PLANTA
'BINNENLAND.
FUNSTE
ZïzzZiSr'n'
ör^nZtui^J
DE FUNSTE BOTER
PLANTENBOTER
Uit de Peft.
DB TOESTAND ONZER FINANCIEN.
BEN WAARSCHUW ENDE STEM. 4
Ê3 der Geschriften van de Vareeniging
Vry-Economisclie Staatkunde wordt ge-
door een belangwekkend opstel van Mr.
ven Gijn, waaraan bet volgende wordt
{Radeend t
In de Jeren 19171921 zijn de "bijgaven
Van bet R(jk op een tevoren in de verste
Verte nimmer geziene mate opgeloopen. De
Wrooting voor 1917 (Gewone Dienst) be-
»roeg bij de indiening Sept. 1916 264.7
millioen, do begrooting van 1921 bedroeg,
toen zij door de Kamers wat vastgesteld
niet mindef dan ƒ634.4 millioen of 360.7
millioen meer. He voor 1922 bedroeg bij
devindiening slechts 4.5 millioen meer
daw over 1921 (na vaststelling). De oorza
ken van deze phenomenal© stijging zijn in
hoofdzaak drie in getal. In da eerste plaats
speelt de daling van de .waarde van bet
irefcl een groote rol. Het spreekt vunzelf,
dat do Staat, zoo goed als een onder, alle
zaken, die hij behoefde met het twee (soms
meer) voudige van betgeen zij in 1917 kost
ten, moest betalen en dat <^k de diensten,
der ambtenaren hoogcr moesten worden be
loond. Bij de aanschaffing van goederen was
de Staat aan de marktprijzen gebonden,
ter zake van de belooningen der ambtena
ren had hij meer vrijheid van handelen; de
ze zijn dan ook wat betreft do hoogere
ambtenaren bij lange niet verhoogd in ge-
ijke mate als de waarde van het geld ge
daald was, veelal slechts met 50 ver
meerderd zoodot er feitelijk een verla
ging van die, vergeüjkender wijze toch al
Isge, tractementen plaats had (wat dan ook
In de jaren van hoogcoryuctuur in het par
ticulier bedrijf niet zelden tot het verHes
van goede krachten heeft geleid en vermoe
delijk ook de aanwinst van goede krachten
heeft belemmerd). Natuurlijk zjjn er ook
posten op de Staatsbegrooting, welke niéfc
ioor de duurte stegen b.v. (rente en aflos
sing van de oude Staatsschuld) of niet be
slist behoefden te stijgen (de pensioenen,
die echter toch met 40, zijn verhoogd)
zoodat men niet kan zeggen dat verdubbe
ling der uitgaven onvermijdelijk was.
De tweede oozonk van"de 'stijging der
uitgaven lag in de onjuiste conclusies, wel
ke door de regeerders getrokken werden
uft de sterke stijging der ontvangsten. Na
tuurlijk hing ook deze samen met de waar
dedaling van het geld, maar tevens met na
me in do jaren 1919 en 1920 mfct de reus
achtige hoog-conjuctui^, welke meer nog
dan altijd eenigszins het gevrfl is, voor een
groot deel slechts schijn was. De omstan
digheid, dat de Rijksmiddelen telkens de
raming met vele tientallen millioenen over
schreden, zoude het zelfs voor beheerders
der financiën met een scherpen economi-
schen en flnantieëlen kijk, in een parlemen
tair geregeerd land, dat eerst sedert kort
algemeen kiesrecht had ingevoerd, uiterst
moeilijk hebben gemaakt om een sterke
stijging der uitgaven tegen te houden. Hoe
veel te minder dus wns daarop kans, waar
de teugels van het bewin en in het bijzon
der de sleutels vnn de schatkist werden ge
houden door personen, die wat overigens
hun kwaliteiten mochten zijn, van eisn
scherpen financieelen blik en een degelij-
ken economischen grondslag hunner over-
weging^p weinig blijken gaven.
De derde oorzauk van de stijging der uit
gaven welke in voortdurende wisselwerking
was met de tweede, was gelegen in de al-
gemeene mentaliteit van' de groote massa.
.Slechts ziende, dat de reusachtige crisis-
uitgaven nu op him einde Hepen en zich
geen rekenschap gevende, dat deze voor
liet overgroote deel niet uit het nationaal
inkomen doch uit het nationaal ver
mogen waren betaald (wat natuurlijk niet
goort kon duren) meende zij, dnt na de
ontberingen, welke de oorlogstijd voor vele
menschen en instituten had medegebracht
nu een tijd van rijkelijke verzorging van al
lerlei algemeene en groepsbelangen kon
kometj en dus ook moest komen. Het on
geduld om spoedig tot betere toestanden
voor allen te komen, dat. zo° Vflak
en met name sedert het «ttvde van de vori
ge eeuw de rustige en blijvende ont
wikkeling in goede richting had tegenge
houden, was sterker dan ooit, mede onder
den invloed van schijnbare overwinningen
In naburige landen van de bezitters van een
belangrijken productiefactor (handenar
beid) op die van de anderen productiefac
toren (kapitaal en hersenarbeid) bij de ver-
deeling van, het product.
Onder dat verkeerde inzicht van de wer
kelijkheid ontstond een algemeene bewe
ging om al, wat voor den oorlog om finan-
tieële redenen slechts schoorvoetend ter
hand was genomen of voorhands was uitge
steld, wijl niet alles tegelijk kon geschieden,
nu opeens naar den wensch van groótere
ol kleinere meerderheden ja soms minder
heden in te richten. Onderwijs, sociale
verzekering, hygiënische maatregelen (met
name woningbouw waarbij over het hoofd
wend gezien dat een tijdperk van groote
vchoarschte niet het meest geschikte was
voor sterke verhooging van de eischen)
buitenlnndsche betrekkingen, kunsten en
wetenschappen, voorlichting van handel en
nijverheid, bij al die zaken werden deside
rata vervuld, welkepmeii in begin 1914 zelfs
(dat ernstig had durven noemen. En zulks
terwijl da vervulling thans (zelfs als men
rekening hield met de gedaalde waarde van
he« geld) veel meer moest kosten in ver
bond meteen kort eren arbeidsduur en een
groote kapitaaLschaarschte, en terwijl ons
land sedert 1914 als men iets verder
Ujkt dan da ebeolute cijfers der statistie
ken in werkelijkheid verarmd was, het
geen zich onder meer uitte in de noodza
kelijkheid om omstreeks 90 millioen per
(jaar aan belastingen te heffen, eenige al
leen om de rente en aflossing (binnen niet
el te langen tijd) van da crisisleeningen te
betalen.
Er is in den loop der genoemde jaren
van sommige zijden telkens tegen de op
drijving der uitgaven en de onjuiste opvat
ting van de stijging der middelen als ieta
blijvends gewaarschuwd, niet in hot minst
•oen ln September 1920, moment, v/aarop
al duidelijker begon te worden dat de wel
vaartsstijging slechts schijn was, een ver
hooging der begiooting mat 156 milHoen
werd voorgesteld (een v/rhooglng dil tij
dens de behandeling nog met tientallen
millioenen steeg). Het is editor, gegeven do
algemeene mentaliteit en de uiterst bedrie-
golijkef schfjn, die de werkelijkheid verborg,
ter nauwernood te verwonderen, dat die
waarschuwingen in den wind geslagen wer
den. Geen der parijen in het parlement
heeft immer een ernstige waarschuwing
doen hooronde economie was nu eenmaal
bij velen, zij het ten onrechte, in een kwa
den reuk geraakt, omdat wat zij voorspel
de wel eens veel later uit kwam dan de
voorspellers gedacht haddende meening,
dat het maar uitsluitend een kwestie van
goeden wil was om met eenige pennestre-
ken aan allen meer rust en tegelijk meer
welvaart en betere verzorging op elk ge
bied te verschaffen was té algemeen en had
té zeer den schijn voor zich.
Het is nu eenmaal een feit, dat in den
tegenwoordigon tijd alleen zeer sterke re
geerders, met®een scherpen bUk en, die des
noods bereid zijn hun eigen positie en die
hunner partij (dit laatste tijdelijk) op te of
feren, als zulks noodig is om in te gaan te
gen ulgemeene verdwazing welke tot groo-
nadeel voor allen moet uitloopen, terug
kunnen houden van een opdrijving van do
staatstaak, als wij thans te zien hebben ge
kregen. En tevens is het een feit, dot de
grondslagen onzer partijformatie weinig
geschikt zijn om zulke regeerders te ver
krijgen. Van de zijde van het parlement is 'n
ernstig waarschuwend woord, dat niet van
de Regeeringstafel gesproken wordt, be
zwaarlijk te verwachten. Men moet reeds
tevreden zijn als van die zijde de moed
wordt betoond om der Regeering bij te val
len als deze karakter toont door tegen een
gevaarlijke psychose der massa in te gaan.
