4
GoudscheCouranl
De roman vai
i48ie
STADSNIEUWS.
FEUIL
goede artikelen
heeft, moet zorgen dat de
koopers
het weten
door adverteeren
inde
*BU1TEF
BERGAMBAC
fERK a. d. 1
UIT DEN OMTREK
GOUDA. 29 December 1921.
Dit blad vi
er
I
5
d<
echter zon-
Voorzitter
voor namens
keu;
en t
an-
zie-
oontröle
politiek
takken
bovenal
Meen nooit de ro
te, voelen, voor gij di<
soek niet den strijd o
kunnen overwinnen.
houdii
vei'b&i
het 5
ABONNEMI
per kwartaal
Franco per pos
Abonnementf
bij onze agenti
Onze bureau
Redactie TeL I
me”
heer
Wie
toen
ver-
z”> de (hoogte zijn
u.lichamen: aarde,
d^-ker lichaam,
t wit zidhzelf, de
iende bol met een
Het voorgei
genomen door
er nog alle ruimte
andere
Egypte
verstrekk
binnen l.t
wenschte G
hoepen op de been t<
HAASTRECHT.
Ajs. Zondag liefdadigheids wedstrijd ten bate
van het Lighalfonds op het Sparta-terrein
alhier. 12% uur Sparta II—Vlos I; 2 uur
Sparta I—Otl.ympaa-comibina.tie.
zóne te beveiligen. I
protectoraat' afgescha
glechts in naam onafh
dus in feite een Britsel
Gisteren nog herinn
Bat ook veel kwaad 1
brief, die lord Allenby
rapport aan den suh
Zons- en Maansverduuteringen.
Vanrt<<e het Departement Gouda van de
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen werd
gisteravond een voordrachtavond in „de Réu-
gehouden, waar als spreker optrad de
Dr. I. H. Nort, met het onderwerp: Zonn
en Maansverduisteringen.
De spreker begon met de opmerking dat de
zons- en maansverduisteringen evenals de ko
meten, tot die natuurverschijnselen behooren,
die een zeer sterken indruk maakten op de
vooral in de tijden»
de oorzaak van die
RUDOLI
uit het I
Mevrouw A. E.
66 <T
Vóór haar ruischtei
lachten verzonken, wi
Weg opgeklommen en
Van het slot. Nergens
«ien; van beneden, ui
bestemd, verward bru
kondigde met zware s
Was. In het park he
■olie maan was op. Hi
Be de woudreuzen en
Hat de muren beklee
■rater; het verzachtte i
Hen loop der tijden w
gebarsten. De verbrijz
He vergankelijkheid va,
doch uit en over hen
•choonheid, die niet ve
Worden, die uit zichzel
•fat uit de vlammen o
tras en bloeiende booi
■■uren met het gewai
hwiyker varda. du
lapvoor moet bekostigen; in
kan apr. zich dien toestand
KRIMPEN a. d. LJSSEL.
In de Vrijdagavond gehouden spoedeischen-
de vergadering van den Raad dezer gemeente,
is het voonstel van burgemeester en wethou
ders tot aanschaffing van een motorbrand-
spuit met 6 tegen 3 stemnien verworpen. Voor
stemden de heeren W. M. Blom, C. Visser en
J. Brouwer; tegen de heer 0. van der Ent, J.
Vermeulen, A. Maaskant, C. J. Overvoonde,
H. Verstoep en G. van (Duyvendyk.
Besloten werd tot insteiiing van de functie
van opper-brandmeester.
Aan het Burgerlijk Armbestuur werd een
verhoogde subsidie toegekend van 500.
Aan het slot van de vergadering deelde de
voorzitter nog mede, hoe de zaak staat met
de Koolteerfabriek, zulks in vertmnd met zyne
toezegging om zooveel mogelijk publiciteit te
geven aan de gepleegde handelingen. Hy deel
de dan mede, dat de directie aangeschreven
is, dat een nieuwe vergunning volgens de Hin-
derwet aangevraagd behoort te worden, doch
dat die directie de meenang van B. en W. niet
deelt
Daarna is rechtskundig advies ingewonnen
bij Mr. N. Cramer, welke B. en W. in het ge
lijk stelt en ook van meening is, dat B. en W.
de bevoegdheid hebben, de fabriek te sluiten.
.Daartoe wenschen B. en W. niet over te
gaan alvorens technisch advies te hebben in
wonnen.
De vrije arteeekeuze en het Ven
Itereon Ziekenhuis.
In het Meinummer 1919 van het Maandblad
„Het Ziekenhuis” vinden we het volgende ar
tikel van de hand van Dr. J. L. C. Wortman,
die destijds optrad als adviaeur bij de reorgani
satie van het van Iterson-Ziekenhuis:
Vrjje Artsenkeuze in onze Ziekenhuizen.
Een merkwaardig debat is er onlangs ge
voerd in den gemeenteraad van Gouda over de
vrije artsenkeuze in ziekenhuizen. Ik vermoed,
dat de belangstelling der lezers voor dit onder
werp groot genoeg is, om er prijs op te stellen
van het gesprokene ter vergadering kennis te
nemen. Tevens zal ik eenige beschouwingen
daaraan vastknoopen, die het standpunt door
my in die vergadering ingenomen, mogen ver
duidelijken.
