I Een hoogst verrassende Aanbieding
C. A. B. Banking!!,
Dames-
Blonsen.
I
KAMFER
NAPHTALINE
R-expell
vj loten!
l ROND, Zeugstraat 96.
T. Anders,
Henri tertiall's
Groote Revue
TWINK-PUZZLE.
LUXE VERHUURINRIGHTINI
AUTOTOCHTEN.
Zie de etalage.
SALT A- DE JONG
tan Parfumerieën en Toiletartikelen
RIJWIEL- EN MOTORHANDELS
5-,
panltBrd blijvtnda imuiiqf
zu fflelchen Preisen
wie in Dentschlairi.
OM ZELF UWELIMONADE
TF MtKFN HMLT D BIJ
RN ANOEL in BICKNESE
TANDARTS TAN ANDEL
is afwezig tot 9 Augustus.
Bounscfie Voorschotbank
en
VAM^U,
(te
weooö&'rw
r)heblraet
Égnt voor Qoada od omstreken
Bezem- en Borstelfabrikant
KOMT
SUN L I C HT
De Lever's Zeep Maatschappij, Vlaar dingen.
vanDE LEVER'S ZEEP MAATSCHAPPIJ
27OT N. NOORDEGRAAF
Groote sorteering
MARKT 19,
06SIHAVEM ?9 - TELEFOON 118 - GOUD*
V') jRTZETTING ÜITVERKOOP
BAHLMANN &Co.
Speciale Aanbiedingen
GAZELLE-, KLEOH- EN B.S.A. RIJWIELEN;
N. NOORDEGRAAF.
0
TWEEDE BLAD.
AAMBEIEN.
Gefteel gratis
I Verstrek ik het aires voor to-
f tele genezing van alle sQpiico
Aambeien on wat daarom a
■^•erband staat. Zelf Jaren -u
Benden geweest. doch au «i»
Boor een wonder pen42
Schrijft direct brieven froü
letter R. 271. Adv Bur Ogn.
pEVF.RS, Wijnhaven 42, 1«
terdam.
Postversand deutseher Ri
Öier an Niederlacndcr
Stronp reell! Beste Releror
(ten. Anfraeren an Postferh
145 Bonn
27 8 10
Verkrijgbaar bij. 2741 10
S. H. VAM LOO\
DroirlaterlJ Nsrki 6.
ANTON COOPS
DROGIST
Mnaaaappel-Fram bozen-
Citroen-of Ananasessence
en Citroensuur.
2741 12
TAN DA HTS KV
hebben Donderdag 27 Juli
a.s.Ui:KNNPRKF.Kl)l R
Bleekers singel 29.
geoft credieten vanaf 50.—.
Algemeen Assurantiekantoor.
2748 10
HAmCQ^M
AiQICriTCD<Cl#0,D^M
Verkrijgbaar bij
1IT0R COOPS, WUdstr. 31
%VA AR8CHUWING f
Koopt geen Pain-Expeller met
Duitsone pryten 'en verpakking.
2749 30
Ctl toch niet
met vücontie
voor Ce Uw hui)
v« iliy yeitoten
'LIP'j M A a Hr OOh't?t5 LA LT
r-,o^' fft-ST r.rpppw
2761 45
FIRMA WED. P. UITEN DAAL,
Kuiperstraat 39 u Kleiwegstraat 15, Gouda.
TELEF. 031 TELE F. 548. 40 2747
Handol In: Sponsen, Zeemleer, Dweilen,
Mattenkloppers, Plumeatox, Vaat-en Kop
jeskwasten, WSt- en Verfkwasten, Pot-en
Sauslepels, Poederzeefjes, Bezem- en
Raagbolstokken, enz. enz.
EN GROS. EN DETAIL.
VOORLOOPIG BERICHT!
HEEFT HET GROOTSTE DEBIET IN DE WERELD
OIPAICICItRB dooi'
DE LEVER'S ZEEP,*MAATSCHAPPIJ"
VLAARDfNGEN.
riiAftttUlHUKW. V
Mr ""Ji10" T.jdm» mit vcavoca. waxaoooa
HIT PMtdS SLECHTS OEDCCLTCUJH OEVULD SCHIJNT
ECHTEN
Dit 1. slechts een In'eidin* tot een veel belangrijker en (frootscher aanbieding Het h omé bedoelh* y„„r do
gebruikers van Sunlight Zeep en Lux een aantal aantrekkelijke geschenken ter neschlkklng te stellen, vanal kin-
derspclen, tot nuttige en fraaie kunstvoorwerpen.
Om U in ataat te atelier, te beoordeelen van welke beteekenia deze aanbieding Ie, zuilen wil aan leder, die ons
onderstaande coupon met zijn naam en volledig adrea inzendt, onzen geilluaeerden cataiogua van deze geachenken
uanco per post doen toekomen.
Mijne Roeren,
Naar aanleiding van
Vice aanbieding van geschenken in*)
verzoek ik
*/v v ntij te willen
toezenden een geïllustreerd en catalogus der prijzen, trelke. V ten geschenke geeft
aan inzenders van de bekend gemaakte Sunlight- en Lux-doos-uitknipsels
Naam: Adres:
Haam dar courant invuVm.
Stad:
Om deze prijzen te ontvangen, behoeft U slechts 15, 25
of 50 uitknipsels als hierboven vermeld, toe te zenden,
Aan het bovenstaande voegen wij nog een aanbieding toe,
waarvan wij durven aannemen, dat zij alles overtreft, wat
tot op heden op dit gebied ooit in Nederland is voorgeko
men.
Aan dengene, die tusschen 1 Augustus 1922 en 15 Decem
ber 1922 ons het grootste aantal uitknipsels onzer Sunlight
en Lu* doozen tezamen zal hebben toegezonden (mits het
tctaal aantal niet minder is dan 50) s<aan wij ton een vrtie
keuze te doen uit de volgende prijzen:
Een Ford Antomobiel, vier persoons 1922. conduite inté-
rieure .,coupé"-model of open tweepersoons model.
^Een 7 Obligatie Nederlandsch-Indil, groot f 1000
|Een 5 Obligatie Nederland, groot 1000.en
Een 5 Obligatie Nederland, groot 500.—.
