Emmabloem Collecte
VAN DER REEK'S OCHTENDVOER
SCHOONMAAK 1922.
Behangselpapieren
udsche Courant
ft
COHCURREtREHDE VEB1UIZIHEEI
9"
li hMt Fmtthaidil
uiumio m. 3».
13"
t2«u -jLLt^"29"s
+ALLE' VERANDERINGEN GRATIS
Kloosterbalsem
ROTTERDAM,
Hoogstraat, hoek Viadutft
Magazijn van
Orgels, Plano's
JAGER Co, Gouwe 30
ONTVANGEN NIEDWEN VOORRAAD
MUZIEK TOOR ALLE INSTRUMENTEN
3
ui flUBfiua m m NMHUfiA
VOEDER OWE KIPPEN DES MORGENS UITSLUITEND MET
Samengesteld uit de allerbeste grondstoffen, met
een minimum gehalte van 35°|o eiwit en vet.
ZUIVERHEID GEGARANDEERD. 1Bo6
Verkrijgbaar in linnen zakjes van 2'|a en 5 K.G.
en tn balen van 25 en 50 K.G.
VRAAGT HET BIJ UWEN WINKELIER.
"„DE GROOTE ZWAAN"
Stoom- en Chemlsohe WasscherI]
Bleekerssingel 65 Tal. 640,
Voor de Feestdagen:
Heobeloprulmlng 11
SI6ARENBELASTING.
It
Ameoblementen tegen zier blllUken prijs.
Tafels, Stoelen, Kasten, Buffetten, enz.
Matrissen, Bedden, fierdijnin, Tipjteo, Loopers hl
T. DEKKER, Groeneweg 77.
W. VERMIJ Zn.
W. VERMIJ EN A. BIJL
TWEEDE BLAD.
Irtiifi lit ia lafttal.
Toir dB laait.
Ji—«4,
H>:EI TI\ VOORRAAD:
Blauwe druiven
Tafelperen.
Tafelappelen.
Mandarijnen.
Sinaasappelen.
Banenen.
Doosjes Dadels.
Nieuwe Vijgen.
Diverse soorten Noten.
Blikgroenten
Hebben Uwe kennissen U niet ve
teldi dat zi) hun confectie steeds beti
en voordeeliger kunnen kooperi
by JÉ«PPm. dan dldera?
WaaromTneemt U dan ook niet eeni
een proef.?
WU verzekeren U. dat. U ten hoogste
voldaan onze magazijnen zult veriater»,
en zijn overtuigd, dat U dan voortaan
steeds bij ons zult koopen.
Wonden,
tengevolge van doorlig
gen, smetten en jeuken
bij kinderen, etterende,
brand snü-, en vervuil-
de wonden, winterhan
den voeten, gespron
gen lippen, ruwe huid,
huilversehilfering. klo
ven, barsten, zweren,
open beenen, pijnlijke,
bloedende in- en uit
wendige aambeien ge
neest men met
Wortel boer 's ïnlf.
Is verkrijgbaar k 75
cent bij de bekende ver-
koopers van Wortel
boer's Artikelen.
Jacobs Maris
Wortelboer,
Oude-Pekela
moderne man(e|
goede kwaliteit
UKen, olie mod:
kleuren, rijk bm»
otlKt op kroog en
mouw en zij pan-
dsn. Nieuwste
ratnii
Nieuwe jspoa<
Zulvor wollen po-
pollno silo mo4|
kleuren, mouw onf
losse baan. aardig
gegarneerd
smaakvolle zijdon
ceintuur!
fléfirtt coiluirm
Ollor-mad, model, -j
ware kwaliteit
gabardine, gehoe.
met zijd* geveerd*'
Heeft U el een pot
Klooetorbalsem
In huls?
Vsndawg kan de kat
6ên van de kinderen
krabben, morgen kunt
U sich in den vinger
snijden of zich branden
en boe vlugger U er
dan bjj is hoe betor. De
Kloosterbalsem werkt
he-iiyk verzachtend by
pijn. heeJend en zuive-
rend by wonden. voor-
Jrotnt brandblaren, in
dien direct" aangewend,
ia jeukatillend, geneest
uitslag, is onovertroffen
als wrytmiddel by rheu
matiek eto. Do
slechts
ao baadt niet,
Bederft Bief
l>yt niet
Prijs per pot
van 20 gram f 0.80
van dr 50 gram f 1.60
van 100. gram t 8
1450
Aan schlftelijke
aanvragen kan niet
worden voldaan
op MAANDAG 17 APRIL (2sn Paasohdag).
1>K tnberenlosebloem met de oudste rechten
en de liootrete opbrengst.
Do eenlge die ten goede komt sas tnbercnleselijdere
Si vnn alle gealndten. 1518
iNpl Itil ll kluit ju H fill! hBm I liikkiii lil.
El ALU iNIIQ MIZIEI1NSIRUMENIU
Saaien, gegarandeerd vul
var veer alle instrumenten.
Viool E A 135, D
- - i ||jm Q
Piano's vanaf 58#.—.
Orgel*, nieuwe sa gebruikte
vaas? 158.—
Inruilen, Sehoenmsken en
Orgelkrnkjes sa Plsaoi
tjas vanaf 11.—
Eleotrlsche Pianolampen
vanaf In
vielen, nltalaitend goede
kwaliteit mat moeien toen
vanaf f 11.-—
Cello's, nttslnitmd goeie
kwaliteit mat moeien toen
vanaf M.~
Strijkstokken vanaf BAS.