De inwendige dienst van het van Iterson-
Ziekenhuis te Gouda, een gemeentelijke instel
ling, die door een schenking van wijlen de da
mes Van Itereon tot stand is gekomen (zie
Aprilnummer van Het Ziekenhuis 1910) gaf het
College van Regenten aanleiding mijn advies
in te roepen. Door mij werd aan den wensch
voldaan en een rapport uitgebracht, waarin ik
o.a. aanraadde tot de aanstelling van een spe
cialist-internist en een chirurg over te gaan,
overeenkomstig de opvatting /ter Commissie,
in 1916 ingesteld door de Maatschappij tot be
vordering der Geneeskunst naar aanleiding van
het bekende voorstel-Arnhem. De voorstellen,
in mijn rapport gedaan, werden gunstig ont
vangen; alleen de Gezondheidscommissie had te
kwader ure een bedenking, die later door de
beide medici-raadsleden werd overgenomen. De
Gezondheids-commissie was van oordeel, dat de
huisartsen in de gelegenheid moesten worden
gesteld, hunne patiënten in het ziekenhuis te
behandelen.
De medici-raadsleden, hoewel de wenschelyk-
heid erkennende van een Geneesheer-Directeur
tevens specialist-internist en van een chirurg,
bepleitten het goed recht van den huisarts, om
desgewenscht zijn zieken in het ziekenhuis te
behandelen. Eerst als de patiënt het vroeg of
de huisarts het noodig achtte, zou de genees-
heer-directeur in consult worden geroepen. Ter
toelichting werd aangevoerd, dat
die homoepathische
dere g
kenhui
gewaardeerde medewerking, in 't bijzonder de
vroegere secretaris, de heer B. Koos en de
huidge, de heer Al. van Vliet, die een kracht
van beteekenus is voor de afdeeüag. Spr. uitte
nog vriendelijke woorden jegens het eere-liu
den heer J. N. Both, den afwezigen heer L.
de Vries en den bode der afdeeling, waarna
8pr. eindigde met de toezegging dat, ai nam
hij afscheid als voorzitter, de afdeeling zekei
nog op zyn belangstelling en toewijding zou
kunnen rekenen.
De heer B. Roos stelde voor den heer
Valckenier de Greeve uit waardeenuig voor
diens groote verdiensten voor de af deeding te
benoemen u>t eere-woorzitter. (Applaus.)
De heer de Vries Jr. ondersteunde dit voor
stel met bijzondere instemming, oandat daar
mede de heer Valckenier als gewaardeerd ad
viseur aan de afdeeling werd verbonden.
Met algemeene stemmen werd daartoe be
sloten.
De heer Valckenier de Greeve aanvaardde
deze onderscheiding gaarne en dankte voor
deze appreciatie van datgene wat lüj voor de
afdeeling deed. Spr. uitte den wensch dat de
afdeeling onder de nieuwe leiding in Woei zou
mogen toenemen.
Bij de rondvraag besprak de heer M. van
Vliet
het Marktwezen te Gouda.
Spr. wees er op dat zy, die hier op de Markt
fruit on eieren aanvoeren, beter hun belang
kunnen dienen door gebruik te maken van de
veiling, waar voor export wordt gekocht. Ook
nlet-leden kunnen van deze veiling gebruik
uiiaken.
De heer Moons klaagt over de wyze waar
op het varkenswegen hier geschiedt. Niette
genstaande er twee schalen zyn, wordt er
maar één gebruikt, zoodat de menschen van
712 uur bezig zyn. Dat is geen toestand.
Spr. heeft vernomen dat de waagmeester zelf
zyn personeel dar—
dien dat zoo is 1
best begrypen.
De Secretaris deelde mede dat deze klacht
reeds een jaar geleden in een conferentie ten
Stadhuize is geuit. 'Doen zou onmiddeHyk die
tweede weegschaal in dienst worden gesteld,
maar het is nog niet gebeurd.
De heer Bongers voegde hieraan toe dat de
beide wegens ook lossen en daarmede extra
geld verdienen en dan het wegen laten wach
ten.
De he^r de Vries Jr. hield een uitvoerig be
toog over den zeer onvoldoenden toestand van
bet marktwezen. Het schijnt dat elke verbe
tering, die wordt woigesteld, met opzet wordt
belet. De beilangrijke aanvoeren uit den om
trek worden zoo geplaatst dat ze elders een
gaan zoeken. Voor de kaasmarkt
ilaats; dë boeren krijgen standjes,
in overal in den weg. Op de var-
het ook treurig gesteld. Er
i op de Markt plaats te zyn voor
allerlei aard, maai- de producten
over;
^Telegrammen maakte:
■telg van ernstige botsini
Sboorlingen en Engelse
Jjzcidenten hadden van
plaats, toen in Cairo b
4fbbche oppercommissai
jradering had verbod
.Egyptische nationalist!