Een Btndlebeure om een jongen of meisje in staat te stellen,
de M.U.L.O-school of H.B.S. gedurende 5 jaren te be
zoeken. De kosten hiervan mogen onderstaand bedrag
niet te boven gaan,
of indien gewenscht.
om een Jongmensch of Jong meisje in staat te stellen
opleiding te genieten in een of ander beroep of vak van
wetenschap, tot een maximum bedrag als hieronder
aangegeven.
Een Pianola merk Blüther/Duranola of Ronüiildt „Virtuola'
electrlsche Piano (met 12 rollen).
Een Ameublement voor twee of drie kamers.
De waarde van bovenstaande prijzen mag ten hoogste
2500- zijn.
Behalve deze prijs zullen nog 3 verdere prijzen beschik
baar worden gesteld voor de 3 inzenders, wier aantal het
dichtst nabij dat van den hoofdwinner kwam. De winners
van deze 3 prijzen mogen een vrije keuze doen uit de vol
gende lijst
1 Douglas Motorrijwiel 3 versnellingen, starter, 2% P.K.
1 Rondreis met Llseone's of Cook's Reisbureau van 22 dagen
naar de Riviera on Noord Italië.
1 Relt van 28 dagen naar Noorwegen en Zweden.
1 Reis van 17 dagen naar den beroemden Engadln en Ooat-
Zwftserland.
of indien gewenscht.
Een maand met Uw gezin naar batten in pension.
1 Piano merk „Persina". ..Schwerin" of ..Ernst Kaps", Dres
den.
1 Uitzet voor een braid, geheel volledig, omvattende:
Damast tafelgoed met naamletters geborduurd, prima
huishoudgoed en beddegóed, lijfgoed met Zwitsersch
borduursel, te leveren uit een der beste magazijnen.
Ultknlpaols welke ons na 15 December bereiken zullen niet meer voor prijzen in aanmerking komen.
Na dezen datum zullen onze registers dezer inzendingen aan een onpartijdig comité van winkeliers en grossiers
worden overhandigd, welke daarna strikt op grond van b-3t bovenstaande de winners zal aanwijzen. De uitspraak van
dit comité zal bindend zijn. en de namen der winners zullen in de bladen worden bekerd gemaakt zoodra de beslis
sing gereed is.
Lot bij Uw aankoop #r op, dat om winkelier U HOLLANDSCHE SUNLIGHT ZEEP on LUX levert, daar buitenland-
aeha verpakkingen GEEN neb- geven op allo bovengenoemde voordooien.
De prima SUNLIGHT ZEF.P en LUX koonen IS reeds SPARENI
DB LEVER'S ZEEP MAATSCHAPPIJ, VLAARDINGEN.
■am* Fabrikanten van SUNLIGHT en LUX HMMB
Vanaf hoden lullen wil franco oer oost aan ieder «ebtuiker van HOLLANDSCHE SUNLIGHT ZEEP en LUX
die O'ia O lk„,oseis van onze cartons inzendt, welke hieronder zijn afgebeeld, doen toekomen een nieuwe, interes-
santé en aardige
Een 3 Obligatie Nederland, groot 1000.—.
Een Fongers of „Nederlandsche Kroon" rijwiel voor elk lid
van het gezin van den prijswinr.er. tot ten hoogste 5
rijwielen, waarvan de totale aanschaffingsprijs 1000.—»
niet te bovengaat.
Een Studiebeurs, welke een Jongen of meisje in staat stelt,
de M.U.L.O. of H.B.S. gedurende 5 jaren te bezoeken,
mits de kosten hiervan het onderstaand bedrag niet
overschrijden,
of indien gewenscht,
een jongmenséh of meisje in staat te stellen opleiding
te genieten in eenof ander beroep of vak van weten
schap tot een maximum bediag als hieronder aange-
geveu.
Een Ciro of Tekla paarlenhalssnoer.
Een polis van Levensverzekering, die ten volle door ons
wordt bekostigd.
Een ,.His Master's Voice" gramapbone.
De waarde van deze prijzen mag ten hoogste 1000.-»
bedragen.
In aansluiting hierop wenschen wij den deelnemer wiens
aantal inzendingen het dichtst dat der winners nabij is,
als schadeloosstelling voor de teleurstelling dat zulke mooie
en waardevolle prijzen juist buiten zijn bereik zijn gebleven.
HET LEVEN VOOR EEN JAAR TE VERAANGENAMEN
door hem of haar een vrije keuze te laten doen uit de vol
gende lijst.
12 paar zijden kousen voor dames of 12 paar zijden sokken
voor h eeren.
1 abonnement op de tram in de stad Uwer Inwoning.
1 concert abonnement J
1 schouwburg-abonnement
Daar dit geheel het karakter draagt van een troostprijs,
behouden wij ons het recht voor, de waarde van dezen
prijs te bepalen, doch deze zal zeer zeker de moeite waard
ziin en wij zullen gaarne aanwijzingen van den winner
ontvangen, waardoor wij de aantrekkelijkheid van het ge
schenk nog kunnen verhoogen, en elke redelijke wensch'
zal onze volle aandacht hebben.
Voor het geval 2 of meer deelnemers hetzelfde aantal
uitknipsels mochten inzenden zal de betreffende prijs wor^
den toegekend aan dengene wiens totale aantal uitknipsels
het eerst in ons bezit was. Om op dit punt volkomen zekery-s
heid te hebben zal elke bundel uitknipsels zorgvuldig far*
daarvoor aangelegde boeken geregistreerd worden en zoo-
gls U hieronder zult zien. zullen de prijzen aan de winners
worden uitgereikt door een onpartijdig comité.
Kleiweg 12, TEL. 602, Gouda
houdt zioh steeds aanbevolen voor
DE GOUDSCHE FRUITHANDEL
Lange Tienrieweg 97 Telef.318 Gouda
heelt In voorraad:
Blauwe druiven
f'orziken
Veraohe aaidbeien
I Hossen
j Ketsen
i Meloenen
I fiitnauen en*. 91 9748
Tafelperen Tatolappele
Sinaasappelen
Citi oenen
Nieuwe Vijgen
Ananas in blik enl.
Toiletzeep, per doos 3 stuks
0.58.
Toiletzeep, badzeep,
f 0.22.
0.17.
Toiletzeep kaloderma, groot
stuk f 0.48.
Toiletzeep. kaloderma in
alumtniumdoos 0.19.
Origineel Gillette Veiligheids
apparaat 2.70.
