f
Dorlas' Koffie en Thee
„DE LELIE"
GOODSCHE COURANT
e NIEUWE MODE
ét
T. DEKKER
GOIIOK, b
T. Anders,
Vraagt haar tarief en inlichtinoan
Wormen
De groote Mantel
ROTTERDAM
IM-EXPEU
IS HOM VËRSfiIJCBAAB
EN BEKEND
DOOR KWALITEIT
„Fsrmifan"
De Koopman v<n t'eneiiê
fiouifscfie KoorscfiotbanK
De Hofstede
P «nt-, Koordjes- en Ledersarneerlne
dat is thans modern
7» QW
sarstr--
591"
HOOGSTRAAT
takdpasta.
JsseoMt
BALT. A. DE JONG. GOUDA
OOSTHAVEN 29. TEL. 118.
Gillette soheerapparaat
Gillette mesjes M
Scheerbenoodlgdheden
Groote keuze. Billijke prijzen.
Bezem- en Borstelfabrikant
EN GROS. EN DETAIL.
De Stoomwasscherij
te bergambacht
is geheel modern ingericht
en behandelt Uwe wasch
met de uiterste accuratesse*
IweedebladT
FEUILLETON.
ZONNEWEELDE.
2°;
Jfett'pkend A. No. 292 met
pchuren en hooibergen, - bene
pens diverse perceelen uit
muntend bouw-, hooi- en wei
land, gelegen aan den Noord-
eindschen weg in den achter-
jar.sc hen polder onder Wad-
dinxvetn, samen groot 25.01.50
Ji.A., benevens de daarop
ftaande veldvruchten.
Te veilen in 5 perceelen,
v waarna combinaties bij den
J af slac
I Aanvaarding bij de betaling
der kooppenningen op 1 De
cember a.s.
Vroegere aanvaarding van
het land kan plaats hebben in
overleg mef den verkooper.
Alle! breeder bij Notitiën
omschreven, verkrijgbaar ten
kantore van bovepgenoemden
hots ris en bij den Notaris 11.
KI IPERu te Dordrecht, al-
Vaar nadere inlichtingen rijn
"tornen. 43 32H2
roowel bij volwassenen als bij
kinderen verdrijft men zeker
en fj el met do beroemde
Worm poeders
van Jaeoba Maria Wortelboer
,van Oude Pekela, 85 cent per
doos. drie rloozen 2.40. Ver
krijgbaar bij de verkoopers
van Wortelboer's Artikelen.
3'43 17
Haarlemsch Toon eel.
Dir.: LOUIS BOUW
MEESTER.
Donderdag 21 Sept.
(8 uur)
Feestvoorstelling
ter herdenking Süsten
verjaardag van
Louis Bouwmeester,
van WILLIAM SHA
KESPEARE.
Shylock
Louis Bouwmeester.
Portia
Mevr. Erfman Sasbach.
Prijzen der plaatsen:
Stalles en Loge niet-
leden 2.25, leden
1.75; Balcou met-leden
1.75, leden 1.25; Ga
lerij 0.00,
AUq prijzen verhoogd
met 10 auteursrech
ten en 10 stedelijko
belasting.
Plaatsbespreking bij
loting Woensdagavond
8 uur, i.m n
Bleekeraclngel 29.
geeft credleten vanaf 50.-.
Algemeen Assurantiekantoor.
82..0 |(i
Krachten» art. 1223 B W
Notaris G. VOS to Woddlnx.
ri ral M| veiling on riMnir
Dtmdardag 5 on 11 October
vnormtddasn 11 uur
hot caM „Hot Sehankhord"
fe". .I"1 r c- H krane.
VEI. aan (ton Klelww to
alointa in het oponbaar ven-
Koopen-
Op de eerste plaats staat de aldus
gegarneerde MANTEL, die, in tegen*
stelling met het afgeloopen seizoen,
langer gedragen wordt. De slanke lijr*
heeft dientengevolge het ruime model
De meesf verwerkte stof
verdrongeh.
fen zijn VELOURS DE LaInE ^vooral
in donker beige en diverse bruinachtige
tinten), laken, imitatie bont en kleuren,
rijk genopte fancies.
'oor de nieuwe KINDERMANTEE
eldt hetzelfde, alleen is deze meestal
levendiger gegarneerd.
De moderne JAPON is veelal met extra
4age taille gewerkt De meest gebrachte
stoffen zijn gabardine, kamgaren en
fluweel
clMdwburn
ONZE COLLECTIE in deze artfkeletL
m0^k,c5oCOST,JUMS' ROKKEN en
BLOUSES is compleet
Mooie Paletot
■cf rijk* l*d(*(inlctrlng]
tllpandM «n manchetten
ndjci KHjrnecrd,
Elegante Paletot
Een bezoek aan onze etalages en maga
zijnen zal Uwe bewondering opwekken
voor onze overweldigende keuze en
onze verrassend lage prijzen.