Sléchts krachtige beheprders der finan
ciën, gesteund door ambtgenooten, wier
verantwoordelijkheidsgevoel nog iets meer
van hen eischt Aan dat zij wenschen bij hun
aftreden te kunnen wijzen op het vele, dat
z ij tot stand hebben gebracht, (m.a.w. die
zich niet alleen Minister van dit of van dat.
s. maar in niet mindere mate verantwoordelijk
lid der Regeering gevoelen) kunnen de rem
doen werken en voorkomen^ dat het staats-
financiewezen in dolle vaart de plaats na
dert waar een stelle helling gioot gevaar
medebrengt.
Wat verre echter van in handen van zulk
een krachtige remmer te zijn was het fte
nancieele beleid in de ofgeloopen jaren iï»
die van een bodemloos optimist. Het was
zijns inziens niet voldoende, dat de midde
len van zelf sterker dan ooit stegen, da
schijnbaar ruim voorziene pot, waar alles
uit kon worden betaald, werd van 1918
1921 nog met 100 millioen aan nieu
we belastingen, versterkt in het bij
zonder met de zulke, die kapitaalvorming
belemmeren en Steuerflucht in de hand
^werken.
Dat, waarvoor buitenstaanders, die niet
medcgesleept werden in£le algemeene roe»
(misschien hadden zij 9 wel gedeeltelijk
te danken aan het feit, dat zij buitenstaan
ders waren) hebben gewaarschuwd is wer
kelijkheid geworden. De betooyerenden
schijn is verdwenen. Wij staan voor de wer
kelijkheid van belastingen, die naar aller
meening niet meer op te voereh zijn
tegendeel, willen wij weer op den goeden
weg komen, verlaagd moeten worden
en tegel ij kèrtijd voor enorme tekor
ten in de eerstkomende jaren. Dat voor
1922 geraamd op 48 millioen zal onge
twijfeld veel hooger zijn door tegenvallen
van de ramingen der middelen. Men is niet
pessimistisch, als men hiervoor 30 millioen
aanneemt. Eenige bezuinigingen mogen op
de verschillende hoofdstukken der staats
begrooting zijn en worden aangebracht, te
zullen zeker niet de som van 7 millioen
bedragen, welke aan de begrooting is ioa
te voegen wegens de nieuwe pensioenwet
ten. En een volgend jaar Men kan be
zwaarlijk indenken, tot welke tekorten wij
zullen komen, als de inkomstenbelasting,
die thans nog op de oude lauweren (inkom
sten van 1920 en 1921) rust, zich gaa*
atmpassen aan de algemeene depressie en
av dan tevens de pensioenwetten met hoo-
géve tegemoetkomingen kpmen en nog een
15 h 20 tal miHioenen per jaar zullen zijn
uit te trekken bi verband met de vrijwilH-
ge oudertfemsverzekering, terwijl automa
tische stijgingen der uitgaven, samenhan
gende met de toeneming van de bevolking
en dergelijke omstandigheden, hun gewone
gang zullen gaan. Van verschillende zijden
is van tekorten van 100 millioen en meer
gesproken en te pessimistisch schijnen die
getallen zeker niet.
Men zegge nu niet„laat die tekorten
maar een paar jaren bestaan, wij kunnen
ze niet door belasting aanvullen. Want wij
zullen ze moeten aanvullen en zullen ze
ook aanvullen, zij het dan niet ingeld dat
wij of een fabrikant voor ons naar den
fiscus dragen. Er is een andere wijzevan
liftten, die den naoni niet dragen maar
het tóch inderdaad is t.w. papieren ruilmid
delen maken, waardoor alle ruilmiddelen dat
wij bezitten of dat wij te vorderen hebben
van anderen, in waarde daalt.
Tekorten, worden, indien niet op andere
wijze, automatisch door leeningen gedekt
en deze kunnen tot zoo groote bedragen als
ons land thans voor voorlpige dekking der
buitengewone dienst zal noodig hebben als
de financieële koers niet Reheel vrandert,
slechts worden verkregen bij de Nederland-
sche Bank, die zich door de drukpers geld
kan en mag verschaffen, zoolang haar bil-
jett enniet tot vijfvoud van haar goudvoor
raad «Li. thans ongeveer 3 milliard (aan
biljetten) gestegen zijn. Die papiercreatie
beteekent, zij het voorloopig in hef klein,
hetzelfde als .wij in Duitschland, Frank
rijk en België zien n.l. sterke waardedaling
van het geld, Waaronder vooral lijden wie
vaste geldinkomsten hebben en rentegeven-
de vorderingen in geld op hun medebur
gers of publieke lichamen bezitten.
Men wiege zich niet ip slaap met het
vooruitzicht, dat, pu Amerika eenmaal be
gonnen is, het ons wel zeer vele honderden
millioenen xaP bezorgen. Want vooreerst
moet daarvan dan rente betaald worden,
afstaan aan Amerika. (Wat slechts ^en voor-
doel kan zijn in de oogen van hen die
nen dat door uitvoeren van waren een
land rijk en door invoeren arm vtyrdt, zon
der zich rekenschap te geven dat rijkdom
alleen in goederen bestaat en afgifte «laar-
van nooit zin heeft dan om meer waarde
volle in ruil te krijgen.) Maar daarenboven
zal Amerika niet zoo mal zijn om op den
duur groote bedragen te leenen aan een
land, dat boven zijn krachten leeft. Het ie
«lus, willen wij niet niettegenstaande de da-
Ung der prijzen op |j| wereldmarkt in een
ontzettende duurte vervallen, ais in de'
meeste nabuurlanden heerscht voor wie ef
niet in buitcnlandsch geld kan rekenen, vol-
etrekt noodig, «iat thans reeds ten spoe
digste op financieel gebied het roer omge
gooid Worde. Wij moeten in zeer hooge
mate op onze uitgaven besnoeien om deze
met onze «falende inkomsten in evenwicht te
brengen en nog liever om onze belastingen
te kunnen verlagen, opdat er weer uitzicht
ontsta op langzamen opbloei van onze wel
vaart. Het gaat niet om eenige milKoenen,
die met minder royale opzet der bureelen
enz. zijn te vinden, doch om vele tientallen
millioenen, «lie slechts te bezuinigen zijn
door alle takken van staatsdienst in
krimpen. Dat zal honderd maal moeilijker
zijn <lan het was om ze uit te breiden. Men
stuurt nu eenmoal op finandeëel gebied in
vijf minuten meer in den war dan men in
vijf jaren weer in orde kan maken. Maar er
is geen keuze.
Breede kringen van het land gaan zulks
inzien, de regeeripg begint van «ien emst
van den toestand Iets te gevoelen. De Twee
de Kamer helaas let nog veel meer op kie
zers dan op guldens bij het begrootings-
werk. Het schijnt ontzettend moeilijk om
uit den droom, waarin men een gouden re
gen zag neerdalen, wakker te worden. Toen
de Eerste Kamer, op grond van den bijna
wanhopigen toestand van 's lands finan
ciën, een uitgaaf van zeven millioen méér
in het loopende jaar en veel meer millioe
nen méér in volgende jaren afgestemd had.
terwijl onder de nfstemmers alle burgerlijks
partijen vertegenwoordigd waren, en «laar-
na een halsstarrige minister het ontwerp,
nagenoeg ongewijzigd, weer indien«le, vond
niet één lid van de Tweede Kamer het noo
dig om do ernstige finandeele bezwaren
van hun partijgenooten aan de Overzijde
van het Binnenhof ook maar een woord
waardj^ te keuren/
Het is dus hilK'gst n«>odig, «lat bij «ie aan
staande verkiezingen het nu eens de kiezers
zijn^idio toonen hun taak met ernst op te
vatten en slechts hun stem uitbrengei^op
aaas^/or"
Ingezonden Mededeelingen.
3VERVANGT®
VOEDZAAM HEFBLLiK
PVOQRDEELICi
'1404 22
personen, die niet voor den ernst van den
toestand de oogen zoo hard mogelijk «licht-
knijpen. Op personen, die politieke partijen
slechts beschouwen als een onvermijdelijk
kwaad in «ien parlementairen regeering»-
vorm, onvermijdelijk om het publiek be
lang te kunnen dienen, maar dan ook nim
mer een doel op zichzelf, voor welks be
lang het publiek belang mag worden opge
offerd. Op personen, die inzien, dat vleien
van de menigte, door nu eens hier dan eens
daar met publiek geld kleine of wellicht
wat grootere wonden te helen, in deze tij«len
beteekent den patiënt blootstellen aan <le
ellende van een langzame maar zekere uit
tering, zoo als wij dat in naburige landen
zien, waar ,pien tengevolge van de oorlogs-
verarming en de zwakheid der regeeringen
al heel veel lager staat op het hellend vlok
dan wij, gelukkige vooralsnog doenop
personen, die een en ander niet slechts jn-
zien, maar die tevens de consequentie moe
dig aanvaarden, «iat het, hoe dan ook, met
de geneeswijze, die den patiënt in zijn hu-
meui houdt moor hem ten grave doemt, ait
moet zijn.
Berichtoa.
I DE KONING VAN ZWEDEN TE
AMSTERDAM.
Naar wij vernemen, zal het semi-offi-
cieele bezoek, dat de Koning ven Zweden voor
nemens is aan de Koningin te brengen, plaats
hebben op Donderdag 4 Mei e. k. en sal de
Koningin «ien Koning ten Paleize te Amsterdam
ontvangen.