Gillette VeiligheidsmeaJeB
0.21 per doz. 2.24.
Eau de Cologne, Grand luxë
0.78. f 1.14.
KopfreitI Shampoo
Pixavon. per flacon
f 0.fl
1 0.58
Odol, mondwaterglazen 0.28
Tandpasta Cariol per doosjl
f 0.11.
Tandpasta Kollnos in tubösj
f 1.12. I
Tandpasta 4711 in tuheU
10.23. I
Puimsteenzeep 0.1S*
Gamburger Puimsteen 0<SL
Odeur met stift 0.18.
Groote vuurtoren Dralle It 68
Kleine vuurtoren Drallë
f 0.32
Martina Haarnet f 0.18*
Haarvlechten f 8.78*
Haarkappen vanaf 0.29*
Barettes 0.19. f 0.29. f 0.32*
Haarspelden per pakje f O.Ofl*
2765 7fl
MARKT 9 GOUDA TEL. IIO.
ZIE HEDEN ONZE
2784 60
Mantels - Manteloostumes,
Blouses - Rokken
Kinderjurken en Japonnen.
Tevens opruiming
Witgoederen.
2508 VERKOOP VAN 21
Verhuur ven Dames- en Heerenrijwielenj
Kleiweg 12, TEL. 602, Gouda!
HflMH ••••MN MMMIMMMM
DRUKKERIJ A. BRINKMAN ZOON
GOUDA 8-
lerert alle soorten
HANDELSDRUKWERK
ale:
BRIEFPAPIER, ENVELOPPEN,
KWITANTIES, FACTUREN,
BERICHTKAARTEN, CATALOGI,
PRIJSCOURANTEN,
CIRCULAIRES, ens.
O O O
LIÜ4TIES, ViilDEPiPIIllIl,
If DGELEK, OHtQDEROÏKJE*
OR
8 A*
No. 14987.
ZATERDAG. 22 Juli 1922.
Pessimisme of Optimisme?
De jaren 1919 en 1920 waren een gouden tyd!
Het scheen, dat 1919, het eerste vredesjaar, het
in 1914 zoo plotseling verstoorde bloeitijdperk
zou vooitzetten alsof er niets gebeurd was.
Men durfde alles aan: kapitalen werden gesto
ken in nieuwe onderriemingen, voorraden wer
den opgedaan, handel en industrie bloe'en.
Wie toen waarschuwde voor al te groote op
blazing, werd Uitgelachen: moesten niet alle
voorraden worden aangevuld, moest Midden-
Europa njet van grondstoffen worden voorzien,
opende de wereldhandel zich nu niet meer Het
scheen dat de optimisten het bjj het rechte eind
hadden. Maar wie wat verder in de zaken door
drong zag aanwijzingen, welke wezen op een
ongezonde basis. De dollar steeg tot ƒ8.30, de
rentevoet steeg eveneens snel tot 7
Dit waren teekenen, dat de groote bloei van
handel en industrie gebaseerd was op de toe
nemende waardevermindering van het geld, op
de doorziekende inflatie en dat de groote
vlucht, welke onze industrie scheen te nemen,
daarmede verband hield.
De stijging van de rentevoet geeft aan meer
vraag naar kapitaal dan aanbod. Wij gebruiken
hier kapitaal in economischen zin. Kapitaal
noemt men in het dagelijksch leven gewoonlijk
iemands vermogen. In algimeenen zin is kapi
taal echter het vermogen van het geheele volk.
Het bestaat dus niet uit geld, maar uit goede
ren, als machines, fabrieken, werktuigen, welke
medewerken bij de productie. Ieder vermogen
bestaat trouwens niet uit geld; het wordt in
geld gemeten, maar is belegd in ondernemin
gen. al of niet eigendom van den kapitalist.
H« belegd in goederen, z.g. kapitaaisgoederen.
die dus productief zijn. Jaarlijks trekt h(j hier
van zijn rente. Komt er sterke vraag naar ka
pitaal dan zal de kapitalist een hoogere rente
kunnen bedingen.*) v
Wij zagen van 1918 tot 1920 de lontevoet
stijgen van 4% tot 7, ja, 7% c/r. Dit duidde
ook al op een te groote spanning in ons eco
nomisch leven. Weliswaar kan men met zeker
heid zeggen, dat door de kapitaalvernietiging
tijdens den oorlog kapitaal voorloopig duur zal
zijn en blijven, maa; de zoo sterke stijging der
rentevoet stond ook in verband met de hier-
bovfn re§ds genoemde steeds doorgaande waar
devermindering van het ruilmiddel. Men was er
aan gew oon geraakt, dat wat men kocht de
volgende week duurder was. Wat gaf het dus
of men 7 of 8 rente 's jaars moest betalen,
terwyl alle prijzen in een jaar 4U of 50 ste-
Men meent vaak, dat kapitaalrente een
zuivere woeker is en dat men daarom die rente
maar af moet schaffen. Doze redeneering is
geheel onjuist. Wat is rente? Rente is niets
anders dan het verschil in waarde tusschen
goederen, welke ik op dit oogenblik heb. en
goederen, welke ik pas over eenigen tijd kan
krijg n. Om een eenvoudig voorbeeld te nemen:
ik zal voor een mud zaaikoren, hetwelk ik in
het najaar kan krijgen, graag het volgende
najaar IV* mud teruggeven .omdat ik door uit
zaaiing van dat mud in één jaar 3 mud nieuw
graan verkrijg. Degene, die my dat mud leent,
heeft dus z'aaikoren genoeg, te over zelfs (an
ders zou hy mij niet lk mud voor een jaar
afstaan). In dit geval is de rentevoet dus 25
De rentevoet is voor slecjit gesitueerden het
^ïoogst: Een arme drommel, die hongei' "heeft,
zal graag zijn brood, dat hij pas over een week
kan krygen, geven voor een hall' brood op dit
oogenblik. Zyn rentevoet is dus £0 rA per week
het verschil in waarde voor hem van een
brood op het oogenblik tegenover de waarde
van een brood over één week). Een ryke daar
entegen heeft een zeer lage rentevoet: hij kan
in bijna al zyn behoeften voorzien en het is
daarom voor hem niet zoo'n groot offer, een
week te moeten, wachten.
