Piano's - Vleugels - Dncanola's F=C.F.ëIDOES Reuzen Afslag. Slavenburg Go's Bank IM Rotwiun goudsche Gourant Arrow Boorden 1 3 danqperin II1K11EST Cadeau OPRUIMING Paifmiitifl en Tiilit-irlililii Stoomwasscherij en Bleekerij Sigaren enTabak Relief-Sigaren Stoomwasschsrij „DE GROOTE Ml" EN FDRUN compagnon mm „PERTOLAN" R.K. Prem'er Pijpen L. BINNENDIJK, TYPEN NED. TUI 2 Gemeubileerde of Qngemeubilserdi'Kamers Goede vangst. BALT. A, DE JONG, Advertentlsn Dankbelniainn. ZIT- EN SIMEI Aan groot vaarwater Pakhnisruimte te huurgevraagd WONDBALSFM WONDERZALF. De Goudscbe Friithindil ANKER >AIH-EXPELLER HET HIDDEL pmnotnnua,sPiT, UTOI COOPS, vuntr. SI INFLUENZA 1 lieobi Viria Wortolboor Kleiweg 87- Tel. 517 TALEN BOEKHOUDEN CORRESPONDENTIE SCHRIJVEN REKENEN STENO-DACTYLO IN DEN PI AN OH AN DEL. Door ooi streven steeds kot ileowsti, bests eo mmt prUsWaardtge is ion handel tl brengen, zUo wU ir la geslaagd eooo oagskenda sorteering la Toorraad to hoodeo. WIJ NOODIGEN U TOT BEZOEK UIT. Radtri Inlichtingen b||: YAH nAFD HunuTiriueiir LHontstr. 9 Choorstr. 32 tea Haag Utrecht Bijkinlirin: TERHEIIDENSTRA4T 26. Drodi Tolofoan 242. Si. AM1H0KIESTR4AT 9. Gouda Telefoon 589. 1 N. NOORDEGRAAF Autovarhuur-lnrichfin?. WIST GIJ E. DE GROOT „NET W1PEN VAN AMSTERDAM". *2 M. PEETERS - Bleekerssingal - GOUDA. KOOPHANDEL Fa. D. 6. VAN YREöMfNGEH. PHILIPSEN VAN HDSSEN Behandeling van alle Bankzaken. ^GNrzui auwrifAzwDBi^) ftft I Gemak en Voordeel j Harkt 31 - M MOORDRiCHT-EOUDERAI Advirtintiën u UhmmiiM nor di fieodscbo Cnn»' wordu bier iiigimnn dM TWEEDE BLAD. Ona virkiar en zijn kotten. BINNENLAND. 2 Heden ontsliep zacht en kalm na een gedul dig lijden, onze eenige geliefde zoon, broeder, behuwdbroedcr en Oom CHRISTOFFEL ELIZA HERMANUS BOUT, Jn don ouderdom van ruim 20 jaar. Uit aller naam, E. BOUT. Gouda, 20 Jan. '22. Ann STEPHAN v. VUUREN ^imgnetiseur te Overschie die mij heeft genezen van hevi- gen Reumathiek, waarvan ik gtijf en vertrokken, mijn bed üiet koq verlaten. Nu ben ik gezond, en doe mijn werk met lust Achtend, P. DE WIT. Koekkoek, Velsen. 271 18 Gevraagd door onderwijze- tres tegen 1 Febr. frissche ({gestoffeerd) bij eenvoudig net gezin, (liefst buitenkant der stad). 270 10 Brieven met prijsopgave on der No. 270 bur. Goudsche Crt t»m gezamenlijk een reeds be staande zaak naar Gouda te verplaatsen en uit te breiden. Ecnig kapitaal gewensrht. Brieven franco onder No. f67 bureau Goudsche Courant. 267 Brieven met omschrijving en prijsopgave onder No. 281 bur. Goudsohe Courant. 281 12 I 4000.- Hypotheek gevraagd. 260 5 Brieven onder No. 209 bu- teau Goudsche Courant. POROL Verkrijgbaar by: S. H. WAN LOON v|h. Wolt A Ce. 140 UNSE TIEHDEWES 27 - JiUli BEEFT IN VOORRAAD: Blauwe druiven Ananassen. Tafelperen. Tafelappelen. Mandarijnen. Sinaasappelen. Bananen. Doosjes Dadels. Nieuwe Vijgen. Diverse soorten Noten. Blikgroenten enz. enz. m fa J5NQROS EN DETAIt Jlli soorten Brandstoffen. SPECIAAL HOILAKDSCHÏ •D FRIESCHE TURF. ZEEB BILLIJK. Wed P. VERMIJ «3 ia G«b. VAN LEEUWEN. CIBCNEWEC II IEL.Ki.UI. TfcQtn JfCHT+RHtUIWIEK, mFLutrizA. WM BI Dt MAACSTDttK, HEOSUtOFntUS- VtftKOUOHt», HOOFD^TAtiDPyn bi AAMCtZICHBpyfl. BUHHAPOTtWDQOG. PEfin_Qp5<U«0 aoroapan VerkrUckur bq WliRIORIIVOful KoopigMn Pain-Eip.iler m«t •wK.b. prtfun .M ..rp.kki.li,. OM U Bi) koude en pi|n In de ledematen,^ Rheumatiek en Verkoudheidohoofdpijo. Gebruik hieriegeo vjeoruis meriegcn tdöleiten^m Zi| nemen elk gevoel van on- yj S welziln Prljo per koker Bl| Apolh. en Droquten IfABRlKAMT. A. tol JNH ARDT. IX» 3*3 247 24 Zenuw-, kramp- en slijmhoest, bronchitis, asthma, en andere hoest, keel- en luchtpijp aandoeningen geneest men met kinkhoest- drank genaamd van 25 249 OUDE PEKELA (Gron.) Kinkhocstdrank „Porto- lan' 'is te bekomen bij de bekende verkoopers van 249 25 WORTELBOER'S ARTIKELEN Boelekade 13Z-2II. Tel. 603. en b|J inkoop no PUP tan al 00 ets. Prima kwaliteit Dezi aanbledlag duurt 14 dagou. 265 80 Aanbevelend en». In Privaat- club- ra cnratiftonderw Cur«uit2S0 p. maind oplkidiiuh tot TTPIST(e) STFJP.TTPIST(I) CORRESPORDERT(e) INSCHRIJVING Maandag, SS Janaarl Oleadst, 84 e* Pontmchool Turfmarkt 69 GOUSA Prospeotus en inlichtingen kosteloos. 274 00 ja82ar Om 3 |arig huursyeteem Temuaakkeli'lft D dan aankom. CATALOGUS GAARNE TER BESCHIKKING. vu 184U I*«r onmiddellijk te hnnr gevraagd: eveatneel flinke lecalltelten. Huurprijs tot f 80— per maand. Brievan onder no. 282 bureau Gou<isohe Oourant. 