Toelating tot het reserve-kader bij de
onbereden korpsen.
Krachtens Koninklijke machtiging is de tweede
alinea van art. één van het Kon. Bésluit van 21
Maart 1912 no. 22 (V. B. U. blz. 2641) voor
loopig buiten werking gesteld, zoodat bij de
onbereden korpsen thans kader-reservisten kun
nen worden aangenomen ongeacht den dienst
plichtigen leeftijd of welke verhouding ten aan
zien van den dienstplicht ook.
De aan te werven psrsonen behooren slechts
te voldoen aan art. 7 van het K. B. van 8 Mei
1906 no. 96 (V. B. U. Wz. 1589) vcmw zooveel
do infanterie en de vesting-artillerie aangaat en
ann art. 7 van het K. B. van 31 Oc*. 1906 no. 27
(V. B. U, blz. 1542) voor wat de genie betreft
TENTOONSTELLING TE KOPENHAGEN.
I Bij Kon. Besluit is ingesteld, voor «le voorbe
reiding en organisatie ©ener Nederlandsche ten
toonstelling te Kopenhagen, te houden in den
loop van «ien aanstaanden zomer, een algemeen
wat beteekent dat wij groote massa'a van comité, bestaande uit de heerenmr. M. W. F.
onze* arbeid zonder aequhratent moeten - Treaty oud-Minister van Financiën, 'aGraven-
hage, voorzitterdr. C. J. K. I on Aalst,
«ient van de Ned. Hnndel-MaaHdüppij, Amster
dam Arn. S. van den Bergh, president-commis
saris der N. V. van den Benin's fabrieken,
's GravenhageG. J. H. B. Bodnwes, directeur
der N. V. Lobitsche Scheepsbouw-Maatscliappij
vJt Gebrs. Bodewes, LobithF. L. van der Bom,
voorzitter der Vereeniging 'van Christelijke
Werkgevers, Amsterdam; F. W. Brnat F.Wzn.,
directeur van F. W. Braafs Koninklijke Fabriek
van Metaalwerken, 's GravenhageP. M. Co-
chius, directeur der N. V. Glasfabriek „Leer
dam", v.h. Joekel Mijfissen Co. LeerdamV.
R. y. Croesen, voorzittèr van het'Kon. Ned.
'U w-Comité, 's Gravenhage G. H. Cro-
der firma H. Th. Crone, AmsterdamW.
R ^Lroockewit, voorzitter van «Ie Kamer van
Koophandel, RotterdamTh. F. A. Delprat, alg.
secretaris van den raad van beheer «Ier Ver-
eeniging „Koloniaal Instituut", Amsterdam
prof. mr. P. A. Diepenhorst, voorzitter van den
Chr. Boeren- en Tufnder*bond, ArasterdamW.
B. Dresselhuys, «iirecteur tier N. V. Vereenigde
Hol landsche Sigarenfabrieken, s Gravenhage;
(nr. P. Droogleever Fortuyn, wethoudef van
's Gravenhagemr. M. I. Duporc, administra
teur, chef der afd. Kunsten en Wetenschappon
van het Min. van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen, 's Gravenhage ir. J. van Dusseldorp,
voorzitter der Ver. Netter lnmilsdh Fabrikaat,
's GravenhageJ. B. van Dijk, voorzitter van
«ie Alg. R.-K. Werkgeversvereenigin% 's Gra
venhage F. H. Fentener van Vlissingen, «iirec
teur der Steenkolen Handelsvereeniging
UtrechtE«L Gerzon, lid «Ier fintla Gebr. Ger-
zon's Modemagazijnen, AmsterdamA. J. M.
Goudriaan, lid der firma van Nievelt, Goudriaan
Co., RotterdamJ. van Herwijnen, «Hrectapr
der Eerste Ned. Schoepsverband-Mantschappij,
's GravenhageJ. G. Hibmn, voorzitter* van de
Vereeniging van Zuivelfobrikanten in Neder-
Ian«L SneekG. R Hintzen, lid der firma R.
Mees Zoonen, Rotterdam J. B. van der Hou-
ven van Oordt, voorzitter van den raad van be
heer der Vereenigde Nederlandsche Scheep-
vanrt-Maatschappijen, sGravenhage; dr. H. F.
R. Hubrecht, voorzitter van het Koloniaal Insti
tuut, AmsterdamAlphonse van Ierse!, direc
teur der Kwattafabrieken Breda P. C. Jonge-
neel, voorzitter van den raad van bestuur der
Nederloiuische Maatschappij voor Sdurepvnnrf,
Handel en Nijverheid (Furness Stokvis), Rot
terdam; Anton Jurgens, voorzitter van de di
rectie van Anton Jurgens, Vereenig«le Fabrie
ken, Nijmegenir. J. A. Kalff, lid van 4e di
rectie «Ier Nederlandsche Spoorwegen, Utrecht;
Joh. Ketjen, directeur der Maatschappij voor
ZwavelzuurberekKng v.h. G. T. Ketjen A Co.,
Amsterdam M. C. Koning, «Iirecteur dék Stoom
vaart-Maatschappij Nederland, AmsterdamA.
G. Kröller, lid van «ie firma Wm. H. Müller
Co., 's Gravenhagemr. J. T. Linthorst,
Homen, Commissaris der Koningin in Drente,
Assen; dr. J. A. A. M. van Loon, lid van de
Eerste Kamer, 's Gravenhage; Simon A. Maas,
voorzitter van het Verbond van Nederlandsche
Fabrikantenvereenigingen, 's Gravenhage; ir.
Th. J. Mnnsholt. inspecteur van den landbouw,
hoofd van den buitenlandschen landbouwvoor-
lichtingsdienst, 's Gravenhage; «ir. J. A. Ne«Jer-
bragt, administrateur, «hef der directie van Eco
nomische Zaken van het Ministerie van Buiten-
landsche Zaken, 's Gravenhage; mr. F. S. van
Nierop, oud-directeur van de Amsterdamsche
Bonk, Amsterdam; Bern. L. A. M. van Ogtrqp,
directeur der N. V. Likeurfabriek Wijnand Foc-
kink, Amsterdam; mr. A. G. A. ridder van
Rappard, voorzitter van de Ned. Landbouw-
Handelsknmer, Hel; Jhr. mr. G. L. M. H. Ruys
de Beerenbrouck, voorzitter der Ned. Heide
maatschappij, Maastricht; W. Ruys, lid van «ie
firma Wm. Ruys Zonen, directeur «Ier Stoom
vaart-Maatschappij RotteTdamsche Lloyd, Rot
terdam; J. Rypperde Wierdsma, president-di
recteur der Ned.-Amerikaansche Stoomvaart-
Maatschappij, Rotterdam; E. L. C. Schiff, dir.
van do N. V. Ing. Bureau v.h. E. L. C. Schiff
(RÉbberfebr. Vredestein), Loosduinen; mr. J.
Smit Azru, directeur der Kon. Maatschappij „de
Schelde", Mkklelburg; A. Spanjaard, voorzitter
van het Centraal Industrieel Verbond, 's Gra
venhage; F. Stokvis, consul van Spanje, pre
sident-commissaris van de Handelsmaatschap
pij R. S. Stokvis Zonen, s Gravenhage; mr.
A. G. N. Zwart, voorzitter van de Intern. Ver
eeniging voor de Rubbercrultuur in Ned.-fcndië,
s Gravenhage; mgr. Q. J. Terpstra, secretaris
der Ver. van Ned. Werkgevers, 's Gravenhage;
J. Th. Verheggen, voorzitter van chrn Ned. Boe
renbont!, Buggenurn; Oscar Verheggen, direc
teur der Naaml. Venn. „Het Steel", Fabriek van
Rijstvlokken, Roermond; mr. G. Vissering, pre
sident van de Nederlandsche Bank, Amsterdam;
A. C. Volker, te 's Gravenhage; Th. van Voort-
huysen, administrateur, chef van de le afda
ling van het Ministerie van Koloniën, 's Grave«w
ha ge; jhr. J. van Vredenburgh, voorzitter va»
het Stamboek van het Nederlandsche Trekpaard
Cappeflen (België); <hr. F. G. Waller, president
directeur der Nederlandsche Gist- en Spiritus
fabrieken, Delft; dr. E. van Weideren baron
Rengers, secretaris tier Vereeniging „het Frie-i
sche Run<Jvee~stamboek", Usbrechtum; W.
Westerman, president van de Rotterdamsche
Bank vereeniging, 's Gravenhage; H. Wibbens,
hoofdinspecteur van het NederL Rundveestam
boek, 's Gravenhage; J. H. Wihon, directeur «Ier
N. V. Wilton's Machinefabr. en Scheepswerf,
Rotterdam; L Ussel «Ie Schepper, dir. der Kon.
Ned. Stearinekaarsenfabriek „Gouda", Gouda.