De gemiddelde rentevoet is niet meer dan
5 a 7 Het blijkt dus, dat hier van geen
„uitbuiting" sprake kan zijn, integendeel, het
zijn vooral de arbeiders ,die va nde lagere ren
tevoet der ryken, direct en indirect, profitee
red Want indien de verdeeling der kapitaals-
goederen was zooals vele arbeiders die wen
schen, dan zou de gemiddelde rentevoet veel en
veel hooger ztfn.
gen? Men was optimist; den pessimist werd
het zwijgen opgelegd.
De rollen zyn thans omgekeerd: de optimis
ten zyn pessimist geworden en zwjjgen of
schelden op den een of anderen zondebok.
Het is my anders gegaan: ik was in den
bloeityd pessimist, madr thans bezie ik den toe
stand van een meer eptimistischen kant.
Die bloeitijd was een tijd van verkwisting;
niemand dacht meer, dat wij de gevolgen van
den oorlog te overwinnen hadden. De „geld-
siuier" omhulde de oogen, en had ten gevolge
een „consumptie-excès" de woorden zyn van
Oostenryksch schrijver, die reeds tijdens
den oorlog op de gevaren van het bederf van
"het geld wees.
Juist door dat consumptie-excès, waaronder
wy moeten verstaan een onmatig groot ver-
bVuik, geraakten wy op het hellende vlak, en
zonken wij nog dieper in het economisch moe
ras, waar de oorlog ons al gebracht had. Dit
consumptie-excès vond men in él ie standen in
alle lagen der maatschappij, bet is onbillijk al
leen af te geven op het gebrek aan zuinigheids
zin der arbeiders, ook de anderen gingen zich
te buiten aan verkwisting. In de jaren 1919 en
1920 is in totaal aan auto's, motorrijwielen voor
ongeveer 60 70 millioen ingevoerd! Het ge
tal ingevoerde personenauto's, dus hoofdzake
lijk voor luxegebruik bestemd, gaat het ge
tal vrachtauto's verre te boven.
Gelukkig brengt de malaise ons thans tot de
werkelijkheid terug; al is het dan noodgedwon
gen, men bezuinigt, men voélt angst voos de
toekomst en gaat daarom sparen. Er zal nog
wel het een en ander onaangenaams qps eco
nomisch leven te wachten staan ;de politieke
verhoudingen, de ontredderde valuta's en nog
meer oorzaken belemmeren den terugkeer tot
stabiele verhoudingen, maar de grootste facto
ren, die tegenwerkten, n.I. het grenzenlooze
optimisme en de daaruit volgende verkwisting,
zijn aan het verdwijnen.
Er is reeds vaak gewezen op het zonderlinge
verschijnsel, dat er zooveel werkeloosheid
heerscht terwyl men het er algemeen over eens
is, dat juist hard werken zoo noodig is. Er
moét hard gewerkt worden, en dit zal den toe
stand ook verbeteren, mits men er rekening
mede houdt, dat door de gewijzigde omstandig
heden het gebruik van velerlei artikelen veran
derd is. Er is aan vele zaken dringende be
hoefte. De handel ia echter nog te veel inge
richt op de consumptie van vóór den oorlog en
van den bloeitijd 19191920.
Weet men zich aan te passen, dan is er werk
genoeg, en heeft men tevens de zekerheid, dat
de daardoor verworven verdiensten, al zyn zij
dan niet zoo groot, een duurzamen grondslag
hebben, dan de zoo gemakkelijk verkregen
en nog gemakkelijker verloren! schatten uit
het opgeblazen inflatietydperk.
Men spreekt er zoo vaak van, dat ons land
sinds 1920 zooveel armer is geworden. In geld
uitgedrukt zijn er groote verliezen geleden,
maar geld beteekent voor het volk als geheel
niets; de goederen maken de rijkdom van een
volk uit. Of ons land aan goederen zooveel
armer is geworden sedert 1920 betwijfel ik.
Het is hier ook weer de geldsluier die ons het
juiste waarnemen bemoeilijkt, en ons een on
juist beeld geeft van de malaise.
Daarom is juist optimisme in dezen tijd,
méér dan in de „boom"-periode, gewettigd. Wij
voelen nu de gevolgen van den oorlog pas goed.
Maar dit roept het besef op, dat slechts werken
en sparen onze maatschappij kunnen redden, en
het dóórwerken van dit.besef zal niet nalaten
een goeden invloed uit te oefenen op ons eco
nomisch leven.
PARCIUS.
v BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DCXVIII.
Hij een stevigen storm in het najaar van
1919 werd aan het strand nabij Loosduinen de
kleine kruiser Hildebrandt met een flink vaar
tje op het zand gezet. Het in 1892 gebouwde
kustpantserschip had in de haven van Zeebrug-
ge gelegen en het was aan een Hollandsehen
slooper verkocht. Op den weg naar de slacht
plaats brak de oude boot zijn tros en verstelde
zich op het strand Dat deed de oude met bizon
der veel overleg, want de stand die werd inge
nomen ten opzichte van de zee was juist zóó
dat het onmogelyk was de boot af te krijgen.
Met den achtersteven zat de Hildebrandt dicht
bij één der hoofden en de voorsteven was
schuins naar het duin gericht. Was de voor
steven naar de zee gericht geweest dan was
het misschien mogelijk geweest bij een spring
vloed door middel van een paar sleepbooten
den kruiser los te trekken. Nu was dit onmo
gelijk omdat het gevaar dreigde dat men de
boot omver zou halen. Achteruit trekken was
weer onmogelijk, omdat de achtersteven vlak
op den stoombreker zat. Men heeft toen ge
tracht een geul uit te zuigen, zoodat de boot
by hoog water misschien gemakkelijker vlot
kan komen. Wie dit plan zag uitvoeren kon zich
onmogelyk indenken, dat het ooit zou slagen.
Heel in de verte in zee lagen een paar bagger-
zuigers die in de weken dat zij gewerkt hebben,
niet de minste voedering schenen te maken. Dat
plan heeft men opgegeven.
Nu is men begonnen aan de onmiddellijke
afbraak. Aanvankelijk heeft men al het koper,
dat in den kruiser aanwezig was cr uitgehaald
en vervoeid. In totaal bedrceg dit een dertig
duizend kilogram. Met breed-gewielde wagens
is dat koper langs het harde zand vervoerd.
