Groote Opruimsno ,».?DE goedkoope winkel»
loüdscheGourant
1!
„Kirt en Strijd".
illtmi T BHIHKM1N lHl» mil E
h
Stoenwasschnry „DE MIE ZWiili"
Concert
BOSKOOF.
mar rsluis'
Voortzetting Opruiming.
GRIEP
j.«J Spotprpen. Zie de Etaiage. KiEtffEfi No. I, HOEK TURFMARKT. 2
Speciaal adres voor Fa'irieksinstallaties.
PUROL H
LEIfEBT ONTWERPEN EN CLICHÉ'S NAAR TEEKENIN6 OF PHOTO
BINNENLAND.
vertentlën
Kinder»"*
Mantels
Japonnen
Mantels
a« ia- 12f»
lijwitlntitiizijn L HULLEMAN.
Lingi lieniht] 5, M.
lnt.K»DpRrsCfn«res
bij BALT. A. DE JONG.
Parlnmerlën en Toiletartikelen. Z
Versterkend Eetlust opwekkend Koortswereod
WIJNHANDEL NAAIJERSTR. 19 „4 ao
R. HEN
IDRIKSEN
Azn.
GEOPEND.
ElectroTechnlsch Bnrean J. F. W. TURION
Aanleg »ae Licht- en Kracitlnstallaties.
Repareeren en Onderhou 'en van Electromotoren.
HUNINK's ROOKWORST
Rnndv'eeseh (g.5onsl Varkensïleesch
In de VOLKSSLAGERIJ
E. FOLKERTSMA.
ip Zondig 29 Januari i|il 1.
StMor; half acht prec'as
IMKTIIH EN SIEREN.
Kerkhoff's Bazelijes,
Advertantiën en Abonne
menten voor de Goudsche
Courant worden liier aan
genomen door
D. SPAARMAN BOSKOOP
TWEEDE BLAD.
BrliTii ilt 61 Hofstad.
Modepraatje.
h
aj^w«tHir7%u
Nieuwe Mantel
Modem* Mattel
ROTTERDAM,
Hoogstraat, hoek Viaduct
ËUK Au.ee h V
J •'-» voiosam» HtT
■IQ OCHTENDVOER I
1/ Gemengd Graan
"tejeNHOuoeM voorde tun
*ggaafst*.
Voor de vele bewijzen van
deelneming ontvangen bij het
overlijden onzer geliefde Broe-
uitsluitend moderne oonxecue
worden tegen SPOTPRIJZEN opgeruimd
Het Nederiarvdeche publiek weet bii
ondervinding del schoonschip bij f
meer Ie den een woord, vendeer
50" 75" lr
15° K» I"
2?» 2?° 27»
3r i3» 4T5
47' 5f 6 r
7."
75" I.-
1?' 2?» 27'
37° 47» 5?»
6f Z" 97'
50"*!- 1»® L">
27' 37® 47*
5P 6P 7.®°
137' 14»
De Famüie VAN DER
fcUilJN, betuigt haren harts
Blkte dank voor de bowijzen
fan deelneming hij het over
lijd en harer
Zatter
tondervondcn. R72 8
Gouda, 98 Januari 1922.
overlijden "ónzer geliefde
der en Oom, den Heer
NICO LAAS SAUFFRé,
iank.gen W6 onron h#rt*,dk«e
E. SAUFFRé.
J SAUFFRé.
,6Q 11 Turfmarkt 82.
Heden overleed tot
mijn diepe droefheid na
een langdurig ziekbed
mijn zéér getrouwe
TONA PAULINA
WOERLEE,
in den ouderdom van
46 jaren, die mij gedu
rende 30 jaren vol toe
wijding tor zijde heeft
gestaan.
JJfcd. C. J. C. PIUNCE
DE JONG.
Nijmegen, 27 Jan. 1922.
St Annastraat 48.
20
Te huur of te koop gevraagd
te Gouda een
HEERENHUIS
Volledige inlichtingen en
Event, koopprijs onder lettor
IJ 2742 REIJERS' Adv.-Bur.
Bericht tie ontvangst der
nieuwe modellen Burgers E.
N. R. Rijwielen en „Indian"
motorrijwielen, welke zeer be
langrijk in prijs verminderd
*ijn 366 16
Prijsopgaven worden gaar
ne verstrekt, ook van het
eerste klasse emailleeren en
vernikkelen van Rijwielen.
Ter gelegenheid van het
aal op Maandag a.s. do Dames-
en Hoerensalon, Doelestr. 25,
8>9 GESLOTEN ZIJN. 8
Gouda. N. VERHOEF, Kapper.
OOSTHAVEN 29. TEL. 118.
H.| heat. een.r.'nldriel p. (JOHN'S- nrlm»
belpgttn Kinawijn 20/21. pnmn
WE 145, GOUDA
Bericht hiermede dat zijn winket
vanaf heden is
Lange Tlendaweg 24.
Electromotoren uit voorraad,
j- F. W. TURION, 40 867
Tel. 220. Urdlplomeerd KI.olrol.ehnl.aa.
85 Cent per ons.
Teven, verkrljsbnnr >11. FIJSIK VLK1SOHWAI1 lil,
mnchlnnnl eeenerien. prlf.en.
few»».0.1-
Bib-Rollade, Rosbief.
Bundvit
Ziet Etalage.
-70 Carbonado 75
75 Hamlappon NO
NO Fricandeau NO
ReuzelHO
Holland-ch Geronkt Ppek, 4G
HOOG 13 GOUWE 7.
met hare atdeellng CHEMISCHE VASSCHKHIJ.