Vormétnl's voer vloei, ge
veerd vanaf l—
Fendraala voer Vloei aa
Oelle 4 Jb-f U—
M7V5jL A f f.11, D i.lS,
q/iJtVs.
Patkéfeena mol diamant aa
Oramofoona met 10 platen
vanaf Si—
BfJ aankoop van 18 Patbé-
platm 4Én weergever met
(heft bat gebruik van
Stemflnltjee 8.30, Dsm-
pen Ml, Vioolkammen
pasklaar 1.29, Hars 0.2S
/d.4B-/r
i f MB, Kinhon-
M, VtoeDüeedJee
t hasJjJa
Voor hot behandalon van allo ooorton
GORDIJNEN, la het boato adrea
1444 S0
per Ons
per Ons
Sackslschc Leverworst 20 ct.
Boterhamworst
22 ct.
Berliner
28 ct.
Rookvleesch
38 ct
Leverpastei
Kalisrollade
48 ct.
45 ct
Schouderham
Rolham
30 ct
35 ct
Preskopf
18 ct.
Besta Ham
45 ot
Tongen worst
24 ct.
Gekookte Worsl
24 et
Plocwont
24 ct.
Saucisse da Bologne
Ossetong
40 et
Bloedworst
12 ct.
Hoofdkaas
18 ct
Gewone Leverworst
10 ct
Comedhotf
20 ot
Pekelvtoesch
28 ct
OntMftham
Met
Ontbijtspek
22 et.
AUi Mirtn Gmlitbi nu, li Kwilltilt Humbotir,
IitmIm tliru.
AHbtrilul
aa A. J. OPS1
-TEN.
Jongelui die gaan trou
wen. Zeldzame koopjes in
Stoelen, 8piegela, Tafels,
Schilderyen, Clubfau
teuils. Complete Huis
kamer en Salonmeuble
menton. Groots party
Theekaatjes, Wollen
dekens, Leerstoelen Maqu*
ettestellen enz. alles voor
der weerde.
Wie komt zien. Koopt.
SIMIMSTRliT 441, bnnhiit.
ukfli Sdkiikiii. Rtlttrdii-
Tel.foon 12800. I4fi.' 20
Doet nog uw voordeel en be
stelt aan het Sigaren-Verzend-
huis Turfmarkt 54—56. B.
VEERMAN, Gouda. Franco
huis.
100 fijne sigaren 4JjO, 200
8.25. .100 fiine sigaren 5.50,
200. 10.25. 100 zoor fijne
6.25. 200. 11.75. 10 extra
fijne 7.50. 200, 14.25. 100
hoog fijne 850. 200. 16.25.
100 Aller fijnste 10.50. 200
20.25.
Van H- r aangeboden merk
100 stuks, dus 600 tezamen
voor 40.—% 14R1 90
Vraagt onze nieuwe zeer uitgebreide Colleotie Stales
waarbij teekeningen van nieuw modern plakwerk.
40 Aanbovolond, 1591
Hot soliedste adres voor hot stotteeron uwer
ZITMEUBELEN het maken van alle soon
ten Sprlngzeegras, Kapok on Stroomatraa-
aan, het leveren van alle aoorten Lan
caster Gordijnen enz. Is NIEUWE HA VEN SB
STEEDS VOORRADIG SERRE EK DEURMATTE*.
1AF1IUTTEI
TAFEE M KAPSTOK REEEDES.
RIJWIELMAGAZIJN J. HULLEMAN
Lanee Tiend weg 8 GOUDA Telefoon 99ê
la thans rnlm gesorteerd In de nnvelgende merken*
BOBGKBS G.N.B., BOTER, FORGERS en IJ SS»
RIJWIELEN 1506-r-M j
INDIAN MOTORRIJWIELEN
BondarUwlelheratelpInnfa Lire Ante te h«R(
onder vnkknndlfe leiding
*er Ante en per Tapisserie
aanrevrlend,
Nieuws Havsn SS - Vaat 32
rau MTERC. 41, TIL. INTER©- I
150»-»
i A ->
-W ,UU JAABGAHO U«*.
ZATERDAG, 1» APRIL IBM.
Po oorzaken dor malaise.
la tegenwoordig M w* n«n
laort) ledereen klaogC de hendetow. de in-
luetriêel, de winkelier eni. (ra. WeMc een
„kJiB met 2 joar geleden! Toen wes olie.
Miertje tot den bodm, wodat de vrij plot-
ommekeer des te stertor afstek Wj
fan gouden tijd.
Bn natuurlijk, nu moet een „londefcok
iievonden worden. De een «gt: 't Is de „v«-
-Jutaconanrentie", de onder «gt: „de produc-
.kotten doen het hem", een derde vindt de
•lastingen te awraar door Hande! en Nljver-
te kunnen worden opgebracht, terwij!
vieide weer een ondere oorzaak kan op-
poeroen.
Zeker, al deze redenen kunnen, en sullen
wsJc ook wel, meewerken tot verzwaring ven
jleze crisis, maar de ware oorzaken liggen
fteper. Gaan wij maar eens na: was die ster-
Is opleving na den oorlog een natuurlijke,
jof, beter gezegd, op een vaste basis opge
trokken"? Neen, na een, ons -werelddeel bijna
vernietigenden wereldoorlog, moest een tijd
perk aanbreken, waarin de verarming tot
uiting kwam. Een aan dit tijdperk zijn wij
(hans toe. De oorzaken van de verlevendiging
n roir
sn 1920 waren:
lo. de allernoodzakelijkste aanvulling der
door t 4 jaar afsluiting verminderde, ja uit
geputte, voorraden van ons werelddeel.
