek: Ik heb met bommen
niets te maken, maar het is opmerkelijk, dat
die interruptie wordt gemaakt van de zijde, waar
men hon^den gepatenteerde bommenwerpers
kweekt. Ook spreker wenscht de verantwoor
ding voor den gepleegdcn bommenaanslag niet
te dragen.
I vSpr. betoogt ten slotte, dat zijn antl-militairfs-
|tlsche actie op een hooger peil staat. Wanneer
het volk zijn menschelijke waarde beseft, zal het
I zich niet langer bij duizenden laten slachten.
Hierna wordt gepauzeerd.
I Na do heropening merkt de heer Sr h ok-
k i n g (C.-H.) op, dat de bewering van den
heer Van Rave«teyn dat het juist alleen de arbei
ders zouden zjjn die tegen den oorlog zijn, zoo
zeer in strijd is met de werkelijkheid, da' daar
door verkeerde opvattingen ontrtann. Och de
meening, dat de vokI»,i ip een onderonsje «ou
den kunnen uitmaken of ei oorlog za! zijn is zoo
j uit den tijd en onwsar. dat spr zich niet kun b?-
gnfpen dat men'deze ve<keerr.e voorstelling nog
ann anderen wil ophingen. Wat het amende-
ment-Van Ravesteyn be'reft, de meening, dat
dit meer zou bijdragen tot voorkoming van oor-
'og dan het 'egeeringsvo j ile'. is voor soreler
een raadsel. De massa toch is veel gemakkelij-
j ker op te zweepen, omdat deze geen verantwoor
dt lijkheid heeft. Ten -aanzien van het amende
ment-Ma rchant zegt spreker niet te kunnen be
grijpen hoe de heer Marchant dit amendement
heeft kunnen indienen. Tegenover het amende
ment-Schaper staat spr. sympathiek. We kun
nen en we mogen niet v-rwnrhten van de regee-
nng van Nederland, dit zij naar de wapenen
zou grijpen indien niat nl'e andere middelen tot
oplossing van een ges- Ui' gefaald hebben. Ten
aanz;en van de opnem.ng van dit punt in de
Grondwet neemt de heu Schokking een geh-e.'
ander standpunt in dan df heer Ruigere, fn-
tusschen heeft spr. een'.ge bezwaren tegen d.»
I redactie vnn het amendement, welke reeds voor
een deel zijn aangegeven door de heeren Visser
vnn IJzendoorn en Dresselhuys. Om het be
zwaar van den heer Dresselhuys te ondervan-
I gen, dient het amendement te worden gesplitst
en wel in dezen zin, dat de oplossing van ge
schillen langs minnelijken weg vooropgesteld
wordt in een eerste lid.
I De heer V o n R ij c k e v o r s s e I (R. K.) wijst
op het weinig praktische nut en de onmogelijk-
jheid van het amendement-Van Ravesteyn. In dit
verbond herinnert spr. aan den inval in België,
in welk geval men niet eerst een volksstemming
had kunnen houden. Spr. is van oordeel, dat
juist het amendement het oorlogverklaren zon
der voorafgaande waarschuwing in de hand zou
werken. Ook het amendement-Marchant is on
mogelijk. Met den heer Schokking staat ook
spr. welwillend tegenover het amendement-
Schaper. Hoewel hij hieraan geen overmatig be-
'lang hecht, acht spr. het toch juist dat ook in
de Grondwet opgenomen wordt de verandering,
I welke in de internationale betrekkingen is tot
stand gekomen. Ook zou spreker gaarne de
woorden „door arbitrage" willen vervangen door
„langs scheidsrechterlijken weg".
I De heer M a r c h a n I (V.-D.) staat eveneens
sympathiek tegenover het amendement-Schaper.
.Spr. wenscht het evenwel te splitsen, opdat bet
gescheiden in stemming kan worden gebracht.
Evenwel ontraadt de heer Marchant de door'
I den heer Van Rijckevorse! gevraagde wijziging,
omdat het amendement dan alle beteekenis ver
liest. Tot zijn leedwezen mist spr. jn het amen-
I dement een verbod van oorlogsverklaring, als- 1
mede een verwijzing naar Volkenbond. Hij be-
toogt verder, dat zijn denkbeelden omtrent den
volkenbond niet zijn gewijzigd, zulks naar aan
leiding vnn de opm-rkingen door de heeren Rut-
gore en Kolthek dienaino-aaade gemaakt.
De heer Schaper (S. D) zegt, dnt hij wel
degelijk vertrouwen heeft in het instituut van
den Volkenbond, mnar het amenïoment-Mar-
chant is onaannemelijk. Wat heeft men er nu
nan om in de grondwet vast te leggen, dat elk
jaar een verslag over de betrekkingen tot den
Volkenbond moet worden uitgebracht Ook het
denkbeeld om het woord „oorlog" uit 't grond-
wetsartikel te schrappen, acht spreker van geen
beteekenis. Het is sbrhts sfruisvgelpolitiek. Wat
het amendement-Van Ravesteijn betreft, dit
lucht spreker evenmin toe. Tegen eenige der ge-
i vraagde rcdactiewijz'gingen van zijn eigen
amendement heeft Spr. geen bezwaar. Het
amendement komt nu aldus te luiden „De ko-
n'ng tracht geschillen met andeie mogendheden
op te lossen langs scheidsrechterlijken of ande
ren vreedznmen weg. Hij verklaart geen oorlog
don na toestemming van de .Staten-Generaal.
J De Minister ontraadt de amendementen-
v. Ravesteyn en Marchant. Het amendement-
chaper is hem niet onsympathiek, wanneer de
voorsteller alleen wil spreken van den vreedzn
men weg en niet een bepaalden vorm van vreed-
I zome oplossing wil noemen.
I De heer Merchant neemt uit znif amendement
terug het voorschrift van een jaarlijksch ver
slag omtrent den Volkenbond.
De heer Schaper verandert „scheidsrechterlij
ken weg in „door rechtspraak".
De stemming is benaald op Dinsdag.
Uit de Pers.
DE DU1TSCHE MARK. f
Het Handelsblad, in een hoofdartikel,
onder bovenstaand teckenend opschrift, erop
wijzende hoe in ongeveer drie maanden tijds de
internationale ruilwaarde van de Mark weer tot
een vierde is gedaald, zegt dat een ruilmiddel,
dat, zelfs zonder eenige buitengewone catastro
phe, aan zulk waardewisselingen bloot staat, als
internationaal ruilmiddel volkomen onbruik-1
baar is.
Misschien moet dit een beetje anders ge
zegd worden. Wij gelooven dat de zeer
snelle daling van de mark gedurende de laat
ste dagen feitelijk reeds een gevolg is van
het feit, dat de mark als Internationaal ruil
middel het vertrouwen verloren had en als
zoodanig was uitgeschakeld. Wij doelen na
tuurlijk niet op het feit dat buitenlandschen
bezitters tëm marken het recht van koopen
en uitvoeren van Duitsche waren voor
dat Duitsche geld ontzegd werd, omdat de
binnenlandsche waarde van de mark hooger
was dan de buitenlandsche. En al hadden
die buitenlandsche bezitters de mark ook
oorspronkelijk voor die oude binnenlandsche
waarde gekregen de Duitsche regeering
v ilde de „goedkoope" buitenlandsche mar
ken niet als gelijkgerechtigd erkennen.