W Wordt U niet aaar genoegen bediend 80
l»|| Uwe tegenweordlge waaaeherij ef
■trtyklnrtehtlng, aend ona dan eens
••n proelwaaeh. of laat ons Uw lij ei-
gead eens behandelen, D kan dan
- aelt oerdeelen.
TELEPOOW 540 BLEEKERSSIMGEL 65 66
f
nchrale huid, barsten. wMfl
kloven ,spr iogende 1 i ppen
winterhanden en boeten. H
Gebruikt B9
Arb. Zanqv.
III. tl- FLIPSF, HTTFlIiR.
met medewerking van
Mij. ll'S-Stil. (Stpnin) PiIIiiIh
ei» de Heeren
HUMS (III. (j„|
II. FIK. Plni
üWt li uit ut iibiji. Ui. lil.
01) Ml
Groots Af «lag
VAN I-It IX 4
Tabak no. 1 3.50; no. 2
3.no 3 2.50 p. 5 pond.
Hecrenbaai 1.16; Cuba, iets
bijzonders 1.75 ner pond Si-
Karen 2.75; 3.—; 3.60;
375; 4 25; 5.-; Vredes
6.—; Planteurs Havanna
7.-—; Greta's zeer fijn 8.—;
Flor Jtinos 9—; Raadshee-
ren, pittig, zacht en geurig,
10.—: Sigaretten 0.80, 1.—
en 1.25 per 100 stuks verpakt
in luxe pakjes. Voor echtheid
wordt ingestaan. Wederver
koopera rahat. Onbekenden
postwissel of rembours.
TH. v. PEURDEN.
Tabak- au Siqanmiabrlkant,
WoenseL
371 25
SPECIAAL INGERICHT VOOR
EN BEZORGEN VAN MAAND
EN WEEKBLADEN - BESTEKKEN - ENZ.
HET AANGEWEZEN ADRES
VOOR VEREENIGINGEN
VOOR REGLEMENTEN, STATUTEN,
JAARVERSLAGEN, CONVOCATIES,
PROGRAMMA'S
Hoesten, Heeschhelt', Keelpijn
•ls K-volg vsn kouvatten, Tool eprokon. «ineen an rooken
GFKEEST EN VOORKOMT BET BEST MET
Verkrjgbaar in heala doozan 4 60 ct, in halve doozen
h 86 ct. Bj| Apothekers en Drogisten.
Sanatogen
Sanguinoso
Somatoso
Verkrijgbaar bjjt
S. H. VAN LOON
821 v/h. Wolf A Co.
No. 1I84L
tATÏBDAQ, 28 JANUARI 1991.
I OtfHMMWHMMaHlimiMa8msapaBnNÉH
w •"«w -si"
j DXCIII.
ffts een der laatste overblijfselen uit de
ifrisisjaren ontsieren elf halletjes nog steeds
He openbare straat van de residentie. Tot
bekende mislukkingen van ovérheidsbeheer
inzake levensmiddelen-voorziening hebben
Jjleze halletjes behoord. Zij zijn aanvankelijk
,jroor den verkoop van visch g®ouwd maar
jten zoo teer consumptie-artilflél als visch
fcent zich al heel slecht voot^overheldsbe-
^oeiing. Het hai-bednijf moest1 visch koopen
'jpp den afslag, dejfe werd dan eftrst naar het
{entrale opslagptint vervoerd |n daar over
jde halletjes vercfeeld. Het geyólg was dat
'fte visch veel ire laat ten verkoop werd aan
geboden., HqlJ! dikwijls werd ér visch van
Menworigen dpg verkocht, terwijl men aan
'de deur reed! een uur na den afslag kon
Jtoopen.
Het eenige gdede wat de halletjes mis
ICjhien hebben «tgewerkt is de prijsdr|ik-
Jö.ng die ze hebjjen uitgaoefóhd. Maar
gmel beteekenis wfts die giet.'
ykl lang en brééd had dit hal
liter ook andere levensmiddelen is gaan
gatten, moeten verdwenen zijn. Echter ijn
gf altijd politieke heeren die zoo let in
itand willo® houden en nu ook weer h left
tte gemeenteraad besloten om, de halletjes
nog een half jaar in stanjl te hditdcm als «ef
middel tot werkverschaffing. '|Fraai is'jdi|
methode niet want hier is v^n werkvcrscha
lig natuurlijk geen sprake. Alloen maai1
werkverplaatsing want eri woidt door ht
bestaan van elf pruté-winkeltj4 in een stal
Als Den Haag heusch niet meertgegetetv d;
«tonder dat edele elftal. De werkverschaf
fing bestaat dan ook alhier im.jiet in
Hóuden van het personeel dateer aai
bonden ls.
let is te hopen dat dit half jhar hetjaat-
ete| j zal ziijn en dat de ontsiering van dt
Btrdiat zal verdwijnen. De halletjes bestaai
danken dat zij op deze wijze Is gestegen.
Het toont In elk geval aan, dat de mogelijk
heid bestaat en dat wel juist op het terrein
waarop van de persoonlijke ontwikkeling
en beschaving zóó veel wordt geéischt als
Jap dat van het tooneel.
Ytn Sarah Bernardt weer naar de griep
ls al weer een heele s^»P-
Over eht -algemeeriyfchijnt het In de resi
dentie nogal te schilmen met de griep. Wel
zijn er vee! ziektegevallen maar het jaarge
tijde brengt altijd een hoog ziektecijfer met
zich mede en di.s dient daarmede rekening
te worden gehouden. Doet men dit dan gaat
stellig het ziekte-cijfer thans daarboven
maar niet zoo veet als elders het geval is.
Men kan wel zeer den invloed bespeuren
die/de vrees voor ziekte heeft. Het is in de
theaters en in de café's stiller dan anders.