2o. de algemeen© drang, om den in 1914
afgebroken draad, van onze volkswelvaart
iweer op te vatten, en de levenswijs weer ge
heel op denzelfden voet in te richten.
3o. de ontredderde toestand van het geld
wezen in alle landen, waffrdoor de juiste
waardeverhoudingen, gewend als we zijn om
deze laatste steeds in geld uit te drukken,
door ieder uit het oog verloren werden.
Hoe bedrogen zij, die deze periode voor
#en blijvende hefoben aangezien, zijn uitge
komen, leert de huidige toestand. Velen, die
•r op rekenden, dat Duitschland, Oosten
rijk en tnissHhien ook Rusland, weer als koo-
per op treden zouden, en in deze verwach
ting voorraden van allerlei goederen op
legden, zitten thans met de „stroppen".
Duitschland heeft geen „koopkracht" m.o.w.
te te arm om die goederen te kunnen koo
pen, om van Oostenrijk en Rusland maar
niet te spreken. Deze landen zijn te zeer
verarmd en daarom moeten zij hun be
hoeften tot op het noodzakelijkste beperken.
De handel, en de industrie, welke zich vóór
Óen oorlog dus richtte op Dultsche afname,
Ondervindt van deze verarming het eerst de
gevolgen. Laten wij een voorber'd nemen,
waarmede wij allen min of meer bekend zijn.
De kaashandel had in Duitschland een groote
afnemer. Thans is het Duitschland niet meer
mogelijk de prima Hollandsobe kaas te be
talen. Terwijl vóór den oorlog de gemiddelde
Duitsobe arbeider zich het genoegen van
Hollancfeche kaas kon veroorloven, is nu al
leen de zeer rijke Duitscher in staat zich het
gebruik hiervan te permitteeren De kaashan
del zal zich dus in andere banen moeten be
geven, andere afzetgebieden trachten te
vinden, of de kaasproducten zal moeten wor
den ingekrompen totdat de productie over
eenkomt met de mindere consumptie.
Hier raken wij nu aan een der diepere
Oorzaken dw malaise. De producties van
allerlei artikelen heeft zich nog niet aan
den niewen toestand, aangepast, mair houdt
nog steeds te veel rekening nvet den toe
stand en de verkoopkracht der wereld, zoo
als die in 1914 was. Sindsdien is er echter
een oorlog geweest, zoo vernietigend, als
de geschiedenis niet kent. De vernieling
heeft op zoon gToote schaal plaats gehad,
dat wij die eigenlijk niet kunnen overzien.
Geeft Uzelf er eens rekenschap van, wat het
I I
•eggen wil, dat, om maar bij Duitschland
te bhjven, ongeveer 10.000.000 man, 4
jaar lang, dag In dag uit doende zijn ge
weest, hetzij om zetf te vendelen, hetsij da
machines te bedienen, weke in plaats van
spoorstaven, locomotieven, machines of
landbouwwerktuigen en ander nuttige
gereedschappen te vervaardigen, kanonnen,
granaten, bommen, handgranaten en derge
lijk on ik bedoel oor logs tuig maak
ten. (Men kan zich van een verwoesting op
een zoo enorme schaal geen voorstelling
maken.
Maar, om weer op ons onderwerp, de mar
laise, terug te komen, men heeft als oor
zaak van de crisis vaak hoof en noemen:
ornderconsiHivptie, d. w. dus zeggen: te ge
ringe consumptie, doch dit is slechts een
ander woord voor: overproductie.
't Klinkt gek: „overproductie" in deze ver
armde wereld? Ja, toch is het zoo: er 4s over
productie van tal van goederen, welke Euro
pa to arm is om te kunnen koopen. Hier
door wordt ook ten deele verlclaand de zon
derlinge toestand, dat er zoovele werkeloo-
zen zijn, hoewel er toch werk genoeg moest
zijn tot den wederopbouw: in die industrieën,
welke zich nog niet hebben aangepast, of zich
niet kynnen aanpassen aan de veranderde
behoeften van ons werelddeel, is natuurlijk
werkeloosheid.
Maar, blijven wij slechts in eigen land, is
er in de bouwvakken, groote werkelooshek!?
Immers neen, en die welke in die bedrijven
nog heerscht, moet grootendeels worden
toegeschreven aan de 'belemmeringen welke
de regeering, aan den vrijen bouw in den
weg legden. Van een volkomen niet begrij
pen van den hukligen toestand onze maat
schappij en van onzen volkswelvaart getuigt
de dwang tot het bouwen van een woning
type, van (belangrijk hooger peil, dan het
gemiddelde van voor den oorlog, en dat in
dezen tijd!
Er is gebrek aan huizen, en aangezien in
onze behoeften een woning in noodzakelijk
heid staat naast voeding en kleeding; kan
er geen sprake zijn, voorhands nog van
„overproductie" van of „onderoonsumptie"
in woningen. Br is dus wel degelijk werk,
mits de productie zich maar richt op de ver
anderde behoeften. Natuurlijk is het voor de
meeste industriëen niet mogelijk zich dade-
lijl- aan te passen, zich om te vormen en voor
den handel direct nieuwe relaties aan te
knoopen. Hiermede gaat e enigen tijd ge
paard. In dit tijdperk bevinden wij ons thans.
Hoe eerder men zich hiervan rekenschap
geeft, des te korter zal het malaise-tijdiperk
duren. Wie steeds blijft turen in de oude
richting, helpt daardoor de crisis verlengen.