Op den koers van de buitenlarfdsche mor-
ken zal die achterstelling wel eenigen maar
geen belangrijken invloed hebben geoefend.
I Maar internationale transacties werden reeds
steeds minder in marken verricht Beleggin
gen, ook van banken van centrale landen,
werden in steeds grooter mate in buitenland
sche, meer stabiele waarden en wissels ge
daan. De Duitsche regecring schreef zelfs
voor bij internationaal ruilverkeer het natio
naal ruilmiddel niet te gebruiken. Als een
bewijs, hoezeer de buitenlandsche valuta om
haar stabiliteit in het buitenland gezocht is,
moge dienen, dat naar schatting voor 150
millioen gulden Nederlandsch bankpapier
renteloos in de Centrale Rijken ligt I Men
beseffe wat dat beteekentdie verarmde lan
den hebben renteloos aan onze Neder-
landsche Bank 150 millioen gulden geleend.
Een waarde, waarvoor zij bij de tegenwoor
dige koersen ongeveer tien millioen gulden
een milliard mark f rente zouden kun
nen ontvanger.. Wij huiveren als wij er aan
denken, wat gebeurd zou zijn als onze Ne-
derlandsche Bank den raad van professor
Verrijn Stuart had opgevolgd en geen goud
had gehouden, maar daarvoor buitenland
sche rentegevende 1 wissels had ge
kocht. Natuurlijk ook Duitsche wissels wij
meenen dat professor Verrijn Stuart een
groot vertrouwen in de kracht van het Duit
sche rijk had. En als dan die hnnknotenbe-
zitters van de Centrale landen hun goud
schuld eens bij de bank plotseling waren
komen opeischen, daar de bank het vertrou
wen verloren had I
De uitschakeling van d« Duitsche mark
als internationaal ruilmiddel heeft een vicl-
eusen cirkel doen ontstaan. Het vertrouwen
in de .mark verminderde, hoe minder zij ge
zocht werd. En de hoeveelheidstheorie, hier
zoo juist van toepassing, wijst het uithoe
minder de mark gezocht werd, hoe meer de
mark alleen als binnenlandsch ruilmiddel ge
vraagd werd en buiten de rijksgrenzen geen
functie meer te vervullen had, hoe meer weer
opnieuw de mark in waarde daalde en op-
ïveuw vertrouwen in de mark verloren ging.
Waar het met de mark heen zal gaan, wie
kon het zeggen Zeker is het wel, dat de
nieuwe biljettenuitgifte, tusschen Juli en No
vember alleen, de daling niet verklaren karn
Dan zouden er thans vier maal meer mar
ken-biljetten moeten zijn dan in Juli. In wer
kelijkheid is de omloop in dien tijd slechts
van 76 tot 92 milliard Mark gestegen. Vol
gens alle theorieën, lettende op de waarde
van de mark in Duitschland, lettende op de
wisselingen in de hoeveelheid van Duitsch
bankpapier, behoorde de maikenwaorde
thans hooger te zijn dan zij is. Maar over
den psychologischen factor van vertrouwen
grven formules en theorieën geen uitkomst
De mark heeft elk vertrouwen verloren
men koopt van Duitschland met eigen geld,
omdat de Duitscher slechts buitenlandsch
peld wil ontvangen. En men verkoopt aan
Duitschland in eigen geld, omd.t de buiten-
Jander eerst recht geen Duitsch geld gebrui
ken kon.
Dit gebrek aan vertrouwen spruit ten deele
voort uit de vrees dot Duitschland na het ven.
lies van Opper-Silezië in gebreke zal moeten
komen met de betaling der oorlogschatting.
Voor een ander deel is het te wijten aan het
vooruitzicht, dat de biljettenomloop m de eerst
volgende monnden een fantastische vermeerde
ring zal moeten ondergaan, omdat Duitschland
do goudmilliarden der oorlogschatting slechts
zal kunnen voldoen door voor zestigmaal meer
milliarden aan papiermarken te drukken.
Het gebrek ann vertrouwen in de toe-
komst speelt derhalve een nog veel grooter
rol dan de fouten, die in het verleden zijn
gemaakt.
w/n ^e€nen' noK ie,s eerder weg, kan een
Weener al geen broek meer koopen, als hij niet
in dollars betaalt. De mark is voor ons
buitenlanders dood. Maar wie zal den dooden
koning opvolgen? VoorJoopig lijkt het veel op
een republiek. Elk land, dat met Duitschland
handelt, handelt met eigen valuta.
Het spreekt wel van zelf dat dft voor een
groot rijk als Duitschland, een rijk dat econo
misch en industrieel van zoo buitengewone be
teekenis is en in de Europeesche economische
gemeenschap zulk een groote rol vervult, een
zeer ongewenschte en op den duur onhoudbare
toestand is. Maar eenige hoop dat Koning Murk
herleven zal, dot Koning Mark weer op een
troon, zij het ook op een heel laag troontje
komt, is er voorloopig althans niet. Zonder een
radicale wijziging van den financieelen toestand
in Duitschland, zoodat het drukken van Marken
biljetten ophoudt een inkomen voor den staat te
vormen, is dat onmogelijk. Of die wijziging mo
gelijk zou zijn, nu in het ontwrichte Europa
Duifschland het eenige land is waar gewerkt
wordt, waar geld wordt verdiend, waar de ex
porten geld binnen brengen, is een vraag van
niet zoo heel groote beteekenis. Want, daar de
Duitschere voelen dat al de voordeelen, die het
offer en de moeite van het op orde brengen
van hun huishouden zouden brengen, niet
Duitschland maar Frankrijk ten goede zouden
komen, is de goede wil er niet. De goede wil
is er niet om door groote offers van belasting
betalers en de bezittende klasse, door groote
beperkingen van staatsuitgaven, de gewone in
komsten en gewone uitgaven te doen overtref
fen. En die geestesgesteldheid, dat gevoel van
moedeloosheid en wanhoop is zoo begrijpelijk,
het is zoo onwaarschijnlijk, dat een krachtige
persoon, die den juister» weg zou wiilèn wijzen,
het Duitsche volk geneigd zou vinden dien weg
op te gaan, dat wij op een herstel van het Duit
sche ruil wezen door hervorming van het Duit
sche finantiewezen niet behoeven te hopen, voor
de Duitsche schadevergoeding-regeling op bil
lijke en redelijke wijze herzien is.
Het Haarl. Dagblad heeft een inter
view gehad met mej. mr. dr. C. van Dorp, die
zich over deze kwestie van een mogelijk
staatsbankroet van Duitschland als volgt
uitliet
„Het is moeilijk een voorspelling te doen,
of het in Duitschland tot een officieel
Staatsbankroet zal komen. Men spreekt dik
wijls van Staatsbankroet, wanneer het geld
zooals in Duitschland hard in waarde
achteruitgaat, maar dat is onjuist. Met het
verminderen van de geldswaarde toch ver
minderen wel de schulden, die in marken
zijn uitgedrukt, maar dat is een ongewild
gevolg en geen oflfcieele insolvent-verkla
ring van den Staat Voor Duitschland sul
len bovendien de gevolge^ daarvan wel
hoofdzakelijk het binnenland treffen, daar
de oorlogsleeningen in het binnenland ge-
Citst zijn en de groote er edicten, die het
enland Holland in de eerste plaats
v.
