1
li inhield m daarom Koopt hi} dot de
na «preker* medcde«ling»n de Bro-
■aak nog nader zal laten ondertoeken.
jttm geeft tpr. een uitvoerige uiteen set-
van Ket gebeurde. De betrokken agenten
r voorritter en secretaris van de afd. Bre-
en den. Neutralen Politiebond van welken
i de Katholieken niet Md mogen rijn. De
„«meester van Breda nu wa» deten bond
tiet gunstig gezind. Wat betreft de aanleiding
het ontslag nverty spr. op dat het hem ge-
loegen doet dat de minister Maastrichtenaar is
toodat hij heel goed weet hoe het bij carnavals
toegaat. De agenten Smits en Blankenburg
lebben naar men weet gekleed in een oude uni-
bmv mét knoopen van zilverpapier en verge-
leid yan un vrouwen aan het carnaval te Bre
in deelgenomen. Het ergste was dat een van
len op een papiertje schreefweg met artikel
Zooveel van de Politie-verordening en dit den
lander op den rug spelde. Naar aanleiding van
jöit feit heeft de burgemeester toen deze man»
fnen op de bekende wijze gestraft Den oen ont-
hing en den ander gedegradeerd. Daarbij werd
We voorstelling gewekt alsof het bal waar dit
Jgebeurde openbaar zou zijn 'eweest. Dit was
pevenwel geenszins het gevnl. Op dit punt moe
hen verkeerd# gegevens zijn verstrekt en mis
leiding van een minister acht spr. ernstiger dan
pet door do agenten gepleegde feit. Voorts
Jwijst spr. er op dat waar het bal op 5 Februari
laats had de agenten eerst op 27 April zijn
loord en eerst op 24 Mei ging een advies
ontslag uit. Uit deze data blijkt wel dat
'jvan eenige publieke verontwaardiging over het
ygebeurde geen sprake kan zijn geweest. Ook
ts in dit geval gewerkt met de strafregisters
Her agenten. Pogingen om inzage hiervan te
•«krijgen mochten niet slagen. Men werkte
(hier dus met geheime conduite staten. De
betrokken agenten werden moreel fed wongen
lom hun functie en lidmaatschap van den Neu
tralen Politiebond neer te leggen en dit noemt
ppr. de moderne pijnbank, waarop deze men
schen werden gelegd. Spr. doet hierna mede-
Ideelingen van verschillende plagerijen wanr-
jean leden van dien bond blootstonden. De
ter uitvoering van sociale maatregelen,
welke vallen binnen den kring van den gemeen
teraad deze wil eerbiedingen. Spr. merkt ver-
voorta op dat nergens meer oor logs winstbelas
ting is opgebracht dan In de Zaanstreek en toch
geeft het rijk daarvan maar een zeer klein ge
deelte terug aan de geiheente, terwijl «engo-
volge van handelingen van het rijk deze ge
meenten voor groote uitgaven waren geplaatst?
Ook protesteert de heer Duys tegen het voor
schrift dat de Ned. Bank elke 3 maanden een
overzicht van de kasmiddelen der gemeente
Wormerveer moffit ontvangen, fndien ten ann-
zien van de kasgeldleeningen van do gemeente
Wormerveer was gehandeld op gelijke wijze als
met die van andere gemeenten, dan was de
toestand der gemeente geheel anders geweest.
De heer Duys vraagt ten slotte of de minis
ter meent, dat het financieel beheer van Wor
merveer te wenschen overlaat, zoo ja, in welk
opzichtof de minister de gemeente wil helpen J
of naar de meening van den minister de burge
meester zijn taak naar behooren vervultof de
minister een algemeeno regeling wil treffen
voor de leniging van de financieele nood en van
noodlijdende gemeente.
Spr. wijst op gevallen van bevoorrechting van
katholieken door katholieke gemeentebesturen.
De heer De Jonge licht zijn motie toe,
Jnwoordige oogenblik af, beschouwen,
^chrijver dezes heeft zelf indertijd be-
hoe radicaal door het terugtrekken
vnn Amerika uit de westelijke Zuidzee het
gevaar jor een Araerikaansch-Japan-
schen oorlog Verdwenen was. Eén ding
moeten wij echter niet uit het oog verlie
zen i AI heeft Amerika afstand gedaan
van zijn recht, om van Goeam een groote
vlootbnsis te maken, Engeland heeft dit
geenszins gedaan ten opzichte van Singa
pore. Even hebben de Japanners een po
ging gewaagd, om ook dit te opperen.
Maar de reactie der Engelschen op deze
proefneming was van dien aard dat de Ja
panners zich snel terugtrokken.
Er is op dit oogenblik geen gevaar voot
een conflict tusschen Japan en de Britten.
Zal dit nog tientallen van jaren zoo blij
ven? Het is mogelijk, maar men kan er
bezwaarlijk voor instaan. Ook weten wij
niet, waartoe de toenadering tusschen En
gelschen en Amerikanen, die door de Brit
ten zoo vurig werd gezocht, en die zij des
noods met groote offers wilden betalen,
nog leiden kan."
ONDERZOEK NAAR SPOORWEG
ONGEVALLEN.
Nu bij een ministerieele commissie een her-
vragende om' 1 mil Hoen uit den schatkist ter le- T.
niglng van d™ nood in Rusland. »«rklmn<? van hat Rfjlcstoezicht
ba-haca Van da L an r bestrijdt do
tin* da. bij burKome^teKbonoenunf-en, den. In(renJeur„ verdk,M het overwe^ ,;lijk.
te worden reVening gebood» mat de pohtieke na te gaan af hot ondersoek noar spoor-
gevoelen» bij de meerderheid der bevolking, j wi]2e do„ thans
Hl) bestrijdt da motie De Jonge en dient een^ eeva) moet p,nMS hebb<,n> nieti
motie in om do rageenng uit ta noodigen de in EMelmid ^hiedt, dit onderzoek be-
geldvmameling te houden ten behoeve der boort te worden opgedragen aan een paar amb-
noodlijdenden in Rusland. tanaren uitsluitend met die taak belast. Uitbrei»
Do vergadering wordt verdaagd tot Dinsdag I ding van het aantal ambtenaren zal daarbij niet
noodig zijn."
Na te hebben astfgetoond, dat het onderzoek
vanwege de spoor- en tramwegmaatschappijen
Uit de Perl. niet geschiedt door spoorwegdeskundigen, maar
WASHINGTON EN ONZE VLOOT KWESTIE Aor vakdeskundigen, wat soms leidt tot een
XTcompromis of tot een verklaring van onbekend-
A II VI A
v ,..3 i De specwle correspondent der Nieuwe heid met de fd(elijke oorznakf ^arbij persoon-
Breda sche zaak welke h« politiecorps in het Rotterdamse he Courant zejft in een overwioht invloed knn hebben, en de rijks-
jgeheele land in beroering heeft gebracht dient beschouwing over bovengenoemd onderwerp door den Rnnd van Toezicht met het
Herhalve grondig te worden onderzocht, len 0.a. J 'onderzoek belast, de kennis van locomotieven
Zooals reeds zoo vaak is betoogd, en en het ro)lend materiaaI missen, gaat de heer
van alle kanten wordt toegegeven, betee- Dufour aIdus voor(;
kent het aannemen van de verdragen, dat
•lotte doet spr. de volgende onthullingTij-
Hens een carnavalviering in 1021 heeft de in
specteur van politie Van den Brink met mede-
(weten van den commissaris van politie zijn uni
form uitgeleend aan den advocaat Heibroek om
Hit ts gebruiken op een feestviering in hotel Do
(Duivelsbrug. Ook de burgemeester is van dit
feit op de hoogte en toch is de inspecteur niet
I0*tslagen. Hierna stelt spr. de volgende vragen:
|I. beschouwt de minister een vergunningsloka
liteit waarin op grond van art. 197 der Breda-
«chs Politieverordening door den burgemeester
enn een wettig erkende vereeniging vergun
ning is verleend tot het zich geheel of gedeel
telijk gemaskerd vermomd of op eenige andere
«vijze onkenbaar gemaakt vertoonen en tot wel
ke lokaliteit alleen leden en donateurs zijn toe
gelaten als een openbare plaats voor het pu
bliek toegurvkelijk 2. acht de minister het ver
boden aan zoodanige feestvieringen als in vraag
I omschreven deel te nemen, omdat men tot de
politie behoort 3. acht de miniAr de verschij
ning eener politie-uniform op zoodanige plan's
een zoo ernstige fout dat diegene die zijn uni-
formkleeding voor zulk een feest vertoont of
Hoet vertoonen ontslag of degradatie verdient?
14. acht de minister het gemis vnn rechtspositie
houdbaar voor politiemannen indien zij ter-
sake van een onschuldige grap broodeloos kun
nen worden gemaakt 5. zoo neen wil de mi
nister bevorderen dat het te Breda gepleegde
onrecht hersteld worde
Vervolgens maakt de heer Kleerekooper nog
lenige andere opmerkingen. Allereerst over da
burgemeesters. Zoo vraagt de burgemeester van
Ermelo do sollicitanten naar hun politieke kleur.