■oord zou voeren. 1
Jflenby zich echter niet
+- hetzij in woorden
apolitieke activiteit ontj
»en aantal zijner volge
rolen naar hun vad
fagloel weigerde hiera
nen herinnert zich, di
«tliep, dat hij onder m
>»erd gebracht, waar hij
log worden uitgemaakt,
die reeds eerder eens v
aeerd is geweest op N
wezen. Zagloel zal dus
De Engelsche maat
’’Heemsche bevolking,
•chouwt als den voorve
^afhankelijkheid, in een
raing, die zich vooral u
van j.l. Zondag en Maai
overgegaan tot allerk
yBritsche militairen vers
|te£^'.l>en gedood. Volgens d<
^Wde rust echter zijn ter
Ztg. heeft gelijk, wa
maakt, dat wel-is-wa
‘teiren de onlusten wel
«ün, ma dat daarmee
weinig is gewonnen, o
heidsbeweging niet m
worden vernietigd. Dat
beeld overduidelijk.
Al langen tijd bestor
■Egyptische tegenstelli
Zagloel was slechts een
een explosie. Wij hebl
dat enkele weken gele
«ver het herstel der I
heid, die nu al meer d
beslag hebben gekrege
het een zijn geworden,
het Engelsche departe.
■aken, het Foreign Off
eeerd over de onderht
■on en de Egyptische d
.■tond van den Egyptis
Er bleek duidelijk uit,
was Egypte de vol led
Engeland wilde zich
uit te oefen
van
■praak op
van
verzocht reeds m het
Landbouwweekblad en thans ook door de af-
deelingen de medewerking van elk der 12000
leden om dit bedrag vóór Jan. 1922 bjjeen te
brengen.
De Voorzitter wekte daartoe op,
der resultaat. Daarom stelde de
met instemming van het bestuur
de afdeefling 100.ter beschikking te stel
len voor het waarborgfonds, waarbij dan te
vens de leden nog een persoonlijke bijdrage
zouden kunnen doen. Daartoe werd besloten.
Op de vraag van den heer Moons of het
hoofdbestuur faciliteiten geeft aan hen die
persoonlijke bijdragen schenken, zegde de
Voorzitter toe hiernaar by het hoofdbestuur
te zuileh informeeren.
De Voorzitter deed namens het bestuur de
volgende mededeelingen:
De meisjescursus voor landbouwhuishoud-
onderwijs te Berkenwoude wordt thans voor
de tweede maal gehouden.
Te Bergambacht is een landbouwcursus ge
organiseerd met 24 leerlingen. Spr. bracht
daarvoor dank aan het bestuurslid Oskam.
Ook te Stolwijk gaat de cursus zijn tweede
jaar in.
De cursus in landbouwboekhouden te Gouda
e-indigt iheden; er bestaat weder gedegenheid
tot aanmelding voor den nieuwen cursus.
In afwijking van vorig jaar wordt ditmaal
geen bijzondere reclame voor de cursussen ge
maakt; <le belangstellenden kunnen zdch ech
ter steeds wenden tot het bestuur, dat tot «Me
medewerking bereid is.
Namens zyn mede-afgevaardigde, den heer
Moons, bracht de heer M. van Vliet uitvoerig
verslag uit van de te Zoetermeer gehouden
109a algemeene vergadering van de Hold. My.
van Landbouw.
Dit verslag werd onder dankzegging goed
gekeurd.
Tot bestuurslid in de vacature-H. N. Valcke
nier de Greeve, die zyn functie heeft neeige-
legd, weid na drie stemmingen gekozen de
heer G. W. den Hoed te Bergambacht met 18
st. tegen 17 op den heer A. Visser te Bloe-
mendaai. De heer B. Roos, die mede door het
bestuur candidaat was gesteld, veridaarde rich
wegens zyn drukken werkkring niet beschik
baar te kunnen stellen.
In de door h«t uittreden van den heer Valcke
nier de Greeve ontstane vacature in Kring II
werd voorzien door de benoeming van den
heer H. Bongers te Stolwijk, die daartoe met
algemeene stemmen werd aangewezen.
Aan het eind der vergadering sprak de Voor
zitter een afscheidswoord. Van de 22 jaren
van rijn lidmaatschap was de heer Valckenier
18 jaar Voorzitter en 2 jaar Secretaris. Hij
kent dus de afdeeling en weet wat er in den
loop der jaren is geschied. Een stuk geochie-
denis wilde Spr. echter niet geven, maar toch
een enkel woord over drieërlei zaken, nJ.:
Wat er in die 20 jaar veranderde ten aan
zien van de Staatsbemoeiing voor den Land
bouw?
Hoe heeft de stad hier voor den landbouw
gezorgd?
Hoe was de afdeeling vroeger en hoe is ze
thans?
In 't kort memoreerde spr. hoe de Staat zijn
bemoeiingen over den landbouw heeft uitge
strekt: Na een Ministerie van Wiaterstaat,
waaronder landbouw ressorteerde, is er ge
komen een Directeur vaan den Landbouw en
vervoigeois een Ministerie van Landbouw. Dit
wjjat op een toenemende belangstelling voor
den landbouw. Spr. hoopt en verwacht ook in
de toekomst dat tin de Kamer meerdere land
bouw-afgevaardigden hun intrede zullen doen.