7 'J'1—wel too, V,
lend. ZIJ hebben in Merken invette?
verordeningen op Doitachlmd otte*
du» allereerst de dupe.
Nu moet men ook nog onderacbebt..
een Stoot licb bankroet verklaart tar"»!»
Bet volk fe,lelijk do schulden nog'
belasting aou kunnen opbrengen „f g?
«n volk inderdaad feitelijk bankt,,,,
En don is het zeer de- vraag, of het DirtiS
£he v°Ik niet feitelijk reeds bankroet
Het ta voigtm, meenl^ di,
bijna alle economisten ook Kevna. hji
rich heel duidelijk hieromtrent uitgeapm,
ken absoluut onmogelijk voor het Duit.
«che volk om de schadeloosstelling dt»
rtjn schulden ta betalen. Om rijn »c'h,d™
loosslelhng le betalen, wordt Duitschland
met goederen leeggehaald en hierdoor wordt
het ongelooflijk ortn. Er ia wel ,eel w.,1.
m Duitschinnd, maar het vele werk i
geen voordeel, wonneer de uitvoer niet a.
mvoer gepaard goat. Het gee, «et om
werk, maar om de opbrengst van het werk
Het ta voor een volk immera niet alleen var
belang om te werken, bet moet eten I
Wanneer de geallieerden op den duur aait
de schadeloosstelling, rooals die thans is
vastgesteld, zouden vasthouden, zou dit on,
herroepelijk den ondergang van Duitsch.
land en waarschijnlijk van heel Eurona hu
teekenen.
„Zelfs wanneer men voor een deel ah
ziet van de enorme Duitsche schadeloos*
stejling, gaat Europa een zeer donkere toe*
komst tegemoet. Ook ons land gaat, als ei
niet spoedig verandering komt, volgens
mijn^ mnening onherroepelijk èn naar het
officiecle Staatsbankroet én naar den eco
nomisch en ondergang. Voof heel Europr
is het dan ook te hopen, dat de geallieer»
den in hun eïschen tegenover Duitschlam
verstandig zullen worden. Wanneer mei
aan de schadevergoeding fn haar gehea
vasthoudt, graven de geallieerden hun eigei
graf. Eén troost is er nog in dezen treurfc
gen tijd en wel, dat men in Engeland zeet
goed begint in te zien. De Engelschen zifal
te goede economisten om met open oogaa
in den afgrond te springen".
DE BELASTINGBETALERS EN DB
POLITIEK.
De belastingbetalers willen met de leus „zufi
nigheid" politiek ten strijde trekken. Zullen zij
succes hebben, vraagt de redactie van Ons
Land in de laatste aflevering.
Neen, want zuinigheid is een uitstekende
en een nuttige leus, doch het is geen be
ginsel, dat tot basis voor den politieken
strijd kan strekken en bovendien is de strij
der, die alleen de vlag der zuinigheid
hijscht, taktisch in het nadeel.
Willen de zuinigheidsmenschen dus iets
bereiken, dan moeten zij eerst het kwaad
de openbare spilzucht onderzoeken
en de oorzaak daarvan (althans van de hui
dige onzuinigheid) vaststellen. Die oorzaak
ligt in de stemrechtuitbreiding der laatste
tijden, welke de Kamer minder zuinigheids
wachter en meer spilzuchtsbevorderaar
moest maken, welke een einde maakte aan
de gezonde democratische ontwikkeling en
onzen staat m de oligarchische richting
dreef
De groote partijen regeeren niet langer
democratisch door hun kiezers (naar prin-
cipieele voorkeur) te organiseeren, doch oli
garchisch, nadat zij de kiezers als machts
middel hebben trachten te krijgen met be
loften (cadeautjes uit schatkist en anderen
zak). In de partijen zelf verdwijnt het de*
mocrntische, gezamenlijke bestuur en maakt
het plaats voor de oligarchie, de regeering
der weinige partijleiders, n de kiezer wordt
in plaats van regeerder, (met beloften bw
taald), leverancier van stemmen voor de re*
geerende oligarchen.
Vroeger hadden de groote partijen (op
vele kleine is het bovenstaande óf niet
minder toepasselijk) een vaste clientèle
van menschen die het met haar beginselen
eens waren. Nu moeten zij de clientèle lok*
ken met beloften. Alles moet dus wijken
voor de propaganda, die de openbare b»i
raadslagingen geheel overwoekert en waan
voor met name de kleine beambten dieneiv
die eveneens betaald worden in beloften
(van salaris-vermeerdering enz. enz.)
De schrijver ziet in een en ander niet Al
veroordeeling van het algemeene kiesrecht,
doch wel een geweldige schaduwzijde van
de snelle invoering. Verbetering moet nu
komen van de meer beschaafden, dia
eeuwen regeeringservaring hebben en deze
nu stelselmatig moeten overbrengen op da
nieuwe kiezers, die in den ruimsten zin
propaganda moeten maken voor meer prin*
cipieel, meer democratisch regeeringsbeleid,
dat niet in ten slotte onvervulbare belolt*
zijn kracht zoekt.
Gebeurt dit, dan bereikt allereerst de zul*
nigheidsman zijn doel. Want strijdend ia
veel betere tactische positie, zal hij da*
geleidelijkweg de noodzakelijkheid van die
dure beloften en cadeautjes kunnen doen
verdwijnen, waardoor de spilzucht in zijn
oorzaken wordt aangetast En hij zal de te*
gen-revolutionnairen, de defensiemenschzn
de nuchteren, de welvaartsmenschen, ét
waarheidsvrienden meekrijgen, omdat di
beginselen van dezen ook gebaat zullen zij*
bij het ophouden der belofte-oligarchie en
4 bij de wederinvoering van de naar beginsw
!en regeerenden democratie. De schr. wil
dus dat de belastingbetalers de geheela
massa beter-onderlegde kiezers organise»*
ren om hun wijsheid, ervaring, regeerkundi
weer meer te doen gelden, om het Staat»*
bestuur terug te brengen van het „brood
en spelen" voor kiezers van de groote pan
tijen naar zuiverder democratie. En hij
wacht van menigen politieken leider, ooi
van de groote partijen, die tegenstand*
zou kunnen schijnen, dat hij inderdaad »e*
destanjler zal worden, dat hij Inderdaad
niets liever zal willen dan dat de politie*
uit haar vertaktieking weer teruggebrachi
wordt naar het terrein, waar zij als
opvoeder en registratie-middel had
nut kan stichten.
DB BOMAANSLAG.