Velen schuwen de opéénhooping van
8chen.; De tram ontsmet geregeld haar
gens. Het riekt er in als in een ziekenh
Nog steeds valt het op dat de ziekte ge
ringer is nabij de zee. Op de Schevening-
sche scholen bestaat languiiet dat cijfer als
op de Haagsche schpien.
Er is inmiddels een idee fixe ontstaan
n.l., dat het eten van sinaasappelen en man
darijnen een voortreffelijk voorbehoedmid
del is tegen de griep en het gevolg daarvan
is dat de ftjuitwinkels worden bestórmd en
léeggekocht. Of het waar is dat juist deze
fruit preventief werkt is niet te zeggen i als
het iemand anders dan een dokter is die bet
verl aal de jwereld heeft ingestuurd dan is
het zeker eèn
il-bedrijfj/Aat
i is gaan t m-
men-
ir Va
lbuis.
dat aanst
ger irate i
ft I dc
fruithandelaar. Merkwaardig
de prijs van deze fruit eefii-
•tegen I
n hebben het druk maar de
h$pen een handje; zij leveren
s kant en klaar zonder recept
:emakkel.ijk zelf ie doktereri.
ins heel wat zelf gedokterd,
uc honoraria van denïediifii
ijk zijn gestegen. Men iziet h^t
it nog eens aan alvorens den
te roepen. Dat beeft iefe
k^ffi onwt^lan d*it
hiilp |e laat inroept.,
helft menldan t| dragen
ar dat de overheln zich al
bemoeit. Er is nog niet
missie ter bestudeering
ingésteld en dat ls tocty
de $taat kan doen. y
niet te ontwaren dat de'
lanstoi
dokftoi
ipijthekers
ïrieppo^di
en dus is t ;tl
|Er wordt t 01
vooral ?edi
nogal aanzi
ziektegeval
genefëskundj
voorj hoewel het gevaar
men nu de medi
Maér die risii
Het id niet mei
met ide epidpi
eens een staaf
,van hef vraagfe
het allereerste
Ook is het
medici er preci-
uderwetsche paling-kraampjes. Op piel- 'moderne griep
J of verloren straathoekjes staan Uzij en uitgevonden en
tiurlijk zijn zij niet van zoo<jani"e1
-nheid, dat zij de straat tót eer en
strekken. In de crisisjaren zijn zij
maar het gemeentebestpr had moe-
begrijpen dat ze er geen dag langer
(der wetenschapj
Nu de griep die
de influenza schl
;er is de influenz
achter zijn wat die ultra
daaromtrent is het licht
Jet helder gaan sch.ij,nen.
|el eenigermate familie van
ut te zijn en wier identiteit
staan dan strikt noodig was en zij
hqdden dus reeds twee jaar van het tooneel
moeten zijn verdwenen.
Van de halletjes naar de groote trage
dienne is een heele stap. Toch mogen we
niet nalaten even het bezoek van de groote
Sara te gedenken dat zij aan haar geboorte
stad heeft gebracht. Het is misschien niet
algemeen bekend dat de groote Sara Bern
hardt een Haagsch meisje is. In één der
armste joden-buurtjes, een zijstraatje van
de Souistraat woonde weleer een zeer een
voudig, armeliik gezin. Bernard was de
familienaam. De vader reed met den vruch
tenwagen langs de straat. Uit dat milieu
stamt Sara. Later is de familie naar het zui-
den van Frankrijk vertrokken, waar zü een
ander zaakje opzette. Van daar uit heeft
Saartje Bernard zich tot de tragedienne Sa
rah Bernhardt heeft ontwikkeld.
Misschien heeft zij thans voor het laatst
een bezoek gebracht aan haar vaderstad
De 78-jarige actrice staat wel al heel ver
in den avond van haar leven. Niettegen
staande dat heeft z.!i nogmaals haar triom
fen gevierd en heeft zij ondervonden dat zij
nog aanbidders en vereerders bii breede
scharen heeft. Zii is in den Haag beiubeld
en bij haar aankomst zoowel ais bij haar
vertrek warén honderden aanwezig om haat
als een vorstelijk personage in- en uitgelei
de te doen.
Men moet tot de ouden van dagen gaan
om te vernemen hoe haar successen vroeger
In haar bloeiperiode zün oeweest. 7-ij over
treft haar roem, al blijft het ook zijn beko
ring houden de grootste tragedienne nog tf
kunnen zien al is het in het allerlaatste sta
dium van haar kracht en glorie.
Het gebeurt niet vaak dat uit een milieu
ais waaruit deze Saartie is voortgekomen turier. De nieuwe modellen die de damesmodes
een dergelijke artiste groeit en het zal wel i zullen brengen zijn lange taille en recht geknip-
ook nbg niet vaststaat. Deze gevaarlijke va
gebonden zijn nog niet achterhaald.
Waarlijk, nu in ernst, een staatscommis
sie!
Ten slotte eventjes aan den rand van de
politiek. Het geval van Beresteijn-Marchant
is een onderwerp van den dag in de politie
ke kringetjes. De heer van Beresteijn heeft
heel veel vrienden in den Haag die hem in
1918 ook een flrnken duw in de richting van
het Binnenhof gaven.
Wanneer de heer van Beresteijn thans op
andere wijze toch candldaat wordt is het
lang niet onmogeliik dat bij het weer haalt.
Hij is een der verdedigers van de kunst en
dat is in de Kamer al iets bijzonders. Wan
neer hii dus zijn steun van 1918 weer op
trommelt, maakt hij een aardig kansje.
Merkwaardig overigens hoe buiten de
kleine kringen der politiek weinig aandacht
aan de gansche candidaatstelling wordt ge
schonken. Het laat duizenden en duizenden
ijskoud. Dat is toch een verschijnsel, dat
aandacht verdient.