20 282 ROEHHOI'ni.RA f 2.50 "RB WAANl>. Schriftelijke privaatlessen ter opleiding voor het „Mercu- rius-diploma" en voor dat van de Vereen. Leeraren i. h. Boekhouden, Spscinlo opleiding voor het Diploma Rekenlng-Courant- Boekh ouder. Do lessen worden gegeven en gscorrlgaard door Leeraren M. O. Boekhouden.Alle leermiddelen worden kosteloos ver strekt. Desgewenscht worden twee lessen per week gegeven zonder prijsvorhooging. Speciale cursussen voor meergevorder den. Aanvang der nieuwe cursussen begin Februari. Vraag omgaand gratis Prosnectus A aan: INSTITUUT „MERCURIUS", Amsterdam, De Clercqetraat 73. In den n»oht vsn Zaterdag op Zondag j.l betrapte «f* Hoofd Controleur van Halen der ltott. Part. Dag- dc Naeht- velllgheldadlenet Directie I.. van Jeveven. HRnloer Zwaanshal* S77 Inbrekers welke In het pand'Weete Hagen straat 70 naa het werk waren. 284 80 Door de activiteit van den Controleur werd een der inbrekers gearresteerd. t Cent. 45 15 5 Zaklantaarns compleet met Lamp A Batterij '-lantaarn Fatter«on-R*rM"xe Zaklantaarn Lampjes Zaklantaarn Batterijen „CHON" 4 nnr (voor lediqe CHt N I atterilen wordt 0.05 terng betaald). Rijwiel Lantaarns Electrisch compleet (deze kunnen ook als Zaklantaarn gebr-'M worden), Electrisch draad per Meter Electrisch Snoer Zijde per Meter Fittings voor Zaklantaarns Lampjes Fittings voor Sterkstroom Elementen geheel compleet Voltmeters werken accuraat Wandarmpjes (lata geroest) Rijwiel Lantaarns in alle modellen vanaf Sigaren aanstekers geheel koper Ook heb ik een groote partij diverse Vijlen on' m prima kwaliteit vanaf Figuurzaag Vjltlaa per kaart van 6 stuks Sleutelvfllen per kaail van 6 stnks Groots Rijwiel Vlagnen alle Nationaliteiten Binnenbanden voor Reclame Buitenbanden voor Reclame Prima Bagage riemen in alle maten vanaf Flets Pompen met slang voor Reclame Gummihakken met achroeven, per paar '3 Stalen kool en' ."'en met steel 69 Enz.EnzEnz.Enz VOOR RECLAME IlIIIIÏIfl Ieder kooper van 1.ontvangt 1 Sigarenaansteker. In hot WARENHUIS Kleiweg hoek Kleiwegetraat, Gouda. *■0 58 1.98 5 15 12 24 m 168 24 137 21 *15 59 117 ?5 98 257 15 F9 RIJWIEL- en MOTORHANDEL KLEIWEG 12-- TEL. 602 DENK OM DE van Ooethaven 29 - Gouda. TKLEIUO, lm. dat de meeste rarenseken uit G«*ada en Omatreken nlch lolnednga en Zaterdags aan het ntatlon te fionda verdringen om naar ROTTERDAM te gaan naar de DAMES MOORBAAK WAN SCHIETBAANSTRAAT 15 - ROTTERDAM «oop Mantel., Manteloostuume, Zijden sloffen. Japonnen, Bfoueee en Bontstellen tegen ONDENKBAAR LAGE PRIJZEN verkrUxbnar zijn. 248 40 bpeeiaal Ingertelit voor het ale nlenw opmaken want Boorden, Overhemden, Maneheften en Fronto. GOED EN GOEDKOOP OUBA PRESIDENT No. 1 Kit 1)1. 1836 4 cent 8 per «OllDSOHE KRUL 11 PRUIM 2 13 t B'8TE PRUIM 15 Alles btHMrkt tan prina rifpu ororzoateHe tabak- Wildstraat 20, Gouda. RELIEF1 FABRIKAAT VAN C U IJ K GEVESTIGD TE SCHIEDAM. HAlTURJfV i 2(3 30 Schiedam - Rotterdam - Den Haag Lelden, Gouda en Oud-Beljerland. met hare afdeellng CHEMISCHE WASSCHER1J. 260 Wordt U niet naar genoegen bediend 80 l»t.| Uwe tegenwoordige wasaeherlj et afrUklnrlehtlng, send ona dan eens een proelwaaeh, et laat oao Uw iy**f good eena behandelen, U kan dan aelf oerdeelen. TELEFOON 540 BLEEKERSSINGEL 65 86 BUSGROEJVTEJY Merk SLEUTELS yieuivenfuiizen c^-oLeiden c_^r> Allcek au WOlOIKlH» N(, RSLUIS» OcnTCNOVOER Y Gemengd Graan IlS „I—ENMOUOEN VOORDEEL). I «RAAST ON1I ttRATI» IliRLUSri I iitti oewt»f«er<nevrrrarh ALLE ZUN IN verkrijgbaar. la 15 ta nauw of 15*4 te wijd? Vreegt U dan maat 15'4 Zoo ogk verkrijgbaar maton llK-MW-14)(-15^-HJt enz. 95 ct p. et 2 75 per 3 at w Imp. MAX ILQCH, A'dam. LEVEITMII scans wtisiM IEPLEI ELLUhN'S ENBIICITIII PUI EIPELLER SLUH'8 LUIMT GALLEE Co. NuklHiililf. It, It'll. 2707- MMIMMMtlMSM* HEBT GE. DOOR AOVERTENTIËN DIE IN MEER DERE BLADEN MOETEN WOR DEN GEPLAATST OP TE GEVEN - 2 EEN AFSCHRIFT J 18 IjOLDOENDE. 2 VLUGGE EN - 2 - COBBECTE 2 OTTVOEBING - GEWAABBORGD. eMe.ae oe.e.eil L VLEGBEERT, 0Q0B1UL Ho. 148*. EATHBDAG, 11 JANUARI 1M*. *43 fcfr is een tijd geweest, d»t reiren luxe wa«. eenvoudige burger deed er niet aan, ten- Tij bij thooge utoondering. De vele vermoei- tóosen, aan het reizen verbonden, de orue- terheid en betrekkelijke onveiligheid, de be swaren, door bet samengestelde van de 'noodzakelijke voorbereidingen, dat alles lokte bovendien niet «it. En het handels- en l^drijfsleven, dat, schoon dan reeds «inds qpeuwen over de geheele wereld zich uit strekkend, toch in en-geren zin binnen nau- Vere grenzen beperkt bleef, maakte het rei- Zen minder nioodzak-elijk. De stoom, juister Ibet gebruik maken van Ben stoom als beweegkracht, dat het aan gezicht der wereld veranderde, heeft ook ftterin verandering gebracht. De spoorwagen *n de snelle bootverbindingen hebben eerst /recht het handels- en bedrijfsleven en het jverkeer in wl-sten zin internationaal ge maakt. De afstanden van weken krompen in nen tot dagen en von dagen tot uren. En pvet het verdwijnen, van diligences en trek- 'pcbuiten scheen het geheele leven losseh en fcewegelijker te worden en scheen ook de menschheid, uit de kluisters van haar bewe gingsvrijheid steeds verder uit te