Er zijn hiernaast nog zoovele factoren,
welke medewerken om die aanpassing te be
moeilijken, zooals o.a. de ontreddering van
de wisselkoeren, waardoor de z g. Valuta-
concurrentie ontstaat, de overheidsmaatre
gelen in protestionistischen geest, waardoor
het aanpassingsproces moedwillig wordt ver-
twiagc, en den drang, vooral der arbaldeis-
klasse, om hun ievenspeil op te voeren, en
hun werktijd te verkorten, hoewel de econo
mische omstandigheden juist bet tegendeel
daarvan eischen.
Over deze factoren in een volgend 'artikel.
PAROUS.
Midlieht Brl«f.
De Basedowsche ziek te.
IL
Wij hebben den vorigeh keer met elkander
besproken de grondslagen van bovenstaande
ziekte en zult u zich herinneren, dat de krop, de
snelle polsslag en de uitpuilende oogen de drie
steunpilaren a. h. w. zijn. Wij willen thans op
<5én en ander wat nader ingaan en beginnen
met het allereerste verschijnsel van dit trias, n.l.
de snelle pols. Is 't aantal polsslagen bij een
normaal gezond menseh in rust verkeerend,
zooals u bekend is ongeveer 65—75 zoo vin
den wij bij een lijderes of lijder aan de Basedow
sche ziekte een veel en veel hoogere polsfre
quentie, ja, niet zelden bijna het dubbele. Het
is duidelijk dat één en ander niet zonder bui
tengemeen hinderlijke gewaarwordingen In de
buurt van het hart ken plaats hebben en zoo
klagen onze patiënten dan ook voortdurend over
een bonzend gevoel in deze streek. Men zou nu
verwachten dat het hart, dat niets anders is dan
een spiermassa door die overmatige functie
veel en veel grooter wordt, sooels wij dit bij
onze spieren en armen en beenen ook zien, wan
neer wij er bovenmfrtig hoog© eischen aan stel
len. Al bljjft deze hartvergrooting «eer lang
uit, toch doet zij xlch af en toe voor in. ernstige
gevallen. In dit verband wil ik uw aandacht ves
tigen op de enorme reserve, die 't hart heeft.
Immers wanneer het tweemaal zoo hard moet
werken als normaal, dan bespeurt men hiervan
geruimen tijd. Ja soms in 't geheel niets. Het-
aelfde verschijnsel treffen wij aan bij onze nie
ren. Wonneer wij ©enige dagen achtereen 4 of
5 maal zooveel drinken als normaal, dan blij
ven onze nieren daaronder even getond en nor
maal.
Om na dit uitstapje op ons hart terug te ko
men zijn 't dus eigenlijk weer de subjectieve
symptomen die in aanmerking komen, dus m.
a. w. het eigenaardige gevoel dat het „voelen
kloppen, van ons hart", dat wij allen wel eer*
hebben medegemaakt, met zich medebrengt
Gaan wij thans over tot onse tweede steun
pilaar, n.L het wijde uitpuilende oog van de(nl
iijder(es), beiderzijds altijd voorkomend. Dege
nen onder u, die wel eens in de gelegenheid
zijn geweest een patient(e) te observeeren, die
dit verschijnsel in eenigszins ernstige mate vei-
toonde zal wel nooit dezen blik vergeten. De
groote wijd geopende oogen, waarvan het wit
in een halven drkel naar voren steekt, de strak
ke staande blik, maken op den aanschouwer een
diepen indruk. Langen tijd heeft men gezocht
naar de oorzssk van dit machtige verschijnsel,
doch, al is zonder twijfel veel licht op de zaak
geworpen, mep is nog niet tot een definitieve
oplossing helaas gekomen.
Het is duidelijk dat een dergelijk uitpuilend
oogv dat voaSï nauwelijks gesloten kan wor
den, gemakksnjk aan allerlei beschadigingen
blootgesteld wdrdt en dus aan een ontstekingv
proces ten prooi is. Meestal loopt één en ander
gelukkig nogatmee, doch wij kennen helaas ook
gevallen, die ^podlottig afliepen, vooral als de
zieke te lang jachtte met zich onder behande
ling te stellen*
Rest ons vopr heden nog het laatste van onze
drie verschijnselen, n.l. de krop. Merkwaardiger
wijze is de grootte van deze lirop zeer wisse
lend. Zoo zien wij aan den eenen kant men-
schen met een nauwelijks opgezetten hals, ter
wijl de beide andere fundamenteele verschijn
selen op een buitengemeen uitgesproken wijze
aanwezig zijn, terwijl a'an den anderen kant de
krop zee$ groot is en de overige symptomen in
een zeer geringe mate zich doen gelden. Het
gezwel kan velschillend van consistentie zijn.
doch meestal is het vaatsysteem er rijkelijk In
vertegenwoordigd, ja zoodanig, dat wij het kun
nen voelen en zien kloppen. Wanneer wij spre
ken over 't bloedvaatstelsel dan denken wij on
willekeurig ook aan een „bloeding" en zoo zul:
ge bij u self denken: „Komt in zoon krop
nooit een bloeding voor Helaas moet ik deze
vraag bevestigend beantwoorden. Ja, 't is selfs
voorgekomen dat de bloeding zoo heftig was,
dat een verstikkingsdood optrad.
Den volgenden keer hoop ik in de gelegen
heid te zijn u \#nf te vertellen over enkele an
dere merkwaardige verschijnselen en tevens den
gemoedstoestand waarin een dergelijke patiënt
verkeert ter sprake te brengen.