Hun kerkgenootschap en hun finantieele om
standigheden en de burgemeester van Doode-
waard werkt de arbeiders die in zijn eigen ge-
ntente uit eigen middelen een „Ons Thuis" ge-
Sticht hebben tegen, op allerlei wijzen. Ten
slotte mankt spr. nog eenige opmerkingen over
bet door burgemeesters verbieden van tooneel-
opvoeringen en de willekeurige wijze waarop
Wit geschiedt.
De heer Duys (s.d.) merkt bij zijn interpel
latie op, dat dit binnen betrekkelijk korten tijd
reeds de tweede gemeente is wier faillissement
Is aangevraagd en spr. is van oordeel, dat dit
ook wel niet de laatste zal zijn, omdat tal van
gemeenten waar een groote arbeidersbevolking
Is haar finantieele debacle tegemoet gaan. Reeds
In Januari hebben B. en W. een uiteenzetting
gegeven van den finantieelen toestand van de
gémeente Wormerveer aan Ged. Staten, toen
Ide gemeente een huis wilde koopen verzette de
burgemeester de hepr Cluysenaer zich hierte
gen en heeft deze blijkbaar de kassier van da
gemeente, de firma Schaap, bewerkt, om geen
Itasgeldleeningen te verstrekken aan de gemeen
te Wormerveer. Daaruit blijkt dat ook al heb
ben de arbeiders de meerderheid zij niets kun-
Oen uitrichten, omdat zij worden tegengewerkt
Idoor het kapitaal I Spr. vraagt nu of de minister
Indien in een gemeente besluiten worden geno-
teitje's Vader. „Zijn kind", eischte hij. „Overal
hebben we den kwajongen gezocht, zoo'n rak-
ka',..."
De schilderes kwam naar voren.
„Sla 'm niet", smeekte ze.
Woutertjes vader brak zijn principe van hoog-
ftartig zwijgen. „Dat zal toch zeker aan mij
Stson, mejuffrouw? Het is mijn kind en ik voed
hem op. Hoe u 'm nu weer hier heengelokt
hebt... ik weet het niet. Maar wederrechtelijk
is het. En ik zal te bevoegder plaats informeerenl
•rat me te doen staat."
„Dat moet u doeni" De schilderes lachte in
•e-s jolig, hardop. „Kom Wouter, daar is vader."
..'ij kroop in 't uiterste hoekje van het bed,
Schreeuwend en spartelend. „Wil niet, wil niet,
•ril Itier blijven." Maar het was vergeefs. Zelfs
gijn aangebedene leverde hem zonder meer aan
•jdrn vijand uit. Het verwijt hiervoor stond dui-
jdelijk in zijn blauwe oogen te lezen. Huilend
•rerd hij door zijn vader weggedragen. Hij voel-
|de zich verraden en verkocht.
Dien dag werkte de schilderes Woutertje's
portretje uit en bracht het weg. Ze had er een
Seldzaam geluk mee, want de kunsthandel, waar
S# exposeerde, verkocht het onmiddellijk nan
gen lijvig Oj-W.er, die een hyper-mode rno
kinderkamer wenschte in zijn vorstelijke villa
•oor zijn toekomstig kroost en die Woutertjes
t gelukzalig snoetje dadelijk lubben wilde om den
'jpjuur te behangen.
En hij betaalde royaoL
Amerika zich terugtrekt als maritieme mo
gendheid uit de westelijke Zuidzee. Daar
mede vervalt een oorlogsgevaar, waarme
de men in den laatsten tijd ernstig meen
de, rekening te moeten houden. Onze neu
traliteit is nadien veel minder bedreigd,
dan zij scheen in de dagen, toen on»o
vlootwet werd opgesteld. Niet verminderd
is dan echter het gevaar voor een recht-
streekschen veroveringsoorlog tegen ons
koloniaal' gebied van den kant van een der
mogendheden, die geen afstand hebben
gedaan van hun machtspositie in het ver
re Oosten. Dit gevaar, het zij al dan niet
denkbeeldig, zou voor ons vlootprogram
in beschouwing moeten worden genomen.
Beschouwt men de kwestie zuiver prac»
tisch, dan zijn drie standpunten mogelijk.
I. Men kan vragenIs het gevaar voor
een aanslag op ons bezit zoo groot, dat
wij iedere verzekeringspremie, die ertegen
geeischt wordt, gewillig moeten betalen
Of omgekeerd geformuleerdLegt ons
vlootprogram ons niet een verzekerings
premie op, die te zwaar is voor het gerin
ge risico?
IL Dan kan men vragen Is de verdedi
ging tegen den rechtstreekschen aanval
van een groote maritieme mogendheid,
vooral, wanneer door anderen eerst na ge-
ruimen tijd hulp kan worden gebracht, niet
een zóó hopelooze en zuiver formeele aan
gelegenheid, dat het onverantwoordelijk
zou zijn, ons volk daarvoor in dezen tijd
zware lasten op te leggen
m. Een combinatie van voorgaande twee
vragen is mogelijk Is de kwade kans van
een veroveringsoorlog tegen onze kolo
niën onder de tegenwoordige omstandig
heden niet zóó gering, en zou in dit uiterst
onwaarschijnlijke geval de mogelijkheid
van een eenigermate effectieve verdediging
met de beraamde middelen, niet zóó kleinr
zijn, dat een hooge verzekeringspremie
geen zin meer heeft
Wie niet overtuigd is, dat wtj on* op het
©ogenblik vrij veilig kunnen vocVu
een veroveringsoorlog, kan over zijn ©jf-
gerustheid moeilijk spreken. Want het
eigenaardige vnn het gevaar van een be»
rooving van dien aard is, dat men het kan
aantrekken, door het in felle kleuren
■chetsen. Allicht zegt de aanvaller dan la
ter „Wat wilt ge, wii doen immers iets.
Waarop gij steeds hebt gerekend Een
dergelijk antwoord hebben de Belgen
Frnnschen van de Duitschers gekregen ten
opzljfhte van de neutraliteitsschennis in
19f4.
Als men, zooals schrijver dezes, om tal
van redenen en waarnemingen meent, dat
onze koloniën in de naaste toekomst geen
gevaar van dezea aard dreigt, zou men er
gerust over kunnen spreken. Maar de kans
bestaat, dat een betoog van deze strekking
tegenbetoog uitlokt, en op die manier toch
middellijk een bedenkelijke uitwerking
heeft. Wie zenuwachtig is op dit punt
worde het best met rust gelaten, en niet
uit zjjn tent gelokt. Men moet hem h pri
ori toegeven, dat de erkenning van bezits
rechten, die wij in deze da^en hebben ge
kregen, op zich zelf geen veiligheid biedt,
grooter don die wij tevoren bezatéh.
De lezer kent onze beschouwing daar
over. Deze is trouwens bevestigd door on
zen minister vnn buitenlandsche zaken ir
zijn groote rede in de Tweede Kamer. De
heer Van Karnebeek betoogde immers,
dat die verklaring wenschelijk was gewor
den, doordat wij, door de verklaringen, die
onze buren elkaar wederzijds hadden ge
geven, nis niet-bezitter eener dergelijke
verklaring, in een eenigszins ongunstiger
positie waren geraakt. Dit nadeel is ver
holpen door de mededeeling, welke onze
minister van buitenlandsche zaken, en jhr.
Beelaerts van Blokland, die na zijn ver
trek onze delegatie aanvoerde, door ver
dienstelijk diplomatiek spel hebben verkre
gen.
Iets positiefs, dat ons meer biedt dan
©nza oude zekerheid, bezitten wij er dus
niet aan. Dit moet, duidelijkheidshalve,
worden geconstateerd.
Wat nu de gevaren voor onze neutrali
teit betreft, vrij mogen deze niet kortslch-
•g en alleen van het standpunt van het te-
sitie in Europa, die m. t grootendeels wordt k*
paald doo* België.
Slechts weinige weken geleden hebben wij hjJ
uit plichtsbesef, maar met een «weer hart, w
legerontwerp aangenomen, dat onze berooid»
financiën een zeer zwaren duurznmen last ojh
legt.
Wij behoeven het niet onder stoelen of bam
ken te steken, dat deze bewapening te land on
deze schaal grootendeelsr noodzakelijk blijft dopj
de houding van België.
Van andere zijde dreigt ons, meende men ak
gemeen, in de eerstvolgende jaren althans, prao<
tisch geen bezwaar.
Zoover mensf he 1 ijker wijze kan worden gezift
wordt de internationale positie van Nederlanj
op dit oogenblik het meest bedreigd door dg
buitenlandsche politiek van België, zooals dezg
in direct en onlosmakelijk verband staat met dg
binnenlandsche verhoudingen in dat land.
Natuurlijk spreek ook ik niet graag over dg
buitenlandsche, en nog miwler (jraag over
binnenlandsche politiek van een naburigen Staaty
Maar is de nood ons niet opgelegd?