„er 1 a»d herinnerde
tail* van de Gnoe—zdaal-acti*, di*
Het Vaderlaad herinnerde aan £3
npa sdiMV noemt het voor de hend Iggende
ot verband wordt gezocht tusschen deze actie
n Am bom-aanslag te Den Haag. Het blad zegt
boe was de toon van de geschrif
ten, die werden verspreid! Nog de vorige
•eek zond men ons een biljet, dat beoogde
Sr menschen warm te maken voor de pro
test-vergadering, die na de behandeling van
de zaak-Groenendaal voor den krijgsraad
sou worden gehouden en dat in den echten
opruiingstoon was gesteld. „De Neder and-
«che militaire machthebbers", zoo begon
faet, „voegen nieuwe schanddaden bij de
vorige, in hun machtwellust schrikken ze
voor geen middel terug om de voorsten, de
Vsten en edelsten uit het proletariaat" (mr.
flldemnn, Groenend: I's verdediger, moest
zelf op het gevaar, dat in een dergelijke agi
tatie voor het karakter van zijn cliënt gele
gen was, wijzen. Red.) „op geraffineerde
wijze te sarren, zedelijk te kwellen en phy-
riek te mishandelen. Uit de lafheid en de
laksheid der arbeiders putten zij den moed,
hun wieede instincten op him slachtoffers
bot te vieren En dan sprak het pam
flet verder van „den hond Loeffen", daar
mede bedoelende den directeur der miÜtni-
n strafgevangenis, van „den berechten ka»
JMffaeroenden aanleiding geven, «*n goed
boadiMiaer zooveel mogelijk te bevorderen.
Ten einde bedoelde lichamen echter In de goe
de ridtting te leiden zijn voorschriften mat be
trekking tot het vellen vsn boaschen en andere
houtopstanden overgenomen.
llit het bovenstaande moge tevwvs volgeiv
dat in het algemeen staatstoezicht op particu
lier bosdhbezh hier te lande niet raadzaam en
Inderdaad Is het waar, det boter en kaas hier
In een speciale conditie verkeeren. Ware dit
niet het geval, dan zouden wij de geheela
Nederlandsche exportnijverheid opwekken,
zich te verzetten tegen dit ontwerp, dat dan te
beschouwen ware als voorlooper van talloos#
andere.
In de eerste plaats zijn boter en kaas min
schen kan de particuliere boschbouw ongetwij- p„„, 1 nouanoscne
feld worden bevorderd en aangemoedij doir «ft Tl ïTi 7
verschillende andere maatregelen, dan waarvan Tf'T °f hnndelsmerk. B,j vrijwel alle
In hot ontwerp oprak» ta. Doortoo behoort in L TT' T h' nTte
eerste plaste het leiden, uitvoeren en -termen d"?- d<l1 Hollnntbdut koos en bo-
»n proefnomineon op het gebied von den f,.'1,"" TS oT
boschbouw door het oolongs opgerichte booch- £Ï.T j TT, T'tTfT "°"fnd"
bouwproefstation. sche kaas' dan vmdt alle Hollandsche kaas
Evenmin o!s ruik, bttatoot ten opricht» von dcch' en hrt ventolg Zwitaersche of
ontginning, ta een verplichting tot beboottchtng Con»®esch« D>> ~n zeer be
ven woeote gronden in de wet opgenomen. Ook '""f")1» etgenoardlgheid, the het noodtg kan
zijn particulieren niet oan bonden gelegd ten en v0<>r he' ?e1Tele Hollondsch. product
aanzien van herbebosschlng of ontginning van j «Iffemeene voorschriften to geven. Tot stoving
hun ontbosdrte gronden. Zoodanig ingrijpen 1 Tm. deze «Igenoardtgheid citeert schr eenig.
schijnt zonder financieel, hulp van Staatswege TTT T •r^Iffmeve" Zmvelblod waar-
niet gerechtvaardigd en zou niet bevorderlijk ^et was' dat kaas' ,a
zijn aan den boschaonleg hier te lande. V«n verkocht, 20 en 30 waarge-
groot belang is ook, dat aan de hebossching N™,w,s' "',1",™d8 handel waar het
van woeste of verwaarloosde gronden zeer be- Suallteitsvetschil vandaan kwam. En anders
pitein Wolf en meer dergelijk fraais, aan vorderlijk kunnen zijn de bepalingen der wet jad misschien de Bolhndsche knas te Bor-
het adres van menschen, die deden wat zij van 6 Mei '21 waarin wordt geregeld de Ont- blijvend het grootste deel van haar repu-
eigening tot het verhoogen van de opbrengst !at!e vroren. Wat heden in Bordeaux gebeurt,
van gronden. ko" T', T"" vaon,al1™-
Bij het vervaardigen van het wetsontwerp ziin ,n de tweede ploot, leent het product er zich
ter sprake gekomen de bijzondere functies, die to8 ,om bepaalde algemeene garanties te geven,
de bosschen in het algemeen belang vervullen. 1 f°!Tr daardoor inbreuk te maken op de vrtj-
Na uitvoerige beschouwingen te dezer zake, I hel? van den fabrtknnt om zijn product zoo te
verklaart da Memorie van Toelichting dat het -k-V -»■
ontwerp geen bepalingen bevat omtrent 'het
Jiun plicht achtten, een plicht, dien zij zeker
liever niet op zich geladen hadden gezien.
Het ügt dus, zoo herhalen wij, voor de
hand, dat er verband wordt gezocht tusschen
de behandeling van de zaak-Groenendaal
voor den krijgsraad en den bomaanslag. Op
velen, die de zedelijke rem, welke bij de
leiders der anti-militaristische beweging te
ker aanwezig is, missen, moet de gevoerde
agitatie een noodlottigen invloed oefenen,
leder, die de militaire uniform draagt, wordt
voor dezulken een barbaar, die desnoods uit
'den weg moet worden geruimd. In afwach
ting, dat de vaste algemeene volkswil door
«en kalme revolutie nog iets van ons zede-
llijk leven redden zal, zooals bovenbedoeld
pamflet mr. Tideman laat zeggen (mr. Tide-
taan heeft echter den inhoud van het stuk
•iet voor zijn rekening willen nemen), willen
tij zich alvast zuiveren van den blaam van
lafheid en laksheid, die het geschrift hun
aanwrijft. Zij hebban den moed en durven
Ie handelen, waar anderen vredelievend be-
toogen. En tot hen behoort vermoedelijk
le dader van den aanslag, die nu op het
rankenslag gepleegd is.
Tegen wien? Tegen een Hd van den krijgs
raad wel fs waar, maar volstrekt niet tegen
jbét lid, dat het meest op den voorgrond is
getreden. Zou de dader heusch van meening
Mjn geweest, dot zelfs al had majoor Ver-
•pyck er het leven bij Ingeschoten, de zaak
proenendaal geen verderen voortgang zou
rebben gehad? Evenmin als het doe! van
Hen aanslag was het tijdstip weloverdacht.
