s
n
D
De roman m een studente.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDKRAK, HAASTRECHT. MOORDRECHT, MOERCAPEIA.E. NIEUWER-
BERK a. d. IJ., OUDERKERK a. d. IJ., OUDEWATER, REEUW1JK, SCHOONHOVEN. STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
DE HÖUANDSCHE HUISVDOr.
Veertlendaagsoh Blad
voor de Huishouding.
Woensdag 16 November T
60* Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon-en Feestdagen
Dit nummer bestaat uit 2 blatLu.
EERSTE BLAD.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
N,
go. 14779
o o o
o o
gar* Men ka* zich abonneeren bij don
Boekhandel of bi| 4e U/tgaver» A. BRINKMAN
k ZOON. GOUDA.
volgende wenken ter
Al
igt natuurlijk af van
CHTEN.
Eur<
(Wordt vervolgd)
door
RUDOLPH STRATZ
uit het Duitsch door
Mevrouw A. E. NUDS-POSTHUMUS.
86
wat Ik niet kan vwteücn.
aenuwachtigl”
behan-
schade
in uw
regel-
jn.
- Jet
Laat u
keel heeft, probeere
p door te slikken en
vyderd worden.
(«01II SU IE COIRAYE
voorzichtig
e verf te veel
■reeniging
itreken”.
iling.
Nov. 1921.
16, id. 2e soort 7—
Roode Kool ƒ4.90
ƒ3—5.80, per 100
>1 ƒ28, Boerekool
>er kist ƒ0.31—0.36,
10, id. 2e soort 0.10
16.60—17.20, Kro-
i ƒ4.20, Peen ƒ24—
50—20, Prei ƒ4.30—
Selderie ƒ0.10—2.60
Witlof le soort 64
9, Bellefleuren ƒ15
d 0.43—0.47.
te maken, heeft men
rater noodig, vervol-
m en eindelijk een
5 voor de hoeken.
toutwerk van de stof
spons, zeem en koud
ran meubelen.
>uden voor de zinde-
meest voorkomende
mhout, mahoniehout,
.menkaansch vuren-
it te wrijven begint
»f te ontdoen en bij
een zachten borstel
•rden de meubelen bij
een wollen lap met
orden daarna uitge-
i niet meer kleverig
„En zooals men van *t Engelsche Christen
dom heeft gezegd, dat het een zonderlinge ver-
j Christus en katoen vormt,
ook de Ententemoraal een eigenaardige
en ondememerswin-
de Duitsche chemi-
irvoor een drastisch be
dien. Daarvoor droge
gebroken eierschalen
men ze in een droge,
op een koeie piaats'
unigen, dan doet men
et er koud water by,
net koud water na en
essctien krygen. Met
steentjes bereikt men
i kippen houdt, geeft
laien aan de kippen.
tfiegrammer.
DB CONFERENTIE TE WASHINGTON.
Het Engelsche en Japansche
standpunt.
Washington, 15 Nov. (H. R.). Balfour
heeft op de de conferentie uitdrukkelijk ver
klaard, dat Engeland het voorstel van Amerika
tot beperking van de vloot in principe en naar
den geest aanvaardt. Kato heeft verklaard, dat
Japan het beginsel onder voorbehoud aanvaardt.
Balfour en Kato aan het woord.
Washington, 15 Nov. (R.). Balfour
voerde vandaag het woord op de conferentie en
noemde Hughes’ voorstellen van groote ge
schiedkundige beteekenis. Hij wees er op, dat,
terwijl Amerika in zijn communicatiemiddelen
stevig en onaantastbaar is, een burger van het
Britsche rijk niet vergeten mag, dat hij leeft van
binding tusschen
vormt C-1.
krvtising tusschen ethiek
sten. De campagne tegen
sche nijverheid is daai
wijs.**
voelt, en uw handen
olyï dan liever
circuleert niet
het bad moge zyi
vanaf. Ga niet in hf
ongéiig zyt.
buit tydens het ont-
e na een copieusen
te lang in het water,
ceer, tien a vyttien
adt. Vergeet niet dat
under ge een zeebad
e menschen kunnen
jaar toe, maar de
dan vyf en veertig,
n uw dokter. Als ge
ad, schaf het baden
en geval als uw hart
in een lever- of nier-
den met een weinig
lerd. Gebruik nooit
n de hevigste mate
'of geverfd hout kan
lemen met azyn en
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25. per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 3L GOUDA;
by onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur.; Administratie Tel. Int 82;
Redactie TeL 545.
laatste drie fabrikanten, die nog weerstand bie
den aan ons wereldverbond. Gehoorzamen of de
dood een andere keus hebben zij niet Nu
hebben wij hen in den zak. Maar geloof mij
je maakt je daardoor niet bemind bij de men-
sohen!"