Wat de zorgen van het stadsbestuur voor
den landbouw aangaat, daar is wel steeds
medewerking geweest, maar desondanks is
het nooit mogen gelukken een krachtige ont
wikkeling van het marktwezen hier mogeüijk
te maken. De graskalverenmarkt, die vroeger
te klein was, is langzameihand naar elders
verlegd. Pogingen om een goede veemarkt in
het leven te roepen, zyn niet mogen slagen.
De laatste jaren zyn een speciale commissie
van de afdeeling, een Tuinbouwersvereeaiiging
en de Kaasproducentenbond gezamenlijk be
zig geweest om verbetering te krijgen, maar
ronder resultaat. Wel is er een nieuwe var
kenmarkt gekomen, maar de markt als ge
heel gaat beslist terug. Er ia nu samenwer-
king van de afdeeling met de vereeniging
„Gouda Vooruit" en opnieuw wordt getracht
verbetering in den bestaanden toestand te
brengen, omdat deze èn voor den boer, drie
koent markten èn voor de gemeente en haar
ingaaetanan van veel belang is.
Bjj aan vetgelyking van de afdeeling van
vroeger met die van thans, is Spr. daarover
niet geheel tevreden. Er is alles gedaan wat
in i balaqg van dan landbouw kan worden ge
acht: vakonderwijs, uitnemende lezingen, maar
vaak was het teleurstellend aoo weinig be
longstelling er was. Spr. schrijft het toe aan
het welvaren van den Landbouwer, drie zich in
de afgeloopen jaren niet die groote inspan
ning heeft behoeven te geven om vooruit te
fcomen. Toch is dit onjuist, vooral nu, nu een
donkere toekomst in het verschiet is, ook voor
den boerenstand.
Spr. deed uitkamen dat de periode die thans
komende is, de mqeilykste is sinds 1880. De
eenige basis waarpp het zuivel producent Hol
land z|jn plaats op de wereldmarkt weer zal
kunnen innemen, onafhankelijk van wat het
buitenland exporteert, zal zijn Ae van de le
vering van het beste product jvat te maken
is. Dat houde ieder producent te het oog.
Spr. besprak thans zyn verhouding tot het
beataur van vroeger, waarvan alleen nog de
heer Dogterom aanwezig is en van het be
stuur van thans. Spr. dankte aflen voor hunne
Holl. Mij. van Landbouw.
De Holiandsehe Maatechappy van Land
bouw, ofid. Gouda en Omstreken, hield gister
avond in „Het Schaakbord" onder voorzitter
schap van den heer H. N. Valckenier de Greeve
een algemeene vergadering. Vermoedelijk ten
gevolge van het ongunstige weer was het aan
tal opgekoinen leden van bui ten niet heel groot
Inge komen waren:
le. een schryven van Kring II van de H.
M. v. L. waarin van de afdeeling een bydrage
werd verzocht tot dekking van het tekort van
den te Bodegraven gehouden landbouwdag.
L>e dag was wel uitnemend geslaagd, maar de
(inkomsten waren, blijkbaar omdat er geen
vermakelyikheden aan waren verbonden, on
voldoende om de uitgaven te dekken.
Het bestuur stelde voor de afdeeling 100
te doen bijdragen.
Zonder stemming werd daartoe besloten.
2e. een schryven van het Hoofdbestuur der
H. M. v. L., waarin het plan wordt uiteenge
zet ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan
der Maatschappij een Landbouwweek te or-
ganiseeren, waarvoor een garantiefonds van
100.000.noodig is.
Het hoofdbestuur
marktplaats
fa er geen pli
want ze staai
luenemarkt is
schynt alleen
kramen van i
uit den eigen omtrek worden hier weggedron
gen. Het gemeentebestuur schijnt niet te be
grijpen welk een groot belang het is dat hier-
een goede marktplaats is voor de producten,
die op aanvoer hier zijn aangewezen. Daarom
moet van deze zijde met klem telkens opnieuw
worden gewezen. Met alle middelen moet wor
den getracht hier een goede marktregeling te
lirijgen. Instemming.
De Voorzitter deelde nog mede dat binnen
kort de heer den Ouden een voordracht zal
houden over de Landbouw-Onderlinge, waar
bij tevens de landaribeidswet zal worden be
sproken.
De heer de Jong, Berkenwoude, huldigde ten
slotte de verdiensten van den scheidenden
voorzitter, die zich gedurende vele jaren met
volle toewijding aan de belangen der afdee-
ling heeft gewyd.
Nadat de heer Both voor de tot hem ge
richte vriéndelijke woorden had bedankt, sloot
de Voorzitter met de beste wenschen voor al
len te 9 uur deze laatste door hem gepresi
deerde afdeel ingsvergadering.
Daarna had de gewone verloting plaats.
Een dappere redder beloond.
Op 25 September j.l. redde de 16-jarige
Corneflis Johannes van Kersbergen, wonende
Bockenbergatraat 64, alhier, met voorbijzien
van eigen levensgevaar een 6-jarig kind van
den biugwnchter Jansen, dat aan het Rolwerk
in de Nieuwe Gouwe te water was geraakt.
Voor deze reckling weigerde de dappefe jon
gen elke beiooning.