KMermanfcl
Wrna Eiklmo. R
panden «n mouwen all
lijk mei koordlee opc
In prlnu wollen dtago-
naalitof u «ericheldena
prima laken, in alle
nieuwe kien ren,
kraag «1 manchetten
aardig mei koordje*
Mm .1Jj
AJle veranderingen gratis.
'Aan schriftelijke aanvrageit
kan niet worden voldaan;
Moderne Japon
Kam-
Elegante Japon
prima fluweel.hals,
mouwen en rok
met echte bontrand
afgezet Mei ge
vlochten
ceintuur
flechta
Japon.
goede kwaliteit
ertpe de chlue mei
mooie stlkkerlj
gegarneerd,
afstekende
celntuui
alechta
prime Marine
garen, met d<
Chique Paletot
Modern CostoaÉ
velouri de lain*,
thana hm mm
aI.
wlltto groot* Imlta...
53S5SÏKS
Nieuwe Paletot
34." ElegantCostamn
bi goede kwauteil
•tof. Kraag, manchet
ten en zijpanden met
wolpeluche aardig
gegarneerd,
alechta
voor 't aanstaande seizoen,
velours de lalne. met groote bontkraag
(biberette). eijpanden en mouwen rijk
met koordjes gegarneerd, in alle
moderne kleuren, 36^
BRENNINKMEYER
alecbls
hoek Viaduct
IVAHALL1RI.II
AMKEQ
Verkrijgbaar bij i
UT0M coopj, truditr. ji
WAARSCHCWINU I
Koopt geen Poln-Expeller met
Duttaoho prijzen en verpakking.
"iM «1
TANDBORSTELS
TAIDPOEDER
til
Verkrijgbaar bfli 82(8 10
8. H. VA* LOOS
Croglelerl) - Markt
GROENEWEQ 77,
FIRMA WED. P. UITENDAAL,
Kuiperstraat 39 Klelwegstraat 15, Gouda.
TE LEF. 031 'l'ELEF. 348. ,o 8249
Handel ln: Sponzen, Zeemleer, Dweilen.
Mattenkloppen, Plnmennx, Vant-en Kop.
Jeak wasten. Wil- en Verlkwnsten, Pot- en
Senelepele, Peederzeejtjea, Bezem- en
Ruagbolatokken, ens. ens.
8286 780
ITOFFEIBDl Itu, BIBAkOlKU, K
1 BEDDE!!. B5W BE ATB A39E* MAHDBIJ. k
IflOKPlETH laEDEIlEEEIIoiL
A VERHUIZINGEN. 8263
8279
80
DE GOUDsuhe fruithandel;
iMBt» Tlendewec «7-T.let.3II «.„da
heelt ia voorraad,
Blauwe druiven
Perziken
Meioenen
Tomaten
Bananen
Pruimen
NtT 24
Tafelperen
Tafelappelen
Citroenen
Ananas in blft
Wtmn soorten
No. 16034.
ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1922.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DCXXVI.
De geschiedenis van de lm- en Export-ten
toonstelling heeft nog een staartje, gelijk zülks
trouwens te wachten was. Het was noodig dat
eenig licht over dit geval opging al zou het al
leen reeds gewenscht zijn met het oog op de
betrouwbaarheid vpn tentoonstellingen in het
algemeen. Aan het dageiyksch gemeentebe
stuur zijn eenige vragen gesteld en uit het
antwoord blykt duidelyk dat dit bestuur
zich bjj den neus heeft laten nemen door een
tweetal personen die het zaakje handig in
elkaar te zetten. De één heete directeur en de
ander de commissaris.
Bij het dagelyk^ch bestuur was één van hen
bekend en naar het schijnt niet zóó ongunstig,
dat men hem daarom den huur van het gemeen
telijk tentoonstellingsgebouw wilde weigeren.
Ook is wel gebleken, dat men zich niet bizonder
heeft ingespannen om precies op de hoogte te
komen van den aard der tentoonstelling en de
garanties die gegeven konden worden.
lntusschen verklaart het dagelyksch bestuur
dit wel, dat in den vervolge met meer 'nauw
keurigheid zal worden gehandeld. Overigens
staat men er achteraf wel verstomd over, dat
een geroutineerd gemeentebestuur, dat beschikt
over een grootey staf personeel, nog zoo ge
makkelijk bij den neus wordt genomen. Hoe
vaak gebeurt het dat men voor een goede zaak
moet pleiten zonder eind eer men eenige me
dewerking krijgt eri hier weten een paar gladde
jongens onmiddellijk gedaan te krijgen wat ze
willen. In dit opzicht mogen dan ook eenige
verbetering komen.