„Op die manier ben je zeker indertijd ook bij
papa gekomen?"
„Ja", antwoordde John Henry snel en
eenigszins afgetrokken. „Nu je vader was
een verstandige oude heer. Met hem had ik niet
veel moeite.”
„Maar jullie hebt er toch weken lang over
gevochten vaak heele nachten door en als
je wegging, was papa altijd heelemaal geel in
het gezicht, en doodop. Dat weet ik nog heel
goed!"
was een beetje eigenzinnig, fcen man van de
oude school. Eindelijk zag hij in, dat ik gelijk
had. Ik heb altijd gelijk. Dat is een van mijn
meest komische eigenschappen. Maar nu ben ik
je een parasol schuldig. Dezen heb ik al spelend
stuk gemaakt!”
Hoofdschuddend nam zij hem het sierlijke, in
het midden doorgebroken voorwerpje uit de
handen.
„Hoe heb je hem dat nu weer geleverd?”
Hij glimlachte op zijn eigenaardige manier.
„Dat is mijn huismiddeltje tégen zenuwachtig
heid. Dan breek ik stil iets aan stukken om be
daard te blijven!”
Erna zag hem aan, alsof zij er niets van be
greep.
„Je bent vandaag zoo vreemd. Ik moet gedu
rig denken aan wat je daar straks zeide: dat
je een middel hadt om mij te dwingen
„...mijn vrouw te worden?"
Hij stond op.
Jje w#r<|t mftn vrouw, Erna, zoo zeker «Is
daarginds de zon onder gaat, maar zonder
dwang. Dat hoop ik tenminste. Dat ligt alleen
aan je zelf. En nu keeren wij terug naar de stad.
Het wordt donker.”
De zon was onder. Maar nog altijd stonden
de steenmassa’s boven op den berg in rooskleu-
rigen gloed, alsof zij al het licht en de warmte
van den langui lentedag in zich opgenomen had
den en die nu weer als een geheimzinnig, zwaar
moedig avondrood over dal en rivier, in nacht
en schemering uitstraalden. In de stad, wier to
rens slank uitkwamen tegen de grauwscheme-
rende Rijnvlakte, luiden de avondklokken, en
van den Neckar klonken nog altijd heldere
meisjesstemmen, en in <13 verte een mannekoor,
ofschoon de booten en vaartuigen bijna niet
meer te zien waren.
’-Best mogelljkl" leido hij luchtig. Je papa „Alschuwelijk!" zekie John Henry van Lennop
as oen heette eigenzinnig, ken man van Je k»omg. Jk heb het geteld: in het uurtje dat
- - wij hier hebben gezeten, is er zeven maal ge
vraagd, wie toch eigenlijk „dat mooie woud daar
boven geplant heeft", in plaats dat zij zich
rechtstreeks tot de houtvesterij wenden en meer
dan een dozijn malen hebben zij „Alt-Heidel-
berg du Felnc" gezongen. Ik werd wee en be
nauwd van al die sentimentaliteit. Hier voel je
ie weer terugkeeren tot den ouden tijd, toen
iedereen in het buitenland ons uitlachte. Dat is
nie»s «oor mP.”
Erna knikte.
„Eigenlijk ben je een vreeselijk arme man,
mijn beste John Henry, met al je slimheid en
je roem als koopman. Bij voorbeelddat hier
om ons heen, zoover men in de schemering
zien kan, alles wit is en geurt en dat de
maan daar achter de bergen te voorschijn
komt en haar glans daarover uitgiet, als in een
tooverland, en dat de rivier vol zilveren en
gouden lichtjes is, wanneer de maan zich in
de golven spiegelt en dat het kasteel om
schrijft de Manchester GuardianDit is mis
schien een der onderwerpen, waaromtrent de
openbare meening der volken geraadpleegd zou
moeten woiden. Het behoeft toch geen betoog,
dat contrAle op het nanbouwen van duikbooten
zeer moeilijk isdit is moordtuig, dat in het ge
heim kan worden vervaardigd. Om hiermede nf
te rekenen dient de publieke opinie van elk volk
ar in te worden gekend.