Groenendaal is nog niet veroordeeld. En
fanze rechters, ook de militaire, zijn goddank
(onafhankelijk genoeg om zich door welke
Invloeden van buiten ook nfet te laten af
brengen van wat zij als recht en billijkheid
nebben leeren zien. Zij spreken recht op
jprond van de wetten, die de vertegenwoor-
k^de, volks gemaakt heeft.
leggen van kapverboden op gronden van par- i neJners-
ze beantwoord aan de wenschen van zijne af-
-UL JL IILLL
den maatregel van thans. Integendeel. Men had 13. Vereenlging van Ambachtschool mm
onzen berichtgever, als hij dat gewild had, graag Avondschool van Ambachtslieden tot Mn Wh
verkocht. Maar de vrees voor ontdekking met vsrheidsschool volgen* de nieuwe bepalfngsii
de gevolgen van dien, weerhield de Heden om (zooals t* Deventer ge*cWedt.)
trensacties te sluiten. Welk een verschil tua- j U. De Stedelijke Muziekschool mpet b(f ee»
schen nu en onlangs! TTinns stilte taken, bijna aanzienlijk tekort worden opgeheven sn oven»
zonder volk, want de Duitschere koopen nog geialtn aan het particulier initiatief. Eenvoud*
niet veel, doordien de prijzen, ondanks 't uft- ,ang0nderwljs op de scholen b voldoende,
voerverbod, maar als een gevolg van den steeds j T5. De kindervoeding kan geheel door i
TT ,"'Tr"r mo.ltenkow-1, weirthr of lw,(ran boko,tl»d worden,
nieta daalden. De meer «eeitueerde lieden mo- I 16, Opheflln» der Gemeente apotheek. (D«
tete' een en ander inileen .1. eoorzor, ko„pr|,, „c,pl ^dr.a», ld». Voor
L "dTp'e'^r'biia. :z d" -*•«««
te^Dld'.'CNedete7m!^^«r»taI!tei'n M Beatedetln»en hub en Oude VrotH
overdreven of verkeerd voorgeteld.* Ook de buiten den ko»
prijren zijn naar rato niet veel verhoogd, d. w. z. ,,r"T Prii» be"»l«h daanooda het tekort helpen
bekeken van Nederlandsch standpunt en mstadek„
een valuta-Schiebers-oog, zoonis de Duitschere m Hpt »Van hcnton Ziekenhub Is «e duur,
zich hier en danj heel sarcastisch uitdrukken. Kwekend n««r het aantal zielen der Gemeente,
De bewering, dnt het de moeite niet meer j Personen vnn huiten moeten minstens de tnrf»»
waard is over de grens confectie in te koopen, *en der an-'ere groote Gemeenten betalen,
is van allen grond ontbloot. Onze berichtgever 19. Gcld!eenir»"en mo«-ten In 't algemeen
zag mooie winterjassen voor 25 Hollandsche voorkomen worden. Zij dienen veelal als eem
guldens en heerencostuums voor een derde van langzame maar te dure betaling van ongerechè*
den prijs in ons land. En zoo 't een na 't ander, j vaardige groote uitgaven.
Schoenen b.v., die altijd ten uitvoer waren ver- 20. Zoo spoedig dit mogelijk Is de Huurcom*
boden, kosten hoogstens (dus de dumste soor- missie op t« beffen, omdat daardoor elk parti*
ten) 7— 8. 't Is alles even goedkoop. Ook culier initiatief om woningen te bouwen b uit*
de qualiteiten *|jn bepaald niet minder gewor- gesloten.
dea' Het adres besluit met de hoop uit te spreken
Onze correspondent heeft zijn licht In ver- deze ©pmcrUngen mede mogen lelden tol
schillende groote zaken ongestoken. Maar bij bezuInWng in het financieel beheer van onsa
allen is het één toon, n.l. afkeuring over de hui- Gcmeante.
dige maatregelen. Dnt deze firma's reurenza- i
ken hebben gedaan, lijdt geen twiffel. En zoo
Is het over het algemeen. AI b de Duitsche
ticulieren. Een belangrijke stap ter bereiking
van het beoogde doel kan echter worden ge
daan door te regelen de onteigening van on
roerend goed ter bewaring van natuu
In de derde plaats bestaat de controle en be
staan de garantiemerken reeds, zoodat dit ont
werp wet kan kan worden, zonder dat een ge
heel nieuw mechanisme in het leven geioepen
INGEZONDEN STUKKEN
Bkiirn rtrantuxw:itU)k\rid dér Rtdaetiê
schoon, gevormd door bosschen en andere wordt. Bovendien wordt de controle wij
houtopstanden, en het recht tot onteigening toe a<*ten dit een zeer belangrijk punt - uitge-
te kennen aan den Staat, de gemeente a'smede oefend en bekostigd door de direct belangheb-
vereenigingen en stichtingen, welke aan bepaal- benden.
de eischen voldoen. ZiJn wiJ dus het algemeen tegenstanders
Aangezien de bepalingen van de Ont- van hpt stellen van wettelijke eischen aan ex-
eigeningswet niet op een onteigening, als de portproducten, in dit geval meenen wij, dat
onderhavige, berekend zijn, is voorgesteld, een er inderdaad zeer veel voor te zeggen valt.
nieuwen titel aan die wet te voegen. In ver- Thans de practijk vnn het ontwerp. Vrijwel
band met de onteigening is, om te voorkomen, a^e arbeiders van boter in Nederland staan
dat natuurschoon zou verdwijnen, de bevoegd- onder controle en gebruiken dus de rijksmer-
heid geregeld, om een tijdelijk kapverbod te k»»V die aan alle eischen voldoen en hun groote
leggen, waarde reeds gedurende een reeks van jaren
Verder is de mogelijkheid, om een knpverbod hebben bewezen. Daarom zal een blijvend ver
zonder schadeloosstelling te leggen op bosschen bod van uitvoer van ongecontroleerde boter in
en andere houtopstanden van publiekrechtelijke geen enkel opzicht stuiten op practische be
lichamen alsmede van vereenigingen en stich- zwaren. Eén practisch bezwaar is door de Re
tingen van algemeen nut geopend, terwijl aan geering onder oogen gezien en reeds ondervnn»
het beoogde doel ook ten zeerste bevorderlijk gen. Het bestond hierin, dat niet iedereen tot
kan zijn de gelegenheid#m geldelijke bijdragen de botercontrole werd toegelaten. De controle
van den Staat ter bewaring van het natuur- stations toch zijn particuliere instellingen en
schoon te verkrijgen. kunnen iemand weigeren als lid. Door het
Met het in werking treden der Bosch wet zal wetsontwerp zou zoo iemand geen boter kun
de Noord-Boschwet vervallen. Overwogen is, nen uitvoeren. Daarom heeft de Minister mede-
welke bepaling dezer wet behouden moeten wor- gewerkt tot de oprichting van een nieuw bo
den. I tercontrolestation, bij welk station de minister
Art. 2 der Nood* Bosch wet is gehandhaafd, omtrent de toelating te beslissen heeft.