HAGENAAR.
Wat zal in het a.s. voorjaar gedragen worden,
dat is een onderwerp dat toch wel alle dames
interesseert. Want al is het weer nu nog van
dien adrd dat we graag een.flinken dikken man
tel aantrekken als we uitgaan, we weten het toch
na dezen tijd van kou en akelig ongezond weer
komt toch weer het heerlijke voorjaar, waarop
we kunnen genieten van 't zonnetje, de natuur
weer zal ontwaken en ook wij gereed moeten
zijn om ons voorjaarspak te kunnen aantrekken.
Welke de al^emeene moderichting voor het
voorjaar zal zijn. daarvan vertelt de Manufac-
Aan zeer bijzondere omstandigheden zijn te |te vormen, een voortzettjng dus van wat de
winter bracht. Er volgt echter op dat de meeste
zorg is besteed aan de mouwen en aan een
fijn uitgevoerde garneering.
De rokken zijn over het algemeen weder
nauw, iets langer en met losse, ongelijke baden
gemaakt, hier en daar met plooien. De jaqucttca
zijn kort met lage tailleceintuur, of met een
door postuurnaden aangeduide Inge taille.
Jaquetten met pelerines, welke laatste over den
schouder naar achteren afhangen, boleros in
losse fantastische lijnen met hoogen kraag <?n
z.g.n. cape-jaquet-béala of biezen komen in de
eerste plaats als garneering voor. Deze moeten
onberispelijk zijn afgewerkt en om niet afhan
kelijk behoeyen te zijn van vreemde handen,
hebben de eérste klasse huizen zich eigen ma
chines nangtoschflft, gelijk dergelijke firma's
trouwens Hoe laïgelr hoe meer alles on eigen
ateliers beginnen te laten vervaardigen. Naast
biezen spelen stiksels |n gestreepte- en .andere
motieven gen belangrijke rol. Ook" uitgeknipte
strepen stof vormen een aardige garneering en
daarbij wordt meestal de streep met fcekleurde
stof onderlegd, om het werk nog heter tot zijn
recht te doen kogien. Opengenaaide stof in den
vorm van banded is een andere, nieuwe söort
garneering toNt costuums ei) mantels, /die vqor-
al in toepassing wordt gebracht bii dje velerlei
ceitttuiirmodellen. De ttiaferialen daarvoor dijn
zijde( metalen bolletjes, door leder geschoven
wordende gespen, wollen- en koordsnocren qiet
gekleurde kfplen, terwijl ten slotte bii de aller
nieuwste costuums ook ceintuurs voorkomen ge
heel bestaande uit zilver^ goud of staal.
Al/s stoffen voor gaconfectionneerie costuums
en njjantels komen het meest in ftannivrinng rips,
gabfrrdine,'1 perllaine en covercoat; Beige .en
'marine zijn de voocrtaam!ste kieurefr. maar men
ziet look Aeel zalmkleurcn en gédcltte roede
tint™. VerÖer komen yoor moderiffl pestroeDte
Stoffen in groen en taupe, geel ei raafblnuw.
»tee<|s gedekt van toon, met donker^ ,verhindens-
strepen. Voor spor| jaquettes hééft men rever
sible' ledérstof gebracht. Jaquétta. vervaardig^
van dergelijke stol, kunnen, aajhttwee z^deii
worden gedragen en Hphen bandên en knof
van moorn,® ledef bf Jtaal. Metalen kijf,
geldejj, eVenals alleff^etaal-effect^i als hi
lea bordbursel In combinatie met rtetnnldraad
borduursel komen veel voor nis garifeering voor
stroo-hoedec t
i en zijn
als groote
r tamelijk
idee-kleur Igel
e -I-
de mode geb
straathoed
aiiufactu|ier. zullen-de-
Metalen l
fectfcn als
vogue; men zie'
rig éjii
als de ik^rnaamste tint
'jen de jfuchsia nuances
eblev^n voor öfcn kleinen hoedr
d woédt gedegen. Baronette.
in. Canton, Fransche Cfjêpe. ciré-organ-
'S de Londres, Cordovan en taffetas be-
'tot de stoffen, die het tffeest worden ge-
tien. 'Stroobollen komen veelvfflpig bii de hoe
den voor en vele ooje bebbqfj boordsels un
stroo. Dc stroosoorten, die het meest worffen
rbruikt, tijn timbo, perozyline en tagal-galon.
komen voor in natuurlijke tinten en in
llerlei fijne nuances en vormen het hoofdken-
:rk van het kleurenschema van de garneering
den hoed.
Voor de practfsche sporthoeden worden in den
gel als populaire kleuren oranje en helblauw
génomen. Enkele hoeden komen voor in neohriet.
Een fraai galon, dattvoor deze hoeden in aan
merking komt, is een combinatie van anuora en
stroo, waardoor een. glanzend en tevens wollig
effect wordt verkre»£n, dat bii «traatkfeedimr en
vooral bij wollen sweaters zoo aardig" staat.;
Wat de modrsten „gekleede sporthoeden'
noemen, zijn groote hoeden, erooter dan zi
sinds verscheidene geizoens ziin geweest, en die
al de bochtigê, golvende en afhanwnde liinen
vertoonen van den grooten schilderachtigen
hoed. En het zijn dan ook in waarheid schilder
achtige hoeden. Wat kleur aangaat, treft men
ze aan in alle fijne pasteltinten met boordsels
van stroo of crêpe mi gegarneerd op de meest
uiteenloopende en bekoorlijke wijze. Vele dier
groote hoeden zijn van boven overdekt met
Fransche crêpe, waarop met smal lint borduur
sel is aangebracht. Andere ziin versierd met
guirlgnden van marabout, van sterk sprekend
gras, of met touffes van conventioneele bloe
men, vervaardigd van stoffen, stroo. met metaal-
doorweven galon en lint.