Wanneer ik zelf een rustig huisbewoner beg
en ik bemerk, dat mijn bevriende buurman d«
De onhygiënische, onveilige hokkenwa- >elending volpakt met buskruit, dan zou ijj
gens, in plaats van wagens met doorgang struisvogelpolitiek voeren met te doen alsof ikj
blijven in gebruik. Gedurende de drie of'niets zag en er mij, nis zijnde zijn zaak, nis#
vier kou-perioden van dezen winter waren mode bemoeien mocht. Welke is nu de buiten^
althans in den aanvang de rijtuigen veelal landsche politiek van België, in haur noodzak©»
onverwarmd of geheel onvoldoende ver- i lijke ontwikkeling, en welk is het verband tusi
warmd de directie schijnt te meenen dat schen die politiek en den binnenlandschen toe*
- - - stand in België?
Over de buitenlandsche politiek kan ik kot|
zijn.
De traditionecle politiek van België, de polW
al niet veel "betere verbindingen en weinig tiek, waaronder deze bevriende nabuurstaut is
sneller rijden dan tot dusverieder herin- groot geworden, is die der verplichte en gegw
nert zich van vroeger dagen nog dat mooie rendeerde neutraliteit.
sneltreintje tusschen Amsterdam en Den Het is mijne diepe overtuiging, dat Be!gi|
Haag: iets meer dan drie kwartier; thans op den duur zijn onafhankelijkheid alleen kan
blijkt men 't met de uiterste pogingen tot
„versnelling" nog steeds niet vlugger dan
iets minder dan een uur te kunnen doen.
De derde-klasse moet wegens de duurte wel
veel meer door de z.g. gegoede burgerij ge
bruikt worden dan vroeger is ze dienover
eenkomstig wat netter en minder Ongerief-L
I lijk ingericht Geenszins. De Te klasse is
delijk flink wakker wordt, zo niet zoo spoe
dig is tegen te houden, zich b 1 ij f t verzet
ten. Het trangheidsrbeginsel werkt dan óók
door.
Nu zijn er, gelukkig, teekenen dat dit
laatste 't geval is ten aanzien van den ellen-
digen toestand waarin het Nederlandsche
spoorwegwezen op dit oogenbilk verkeert.
„Ellendig" is een kras woord maar het blijve
staangeen minder past hier. In oorlogs
tijd moest veel vergeven worden, en is veel
vergeven, al was het bar, zooals men zich
toen onder motto „oorlog" nagenoeg hlles
veroorloofde^ ten koste van 't publiek. In den
crisistijdbleef 't al net zoo. Eens echter
moet toch de normale toestand weer bena
derd worden. Wij verlangen niet, daf de
normale toestand reeds nu geheel zou wor
den hersteld (waarlijk, wie zou van de spoor
wegdirectie „het onmogelijke" eischen I) j
wèl echter heeft het publiek, vrijwel willoos
aan de willekeur der directie overgeleverd,
het recht om te verlangen dat van ernstige
pogingen tot dit herstel blijk worde gege
ven.
En daar merken we niets van.
een winter zonder vorst in Nederland regel
is, en hulpeloos verrast te worden door elk
invallen van de kou. De nieuw-ontworpen
dienstregeling voor den zomer T922 toont
„Wordt de Raad van Toezicht, die stamt
uit een tijd, dat er me -r spoorwegmaatschap
pijen, in geheel andere verhouding tot den
Staat, en minder ministers waren, opgeheven
«n worden zijn werkzaamheden aan het De
partement van Waterstaat opgedragen, dan
is het noodig, dat de minister beschikt over
twee of drie ambtenaren, die bevoegd en
volkomen deskundig zijn om een onderzoek
naar spoorwegongevallen in te stellen en
onafhankelijk van anderen daarover een rap
port uitbrengen.
Die „Ongeval-Inspecteurs" zullen zich met
den meesten ernst in den geheelen techni-
schen spoorwegdienst moeten inwijden;
theorie en practifk van het bestaande en het
nieuwe zullen zij moeten bestudeeren; gelei
delijk zullen zij inzicht en ervaring verkrij
gen op het geheele gebied, welke de gron-
v digheid van hun onderzoek ten goede komt.
Zij zullen verplicht zijn, leder in een hun
aan te wijzen territoir, onmiddellijk een on
derzoek in te stellen naar belangrijke spoor
wegongevallen, en op eigen initiatief dit ook
moeten uitstrekken Over minder belangrijke
gevallen. Het zoeken naar en het vaststellen
1 van de oorzaak of oorzaken moet als het
ware hun ideaal zijn.
Blijft de Raad van Toezicht met zijn t«-
genwoordigen werkkring en formatie be
staan, dan verdient het aanbeveling twee
of drie rijksinspecteurs, geschikt voor dien
werkkring en geneigd ook grondig de loco
motieven en het materieel zoowel als de
seininrichtingen in theorie 'en proctijk te be
studeeren, als Ongeval-Inspecteurs aan te
wijzen en de districten der overige te ver»
grooten.
'n beide gevallen zullen deze inspecteurs
tl den rechter eventueel kunnen voorlich-
7ynrv eei< onmidellijke publicatie hunner
rrtrpor' a in gemakkelijk leesbaren vorm,
door situatie-schetsen toegelicht, is groote
waarde te hechten, welke nog vermeerderd
kan worden door deze, of heldere uittrek
sels daarvan, in handen te stellen van het
lairer uitvoerend spoorwegpersoneel. Onge
vallen zijn zeer zelden te wijten aan onwil,
bijna altijd aan onachtzaamheid. Het her
haaldelijk kennis krijgen van eenvoudige
geschriften ter zake, welke door lederen
spoorwegman, indien zij goed gesteld zijn,
met belangstelling gelezen zullen worden, en
waardoor hij van de gevolgen der onacht
zaamheid kennis krijgt, kan er mede toe
leiden hem bij de uitvoering zijner plichten
tot nadenken te 'stemmen. Die geschriften
zullen meer tot zijn vorming bijdragen dan
de steeds uitgebreider wordende reglemen
tenreeks."
VOORTDURENDE SPOORWEGELLENDE.
Over deze materie schrijft het Nieuw# van
de n D a g
Wanneer in ons land een machtig lichaam:
een openbaar bestuurscollege, het bestuur
van de post, van de spoorwegen, enz. een
fmpopulairen maatregel heeft genomen en
zijn zin tóch wil doorzetten, tegen de al-
gemeene verontwaardiging in, dan pleegt
het een beproefde tactiek te volgen, beslo
ten in deze twee woorden i laten praten.
Wat komt het er op aan of individuen,
vroenigingen, representatieve colleges, re
dacteurs, ingezonden-stukken-schrijvers,
protesteeren en fulmineeren Laat dat uit
razen I Niets daartegen doen of zoo min
mogelijk er tegen doen, en zijn gang gaan I
De eind-victorie blijft aan de onverstoor
baarheid. We zijn immers Hollanders, en
de Hollanders zijn moeilijk in beweging te
brengen.
Helaas, dit is zoo.
En bij deze verregaande traagheid voegt
zich dan nog ons recalcitrante individualis
me omdat A. met Iets begonnen is, doet B,
het „lekker niet". En aldus wordt elk al-,
gemeen verzet, ook tegen de alleregste
mnatregelep van boven-af, gesmoord wordt
elke krachtige uiting der openbare meening
verbrokkeld en langzaam verstikt, waaruit
dan volgf wat reeds zoo vaak geconstateerd
is: in Nederland heeft de publieke opinie
weinig macht.
behouden, wanneer het, in welken vorm ook,
die neutraliteit weet te handhaven.
Na den oorlog is die verplichting en diet
garantie, althans tusschen de oorlogvoerend*
mogendheden en België, uiteraard vervallen, onw
dat de desbetreffende verdragen helaas door deni
oorlog vernietigd waren.
Nu stonden aan België twee wegen open: 6f
immers vrijwel gereserveerd voor de enkele die verplichte en gegarandeerde neutraliteit t<
nog overgebleven oweeërs, houders van vrij» vervangen door een neutraliteit op eigen gezag
kaarten en burgerlijke ambtenaren en offi- en uit eigen kracht, öf eenzijdige bondgenoot*
eieren, die eerste moeten of mogen reizen schappen aangaan.
voor hun fatsoen". België heeft, zooals bekend is, den laatste*
Is dan misschien het spoorwegpersoneel weg, voor de toekomst van ons land wellicht be-
tevreê Komt wat aan het reizend publiek denkelijken weg, gevolgd en een eenzijdig ver*
onthouden wordt ten minste hün ten goede drag met Frankrijk gesloten, waarvan de mili*
geheim zijn
tairc clausules veeg teekenf
gebleven.
Dit verbond acht ik voor de positie van ont
land gevaarlijk. Zoolang België neutraal is, is hel
een buffer voor Nederland; als bondgenoot vaiï
Ook dat niet. Het heeft er niets van.
Het allerergste is echter de toenemende,
fn plaats van afnemende duurte van het
spoorwegverkeer in Nederland.