Asquith over de ontwapening.
Londen, 15 Nov. (N. T. A. Draadloos). In
een te Londen gehouden rede zeide Asquith, de
leider der onafhankelijke liberalen, dut *t vraag
stuk der ontwapening ter zee thans is genaderd
tot den drempel van een nieuwe en betere toe
komst. Bij Asquith staat het vast, dat, wanneer
de Amerikaansche voorstellen in den vorm, d’
daaraan ten slotte zal worden gegeven, onver
wijld van kracht zouden worden, de weg zou
openstaan voor nieuwe en zelfs nog grootere
stappen naar het doel, waarnaar Groot*Brittan-
nië gedurende heel den oorlog heeft gestreefd.
De DEUTSCHE WERKE.
Ber 1 ijn, 15 Nov. (W. B.) De nota der
rijksregeering aan de militaire Entente-contróle-
commissie omtrent de Deutsche Werke luidt:
De vroegere werkplaatsen van leger en vloot
zijn kort na het uitbreken der revolutie aan een
volkomen reorganisatie onderworpen. Het be
heer der bedrijven werd aan een centrale leiding
overgedragen, wier taak het was geordende toe
standen to scheppen en de fabrieken onmid-
dellijk voor vredesarbeid in te richten. Om ver
schillende redenen werd hiervoor de vorm van
een particulier-economische onderneming geko
zen. De reorganisatie wns reeds geschied toen
de vredesvoorwaarden bekend werden. Reeds
voordien hadden dus de vroegere „rijksfabrie-
ken" opgehouden fabrieken van legergoederen
in den zin van het vredesverdrag te zijn. Om
echter volkomen zeker te zijn, dat niet op grond
van het betrokken artikel tot sluiting der fabrie
ken zou worden overgegaan (welke sluiting het
bestaan van vele duizenden arbeiders zou heb
ben vernietigd) werd den Gezantenraad ver
zocht het voortbestaan der bedrijven goed te
keuren.
De Gezantenraad gaf bij nota van 10 Pebr.
1920 aan dit verzoek gevolg, op voorwaarde
van algeheele reorganisatie voor vredesarbeid.
Hij stelde verder geenerlei eischen omtrent den
aard der voortbrengselen. De door den gezan
tenraad gestelde voorwaarde is sindsdien in vol-
len omvang vervuld. Met zeer groote kosten Is
'deze reorganisatie voltooid en van het gekozen
fabrieks-program is de militaire Entente-com-
missie en haar subcommissies op de hoogte ge
houden. De reorganisatie heeft zelfs onder haar
oogen en haar dagelijksch toezicht plaats ge
had. Uw commissie is blijkbaar tot dusver ook
van gevoelen geweest, dat de voorwaarden van
den gezantenraad stipt zijn nagekomen en zij
heeft tot onlangs geen enkel bezwaar gemaakt.
Toen kwam er plotseling slag op slag een
reeks maatregelen der commissie, die dermate
indruischte tegen de houding, die deze tot dus
ver had ingenomen en tegen *t besluit van den
gezantenraad van 10 Februari 1920, dat zij het
voortbestaan der fabrieken ten zeerste bedreig
den. De Duitsche regeering is zich bewust, dat
haar geen verwijt kan treffen, igaaniit de plot
selinge verandering van standpunt der commis-
Londen, f 5 No v. (N. T. A. Draadloos), sie vak te verklaren. Alle eischen tot vernieti-
Naar aanleiding van den wensch der Engelsche ging, wijziging en verwijdering van machine-
regeering tot afschaffing van de duikbooten stukken enz. zijn ingewilligd. Voor millfoenen is
ADVERTENTIEPRIJS» Uit Gouda en omstreken (behaorenda tot daa bezorgkring) j
16 regels f 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den hezorgknngj
15 regels f 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterd agnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertantiën de helft, van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGKN: 1—4 regels ƒ2.05, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeel ingen by contract tot zeer gereduceer»
den pril®. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomrt van rollede boekhan»
delaren, Advertentiebureau* en onze Agenten en moeten daags vóór de piaatainf
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Weer gleed een schaduw van angst óver Br*
nas lief gezichtje.