Van een en ander nam het Carnegie-Helden-
fonds kennis en het bestuur er van vond in
deze schoone daad van opofferende Naasten
liefde aanleiding, aan van Kersbergen (aan te
bieden een bronzen medaille, waarvan de
voorzijde vertoont het borstbeeld van den stich
ter van het fonds en de keerzijde een inscrip
tiebetreffende de verrichte redding.
zd medaille werd aan Kersbergen in
digadering van het Dagelijksch besttór
r gemeente van 27 dezer door den waar-
enden burgemeester, de heer J. van Galen,
uitgereikt, waarbij deze tot den dapperen red
der eenige hartelijke woorden van geJukwen-
sching en huldiging sprak.
het ziekenhuU-bedi'yf zou leiden, behoeft nau-
wtelyka toeiwhMng. En boe «ou. de «uianUeeie
vei gvudjiMr uw prestaties* «run de bMMnwdici in
de gameante-'WeiBenhuiaen - »rioMei>^garegei<i
zyn? ik zou gezien deze onoverkomeiyke
'bezwaren dan-ook niet dieper op de zaak in
gaan, als niet de actie der Katholieke Staats
party steun gaf aan het streven, om de baan
voor de huismedici in het ziekenhuis vrij te ma
ken.
Ondeugdelijk is het oordeel, dat de .invloed
der vrye artsenkeuze te Leeuwarden moet il-
lustreeren.’ -De particuliere-1 ziekenhuizen heb
ben om geheel andere redenen een voorsprong
op het gemeentelijke. Terwijl de eerstgenoem
de er naar gestreefd hebben op de hoogte van
hun tyd te (blijven, lykit het gemeente-zieken.
huis aan gebrekkige verzorging en kunstma
tige ontvolking. Leeuwarden heeft zyn parti
culiere triekenhuizen geëerd, zyn stedelyke in
richting verwaarioosd. De tegenstelling vormt
daar niet de vrije artsenkeuze, maar de waar-
deering der belangen van de hoogere en de
lagere volksklassen.
Het beroep in het algemeen op de particu
liere ziekenhuizen is niet meer dan een schyn-
mgument ten gunste van de vrye artsenkeuae
in de gemeente-riekenihiuizen. In de praktijk
komt de gang van zaken in de particuliere
ziekenhuizen hierop neer, dat een aantal spe
cialisten de gelegenheid vinden, hun particu-
luere patiënten aldaar een specialistische be-
handeling te verschaffen. In vele gevallen is
de verhouding nog een andere, en ma kan de
specialisten ieder voor zich van een bepaal^
altijd weer dezelfde inrichting gebruik, waar
zy zich thuis gaan gevoelen en omgekeerd het
personeel rich aan hun wyze van welken ge
went. Een uitzondering op dezen regel vor
men alleen eenige kleine particuliere zieken-
huizen ten plattelande, waar ook huiamedtiri
werkzaam zyn. Maar deze plattelands-zieken-
huiizen zijn meer verplegjngsinirichtingen dan
goed geoutilleerde ziekenhuizen, en voor een
"beperkt doel in bedrijf. Wanneer daar toeval
lig technische angry pingen noodig zyn, komt
meestal een specialist urit een naburige stad
hiulp bieden.
De particuliere ziekenhuizen in de steden
zijn de werkplaatsen der specialisteri. Nemen
deze ziekenhuizen ook zaalpatienten (derde
klasse) op, dan is de keuze van huismedici niet
meer vrij. Vanwege het Bestuur der inrich
ting zyn voor dejjehandeling van deze patiën
ten één of meer medici, zg. huismedici, aan
gewezen, die al of niet een vast honorarium
genieten.
In enkele gemeente-ziekenhuizen neigt men
er toe, of is er al toe overgegaan, een deige-
lyk stelsel te volgen. Terwijl een internist «Is
geneeslheer-directeur, en daarnevens een chi
ning is aangesteld, drie alle on- en minvermo
genden behandelen, is voor de klasse-patiën-
ten de gelegenheid gelaten, hun eigen medi-
cus-speciaüist te kiezen.
Deze regeling moge op grond van utiliteits-
OTenwegwngen te bill ijken zyn, zy is voor een
goede organisatie van het Gemeente-Zieken
hu is uit den booze.
Onze gemeente-ziekenhuizen hebben een
personeel met nauwkeurig voorgeschreven
rechten en verplichtingen, die in instructies
vastgeiegd zijn.
De medische dienst staat in onafscheidelijk
velband met den verplegingsdienst, de huis-
iing en overige diensten. Hoe nauwer dit
>and gelegd wordt, des te beter. Hoe meer
ziekenhuis het karakter heeft van een
groot gezin, des te meer kan het zijn roeping
nabij komen. Want wil het ziekenhui» den uit
zijn huisgezin gertikten patiënt zooveel moge-
iijk geestelijke rust schenken, dan moet er den
geest van het gezinsleven teruggevonden wor
den. Dat is meer dan een woordspeling; het
i» een werkelijk belang van den patiënt, en
van beteekenis voor zijn genezing, dat hy in
het ziekenhuis niet alleen lichamelijke maar
ook geestelijke rust geniet. Daarom moet het
ziekenhuis een hechte organisatie bezitten,
waarvan regel, orde en gezag de- onmisbare
be.->tan<ldeelen zijn. Neemt men het medische
element geheel of gedeeltelijk uit het zieken-
huis-organisme weg, dan berooft men het van
zyn belangrijkste ongaan. Ieder aantasten v«n
den medischen dienst, de onveimijdeJyke ver
zwakking daarvan als gevolg van vrye artsen
keuze, zelfs voor klLasse-patiënten, is beden
kelijk wegens gevaar voor desorganisatie.