Het Nieuws v*n den Dag releveert te
dezen aanzien de ook doör ons vermelde èdres- Frankrijk moeten wij, om strategische redenen -
sen van Gedeputeerde Staten van Friesland, den ik denk aan de Maaslinie noodzakelijk in alle
A. N. W. B. en de Nederlandsche Reisvereeni- conflicten van den Belgischen-Franschen twee-
ging. bpiid meegesleurd worden.
Het khn niet beter gezegd worden. En Juist in dit verband werd in het Voorloopig|
als het maar van verschillende kanten goed Verslag gewezen op het Befgisch-LuxemburgscN
gezegd wordt, telkens opnieuw, moet dat verdrag, dat blijkbaar onder zwftre pressie is tot
uitwerking hebben. Onze hoop gevestigd op stand gekomen, en dat voor de Nederlandsche
den Minister van Waterstaat, op wien de belangen zoo beteekenisvol is. Want door d*
steeds groeiende verontwaardiging over de j schijnbaar economisch verdrag, waarbij d*
h/)uding der spoorwegdirectie toch wel in- spoorwegen van Lutzemburg onder Belgisch be*
Hruk moet maken. |h«er komen, wordt ook de neutraliteit va*
Wat het reizend publiek" betreft en Luxemburg vernietigd, en Luxemburg wordt stra*
daartoe behooren we, leder op zijn beurt, legisch opmarschgebied'van de FrnnscW-Betgl#
P« keerzijde tui 1
Mft ds openbars jms
perming is, 'i
m Nedsrland ei
dot
allemaal laat dat vooral niet bij de pak
ken neer gaan zitten. Steeds blijven protes
teeren en op hetzelfde aanbeeld hameren.
Daartegen is zelfs de hardnekkigste of on
verschilligste directie niet bestand.
licrtchiM.
Nederland en belgie.
De redacteur te Brussel van de „Maasbode
schrijft
Naar aanleiding van de rede, welke de heer
Gerretson enkele dagen geleden in de Tweede
Kamer '•eeft uitgesproken en die hier, zooals wij
reeds mededeelden, vrij ernstige ontstemming
heeft veroorzaakt, bevestigt „De Standaard
dat bedoelde rede tot een nota-wisseling tus
schen de twee regeeringen zou kunnen aanlei
ding geven, waarbij, zegt „De Standaard", de
Nederlandsche regeering zou kunnen worden
gewezen op het minder passende van het optre
den van het Nederlandsche Kamerlid.
En het blad vervolgt:
„We betreuren dit optreden te meer, omdat
het zich voordoèt op een oogenblik, dat de nei
gingen tot toenadering, woarop de heer Van
Kaïnebeek in zijn antwoord zinspeelde, steeds
sterker werden en het beste lieten verhopen voor
eene niet ver-afgelegen toekomst, omdat hier
minstens een stronkeisteen werd geworpen op
een baan, die voor samenkomst geëffend bleek.
We zullen er tevens op wijzen, dat de Gerret-
sons zich tegenover ons land, bij meer dan één
aangelegenheid, op zeer te bespreken wijze heb-
ben aangesteld en hulp hebben verleend aai»
e«n groep personen, die het zeer slecht hebben
gediend.
Het verdient, ten slotte aanmerking hoe een
zeker deel der Nederlandsche pers, al of niet
verkeerd ingelicht over de waro toestanden in
ons land, eene opvallende ruchtbaarheid heeft
gegeven aan de uitlatingen van den heer Ger
retson, weze het niet om daar volle goedkeuring
aan te hechten, dan toch om het door zoovelen
motrelijk te doen lezen.
We willen dit incident echter niet buiten ver
houding overdrijven, we willen veeleer de vaste
hoop koesteren, dat deze hindernis op den weg
eener goede verstandhouding zoodra mogelijk
weggeruimd worde, opdat niets meer belette de
zoo lang gewenschte en zoo voor de hand lig
gende samenwerking der beide buur lander."
Bedoelde redacteur van de „Maasbode" meldt
nader
Op het Belgisch ministerie van buitenlandsche
zaken, waar wij ons 'om inlichtingen hebben ge
wend om te vernemen of de Belgische regeering
al dan niet aan Nederland opheldering zal vra
gen over de jongste rede van den heer Gerret
son, verklaarde men ons dat men de rede van
minister Van Karnebeek beschouwt als een des
avoueering van de woorden van den heer Ger
retson.
Wat betreft de v.aag of een nota-wisseling tus
schen Brussel en Don Haag over bedoelde rede
zal ontstaan, daarover wilde men 'hier geen in
lichtingen verstrekken.
Nu men In België zooveel aandacht schenkt
aan de rede van het Chr.-Historische Kamerlid
B. J. Gerretson, 9 dezer gehouden, volgt hier
daarvan uit de Handelingen nog eens het verslag.
De heer Gerretson seide Ier zake:
sche militaire combinatie.
Nu zijn er 2 dingen, die mij onduidelijk bles
ven en ik veroorloof mij, daaromtrent twee vra*
gen te stellen:
1. Is de Regeering zich van dit gevaar bewust!
En zoo ja, is het dan niet haai plicht ons daan
over in te lichten?
2. Heeft de Regeering gedaan wat zij kon oiU
dit gevaar af te wenden?
Was er niet ik vraag stechts als een
leek een tractaat tusschen België en Neder
land, waarbij België zich tegenover Nederland
verplicht tot blijvende neutraliteit?
Zoo ja, is dit geheel onafhankelijk tractas»
door den oorlog te niet gedaan?
Is dit tractaat nog geldig, heeft België dan,
door zijn verbond met Frankrijk, zijn verplichtinrf
gen tegenover Nederland niet verloochend?
Ik ben niet de eenige die dit vraagt, er zijn
zeer velen in den lande die hieromtrent gaarM
zouden worden ingelicht.
Hierop volgt het slot dat gaat over de Wak»
als vótfr- en de Vlamingen als tegenstanders va
de Frnnsche verbondspolitiek.
DE NOOD IN DE VENEN.
Een onderzoek van het R.K. Hui*
restingscomité naar aanleiding
de vragen van het Kgmerlid Brack
Naar aanleiding van de bekende vragen dooi
den heer Braat tot den Minister van Binnen*
landsche Zaken gericht heeft het R. K. Huis*
vestings-Comité gemeend twee zijner kken
naar de venen te moeten zenden om ter plaaH
se een onderzoek in te stellen, ten einde de bw
weringen van het Kamerlid Braat te kunnen
weerleggen.
Het onderzoek gold speciaal den Katholieken
hoek van de veenstreek, doch heelt rich niel
tot den toestand der Kath. veenarbeiders
leen bepaald.
Aan het Terslag der leden is het volgen*
ontleend t
Zaterdag-avond kwamen wij te Klazienave*
aan en hadden in de pastorie van Pastoor
Schaik een onderhoud met leden van h®t ha#
tholieke hoofdcomité in de venen, dat in v#J*
schillende parochies zijn subcomités heolj
Reeds onmiddellijk bleek ons de nlgemeoa
verontwaardiging van de veenbewoners ojer
door den heer Braat gestelde vragen, <fie *1
het Nederlandsche volk den indruk
ken, dat hulpverleening aan de veenarbaflOT
absoluut overbodig kan heeten. Die bewering®»
generaliseerend als zij zijn, werden door
oomité-leden, die op ons zeer betrouwbaren
druk maakten, pertinente leugens geno®^*
Wat zij ter weerlegging van Braat sver
gen aanvoerden, werd ons den volgersten,
dag bevestigd door personen van verac*'
politieke richting en door eigenw,a
gen en besprekingen kn de armoedige
gen der veenarbeiders.
Op onze vi nag wat de aanleiding.--g
weest zijn, dat Braat dergelijke ver
aan de ministes heeft kunnen doen,
tuurlijk geen pertinent antwoord danr«nu
den. Slechts vermoedens konden
worden meegedeeld, doch j
i ellendat de heer Braat vslsdohï*
/v neer uciicuun iwuo wi «uc.
b de eerste plaats een «oord over oma po* gelicht geworden, Do wenaoedaoo
geschied, bewegen rich in twee richtingen.
«enen rijn van meening, dat de heer Braat,
Be kort geleden te Roswinkel een politieke re-
Ie Weid, daar door de boeren-verveners, die er
le ovcrheerschende klasse vormen, is wijs'ge
naakt, dat geen hulp noodig is en de arbei
ders zelfs in weelde verkeeren, omdat door het
•opzetten der steunregeling de arbeiders er
irel too gebracht zouden worden voor een elk
irillekeurig loon per dag arbeid voor de boeren
verrichten. Andere zagen in de valsche voor-
irhdng het werk der communisten, die in deze
itreken zeer talrijk zijn en wien de stopzetting
Her steunregeling in de kaart zou spelen. Want
jwdusten zouden dan ongetwijfeld te wachten
;ijn onder de tot wanhoop gebrachte bevol-
ing.