DCIV.
Nog altijd hangt het stadhuisvraagstuk er.
Voorloopig is van een oplossing niet veel te
verwachten. Men zegt, dat dc tegenwoordige
burgemeester zeer weinig voelt voor het on
smakelijke en reeds goedgekeurde plan om
op het met veel geld onteigende terrein in
het oude gedeelte van de stad nabij het
Spui een nieuw raadhuis te bouwen. Het
afbranden van de Oranjekazerne heeft een
terrein vrij gemaakt, dat misschien voor
stadhuisbouw geschikt ia. Misschien zeggen
we, omdat aan de ééne zijde een aardig uit
zicht zal ontstaan, aan de andere zijde ech
ter een onaanzienlijke straat laqgs het raad
huis zou blijven liggen.
Het verluidt echter dat aan den architect
de Bazel is opgedragen een ontwerp voor
een raadhuis op dit terrein in te dienon; aan
dezen zelfden architect is indertijd ook opge
dragen een ontworp voor een raadhuis op
het Spui. gereed te maken. Het is dus mis
schien de bedoeling om beide plannen te
vergelijken. Men kan den tijd ervoor nemen
om alle plannen rustig te bestudperen want
in de eerste jaren zal het geld geheel en al
ontbreken om tot de uitvoering van eenig
plan over te gaan.
Trouwens de uitvoering is niet bizonder
ungent. Het stadhuis dat we thans hebben
is niet bijster groot en het grootste gedeelte
van de administratieve kantoren zijn elders
ondergebracht, maar dat is niet zóó heel ver
schrikkelijk dat alleen daarom een nieuw
raadhuis noodig is. Er zijn tal van nieuwe
gebouwen veel dringender noodig dan dit.
Van de finnn< tet lo vraagstukken ia dat van
de voorziening in den woningnood hot meest
urgent. Met een weergaloos gdlheid heeft
de residentie geld geworpen in de bestrijding
van dezen nood. Weergaiooze gulheid zeg
gen we, omdat het grootste gedeelte van dit
geld eenvoudig cadeau is (gegeven en omdat
het gansche woningbedrijf op den duur eeu
enorme strop wordt. Waar het geld zal blij
ven en wie ten slotte in sljn riristje zal
lachen, daarover zullen wu niet opreken
maar de belastingbetalers zullen het onder
vinden. Nog zijn 1103 gemcentewoningen in
uitvoering en staan er ruim vijf duizend op
de nominatie; 6100 te samen dus tegen onge
veer 1200 van particulieren. Nu doet zich het
zonderlinge geval voor dat de nood iq de
middenstandswoningen bijna gelenigd is
cn dat dus de overheid blijft zitten voor het
vraagstuk van de goedkoopere woningen.
Zelfs al zal het met schatten geld gelukken
dien nood te lcingen, het vraagstuk zal blij
ven bestaan indien men aan de gedragslijn
tot nu toe gevolgd, blijft vasthouden. Reeds
vóór den oorlog bestond er voor zeer goed
koop© woningen een noodtoestand. Het is
nu eenmaal onmogelijk woningen te bouwen,
die slechts drie k vijf gulden per weck huur
doen indien men vasthoudt aan do hooge
eischen dio de Woningwet stelt. De hoog©
kosten van onderhoud, de rosico van wan
betaling van de huur zijn toch factoren go-
weest die vroeger reeds de bouwers freeft
weerhouden om op eenigszins groote schaal
rïdkoope woningen te stichten. I)e overheid
gaan helpenop kosten van de belas
tingbetalers. Er zijn gemcentewoningen die
verhuurd wordeft tegen minder dan de helft
van don kostprijs. Natuurlijk is dat een
systeem dat op den duur spaak moet loopen
en de eerste verschijnselen van dit spaak-
loopcn zijn er al want in don gemeenteraad
wordt al geïnterpelleerd over db kosten, die
aan het woningbedrijf worden gespendeerd.
Het is vóór all«s noodig dat ook uit bedrijf
.commercieel wordt opgezet en dat nauwkeu
rig winst en verlies wordt aangegeven. Van
het bedrijf valt thans niets to zeggen omdat
de gegevens ontbreken. Zonderling is het dot
de Raad een voorstel om meer gegevens te
vragen heeft afgewezen.
Dat lijkt zonderling maar wie do geestes
gesteldheid kent van de meerderheid der
raadsleden begrijpt dat deze liever geen
concrete cijfeia zwart op wit zien.
Hoe bet met den woningnood gesteld is,
wordt ons hoe langer hoe minder duidelijk.
Men schermt met allerlei cijfers dio niet te
controleeren en niet to vergelijken zijn. De
gegeven» die men noodig heeft zijn uU de
statistieken niet op te diepen. Waarom Mceft
men niet een bureau geopend waar ieder «lie
een woning zoekt zich kan opgeven met ver
melding van den aard der woning, den
huurprijs enz., die hij begeert. Alleen dan is
het mogelijk oen overzicht te krijgen. De
algemeene cijfers dio thans gegeven worden
zijn bovendien tendentieus al naar gelang ze
van de ééne of van do andere zijde komen.
Hoort men de eene partij dan nadert de nood
zijn opheffing, hoort men de andere, dart is
er nog in geen jaren sprake van.