Het dagelijksch bestuur, bestaat uit de hee
ren J. Gerritsen, oud-directeur der Javasche
Bank, 's-GrevenhageW. Graadt van Roggen,
secretaris-generaal der Nederlandsche Jaar
beurs, Utrechtmr. J. H. van Hasselt, voorzit
ter van «Ien Bond van Eigenaren van Neder 1.-
Indische Suikerondernemingen, V-Gravenhage;
F. K. J. Heringa, chef der afd. Handel van het
Ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel,
'«-Gravenhage; dr. P. van Hoek, directeur-ge
neraal van den landbouw, 's-GravenhageP. J.
de Kanter, voorzitter der vereeniging „Nedei-
land in «fen Vreemde," 's-GravenhageC. R.
Th. baron Kraijenhoff, chef «Ier afdeel ing Publi
citeit der Nederlandsche Spoorwegen, Utrecht;
Emst H. Krelage, «xiderraomtter van den Ne-
«ierl. Tuinbouwraad, Haarlem; A. A. Nenger-
man, hoofddirecteur «Ier Utrechtsche Levens
verzekering Maatschappij, Utrecht; dr. F. E.
Posthuma, oud-Minister yan Landbouw c.a„
voorzitter van de Ned. Maatschappij voor Nij-
verh. en Handel, voorzitter ven «ien Alg. Ne«L
Zuivel bond (F. N. Z.) 's-Gravenhage; J. M. van
den Stempel, lid der firma Feldmann en Co„
AmsterdamIr. J. A. Stoop, voorzitter van de
NedL Verpeniging voor TentoonsteNingsbefmw
gen, 's-Gravenhage; Paul den Te*, directeur «Ier
Kon. Ned. Stoomboot Maatschappij, Amstei-
«JamP. W. C. H. baron van Tuyü van Seroos-
kerken, voorzitter van de Alg. Ned. Vereent*
ging voor VrcetadeWnfenveike
Het uitvoerend comité bestaat uit <U
C. R. Th. baron Kraijenhoff dial
blidteit der Nederlandsche
Utrecht, voorzitter; W. Grandt van
secretaris-generaal der Nedetlamfcche J*
beurs. Utrecht, secretarisA. A. Nery^J8*
hoofddirecteur der I^venavenwéceringsJ^
schappij „Utrecht", Utfecht, penninimifwi^
dr. L P. de Costpiino de Buasy, diS^?»
afd. Handelsmuseum van het Koloniaal
tuut, Amsterdam; prof. J. C. van Eerde diiwï
teur van de afd. Volkenkunde van het KolonUi
Instituut, AmsterdamJ. W. Hart land,
teur der Nod. Landbouw Handelskamer, VGrZ.
venhageJ. de Jong, referendaris by de .«j"*
ling Handel van het Ministerie van Landbo*
enz., 's-Gravenhage; prof. dr. J. J. van LooW
«iirecteur der afd. voor tropische hygiine^jf
h^t Koloniaal Instituut, AmsterdamH. p n
Snoek, secretaris der Ned. Vereeniging
Tentoonstellingsbelangen, 's-Gravenhage; \r"f
L. Utermarkt Jz., w.i., ingenieur aan 'de gU
Handelsmuseum van het Koloniaal Insthe»'
Amsterdam; prof. W. Vogelensang, hoogleed»
aan «ie Rijksuniversiteit, Utrecht.
Het algemeen comité wordt gemachtigden
gewenscht een eerecomité in te stellen.
De voorzitter van het algemeen comité woidf
gemachtigd om in overleg met de leden van hef
dagelijksch bestuur een voorzitter en ondervoow
zittcr uit. hun midden aan te wijzen en voor be«
paalde aangelegenheden, de deelneming van
Nederland en koloniën ann de tentoonstelll»
betreffende bijzondere commissies in te steil*
en «ie leden van «lie commissies te benoemen.
In Juli en Augustus zal «le tentoonsteflta
worden gehouden
OPENBARE EN BIZONDERE UOHRIEfc
DE SCHEURING IN DE R. K. STAATSPARTU,
Het dagelijksch* bestuur van den Algeme»
nen Bond von R. K. Kieskringorganisaties in
Nederland heeft, naar de katholieke bladen
melden, onder het motto „Sluit de gelederen''
aan de besturen der R. K. Rijkskieskringorga*
niskties een circulaire gezomien, naar aanleiding
van het besluit tot afscheiding in de vergadering
van 7 April te Utrecht genomen. In deze circin
lairo wordt o.a. gezegd
„Moet het katholieke kiezersvolk van Neder*
land, en in het bijzonder de katholiek georganli
seerde kiezers, moeten zij zich laten oritmoedi*
gen door he( afkeurenswaardige, dat op 7 April
is geschied? Allerminst I
„Wij zijn en blijven de ééne, katholieke Staal»
partij, omvattende 't geheele Roomsche volk,
van hoog tot laag, rijk en arm, lederen stand
de partij, binnen welke, met uitsluiting van alls
eenzijdige politiek, de belangen van allen be*
hartigd worden.
„Het karakter onzer volkspartij wordt niet
in het minst door afscheiding van eenige pen
sonen aangetast.
„Aon allen vragen wij thans, dringender dM
ooitsluit U hecht aaneen I
„Wij zullen onze eenheid, gebouwd op ds
katholieke beginselen, dat groote goed, ver*
worven na vele jaren van harden strijd en bit*
tere ervaring ons niet loten ontnemen dooï
qgnige malcontenten over stoffelijke zaken!
„Het Dagelijksch Bestuur vraagt thans krach*
tige en werkdadig* medewerking van allen, ait
alle kringen onzer katholieke bevolking Ja,
vooral uit de hoqgere kringen vragen wij op*
rechte en hartelijke samenwerking met de ande*
re katholieke volksgroepen, opdat zéé, dooï
sterke eendracht, de heerschende crisis het spoe*
digst zal doorstaan zijn. Nu kan ieder propa*
gandist zijn voor de eenheid onzer katholieks
partij, door in eigen omgeving en in eigen kring
die eenheid te verdedigen, duidelijk en onom*
wonden, Jrank en vrij, de principiëele politie!
te stellen boven gr oeps- en belangen-politiek.
,Jn het bijzonder doen wij een beroep op U
leden der Rijkskieskringbesturen, die thans nog
meer dan vroeger eene zoo verantwoordelijks
taak le vervullen hebt. Geeft krachtige leiding
in uwe respectieve kieskringen, geeft vooflicb
ting aan de besturen der locale kiesvereenigin*
gen omtrent hetgeen geschied is, en wat daan
tegenover onzerzijds geschieden moet, bevoN
dert de propaganda, aan de hand mede van hef
katholiek staatsprogrnm, zooveel in uw vermo*
gen is, weest actief, beseffend welke groote be*
langen er op het spel staan."
Naar de Res. bode meldt, kwamen de voor*
ma lage Cranenburghers te 's-Gravenhage, 4
wj. diegenen onder hen, «iie in geen geval van
de katholieke partij willen afscheiden. Dinsdag*
avond nogmaals bijeen, om hun houding te b«4
palen.
Een officieel communiqué verscheen alsnog
niet, maar, naar het blad ter oore kwam, heb*
ben zij besloten, voorloopig een band aan té
houden en dan te werken in dezen geest, dat rij
krachtige pogingen in 't werk zullen stellen, o«l
den hoogeren standen politiek besef bij te bretw
gen en te zorgen dat «leze zich voortaan met
het leven in de kiesvereeniging zullen bemoeien)
Bond van soc.-«iem. vrouwenclubs.
De Bond van soodem. vrouwenclubs heeêf
te Amsterdam, onder leiding van mevrouw Sam
nejv-Sannes, zijn jaarlijksche vergadering gebom
den. Na «Ie opening kreeg mevrouw Wibeut <M
eere-presidente, het woord. Na«lat «pr-
gezegd voor «le bewijzen van belangstelling, teg
gelegenheid van haar jubileum, wierp z'j
terugblik op het afgeloopen jaar en besprak B|
vervolgens «ia taak «ier vrouwen io verband
de komende verkiezingen.
Een motie van het bestuur, waarin «teWJl
wordt uitgesproken, dat het uitstel van de WJ
handeling van het ontwerp-Vkxrtwet er toe m
leiden, «kt deze wet niet meer aan «k orde
komen en zeker niet zonder «kt de vrouwe» I
<k gelegenheid zijn geweest haar oordeel
deze wet te doen kennen, werd nuk algemw*" j
stemmen aangenomen.
Uit het jaarverslag van de seCTetaiess»
«kt de bond thans 123 clubs of r
tymmifgwfi met 4269 ledaft telt.
NED. UITVOER-MU.
Onder voorzitterschap van den Rres
commissaris mr. «Ir. Ant. van Gijn
Haag de algemeene vergadering ran aBr
houders der Nederlandsche IBtvoermaetf
PU gehouden.
Behoudens goedkeuring van den m*n
financiën werd de balans en verHew» «n
rekening vastgesteld en het divhlend over i
bepaald op 5 pO., zijnde 68730 r
aandeel en ƒ2730 per onder aandeel. j
Aan het «Joor de dbectie uit^J>ra«mte^ JorT j
verslag wordt o.n. het volgende onWeeno.
Weid reeds ten vorige jnre geedwd
1
egperiods, mede tengevolge van het on-
1 vmmmé, uiteraard nog
De getalsterkte der b(j de maatschappij in
Uentf stfmk personen, welke 1 Januari 1921 be-
Irocg 148, was aan het «inde dee jaara terug-
pbrscht op lt.