breiden en het geheele land, de geheele wereld voor »ch op te eisohen. De enorme opbloei van handel en indus trie, en van 'het geheele bedrijfsleven, toon- Ide welk een grooten, gunstigen invloed van deze uitbreiding en toename, van deze ein delijk gevonden makkelijkheid van het ver keer op ons oeconomisch leven uitging. De te volgen weg bleek daarmee aangewezen. iWilde men dezen opbloei verzekeren, en zoo mogelijk vergrooten, dan moest men «teeds meerdere en zekerder en gemakke lijker wegen voor dit internationale verkeer hanen en door een beperking van de ver keerskosten tot het kleinste minimum het verkeer zelf nog trachten uit te breiden en ite bevorderen. En het bleek, dat door de vermindering dezer koslen het verkeer zoo danig toenam, dat naar den regel „groote omzet, kleine winst" de verkeersmiddelen zelf als bedrijf niet leden, maar integendeel voordeelig werkten, dat dus aan de indirec te ook directe voord eelen verbonden worden Dit bracht tot het verzinnen van steeds nieuwe middelen om het verkeer goedkoo- per en gemakkelijker te maken, waardoor natuurlijkerwijs de omvang van dat verkeer «ich nog voortdurende uitbreidde. 'Deze gang van zaken is door den grooten wereldoorlog plotseling verstoord. Het inter nationale verkeer werd feitelijk stop gezet, althans in zoo ernstige mate bemoeilijkt, dat het tot de kleinst mogelijke proporties in kromp. Hierdoor en door andere oorlogsge- volgen werd het geheeld oeronomische le ren uit zijn natuurlijke verhoudingen gerukt cn trad ten slotte een algemeene verarming in, die in de tegenwoordige malaise tot uiting komt. Aanvankelijk had deze ommekeer en deze verscheuring van het ©economische leven een enorme prijsstijging tengevolge. De loonen stegen als gevolg daarvan. En ook de verkeersmiddelen, op deze alge meen stijging reageerende, verhoogden hun ne tarieven. Maar deze verhooging moest evenals de stijging der loonen het hêrstel van het oeconomisch leven nog meer be moeilijken. Pogingen tot het verlagen van de productie als van de transportkosten wer den dan ook allerwege ondernomen. Men "Ogrijpt, dat alleen langs dezen weg het middel te vinden is tot nieuwen opbloei. En wanneer de mogendheden eindelijk den weg tot verbetering der internationale verhou dingen, tot samenwerking en, zoo noodig tot b* oph«rt.n «m door <teo oorlog twneeojpewoppen voHcen gevonden rallen hebben, waarvoor de conferentie te Cannes goede kans schijnt te bieden, dan zal alleen een verlaging der ©ogenblikkelijke levens- koeten en een voldoende mate van energie noodig zijn, om de menschheid uit het moe ras omhoog te trekken, waarin zij zich zelf zoo leelijk heeft vastgewerkt. Met die verla ging kunnen we hopen tot een normaler le venspeil terug te keeren. Daartoe zal dus een voorloopige-aanmerkelijke verlaging der loonen en een zoo groot mogelijke verla ging der productie-, maar ook der transport kosten noodig xijn. Want deze transportkos ten immers ook bepalen door hun beslissen- den invloed op het verkeer voor hun deel den bloei van het oeconomisch leven. Te land worden die transportkosten voor een groot deel door de spoorwegen beheerscht. En voor wat het reizigersverkeer ibetreft, ook een belangrijk deel van het geheel ver keerswezen en voor het oeconomisch leven van heteekenis, vrijwel geheel. De Engelsche spoorwegen, de noodzakelijkheid begrijpen de en inziende welken invloed ook zij het herstel van het oeconomisch leven uit oefenen, hebben dan ook hun tarieven, die tijdens en vlak na den oorlog mede de hoog te ingegaan waren, reeds belangrijk ver laagd. En het blijkt, dat zij niet misgezien hebben. Het verkeer neemt belangrijk toe. En tengevolge van die toename wordt tengevolge van deze verlaging geen verlies geleden, maar zal het ongetwijfeld mogelijk blijken de gestegen bedrijfskosten ook bij deze tarief verlaging voldoende te dekken. Onze Nederlandsdbe spoorwegen blijken echter een averechtschen weg te willen gaan. In een tijd, waarin de noodzakelijkheid van oeconomisch herstel om verlaging roept en de algemeene verarming bij een verhoo ging belangrijke inkrimping van het verkeer onvermijdelijk maakt, drijft de directie niet temin de tarieven nog voortdurend de hoog te in. De schade, due zij daarmee aan het land toebrengt, schijnt zij niet te achten. Ons leven is in tegenstelling met vroeger op een zeer intens verkeer ingericht. We kunnen er persoonlijk moeilijk meer 'buiten en ondervinden daardoor in ons particulie re leven tal van onaangenaamheden van de beperking, die de enorme kosten ons gebie dend voorschrijven. Maar het heele leven lijdt onder deze gedwongen beperking, die niet noodaakelijk is. Juist omdat de verhoo ging der spoorwegtarieven in dezen tijd vooral alleen vermindering van personen- en goederenvervoer ten gevolge kan heb ben, kan de spoorwegdirectie