Men moet zich van de steunverleening geen °yer ^et «Igemecn niet handig zijn om een klee-
(feikeerd denkbeeld vormen. Door het Rijk I ^'nfi"stuk te vermaken. Ook het meisje gaat van
[wordt aan de werklooze veenarbeiders eene ^et veen in om mee te verdienen. Van
((Werkloozen-uitkeering verstrekt van pl.m. 10 ^et leer€n naaien, verstellen en stoppen komt
ivoor het gezinshoofd, benevens 75 rent voor ZOO(,,°en<3e niets- De werkgever legt beslag op
jelk kind. Daarnaast bestaan verschillende co- 600 *ezin en hoe tnlrijker dit is hoe liever,
In ons eerste artikel hebben vrij besproken de
bewering van den heer Braat, dat de veenarbei
ders de hun door de liefdadigheid geschonken
klceding niet Zouden noodig hebben en zouden
verkoopen. Wij meenen die bewering reeds weer
legd te hebt en, doch wenschen daaraan nog het
volgende toe te voegen
Er kan natuurlijk wel eens een geval voor
komen, zooals bij elke bedeeling, dat men bij
de uitdeeling niet gezin het
't hardst modi» heelt, doch die Bevallen zijn doend Gebeurt weï, dat'„nlonsVaartJ^routlr't £e!ll<'k<!n-, In'Wdeel, overal" hébben"wij""den
J,,HP0T!' t 4 komi e™s kleed",«- f b'J "A"- moeder gaat inwonen, omdat '"d™,c *'k"'8r™ dat men meerderen steun drin-
stukken terugbrensen omdat ze nbsoluut niet deze zells geen stoel kunnen meegeven Wii noodi2 nch'- Nntnurlijk zijn m«n.chen
possen, moor meteen vraagt men er dan bij, om spraken meisjes van 10 en 20 jaar, die h.t hu' ''nde", "ft denken. Zoo spraken we b.
mail. "lTl^. m® ?iwrJ.%t\mTn T uil«esteld' toch gingen T'b' «n bo'e"et™ dat den toestond lang niet
ontvangen dat beter op maat is. Hierbij dient te rouwen omdat etffoch geen verbetering en vwld verkeerd achtte, dut er zLreel
SS T Hcb,„WM' Dis niet 6m, doch k!Mr?n w"d™ gezonden, die de mensrhen toch
De a' °-
«rbee h<"" B™"'' v™' dl> 30 «oningen, waar wij bij
"lÜL. .JL™..10'000 g?d™ «1 bo*|W«M van steekproei geweest zijn op verschil-
do, wtl steun trekken tonder
tertje bij. Dat is zöowot rwrcl «HV werken. Dit zoo spontane, eensluidende
«ündan »kdo„V„„„s ee7,„ rS c'e STi C""* d' V°"" "Echtheid
ziennvecn reeds aantoonde, juist tot irrvoltr «ré- i T i w
had, dot jongelieden hun huwelijk uitstelden om 2 w!i n0!T °P ,e merken, dat
dat zij niet in staat waren zich bet meest noidigo 1 bewering van den heer Braat, dal de al
huisraad aan te schaften. Van een steungeld "l'1"'" b» die streken is, dat de steun
jan ?°Jn, de Week men dat toch moei 1 ilk Wï W° «omgevoerd, ons absoluut nl«ts is
doen! t Gebeurt wel. dat een in™
worden opgemerkt, dat de vrouwen in de venen
'giité's Katholieke, Christelijke, Socialistische
commissies, alsmede een algemeene neutrale
commissie, die voor zoover hun dat mogelijk
Is steun verleenen. Die steun wordt echter nim-
pner verleend in geld, doch in natura, meest in
vendion en do- geweest zijn op verschll-
van alle zijden to°t !T iff"1) kHj*en' werd punten der streek, is ons, als wij den droe-
J tot een besliste leugen gestem- vigen toestand van linnen- en klecrenkast had-
want hoe meer arbeid voor hem kan worden
verricht. Op T5- 16-jarigen leeftijd z.et men
de meisjes al 's morgens om 5 uig aan het
werk, hetzij in de veenderij, hetzij bij het
scheepsladen. Jongens van T3 en 14 jaar moe-
jten vorm vnn klce-üng en dekking. De Werii I ,,urfkr1uien- Elk
„lf fa niet in slant om die hulp te verlenen beMfa I, d?zcn.or
n- wsMvUrwomvJ „i j- ,fbeid lsv «t op 30-jarigcn leeftijd menige jon-
dienzelfden I geiing er reeds uitzi6t<
De middenstand verkeert al
jtroosteloozen toestand als de veenarbeiders.
Behalve met de leden van het Katholieke c
i...i„ v i I ui weerne leven, toont nir siecnrs, aar nu
imtö reDtieii Wu een onderhoud gehad met den 1 t. i
n r i v en niets V£m het leven in het veen kent en niet weet
V
Als de h°er Braat beweert, dat de arbeiders
thans in weelde leven, toont hij slechts, dat hij
Burgeroees'er van Emmen, den heer G. Koot.
■tra, en verschillende ingezetenen en aan da
jtand van bun inlichtingen zullen wij de bewe
gingen van den heer Braat thans op den voet
Mgen.
Da heer Braat beweerde dat men kleuren
*n beddegoed, door de liefdadigheid naar de
venen gezonden, in zeer veel gevallen weer ver
koopt, als zijnde niet noodig voor eigen ger
truik.
Dazs bewering vonden wij van alle zijden
Neereprolen. Zoo verklaarde ons de heer Tem
pelaars, lid van de Kath. steuncommissie en
pontroleur d«i steunverleening, dat hem van
Jergelijke feiten niets bekend is. Er wordt al
gemeen geleden, niet direct door gebrék aan
let allernoodzakelijkste voedsel dat wij ook
persoonlijk hebben kunnen constatee-
Bn doch vooral door gebrek aan kleeding
n dekking. Daaraan hebben allen gebrek. De
toestand in de venen is aldus: In normale
tijden werd met het turfsteken wel eens een
tamelijk flink loon verdiend. Als regel werd te
gen stukloon gewerkt, z-g. per stok. Er waren
arbeiders, die een daggeld van TO maakten
'door harden en langen arbeid. Maar dit zware
werk werd niet lang volgehouden. Men bracht
het den eersten dag tot TO, den twee
den dag vei minderde het tot 8, den derden
dag tot 6 en den vierden dag lag de arbei
der vaak overwe-kt te bed.
De erbeidsperftxie regelt zich naar het sei
zoen en duurt gewoonlijk i'an 21 Maart tot 2T
Juni. Dan komt weer en periode van T4 da
gen voor werk zoeken, da, dan bestaat in het
„bonken" en het graven van wieken en grep
pels, wat meest door veste arbeiders gebeurt,
doch waarbij bij groot» pioductie ook de losse'
veenarbeiders wel eens werk virden. Dan ver
minderen dc we-kzaarnhrvVii langzamerhand
en doarm-e ook het loon. Peg.n November zijn
de arbeiders geheel weik'ocs Wat dan in het
seizoen is oververdiend wordt in den winter in
geteerd. In herfst en wmteT wordt absoluut niets
verdiend. De arbeiders doen den, voor zoover
rij geen spaarpenningen mier bezitten, inkoo-
pen bij winkeliers „op de pof" tegen het vol
gende seizoen.
In het afgeloopen jaar echter heeft de veen
derij nagenoeg stil gelegen en is 7 a 8 weken
gewerkt geworden. Verschillende arbeiders die
wij in hun hutten, vroegen hoelang zij in 1921
werk hebben gehad, noemden ons eveneens de
ze cijfers. Er is derhalve ocn^niet kunnen wor
den overgelegd en dientengevolge zijn de ar
beiders niet in staat ook maar een cent voor
Weeding of dekking uit te geven. Dat dit bij
een gezinsinkomen vnn 10 T5 per week
«aar gelang van de grootte van het gezin to
taal onmogelijk is, zal voor iedereen wel duide
lijk zijn. Deze toestand van malaise heeft na
tuurlijk zijn terugslag op den middenstand, den
winkelstand, die ook niet meer in staat is om
Jen arbeiders te borgen. Zij staan bij hen voor
Honderden en honderden guldens in het krijt
waarvan zij wellicht nooit meer een cent terug^
zien. Wij kwamen in schamele woingen van
hoe de menschen er worden opgevoed. Ze kun
nen niets dan turf grafen, leggen en drogen.
Van huishouden hebben zij geen verstand. Toen
zij ruim verdienden hebben zij, dat moet erkend,
het er misschien wel eens ruim van genomen.
Zuinigheid was niet altijd regel in de huishou
ding. In den tijd dat er geen verdiensten zijn,
wist men zich echter in den regel te schikken.
Men is aan de armoede gewoon geworden. Maar
wanneer nu een gezin van 4 A 5 personen TT.50
h 12 ontvangt, dan kan daarvan voor mond
voorraad gezorgd worden, maar van het aan
schaffen van kleeren, ligging, dokking en schoei
sel is geen sprake. Nu komt er nog bij, dat de
aardappelen zeer duur zijn geworden. Voor
geelvleezige betaalt men f 5 a 5.50 per H.L.
en groote gezinnen verbruiken een H.L. per
week, daar aardappelen het hoofdvoedsel vor
men.
D&t kunnen de menschen niet meer betalen.