Grappig is de houding der woningver
huurders die opheffing dor woningwetten
vragen omdat zij zelf die wetten zoo vaak
en op zop ergerlijke wijze overtreden. Do
opheffing dier wetten zal het particulier
initiatief tot -bouwen prikkelen, Jietgeen
alleen zou kunnen zijn indien er dan meer
geld werd verdiend. Van te voren wordt
dus al gezogd dat de huurders flink zullen
moeten bloeden. Waarlijk een goede aanbe
veling om voor do opheffing te strijden!
Wanneer men een goed overzicht van den
stand der wontngvoorzieninig wil krijgen dan
moet men opgeven het aantal gezinnen dat
er in den Haag is en de toeneming daar
van. Maar juist die opgave ontbreekt en drts
tast men met alle berekeningen in het duis
ter. Er zijn er die beweren dat er nog een
achterstand van acht duizend woningen is,
er zijn er die beweren dat dit zeer veel min
der is en dat er in sommige soorten ai over
schot is. Dit is stellig waar, dat in de dure
woningen boven 1000 gld. huur ai veel leeg
staat, zoo zelfs dat men deze al in gedeelten
gaat verhuren.
Over één punt is men het eens: de loonon
der bouwvakarbeiders rijn te hoog eu het
eigenaardigo verschijnsel doet zich al voor
dat er onder deze werkloosheid begint to
ontstaan. Indien dit het geval is zullen de
loonen wel dalen en misschien komt duu
eindelijk de betere tijd. Een omvangrijko
werkloosheid wordt gevreesd wanneer de
bouwvakarbeiders niet spoedig buien dat zij
de eerste schuldigen aan de hooge woninghu-
ren zijn. Nu de Staat zijn subsidieering stop
zet, moot het buigen of barsten en valt een
crisis zeer spoedig tegemoet te zien.
Trouwens het woningvraagstuk zal blij
ven hangen zoolang er niet een groot debacle
is geweest, waardoor hat sinds zes jaar ver
stoorde evenwicht hersteld wordt. De misère
van 19161930 zal zich moeten wreken. Do
huiseigenaren die hun vóór-oorlog-bozit
duur hebben verkocht zijn niet meer te vin
den; de nieuwe eigenaren kunnen zich op
een grooten strop - voorbereiden en juist de
zekerheid dat deze zal komen maakt het
moeielijk om geld te krijgen voor crodiet
of hypotheek. Wanneer do huurwetten ver
dwenen was uileen te wkchten dat da nood
nan woningen langer bleef bestaan on
langer en meer geprofiteerd werd van i
ongunstige-» tiHctand der huurders.
Met ia een geeomptlsesrtt proces dat i
ten aanzien van de huisvesting alspeelt i
het is niet te zeggen hoe lang het afspelend
zal duren, maar dat het ehid oen debaelf
zal sijn voor de eigenaren lijkt
roker. Het geringe aantal verknopingen va:
huizen en net groote aantal pogingen daan-
toe wijst daarop. Wij zien het verloop inef
spanning tegemoet.
HAGENAAR
MODEPRAATJE
Onder de moderne voorjnarskleeding beelaa*
de eenvoudige japonnetjes voor huis en strooi
eene voorname plant».
Het rijn jurken, recht en slecht, niet gepliee
aeerd, niet gedrapeerd, niet bijzonder bevreTkw
Moor se zijn prachtig van unit, vervaardigd!
van de fraaie, nieuwe stoften, die thai* soozeet
de aandacht trekken en sijn mooi te maken mei
een niets van garneering. Als men eene stof van
fijne kwaliteit neemt, laat ons zeggen: van
een meter vijftig breed, dan haalt men se uil
ééne breedte en kan dus een goeden prijs bet
steden.
Ze hebben een plat lijfje, dat even overbli
zoowel achter als vóór en daar ook hier de cel
tuur de voornaamste versiering is, komt -het al
.leen op tijd ter bewerking of op geld aan.
Want natuurlijk sal eene goede handwerkstec
self aan den slag gaan! Tenzij ze niet opriel
tegen een bres in hare beurs, want ook dë
klaar gekocht© rijke ceintuurs moeten kostbarsf
dingen rijn, dunkt me. We krijgen dua, om dë
heupen, niet zóó- laag ate bij de mantels, een»
kleurige, rijkbeweikte ceintuur, waaronder hal
rokgedeelte met ©enlgo ruimte door het btousos
lijfje gevat wordt.
Hebben we fraai donkerblauw «I anderkleurl®
serge of crépestof dan versieren we de heupen
met uiterst smalle biesjes van afstekende stel
te een gloedvolle felle modekleuren. Wë
herhalen die garneering aan den rokzoom e»
willen we eenvoudig dom. dan nemen w4
eene gedrapeerde atofreintuur met lange eins
den, waarvan de schuin© kanssn eveneens mei
biesjes versierd worden.
Wat nu behalve d© ceintuur, aan deze simpel
Ie japonnetjes een élégant aanzien geeft en ta#
vena het économische élement uitmaakt, zijg
de mouwen.
Deze zijn van afstekende ÓMm© stof, die liefzl
doorschijnend of lenpxinsl» zijdeachtig moe*
wezen.
Dit soort mouwen te in pagodevorm vnn orw
deren dus bijzonder wijd, «s zóó lang, dat h|
de hand. halverwege bedekt.
Het lijfje te ook somtijds in kimonovorm
dan lijn op halvè armlengte de vreemde-stofo
mouwen aangezet, die ietwat k lokkig geknlpü
den indruk maken van eagrlenmouwen op eéir
schilderij der primitieven.