van deze ver hooging geen verbetering van hear finanti- eelen toestand, eerder het tegendeel ver wachten. En 'het is ook een allerzonderlingst beleid om thans nog tot deze verhooging over te gaan. De tijd, dat officieele en semi-officieele personen en lichamen het leven die wet kon den yoorschriften, dat ambtelijke,-en semi- arrvbtëlijke regeling dwong en met de pri vate belangen en private personen geen re kening hield, is gelukkig weer voorbij. Maar onze spoorwegen schijnen het nog niet ge merkt te hebben. Dat blijkt niet enkel uit de verhoo^ing der tarieven. Het zou daarom goed zijn, wanneer zij er eens gevoelig aan herinnerd werden. K. de rol van het eerste over te nemen, waardoor wij gelukkig op ilezo wijze nog aan den dood ontkomen, dïo anders onvermijde lijk zou zijn. I)o nieron scheiden voortdurend voor ons lichaam onbruikbare stoffen af, die zelfs bij een kortstondig verblijf schadelijk zouden gaan werken. Kunnen deze beide organen dus niet behoorlijk meer hun werk verrich ten om een of andere reden, waurop wij mo menteel niet nader kunnen ingunn, ddn zal hot gevolg zijn dat het lichaam in meerdere of mindere mate vergitügd wordt, waavvan do igevulgen vrij spoedig merkbaar worden. Ik wil U niet bezighouden met de \erschil- lende beschouwingen over den aard van do stoffen, die het lichaam kunnen vergiftigen doch U liever hot een en ander medcdoelon over de verschijnselen die een belemmering van het urineeren medebrengen. Wij vinden hier tal van overgangen, daar do natuur zich niet aan banden laat leggen. Kenorzijds vin den wij gevallen, waarin plotseling de hef tigste verschijnselen zich openbaren, ander zijds zien wij zeer lichte aandoeningen, die meestal later (tenzij hulp mogelijk is) eeji ernstigen vonn aannemen. Lateh wij met het zwaarste geval beginnen dat wij ons kunnen indenken. Dit is de z.g.n. uraonii.sche aan val, waarbij bewusteloosheid optreedt, die tip het com# igeziclit wel iets weg heeft van een gowoffll toeval. Het gelaat is blauwrood van kleur; do patient trekt mot armen en beeuen. do pupillen van de oogen zijn wijd en wij nemen een snurkend geluid waar. Duurt deze toestand wat lang dan zien wij door gaans een typischen vorm van ademhalen die alle omstanders altijd treft. De patiënt n. 1. haalt een tijdje (30 h 45 seconden meest al) geen adem. Na deze rustperiode begint hij wederom te udemen, al dieper en dieper, zoodot wij ton slotte #en zeer krachtige in en uitademing zien en hooien, terwijl daarop weer een inzinking komt en met V2 h mi nuut rust weer eindigt, waarmede de kring loop gesloten is. Men heeft» deze wijze van ademen, die nader is onderzocht en nauw keurig is beschreven, een aparten naam gego ven n.l. ter core van den onderzoeker en spreekt men van het „Cheyne Stokessche" ademhalen. In de lichte gevallen treedt meestal de doezeligheid gepaard mot hoofdpijn op den voorgrond. De patiënt is min of meer suf en hoeft doorgaans bij het ademhalen een eenigszins benauwd gevoel. Braken komt bo vendien zeer vuak voor. hetgeen toegeseh re- van moet word oh aan de opgehoopte giftige stoffen in het libhaam. Daur de uraeiaie, zooals U duidelijk gewor den zal zijn op zich zelf geen ziekte is, doch een uitvloeisel van de slechte functionnee- ring der nieren is, zoo zal de oorzaak van dit laatste euvel zeer veel \gewicht in de schaal loggen en beslissend zijn hoe onze pa tiënt er voor staat. In elk geval moet do uraemie d. w. z. de vergiftiging van het bloed door stoffen die zich in de urine bevinden ten allen tijde als een ernstige zaak vVorden opgevat. Mflseha Brief. Uraemie. Bovenstaande aandoening zal velen Uwer, althans bij name wel vreemd in de ooren klinken en toch hen ik er van overtuigd dat niet weinigen mijner lezers een dergelijken toestand onder oogen zullen hebben gehad. Allereerst wil ik U een weinig orienteeren on dit terrein der medische wetenschap. Zoo als U bekend is zijn de beide nieren voor den mensch van levensgewichtige heteekenis, d. vv. z. zonder een nier is geen leven mogelijk. Is bij een operatie een nier weggenomen dan kan de andere overblijvende het werk over nemen. De natuur heeft ons in dit opzicht royaal bedeeld, hetgeen wij vaak zien hij do bestudeering van het menschelijk lichaam. Loopt het dus met het eene, zoo belangrijke orgaan spaak, dan is er nog een tweede in BrlQvon nit ih Hofstad. DXCII. Het is maar een klein staaltje maar het ty peert de geestesgesteldheid van huidige vroede vaderen. De nieuwe onderwijswet biedt de gele genheid om een progressieve schoolgeld-regi ling te maken. Den Haag heelt natuurlijk die gelegenheid aangegrepeh. Niet het aantal schoolgaande kinderen zal de degressie bepu- len maSf wel het tojgpl aantal kinderen. Wan neer iemand dus drie kinderen heeft, waar er één school gaat en er komt een vierde