Braat heeft zich de praatjes over weelde in
Roswinkel laten wijsmaken, bevestigde ook de
burgemeester. Die wijsheid heeft hij opgedaan
bij de boeren-verveners, die den veenarbeiders
niet altijd gunstig gezind zijn. Als de arbeider
óp is, leeft hij armoedig, ne«mt geld op bij zijn
baas of winkelier en begint af te betalen a's hij
in Maart weer aan het werk komt. De burge
meester verklaarde 0"s dat er tegenwoordig veel
minder sterke drank wordt gedronken dan vroe
ger, wat eenerzijds is toe te schrijven aan de
malaise, anderzijds aan het krachtige werk der
geheelonthouding. (Op onzen tocht hebben wij
geen enkelen dronken persoon gezien en de
peld. -'«v"
De heer Temnel««ro a £fC0ns,ate6ra. «P onze vraag of men graag
moeien uivoeren omdat zi? rm J-hebben Id,cn gegeven: Ju, grnng, wij
koeien of een paar HA Inn"! K» JLrv. v®8 I met n"es ^ftt ^et bogend, heel
teekenf Lr, «i bMaf6n- D«* be-'drincend noodiar 1,
riT Ju" e,Rfdr n0O°- Nlot zelden
5 el "y'lW'mA belast. Dik-
niete rfkj"Je Brond duur e'Pub' «n levert
ïïvL V- f e°P' gegraven veengrond is
vaak met bloedend hart kunnen vaststellen.
Dat zoo n middenstander intusschen van die
kleerenzending niet veel weten wil, werd ons duf
delijk toen we fnter merkten, dat een zijner
schikt en dan alleen bij gunstig"^'^ Bti vcfrst [5milielwJon manufneturier is I Het is volkomen
de bodem niets^p,^t ^ond dS :be*ri«k dflt d* winkelierstand met leed»
.e Grond deze ootren Mnd<m vnn t jto bereiken, maar ook om belangrijk zwi
E IavImi én lll .ir.n Hnn am J
levert i
vnonnl-L M M "°°di|{ ",S "nder8
voenaibeldors. Maar dat or onder zouden wo'r-
den gevonden, die 8 en 10,000 gulden kanitoal
telLT' Ht C een Set
de °n! de hltgnmeester. Laat
dnn r één nnüm "oemen, één feit,
dan ben ik tevreden. Verleden week EEog vrïeg
hTM0nnC"ni, P\ ™n"'ol»»r coMtatecrde, dat
i""s hai D« fa afgewezen. De
noemde SmSr
«^meester ons eenige staaltjes.
eemeêm1L"te<'n veir,e gabomen. Het
gemeentebestuur heeft aan den minister ge.
of arbeiders, die zich door goed oppas
sen 1 of 2 koeien verkregen hebben en in wier
woning veel meer stille armoede heerscht don
in andere, omdet zij alles oporferen om hun vee
m stand te houden, ook mogen gesteund worden.
De minister heeft geantwoord: als het oppas
sende lieden zijn, ,Mt ik hct mn het
over «n het comité acht zich niet verantwoord
om dergelijke menschen sleun te onthouden.
Men vergete daarbij niet, dat die menschen, die
him vee te verzorgen hadden, minder gelegen,
hold hadden door veenarbeid te verdienen. Nog
eens er zal er wel eens een onder loopen,
die steun krijgt, terwijl hij dien niet
TUST. INTCFIC. NO
OUp#V-«gB»
WIE IM DEZE SiTREEK
RCC1AME BEHOtrT.
nDVERTEIRE IM DL
COlJDfaCHE COURANT.
WERSCH
I pg eiiCvHK TMwIewe»
-- vw moest krij-
gen en wij kunnen ons dat heel goed voorstel,
len, Juist in de streken, waar de communisten zit
ten uit vrees voor wie een comité-lid misschien
wel eens wat meer doet dan recht toe.
aardappelen met vet. Vleesch is bij de meesten
<*n ongekende „weelde" en wordt als een ex-
tratje voor den Zondag bewaard als het steun
comité het uitdeelt.
Daarom durven wij vooral een beroep doen op
onze boeren om van hun voorraad spek een ge-
deelte af t» staan voor hun misdeelde lnndge-
c~..Het Kamerlid Braat heeft fn zijn vragen aan noolen ,n de venen. Ook aan aardappelen be»
herbergen nagenoeg verlaten gevonden. Ook in "en Minister gezegd, dat aangeboden loonen s,nat ff1"00*® behoeofte. Ze zijn te duur om door
de woningen zag men nergens drank op tafel), van T6 gulden per week worden geweigerd om- i de "beiders van hun steungeld te kunnen be»
Er Is meer regelmaat gekomen in de gezinnen, dat men liever 12 per week steun krijgt zon- taQ,d worden en maken het voornaamste voedsel1
dat feit staat ontegenzeggelijk vast, maar kan der te werken, zoodat daordoot de werkzaam- Ivoor deze m«wclicn uit.
men dat weelde noemen als het Inkomen in heden stil ^lijven liggen. De kleeding fs absoluut onvoldoende, zoo
doorsnee slechts een derde bedraagt van wat Een Kath. Comité-lid uit Erica gaf ons de wel wat boven- als ondergoed betreft. De klec-
t f °eg? huismeester heeft verzekering, dat als morgen een loon van 16 r6n" 6" linnenkast, - meestal keurig in orde
datroZr^nWaRA T drie kwart van de arbei- firehouden voor xoover het 't droevig beetje be-
dat de menscnen b.j de schamele kleeding en ders aan het werk zullen gaan. 'treft, dat er rich nog in bevindt, - vertoonen
m7n T5^eL1J ftten' .n',Ct 3 °m, E< 1 ander Comité-lid begreep niet hoe de he enkeltik» gapingen, die door de menschen
e el n ,ana iaarGetll^e. Wij, comité leden, heer Braat aan de weigering om te werken het 7e'^ nief kunnen worden aangevuld. Zoowel voor
hoÏ delZS-e7aa? *Ta 8 8 7 "KT SÜUl8gCn Vnn d€n kon^owchrijven. Er Tolwessenen els kinderen is hier hulp dringend
V de.mM,ste A' berh,e fa 'b»ns absoluut g<*„ weik. Vervenen, die ,7. Aerbij vergete men ook de nfeuwe
woningen bestonden een ovettrokken (som, ïoor Mn «"el.'butget, niet, die in dez. slreok ZOO tel-
winkelierstand met leed»
oogen het zenden van gaven in nature ziet, I." r"7"T'
omdat daardoor de toestand, die voor hem toch 1 t<% drn»f,n? Dan zou er e«n wonder moet
reeds zoo moeilijk is, nog verergerd wordt. I u TV" ™5wnrbi"den V' °P «k™
Ziehier thans de conclusies van ons ondete 'Vil ,2.". 'Z' ViT
roek voorbeelden aan. Niet alleen de industrie,
De' vragen, lees bewering», van den heer't'! "7"*}° tnant,chapjtel«k. leven lijdt o,™
Braat, zijn in hun algemeenheid evenvele on-'rd» mte 1 ""d Kostbare jmgtagflp
JuistheS. Wanneer zich gevallen bobben voor- I "V"'0™ ««Aan om door het ultvfat
„-j. Lu til van n'6,,W6 stook methodes en -apparaten
l A V KtS^erf- en ,W „Ersatz" fn dit gebrek te voorzie!,.
X dm ïn iJd l u "7 ontkend - dan „at getal mijnwerken, in het Roergebied
bïr R l u.eV" J"j a1d n«sf«v"llw'; D» met 21 pet. verhoogd, doch ook dot heeft
neer Braat kan zijn mededeehngen niet op eigen
waarnemingen gronden ,want dan zouden ze
bewust onYaar zijn. Hij moet du# valschelijk rijn
voorgelicht.
De toestand van armoede fn de veenstreken
welke wij bezochten^ is zeer ernstig, ernstiger
dan in normale tijden het geval is.
Van een onmiddellijk voedselgebrek behoeft
echter niet te worden gesproken. De bevolking
riet er ook niet ondervoed uit. De door het Riik
verleende steun is voldoende om rich van de boden. Elke orbeidsverlenging is tevens loonsx
allernoodzakelijkste levensbenoodigdheden te jVrrhooging. Deze moet róó geregeld zijn, dat tê
voorzien. In de meeste dezer werkloozen-gezin- jtot Grooter productie kan aanzetten. De vroegert
rven is het échter doorgaans vastendag en moet stukloonen en de premies waren even verder»
men zich bepalen tot brood met margarine en I a's latere dagloon na de revoluti»»
TSf. E f- 1u<^J
geholpen. En toch weigert men de redding vw
het volk door een langeren werktijd te verwezen»
tijken. V
Duitsrhlnftd lijdt onder een gedachten wonin)
noodf De bouwvakken zijn een seizoenbedrij
Toch gaat de bouw vakarbeider in het gunstige
jaargetiide om vier uur naar huis en hekomm«É*
zich zelfs niet om zijn stnndgenooten, die zon»
der dok zijn.