Ten aanhoore van het Olympisch comité
heeft onze burgemeester als zijn meening te
kennen gegeven, dat er in den Haag niet ge
noeg openlucht gelegenheid is voor sport en
dat zoodra de financiën het toelaten daaraan
tegemoet moet worden gekomen. Het kan heel
best zijn, dat de sport-maniakken nog veel
meer terreinen willen hebben, doch wij gouden
bjj voorbaat er wel op willen wijzen, dat er nog
tal van andere en belangrijke zaken zijn die
meer en eerder de aandacht en den steun van
de overheid behoeven. Wij herinneren nog maar
weer eens aan de urgentie van de stichting van
een congresgebouw, dat voor den Haag een
belang van de eerste orde is. Voor ons blijft
het maar steeds een raadsel, dat het gemeente
bestuur dit niet inziet hoe het een bizondere
attractie voor de residentie zou zyn, indien de
•flwneente voor allerlei congressen en landelijke
vergaderingen een confortabele huisvesting
kón aanbieden. Dit gevoegd by de omstandig
heid dat men graag in den Haag byeen komt,
zou een voortdurend vreemdelingenverkeer uit
het gansche land naar de residentie leiden.
De kwestie van de combinatie der politie en
brandweer is vrijwel opgelost. Men weet, dat de
Amsterdamsche politiebond deze samenwerking
had bekeken en er een zeer ongunstig rapport
over had uitgebracht. Het was zelfs zóó on
gunstig, dat men er aan ging twijfelen of wel
naar een objectief overzicht was gezocht. Ui'
de nadere gegevens die de Haagsche hpofd-
missaris van politie thans heeft verstrekt is ons
wel duidelyk gebleken, dat niet veel waarde is
te hechten aan het rapport en dat de veronder
stellen gewettigd is, dat men alleen materiaal
heeft willen bijeen brengen om een eventueelö»|
samenvoeging van de Amsterdamsche politie
en brandweer by voorbaat heeft willen tegen
gaan.
Wat wy persoonlijk hebben gezien van de
vereeniging der beide diensten heeft ons ervan
overtuigd, dat deze wel degélijk zeer goed mo
gelijk is en op den duur zal blijken een ge
lukkige combinatie te zyn. De paraatheid dei-
brandweer laat niets te wenschen over en in
gevallen waarin dit noodig is, zal er voldoende
personeel en materiaal zyn om een groote
brand met succes te bestrijden. Daarnaast lijdt
de politie geen schade want het zijn de agen
ten in hun rust-periode die de brandwacht
waarnemen. Er is by de brandweer altijd ont
zettend veel tijd in nietsdoen doorgebracht om
dat men nu eenmaal had te wachten tot de
alarmschei afging. Dien duren tyd heeft men
met het combineeren van de politie en de
brandweerdiensten willen uitwinnen. Het
grootste deel van de alarmeeringen is óf Iqos
alarm óf slechts voor onbeduidende binnen
brandjes die dikwijls al gebluscht zijn vóór de
brandweer er is. Voor al die gevallen is de
dienst meer dan voldoende en voor de ernstige
gevallen is er voldoende geoeffcnd en vakkundig
brandweerpersoneel overgebleven.
De overgang van den ouden toestand naar
den nieuwen was niet gemakkelijk en men had
vooral ervoor te waken, dat er geen ongeluk
ken gebeurde. Tot nog toe ia alles zeer goed
gegaan en langzaam voltrekt zich het proces.
Niet minder dan 91 man is reeds afgedankt en
nog is men niet waar men wezen wil. De be
sparing van een half millioen begint steeds
meer werkelijkheid te worden. Het aantal over
tollige krachten is maar niet eensklóps wegge
werkt; zoo gemakkelijk iaat men vooral niet
in den huldigen tyd een gemeentebetrek
king varen. Toch is het al een wonder dat zoo
vele zijn afgevloeid. Daarnaast zyn er öp
wachtgeld gesteld.
Hoe in het algemeen het aantal ambtenaren
in d* laatste dertig jaar is gegroeid leert ons
het staatje dat dezer dagen door het Centraal
Bureau voor de Statistiek is gepubliceerd. Van
15 en een half duizend in 1891 steeg hun aantal
tot 42 duizend en 360 in 1921. In 1920 byv. wer
den er nog lustig 3600 meer aangesteld dan er
den dienst verlieten. Helaas ontbreken aan de
opgave de cijfers van de aanstelling in 1921.
Het ware te wenschen dat die ook werden ge
geven opdat wij eens konden zien hoeveel er
nu al bezuinigd is. Wie mocht denken, dat het
op dit oogenblik gedaan is met het aanstellen,
vergist zich. Misschien overtreft het aantal
aangestelden niet dat der vertrokkene maar
het is dringend noodig dat van deze 42 duizend
er ten spoedigste een tien duizend verdwijnen.