„Wil je het mij heusch niet zeggen?
„Neen."
„Nooitr
„Alleen als ik niet anders kan!"
„En wie kan je daartoe dwingen?”
„Jij alleen, Erna!"
Zij ontstelde.
„Op welke manieri
jk tal wel oppassen, dot ik net je met ver*
raad!" zeide hij droog. Hij wns nu weer vol*
komen bedaard. „Geniet hier je leven waar,
zooals je zelf wilt. Dans mnar, ah de vlieg in
den zonneschijn. Op jouw leeftijd heeft ment
recht op geluk. Ik zal in 's hemelsnaam kaïn»
wachten."
V rooi ijk en toch bijna leader zag zij h Uè
aan.
daarbij vernield. De Duit ch’e regeering or. Ut
niet, dat het de tank is van de commissie van
toezicht om ten scherpste toezicht te houden op
het nakomen van de militaire maatregelen van
het vredesverdrag In het onderhavige geval
moet zij echter protestoeren, denr de nieuw#
eischen der commissie niet alleen ongewettigd
zijn, maar ook kunnen leiden tot de grootste on*
rust in breede kringen van het Duitsche volï
en het herstel van het Duitsche economisch#
leven ernstig nadeel kunnen berokkenen.
Ber 1 Ijn1 5 Nov. (W. B.) Omtrent den in*
druk, dien de vertegenwoordlets van do Ber*
lijnsche vakvereenigmgsconunissie bij hun be*
zoek aan de Deutsche Werke hebben opgedaan,
meldt de Vorwërts nog, dat zij tot de overtui*
ging kwamen, dat de fabricage geheel op den
vrede is gericht en dat het bij een m^Hlsatle ten
minste vier maanden zou moeten duren, voor
dat in de fabrieken te Snandau aan de vrrvaftr*
diging van welk oorlogstuig ook geducht zoo
kunnen worden.
Bcr 1 ijn, 15 Nov. (N. T. A. Draadloos^
Gemeld wordt dat de Entente-rommivsle de
Rochstroh Werke bij Dresden op grond van
een aangifte trachtte binnen te dringen en zelfs
probeerde de gebouwen in de lucht te doe#
vliegen om ongehinderd naar wapens te kun*
nen speuren. De leiders der fabriek en de arbei*
d^rs weigerden echter met beslistheid de En*
tente-officieren toe te laten. De Rochstroh»»
fabrieken maken drukmnehines, persen enz.
Uit het Sanrgcbied.
Saarbrücken, 15 Npv. (W. B.). De
kreitsdag van den kreits Ottweiler heeft gewei*
gerd zijn standpunt te bepalen ten aanz’cn v.u»
het wetsontwerp der regeering, omdat men hem
tot dusver onkundig heeft gelaten. De kreitsdag
hee.ft vernomen, dat de regeering in haar raps
port aan den volkenbond beweert, dat de wet*
ten afgekondigd zijn na overleg met de verko*
zen vertegenwoordigers der bevolking. Dit is cei»
misleiding van den volkenbond en de kreitsdag
heeft besloten don volkenbond zulks ter kennis
te brengen.
HET FRANSCH-KEMALIST1SCH VERDRAG.
Londen, 15 Nov. (N. T. A. Draadloos
uit Leafield). De Dally Telegraph zegt, dat er
alle reden is aan te nemen, dat de officieel* mee/
ning in Italië hetzelfde standpunt ab Engeland
inneemt ten aanzien van h‘‘t Fransch-KemalisH
tisch verdrag. Rome staat zelfs sceptischer dan
Londen tegenover de waarschijnlijkheid van
vijandelijkheden van Angora, zoowel als ten ops
zichte van de door den minister vnn bultenluncU
sche zaken te Angora aan Frankrijk beloofd*
concessies.
De Italiaansche diplomatie, zegt het blad, dl#
het nfwi’ken van het beginsel coner gemeen*
schappelijke actie der geallieerden in het Na*
bije Oosten betreurt, erkent, dat de '-oalHomds
bemiddeling in het Grieksch-Turksch'» conflict
uiterst moeilijk wordt gemaakt door de nrïis
van Frankrijk, dat zich zelf als bemiddelaar buisj
ten mededinging heeft geplaatst.