Wanneer medici, vreemd aan de inrichting
zonder verplichtingen tegenover het materieel
en het personeel daarvan, als hoogste autori
teiten voor de patiënten aldaar optreden, over
hun verpleging, huisvesting en voeding mede-
spreken, het gebruik van onderzoek-appara-
ten, instrumentarium, verpleegmateriaal e.a.
voor zich opedschen, is de verantwoordelijkheid
voor een goeden gang van zaken in het zie
kenhuis door niemand meer te dragen.
Tegenover deze inbreuk op de gezagsverhou
dingen staat het gemeente-ziekenhuis veel be-
zwarender dan het particuliere, dat zich steeds
wapenen kan tegen ongewensdhte inmenging.
Het kan met een leniger organisatie volstaan,
waaidoox het minder door vreemde invloeden
op zijn inwendigen dienst geschaad wordt.
Toch zien wy het verschijnsel, waarop boven
reed's is gewezen, dat ook het particuliere zde-
kenhuis een beperkt aantal medici tot zich
trekt, drie zich aan den imwendigen dienst loe
ren aanpassen, er als het ware deel van uit
maken.
Terecht hebben de autoriteiten van onze
openbare ziekeniinrichtingen zoowel de ge
meentelijke als de provinciale en ryks^nstri-
lingen de ziekenbehandeling tot nu toe ep-
gedragen aan door hen gekozen deskundigen
en hebben zy dezen in organisatorisch ver
band met den overigen ziekenhuisdienst ge
plaatst
De vrjje artsenkeuze zou het organisme der
ziekenhuizen zwaar op de proef stellen en zeer
waarschijnlijk uit zyn verband rukken.
De gemeenteraad van Gouda heeft zich bij
meerderheid van stemmen met deze opvatting
vereenigd.
De Katholieke Staatsparty zal te eeniger
tjjd inzien dat zy door verkeerde raadgevers
op een dwaalspoor is gebracht.
Ih dat bezuiniging?
Onder bovenstaand opschrift schrijft men aan
de „Ajvp.”:
Sedert geruimen tjjd is de sterkte van het
garnizoen hier uiterst gering. Officieren en
kader hebben geen noemenswaardige dagtaak.
Volgens de laatste mededeelingen zad het gar
nizoen spoedig geheel worden opgeheven.
Reeds gaat het gerucht, dat met 1 April 1922
een begin daarmede zal worden gemaakt. De
kazerne is thans reeds voor 75 pet. beschik
baar voor andere doeleinden.
Hetzelfde is het gevel met het Militair hos
pitaal aan de Kamemelkeloot.
febouw is gedeeltelijk in gebruik
er den Raad van Arbeid, terwijl
."rimte over is voor plaatsing van
bureaux. Het groote achtergebouw,
ongeveer 40 M. achter het voorste perceel, is
geheel ledig en dient er alleen voor, om jaar
lijks eenige duizenden aan onderhoudskosten
uit te geven.
Wanneer zoo’n uiterst comfortable en ruime
gelegenheid tot het inridhten van bureelen be
staat, zou men meenen, dat door Rijksambte-
naren pogingen in het werk gesteld zouden
worden, hierop beslag te leggen. Niets is ech
ter minder waar.
Een groot heerehhuis op de Gouwe dient als
kantoor voor de directe belastingen, invoer
rechten en accynzen, terwijl op de Zeugstraax
in een (dubbel) particulier huis de registratie
en domeinen een anderdak hebben gevonden.
Naast zeer ruime bureaux, zou ook aanmer
kelijke bezuiniging het gevolg zyn, terwijl
zelfs dan nog een groot gedeelte aan parti
culieren in huur afgestaan zou kunnen worden.
Zou men ïn Den Haag hier eens achter heen
kunnen zitten?
t/ewoners der aarde,
men nog niet wiist
Hchynselen.
Wanneer men zons- en maansverduisterin
gen wil veridaren moet men op
van den stand der drie hemellic
zon en maan. De aarde is een donker lichaam,
de maan geeft ook geen licht
zon wel. De zon is een gloei er
warmte van 5 6000 grfiien; het licht wordt
naa/r alle kanten uitgezonden, ook naar de
maan. W*ij zien de maan door de zon verlicht.
Aan de hand van teekeningen verklaarde
spr. stand en verhoudingen tusschen aarde,
maan en zon en behandelde het eerst de
niaansverduisteringen. De aarde beweegt zich
in een baan om de zon in een jaar; die baan
is niet heelemaal een cirkel, doch een ellips.