Moest er reeds ln het vorig verslag op gewe
ien worden dat de toestand voor den Neder-
endsdten «Hvoerhaadel niet bijster gunstig was,
bi den loop van 1921 accentueerde die ongun-
itige conjunctuur zich meer en meer, terwijl ook
k adgemeene economische depressie zich nl-
lenau scherper afteekende.
Nog steeds werkte zeer remmend op den
pitvoer de lage valutastand der ons omringende
■enden, alhoewel voor nagenoeg alle artikelen
Me fel dk landen geldende invoerverboden wet-
pn opgeheven, terwijl voorts, voor het verkrij
gen van invoer uit den vreemde tegen ruilobjec
ten, de bemiddeling der maatschappij niet meer
jwas verekcht.
Het bezit der maatschappij aan Duitsche
jichatkistbiljetten, bij den aanvang van 1921 nog
•dres zullen zenden aan de regeer ing en rui
,uikn
i—j« J -"'"""k i»i nov
Y 21,550,000 beloopende, was einde van het
Var dp f 2,150,000 teruggobracht. Terwijl reeds
jrerleden jaer werd afgeschreven een bedrag van
V 9,000,000 dat men moest prijsgeven in ver
hand met «le ^overeenkomst met Oostenrijk en
Hongarije, werden door onze regeering en die
van frankrijk onderhandelingen gevoerd nopens
Mn verlenging met vijf jaar, dus tot 1 April
027 ten opzichte van het aan Frankrijk ver
strekt crediet ad 30 millioen gulden.
Aan het einde dee boekjanrs was het bezit
N-*«rlan<kch Kh0tW,tp,p(„
tot rI7,075,000 aangewassen.
Als batig saldo der exploitatie blijft, nadat
voor het volle bedrag der vordering op de Sui-
kervereeniging in likwidatie en der eventueel
een de procedeerende groentendrogers nog te
effectueeren slotuitkeering van 50 pet. der ex
tra heffing reserve is gemaakt, alsook voor die
vorderingen, waarvan de oninvorderbnarheid
lriet vaststaat, een bedrag ad ƒ1,599,466.4914.
V„„'. Prinselijke rijde,
datworden,
Er l°*r d1
„rr™ «au hot snmenatelien
tM-Wn hlatomchen optocht, l«rw«l verder in
IL.
Het atnndbeeld van president Steyn.
Het standbeeld van president Steyn is od riin
oakornerTMeT!l S,ntio™'PW" Deventer, enn.
gekomen. Met de oprichting wordt gewach» oo
enTnV*n T* ,bceldho'™" Toon Dupuis
Do onthulling ral oind. Juni plMte hebben.
Beschadigde bonk biljetten.
Vnn verschillende rijden bereiken ons klach
ten en ingerbnden stukken over de derer dagen
amvgekondigde maatregelen inzake Neder-
andsch bankpapier dat licht beschadigd, of
«easWIii jn ent. is voorzien.
SS'l kóF' Do R'j|"i°nt"uwers nemen
dergelijke biljetten niet meer nan. Thans heb
ben verschillende postkantoren dit voorbeeld
na verlenging met vijf jaar, dus tot Aoril mT!!' eJvr",üy<! *Bl nu maar zoo
027 ten opzichte van het aan Frankrijk ver- (?e Bankbiljetten wettig betaalmiddel
-- - - f".«n°fnie t minstens gedurende zekeren tijd
de gelegenheid moet worden opengerteld, om
zuUte biljetten in té wisselen.
Ten deele berusten deze vragen op een mis-
jvrstoiui. Immers is de inwisseling van derge-
Ujke bdjetten, indien rij niet inderdaad als ern
stig beschadigd moeten worden beschouwd, nog
precres even goed mogelijk als vroeger, ten
kantore van uitgifte, d. w. r. bij de Nederland
sche Bank tóf. Alleen heelt-de Staat, ongetwij-
leid m overleg met do Nederlandsche Bank, be
zwaar gemaakt, om voort te gaan met het ac
cepteeren van Bankbiljetten,
VERJAGING DER STAATSBEGROOTING p™ B<*lemmmg zijn onttrokken.
met tcn minste honderd^ ^a"tóbIeU;t errnr1hte-,,NiMDÏT
MILLIOEN i I ^p er er door al zu,ke opschrif-
P v j -i l UltetSt 0Mmakel'jk uitzien, doch bo-
v Een Nederlandsche GetMcs- rendlea neemt de kans op vervalsching toe
Commissie gewenscht wanneer de stempels of opschriften bepaald
Overtuigd van «Ien hoogst ernstigen toestand .e!Üf "f" op de biljetten bedekken of ondui-
der openbare financiën en van de noodzakelijk- deÜjk m°Jken-, Dit "1 ook wel de reden zijn,
fteid, dat reeds bij de eerstvolgende staatsbe- Waarom de dlrecd« d« Nederlandsche Bank
^rooting het totaal der uitgaven «eer belangrijk Dlaa,Jre^eIcn te*en hand over hand toene-
verlaagd wordt heeft de centrale Commissie euveI wenschelijk heeft geacht. - -
toor Bezuiniging, ingesteld door de Nederland- Bij onderzoek bleek het blad echter, dat het
8 Maatschappij voor Nijverheid en Handel1 bedoeling is der Nederlandsche
•en adres gericht tot den tijdelijken-voorzitter ta,}k' ,°,m, bezwaar te maken tegen elk streepje
van den raad van Ministers, waarin er wordt abbeltje, «iat misschien bij ongeluk op een
op aangedrongen, reeds thans de noodige maat-, b,ljet terecht kan ziin gnomen, maar dat de
tegelen daartoe te nemen. maatregel, zooals ook uit het bovenstaamle
De Centrale Commissie meent bij den minis- I reedsJ vo1^' t€n doel beeft, een einde te maken
•er van financiën geen tegenspraak te zuilen aan de er£s,e uitawssen van reclamezucht etc.
ontmoeten, indien zij rekent met een m de eerst-P? bankdirectie zelf volgt, wat het weigeren van
volgende jaren te verwachten vermindering van biljetten betTeft, een zeer gematigde politiek.
ae totale opbrengst der Rijksbelastingen, direc- 1 **et is dan ook zeer goed mogelijk, dat bij
te en indirecte tezamen, met rond 100 millioen de toepassing van den maatregel op de post-
gulden. Daarbij moet in aanmerking worden ge- kantoren en bij de ontvangers verder wordt ge-
nomen, dat op de Staatsbegrooting voor het loo- - £aan' dan eigenlijk in de bedoeling heeft gele-
pende dienstjaar reeds een tekort op den ge- 1 £en* Het Kamerlid Heemskerk heeft dezer da-
Wonen «iienst bestaat van ongeveer 50 millioen gen hieromtrent eenige schriftelijke vragen tot
gulden, terwijl de financieele lasten van den peering gericht. Met belangstelling mag
i door>de nieuwe pensioenregeling voor men het antwoord hierop tegemoet zien, daar
het geenszins uitgesloten ja dnf Morzlnnr a.n I
fir??"*?- H-V, Alrike-
"KraIw«Ierom trachten d. belnIHr„ h.l
d Jl °°k wordt door
J" ^'Aqu.''u'ul.we.' ceu preckd» ,r»ar-
port Adrtothch. «eedleren auntreltonien. wn.r-
onder bijzonder ifroote Spollananivo lokerwot.
mctV reec(rela, ree-kommer», rce-n««inonei> en
uttereaaonle kleine krabben en heremieten. Ook
de snatdoiven rijn er weer. De VnttAteriailek
Mouwgripm klompviaackcn mm hun ut aan ring-
■chijl vervormde buikvtonen, wearmed. re rich
"Ml do rotaen en ruiten Van hun tnaain vaat-
hét geenszins uitgesloten is, dat hierdoor een
eind zal worden gemaakt aan wellicht bestaand
misverstand.
Wnar het feitelijk, in de bedoeling ligt een
gematigde toepassing van den maatregel na te
streven, uitsluitend om het toenemende misbruik
van reclames enz. op bankbiljetten te bestrij
den, bestaat er geen reden om gedurende een
bepaaden tijd de gelegenheid tot inwisseling van
zulk bankpapier open te stellen. Immers mag
men aannemen, dat na terugkeer der thans uit
staande „verminkte" biljetten in de kassen der
bank, aan dit euvel vanzelf een einde zal ko
men. Daartoe zal een ieder kunnen medewer
ken, door zich te onthouden van het aanbrengen
van misplaatste reclames op bankpapier.
Voorjaarsnieuws uit Artis.
Artis komt allengs weer in het teeken van
burgerHjke ambtenaren en* militairen nw aai^
merkelijk zullen worden verzwaard en er even
eens rekening mee moet worden gehouden, dat
oe uitkeermgen aan werkloozen en de financi
eele steun aan gemeenten, die door de crisis in
moeilijkheden zijn geraakt, zeker niet onmiddel
lijk zullen worden gestaakt
Het adres zegt verder o. m.: „Alleen door in
grijpende beperking van alle overheidsuitgaven
tal bereikt kunnen worden, dat het verbroken
«venwicht tusschen ontvangsten en uitgaven van
den Staat hersteld wordt en een sluitende be-
gïooting mogelijk zal zijn."