Daarna is men begonnen de pantserplaten los
te fhaken. Dit gelukte maar ann vervoer van
die pluten viel niet te denken, zoodat men die
eenvoudig in het zand liet liggen waarin ze wel
zullen wegzakken. Het is nu het plan den krui
ser geheel af te breken en met kracht is men
begonnen. Een der masten, is reeds gevallen
en is een speelgoed voor de jeupd ge-orden
De moeilijkheid van het gansche geval schuilt
in het vervoer der stukken, dat uiter rt bezwaar
lyk gaat. Het zal een grooto opruiming zyn
wanneer deze kruiser verdwenen is, die een ont
siering is voor het strand en een sta-in-den-
weg voor de duizenden strandbezoekeis.
Hét denkbeeld is al eens geopperd om een
troep straatjongens op den kruiser los te laten,
aangezien voor de afbraak-lust van deze niets
bestand is. Misschien zou men het zevental bal
dadige jongelui dat thans achter slot en grendel
zit ,op deze boot kunnen interneeren. Hun ver
nielzucht konden zy dan bot vieren en zij deden
dan eeït goed weik. Misschien zou hun booze
verniel-lust wel bekend worden als zy een tien
uur per dag met den moker moesten zwaaien.
Als de boot heelemaal was gesloopt, zouden zij
weer in de vrije maatschappij kunnen worden
losgelaten. Wellicht hadden zy dan geen zin
meer in baldadigheid.
Nog altijd wordt er druk geredetwist over
de befaamde Gevangenpoort De deskundigen
ziin het als altyd niet eens en onderwyl kan
het publiek wachten en zich dagelijks aan het
gevaar blootstellen. Eindelyk is er nu eens een
nuchterling opgestaan die geadviseerd heeft om
eerst eens de huizenrij af te breken en dan te
zien wat er varv de rest is oveVgebleven.
Dit denkbeeld verdient alleszins overwhging
a! v as het alleen al Sierom. dat wij dan toch
heusch een stap verdeitejn. En dit is dringend
noodig gelijk wU a( meermolen hebben be
toogd. We kunnen dus slechts hopen dat dit
denkbeeld onmiddellijk wordt aanvaard.
Het stadhuisplan gaat een beetje op de lange
baan: een groep madsE-den heeft veizocht de
bespreking ervan uit te stellen tot het najaar
by de behandeling der begrooting en daartegen
kan niet veèl bezwaar bestaan. Aan uitvoering
valt voorloopig niet te denken. Hoe langer de
bouw wordt uitgesteld hoe beter het is want de
financieele toestand der gemeente ziet er niet
rooskleurig uit al kan men ons melden dat de
opbrengst der belastingen zóó goed is dat er
een overschot zal zijn. Het zal dringend noodig
zyn de gemeentelijke belasting te verlagen, ook
al omdat de uittocht der goede belastingbeta
lers aanhoudt en de intocht uiterst gering is.
Trouwens het gaat met het bevolkingscijfer
zeer ongunstig: het aantal personen dat de
stad verlaat is grooter da*i het aantal dat zich
hier vestigt en alleen aan het cijfer de# ge
boorten dat dat der sterfte aanzienlijk pleegt
te overtreffen .is het te danken, dat het totaal
cijfer der bevolking iets blijft stygen. Ons
dunkt, dat dit verschijnsel wel eens aanleiding
mag zijn voor de autoriteiten om zich de vraag
voor te leggen of hiervoor ook een oorzdak is
te zoeken in het gemeentelijk beheer, speciaal
van de financiën. Juist van het belasting-
vraagstuk hangt bijkans het leven van den
Haag af, omdat daarbij de kwestie van de ves
ting hier ter stede aanhangig is.
Van tentoonstellingen krygen we dit jaar
eer heel wat. De expositie van het trekpaard
is zeer goed geslaagd. Misschien is de belang
stelling dit jaar niet zoo groot geweest als in
het vorige jaar maar het aantal paarden was
ook veel minder en zoodra als van een tentoon
stelling bekend wordt, dat ze minder is dan een
vorige, zakt de belangstelling. Toch was dit
volkomen onverdiend en wat er geboden werd
wa de moeite van een bezoek zeer waard. De
Limburgers en Zeeuwen hebben weer laten
zien wat ze konden en aan huldebetoon voor
hun werk heeft het niet ontbroken. Een be
zwaar aan «leze tentoonstelling is het hooge
entree-geld. Daardoor wordt de kring van kij
kers zeer beperkt.
Thans wacht ons een tentoonstelling van de
grossiers, die zullen laten zien wat de prijzen
zijn nadat de winkeliers het op de zeer geslaag
de Bi-ba-bo-tentoonstelling hebben ge<laan wat
ze konden en de sympathie van het publiek te
heroveren. We zyn er benieuwd naar en hopen
er de volgende week wat van te vertellen. Een
vergelijking zal allicht mogelfak zyn en dat de
grossiers na de winkeliers komen opent de ge
legenheid om de laatste te controleeren.
Voor zoover een le«*k dat kan. want dit heeft
de Bi-ba-bo wel geleend, dat winkeiier-zUn
geen gemakkelijk vak ia.
HAGENAAR.
^MEDISCHE BRIEVEN.
Hondedolheid.
II.
Wy zullen thans overgaan tot de bespreking
van de bovengenoemde infectieziekte, zoouls
deze zich by den mensch pleegt voor te doen.
Zooals u bekend is, is de beet van een dollen
hond de oorzaak, dat de mensch door deze aan
doening wordt aangetast en onwillekeurig
dringt zich by ons de vraag op, hoe wy ons
deze infectie hebben voor te stellen. Het staat
thans vast, dat de giftige stof in het raensche-
ïyke lichaam komt door middel van het speek
sel. Niet elke» beet van een dollen hond maakt
dat de mensch door de hondsdolheid wordt aan
getast en is ook zeer begrypeiyk. Immers om
een dergelyke infectie te bewerkstelligen is
het nooiizukelyk, dat een bepaalde hoeveelheid
giftige stof tegeiyk met den beet in het lichaam
van den persoon in kwestie komt. Dit zal nu
:iiet ten allen tyde het geval zyn, want byt de
bewuste hond ons op een plaats, die door klee-
dingstukken bedekt is, dan zal zonder twyfel
een niet onaanzieniyke hoeveelheid speeksel
van het beest door onze kleeren worden opge
nomen en zyn verderfeiyke werking op die
wijze niet kunnen uitoefenen.