Een ambtenaar kost op dit oogenblik gemiddeld
2000 gld. en tien duizend zou dus ea» besparing
geven van twintig millioen, hetgee'n nog niet
heel veel is als men bedenkt, dat het tekort op
den staatsdienst misschien het tienvoud zal
zyn.
Met dat al zijn ze nu weer één minister rij
ker. Daar gaat weer achttien duizend gulden
de schatkist uit.
In wat er het gevolg van zal zyn!
HAGENAAR.
MODEPRAATJE.
Nieuwe Najaarsmodes.
De nieuwe modevormen voor het najaar be
ginnen zich geleidelijk af te teekenen.
Men mag wel zeggen dat de ^collectie van
najaarshoeden en eerstbeginnende winterhoe
den nagenoeg compleet is en dat ook voor
mantels en mantelcostuums, japonnen en blou
ses .de vaste lynen gevonden zyn.
Constateert men by de hoeden een voort
bouwen op de vormen van dezen zomer, met
enkel eene verbreeding van dep rami daar
waar het den grooten hoed betreft, by de man
telcostuums en mantels, treft het dnmiddelüjk
dat de Russische invloed hier een rol speelt.
De overblousende vorm van vele jaquettes,
hunne randgarneering vun tres om den wyd
uitvallenden schoot, verder de garneering n^et
bontraiulen aan mantel zoom, mouwzoom en
kraagboord, zijn er de duidelijke kenteekenen
in.
Ook combineert men voor élégante pakken,
waarvan het manteltje afstekend van kleur,
dan wel geheel met tres geborduurd mag zijn
Russische blousevorm met den kimono
mouw, eene combinatie welke een ongedacht
los en pittig effect geeft.
De japonnen varieeren wat hun vorm be
treft tusschen de taillelooze kfelvorm en de
lange overblousende vorm. Daartusschen in
verkrijgt de moderne princessejapon met een
wèl doorloopend, doch niet aanliggend vóór-
pand en rugpand, van lieverlede burgerrecht.
De voornaamste versieringsmethode der ja
ponnen, die in het snij; opgenomen is, bestaat
noa Steeds uit losse panden of breede slippen,
welke terzijde over de rok hangen en gewoon
lijk langer zyn dan deze.
De mouwen zijn van onderen nog bijzonder
wijd en dikwijls kwistig gegarneerd, hetzij
over het geheel indien ze van dunne afste
kende stof zyn, hetzy met figuren van tres,
Voor najaarshoeden is bet matelaasé eene
idia&l stof, want daar het van glanzende zyde,
en zyden-mohair weefsel genomen is, voldoet
het enorm en is het byzonder flatteus.
Gezien de groote voorliefde voor metaal in
weefaels en bewerkingen, heeft de nieuwe na
jaarsmode allerlei met metaal en speciaal met
goud en zilver doorweven stoffen op haar re
pertoire.
De prachtigste brocaatstoffen uit de mid-
Vloleouwen worden thans in veel dunner, soe-,
peler weefsel gereproduceerd en beloven voor
de avondkleeding schitterend en effectvol ma
teriaal te worden.
Men vervaardigt ook goud- en zilverstof,
zóó luchtig en doorzichtig en zóó miniem van
gewicht, dat ze ook zonder den rijkdom der
brocades tot de schitterendste stoffen gere
kend mogen worden.
Er wordt voor dit najaarsseizoen eene groo
te fluweelmode verwacht. Vu het gewoonste
katoenen velvet tot de fynsté velours-chiffon
en velours-panne, alsook van geribt en be
drukt fluweelzutlen mantels, manteljapon
nen, costuums en blouses te bewonderen val
len.
Indien het weder een beetje medewerkt zal
dit ook een winter worden voor eene bont
dracht zoo uitgebreid, i^s nog maar zelden
het geval is geweest. De motie favoriseert
wederom korte, vlugge bontjasjes in over
blousende vormen met aardige ceintuurs en
in den leuken vareuae vorm, waarvan haast
alle jongemeisjes zooveel houden, en dat werkt
altijd het dragen zoozeer in de hand. Er wordt
ook bijzonder veel werk gemaakt van bont-
hoeden. Deze zullen van licht flatteus bont,
zoowel in den grooten clochevorm als in klein
trottoir-toque en baretmodel voorradig zyn
en het laat zich aanzien dat ze met nog meer
entrain dan verleden >kinter godragen zullen
worden.
GRACE ALLAN.
MEDISCHE BRIEVEN.
Bloedspuwing.
III.
Wy zyn den vorigen keer geëindigd met de
geruststellende maiedeeling, dat de bloedspu
wing op zich zelf zelden of nooit aan den per
soon in kwestie het leven kost. Hoe, zoo zult
ge nu reeds by u zelf gedacht hebben, hebben
wij ons nu eigenlyk dat optreden Van zoo'n
bloedspuwing voor te stellen? Hoe komt zoo'n
bloeding tot stand? Ziedaar zoo een paar vra
gen, die a. h. w. voor de hand liggen en op
beantwoording wachten.