Het verschil tusschen het dichtetbij en 't verst
verwijderd zijn van de aarde tot de zon is 5
millioen KM. De maan loopt om de aarde in
een maand. Nu wordt het verschijnsel van
maansverduistering geheel beheenscht op de
onderlinge standen van die drie hemellicha
men. Met lantaamplaten (werd een en ander
verduidelijkt: Het licht van de zon over de
aaide heen of onder de aarde de maan ver
lichtend. Photo’s zagen wy van de maan waar
op te zien waren kringen, dit z(jn uitgeloopen
kraters. Men Weet niet zeker of die kraters
geheel uitgewerkt zijn. Vermoed wordt dat er
nog plantengroei op de maan bestaat. Ook de
rcusachtige instrumenten waarmede men de
hemellichamen o.a. in CaHfornië waarneemt,
worden vertoond. Aangetoond werd hoe de
maansverduisteringen ontstaan door die scha-
iluwkegel van de aarde als de drie hemellicha
men in hetzelfde vlak liggen. Spr. verklaarde
waarom het bij maansverduisteringen by na
nooit voorkomt dat er heelemaal niets van te
zien is, n.l. doordat de lichtstralen van de zon
gebroken woiden om de aarde heen nog in de
schaduwkegd van de aarde vallen. De licht
stralen worden gebroken door de luchtiagen,
aanwezJg in de atmosfeer der aarde.
Na de pauze behandelde spr. de zonsverduis
teringen. Terwijl maansverduisteringen slechts
kunnen voorkomen bij volle maan, zoo kunnen
zonsverduisteringen alleen bij nieuwe maan
voorkomen; dit komt door de bijzondere af
metingen van de scliaduiwkegel van de zon.
Maansverduisteringen zijn overal zichtbaar
waar de maan boven de horizon staat. Totale
zonsverduisteringen neemt men op een klein
gedeelte der aarde slechts waar, op een klein
deel neemt men ze gedeoltelyk waar en op het
grootste deel dier aarde heelemaal niet. Spr.
verklaarde de ringvormige verduisteringen, de
totale en gedeeltelijke, hoeveel dagen in het
jaar er kans is op verduisteringen. Door de
nauwkeurige berekeningen van dag, uur en 1
seconde heeft men zelfs kunnen berekenen den
juisten datum van b.v. eeuwen geleden plaats
gehad hebbende veldslag, waarvan men slechts
wist dat hij had plaats gehad ten tyde van
e.n zonsverduistering.
Spr. veridaarde vooi-ts het belang om zons-
vcidu.stering’en waar te nemen.
De waarneming der zonnevlekken. In 11 en
9 jaar bereikt het* aantal zonnevlekken het
maximum en minimum. Noorderlicht en mag
netische stormen houden verband met die zon
nevlekken, ook de weersgesteldheid heeft men
er mede in verband wiillen brengen.
Lantaamplaten werden vertoond van de ex
peditie nabij Maastricht tijdens de zonsver
duistering oj) 17 April 1912, om te kunnen
waarnemen de juiste tijdstippen. By zonsver
duisteringen is ook zichtbaar de atmospheer
om de zon heen. Die dampkring bestaat uit
gloeiende gassen, een logeren temperatuur dan
het licht van de zon heeft. Het spectrum
wordt by die gelegenheden bestudeerd. Met
groote nauwkeurigheid kon worden aangege
ven welke stoffen op de zon aanwezig zyn.
Aan den rand van de zon zyn by de zons
verduistering ook zichtbaar vlammen, duizen-
de kilometers hoog, reusachtige uitbarstingen.
Spr. verklaarde hoe het mogelijk is met in
strumenten de aanwezigheid der stoffen te
kunnen constaiteeren. Men heeft b.v. helium op
de zon eerder ontdekt den op de aarde.
Nog besprak spr. de storingen in den loop
der hemellichamen, in verband met de aan
trekkingskracht van zon en andere planeten
en hoe de storing in de baan van Mercurius
is verklaard' door de theoriën van Einstein.
Spr. noemde de zonsverduisteringen voor de
wetenschap van buitengewoon groot belang;
jammer is het dat de waarneming er van zoo
lastig is. In 1922 en 192,3 zullen ze in Australië
zichtbaar zyn en de astronomen nemen nu
reeds maatregelen om die verduisteringen te
kunnen waarnemen.
De opkomst was niet groot, er waren geen
veertig menschen in de zaal.
waaaran zij hun
luidelijk dat zij het
elykheid in de par
ticuliere en fondspraktijk algemeen erkend is,
generaliseeren en uitstrekken over de huisprak-
tijk heen op het gebied der specialistische ge
neeskunst in al haar geledingen en vormen.
Wel te verstaan wenschen zy, die dit extreme
standpunt innemen, gedeeld door de Katholieke
Staatspartij, meer dan de vrye specialisten-
’-TJze, ook door de Specialisten in particuliere
i fondspraktijk voorgestaan.
Zij verlangen de open deur-politiek in alle
ziekenhuizen voor alle medici.