dan daalt onmiddellijk het schoolgeld van dat ééne kind. Op zichzelf is dit al een uiterst zonderling systeem, maar het wordt nog zondelinger wan- r men verneemt dat het minimum bedrag voor het eerste schoolgaande kind zóó laag is gesteld dot de inningskosten van hef bedrag hooger zullen zfjn dan het bedrog zelf. Een vader die minder dan duizend gulden inkomen heeft betaalt vpor zijn eerste schoolgaande kind vijf cents per week. De inningskosten van die vijf cents zijn meer dan vijf cents. Wanneer we aannemen ,dat de onderwijzer die voor de klas se van zog 40 leerlingen staat drieduizend gul den inkomen heeft dan kost alleen reeds daar voor ieder kind 150 cents per week. Rekent men de verdere kosten van schoolgebouw en toezicht enz. op 50 cent per week wat zeker een gering bedrog is, dan kost ieder kind minstens twee gulden per week waarvan de ouders vijf cents betalen die bovendien nog verloren gaan. De vader van het kind krijgt dus uit de over heidskas twee gulden per week toes'ag voor de opvoeding van zijn kind I Ziedaar het moder ne staatsbeheer I Sijmen, betaal I Een tweede staaltje van soortgelijk beheer vormen de z.g. controle-woningen. Dit zijn spe ciale woningen voor lastige families die geen enkele huiseigenaar een woning wil verschaffen. De gemeente zal dat nu doen en de lastige dames en heeien mitsgaders hun edel kroost wordt aan de ketting gelegd. Het dorp der ont aarden zou men het kunnen noemen, 't Kost natuurlijk ontzaglijk veel geld, hetgeen al weer geen beletsel was om uan het dorp een over dekte speelzaal te bouwen die acht mille kost. De huur van deze Hitizen znl wel zoo laag zijn dat nauwelijks de kosten vnn deze fraaie zaal betaald zullen worden. Al weer dus ren catego rie van personen die jnnrlijks een niet onaan zienlijk bedrag non subsidie krijgen. Alsof er geen malaise bestuat strooien we met de rijks daaldersHot zou wel eens interessant zijn om op te tellen welk deel van do belastingpenningcn op deze wijze werd besteed zoodat daaruit vlet nf te leidon hoeveel ovefhrids subsidies er als gratis-salarr-',n werden uitgedeeld. Misschien dat men van in eindcijfer danig schrok, hoewel er menschen zij-*, die op Punt '«"W niet eer schrikachtig zijn. Het is in den Hang buitengewoon rustig en onbewogen. Het gepraat over den opzienbaren- den moord in don trein is uitgeput en een nieuw algemeen onderwerp van den dag is er niet. Het weer is bar slecht, en wie niet dringend de straat over moet blijft rustig thuis, 't Zijn niet de gezelligste maanden, de beide eerste van het jaar. Men begint al naar het einde van winter te verlangen, vooral nu het weer een miserabele kwakkelwinter is. Het aantal zieken is groot, hoewel naar het op het oog schijnt niet zoo groot als elders het geval is. Volgens mededrvlingen van den Geneeskundigen dienst oefent de nabijheid von de zee steeds weer een gunstigen invloed. Het eigenaardige verschijnsel doet zich voor dut allerlei kleinere epideinicBn, zoonis thans de influenza die sedert eenige jaren „griep" gedoopt is altijd weer langs de Oostkant van de stnd, langs de spoorbaan dus, aanvangen en vandaar uit zich over de stad verspreiden, elkaar in omvang en karakter verzwakkend naarmate zij de zee naderen. Waarschijnlijk waait de frissche en meestal krachtige zeewind het infectiegevaar snel weg. Het waait hier nabij de zee altijd. Maar hpogst zelden kan men van volslagen stilte gewagen. Vooral op do fiets zittend, wordt men het gewaar, dat er langs de kust steeds een strooming van de lucht bestaat. Dezer dagen wandelden we langs het strand. De invloed van de krachtige westenwind is ter dege merkbaar aan de hoogte van het strand. Daar is heel wat afgeslagen. Naar deskundigen ons verzekerden, was de hooge zandrug die te gen de duinen aan lag, ter hoogte van soms meer dan drie meter geheel weggeslagen. Den invloed daarvan heeft ook de gestrande Duitsch» kruiser „Hildebrnndt" ondervonden. Nog altijd ontsiert dit grauwe monste* het strand nabij Loosduinon. Thans is het gevaarte eerst los ge woeld door de afneming der strandoppervlukte en daarna heeft een flinke storm het twaalf meter dichter naar de duinen gesmeten. De voor» steven ik ook iets gedraaid, maar juist in de verkeerde richting, zoodot deze nog meer naar het duin gericht is. Van los komen is geen sproke meer en de deskundigen hebben het plan om de boot los te krijgen laten varen. De pant- serplaten zijn los gemnakt, maar aangezien deie de moeite van het vervoer niet loonen, heeft men ze eenvoudig in het zand laten zakken. Reeds waren zij eenige meters waggedokej* maar ze zijn bij de afneming van het strand gedeel telijk weer bloot gekomen. Inmiddels is men wel bezig de kruiser zooveel mogelijk te sloopen, althans het binnenwerk er uit te halen. Niet minder dan dertigduizend kilogram koper