Omdat het raadzaam voorkwam, de bepalingen I Over deze quaestie nu wordt door een ze-
van Titel lila «Jpr Onteigeningswet niet uit die ker gedeelte van de zuivelindustrie een groot
wet te lichten, maar hun werking eerst te doen misbaar gemaakt. Men stelt het thans voor,
ophouden, zoodra een toestand van oorlog of alsof tot heden bij de botercontrolestations
ooflogsgëvnar heeft opgehouden te bestaan. Dan slechts boterbereiders aangesloten zijn ge-
blijven de bepalingen sluimeren en gereed lig- weest von het allerhoogste gehalte, eert soort
gen voor het geval zich een dergelijke toestand van heiligen en alsor nu de Minister er misda-
wederom mocht voordoen. I digers en knoeiers bij wil halen. Een ieder, die
Wetsontwerp boter- en kaas uitvoer. j met botercontrole van nabij iets te maken heeft
Een persbericht z.n dezer d.se„ vertnefd,. de, ZeZllLn 'X
ter. vergadering van landbouw- en zuivelorgani-
saties op 3 November 1921 te Utrecht gehouden 5Mrd, "i" "P de «eerlijkheid der oongeslotenen,
besloten is, dat da Algemeene Nederiandsche dal dan het controlestelsel tuets waard ta.
- - - - - Want controle is er voor de oneerlitken.
Deze gunst am een door het Rijk gegeven
merk te gebruiken, mag men niet aan den een-
en burger geven en aan den ander onthouden.
En men mag in ieder geval aan de verleening
van die gunst slechts redelijke en zakelijke
voorwaarden verbinden. En men mag niet be-
t bied betoogt dat terrorisme, van welken
ook, juist reactie wekt.
Het Is mogelijk, dat er bij een kleine
Jproep in ons lend nog wat men militarisme
joemt voorkomt. Doch dat wordt weer aan
geblazen door een aanslag op iemand, die
He militaire uniform draagt.
IJPij dienen daar natuurlijk tegen te wa
len. Een reactie kan meer kwaad dan goed
Hoen. Maar mocht zij zich, zij het ook maar
m geringe mate, doen gevoelen, dan zou
|dit te wijten zijn aan den man, die naarZuivelbond, de Bond van Kaasproducenten, de
tnen vermoedt uit Amsterdam was overge- Christelijke Boeren- en Tuindersbond, het Ko
lomen om zijn onbekookte daad te verrich- ninklijke Nederlandsche Landbouw-Comité er
tet en in tweede instantie aan de leiders de Nederlandsche Boerenbond zich met een re-
Her anti-militaristische beweging, die gees- quest tot de ministers van Landbouw en Finan-
ten hebben opgeroepen, die zij zelf niet ciën en de Staten-Generaal zullen wenden, in-
ineer kunnen bezweren. I zake het wetsontwerp boter- en kaasuitvoer.
Gelukkig zal het geval uitzondering blij-1 Het secretariaat van den Nederlandschen P»alda personen uitsluiten omdat zij volgens
<fct waarborgt ons de aard van oas Boerenbond deelt ons mede, dat dit bericht on- hu™e collega's (of concurrenten) niet te goe-
?olb, dat waarborgt ons ook het ware de- juist is. Er is slechts besloten, dat een request éer naam en faam bekend staan,
mocratisch gevoel, dat in de massa leeft en ontworpen zal worden, waarin de ter vergade- j Wat de kaas betreft, is de practijk van e
Hat beseft verbetering te moeten verwach-ring bekend geworden bezwaren worden samen- controle en dus ook het practisch gevo g van
ten van een ware volksbeweging en niet'gevat. Dit ontwerp zal toegezonden worden aan het uitvoerverbod voor ongemerkte kans veel
▼an een overijlde handeling van een een- de verschillende besturen van evengenoemde minder zeker, dan voor de boter. Want e ge-
Hng. Dat waarborgt ons ook onze eigen ge- oi^anisaties. Deze besturen zullen zelf beoor- breken van het kaasmerk mogen nog niet ge
schiedenis. Bomaanslagen zijn hier planten deelen of het request al dan niet hun onder- acht worden te zijn verholpen. En de ter zake
▼an vreemden bodem. Buiten de zending teekening zal dragen. De Nederlandsche Boe- kum'igen zijn nog niet volkomen gerust. Men
helsche machines, die kort na het Palingop- 1 renbond behoudt zich dan ook natuurlijk het heeft zeer groote moeilijkheden gehad met die
roer twee Amsterdamsche commissarissen recht voor in dezen al dan niet te requestreeren merken. Er is een tijd geweest, dat een raassa
▼an politie op een Sinterklaasavond thuis en indien hij tot requestrcteren besluit, dit 6f merken van de kazen afvielen en een groot deel
kregen, zijn ons geen gevallen bekend, dat zelfstandig te doen öf in vereeniging met andere later zeer onvoeldoende bleek te rqn. Ook heett
de Nederlandsche arbeiders naar zulk terro- 'organisaties. het merk soms schade gedaan aön de kaas. m
nsme van de daad hebben omgezien. Mocht
het bij dezen eenigen misslag van een ge-
desequilibreerde blijven I Dat wenschen wij
idet alleen in het belang van ware men-
■chelijkheid, maar ook in het belang van den
▼ooruitgang.
DE BOTER- EN KAASWET.
Berichten
EEN BOSCHWET
mgediend is een wetsontwerp houdende bepa-
■ngen betreffende den boschbouw.
Aan de Memorie van Toelichting is het vol
lende ontleend
den laatstcn tifd echter zijn er aanzienlijke ver-
beteringen in het merk gekomen.
In „Economische Statistische Berichten"
schrijft prof. G. J. Blink over het ontwerp op de he, «„„erverlod.