Welnu, wy zullen trachten één en ander dui
delijk te maken. Het is u bekend, dat het lon
genweefsel omtrokken wordt door luchtweg
vertakkingen. Stelt u zich nu een oogenblik
voor, dat u zich bevindt op zoo'n luchtweg, aan
welks zijkanten tal van bloedvaatjes zich be
vinden, die hun bedding hebben gevonden in het
longenweefsel, dat dëze .luchtweg onmiddellijk
omgeeft. Mocht nu zoo'n bloedvaatje, dat aan
den grens van dit luchtwegje loopt plotseling
springen, dan stroomC het bloed in grootere of
luchtweg, de
kleinere hoeveelheid in
kende staf zyn, hetzy met figuren van tres, K^" «juu«i wV nwuici
soutache of lakleer indien «tieene donken voor een bloedspuwing uitgeroepen te
tnniYtan Wil liAhhpn iluti ntinr Pf.n ntiilttrm v#»r-
serge- of gabardin
behooren en ook overi
versieringsmiddelen be-
•duie
geris met een dAer
stikt zijn.
Soutache en tres zet men grif op in rechte
lynen en laat deze straalvormig eindigen, wat
bijzonder goed tot zijn recht komt.
Men verwerkt ook vee) galonachtige tres
sen en doorweeft deze dikwyls met metaal
draad om ze bij de garneering der hoeden die
uit een overvloed van metaalbewerkingen be
staat, te doen assorteeren.
Voor alle kleeding is de verlenging van den
rok thans met zekerheid geaccepteerd. Men
begint er zelfs reeds aan gewoon te raken,
zooveel ziet men hem reeds dragen.
Van de nieuwe soorten stoffen welke Pa
rijs reeds in dit voorjaar lanceerde en welke
ook ten onzent opgang maakten, is het mate-
lassé wel het voornaamste. Dit bestaat eigen
lijk uit allerlei soorten dunne zijden stoffen
welke volgens een nieuw soort procédé
kleine gelijkmatige golvingen aangebracht
zijn, die er nu eens dik oplijjgen, dan weder
om in eene mollige zydenstof als putjes ver
zinken. Van deze ryke en flatteuse stof maakt
men in de eerste plaats mantels, verder rabes-
manteaux en breede mantel- en costuumran-
den.
hoeijtprikkel wordt opgewekt en de bloedspu
wing is daar. Gelukkig komt een dergelijk
„springen" van zoo'n bloedvaatje buitengemeen
zelden voor, al is, zooals u weet, in de genees
kunde alles mogelijk. Wy zouden ons kunnen
indenken b.v., dat iemand zich zoo boos maakt,
waardoor de bloedsdruk zoo verhoogd wordt,
dat het onderhavige bloedvaatwandje er het
bijltje by neerlegt. Zoo zouden alle processen,
die met bloeddrukverhooging gepaard gaan,
aanleiding kunnpn geven tot een dergelijke on-
gevvenschte uitbarsting, doch dit is gelukkig
geen usance en hadden wij medici kans iederen
de verklaring is vrij eenvoudig, het ei van Co
lumbus zou ik haast zegge# Voordat het tu-
berculeuse proces zoover |«omen is, dat de
wand omboord is, is er meestal een stollings
proces opgetreden in een inhoud van het vat,
waardoor dus een bloeding gecoupeerd wordt.
Men zegt dan met een wetenschappelyken term,
dat het bloedvat reeds „gethrumboseerd" was.
Nu wü een duideiyke voorstelling gekregen
hebben van de bloedspuwing en voortspruitende
uit de longen, wil ik nog opmerken, dat wy
de(n) patiëntiezooveel mogelyk eenige we
ken lang bed rust moeten gunnen, opdat alles
zooveel mogelijk in 't reine kan komen. Hebben
wy met een gunstigen vorm te doen, dan kan
dat de eerste en ook de laatste uiting zyh van
het tuberculeuse proces, dat zich in de longen
afspeelt Voorts wil ik nog even opmerken, dat
ook als het ziektegeval een gunstige wending
neemt; de patiënt no geenige dagen wat bloed
aan Ret sputum blyft houden, dat geen ver
ontrustend teeken is.
In aansluiting aan de bloedspuwing willen we
nu den volgenden keer wat guan vertellep over
de maagbloeding.