„De toestand is te ernstig geworden, den dat
thans kan worden volstaan met beperkte maat
regelen tot bezuiniging en reorganisatie, die
woor een deel nog slechts geleidelijk effect zul
len sorteeren. Hoe nuttig dergelijke maatregelen
moge zijn, thans is onmiddellijk noodig een be-
langrijke vermindering van het totaal van alle het voorjaar te staan. Wel talmt en"draalt"er
overheKlsuttgaven, die reeds op de eer stro! gen- hét zwellende lenteleven der bottende knoppen
«te Staatsbegrooting tot uiting komt. De veria- de vogels zingen er heerlijk onder hagel-
ging der begrooting zal ten minste op een be- en sneeuwbuitjes door, en de vijver-vrijages van
«irag van honderd millioen gul«)en moe- zwanen, eenden en ooievaars krijgen er het em-
ten worden gesteld en alle departementen van «tige karakter al van nestelen en broeden. In het
«.gemeen bestuur zullen daartoe ernstig moeten vogelpoeltje, langs knoppende of al schuchter
medewerken. bloeiende dotterbloemen vieren de vlugge waad-
De Commissie verzoekt de Regeering dan ook vogels, kieviten ,kemphanen, tureluurs en grut
ten spoedigste een aanschrijving te richten tot 'os hun oolijk mi vroolijk bestaan. Reigers en
«iaaryoor in aanmerking komende colleges lepelaars brengen er hun nestelinstincten tot
«n autoriteiten, teneinde te bewerken dat hij de uiting, en de roerdomp speelt er weer onwille-
•Mtenstelhng der nieuwe Staatsbegrooting de keurig verstoppertje, vlak voor de oogen van
®0PdBniK vcrmirulerd worden, dat het bet hem voorbijziende publiek,
teel der uitgaven ten minste 100 millioen gul- In het Vogelhuis zijn eenige kersversch uit
mÜ^er WO voor bet loopervd jaar is ge- Oost-Indië aangekomen vogels ontiergebracht,
W?te 'i I machtige pitto's van BengaUn, een Wielwoal'
wijze, waarop dit kan worden bereikt, baard- en bladvogels, zoomede spoorkoeken van
meent de Commissie aan het oordeel van hetVóór-Indië.
.twX*1 ™°e,en .overlaten- Zij veroorlooft zich In het Apenhuis trekt weer een paartje van 1
JSS.'wji^r «lat het misschien wen» het wondersierlijke leeuwaapje van Brazilië, en I
<fe kl.ine «ad tóe doortóiijncndc
'ifirczct. waarin d. Im-a «|ch
ontwikkelen ziet. Men verzuime niet fat de Sala-
mander-tafoiaquaria eens te zocksn naar de
blinde grotsnlamaiwlers ef olmen van de onder
aards che warren van Kaaainthië door de hoe
ren L Suringer te Triest en Frits Bothoven te
Amsterdam, als geschenken eigenhandig mee
gebracht.
De wilde zwijnen.
Men schrijft ons: Bijna behooren se tot het
verledene, de afstammelingen van de door Z.
K. H. Prins Hendrik uit Duitschland geïmpor
teerde wilde zwijnen, die de uitgestrekte bos-
schen van do Veluwe in enkele jaren met hon
derdtallen bevolkten. Wel werden jaarlijks bij
de groote jachtpartijen vele exemplaren gedood,
doch bij de sterke vermenigvuldiging was het
évenwicht spoedig hersteld.
Dagen van weelde hebben de dieren gekend,
toen zij op de voeder plaatsen ruimschoots vnn
voedsel werden voorzien, om het tekort aan te
vullen, wat de wildernis niet opleverde. Doch de
oorlogsjaren kwamen en voor de wilde varkens
waren de vette jaren voorbij. De distributie trof
de knorrende viervoeters al zeer zwaar spoedig
waren ze geheel op zich zelf aangewezen. Het
ligt voor de hand, dat deze omstandigheden van
grooten Invloed waren op het weerstandsvermo
gen der dieren en de ondervoetHng wreekte zich
ook hier op de nakomelingen. Zoo valt het Hcht
te verklaren, dat de gemeentelijke keurmeester
bij een groot aantal zwijnen, die in den afgeloo
pen winter het slachtoffer der jachtpartijen werd,
eenige gevallen van tuberculose constateerde.
Natuurlijk werden de cadavers als ondeugdelijk
voor de consumptie vernietigd. Later deden zich
meerdere gevallen van t.b.c. voor, zoodat men
ter bestrijding der ziekte tot radicale maatrege
len moest overgaan. Enkele gezonde zwijnen zfjn
I Ben poging om tot samensmelting te komen
J" 7™'- Chri.l.lljk«n Bond, I» mlilukt.
M.I hoofdfostuur dnr I..UM onrMlwri. hooft
borirht l" m !u,lobowotln„
mol d« modofnm bond dtó t. 0p
ïrnUlJTH, li' h 1I"P'«0I»I0
•rllkolm In hot orgoon di«i Bond do hooith.
bo.tuu'*'. der Pro,. ChriM. orponUod. bod-
,oudea liJn »»«t de woorden„Sllppendra-
geiz van hst mijnkapitaal."
Ufa hst vervenenibedrijf.
«w.»nmdfliwr^|.
of,l,m0d,Jn' w k"*. Ifoorponisoortft
bochten. Do
in do 11.,o. ..J«Olojt, bonbon KM voorri.1, do loonobtptd. door .rtdm.p. op
Ingezonden Mededeelingen.
VOEDZAAM HEERLIJK VOOBDEIUB
1496 80
iKhelljk xjjn de aangelegenheid m handen
toffle commissi« z»n advies, die
wf£!t j® Terk 2011 moe,en g»«n op dezelf<fe
bckondo commfario-G^ldos in E,
commissi© «ou waarschijnlijk
d.^L dio '««is dadelijk voor h.t
»nnr.tóii liaar kunnen worden toegepast,
Zerde U^nen doen« die in het vervolg tot
een aantal in Artis geboren jongen waaronder
een Kaapsch baviaantje de aandacht.
Ornamentische hoornkikkers van Brazilië en
de gevaarlijke koperkop-moucasin van Noord-
Amerika, zijn nieuwe gasten in 't Reptielenhuis,
waar de groote krokódillen weer aanstalten tot
paren en nestelen maken. De groote, flink zich
ontwikkelende Atjeh-Orang-oetan, destijds door
den heer Dr. Mollinger te Koeala-Simpang (At»
terde Kac uw? in ner vervolg tot -
Üeriiw AtrP?rn8r a,mIeidin8' Reven. De yerniin- I jeh), geschonken, heeft «laar ook nog 'zijn"tijde-
300 mHILLL. uü_gBVen met Mn ^erimg van 1 b'jk verblijf, en heeft er, dank zij de welwillend-
n Ru*d«n kan toch slechts als een heid van heeren doctoren aan het Instituut voor
'-'joopiee maatregei" worden* beschouwd. Om
fc'ti.1?"1 evenwicht tusschen inkomsten en
"*«ren der overheid te verzekeren, za! het bud-
wnmerkeUjk eerder verlaagd moeten
htgurj.i°°j: oak mogelijk wor<ien de be-
Henwü? "u reeds belemmerend werken op
«n Au v,,*?1 boado'' nijverheid en scheepvaart
fa topttóJ, ton het nationaal inkomen
K m»te zulten doen, te verminderen
tor. b onderteekend «ioor «ie heeren Wal-
I teter •T*Je*a,n Raynan, resp. voor-
De der ^€ntrale Commissie,
fc Commissie voor Bezuiniging zal
IKIwLür1 ^®den Vén fa*1 Kabinet en van
EjyyNr tevens verzenden aan «ie
teZ-L «^ophandel, de verschil lende ver-
R«W«d van nijverheid han-
C*®**pva»tt, landbouw en mld<ienstands-
j? groote belang van bezuiniging op
t "toitynven voor alle klassen «Ier be-
^soflpt tte Cowunisste, «lat alle persoaMn
fa** met de* Strekking van hear
e "**- »dhseatebfrtTugingcn nvet het^
Physisthe Therapie, dezen winter genoten van
etóogts-zon".
In de Rooftiiercn-galerij brengt de mooie jon
ge C(*/lon-panter door den heer A. J. v. d.
Wetering de Rooy, hoofdmachinist der Maafsch.
Nederland, van zijn toch in het binnenland uit
Kandy, als geschenk voor Artis meegebracht
«ie bezoekers in verbazing door zijn weerga-
looze klim- en sprongvaardigheid.
Aan geschenken en welwillende medewerking
van Artisvrien«ten en Stoomvaartmaatschappijen
valt een verheugende toename te constateeren.