Taffetas wordt gebruik op .kleine tulbanden,
die op zich zelf reeds een garneering vormen.
Kleurenrijk changeant taffetas wordt pedrancerd
over den bol en den rand; terwijl ruches ervan
uitgerafeld om ze een franie-achtig aanzien
te geven rijwijze of als rozeties ter garnee
ring worden aangebracht.
Kleine, gekleede toques, die feitelijk niet als
sporthoeden kunnen worden beschouwd, worden
eveneens vervaardigd van taffetas of van crêne-
materiaal in lichtere en levendige nuances. Deze
toques zijn eenvoudig gegarneerd nvt platte ge-
ie bloemen in overeenkomstige kJeuren., Kra-
Uit de Pert.
WIE ZICH AAN EElil ANDER SPIEGELT....
In de Tribunellwhnndelt de heer V(on)
R(ovensteijn) Mr. Troylstrn's Ueböugeln naar de
Katholieken.
„Heel Nederland wist het vnn dat moment
af, kop het oUhnns wetenindieiv het naar
Troelstra's wenschj gnat, beleven wij binnen
enkele maanden reeds een frontverandering
der politiek hiér te landein plaats vpn
Rome en Dordt, in j min of meer jos verbond
«net de partij der', Groote Kerk, treedt de
coalitie van Rome,jmet de S. D. A. F., waar
,'zich, misschien, bij de gratie van de beido
echtvrienden, de I vrijzinnijp-dtfinocraot als
derde bij zou mogen aansluiten.
Het is waar, dat] Troelstra's 'liefdesbetui
gingen op uitermate koele oifttvangst van
de aangebedene
Het hoofdorgaajn van d|| Roomsche
Staatspartij, Oe j'ijd schreef, «mder, even
min als monseigneur Nolens zelf, het denk
beeld van een ^eg)eoring!d»uweJiik met de
j$>. D Ji. F. f&mschfelijk te .verwerpen, dat
daartoe in iedei*v geyul één ding noodig zou
Üjn j de bruidegoijv zou
I «enige smetten zijnqr onfatsr
f bondige jeugd hebben t/p neij
Het ppiscöpaot, wel
's mans armen te vallen,, ant'
men dot van gewiekste ep g<
tici eener instelling, bijna
1 oud als de S. D. A. P. jare|
wachtennoch met ja, nor
Doch met de opïnerkingwij zullen eens
Rijken, hoe de omstandigheden! loopen.
i Eq dat de corhpagnon vah Rome sinds
1 zooveel jaren, dat Dófdt zicjl toog niet on
gerust maakte, dat hét, na den afloop der
verkiezingen, maqr zóo een,
j den dijk zou worden gezet,
I do lichtelijk spottende
bladen zich over Troels
ten.
Dordf en Colijn, m. a. w.
1 Petroleumkapitalisten, zien
pjet een eind aan wqit mr
zoo snèdig en terecht
1 als een „baantjestrust
zich van
jke en los
fre van in
drie, gelijk
oolde poli
eel eeuwen
ocht ver
met neen.
Dit
drie aan
dat qmnium con
sensu (naar aller meening) sinds dezen wiiv-
ter het verbond van de S. D. A. P. met
Rome ook in dit land binnen het bereik der
pblitieke mogelijkheden is gekomen. Met
Rome en niet met de Roomsche arbei
ders. Want Troqilstra, die jaren lang
beurtelings op twee kaarten zettede link-
sche „democraten", d. w. z. bourgeois, of de
rechtsche arbeiders, is, nu de S. D. A. P.
eindelijk zoover denkt of hoopt te zijn, dat
het regeeringskasteel zijn poorten binnen
afzienbaren tijd voor haar zal openen, mede
zoover, dat hij ook dien droom van pen sa
mengaan met rechtsche arbeiders alleen
heeft laten varen. Hier, gelijk elders, zal hij
het huwelijk moeten sluiten met heel de
RoomSche partij, de kapitalisten, de mid
denstanders, de groote boeren ingesloten,
of hij zal buiten blijven staan.
In die omstandigheden nu is het goed om
zich alvast weer eens te spiegelen aan het
voorbeeld hoe het elders is gegaan, waar
de politieke ontwikkeling analoge (overeen
komstige) banen is ingeslagen.
In Duitschland vond dezer dagen het con
gres van do machtige Roomsche Staats
partij, daar, zooals men weet Centrum ge-
heeten, plaats. Ben partij, nagenoeg geheel
in sociale samenstelling en ook wel in his
torische wording met de Nederlandsche
R.-K. Staatspartij te vergelijken.
Daar, op dien partijdag, maakten de
Roomsche leiders uitteraard de balons op
van de coalitie, die, door de macht der po
litieke omstandigheden, nu reeds jaar en
dag tusschen Roomschen en S. D. A. P. be
staat.
De voorzitter der Rijksdagfractie, die den
naam van Mnrx draagt, behandelde er in
de eerste plaats de vraag, of d,e Centrum
partij honr karakter als geestelijke gemeen
schap op positief christe'ijken grondslag
door de samenwerking met de sociaal-demo'
erntie in gevaar bracht.
De heer M. beantwoordde, natuurlijk, deze
vruag met nadruk ontkennend, op grond van
d« ervaringen gedurende de driejarige coa
litie.
En ten bewijze, dat het Cenlrum niet al-
"R"1 in n>|
leen wél voer bij het huwelijk met de S.