Met den werktijd is de loonpolitiek rauw vem
als het eenige dat vu een i, overgeble- De zijn allertreurigst. Er is over-loP Inndgenooten om hier te helpen Beter
ven. Een soldatenjas dient als tweede v ,2 Jnn mi,lloen6n staan er nog op het nog dan Oude of nieuwe kleeren te schenken -
deken. (veld. Er staat nog turf van T9T9 en do meest» hopwe' g«rrne zullen ontvangen worden
Wij'zijn in hutten geweest, zonder vloer, zóó 7^9 ®nf Vnn T921' 7°?dal 67 niet aan ge- J» h6t' voor do6J G6,d 16 Geven, opdat die
in het veen opgetrokken, waar de voet bij het d behoe" ,e worden om in T92T aan het k,66r6n »er plaatse bij den zwaar beproefden
binnentreden in den bodem wegzakt en waar de ta ^aan- De P"j*en zijn reeds gezaktmWdenstand kunnen gekocht worden.
Dit heeft de geweldige tcruggaiy der produi__
ten duidelijkste bewezen. Juist, toen men den
8-urcndag invoerde, hod men door oen goei
ingericht toonstelsel moeten aansporen tot im
tensief werken.
Tot zoover de schrijver.
Hot is natuttrlilk van niet te onderschatten bm
lang, dat openlijk van soc-democratische zijd!
erkend wordt, dat de invoering van den v»w
korlon aibeidsdng, ten minste voor den nas
oorlogstijd, volslagen mislukt ofschoon dol
den ontwikkelden leiders sinds lang niet moag
onbekend was.
Hoe zullen de arbeider» deze bekentenis
erkentenis opvatten?
Drie jaar lang is War gepredikt, dat de som
den der oude regeering en de gevolgen van de*
oorlog de oorzaken van den steeds voiergendeÉ
noodtoestand zijn. De 8-uurswerkdag is geprs#
zen en geloofd eb de kroon op de revolutie
d» praemissen van het gelukken dezer sodaifl
nieuwigheid zijn nooit door de massa begrepo*
De arbeiders hebben niet gezegd: wij zullen
die 8 uur harder dan vroeger werken, ze hebbc*
alleen het naakte feit begrepen, dat ie
paar uur vroeger naar huis konden gaan
vooral in den aanvang is nooit zoo geslabakt ah
tijdens deze nieuwigheid.
Do vele vrije tijd, dien men kreeg, is nfat
gebruikt voor geestelijke ontwikkeling. Dt
slaapplaatsen vlak op dezen vochtigen grond zijn ,vrn 3550 to* 1 per kub. Meter, doch de' Dezelfde behoefte is er aenb eddegoed en Tolksuniverriteiten, in alle industrieplaatsen op*
ingericht, soms door wat droge turven van den hcoG° vrachten verdubbelen deze prijzen, ter- dekens' die me69t in 6611 prbarmelljken toestand hpbben een kwijnend bestaan. Alleen d»
vfttri(w»n V>cvtarr. „:,iT~die wit' dan notf de win«» irnr\ rinr. ij.i verkeeren en dflrwiils creheel onthreken. lessen, die als oe taallessen voor kantoorbedHBM
vettigen bodem gescheiden. In sommige van die wij' dan nog de winst van den tusschenhandcl ver'iecren en dikwijls geheel ontbreken,
onmenschwaardige keeten en zoo zijn er hon- e'" mopt- Er staat voor een paar jaar turf de V6nen kent en W1'i kunnen er thans
derden over de groote uitgestrektheid die de tP velde en er is geen voldoende vring. Het Van nieespreken I weet dat goed schoeisel
gemeente Emmen vormt zitten de bewoners t racos'id Siebon was al heel pessimistisch ten 660 onontbeerlijke vereischte is. Dus ook schoe-
eenvoudig op het drassige veen. 'aanzien van de toekomst. Volgens hem heb- en n'Pt het minst klompen zullen vnn harte
Door den zwaren arbeid hebben zij een goede ben de menschen er nooit een menschwaardig Wplkom
voeding noodig en de kleeding draagt men, om- bt-staan gehad. Er is altijd misère geweest, be- I De toestand fn de venen moge fmmer slecht
dat men geen huishouding geleerd heeft, tot ze halve een paar oorlogsjaren toen »r vee! vraag £eweesf z'jtV thans kan in waarheid van een ab-
versieten is. Men naait, herstelt of stopt niet, naar turf was. De venen hebben geen toekomst normn,pn noodtoestand gesproken worden,
maar draagt af en koopt dan nieuwe. Wanneer meer. Alleen werkverschaffing als wegenaanleg WBann ®*lra hulpverleening door ons Ne
men 1 PO/11T, PI* TOf, lit Jrlnref c' ,1 li.irirere accfar ar - 1 tj 2 L. J-A. 11_11 _f_ 1 «..f
Heine winkeliertjes, die ons vertelden"dat"rif m€n lleedin? zendt' drinGt de burgemeester er en het graven van* kanalen
nog 800, T000 en meer van htm'klanten- I 0pW;an' dot men ze tevoien ,aal desinfecteeren. kunnen helpen.
«rbeiders te vorderen hadden en zelf m denj8" de.Vrf5_L°/.he^ D'BurG«nTeester erkende in hel
I de menschen der landsche volk ons alleszins gemotiverd lijkt.
onderhoud
rootsten nood verkeerden. Waar was, dat uitgedeelde kleeding verkocht was d„. wij met hem hQdde_ d
raming Bekktag ku„„CT d,B door do fiTd™- °P 7«d»«nAl,ng hoéd» 01k..ds„,ig^„g fcuteT X Z' 'Xmon
leiden niet „orden eongevoH En dot daaraan Xk t "'"Tn h,Tr- - A M ®"k d' h<,,,r K00"»'" An toeatnnd Tufa,
«en reusachtig gebrek fa, daarvan hebben w« X dlV" 7' "Tf i 4 Er
«>M personlijk kunnen overmigen. Wij riin In i Koningin twee dekens had ontvangen,
©«Ml ttortre.-! -•*
DE ACHTURIGE WERKDAG IN
DU1TSCHLAND.
ze veenartódCT^^^B^hene|!,»Van W^rlC6i!22" I burG®meester was natuurlijk dit geval, dat in
■tedTïïSrïS. A M all®n do bed- deze streken opgeld deed en ook daar veront-
ooZLT* Ct meer dan varkensbokken) in waardiging wekt bekend
«ogenschouw genomen en eveneens aan allen 1
Verzocht voor ons hun linnenkast te openen,
wat we dan daarin als regel zagen - er wa-
I!" ,r G^tige uitzonderingen was wer
kelijk allerbedroevendst! Er waren er bij, en
mogen gerust zeggen de meeste, die zoon
amel beetje linnengoed bezaten^, dat
OM ^wijJ. afvroegen of het ge-
ÏrarL W" V°°r PerSOOn en
kindfii"" tt80"^ .Jn Mn gezin met TO
I er één van in jenever had omgezet. Ook den 1
Doch de burgemees-
Men schrijft uit het Rijnland aan de N. R. C.
n Fr i« troon ,;r T In de negende afleverii
bij de verveners P v®r •e"l CPCn kap1'* Monatshefte" schrijft de so
J verveners. Er rijn kap tnicr, verloren leera„ dr. Hugo Lindemonn te Keulen een v«-
handeling over den acht-uurs-werkdag en het
kantoorbedton*
den prnctische waarde hebben, werden bet»»
bezocht. In het begin van «len cursus een aantel
aanmeldingen, terwijl elke maand het aantal to»#
hoorders geringer wordt.
In den vrijen tijd is vooral beproefd bijven*
diensten te vinden, zelfs bij arbeidersgroep»*
als de mijnwerkers, die de hoogste loonen Ter#
dienen. Daar is niet gevraagd of men daardoor
den strijd om het bestaan van andere werks
Heden noodeloos verzwaarde.