Ben dezer eenvoudige japonnetjes kan tot
boven toe dicht geknoopt zijn, met een ohm
slagje aan den hoogen kreng.
De biesjes worden dan vervangen doof smate
Ie rijen veterbandjes, t» worden 4 tot 6-Jorlf
langs de geheele sluiting, welke te 't midden
▼an hals tot rokzoom loopt, gezet. Een bies)*
werkt de Sluiting af en eene ri| knoopen daaré
langs geeft wat 'n gekleed m keurig idéé «a»
dit sfmpele toiletje.
Overeenstemmend met de hooge boord, heeft
het lange mouwen, met arm- en hnndkap, dl#
afstaat en de veteihandgorneering herhaalt.
In dit genre kleedjes, dat enorm veel grdra4
gen zal worden, te eene oneindige varfatio M|
brengen.
Alhoewel dezelfde lijn gevolgd wordt, geeft
m tamelijk diep, torpedovorming décolleté
dadelijk een ander cachet aan. De sfof doet dë
rest. flat afdeden te panden op nndertintigegf
zijden ondergrond mankt er zoowaar een aMere
liefst aVondtoiletje van. Wat men verricht##
kan met loss© panden, wnt men bercékt met aft
stekende banen te plooitjes gelegd, grenst aa»
het ongelooflijke.
Ik zou U nog kunnen verhalen van
hangende panden, dl© ruim aangezet en
één kant afgeschuind, dm vorm van
deleeuwsche tunictr* aannemen. Of van de gov
schulpte randen der rokken en van de rokzcXH
men die oan één kant boven den enkel blijve#
en aan den anderen kant bijna den grond rakett*
Doch daar ik met dit sites het zoo\iitgebreidi
terrein der avondjaponnen zou betreden, zat Of
het daarover liever eens een ander maal hem
4 1 GRACE ALLAN
de toftd
en naa#
ene mklf
D* Frtmaohman,
door
MIES VERSCHUUR.
Hoog In de Zwitsersche bergen was eindelijk,
gen midden Juni, toch ook het voorjaar ge-
iconien. 8n*euw, die sneeuw, die uitgegra
ven geweest was tot menschenhooge gangen,
langzaam, langzaam dan toch geheel weg
gesmolten en, gelijk in het sprookje de schoone
pnnses, zoo was het dorp van sanatoria en zie-
ttnpensions liefelijk uit haar wintersche kleed
«e voorschijn gekomen.
Het was in deze eerste lentedagen dat „de
"anschman" naar Chur "gebracht werd om te
•raven.
Hij woonde al sinds jaren in „Bellevue", maar
Memand kende hem; men wist alleen dat hij
ZT ^amer ,4' dat h'i «Kijd ^d lag en
-Ptvaarlijk' 'was. Hij was in den lóóp der tij-
Jr Yóor de irT,mer wisselende bevolking van het
"e hotel-pension een geheimzinnige, legen-
yebe Persoon geworden; zijn naam zelfs was
tet end' spra,t men van bem, dan was
«nvoudig „de Franschman", want bij over-
PinuLT'8* men dat IPran,ch 8Pralc en uit
hM?ai!!' De van de aangrenzen-
^"iers hoorden hem spms 's nachts pijnlijk
heel voorzichtig an moeizaam
- raam te sluiten of te openen:
vertelden dat dan den volgenden morgen
to#» kUft als 660 zeer bijzonder nieuwtje.
te,L?Akaroerroeteje, zei. dat hij maar zet-
n om *1Mr het bed te laten opmaken
Auti eIken morgen griezelig ver-
Jëto ui »Ü1 Aauw 9tuSc v'eesch moest brengen,
R o* het sao e# het Moed uitpecatc en
dat opdronk; en de portier beweerde dat hij
wel iederen dag een grooten, zwaren br-ef ont
ving, maar er zelf bijna nooit een verzond. Dc
dokter kwam geregeld bij hem; Nipp had eens
op slimme manier getracht hem uit te hooren,
maar de oude Schefler had niets losgelaten, al
leen gezegd dat het beter voor de andere par
tiënten was „monsieur Friscon" niet dikwijls tv
bezoeken. Toen had FrSulein Arohn, die op ka
mer 15 woonde, nummer 20 betrokken, en Mr.
Anslow had den portier verzocht voortaan ds
„Fremdenliste" eerst bij hem te brengen vóór hij
naar den Franschman ging.
In 't laatst van Mei begon de dokter zijn be
zoeken te verdubbelen en de portier en 't kamer
meisje zeiden dat de arme Franschman minder
werd, er uitzag zoo bleek en ópgaf vréése-
lijk. Toen Irtvam er plotseling op een goeden
dag een kleine stille francaiae die hem verpleeg
de, en dit was een mysterie meer te de wei
nig-bewogen gemeenschaj^van het pension.
Ook héar sprak men met en zag men zelden.
Ze aten samen op zijn kamer en alleen 's mid
dags, in den „slaaptijd", ging ze soms het dorp
in of wandelde ze in haar eentje het meer rond.
Ontmoette men haar in de gang of op een por
taal, dan was het een gebeurtenis, die aan tafel
druk en uitvoerig bepraat werd.
„En zei ze iets?"
„Hoe keek ze7'
„Was ze bleek?"
En'ook Sophie werd weer uitgehoord: of die
nieuwe dame óók ziek waa? Neen? Was ze dan
een pleegzuster? Droeg ze wel van die lange,
bonte japonnen? Was ze lastig in 't bedienen?