De sultan van Djokjakarta heeft, evenals verle
den jaar de sultan van Soerakarta, het Genoot-
sAap met een zending verschillende zoogdie
ren, zoowel als zeldzame vogels, verblijd. Ook
het Zoöl. Museum van 's Lands Plantentuin te
Buitenzorg liet zich niet onbetuigd, terwijl de
heer L. J. Thxopeus een jonge babi-soessn, een
Kalong of vliegende hond, prachtige Loeris en
eenige schildpadden als geschenk voor Artis
overzond.
Mr. en Mrs. Alex Max Nab te Mombassa zon
den een Oost-Afrik- Haten of lsngarmbsviaan,
de heer C. van Heusden, agent der H.-W.-Afrikn
jUn te Mombassa, schonk ^en Makako. en de
in een extra afgerasterd terrein tusschen Gor»
tel en Niersen in de omgeving van het „Vree
bosch opgeslotende rest is nagenoeg geheel
uitgeroeid. Juist op den datum van heden zijn
de varkens-vanghokken, die vele der dieren tot
teatsfe verblijfplaats hébben gediend, voor af
braak publiek verkocht.
Veel hebben de verdelgde dieren op hun kerf
stok, doch vele hunner fouten zijn altijd over-
dreven. De door hen aangerichte schade werd
steeds vergoed en gevaar voor de duizenden, die
door de bosschen doolden, hebben ze nimmer
opgeleverd. Integendeel, vele vreemdelingen wa
ren verrukt als ze het geluk hadden één of meer
dere op een afgelegen plekje aan te treffen.
Herema-State.
In het Friesch volkssanatorium Herema-State
te Joure is gednremte 7921 blijkens het ver
slag van den geneesheer-directeur, den heer J.
Geer» het aantal aanvragen steedv grooter
geweest dan «iat dpr beschikbare plaatsen.
Verpleegd zijn 162 zieken, met gemkldeld
187 verpleegdagen per patiënt.
Van de 59 patiënten, die na geregelde be
handeling vertrokken, zijn 35 hersteld, 17 veel
verbeterd en 7 gelijlgebleven of achteruitge-
gann.
Met moed gaat men op Herema-State he*
nieuwe ja" In, want de nieuwe stichting te
Appelscha zal kunnen worden betrokken, zoo-
«lat men onder gunstiger omstandigheden de
zieken zal kunnen verplegen.
De „Koninklijks" in Indië.
Naar «ie N. R. C. verneemt, heeft de direc
tie van de Batasfsche Petroleum Maatschappij
telegrafisch opdracht gegeven San haar admi
nistrateur te Patembang om op verschillende
terreinen, waar de productie in verband met de
uitvoerpolitiek vnn de regeering was stop ge
zet, het bedrijf wederom te hervatten.
Steenkolenlaag aangeboord.
Naar de Tel. verneemt, heeft de Rijksop
sporingsdienst van delfstoffen bij het onderzoek
te Bocholt wederom een steenkolenlaag «onge
hoord van niet minder dan 4.70 toeter dikte.
Hierin bevond zich slecht» 14 c.M. leisteen. On
der deze laag werd 97 cM. leisteen gevonden,
waarna weder een steenkolenlaag van 3.18 M.
aangetroffen werd. Een totale dikte dus in
steenkool van 7£4 M.
t. lotoon. ymmrpwu «MAnmtMtóttó
hebben n. nlr.w. b»ptódl*B,
musbonden aangevraagd
SclumkHJk oprit»!.,.
B. en W. ren Arori.rd.rn haddn. btóoton In
■OSCHBRANDEN IN 1021. I
w. J. I. «chnjft I. „D. Kampio.nHi I
Em «!»«r.t In *t djof. |tm J
Zet bosch en baas in tak en smH
Wj «Dn onvermoeide rirljder. voor brt bj
boud Vnn Mluurri-hoon; waar onlaierin, of voM
minking dreigt vindl men oiu op d. brot,
roei ono de duliendm trden von oom Bon]|
Een vljond, die voorldurmd op d. loer ligkl
-goa wint wij irMJd waokium moMo^lrtjtv jl
Ml vuur, de vlnmbi.n. Z Ij J
Woh. wenn riu lowr.loo.on> I I
Wechriend ohno Wld.r.Unrt\>7
Durrh die
Welk «en echtte „«ter ungeheui* BraixT ftftl
onze bosschen veroorzaakt, weten veten masdl
gedeeltelijk; en toch is «te wetenschap, lvoev««(l
schade in geld en hoeveel schade in tdeëetegl
zin door boschbrand veroorzaakt wordt, <|f|
sterkste prikkel «>m het gevaar te bestTijden.
Wij vroegen dqarvoor aan het Staataboadjal
fa*«rijl om eenige inlichtingen, die ons, zooaigl
meier diepte wm uitgegraven, krak een sinking
Uit tengevolge vnn loonelnchen der werklieden
wn.rdoor het werk «til kwnm le liggen. De be-
wonern ondervindon nottturlijk vnn den 5 meter
diepen afgrond vink voor hun huiina groutea
hinder. Vooral voor do kloine neringdoenden is
do toestand onhoudbaar, doordat hun winkela I
bijna onbereikbaar zijn en hun zaken staan dan
ook nagenoeg geheel «til.
Naar aanleiding van verschillend, klnchlm
besloten B. en W, dis rich niet In het conflict
tusschen nonnemer en werklieden wilden men-
gen, den put al te dekken met planken, soodat
het verkeer «ou kunnen wotden herateld.
Toen een aantal werklieden gisteren mal das»
werkzaamhsden wilden Winnen, la hun dk door
schandelijk optraden van da stakers onmogelijk
gemaakt. Dezen wierpen de planken van «fa» af
dekking in den put, sneden «te tuten «ioor va»
•en kleine heistelling, zoodat «leze omviel en
traden tegen de werkwilligen zoo hardhandig op,
dat dezen het hazenpad kozen.
De TUburgsche Crediet- en Effectenbaitk.
By notarieels akte ten overstaan van notaris
Dolk uit Rotterdam, werd ds Hollandsdi* Crs-
diete en Effectenbank te Baarls-Nssssu in Sep
tember 1919 opgericht met boekhomter Akker-
n?an»a*raar' a!' ^•'éérsnrl -nooWren ren-^z-
nier P. Vergouwen uit Roosendaal, dsn msnofa*.
tuner Raaym «ke~- u,t Oudenbgsch en den meu
belfabrikant Hendriks uit Tilburg als cotnmiasa-
risaen. Koopman H.CA. Vergouwen uit Roo
sendaal werd benoemd tot commanditair ven
noot. Akkermans stortte zijn bedt van 10 mille
in*«te zaak, de anderen niets.
Omdat er reeds een Hollandsche Credietbank
bestond, werd de naam gewijzigd in Tilburgschs
Crediet en Effectenbank. Er werd kantoor ge
houden te Tilburg en te Baarle-Nassau.
In December 1920 was reeds ƒ100,000 aan
obligatiegelden ingekomen.
Op aanraden van Hendriks werden huizen ge
kocht ter waarde van ƒ60,000, doch deze kon
den riet meer uit «te kas betaald worden.
De boekhouders Bilgen en Van Breda idt Tfl»
butg, die door Hendriks uitgenoodigd waren
«aMvtróle uit te oefenen, kregen van Akkermans
geen inlichtingen. Hun eigen boekhouder Brutf-
jn kreeg evenmin inzage. Deze merkte op,
dat de «commissarissen zich buiten den gang van
«aken luelden.
I Tengevolge ven de vete Hechten van obliga
tiehouders, Ingekomen by justitie en politie te
mo*1*' deed dezo een 'nv*l op 15 Augustus
1921, toen een der tweemaandelijksche trekkin
gen plaats had ten kantore van notaris Dolk te
Rotterdam. Dit leidde tot arrestatie vnn A„ die
in Mei 1921 zijn Bonk verkocht had aan zijn
r,T/f!S^chlklen Bruurs en ZopH Tilburg voor
50.000. Zij ging een maand daarna failliet.
De zaak heeft Maandag en Dinsdag voor de
rechtbank te Breda gediend.
Ter zitting werd A. door Raaymakers beschul
digd van knoeierijen bij de trekking door mid
del yan doorzichtige papiertjes, doch een achttal
getuigen h décharge, onder wie notaris Dolk,
verklaarde, geen bedrog opgemerkt te hebben.
Als bewijs, hoe A. uitsluitend op eigen vo«*r-
deel bedacht was. Het het O. M. getuigenis af
leggen, dnt op 5 Februari 1921 ten overstaan
van notaris Wouters te Oiaterwijk, boekhouder
Bniynfnkx en de inspecteur der Bank Schouten
uit Rotterdam, werden aangesteld als beheerend
vennoot, terwijl A. zelf zich benoemde als trus
tee, waarbij hij zijn traktement van drie tot vijf
duizend gulden verhoogde met terugwerkende
kracht. De nieuw-benoemde titulariseen moes
ten kun eigen werk voortzetten, kregen wat ver
hooging van salaris, maar moesten «laarvoor d»
obligaties teekenen.
A. bekende advertenties en prospectussen get
iteld en geplaatst te hebben met de bedoeling
zooveel mogelijk obHgatfe-geWen binnen te krij
gen. Hij beweerde «en actief te hebben van dres
170 mille, terwql Kat O. M. zijn passiva op 463
mille berekende.