den boter- e«; kaase*port. unj
Na eet cve zicht vnn de eigoniljVa .roei wil- I Een der berichtgevera van het ffbM. aan do
bkcurtge ni'Ze. waarop de to.ata e- van de trien» heeft, teneinde een goeden kijkop den
nondwe* vuti 3 Aug. I9fd neeit gebruik ge- jotaten gong van zoken te krijgen over da grens,
maakt, om er-n den zuivel-ezport voo waarden fn verbnnd met de veisc erp e in oop-
te stellen, die nieta met oorlog ot oo iogage- voorbepalingen welke jegaaa de TT'TT'*
vaar IVoller uit te staan, vrn volgt do schr worden toegepast, eeM een kijkje genomen Ie
Het zeet bijzondere uit al.tme.in oogpunt1 Ellen en te Emmerik. Wg leten zijn vethnol hier
var, di- wetsontwerp Ugt hierin, „at de K-ge"- vo'^Bonlom,t in htl grensstation Ellen trok
ring de belanghebbenden dwingt, om voor de n„ndacht, dal eenige nieuwe
producten, welke zij exporteeren, liepaalde ga- nel aaaeuj* t JU
De voorgestelde bepalingen zullen, naar de fantias^te' wvea omtreni vehalte 'lo 'kwaliteit beambten het toezicht hielpen verscherpen. Er
■wnister van Landbouw vertrouwt, bevorderlijk 'i uw arKeidsterrein voor de werd sPeciaa' °P Nederlanders, die koffer-
fc Wi,4™.n torl™^h<^rhfc°W Regering en het toont wal de moeite een, ^Khte «tf vetmind."^
Boschraad met een ndviseerend karakter in het stT; "«rtchelijk ken geleden zeer sterk. Zeg men kuit geleden
fc™ te roepen ta overgenomen. I rtTl T.T ^l,,se »lalrlend' d'"l,a ia,M "uda -te-u wit geen nl«w. «estaezen. ook geeu
Voorts zal, aan den plantenziektenkundigen- s,e^hts v°or de di fabrieksstadje, thans lag de plaats als u',1?c"bet politiecorps von 20000.— in 1914 tot kleederen wil vragen U afstand NI
enst. wat de maatregelen tegen schade betreft, I ^v?r deR storven. Geen enkele Nederlander fn de winkels, t «750O.-- In 1921. en van da kleodimr Int i jjif _i_»Je
booew. -1 £-1 J. 2..—-t— J„ wet rich in verbnnd met dit ontwerp eon ons op- dotir voor de «Stol
Hienst,
•en belangrijks rol tój de «titvoering der wet "ch ln v^bandmetd.t ontwerp aan ons op- s,echts Ww en dnar voor de étalages gluurden
Worden toegekend. I drm?en* wordt de toel'ch'in^ vr'Jwel gOC" eenige landgenooten door de spiegelruiten. Maar
m! t The' «-1 „'pTvtaag'Zr^t tLTe, 7- onsst,erde'
•eheid te Stken ITSZd, bLchen en ttnde- d»a" voor t0"" e" ka^ Tzth-l'oX 0,"e a<"r«P''"dr! 'TTT
K houtopstanden, toebehoorende nnn publiek- aardappelen, groenten, "«chines,kei binnen. Men hod hem verteld, da de koop-
«dhtelijke lichamen en vereenigingen en idch- «b chocolade, vtsch en «U. nadere Neder nog voor dagenp»»g°''l«d'"-
•htgen vnn algemeen nut, en die, toebehooren- 1 tamtache ezporlproducten. gett goederen nan de Neder!. Freunde ver-
aan particulieren. De memone wijst op de wenschelijkheid om kocht j^dden, nu dien verkoop stopgezet had-
fa het Win«*.l ha# hoachheheer den kooper zekere garanties te geven, op de Jen me, een soort Schadenfreurie ovrr de Stein-
ider Dubliclcrmy-ht litl/c 1i'v4sdzvsum »n varppniirin- knoeierijen, op het vertrouwen, dat men moet rejche Hollënder. Ook had men hom verteld van
U E^rtXen tn^Tesrigen Alleï zeer juist, meer di, stjn g~n „b„orma., opgedreven prijzen, die zdd hoog
in te binden hit schiint aan te bevelen voors- speciale boter- en koasguoesttes. Men moet be- zouden iij^ dnt het koopen, met inbegrip van
(hands te vols'tann met minder Jturriieende maat- selfen, At do kaosmerken nog met volmaakt uit. en invoerrechten geen noemenswaardig ver-
KitnlTi, Z'ta iandTde zij daarom voortduremi streven naar ver- Kld, me, de prijzen te' Nederl.nd meer zouden
Kte'^L-kat^dt S d™"Öl^nS i„ een whtk.i ven dmnes- en hee-
Ifcij opgedane „Werf™ I moeilijklteden, voortvloeiende uit de technrsche tenkleedlng, weer hij eerder el hnd ingekocht.!
ken wórden me, «en bep.ling Jn onvohnaak.heid der merken, ,e bespoten door Men kende hem nog. Al JP^dig_^k_T''
kwoedendett zin. Zoodanige hepolurg kan 1» hat geven van dispenset—. da menschen Ituw nm, - tnvenomen met
sanmhoorigheld nog zoo groot, toch kunnen de
kooplieden het niet verkroppen, dat hun ineens
de groote winsten zijn ontnomen. De vele ge- m D
he,-me speurders, wnnrvnn Emmerik vu! sit, rijn C""0" verantwoordelijkheid vnn de Rcdnclle.)
danr, om een oogje in 't zeil te houden, maar I Steun aan Rusland,
onze berichtgever heeft ofschoon hlf vee! win- He| C,ow,,fl m, 8,eun onn de hongerende, i*
kels bezocht, geen enkele aangetroffen, die het Rusland ▼crzockt ons opnome van het vol*
hem lastig maakte.. i Kervde
D« groote winkelzaken als van Fassin, Kuns, 1» dcn betrekkelijk korten tijd vnn het b*»
Peter Dorechel, Nathan en Gompertz, Albert- s,ann ▼<m on,i Comité heeft het, zooal nog niet
hpim. Peters en Jansen, Schuhnus Gompertz e.a. va" *ich doen spreken, toch met succe*
ondervinden ontzettende financieele schade. 1 gewerkt. Dagelijks wordt, zoowel door vrow»
Onder de burgerij was reeds onlangs een he- wen als nuinnen, aan de inrameKng van gelden
weging merkbaar om enkele winkeliers, die ble- en kleeding, benevens het verkoopen van
ven doorgaan met het voortrekken van de Ne- steunbons, met grooten Ijver gewerkt. Ery het
derlnndsche gelegenheldskoopers boverr de Duit- b ons een genoegen op deze plaats te verklo-
■che klanten, te gaan boycotten. En typisch ge- ren, dnt de burgerij von Gouda, op de w(jz*
noeg gaon thans dezelfde firmanten voor om zooals wij dat van haar verwacht hndden, i
onze landgenooten uit te sluiten, nu de noodzaak dehelpt d*n grooten nood der Russische 1
hen daartoe noopt. Deze zaken hebb*n nu oók king te lenigen,
een groot deel van hun vroegere cliftithle in- Naast ons"Com!t« werken ln Mina allo stee
den van eenige beteekenis dergelijke Comité'»
Toen onze benchl|ever tegen den middag de voor Kertelltle doel en nis resultant van oller
terugrets nenvenrdSS „as h„ getuige van de wcrko„ „enoemd worden het etmkoopeta
utIvoervisttatte te Elten. De passencuntrflle was M ïa„ drca JOO.000 K.G. rogge-
iril ri*C-"P-. du\1",n T" ™"T T"an" meel, dl. Anna reeds op weg ta Pear da hom.
detmg daarin rod, bemerken. Doch de wfdee- ;b!pd,n ïa„ R„,,„„d. Dnt b het eerste re,
1 „ÓÓóTt r V ."1' sitltnnt van he, werk vnn duizenden vrouwen
zijn opgevat. Gedwee als lammeren morsten lS.i—
allen, mannen en vrouwen, zich een uiterst "!d ttech moetta .poren om een
nauwkeurige controle laten welgevallen. Mant weTgi' bl' d"Be° lcnlï"*
ook nu ging alles zeer correct en voorkomend.B°®d*
Vele reizigers, die het er op gewaagd hadden, En Gouda er tro,,ch °P lif aan het
moesten him goederen achterlaten. Van som- «"brengen van dat weinige te hebben mede-
mlgen werden nieuwe jassen en mantels, die geholpen.