En hoe noemden ze elkaar daar boven? Och,
och, zou ze dan zijn zuster zijn? Tot ein
delijk de nieuwe «Frcjadeoiiste" kwam en men
althans wist dat zij niet Friscon, maar Cadonau
heette en "óek uit Parijs kwam.
Het was Paul Frost, die haar eens toevallig
ontmoette en later haar en ook monsieur Fris
con wat beter leerde kennen dan de anderen.
Hij stond bij Teppler in den winkel, toen zij ér
binnenkwam, wat bloemen kocht en Juist gelijk
met hem gereed was om weer heen te gaan. Hij
maakte zich bekend als een pension-genoot eu
samen wandelden zij toen terug naar „Belle
vue". Kleintjes stapte ze naast hem voort met
vlugge, dappere pasjes, voorzichtig toch om de
bloemen in heur hand. Ze was zeer beleefd,
maar vteinig spraakzaam. Of ze veel van bloe
men hield, vroeg Paul en dan of re de alpen
rozen ai gezien had, die stonden achter 't huis
van Kaunz. Daar moest ze toch bepaald e
langs wandelen; als ze den weg vóór 't Victo
ria-hotel links afsloeg, was ze er dadelijk. Ze
was ook wel in den goeden tijd gekomen,
met de lente; dezen winter hadden zc hier veel
geleden, alles kounen sneeuw en duisternis.
Even keek ze naar hem op met angstige be
langstelling.
Ja?" vroeg ze toen, „veel geleden? Maar u
ook? U »s toch gezondj"
„Ik geloof, dat hier niemand gezond is," zei
Paul. „Teppler, bij wien u die bloemen kocht,
de doktfr naast hem, en hiér de fotograaf,
die is héél erg. Mijn barbier, onze hotelier, de
jongen van de lift. tot het kleine kamermeisje
toe, ze hebben het allemaal."
„Maar die zijn toch niet,meer wat je zlék
noemt. Of zijn ze allen wel wezenlijk érg ge
weest?" 'vroeg ze schuchter.
,0 ja/ 'zei hij. „Teppler is jarenlang te het
sanatorium geweest, en dokter Adler óók.
Die kuurt soms nog wel eens een paar maan
den. W« hebben allen eerst hoek tijden OP bed
moeten figgen vóór we weer een beetje mee
mochten leven. En wat is het nu nog? Het bed,
de ligstoel, een half uurtje wandelen, en dan het
bed weer,» de stoel, een half uurtje wandelen, en
zóó ga je maar door van de eene dag in de an
dere."
Hij zei het even glimlachend; zij antwoordde
niet, keek met haar fijn gezicht ernstig vóór
zich; maar zij hadden voor één kort moment
hetzelfde gevoeld en waren elkaan nu geen
vreemden meer zooals eerst.
Even later durfde Paul te vragen naar mon
sieur Friscon, hoe^et bem nu ging en wst de
dokter zei.
En toen ze-bij het pension gekomen waren,
bood hij" aan, haar nog een bloemenvaas te
leenen; ze had zooveel bloemen, ze zou ze on
mogelijk aile in één vaas kunnen bergen.
Even Ister kwam hij met het beloofde, num
mer 14 binnen. Een kamer als al dc andere van
het kille hotelletje: een bed, een tafeltje, een"
stoel en een raam. Monsieur Friscon, bleek en
mager, met lang, zwart haar, zat bijna rechtop
in het ledikant tegen een hooge stapel kussens.
De kleine francaise was al met de bloemen be
zig. Ze leek vroolijker dan zog pas ea lachte
toen Paul binnenkwam.
„Onze nieuwe vriend, Arthur," zei ze tot
Friscon, .hij brengt ons nog een vaasje. O, heer
lijk, daar gaat heel wat in. Dank u wel." Paul
kreeg de stoef en hij bleef nog even babbelen
over het weer, over de dokfer, over het pension.
Friscon zat op zijn bed. met levendige, schitte
rende oogen te luisteren, zei soms wel evèn
zacht een woordje mee, en toen Paul, al spoe
dig. om hem niet te vermoeien, weer heenging,
gaf de zieke hem een hand en fluisterde:
,Kom haar nog eens halen om te^ wandelen;
'dis kleine komt me er Una ntet genoeg uit"
Van dien dag af kwam Paul tot grootff
ergernis van Friutein Arohn .dte hem er eriw
stig over kapittelde, bijna eiken namiddag
even kijken bij Friscon en samen wandelden hf
en Berthe dan het dorp door of hty bracht haal
langs nieuwe, pas ontsmolten paden te hef
bosch of bij het kleine, witte kerkje- Maar eM
ken dag had ze grooter lyast om weer thuis M
komen, tot ze tenslotte niet meer meeging. StlM
letjes huilend in een hoekje van den gang vei*
telde ze hein toen dat haar Arthur op bevel va#
den dokter den volgenden dag naar Chur g«
bracht zou worden voor verandering van luchg
het laatste middel misschien nog.
En toen Paul dien avond met Nipp van
wandeling terugkwam, ontmoetten ze op
grooten weg. even achter „Waldhaus" de kleii
ambulance-wagen, die heel voorzichtig
afreed naar Chur.
„Daar gaat de Franachnaa", ari Paul,
hoop dat het hem helpen mag. de
„Helpen! Helpen!", zei Nipp zachtjc* J>i
je dat? Ze brengen Je naar Chnr oa «f te l
ven; dan houden ze hier de lijaten mooi Dl
er meer zoo zien gaan."
Drie weken later kreeg Peul
Berthe, dat Arthur etedeftk gestorven