HET ALBANEESGHB VRAAGSTUK.
P a r ij s, 1 5 Nov. (B. T. A.) De Prod va#
d enVolkenbond In buitengewone zitting te Pa*
rijs bijeengeroepeh voor het onderzoek van den
toestand in Albanië, zal morgen zijn eerste zit*
ting houden.
Londen, 15 Nov. (N. T. ADraadloos?
uit Leafield). Ten aanzien van de bijeenkomst
'eschikt
JngelschFransche
ter conferentie in 't leven te roepei
nu, die Briand wenschte te ontloc.
’ou juist op bedenkelijke wijze de verwerke
lijking nabij kunnen komen door het tot stand
tomen van een Angelsaksische entente; daardoor
zou een machtsfactor zijn gschapen, die op ef
fectieve wijze een dam zou kunnen opwerpen
tegen de Fransche annexatie- en versnipperings-
politiek; zonder een dergelijken dam zou de
Fransche politiek verder den ouden weg bewan
delen en den algemeenen chaos in Midden-
Luropa naderbij brengen.
In het Odysseus onderteekende arti
kel wordt dan verder gezegd: „Duitschland zal
In Washington niet vertegenwoordigd zijn. Al-
‘een zijn vroegere vijanden zullen daar aanwe
zig zijn en aangenomen kan worden, dat me
lige vloek en menige steen naar het afwezige
hoog met één slag al zijn vroolijka levendige
tinten verloren heeft, en spookachtig staat in
het licht, plechtig en weemoedig, zoodat een
mensch het hart erbij opengaat dat alles zie
je niet. Ab het nog de effectenlijst was I”
„Ja, ik ben een ezel I” zeide John Hemy een
voudig. „Daar ziet iedereen mij voor aan."
Zij glimlachte even.
je.... je kan ten slotte zoo verstandig
worden dat je weer dom wo.dt. Ik ben natuui-
lijk maar een meisje een wezen van den
tweeden rang niet in één adem te noemen
met jou maar mijn leven geniet ik nu
zoo recht van harte. Goede hemel... wat een
■heerlijke dag was het vandnngDe morgen
lucht... de bergen en de rivier... en goede,
vroolijke menschen, die zich nog zoo onschul
dig en hartelijk in iets kunnen verheugen, dat
je vanzelf met hen meedoet enja
dat raadselachtigehet gevoel, dat je jdng
bent, en gezond en welgemaakt en dat de we
reld voor je openslaat. Ik had vandaag voort
durend lust om de armen uit te breiden en luid
keels te zingen, ab dat voor een studecrende
vrouw gepast had. Zoo zalig gevoelde ik mijl
Als een vogel, die gelukkig ontsnapt is uit zijn
kooi! En zich niet weer laat vangen... .veet
je
Haar metgezel zocht in zijn zak naar een
potlood, dat hij ab toevallig in stukken brak
en in de rivier wierp, zonder een spier van z jn
gelaat te vertrekken. Nu wbt Erna wat dit be-
teekende.
„Waarom ben Je toch zoo zenuwachtig
vroeg zij eenigszins verwijtend. „Wij kunnen
elkander toch alles volkomen bedaard vertel
len.”
JBr b zooveel
Daarom‘ben ik
Pr(js per kwartaal tr. p. psst. II
OVERZICHT.
Nergens zal met meer vreugde dan
Jn Duitschland de vorming van een Angel
saksisch verbond een alliantie tusschen Groot-
Brittannië en de Vereenigde Staten wor
den gezien. Deze opvatting komt b. v. zeer spre
kend tot uiting in een artikel van de Deutsche
Allgemeine Zeitung, die van oordeel is, dat
een dergelijke entente met één slag de positie
van den Franschen staat zou veranderen: 4ot
dusver was, wat de Europeesche politiek aan
ging, bijna steeds het initiatief van Frankrijk
nitgegaan; van de bepalingen van 't verdrag
van Versailles tot den „roof’ van Opper-Silezië
had Engeland ten aanzien van alle belangrijke
punten zich geschikt naar de Fransche wen>
tchen. Thans had Frankrijk zijn voornaamste
doel de vernietiging van Duitschland) zóó ver
bereikt, dat Engeland zelf de economische ge
volgen van deze politiek aan den lijve gevoelde.