Vervolgen# hebben wy nog een niet minder
belangryke kwestie onder oogen te zien, n.I. de
plaats, waar gebeten wordt. Tal van pioefne-
mintfen op dit gebied hebben aangetoond, dat
het gift, dat in de huidwond komt niet of al
thans in zeer geringe quantiteit via den bloeds-
btian of het lymphrntenstelsel door het men-
schelyk lichaam gevoerd wordt, doch byna al
leen en uitsluitend langs de zenuwbanen om
ten slotte zyn tenten op te slaan in de hersenen.
Uit hetgeen wy thans besproken hebben, zult
u voor u zelf dus reeds de conclusie genpkken
hebben, dat hoofdwonden op deze wyze toege
bracht de allergevaariyksie zyn, daar de hoofd
huid doorgaans gehee1 of ten deele onbedekt is
en het gift van daaruit vry spoedig by de her
senen, zyn eindstation a. h. w., is aangeland.
Afdalende, wat de gevaariykheid betreft, vol
gen dan onze handen, vooral wanneer deze on
bedekt waren. Gelukkig evenwel byt de hond
't allervaakst ons in de beenen en daar deze
(vooral de onderbecnen of voeten) ver van de
hersenen verwijderd zyn en bovendien gewoon
lijk door vry dikke kleedingstukken bedekt zyn.
althans wat het mannelyk geslacht aangaat,
is door leze gunstige samenloop van omstan
digheden het gevaar van infectie veel geringer.
Is men nu door een dollen hond gebeten, dan
bemerkt men hiervan niet aanstonds «je nadet-
lige gevolgen in verband met de hondwiolhpid,
m. u. w. men ondervindt niet meer last de
eerste dagen of men door een dollen hon«l of
door een normalen hond gebeten wordt. Weken,
ja zelfs maanden kunnne vevioopen alvorens de
mensch eenig nadeel ondervindt en bevinden
wy ons dan doorgaans op een tydstip, waarop
de eigenlijke wond al hoog en breed genezen is,
ja soms al lang vergeten is.
Het z.g. „incubuterstadium", zooals wy dit
tijdperk noemen, d.i. de tyds«luur, die ligt tus
schen het oogenWik waarop de infectie (de
beet van den hom!) plaats had en het optreden
van de eerste ziekteverschijnselen (hier de
hondsdolheid), is zeer wisselend. Nu eens rien
wy na een week of drie de ziekteverschijnselen
optreden, dan weer eerst na soms V4 jaar. Tus
schen deze twee uitersten ligt het ware mid
den, dus in de meeste gevallen bedraagt de
lengte van dit stadium een paai- maanden.
De eerst,': klacht, «He nu onze patiënt pleegt
te uiten is wel deze, dat men slikstoorniHsen
krijgt. Drinkt de persoon in kwestie zyn kopje
thee of koffie, dan levert dit moeieiykheden op
en is 't alsof zyn keel a. h. w. dichtgeknepen
wordt. Ja, één en ander kan in zoo heftige
mate optTeden, dat de patiënt het gevoel heeft
van te moeten stikken. Degene, die een derge
lyke patiënt wel eens gezien heeft, zal het eerst
terecht kunnen beseffen, hoe ontzettend groot
de afkeer is van vloeistoffen by deze menschen.
Wy willen nu den volgenden keer nog enkele
merkwaardigheden over deze ziekte vermeMen.
MODEPRAATJE.
Voorepellingen.
Het is meestal een precair Sets zich te wa
gen aan gissingen omtrent eene mode die nog
komen moet. En toch, uit tal van kleine aan-
wy'zingen, uit een paar lynen die in den smaak
vullen, uit enkele hardnekkige berichten, we
ten de dienaren der mo«le soms voldoende ge
gevens te distilleeren.
En al mag by wat er alzoo vernomen wordt,
op 't oogenblik nog veel te beschouwen zyn
als toekomstmuziek waarvan de uitvoering
wellicht nimmer plaats zal hebben, er biyven
toch altyd genoeg aanduidingen over. Aan de
hand daarvan durf ik gerust voorspellen, dat
de lange rok welke zoo pas z(jne intrede ge-
tlaan heeft, groote kans heeft, voor het win
terseizoen bestendigd te blyven.
Niet zoo stellig zou ik durven beweren dnt
de lange taille het, na eene regeering van on
geveer 4 seizoen», zal moeten afleggen.
Ongetwijfeld zal er in de toepassing der
lijn eenige verandering te bespeuren zyn. De
meest voor de hand liggende veronderstelling
is, «kit de ronde, gladde heupbund enorm veel
zal winnen en dat de rokdceien betrekkei yk
nauw en de lyfjes overblousend suilen wezen.
Er zyn enkele mode-berichtgevers die mee-
non dat de dames na ai die losheid in kleeding
der laatste jaren, weer eens naar wat meer
model en wat strakker vorm gaan verlangen.
Zy zouden de taille steviger aansluitend
rond het middel wenschen en daarom het los
hangende kleed in de ban willen doen.
Vooraeker dragen de minste vrouwen de
laatste losse kleeding met eene groote voor
liefde.
Het is, omdat het slechts weinigen gege
ven is, om iets waaraan het voornaamste, de
vorm, ontbreekt met de noodige charme te
dragen. Daar' staat tegenover dat de losse
kleeding de eigen vormen wegdoezelt en voor
al lenigheid en soepelheid aa# de gestalte
geeft, waardoor vele andere feilen en gebre
ken in den bouw, aan het oog onttrokken wor
den.
Voor slanke vrouwen eene ideaaldraeht, Is
het losse kleed voor zware figuren onkleed-
zaam als geen ander. Voeg daaraan de ver
breeding toe, die de losse heupceintuurs te
weeg brengen en ge zult de tegenzin bega
pen waarmede (vooral de heeren echtgenoo-
ten), de opkomst der losse Japonnen aanza
gen. Ook de-wyde. slobberige mouwen zyn
er verre van af. zich algemeen in de gunst te
mogen verheugen. Ze zyn zich dan ook reeds
aan 't wyzigen en wel in dien zin, dat ze ten
minste van boven in een normaal armsgat
passen en dus gewoon van wydte zyn. Naar
onder toe vertoonen zy nog steeds allerlei uit
wassen en verbreedingen, maar by het onge
mak dat deze opleveren staat het te bezien
of zy niet hun iangsten tyd geleefd hebben.