De houthakkers in de bosschcn en de scho»M
makers hebben herhaaldelijk scherp geproMM
•teerd tegen het feit, «jat zooveel miinw
in h-u n bedrijf een extra-loon verdienden,
de mijnwerkers-organisaties hebben niets g
om deze grove benadeeling van andere en
In de negende aflevering der „Socialistische
émr Tui rvrrw. iu»n fa vl/kan nnTiniiilan
soc-democratische hoog-
m'dJ^mcr'vTlO??0^ "TT" 'e uur.l0<>n'°di« m«" l« wrUni mei de ouderhen-
5 zal dientengevolge delingen in de Berlijnsche ministeries als een
ter kon ons daaromtrent het_ volgende mededee- r rnoo,en 7-'.ln "an deze winter, lijkrede op den huidigen verkorten werkdag be
ien De inspecteur der directe belastingen, de wa eer er Gpen verandering komt. Alles is schouwen kan.
heer Reintjes, is persoonlijk in de woning van °PGptppr1 ®n er bestaat voorloonig geen uitzicht Toen deze vóór den oorlog door de soc-demo-
den betrokken arbeider geweest. Toen hij op e,7n»,nG vnn het werk. Duitschlnnd biedt erotische partij geëischt werd, berustte deze
een der bedden een nieuwe deken zag en deze op ide "irt aan tegen den hnlven prijs van de turf beweging op een voortbrenging, die in rijpe ont-
t andere bed ontbrak, informeerde hij naar de z°oals e h,e( °P het veld staat, d. i. van wikkeling was en op een krachtig en onverzwakt
ontbrekende deken. En wat deed het vrouwtje? den P"JS zoonis ze kan geleverd worden. 'ïn de arbeidsvermogen steunde. Men geloofde, dot het
Zij opende haar linnenkast en toonde de nieuwe 'patste twee jnren zijn de ovens in veel fnbrie- mogelijk zou zijn het dalen der productie te
deken, die daar netjes opgevouwen lag als kcn omgebouwd tol ringovens, die alleen steen- voorkomen door intensiever arbeid, verbetering
souvenir aan het bezoek van de Koningin, dat kool verbruiken. Daarom zal er nooit zooveel van de techniek en het invoeren van nieuwe
kinderen f W7 - V ---• er nooit zooveel i vnn ue iccnniex en net invoeren van nieuwe
üat waren f onder en 2e n001m,e«r "USS6n wou« Ziptlaar alles wat vraag naar turf komen als vroeger. Het veen- en beténe machines. Wellicht Heeft mep toen te
ut waren m>en iut.nui.nv—j;_ J.t ,a._ li__i ...i« k.2. i:_x jia
ter betaalde groepen te doen ophouden.
De arbeiders zullen dan ook niet licht Tri|i
willig of gedwongen toestemmen in een belang»
rijke verlenging van den werkdag. De romm*
nisten zullen daar wel voor zorgen. De dreigen»
de invoering zal him een dankbaar agitatie-mal»»
riaal verschaffen en van hun zijde zal men al^
eenige redding aanprijzen het aloode lokmiddafr'
in beslagneming vnn het kapitaal.
waren geen uitzonderingen die niets
bezaten dan zij aan het lijf hadden en die,
zicïl VPrschoonen moesten, eerst da
«nderkleederen moesten uittrekken om te was-
•aien en te drongen De kinderen moeten dan
foUisschen in bed of in het stroo bivokken
zaterdagavond, toen wij in Klazienaveen aan-
'Ir?fn' er i«ist een uitdeeling geweest
u e "G* Het raadsbd Siebon vertelde ons,
n«t men er T2 nnrtiaa L.2 1..i
or van dal beruchte „historische geval" is over- bedrijf ligt de eerste jaren absoluut'op den rug !*eel aan de machinale industrie gedacht en de
ge even. e en de gemeente Emmen gaat te gronde, ver- groote, daarbuiten vallende bedrijven vergeten.
SCHEEPSTIJDINGEN.
Alkmaar, van Amsterdam naar Hampto*
Ronds, passeerde 22 Febf. Lizard.
Amstelkmd, van Amsterdam naar
Ayres, vertrok 22 Febr. van Oporto.
Bwrgkalise, van Batavia naar Amsterdam, V
trok 22 Febr. van Madras.
Prins der Nederlanden, van Amsterdam I»
Den heer Kooistraa als burgemeester, is geen klaardo de Burgemeester. Dit Jaar wijsTde bè. IIs echter, roools nu, de productieve arbeids-
enkel ander geval bekend. Hij vergadert eiken «grooting op den gewonen dienst een tekort aan k(acht niet te vergrooten, omdat de physiekeBatavia, kwam 20 Pebr. te Sahang aan.
rij ag met zijn II agenten van politie, die in van 300.000 en toch bedraagt de belastintr t(>pstand, ook door de jarenlange slechte voe-
e su comités zitten en geen enkele heeft hem 20 En dat in een gemeente van 40000 ^"G» zulks belet, dan zijn er slechts twee moge-
^degveVrklaïënnen n°emen' «"wonm^ waarvan tot de arbeiders behoo- 'ijkhedene die overblijven: den arbeidstijd tijdelijk
- ren f te verlengen öf het leven noar de verminderde
De tweede bewering want zijn vragen heb- Eerst
BWk" «r,IP PO'As van bmi kunnen mnken. be" 'och A- strekking vnn beweringen - van zij„ afgegraven, zal Fmmën 'LT «'«"«i Ie bestendigen.
«II gezinshoofden „oren uitgenoodigd om den beer Br"n' houdt ln, dat Jonge menschen zich zlen, Dnn M, door LuinnXlX Het fa in de mnchini
- kr«" AA er k„„me„ er nog 40 »t«k««A dalgronden k„„X kr%en voor An u'u
lrmrlKwitt.t ~~.oL:i.JB lr«n dun nwt een verzwakt lichaam hetzelfde
r een 20-tnl jaren, als het
veen zal Pro^uc,le ln 1® richten, m. a. w. don noodtoe-
'and te bestendigen.
Het is in de machinale industrie beter mogelijk
men
in d»
•near J- »«a«icn er no
10 men moest teleurstellen, omdat
meer had. Eén bad met
«m een hemd f
lietnï 00** door vencn °P Zondag
Itrelen^-^JL A8 met epn van geluk
kt; j. Gericht de dekens en kleeren zien, di»
1 ons enkele arbeiders met een van geluk
«ij dèïlfS?1^ ?*iens €n k]eeren zipn, di»
Ie 0rfgen daG hadden ontvangen i En zul-
A".d™ A« Afdadig-
1 k»«««w ïieiaaaig-
«ï!?08Tn*ht* W®®<üngstukk»n verkoo-
omdat rij se niet noodig hebben
Wij vroegen aan pastoor Van Schaik hoe 't uXCjl
dmaarmee gesteld was. Hij antwoordde ons, dat p, "esc f'
bijv. in Klazienaveen, waar 't gemiddeld trouw- zen tocht. door de venen hebben
wij
ken dan met een verzwakt lichaam hetzelfde
werk te verrichten in een verkorten arbeidsdag.
_iiï 'j 1 Kemiuuciu ttuuw- _nrC:_ai V'i "."J Er moet een weg gezocht worden, die tot belang-
ajferiier katholieken 18 is, verleden jaar... aandocht dec Ae.dsschuwhe.dHjk o{„ productie k(m voercn, indien mcn
***,otóu D".' pla":'A bastaansvoorwaardan verbeteren wil, te mee,
ijk grooter productie kan voeren,
het tegenovergestelde''v'an*'*'wat'"'d'e 'heer'B'raat «Aeiders von_da meest J,u M0 zwore ,rbadevergoedingslasteit op het
beweert.
verscheiden richting, Katholieke, Protestante
Van versehiflswde andere personen hoorden en modern-georgoniseerden, de pertinente H1Ln;j_jn,r
H )>no J. ijj.i:_ vraacr vesteld mi„A>'aa ...„i mut-iusuog.
land drukken. De eenige weg is een langer»
wij, hoe de toestanden ten deze in de venen zijn.
Di» zijn wel zeer bijzonder. Een jonge man
trouwt in den regel op 't laatst op 20-jarigen
leeftijd, hpt meisje is al oud als zij pas op 20-
jarigen leeftijd huwt. Zeer velen trouwen reeds
*U 17 of T8 jaar zijn geworden. Op onzen
vraag gesteld misschien wel eens ten on
rechte de hoop wekkende dat wij hun arbeid
konden schenken of zij bereid waren morgen
aan den dag voor een loon vnn 15 h 16 gulden
per week te weiken en a 11 e n niet één gaf
een ander antwoord verklaarden ons: ja,
ALa. 7, t rtïinoanreit unsi ja, aeis-, en verxcerswezen een geringere werxuja
todit ontmoetten wij m «fc luitten vele va» die yraag^wtijnheer, wij werksojtev^voor viji gvl- vofdoende «in. niet alleen om Kat vroeger pefl
Rondo, van Amsterdam naar Jove, art
20 Febr. te Sabang.
Rijndam, van Rotterdam naar New-Yock, V8S»
trok 25 Febr. van Plymouth.
Sumatra, van Amsterdam naar Batavia, as lil
veerde 21 Febr. te Port Said.
Besoeki kwam 20 Febr. van Hamburg te Mabi
bourne aan.
Bieda kwam 19 Febr. ven Lorenzo Marqué»
te Port Natal aan.
Garoet wns 23 Febr. nam. 11 uur 40 mfcg
voorgaats van den Waterweg.
Houtman kwam 22 Febr. van Baitavki te SydBi
ney N.Z.W. aan.
Java vertrok 25 Febr. van Batavia naar Sa*t
Vóór den oorlog was in de meeste bedrijven
een werktijd van ongeveer tien uur voldoende,
daar de werkkracht der arbeiders onverzwakt
was. Hoe zou nu bij het tegendeel, bij de her
haalde storingen van het productie-, het ban
dels-, en verkeerswezen een geringere werktijd
Maasdam, van Rotterdam naar Cuba,
en New-Orleans, vertrok ^3 Febr. van
Rijndam, van Rotterdam nam Nm-To*.
«eerde 25 Pebr. Lizard.
TJikarang, ban Barry naar BaZavia,
93 Febr. te Plymooth.
«nM