Voor wat de gemeente-ziekenhuizen betreft,
moet men zich volgens deze opvatting de toe
passing van het beginsel denken als een schrede
verder dan de vrije artsenkeuze voor de be
handeling der gemeente-armen, welke bij en
kele gemeente-autoriteiten van ons land reeds
voorstanders vindt. Het is niet te ontkennen,
dat de leuze der onbeperkt vrye artsenkeuze
schoon en verleidelijk klinkt. Zij heeft de be
koring van de vryheidsgedachte in het alge
meen. Vrijheidsbeperking daarentegen verwekt
zoowel op den éénlfng als op de massa licht
het gevoel van onderdrukking en kneveling.
Toch, hoe hooger georganiseerd een maatschap
pij, des te meer is de vryheid van hare elemen
ten aan banden gelegd. Organisatie en onge
bonden vryheid zijn twee met elkaar strijdige
begrippen. We zullen straks zien, dat ook de
hechte organisatie onzer gemeente-ziekenhui
zen indruischt tegen het beginsel der vrije
artsenkeuze. Alvorens daarop in te gaan, moet
ik wijzen op het foutief uitgangspunt van hen,
die het beginsel op de ziekenhuis-behandeling
willen toepassen. Want wie zoo oordeelen, mis-
specialistische beteekenis daarvan.
>r het hoofd, dat het ziekenhuis van
onzen tijd in de eerste plaats dient voor de
behandeling van die lijders ,op wie de huis-
inclusief de homoepaath zyn
krachten reeds beproefd heeft en op wier lyden
zijn krachten afstuiten. Weliswaar zijn er ge
vallen, waarvan de huismedicus alleen door ver
plaatsing in hygiënische omgeving en goede
verpleging verbetering in het ziekenhuis ver
wacht, maar vaak bespeurt de fijner georiën
teerde waarnemer ook dan nog afwijkingen, die
de huismedicus niet vermocht te zien, en weet
hij deskundiger in te grijpen. De vrye huis
artsenkeuze schuift dus de wetenschappelijke
belangen ter zijde, om als hoogste wet te huldi
gen de ongebreidelde vryheid van den zieke,
zich de hulp te verschaffen, die hij wenscht.
Wat wetenschappelijk ontoelaatbaar is, wordt
op grond van ethische overwegingen wensche- .1
lyk geoordeeld. Practisch komt het hier op”,
neer, dat in den aldus opgeworpen stryd tus- 1
schen wetenschap en ethica de beslissing in
handen wordt gelegd van de huismedici. Aan
hen wordt overgelaten hun bekwaamheid aan
eigen weten en geweten te toetsen by het al of
niet inwilligen van het verzoek hunner patiën
ten tot voortgezette hulpverleening in het zie
kenhuis. De één zal een ulcus cruris aldaar
willen behandelen, de ander een lipoom ope-
reeren, een derde een partus pjpematurus op
wekken, een ander weer een rustkuur laten
doen, een vyfde zal er prys op stellen besmet
telijke zieken aldaar te behandelen, om niet
te spreken van hen, die zich aan ingewikkeld
onderzoek zullen wagen al of niet door ernstig*
ingrijpen gevolgd. Tot welk een chaotisehen
toestand zulk een optreden der huismedici in
zou de gent
geroepen. 1
ngevoerd, dat een patiënt,
behandeling of eenige
geneeswijze wenschte, daartoe in het
uis behoorde in staat gesteld te worden.
Indien dit niet mogelijk was, zou het belang
van den patiënt uit het oog worden verloren.
Deze zou den noodigen band missen met een
ziekenhuis, waar hy zyn belangen moest toe
vertrouwen aan een dokter, dien hij niet
wenscht.
Dientengevolge zou het velen weerhouden,
daarvan gebruik te maken. Niet alleen zou de
reputatie, van het ziekenhuis daaronder lyden,
maar de gemeente ook de finantieele nadeelen
daarvan ondervinden. Hoezeer de gemeente
met zulk een vooruitzicht op den verkeerden
weg was, trachtte men ondermeer aan te toonen
door te wijzen op de politiek der particuliere
ziekenhuizen, die den beteren weg der vrije art
senkeuze hadden ingeslagen.
De „vrije toegang” in deze ziekenhuizen
werd nog aangeprezen op grond van de gunsti
ge ervaring daarmee verkregen. Met eenigen
klem werd gewag gemaakt van de prosperiteit
der particuliere ziekenhuizen in Leeuwarden
en het verval, waarin het gemeente-ziekenhuis
ter plaatse verkeert. Een eeresaluut werd ge
bracht aan het gemeente-ziekenhuis te ’s Her-
togenbosch, waar de keuze van geneesheer (al
thans voor de klassepatiënten, Schr.) vrij !s.
Tenslotte werd de hoogere politiek in het de
bat geworpen. De Katholieke Staatsparty
schijnt op grond van etisch-religieuse overwe
gingen in haar werkprogramma de propaganda
voor de vrije artsenkeuze ook in de ziekenhui
zen te hebben opgenomen; een feit dat van
doorslaande beteekenis voor de houding van
alle Katholieken in den lande werd geacht.
Tot zooverre de voorstanders van vrije art
senkeuze en de motieven, waaaran zij hun
standpunt ontleenen. Het is dv,-4',u;’'
beginsel .waarvan de wenschelykheid in
'••'-’Here en fondspral
jraliseeren en uits
i het gel
in al hi
kennen de i
Zij zien ovei
tyd i
medicus