is er uit gekomen cn dit heeft men met handwagens langs het harde strand vervoerd. Door het lichter worden van het ver lies van dezen voorraad en van de pantserpin ten, had men hoop dat een flinke storm de boot zou op pakken en zee in zou werpen. He laas is precies het tegenovergestelde gebeurd en dies zit de „Hildebrandt" steviger dan ooit op het strand genesteld. Een oolijkerd heeft wel eens voorgesteld om wat Rotterdnmsche straat jongens te importeeren. Volgens zeggen van hen, die deze heeren van nubij kennen, zijn zij in staat alles kapot te maken zoodut het hun ook wel zul gelukken een kruiser te sloopen. Het ware te wenschen dat het gelukte het af schuwelijke monster klein te krijgen. We kunnen toch niet ten eeuwigen dagen met dezen onge- 1 gast op het stille strand blijven zitten. Men zit er in letterlijken en figuurlijken zin mee „opgescheept". De herinnering aan de oorlogs- juren wordt er steeds mee levendig gehouden cn als er iets is dat wij liever zoudeit missen dan is het wel juist die herinnering. Het denkbeeld om den kruiser uit elkaar te laten springen is ook al eens overwogen, maar om vele redenen heeft men dit laten varen. H« pen wij det de zee op een goeien dag teiugi neomt wat zij on* ongevraagd heeft gegeven) Zij neemt zoo dikwijls iets wat we liever wilden houden dan dat zij ons dit genoegen mag on| HAGENAAR; itifsu( e, in-c iginqj n di toen* gatt' nogi vanj uielj monhj tn da >rU~i wilde da t de crW ig werdD ,n1 irt ■1>S EZOLD1GING BURGEMEESTERS EN MEENTEAMBTENAREN EN -WERKLIED! Veischcnen Is thans het tweede en iaafsti deel van het vei slag van de staatscommissie gflsu ld om te onderzoeken, welke bezoldig!) worden genoten door de burgemeesters ambtenaren en werklieden in dienst der gemeem n. Aan het eind van bet voorloopig verslag de staatscommissie eon, welke taak haar restte. Daartoe behoorden: voorstellen omtrent de salarieering vant verschillende ofzonderlijke groepen, welko uiet| rechtstreeks door de reeds geléverde groepen- omschrijvingen werden bestreken; b. do salarieering van het onderwijzend soneol bij middelbaar en gymnasiaal onderwijs^ de berekening van de kosten, voortvloéi^ end uit een verwezenlijking der voorstellen; d. ontwerpen van wet en algemcenen maat regel van bestuur, waardoor de voorstellen noodige bindende kracht zouden kunnen erl gen. Alvorens baar arbeid voort te zetten, wilde stautscommissie haar voordeel doen met tiek, welko op haar voorloopig verslag geoefend. Aan de behandeling der vier zoo juist ges noemde onderdeden harei taak wijdt de staatiH commissie in dit huar eindrapport nchtereenJ volgens een hoofdstuk. Doch niet dan na inl een afzonderlijk hoofdstuk aandacht te heb-s ben geschonken aan de tot haar kennis g( brachto critiek.. Mede aan de hand dier critiel wilde de Staatscommissie den inhoud van hel voorloopig verslag op enkele onderdeden her* zien. Wat bij deze herziening bleek wijziging H verdienen, zoomede de aanvullingen, welke noot dig bleken bij de behandeling van verschillendel afzonder!ijko groepen, alsook de voorstellen uil het voorloopig verslag geïncorporeerd 1& de door de Staatscommissie ontworpen wet en nl» gemecnen muatregel voor de bezoUMging dep gomeente-ambtenaren. Voor -een goede orgnnb satie van de behartiging der ambtenanrsbehm- gen achtte de Staatscommissie een regeling van het overleg ter zake vun die belangen in den vorm van een algemeenen maatregel noodzaken lijk. Ook in dien algemeenen maatregel legde dg Staatscommissie in ontwerp neer in dit verslag, Door de omstandigheden werd de Staatscom* missie ertoe gebracht, zich ook nog de vraag te stellen, of handhaving van het algemeene peil der voorgestelde salarissen gewenscht was. Do commissie meent, dut Inwilliging van den wensch, dat aon de wettelijke regeling terugwew kende kracht worde gegeven tot 1 Januari 192Q te ver zou gaan; zij heeft de door haar voorge-s stolde salarissen niet vastgesteld paer den toM stand op T Januari 1920, maar hun uitvoering gedacht op een later tijdstip, evenals de vrij* stelling van betaling van pensioenbijdragen. Bovendien zijn sedert do vaststelling van hel eersto rapport in vele gemeenten de salarisseil verhoogd. Ook acht do staatscommissie het niet ge* wenscht in hare voorstellen ten opzichte va* de gemeente-ontvangers eenige wijziging t« brengen.