LAND- EN TUINBOUW.
worden. Wij hebben dus naar een andere vei
klaring te zoeken en deze is n.l. de volgende
een tuberculeus proces, dat zich dan in de
nabijheid van het.bloedvaatje ontwikkelt
zich niet stoort aan hetgeen het verwoest,
vreet ook de wand van dit bloedvaatje aan, die
tenslotte bezwijkt aan de bloeddruk, die binnen
in het vat heerscht. Is 't eenmaal zoower geko-
dan heeft dus de inhoud van het bloedvat
gelegenheid zich in de holte van het luchtbui-
zensysteem te verspreiden en het verschijnsel
dat bekend is onder den naam van „Bloedspu-
wng" n 't leven te roepen.
Nu wy zoover gekomen zyn, zal het u wel-
icht toch bevreemden, dat niet meer menschen
het slachtoffer'worden van de bloedspuwing.
Immers het bloedvaatstelsel vindt een rijke
•ertakking in onze longen en de tuberculose is
ien geenszins zeldzaam voorkomende ziekte,
dus zo redeneert ge verder, zal de combinatie,
dat een tuberculeus procesje'een bloedvaat
wandje aantast, geenszins tot de zeldzaamheden
behooren. Dit is ook inderdaad logisch gedacht
en geschiedt ook in werkelykheid, zooals uw
voorstelling van de zaak is en toch behoort de
bloedspuwing, althans in verhouding tot het
aantal tuberculeuse patiënten tot een niet alle-
daagsche aandoening of liever wyze van uiting
van de tuberculose. Hoe komt dit nu? Welnu,
Wat iedere maand te doen geeft#
(2e helft September.)
Nadruk verboden.
'Nauw is de graanoogst van 't veld, of de
buer bereidt den akker al weer voor een vol
genden oogst. Winterrogge wordt gezaaid in
September of October, ook wel vroe
ger: Sint Jansrogge, en ook wel in Novem
ber en December. Wintertarwe zaait men in
deze maand en 't begin der volgende, wintor-
gerst wordt thans het beste gezaaid. Om een
goed gewas te verkrygen zyn noodig: een
goed toebereide grand, dus doelmatig bewerkt
en bemest, en goed zaaizaad. De bouwvoor
moet flink diep los z(f'n. Waar dit nog niet
zoo is, gebruik* men den ondergrondsploeg,
die de bouwvoor verdiept, zonder dat de schrale
vaak zure, in elk gevul minder goede onder
grond boven komt. Ploegen met 2 paarden is
gewenscht: in streken, waar niet iedere boer
er twee zulke trekdieren op nahoudt, moet
men elkaar helpen. BytyRs ploegen is aan te
raden: le om den grond wat te doen bezak-
ken (wy denke hier bepaaklelyk aan rogge);
2e ter vernietiging van het onkruid. Zaait
i in de versche voor, dan is 't goed den
akker eerst wat te rollen; dat geeft wat vast
heid. Heeft men geploegd minstens een paar
weken voor 't zaaien, dan kan men na een
paar weken het onkruid, dat is opgeslagen,
doodeggen. Men verbouwt de granen zoowel
in stal als in kunstmest; in enkel kunstmest
,t zeer goed, Thomasmeel en kainiet vor
men dan de hoofdbemesting: voor tarwe 11)U0
K.G. slak en 1000K.G. kainiet, voor rogge
1000—1200 K.G. slak en evenveel kainiet, voor
"gerst 900 K.G. Thomasmeel en 800 K.G. kai
niet. Gerst is voor een kunstmest bemesting
zeer dankbaar. Wie stalmest gebruikt, zal
goed doen daarnaast ook Thomasmeel (slak)
te geven: phosphoszuur werkt op de korrel-
vorming zeer gunstig. Velen oordeelen: stal
mest en kunstmest half en half is voor rogge
't beste; men zal er zeker goed b(j varen. Slak
en kainiet moeten vroegtydig aangewend wor
den, liever een maand dan 14 dagen voor ,'t
zaaien.
Inden hof. Men kan nu nog boeren
kool uitplanten, ofschoon Juli daarvoor de tyd
is; ze wordt natuurlyk niet zoo heel groot
meer. Kies de lage, fyne, gekrulde, als ge de
fijnst Smakende wilt hebben, <le grove ..soort
kan evenwel beter tegen de vorst. Bloemkool
er. sla kan men al is de rechte tyd voorby
ook nu nog zaaien, als men vroeg in 't
«voorjaar die groenten eten wil. Vóór den
wordt gezaaid, de plantjes worden in den bak
verspeend, later legge men het glas er op.
Voor bloemkool neme men Vroeg laag kort-
been, voor kropsla Vroeg broeigeel. Wie
den gehcelen winter radijs wil eten (aan te
bevelen b.v. voor lever- en galsteenlydersj,
die kan nu nog in den bak zaaien: witte of
roode broeiradys, de .witte is het meest te. ver
biezen. Let er op, of uw andijvie moet worden
opgebonden, ze wordt dan geel en maiscl'
Noem daartoe eerst 4É groote de kleinere kun
npn dan neg doorgroeien, het opbinden ge
schiedt als het hart droog is, anders gaat de
plant rotten.