A. P., maar ook ten volle de groote pi
j cipleelr zaken, waar het voor de Rooi
schen in de eerste plants om gaat, ki
handhaven, betoogde spreker de noodti
Jcelijkhcid vnn de handhaving der confeash
npcle school als het hoofdprincipe van
Duitsche schoolwezen ter waarborging
oe godsdienstige opvoeding der kinderen.
Wij hebb» n hier niet nieuw, maar opnietr
de bevestiging van het feit, waar het bi
het huwelijk „van de S. D. A. P. met Romi
het tijdelijke politieke verbond" op zoil neet«i
komende S. D. A. P. zou bij zulk ceilj
verbond niets zijn dan de voetveég vara
Rome en Rome zou nl haar beginselen er#j
nlfes, waar het voor Rome principieel opu
ann komt, behouden en uitbouwen.
Troelstrn, de vrijer, zou in de practijk dé
t huisknecht ovorden.
ONZE DEMOCRATIE.
In zijn artikelen „Om het geestelijk evene,
wicht" in De Opbouw wijst prof. R. Casimle.
op velerlei teek enen die er op wijzen, dat da'
aandacht v«rslopt,|de geestelijke kracht afneemtJ
Daarmee is een der stutten van het zedelijla
leven weggehaald. De richting, die onze demoJ
cratfe tot dusver genomen heeft, zegt hij. f» in'
dit opzicht niet onverdeeld gunstig.
Zij heeft met haar georganiseerd overleg
haar pnrtijformntie, haar evenredige vertegen?
woordiging een heilzaam tegenwicht geschapeii'
tegen de onbeteugelde uitbarstingen vap tijde*
lijk opgezwiepte groepen en de werkzaamheden»
der enkelo persoonlijkheid in bnnen van ges]
meenschappelijken arbeid geleid. Maar zjlj heeft
geen stelling genomen tegenover de verder door*'
gaande depersonalisatie van ons leven, tegen»
de mechnniseering van ons loven. Deze verzaken'
lijking, met de opkomst van het kapitallsm^
bégonnen wordt door onze democratie aanvaard
en voortgezet. Inzooverre is de geliefkooodo
Rtelling van Kuyper, dat het socialism*» een
voortzetting is vap het liberalisme geheel JtiW
en men kan bij de communisten de ijzeren geé
volgtrekkingen zien maken. t
Het kapitalisme, dat alle verhoudingen vat
het persoonlijke beroofde en den mensch eert
stuk werktuig mankte in het productieproces^
deed hetzelfde als het communisme, dort al»
personen onder oen IJaieren regiem, zij i't eert
ander, plaatst. Dr. van Ravesteljn, die de arbei
ders onder een zeer strenge tucht wil plaatsen,
is volkomen logisch in zijn gevolgtrekking. Im«
mers, als er geen persoonlijke bezieling ls ea|
geen innerlijk doorleefde deelneming' aan drt
groote gedachten, waarvoor men wetkt, dam
moet men om die te verwezenlijken, allen onder
geschikt maken niet aan een persoon met zijl*
persoonlijke eischen, maar aan een stelsel, met
abstracte geboden. Hier moeten dan ook two#
democratieën uiteen gaan: de democratie, dit»
dwingt tot aanhangen van haar beginsel, en d«
democratie die gelooft, dat uit de samenwerking
van allen en uit de vrije openbaring van allf
persoonlijkheid een gemeenschapsleven kan
opbloeien'. De eerste moet noodwendig daar ont
staan, waar men onrijpe vruchten heeft willed
plukken, de laatst-, wnar men, als een die gra
looft, niet haast maar zijn tijd beidt.
Het kapitalisme kan volgens zijn wezen, nfef
anders doen don ff.oveel mogelijk arbeidskracht
vragen voor zoo weinig mogelijk geld. Waar het
lot der proletariërs onder het kapitalisme ver
beterd werd, stond het die verbeteringen toe
(afgezien nu van den factor van menschelijk
medelijden en dieper inzicht, die gelukkigiijV
steeds medewetkte) omdat die noodig waren 1
om de gezondheid, de werkkracht of werklust
te behouden. De uitnemende zorg aan den ge
zondheidstoestand der koelies in Deli besteed
is misschien het zuiverste voorbeeld van dezo
zorg. Eerst dan zal het kanitalisme zich tnlntciM
mot de geestelijke gezondheid, als aantasting
van deze nadeelig wordt voor de voortbrenging,
als het eigc ongeloof, de eigen verslapping,
ontaai d'rg, levensmoeheid der te rijk en danr-
dooi krachteloos geworden afstammelingen der
e-rslo stichters en oprichters der groote zake»
doorgesijpeld is naar beneden en ook daar hel
pioletnrinat begint ann te tnsten.
Het vei doorgevoerde communisme, dnt laaf
werken niet vooi winst maar voor de gemeen
schap, moest noodwendig bedacht zijn op vul
ling van den vrijen tijd. Waar het den produc
tievorm niet omschiep, maar het gedepersonali
seerde stelsel behield en het toch lew-nsvreugd#
wilde geven aan velen, moest het die vreugd*
schenken niet in den .nrbeitj^zelf, niet fn cUf -
ontboeitng der persoonlijkheid, maar in ver
maak voor allen. Gemeensrhapsbioscopen, zang
uitvoeringen, tentoonstellingen behooren nood
wendig tot dit stelsel# vacantietijden met tora'
slag en steun.
Men diende goed in te zien, dnt door al dez*-
Can ontmoeting in St. Louia,
door
MAURITS WACENVOORT.
Dertig 'nar geleden vond ik St. T«tiia het
vervelendste gat, dat men zich denken kan.