zij droegen in beslag genomen. Anderen echter Wanneer wij spreken van het „weinige dat
kwamen daarmede vrij de grens over. Het onder- gedaan is, don houdt dat niet in een miskenning
zoek vorderde veel tijd, zoodot tal van reisi- von wat de Goudache Burgerij tot nu to« deed*
gere, pas met een volgenden trein vei der kon-integendeel, wij spraken in den aanhef van dh
den, zulks om alle treinen zooveel mogelijk zon- artikeltje reeds onze voldoening uit over hst
der oponthoud te loten vertrekken. tot nu toe bereikte resultaat. Moer waar meer
Verder vernam onze correspondent, dat bfn- dan twintig millioen mannen, wouwen en kiiw
nen enkele dagen de grens weder wordt open- J deren letterlijk verhongeren, daar b de hulp
gesteld. De winkeliers zouden dan zelf pitvoer- van een klein land sis het onze maar zser,
verklaringen kunnen afgeven uft zelf gehouden zeer weinig in verhouding tot wat noodig bom
registers, terwijl dan de uitvoerbelasting aan de den dood, die reeds bezig Is zijn vele a man
grens kan worden betaald of in den winkel". ovcr de ongelukkigen uit ts spreiden, zijnprx*
Men meldt van de grens: ontrukken.
De Duitache grenzwinkellere te Bodfolt hebben Da„n,,„ maar ,0Id„»n.
besloten op verzachting der nieuwe grenavuor- Dimkw voor wat ,„da gegeven werd. niet
schriften vo°r de Hollanders aan te dringen, o™"voldaan omdat wij weten, dat er nog zooveel
ven de eigen bevolking voldoende onder "l"4 me.' f00!™' *UCC?
overtauginv van een atortviaum, met htjhetatlng nog tatrttzbrer worAn rf-
vnn 10 pCt. bijslag op do waaide der ertike- k™'a d*"A>' J da ofbrvaar^rid ven «He
j ingezetenen. Niet alleen op de offervaardigheid
ook daadwerkelijke hulp vragen wij. Wie dpi
voelt voor de smarten van een hongerend vofl
en zich geen financieel# offers kan getroosten^
die kan zich toch nuttig maken. Ons Comité
Bezuinigingsadres van het Depart heeft nog plannen in voorbereiding en voor d*
Gouda der Mij. van Nijverheid. Iverwerkelijking daarvan zijn vele handen noo-
De afd. Gouda van de Maatschappij van Nij- dig. Iedere man en vrouw, ieder meisje SB
verheid heeft tot den gemeenteraad het volgend iedere jonge man kan hier helpen. Onze s**
adres gerichtI CTetaresse, Mevr. B. Börger -Roskam, Crabetfas
Gevolg gevende aan de opdracht van het 8traat 5, alhier zal gaarne UWe bereidverkl**
Hoofdbestuur van de Maatschappij van Nij- Dm mede to werken, in ontvangst nemsBi
verheid en Handel, hebben ondergeteekenden Wij hopen dat velen zullen kunnen besluite»
zich aanstonds, na bekend worden van de Ge- zich voor eenig voorkomend werk beschikbaar
I meente-Begrooting dienstjaar 1922, ab be- te stellen. Hier mogen geen bedenkingen geb
1 stuursleden van het Departement Gouda want Kier gaat het om het leven van mil*»
daarvan op de hoogte gesteld en geven de dj- oenen.
fere en posten aanleiding tot de volgende op- Wie niet financieel kan steunen, wie nfet een
merkingen en wenken. werkzaam aandeel kan nemen ln Hen arbeid
I 1. Opheffing zoo spoedig mbgelljk von Hen van ona ComitH, Hle kon op nog andere wijze
tok yan dienst der Gemeentebetasting (door stcunen. Dnnr, wanr het Russische volk hor-
het vrijkomen van personeel had een nieuwe gtrtf aan de Wolgn, daar heeft de barre wfrv.
post voor uitbreiding secretarie vermeden kun- ter Intrede reede gedann. De koude, die
nen worden.) verbond sluit met den honger en zoo, ab
2. Het Solaris van markimereter wordt oan be, ba„d ln hand, den ondergong von het
twee personen uitbetaald, terwijl bovendien nog Ru,,isehe volk tracht te verhaasten,
een controleur is nongesteld. I Er rijn dus twee machten te bestrijden IDnnni
I 3, Onnoodige stijging van den port jnnr- om ook kleederen van U. Wemocbt
wedden der Gemeente-secretarie vongjl0500.— a| aardlg w„t ontvungen. moor we vragen
in 1914 tot 59000.— in 1921. j mddr W» vregen meer omdat we weten dot er
4. Op de kosten ven het roodsversleg, die m„,r h ,n omdat wij weten velen Uwer bereid,
gestegen sijn vnn 800.- tot 8000— b ,j„ lijn om TOk op dezo srijze mede te heb
Hink te besperen. l»d"r, die nog niet in do gelegenheid wol,
5. Invorderingskosten ven Plaatselijke be- (o( hnar| kl™,»„»oort»ad na te zien, vr»
lasting dient tot 8000— teruggebracht te wij dringend doe het nu 1 Stel het niet uit,
i wmden. t^ent bedenkspoedige hulp b dubbele huljst.
1 6. Onnoodige «tijging van de korten van Tij ïrap,n get.„ dn.. Moederen, ook gons
—odieuse Moederen, wij vregen U ofstor
87500— in 1921, en ven de kleeding tot doen van datgene, wet door U niet meer t
ihet vijTvoudige. gedragen. Wanneer eenig kleedingstuk defect
I 7. Opheifing ven de Bank vnn Leaning, rijn dan wordt dh door vrouwen vee
waardoor dit gebouw een andere bestemming Comitd hersteld.
i l°n krAtef j v II tv het om genoegen te kretnen medede»
8. Opheifing van de Volksgaarkeuken. jat door ons Comitd reed. vijihonderd ets
9. Een tekort op de Hoiimans stichting b vij[tJg Gulden aan het algemeen Comitd werd
ongemotiveerd. ,m„kt, verblijdend b ook dot wij fnnuh
I 10. De Reinigingsdienst etacht iiniuge.ha- Ukkarkeri. ontving™ do «tm von «.honderd
leid. Een toename van 10000— In 1914 tot w liinde de opbrengst von een ale
II 87000— in 1921 gaat boven de draogltrecht ,|nBr g,hoode„ Collecte. Waarbij werd med»
der Gemeente. Aanzienlijke breportng kon ver- gereld, dnt op toesonding van meerdere b«
kregen worden door dtrecten verkoop ven het „j, d|e gemeente kan worden gerekend
Wilms renal de «ortingspb.l. ren de Vest. Leaf UkkeAerk voor do «uiere dovpon rend.
Br*TM°,,r" *°°r J*cKo,a" 'T h-xrer lom Gouda tan voorbeeld zijn.
geraamd dan mcf verminder mg van den kost-
i prijs der brandstoffen mogelijk
12. Er moet naar gestreefd worden 't Gym-1
nasium te vereenigen met de R. H. B. S. onder I
dan zoogenaamden Lyceum-vorm.
Namens hst Comité:
CHR. W. SOUFFRBB, Voor*
Mevr. B. BöRGER—«Umkasn,
SecretosssM. Crubetisto.