Zie in de bloemenhof uw perken eens
uw Zonala's en Knolbkgonia's die hun
hebben gehad, en nog zoo schoon
zijn; verwijder de uitgebloeide bloemen en
gele bladeren, 't Kan in deze maand soms nog
erg drogen, meer dan in Augustus, zoodat ge
goten moet worden, vooral de planten, die in
potten staan, de Zonala's b.v. In vele tuinen
missen y<e nu de Siergrassen, welker aren
halmen en pluimen bouquetten zoo los en be
vallig kunnen maken. Denk er as. voorjaar
aan, de kweekwyze is gemakkelyk en het boste
plaatsje vragen ze niet. Goed gedroogd, duren
ze laitger dan eon jaar, soms twee jaar. De
huisvrouw noteere nu reeds als aanbevelt*»-
waardige soorten: Lagurus ovatus, Hordeum
ubatum, Briza en Bramus. Voor haar, die
meestal de bloemen en planten verzorgt, ge
ven we ten «lotte nog een paar wenken: Geef
aan zieke planten geen-mest, ge maakt aa
daarmee erger in plaats van beter. Geef geen
vloeibaren mest aan potplanten buiten, ais de
aarde droog is, dat zou nadeelig werken; errat
«lient de aarde flink nat gegoten te zyn. Vóór
ge planten in zet, moet ge deze eerst goed
schoonmaken, zoowel van binnen als van bui
ten.
un weertje
en fleurig
Vecverbe tering.
Woorden wekken, maar voorbeelden trek
ken. 't Is goed natuurlyk om telkens en tel
kens weer de veehouders op te wekken al het
mogelijke te doen om hun veestapel te ver
beterenom schifting te houden onder hun
koeien, door weg te doen d i e exemplaren, die
in opbrengst van melk en vetgehalte te kort
schieten, ?n voorts ter dekking gebruik te
maken van een stier van goede afstamming,
welks „papieren" beloven, b(j goede overerving,
een hooger gewin van melk en boter. Maar
beter is het een krachtiger aansporing sa]
het zyn, als men {ioor voorbeelden illustreert,
hoe groot de vooruitgang kan zyn by een doel
bewust fokker, by toepassing van rationeele
veeverbetering. Die voorbeelden c(jn de laat
ste jaren voor 't grijpen. Wy nemen thans de
veefokkerij de omgeving van Roosendaal
(N.-Br.) waarover mededeelingen worden ge
daan in het Gedenkboek van den N. Chr. Boe
renbond, onlangs verschenen naar aanleiding
van het 26-jarig bestaan van dien Bond, in
den Westhoek van Brabant werd het eerst in
die provincie ingezien, hoe een rationeele vee
teelt moet gede reven worden. De grond daar,
in Roosendaal en omgeving, is lichte zand
grond, en de daar opgedane ervaring kan dus
tevens strekken tot bewijs, dat ook lichtere
gronden zeer wel goed zwartbont vee gefokt
kan worden; wanneer n.l. gezorgd wordt voor
een doelmatige vruchtwisseling en goede be
mesting van den grond.vDe zandgronden daar
waren oorapronkeiyk vry schraal, maar ze
zyn in de laatste kwart eeuw veel verbeterd,
waarbij de groenbemestins' en kunstweiden
een bclungryke rol gespeeld hebben. Hierdoor
werd voldaan aan de hoogcre eischen in voe
ding en verpleging, welke door een vooruit
gang in bouw der dieren en opbrengst wor
den gesteld. Naast deze verbetering van de
levensomstandigheden voor het vee is noodig:
meer kennis van de fokkerij aangelegenheden.
En ook hieraan ontbrak het in Brabant's West
hoek niet, dank zy de voorlichting, door de
voormannen daar gegeven. Cursussen moeten
worden gevolgd, stiorhouderijen, controle- en
fokvereenigingen worden opgericht. Als een
ling kan menniets in de veefokket-y. Ken 20
tal jaren geleden was het met den veeutapel
in het Westen van Brabant niet beter dan el
ders; uniformiteit ontbrak, dieren van aller
lei kleur en rus werden gebruikt. Het eerste
goede fundament werd gelegd met de oprich
ting van een fok- en controlevcreeniging te
Wouw in 1907; daarna volgde Cinkenbroek
en ging het regelmatig vooruit. Fokmateriaal
vooral mannelijk, werd uit andere streken in
gevoerd, uit Friesland en de Wyk (by Mep-
pel) kwamen koeien, maar gelukkig is nog
veel goeds van de oudere Brabantsche koeien
overgebleven. De invoer van vrouweiyk fok-
vee is nu vrywel gestaakt, en heel wat goede
stieren worden nu in West Brubant zelf reeds
gefokt. In 1918 werd de Fokcentrale opge
richt, waurby niet minder dan 15 fok- en con-
trolevereenigingen zijn aangesloten, die te sa
men ruim 1500 koeien laten controleeren en
registreeren. Het groote voordeel van deze
fokeentrale is, dut registratie en controle juis
ter en goedkooper worden uitgevoerd. Onder
staand staatje geeft een aardig overzicht van
den vooruitgJkg in opbrengst in de drie ja
ren, dat zy gewerkt heeft. De gemiddeld^ op-
brenst van alle fokregisterkoeien, omgerekend
op 830 dagen, was:
in 1919: 3971 K.G. melk met 3.81 rA vet.