En als verder etappe op den tot nog toe gevol
gen weg aldus is 't blad van gevoelen
zweefde velen Franschen politici de provocatie
Vnn een nieuwen oorlog tegen ’t Duitsche rijk
Voor oogen, dien men ditmaal zonder bondge-
hooten dacht te k .nnen winnen en waardoor het
^bedrogen" Frankrijk al datgene zou kunnen
vetwerven, wat het verdrag van Versailles het
had onthouden. Frankrijk toch gevoelde zich
door Versailles „bekocht”: het wenschte niet
alleen de Rijngrens, maar ten overvloede het
Roergebied en nog veel meer. J'Ju had Briand
zich tot dusver tegen deze* politiek van „oor
logszuchtige avonturiers” om zijn eigen woor
den te gebruiken verzet, maar volgens de
O. A. Z. geschiedde dit niet, omdat hij hun doel
einden, maar omdat hij hun methode afkeurde:
Briand zqu n.l. in-'en, dat Frankrijk er het
Slachtoffer door zou worden van een isolatie, die
het geen baat zou brengen.
Het blad brengt dan het Engelsch-Fransche
geschil nopens het Fransch Kemalistisch accoord
in herinnering en vindt, dat de omstandigheid,
dat dit incident juist op den vooravond van de
Washingtonsche Conferentie moest plaats heb
ben, nu niet juist geschikt was om een goede
stemming voor een Engelsch-Fransche samen
werking ter confe’-entie in 't leven te roepen; de
isolatie nu, die Briand wenschte te ontloopen,
Duitschland zal worden geslingerd. Men over-
wege, dat Engeland door een zoo gepronon
ceerd anti-Duitscher als Balfour op de confe
rentie zal zijn vertegenwoordigd. Duitschland
heeft dus niet op een vriendelijk woord te
- rekenen. Niet om maar iets te noemen
omdat wij „Hunnen" of „barbaren" zijn en hoe
nog anders de zottepraat mag luiden, waarmee
men de meeningen van 't groote publiek in 't
buitenland stelselmatig op een dwaalsnoor heeft
gebracht, maar alleen, omdat wij zwak zijn. De
zwakheid heeft géén vriend en het woord „wie
heeft, dien wordt gegeven, maar wie niet heeft,
dien zal het weinige, dat hij heeft, worden ge
nomen" heeft zich de laatste maanden wat
Duitschland betreft werkelijk op geduchte wijze
bewaarheid.”
Er wordt dan op gewezen, dat men er op uit
is de Duitsche industrie, welker concurreerende
invloed op de wereldmarkt de Entente zelf door
dwang heeft doen ontstaan, met behulp van 't
verdrag van Versailles te „worgen”: de vernieti
ging cler Deutsche Werke door de Entente had
zelfs de sociaal-democratie er toe gebracht te
protesteeren, de sociaal-democratie, die „nu in
[e de gelegenheid is over den waren aard der
„democratische Ententepolitiek na te denken”,
waaromtrent zij tijdens den oorlog voortdurend
zulke fatale illusies bij de arbeidersklasse had
gewekt. Én dan waren er voorts de bemoeiingen
van de Times, Daily Telegraph en verwante
bladen in Amerika om de Duitsche chemische
industrie klein te krijgen. Onder het voorwend
sel, dat in Duitschland verschrikkelijke giftige
gassen worden gefabriceerd om te dienen bij den
revanche-oorlog, die werd voorbereid, eischte
men het sluiten van alle fabrieken van stikstof
fen en ontploffingsmiddelen van de chemische
belangengemeenschap. Men ging zelfs voo ver,
dat men de ramp te Oppau in verband bracht
met geheime proeven met nieuwe verschrikke
lijke giftige gassen.
Over dit al is de D. A. Z. verontwaardigd en
zij meent, dat dergelijke feiten opnieuw bewij
zen, dat de stemming in de Ententelanden nog
steeds verbitterd anti-Duitsch is. Zij schrijft dan
ook ten slotte:
„En zooals men
Jk vind het hier heel mooi!” zeide Erna spijtig.