Op de nieuwste afbeeldingen ontbreekt
reeds de uit het middel aangeknipte vleugel
mouw en in stede van de wydfee die hy daar
ter plaatse aanbracht, ziet men nu, voorat by
gedrapeerde japonnen, de taille een weinig
ingeknepen.
Enkele van de nieuwste uvondjaponnen ver
toonen een geheel nieuw snit. Zy zyn geknipt
in breede panneaux, welke om de heupen ruim
gedrapeerd zyn. Door hun rechten vorm van
voren en op den rug, en door de strakke In-
kneep terzyde van het middel doen zy sterk
denken uan een soort herleefd princessemodel.
Zooals dat altyd met de mode het geval is,
mag men van den eigeniyken princessevorm
niet meer dan eene vluchtige aanduiding in
deze herleving terugvinden.
Er worden ook op dit thema weder de ver-
ucheidenate variatiés bedacht. Welgeslaagd
mug de variatie heeten, welke in twee stoffen
gebracht wordt, want wat is fraaier dan de
lusse, lange puneejen, waaraan terzyde eene
piooie plooivailing van soepele zydenstof ont
spruit?
Van de Middeleeuwsche sty! is in de cos-
tuummode nog altyd den invloed te bespeu
ren on het lagt zich aanzien dat ook van den
winter zulks nog het>«
De mouwgaineering TMja-<!ï*ir, oV dat in
(ie eo es te plaats te bewyzen. Ze beltaan nog
altyd uit splitten, waaruit plissé's
schyn komen. Verscheidene dofjes yéanaf den
pols, soms tot boven den elleboog# laten niet
na, den middeleeuwschen indrukje versterken.
l.n dan is daar nog (Wxtvare gaionnage
met metaal en t.:4schengevtagd /ntgekleurd
gesteente, welke in lange streng».]ynen aan
gebracht, het beeld der „chatelafaf" voor ons
doen opdoemen.
De pogingen om de strakke lyfijU met wyde
hoepelrokken te combineeren. ismog niet op
gegeven. Vooral met eene afstAynde, onder
gezette voorbaan en voor gliulzémlc en rui-
schende zydjes laat men nogXiiet af van de
zen vorm.
Doch hy schynt my fantasie te blyven, waar
iets anders werkeiykheid gaat worden.
Deze werkeiykheid zie ik, zooals gezegd in
de overblousende ïyfjas niet de ronde heup
banden. Ze zullen wel bedoeld zyn als over
gangstype. Want, zeiden maakt de mode een
sprong van het eene bekende model, op het
andere, het totaal onverwaohte. Integendeel,
langzaam en geleidelijk ontwikkelt zich het
komende uit het bestaande en daarom geloof
lik dat wy deze blousend® mode door te ma
ken krygen, alvorens he#middel weer strak
wordt en op zyne gewone plants komt te zit
ten. Gestadig neemt ook de invloed van de
capevorm nog toe en het zou my niet verwon
deren wanneer eerst nit eene overvoering
daarmede, eene meer aansluitende mode ge
boren werd. GRACE ALLAN.
Groeten uit Zweden.
van THéRèSE HOVEN.
III.
Nyne8hamn, Juni *22.
Wy hebben Midsommar gevierd, een com
binatie van het Meifeest der Engelschen, die
ten minste op het land, om de Maypole dan
sen en van de St. Jan's viering in Duitschland.
Hier worden overal Meaistangen opgericht:
boomstammen met eikenbladeren omwonden,
met bovenaan een grooten horizontalen, even
eens omwonden, ring met een zestal kleinere
vertikale ringen, er vanaf hangende. Tusschen
het groen zyn wilde bloemen aangebracht, die
in Zweden in weelderigen overvloed zyn te
vinden.
Zoo groeit er hier een plantje, waarvan de
stengel van boven met donker paarse bloe
sems prykt en van onderen met gele. Men
noemt het dag en nacht. Dan zyn er zooge
naamde nachtviooltjes, een soort witte orchi
dee met een heerlyken vanillegeur en 't Un-
naëeushloempje, een allerliefst rose klokje en
zooveel, zooveel!
Met Midsommar is alles met groen en bloe
men versierd: de huizen, de booten, kot zelfs
de taxi's toe.
Alles heeft drie dagen vacantie.
Tegen een uur of vyf 's middags begint de
pret: eerst dankt jong en oud om den Mew
boom heen, als 't kan met begeleiding van 't
een of ander instrument. De Zweden zijn bi-
zonder muzikaal en hebben prachtige, oude
volksliederen.
Na het dansen worden er volksspelen ge
houden. dan weer gedanst. Het duurt tot één
uur 's nachts, dan wordt er gesoupeerd of
3mörgaasbord genuttigd en gaat men in mo
tor- en roeibootjes, of wel in cano's op een
der nieren varen.
Het wordt den geheelen nacht niet donker,
de "aardigheid is om tegen 8 uur in den mor
gen de zou te zien opgaan.
Vooral jongelui gaan er op uit en komen
pas tegen den ochtend terug. Ook onze gast
heer bood ons dat waterpretje aan. Wy gin
gen 'a avonds om acht uur per eigen water
equipage, naar een eilandje in de buurt, eerst
naar het dansen om den Meiboom zien, toen
naar 't Cdsino, waar wy met een heel gezel
schap 't bal bywoonden.
Wy hadden een afzonderlijk zaaltje, van
waar wy de dansvreugde in de balzaal konden
gadeslaan. Wy dronken aardbeien-bowl van
Zweedsche punch en knabbelden schalen vol
fijne bonbons op. De jongeren dansten mee,
de ouderen keken toe, tot zelfs een grootmoe
dertje van drie-en-tachtig jaar, dat voor geen
geld haar Midsommar-uitgang had gemist.
Zy ging echter vóór 't souper weg en wy
deden ons tegoed aan het meer genoemde
smörgaa8bord, gevolgd door zalm in gelei;
we dronken bier en Haute Santerne, die hier
schandelijk duur is, een groote luxe, die men
zich echter op 't zomerfeest gaarne veroor
looft.
De terugtocht over zee was sprookjesachtig
mooi. De schemer hing zoo mysterieus over
land en water!