,Dit kwam ook wijl het er voortdurend re
gende in de enkele dagen, dat ik er wachtte
op het drijvende hotel, dat mij den £hio,
Stroomafwaarts, zon voeren. In 't algemeen
hebben wij van de Vereenigdo Staten en hun
Steden een totaal verkeerd denkbeeld. Onder
den naam van vrijheid is Noord-Amerika het
land, waar het individu 't min^t vrii is. om
te doen en te laten wat hij onder den
naam van verkeer en vooruitgang, is 't het
land, waar de treinen 't langzaamst rijden.
In menige streek was cr dertig 'aar celedén
geen ander vervoermiddel dan de diligence.
Behalve in de vier of vijf grootste steden, is
het leven in Den Haag veel aangenamer dan
in steden als bijvoorbeeld Gincinati, St-
Lotiis »f zelfs Nieuw-Orleans.
Zoo was het tenminste in dien'tijd. Geen
tvonder, dat ik, die pas uit Amsterdam
kwam, mij die dagen te St.-Louis zat te
vermolmen van verveling, en alle avonden
naar het schunnige circus ging, waar de
regen door het tentdak kroop, om een uur
later weer ir. arren moede naar het hotel
terug te keeren. Daar, in den ledigen har-
room zag ik hem al den eereten avond; een
gezond-uitzienden zestig jarigen grijsaard
met kort geknipt zilverelanzend haar, zilve
ren, dikken knevel, diepliggende zwarte
©ogen met felle glimlichtjes er in, vooruit
wekende wangbeenderen en zware onder
kaak, magere wangen en een grootpn haviks-
Beus: het echte gezicht, plus den knevel,
van den Yankee, die, na de Roodhuiden uit
gemoord te hebben, zelfs op weg is om Rood-
m»d te worden onder den invloed van kli-
maat en natuurlijke omgeving. In zijn go-
gent was „coronel Gibb"7, hij heette, ge-
Ioof ik Gihson. maar „Gibby" werd hij ge.
noemd zoo rood als brandende kool, maar
dit kwam meer van de „drinks": „American
cocktails" en „Irish whisky", welke hij met
nooit verslagen dorst in merkwaardige hoe
veelheden stouwde. Hij leek niets anders te
doen te hebben, 's Mórgens scheen hij melan
cholisch. misschien doorknaagd," aan zijn
haarwortels, van het berouw over den vori-
gen avond. Dan hoorde ik hpm, mijn kamer
huurman, met een stem, welke voorheen wel
luidend moest zijn geweest, maar nu lichte
lijk heesch was van jaren en van sterken
drank, het refrein zingen van een dier mooie,
wel zeer droefgeestige liederen der Creolen
in de Zuid-Amprikaansche Staten, welke,
met den Far West, Noord-Amerika behoe-
dep om tot in zijn hart te verdorren onder
den verschmeienden invloed van den ..al
mighty dollar." Maar coronel Gibby" bracht
het met zijn heesche stem nooit verder dan
het refrein:
„Weep not, my lady, oh, my lady.
weep no more,
For 1 '11 go back to my old Kentucky
home, far awavü'
„Coronel Gibby" zong dit refrein altijd
maar door, overgevoelig, maar de hoeschheid
zijner stem bedierf den indruk der zoo gevoe-
li" bedoelde belofte.
Kentucky is een der bekoorlijkste landpn
der Staten en de menschen zijn er hartelij
ker dan elders, Culifornië uitgezonderd. „C<*
ronel Gjhbv" wós een ntuckian" en.
zeker, hii had den a'scheidsoorlog meege
maakt. Niet echter zijn titel getuigde daar
van. In het „democratische Amurrica",
vooral in het Zuiden, begint ieder volwas
sene met „captain" genoemd te worden om
dan met de jaren door den volksmond he
vorderd te worden tot „coronel". Natuurlijk
nooit een kleurling. Mnar om de negers niet
geheel en al zonder titel te laten, worden
deze getooid met den achtenswaardigen
naam van „Judge," wel een bewijs in hoe ge
ringe achting in „de Staten" de rechterliike
macht staat
Tegen den middag was „coronel Gihbv"
over zijn melancholische bul hoon. Dan hield
hij op zijn ontroostbare Indv tp beloven, dnt
hij naar zijn oude „Kentekkische" huis zou
terug keeren, manr vergat hij ook zijn trou
weloosheid door het drinken van eoektails,
's middags, en whisky and soda 's avonds
Den eersten keer, dat ik hem zoo in zijp
hoekje van den har-room zaïg zitten, gaf hij
mii geen gelegenheid zelf een „drink" te be
stellen, maar, naar Amerikaansch gebruik,
had hij mij voorkomen en gevraagd „wat het
zou zijn"? Hij had in mii natuurlijk onmid
dellijk den foreigner herkend, en ik twijfel
niet of hij vermoedde in mij een Duitscher.
Men zegt, dat de Yankees van do Duit-
schors, reeds voor den oorlog, geen hoogen
dunk hebben en wij. Hollanders daarom be
ter doen ons „Hollander" en niet Dutchman
te noemen. Het mag zoo zijn sinds zij zooveel
„Hoog-Duitschers" In hun land hebben ge
zien, maar van den tijd, dat wij, „Ncder-
Duitschere" ln hun land en overal de meest
representatieve van den Duitschen stam
waren, dateert hun geringschatting van de
Duitsehera zeker niet. Het tegendeel is waar
Daar is in de Vereenigdo Staten een spreek-
>rd: „that heats the Dutch and the Dutch
heats the Devil" „dat is krasser dan 'n Hol
lander, en 'n Hollander is den Duivel te
kras." Het was „coronel Gibby's" bevoor-
keuivlc gezegde. Zoomin als 's morgens de
droefgeestige lady in het old Kentekky home,
week in den avond „the Dutch" van zijn lip
pen, kwam, integendeel, telkens met een
vuistslag op tafel on do propnon, dat wil zeg
gen: slechts voor de eerste helft: „that heats
the Dutch!" Maar toen ik, gevleid, onder
zülke omstandigheden gelagen" te worden,
te kennen gaf zelf een „Dutchman" te wezen,
hield hij mij, natuurlijk, vcor eeti Duitscher,
»st ik hem uit den droom helpen, dot
ik geen German, maar een „Hollander" was.