Jk niet! Het is alsof ik een nummer van de
«Éliegende Blatter” inkijkverstrooide geleer
den, aangeschoten studenten, zondagsjagers en
sondagsruiters, slimme poedels, bierbuiken en
twistende echtparen kinderen allemaal
■Poken bij klaarlichten dag! Dat was eenmaal
■oo I Dat is niet meer waar! Stap in den trein en
aastbijzijnde havenstad dan zul
ien! Of zak den Beneden-Rijn af,
lis behooren, Erna, en zie, hoe
:mel rood is van de vlammen der
hoe bij dag de bosschen vervuld
2*jn van den walm der sohoorsteenen nu, mor
genavond zet ik mijn reis voort. Erna
r, Waarheen?"
jW^en rondreisje!" zeide Van Lennep gemoe-
■dclijk. Je weet dat we vóór twee jaren den
grooten trust opgeridht hebben, waarvan ik
der directeuren ben, en wat zich niet naar
voegt, maken wij heel stilletjes van kant. Met
vriéndelijk» bedoeling reis »u naar d»
de verbindingen ter zee van het rijk en zonder
die zeeverbindingen niet kijn bestaan. Balfour
verzocht zijn gehoor niet te gelooven, dat hij
Engeland's zwakheid bejammerde: verre van
dat. Engeland is sterk in de hoop en het vurige
patriotisme, dat de Britten samenbindt. Zijn
strategische zwakte is duidelijk voor elkeen, die
nadenkt. Engeland’s vijanden weten het, laten
Engelen ’’s vrienden het niet vergeten. Balfour
uitte, in verband met de slagschepenbasis, de
meening, dat de verhoudingen tusschen de ver
schillende landen aannemelijk zijn en de voorge
stelde beperking redelijk. Hij stelde zich echter
voor, dat de voor duikbooten toegestane tonne-
maat wel verminderd mocht worden en de bouw
van groote duikbooten verboden.
Toen Balfour de volledige loyale medewerking
van Engeland beloofde met het algemeene Ame
rikaansche plan, stond het gehoor op en klapte
wel een halve minuut lang in de handen. Ook
de passage nopens de duikbooten werd warm
toegejuicht. Balfour stelde voor de kwestie van
do vervanging van schepen en de kwestie van
de kruisers, die voor een vlootactie niet noodig
zijn, over te laten ter overweging aan de tech
nische deskundigen, daar zij den hoofdinhoud
van de Amerikaansche voorstellen niet raken.
Na de voorlezing van Lloyd Georges telegram
besloot Balfour, onder stormachtig applaus, zijn
rede.
Lloyd George seinde aan BalfourDe Engel
sche regeering, die den gang van zaken ter ope-
ningszitting der conferentie waardeert en Bal
four’s meening onderschrijft, dat Harding’s en
Hughes’ redevoeringen koen zijn en getuigen
van staatsmansbeleid, ziet er de voorteekenen in
van het welslagen der conferentie.
Kato verklaarde, dat Japan bereid is met een
ruime vermindering van de bewapening ter zee
voort te gaan, geen vloot verlangt, die gelijk
is aan die van Engeland of Amerika, maar het
voorstel tot vervanging van verschillende klas
sen van schepen zo^. door de Japansche vloot-
deskundigen bijzonderlijk worden overwogen om
zekere wijzigingen voor te stellen, die Kato
hoopte, dat de Amerikaansche en andere gede
legeerden zouden overwegen. Schanzer verklaar
de voor Italië, dat het Amerikaansche plan de
algemeene goedkeuring van zijn regeering had,
waarop Briand de algemeene aanvaarding der
Fransche regeering van Hughes’ voorstellen me
dedeelde.
Kato heeft verklaard, dat Japan met blijdschap
de voorstellen aanvaardde. In beginsel was hij
bereid met kracht over te gaan tot een ferme
vermindering van zijn bewapening ter zee. Een
volk moet echter voorzien zijn van de bewape
ning, die voor zijn veiligheid onontbeerlijk is
en met deze eisch moet terdege rekening wor
den gehouden bij het onderzoek van het plan.
Er zullen zekere wijzigingen worden voorge
steld betreffende de tonnenmaat-basis voor de
vervanging der verschillende klassen van sche
lden. Japan heeft nooit geëischt, dat zijn alge
meene uitrusting gelijk in sterkte zou zijn aan
die van Engeland of de Vereenigde Staten. Zijn
tegenwoordige voorstellen zouden overtuigend
aantoonen, dat* het nooit voorbereidingen heeft
beraamd voor een aanvallenden oorlog.
De Manchester Guardian over
*t do’kbootenvraagstuE
ird