Den volgenden dag werd er weer gedanst
en gedronken en gesmuld. Verder wenscht
men elkander glad Midsommar, bewyst elkan
der kleine attenties, in den vorm van de eer
ste rozen uit zyn tuin, 't een of ander eigen
gemaakt gebak of iéts dergel yks.
De stemming is vrooiyk en de broederschap
algemeen.
De dienstmeisjes en de mannelyke bedien
den van tuin en boot krygen een hand en een
fooi; ik zou niet kunnen zeggen, wélke vrien-
delykheid 't meest door hen gewaardeerd
wondt.
Een eigenaardigheid van de Zweden is dat
ze,* tegenover al te groote toeschietelijkheid
van vreemden, iétwat achterdochtig zijn.
Van nature zijn ze verlegen en, als zy zelf.
of wat zy te genieten geven, tè veel gepre
zen worden, vinden zy dat niet prettig. Ze
zyn dan bang dat men ze voor den gek houdt.
Te oordeelen naar wat ik van ze heb byge-
ivoond, zijn ze zeldzaam beleefd en gul. Ik
wilde hier, voor myn Hollandsche jicht een
korte kuur van Zweedschê massage onder
gaan. Nu is er hier in de buurt op hetzelfde
eiland, als waar het Casino zich bevindt, een
groot ziekenhuis, voornamelyk voor heilgym
nastiek, massage én behandeling met electri-
citeit. Er zyn een drietal masseuses aan ver
bonden, doch ze mogen geen particuliere pa
tiënten aannemen, zonder verlof van den ge
neesheer-directeur. Toen ik er met myn gast
vrouw over sprak, zei ze: „We zullen morgen
ochtend naar den dokter gaan, dan zal hy 't
wel v4Êr je in orde maken."
Wy gingen op zyn spreekuur, hy gaf my
een volledig consult en toen ik vroeg, wat ik
hem schuldig was, zei hy lachend, dat hy de
logé's van zyn vrienden nooit een rekening
zond.
De massage in de ziekeninriehting, waar
120 patiënten, meest behoeftigen, zyn. kost
vier kronen per keer, dat is zoowat 2.80; de
Zweedsche kroon toch staat hoog, J>yna 70
ets.
Het was een eigenaardige gewaarwording
„.n van een land. waar de standaard-munt, de
Mark, zoo laag Btond, minder nog dan 1/60
van de vrdêgere waarde, opeens in een omge
ving te komen, waar de standaardmunt zoo
hoog is.
In Beriyn was de prys van alles terstond
een paar honderd Mark, hier beteekent twee
of drie kroon voor ons meer.
Zweden was altyd een duur land, zelfs vóór
de oorlog.
Over eenige dagen vertrek ik van het idyl
lische Nyneshamn, waar men zoo vry leeft
als een vischje in 't water of een eekhoorntje
in 't bosch, om na een kort bezoek te Stock
holm, langs het beroerrfde Kanaal binnendoor
naar Gothenburg te gaan en van daar uit een
der merkwaardigheden van dit land, den wa
terval te Trollhiitten, te beloeken. dan over
Malmö naar Copenhagen, met een veerboot,
oin na een kort verbiyf in Denemarken, ver
Hamburg huis-toe te keeren, zooals de zee-
n an het noemt.
Wie een rustige, vredige vacantie m ten
heerlyk mooie omgeving wil hebben, raad ik
zonder de minste scrupule Nyneshamn aan;
in het Casino, dat vlak by 't Ooatzeestrand
ligt, is 't prettig logeeren; men heeft er ka
mer« van elke grootte en van elkeh prys. Een
groot voordeel van de huizen, en ook van de
hotels in Zweden is, dat ze zoo geluidloos zyn,
voornamelyk doordat er overal dubbele ramen
en dubbele «leuren zyn. De houten muren zyn,
in dat opzicht, ook veel beter dan de half
steens muurtjes van onzen tegenwoordigen
revolutie-bouw^
Hier op Berg-bo hooren wy geen ander ge-
ruisch dan het kabbelen van de golfjes op het
strand en het zingen van de vogeltjes in de
boomen.
Voor ons Hollanders is het Skansen-open-
lucht-Museum een der grootste aantrekkeiyk
heden van Stockholm, omdat men er, zonder
dure en vermoeiende spoor, of bootreizen, een
beeld van het land en het volk door krijgt.
Men ziet er de aardige volksdansen in do
oude. veelkleurige dracht; dan een Laplandsch
dorp, of juister misschien ndereetting, vuil,
maar schilderachtig.
Verder kan men er de mooie, bonte weef
sels en het kunstige snywerk bewonderen,
waar de Zweden voor vermaard zyn. Zoo ook
de kanten, een industrie, die vooral op het
land, veel door vrouwen en meisjes wordt be
oefend.
Er is nog een schilderyen verzameling by,
echter lang zoo volledig niet als «He In het
Jakobsen-Museum te Copenhagen, waar ook
het interessante Thorwaklsen-Museum is met
het graf van den grooten Deenschen beeld
houwer.
De kanaaltocht van Stockholm naar Gothen
burg duurt lMi dag, wel wat lang, maar 't ia
meer dan loonend en men krügt er tevens een
denkbeeld door van de grootte van dit kolos-
sule land, dat helaas! wegens de dorheid van
den bodem, in sommige streken, nog veel te
weinig bewoond is.
Toch *yn er, vooral op het platteland, veel
tal ryke gezinnen, tien of elf kinderen is niets
bi zenders.
En, daar ze geen koloniën hebben en met
Zweed*ch nergens verstaan worden, bljjven ze
in het land, er is plaats genoeg, lie industrie
ontwikkelt zich meer en meeredoch' ik
houd geen troonrede en behoef dus geen za
kelijk overzicht van land en volk te geven.
Wel mag ik er, als leek. nog even bij zeggen,
«lat de belastingen hier even (bespottelijk)
hoog zyn, als ten onzent, zelfs in dit afge
legen faoekje. v«ur de bewoners byna geheel
op eigen hulpmiddelen zyn aangewezen en
heet weinig steun van Staat en Gemeente ge
nieten. Scholen zyn er byna niet; de villa
bewoners moeten hun kinderen op hun negen
de jaar ai in de stad op schooi doen, hetgeen
beteekent, dat de stumpers dan al van huis
moeten, om de voordeelen eener beschaafde
opvoeding te genieten. Ze gaan dan meest by
familie in huls. Kostscholen zyn hier vrijwel
onbekend.