* Ten aanzien van de klassenindeeling der ges meenten meent de staatscommissie aan het dool haar voorgestane stelsel te moeten vasthouden. Dat in vele gemeenten toelagen voor diploma'^ worden gegeven, is aan de commissie bekendl Zij kan evenwel niet inzien, dat bij de door hua| voorgestelde scholen de noodzakelijkheid daaw toe blijft bestaan, ook niet Wat betreft de kleing gemeenten, waar de kniu op bevordering gerinjJ is. Bover dien ligt het verstrekken van toelagen» niet in het stelsel der commissie, omdat zij aW leen de eischen voor de vervulling van het ambt als maatstaf voor de bezoldiging laat gel# den. De Staatscommissie meent, dat een aanvangs# salaris van 1600 voor iemand, die nog geheel in de theorie, zoowel als in de praktijk der ges meente-administratie moet worden ingewijd, aty lerminst laag is. De commissie meent ook, dat men bij de bok rui ruifzh Land- De Economische Vooruitzichten van den Land- en Tuinbouw. *.Tyee etl ïaar geleden werd door den Winister van Landbouw een Commissie be noemd, om na te gaan den inhoud van de wij zigingen in het economische leven, en in wel ke richting, in verband <|aarmee, de landbouw Zich zal moeten bewegen. Deze Commissie t»eeft het Ie gedeelte van haar rapport het licht 'doen zienhet is een blik op het verleden en het heden. Is het 2e deel even belangryk als het le, dan zal het geheel een belangrijk stuk Werk zijn. Een terugblik kan veel te leeren ge ven. 't Kun daarom zijn nut hebben stil te staan bij den land- en tuinbouw in het tiidperk, dat Ban den wereldoorlog vooraf ging. De malaise Van de tachtiger jaren: Zij ving aafi omstreeks 1877 en duurde voort tot dicht bij het eind der vorige eeuw. West Europa werd overstroomd «Bet graanonze zuivelproducten waren door knoeierij van de Engelsche markt verdrongen Voor ons vee werden de buitenlandsche gren zen gesloten. Kortom, onze boeren werden als t ware met hun producten op hun eigen erf lopgesloten. Daarbij kwamen als oorzaken van (Verval: de achterlijkheid van den boerenstand en onvoldoende Staatszorg. Een Staatscommissie werd, als nu, ingesteld. Dat was in 1886. Zij gaf een T2-tal adviezen, die beoogden vermeerdering van kennis, ont wikkeling en ondernemingsgeest der boeren, bet tegengaan van knoeierijen en daardoor be scherming en herwinning van den goeden naam onzer producten in het buitenland, onderwijs en voorlichting op landbouworganisatie, verbe tering van de fokkerij van paarden, rund- en kleinvee, en verbetering van het landbouwcre- Regeering en boaren werkten samen. Met •®wopderingswaardige snelheid werd de reu- ■®ntaak volbracht. Het bloeitijdperk dat volg de, vloeide voort uit innerlijke kracht, al is het waar, dat na 1895 de conjunctuur zich in gun stigen zin wijzigde. De hoofdoorzaak washerwinning van ver loren afzetgebied. Een gelukkige omstandigheid deed zich voor, n.L deze dat de industrie eerst in Engeland en daarna in België en vooral ook in Duitschland een geweldige vlucht had geno men. Ons land nam door de steeds toenemende koopkracht van die industrieëele bevolking een bevoorrechte jx>sitie in met betrekking tot die producten, welke spoedig aan bederf onderhe vig zijn. Onze bedrijven gingen zich inrichten naar de behoeften dier industriegebieden. In tegenstelling van de jaren vóór 1880, toen in hoofdzaak graan werd verbouwd voor eigen bin nenlandse!* verbruik, ging onze akkerbouw zich toeleggen op de productie van artikelen, die als zoodanig of na omzetting in fabriek of dierlijk lichaam voor uitvoer geschikt zijn. In de tweede plaats waren de producten, door land- en tuin bouw hier voortgebracht, zoodanige, die in meerdere of mindere mate tot de weelde-arti- kelen gerekend kunnen worden, althans voor de voeding niet in de eerste plauts noodzakelijk ge acht b^^jven te worden. In enkele woorden saamgOTat, kunnen we zeggenwij konden ons afzetgebied herwinnen, omdat er algemeene welvaart heerschte, en it* de grenzende gebie den bij den kleinen middenstand en de arbeids- bevoïking de koopkracht sterk was toegenomen. Toch zouden de resultaten niet verkregen zijn, indien onze landbouw niet was opgeheven uit zijn achterlijken toestand. Indien men niet het voornaamste advies der Staatscommissie ter harte had genomenVermeerdering van kennis, ontwikkeling en ondernemingsgeest der boeren. Er lag voor de eerste rijkslandbouwleeraren een breed arbeidsveld open, in zeer vele gevallen werd de wetenschap neg met onverschilligheid eei argwaan begroet. Een vruchtbaar terrein werd al spoedig gevonden in het ijveren voor coöperatie. De weg tusschen den groothandel en den producent werd bekort Langs coöpera tieven weg werd ook het credietwezen geregeld. Door samenwerking in verkooovereeniginge*. leerde men voldoende zorg besteden aan de ten verkoop aangeboden productende kwaliteit der producten ging vooruit, daardoor steeg het vertrouwen daarin en werd betrekkelijk spoedig onze naam hersteld. De landbouwers werden bekend met het gebruik en de voordeden van den kunstmest. Do» mankte de vroeger nood zakelijke verhouding tusschen de oppervlakte van het akkerland en de grootte van den vee- stappd losser, het bedrijf werd allengs ge schoeid op een nieuwe leest. Verbeterde grond bewerking, verbetering van den watertoestand, en niet het minst verbetering van het zand