Beklaagde hield vol, émt do zaak selfe na
overdracht had kunnen bloeten, indien niet In
gegrepen was door «te justitie.
Het O. M. ctschte wegens voortgezet misdrijf
van oplichting drie jaar gevangenisstraf met af
trek van de preventieve hechtenis.
Mr. F. Pauwels, uit Amsterdam, pleitte vrij
spraak op grond, dat er niets bewezen was, be
treurde den langen tijd, diea beklaagde in voor
arrest had doorgebracht en deelde mede, dat
zijn cliënt bereid was zijn hypothecate vorde
ringen beschikbaar te stellen voor de benadeel-
(N. v. d. D.)
«Ierland slechts voor «te bosschen, hehooreiKfafl
tot het Staataboschbedryf. Voor «te overig* I
te Sterk
De moord te Beerto.
Voor de rechtbank te Winschoten heeft
terecht gestaan J. O, 35 Jaar, veldarbekler t©
Beerta, thans gedetineerd, terzake dat hij op 17
Pebruari opzettelijk Freerk Woltjer von het leven
heeft beroofd door hem gewelddadig met een
zwaar stuk ijzer met een spitse, haakvormige pin
aan het uiteinde daarvan, eenige heftige alagen
op het hoofd toe te brengen.
Erv; aren 11 getuigen gedagvaard.
De eisch luidde 15 jaar gevangenisstraf, te
De moord te Rotterdam.
- De student Joh. B., die wegens medeplich-
Zou het niet aanbeveling verdienen vurI
Staatswege zorg te dragen voor een betrouw*!
bare statisttek van nlte bosch- en heidebranden
In ons land? In verband met «te nieuwe Bosck*!
wet bevelen wy dit aan in overweging va» dg|
Regeering.
hossein ontbreekt zulk een, althans voltedlm
Ototxltiit en moet men zich met min of meed
onvaÉidtxrnde in ieder gevel zeer globale gas I
gevm» tevreden stellen. Het Stantsboschbe«k(Jf I
is «ihter in deze richting werkzaam en lradh( I
doof het verkrijgen ran betere en meer volla* I
dlge gegevens zooveel mogelijk in dit gebrek M I
voorzien.
In «le bosschen von het Stantsb«>schbedrijf I
kwamen in 1921 In 't geheel 14 bosdihrarvden I
voor. Van 8 bedroeg de verbrand© oppervlakte
voor elk nog geen H.A. (In totaal 132 II.AJ
en was de geschatte schade stechts gering*
775). Voorts hadden 6 grootere branden (elk fl
van meer dan 1.00 H.A.) plaats, waarbij bi to-
taal 34.66 H.A. «termenbo^ch, 3 H.A. vliegdsna I
»«ti en 1.00 RA. eikenhakhout werden vernield
D© totale, «laarvoor geleden schade werd op ca I
21,700 geschat. Van «tez© branden verdienen
vooral vermehling «Me van 12 April in «la
Boschwachterij „Chanm" (Houtvesterij „Breda")
waarbij 16.16 H.A. 35 40-jarig «tennenboscS| I
ter waarde vamc.r. 13,000, in vlammen op*
gingen, en dietenn 13 Juli, in dezelfde Boscl» H
wachterij, waorWj c.a. 16.50 H.A. 8-jarig «letei H
nenbosch, ter wnnrde van ca. 8250, werdoa I
vernield Deze laatste brand werd moedwillig I
«ioor een londlooper gesticht, met «te bedoelite| I
om wederom een onderkomen in «te gevangenifi I
te vinden.
In de Staatsbosschen verbrandden in 1921 kl, H
totaal 40.18 H.A. bosch met een geschaMg H
waarde van 22.475.
Wat de branden in de andere Ncdrrlnndfa H
sche bosschen aangaat, zoo kan het volgent* H
worden medegedeeld:
Op 29 April had een groote brand plants <m I
der Heeze, waarbij ca. 150 HJk. dennenbondl H
van uiteenloopende 1eeftlj«ten een pitral «few' H
vlammen werden. De oorzaak wm hoogstwate» H
schtiniyk kwaadwilligheid en de»e'
rond ƒ100.000 geschat. Als vh
langrijke branden zijn te noemen] d
sel (gemeente Someren) waorU4<d|.J
30-jarige «tennenbosschen, tcV «ruf
16.000, dte in de gemeente Bkrgen (L), wasv* I
by ongeveer 50 H.A. dennenbosch en hakhout, I
met een geschatte waarde van ca. ƒ10.000 I
werden vernield Voorts verbrandden op «fem I
Stippelberg onder Bokel ca. 70 HA. divers# I
bosschen met een waarde van ongeveer I
35.000, op het landgoed Corp, te Hilvartekt I
beek, ca. 200 HA. grove dennen met «e» gte I
schatte waarde van ca. 50.000, te Oirschot I
ca. 50 HA. divers© bosschen, die op 715.000L I
en te Putte (N.-Br.) ca. 300 H.A., waaronder I
heide en veel slecht bosch, welke op ngsveur I
20.000 geschat werden.
Alleen bij deze branden ging reeds een opa I
pervlakte van ongeveer 915 H A. bosch tuf I
waard© van ct. 216.000 verloren.
Behalve deze grootere, kwamen ook nog eest I
aantal kleinere branden, waarvan intusschen ds, I
uitgestrektheid nog meer dan 1 HA. bedrrwg» I
voor. Bekend werden 15 gevallen, waarbij cm. I
149 H.A. Hoofdzakelijk «iennenbosch, ter waar» I
de van ongeveer 40.000 verloren gingen. Ds I
belangrijkste «tezer branden waren die bi de gs* I
meent© Llerop met ca. 10 HA. 10—25-jarig I
«tennenbosoh en een geschatte waarde van flter I
weer 6000die in «te gemeente Schayk met
O H.A. 10—15-Jarlg© dennen, ter waarde vau I
ongeveer 4000die in de gemeente Oas mei
ca. 25 HA. dennen, ter wnnr«te van «mgevete I
5000, en die in «te gemeente Venray van ca» -1
5 H.A. en 2 H. A. 10- en 12-Jarige «teéswn, met
een schade van reap, 1900 en 800. Voorts
die in de gemeente Maashees van ca. 9 H.A*
14—17-jarig© dennen, met een scha<)e van ons
geveer 800«He In de afdeel ing Afferden der
gemeente Bergen van ca. 3 H.A. 10—SMsrigs
«termen, met een waarde van ca. 800die fat
«Je gemeente Baket, waarbij ca. 30 H.A 10—15-
Jarige dennen, waarvan «Je schade op ca« I
ƒ15000 geschat werd en «He In VierÜngsbeefc-
waarbij ca. 2.5 HA. 18-jarig «teiuvenboech m I
ƒ750 verloren gingen.
Hadden al «leze branden fai de PrevincMt
Noord-Brabant en Limburg plaats, ook Gel«tere
land bleef niet verschoond. In Vt SpeldsrbsM
by Apeldoorn werden ca. T8 H.A. 13-jarigU
dennen <k>or het vuur verwoest schade ongss
veer ƒ3000.
Ten slotte werden nog acht zeer kleine boacHi I
branden, waarvan «te uitgestrektheid minde# I
dan 1 H.A bedroeg, bekend. De daarbij get** I
den schade was zeer gering.
fel 1921 verbrandde ca.1100 HA. bo«dL I
waardoor een schad© van/dnèev©er 324.000 I
werd veroorzaakt, zegge driwionderd vier tel I
twintig «luizend gulden I
Uit het mijnbedrijf.
Sedert
tu*schen -
Nederlandse hen en den Neutrate» Mijn werk era-
bond, teneinde een baaia te vin«te% waerap
deze zich konden vereenigen.
Luohtvaart.
De prijs per gevloga» mijl bij de K. L M I
Nu de K. L. M. voor dit s«»izoen haar tarievcte* I
Heeft verlaagd, rekenen d© Engeteche btaden xM
*/B «muc» «sun. utc ««n-vttCTt- dat de gevlogenm ijl (1.6 KM.) «ten op 4K pc»**
ügheid aan den moord op den koopman R B, komt te staan en de Nederlandsche maetschappi
aan den Esachenburgzingel te Rotterdam ge- dus tot de goedkoopste luchtlijnen zal behooren*
pleeg«L te Keulen door de Duhsche poHtie on- De K. L. M. heeft tot deze prijsverlaging hwt-
4— •>- W—1 J—a_®«-Urn Ait ul(
vmi uci niiptueuriji. - r
©enigen tijd zijn besprekingen gevoerd langs is gearresteerd en wiens uitlevering door aioten, omdat de lijnen Londen—Parijs dH aalt
de hoofdbesturen van den Algemeens* regeering was verzocht, is. nas* de 11 sh. meldt, zoen ook zooveel lager tarieven konden stelWag
.<krh»n «n den Neutrate» Mifaiwerkera- «tezer degen «loer da Duitsche regeering naar en omdat «te K. L ML ven lagere reiskoets» ©tte
i op uanapori gesteld. De aangehou- grooter veevoer verwacht en dus i
dijit tlianz in het hui» van bewaring, meen* koaten.