„Well, anyhow, I'll be damned, if I don't
like you, have on other drink!" zet hij met
een vuistslmg op tafel, en het onvermijdelijke
kwam: de mededeellng, dnt zijn moeder vnn
iïlollamlsche afkomst was. Alle moeders ln de
Vereenie-de Stoten ziin van Hollandsehe nf-
komst. De oude „Knicker bockers" schijnen
een wonderbaren dochterenzegen gehad te
hebben, terwijl hun zonen, helaas, weinig
talrijk z.iin geweest, en enkel hun afstamme
lingen vinden in de Roosevelt.s. de Vander
Dilts, do Renaelacrs. en de Vanburens. Hoe
dit zij: .coronel Gibby" was de aardigste
oude dihbes. dien men zich denken kan. tot
het oogenblik. dat men de onvoorzichtigheid
had over do negerque«tio te beginnen, want
don werd hij woest. Hij was een nogervreter
om er bang voor te worden, wat niet ver
hinderde, dat ik hem met een vriéndeliik
woord een aalmoes zag geven aan een oude
morsige negerin. De bartender, een reusach
tige neger, zwart als een vadermoord, met
tanden blank als het hartio van een zuige
ling. en dik wollig kroeshaar, tlie zijn bluf-
fcrijen in het glinsterende buffet achter den
7ilverglan7ondcn bar. glimlachend aanhoor
de. was zelfs zijn hiizondere gunsteling en
op Jovialen toon zpI hii Telkens! Jimmy, mij
bov, gimmv au other drink!"
Het was ongetwijfeld een onvoorzichtig
heid van mii. da» ik hém. een Kentukkiaan,
zoon van een slavenhoudersfamilie, geruï
neerd door ('e vrijmaking der zwarten, strij
der tot het laatste oogenblik in de gelederen
der ..Zuidelijken" in den Secessionswar, in
't. algemeen een goed woon! voor tie negers
durfde zoggen Volgens hom waren zij het
gemeenste tuig dat bestond. Geen „witte
vrouw" was veilig voor ze; geen „witte man"
kon hun den rtig toevertrouwen; vermenging
van het zwart ras met het blanke was een
gruwel. „DAAr, zei hij, veronderstel: se hebt
'n dochter", en hij meende mij door die woor
den in een hoek te zetten, „zou je dan willen
veroorloven, dat zij met 'n nikker trouwde"?
Het was niet goed, dnt Ik hem dit ant
woord gaf; ik méénde het ook niet vblkomen,
ma 'r om hem 'n heette te sarren, zei ik:
.wel, wanneer m'n dochter veel \an *em
hield, en hij van A'n dochter, en die negeij
was 'n gentfiMnati, dan zie ik niet in, wat ÜS
er tegen zou kunnen doen."
Ik darht, dnt hij een beroerte zon krijgerig
ofschoon Mi daarvoor toch eigenlijk te ma»
ger wiis. Zijn gezicht wqrd paars, zijn zwar*
te oogon pui.den uit hun kassen. Met een veP0
«tikte stem bracht hij uit) „Maar 'n rikkef
kan nooit 'n gentleman zjjn, sah (sir.)"!
En eerst toen hij over die beroerte heert
was,'sloeg hij mot zijn geweldvulst op tafel«
en donderde: „that heats the Dutch"!
„Anyhow", vervolgde hij gekalmeerd, „I'll
we be" hanged if I don 't like you, Jimmy»,
mv chap, give that gentleman an other
drink"! En zwijgend, glimlachend. schonK
mii de noger met zijn witte tandenspleel
open tot aan zijn ooren, een whisky-and-sodrt
in.
De zaak was, dat „coronel Gibby" do negen»
quest ie zwarter inzag dan eenig sterveling
tusschen den Golf van Mexico en het MJchl-
ganmeer. In dc laatste jarea is in Europa'eert
theorie aan het opkomen, welke de eindelijk»
verdwijning van de hlondharigen profeteert.
Deze, door geheimzinnige beweegredenen van(
do teeltkous tot de bruinharigen on zwart
harige» aangetrokken, doen een geslacht
van donkerhnrieen ontstaan, zoonis in ven»
menging van lichte verven met donkere, irt
gelijke hoeveelheid, do laatste steeds over
winnen. „Coronel Gibbv" verkondigde dezd
theorie 't eerst, maar ging veel verder, vol
gens hem was het blanke ras bestemd ondet
te gaan in vermenging van de kleurlingen,
tenzu dat de blanke halsmisdaad maakten,
en dan nog! J&genlijk was er maar een mid
del om te vtfbrkomen, dat de wereld ove<
duizend iaar „zwart" waa ot, op haar best
„bruin", en dit was, voor hem, afkeerig vart
lapmiddelen, aUhans „ln Amurrica de uit
roeiing van alle „zwarten." Ongelukkig wa
ren zij daan-nor te talrijk; ongelukkig wa
ren de „Manken" daarvoor te weekhartig.
Zoo zag hij, „coronel Gibbv", het aankomen,
dat op een duisteren dag de heele wereld bra