en oootgood, werdén als middelen tot opvoering der productie aangewend. De moderne land bouwwerktuigen stelde in staat den grond beter te bewerkende veehouders gingen over tot verbetering der stallen en rationeels voeder methoden. Stamboeken werden gereorganiseerd, stierhouderijen, fok- en contröle vereenigingen werden opgericht. Het opkomend geslacht werd toegerust met theoretische kennis. De drang naar ontwikkeling werd overal grooter, en daar mee steeg de ondernemingsgeest, zich uitende ook in ontginning. Deze periode van gestadige ontwikkeling werd helaas in 19T4 gestoord door den wereldoorlog. Over den land- en tuinbouw in de jaren 1919 en 1920 handelt het derde en laatste hoofds'uk I van het Rapport, dat door ons reeds is bespio- ken. Hoe wns het verloop na het beëindigen van den oorlog? Eerst een gevoel van verrui- ming, daarna en thans nog, een groote mute van onzekerheid, al schijnen velen de toekomst nog te willen zien als een lichtende wolk. Of schoon de crisistijd reeds twee jaren oe xter ons ligt, is de onzekerheid gróoter don ooii te vo ren. Neen, e-ger, de toekomst begint zich reeds af te teekenen, in ongunstigen zin. Een zorge loosheid, als elders en ook hier waarneembaar is, is allerminst op haar plaats. Die zorgeloos heid uitte zich o.a. en uit zich nog hier en daar in het aangaan van overeenkomsten, welke met het oog op de toekomst op zijn zachtst uitge drukt, gevaarlijk genoemd moet worden, en het op touw zetten van ondernemingen, welke in sommige gtvallen met den naam van waag halzerij moet worden aangeduid. Vender open- Laarde zich de wijziging en de mentaliteit in de eigenaardige ontwikkeling van het vereenigings- leven. Er is, zegt het Rapport voor de vereeni gingen nog veel werk te doen, dat tot ontwik keling van den land- en tuinbouw kan leiden, nten mag echter niet blind zijn voor de^ - rs*, welke er uit kunnen voortspruiten, „e welke zich na 1919 meermalen sterker r ne v-i# der. dan vóór dien tijd. De psychologie de me nigte is een andere dan die van den enkeling. De menigte slaat gemakk.-lijker Tver tot de uitersten, zoowel in ongunstige als in gunstige rich.-'ng en kan daardoor i:cht komen tot ds den. welke elk lid op zich zelf nie, voor zijn Te kening zou willen nemen. De vereeniglng ont wikkelt ook een veel sterkere macht dan de enkeling, en mucht kan zoowel gevaarlijk zijn als gunstig werkon, al naargelang ze wordt aan gewend. Een en ander geldt ook voor de be langengroepen in den land- en tuinbouw, hetzij deze groepen behooren tot de werkgever* of werknemers. Een derde verschijnsel, dat in verband staat met den crisistijd, is de urbeidsonlust. Verschil lende omstandigheden konden daartoe mede werken het soldatenlevende steunregeling voor werkioozen (het systeem daarbij toege past) de smokkelarij en andere handelingen, welke niet geheel het daglicht konden verdra gen vergrooting van den afstand tusschen werkuever en arbeider. Behoudens uitzondering voor enkele bepaalde streken is in den land- e4 tuinbouw de afstand tusschen werknemer nie0 groot, maar in sommige deelen van ons lanJ kan arbeidonlust worden waargenomen zoowel bij werkgevers al* bij werknemer* en bij d4 eerste percentagegcwijze niet het minst.Ten slot# te kan nog als oorzaak voor den arbeidson# lust worden aangemerktdat propaganda va* bepaalde begrippen omtrent de verdeeling dei productie, hetgeen verhand houdt met het gse bruik van den grond en met het eigendom»* recht. Niet langer geldt meer als van ouds hel standpunt, dat het eigendomsrecht onaantasH baar is. In het belang der maatschappij mag he*f eigendomsrecht niet onbegrensd zijn. Ec moet** beperkende bepalingen worden gesteld. Al lang is dat door de overheid ingezien, waarom cg zich stelde op het standpunt, dit het eigendom*^ recht ondergeschikt dient te zijn aan het elgsg meen belang. Bij Nood-Boschwet, Woningwet, Huuropseggingswet en ningswet kwam de aangelegenheid aan de Door aanvulling van de Onteigeninewst het -nogeiyk gemaakt, gronden, welks doeydo worden gecultiveerd, te o Van dit standpunt uit kunnen nog vei maatregelen getroffen worden (es er ook in voorbereiding, die het gemeen belang kunnen dienen door de ken» op verhoogde productie van den bodem t grootenb.v. een wettelijke regeling t« hoeve der ruilverkaveling, e«* regeling van 1 pachtwezen, waardoor bepalingen, dl# ds pi ductie in den weg staan, uit pechtC*»*****" kunnen geweerd worden. Ten slotte zij er op geweien, dat vooral n« den oorlog de idee van de socialisatie van d««l bodem sterk op den voorgrond is geschoven^ een regeling, waarvan door da voorstander* zoowel verhooging der productie^ als opheffing der arbeidsschuwheid en een goede «ntwikkes, Ung va» het vereenigingsleven wordt vervracht»

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1922 | | pagina 3