in 1920: 4U6 K.G. melk met 3.87 lA vet,
in 1921: 4397 K.G melk met 3.45 vet.
ln totaal was dit een gemiddelde jaarop
brengst in de jaren 1919, 1920 en 1921 van
vet, 13H
131.44 K.G.
138.71 K.G. en 151.70 K.G.
Gelet op het groote aantal dieren (1500),
waarop de vooruitgang betrekking heeft, mag
deze zeker, in 8 jaren tyds, zeer belangryk
heeten. Dit resultaat zul zeker voor Roosen
daal on omgeving een spoorslag zyn om in
de gevolgde richting voort te werken. De roep
over de hooge kwaliteit van het vrouweiyk
materiaal, dut daar by gelegenheid van het
Boerenhondsfeest werd tentoongesteld, was
groot. Mogen andere streken, waar men nog
niet zoover is, dit mooie voorbeeld volgen!
Roman van OLGA WOHLBRÜCK.
Met autorisatie vertaald door
Mevr. I. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
I.ou stond nog al tyd op dezelfde plaats als
vastgenageld. Woedend, met hoogrood ge
licht, kwam de vroegere kindermeid binnen.
„Zoo'n schaapskop, Haasje, rent my oude
vrouw byna omver. Maar ge hadt toch wel ee»
beetje harder kunnen praten. De angst knaag
de aan myp hart, daar achter de deur. Wat
wilde die kerel? Geld?"
Het haast klanklooze geluid scheen iti ,Je
lucht te blyven hangen. Van de een of andere
plaats drong het gekyf van dienstboden naar
binnen. De oude spitste de ooren:
„Hoor je Anton stookt ze op. Als ze er
van wakker wordt ik bedank er voor! Het
is me een huis God beware een huls
men wordt krankzinnig."
Lou staarde voor zich uit, zonder iets te
hooren. Alles was als een woeste droom wat
zich sedert gisteren om haar afspeelde. 74J
wist niets van Gerhard. En zy' wilde niet aan
hem denken, diep beschaamd over de scène
gisteren. Zy mocht het ook niet nu alles
dreigde ineen te storten.
Een smartelijk verlangen naar rust en vrede
n** ge*dh«d en stilje woorden, maakte «ich
vnn kan» meester.
En dat alles zocht zy daar in het oude huis
aan de Kupfergraben, waar de voetstappen
geluidloos over de dikke tapijten gleden, en
de voorname traditie van een oud geslacht
als een heiligdom werd bewaard.
Dat waren haar heerlijkste uren geweest,
als zy aan de voeten van de oude gravinhad
mogen zitten en de knokige, beringde hand
bruusk, maar toch goedig het haar van haar
voorhoofd had gestreken.
Het was zoo wonderlyk in de weldadige
stilte by het knetterende vuur naar de slagen
van haar eigen hart te luisteren! Te mo,
hopen. Zy las graag de welgekozen en ver
standige woorden van graaf' Oberwall en al
maakte zyn tegenwoordigheid haar ook ver
legen zoo voelde zy zich toch dichter by
hem door zyn werk, dat zy in zich opnam als
de uitdrukking van een voornamen, helderen
geest. Het viel haar niet op, dat hij zich zoo
afgemeten jegens haar gedroeg, zoo weinig
met haar sprak. Wat kon zy, dom, klein meis
je ook geven. Alleen een beetje bewondering
en dankbaarheid, dat hy een zoon bezat dien
zy liefhad.
Liefhad op haar wyze; in stil vertrouwen
op de voorname goedheid. Feesturen waren
het, als de deur open ging en Gerhard zelf
een kort bezoek by zfn grootmoeder bracht.
Heel vluchtig kuste hy dan haar hand, met
een nauwelyks merkbaar verzoek om veront
schuldiging in den blik zyner oogen, dat hy
het zoo verstolen deed, als de oude dame
sehynbaar indommelde ia haar rood brocaten
leunstoel met de vergulde armleuning. Al» hy
dan wegging, lachte da ouda roevrouw achter
«Ijn rug, kort en «en1 beetje spottend.
„Een aardige jongen, myn Gerhard, is het
niet,,kleine? Ik wou alleen, dat hy een beetje
levendiger was."
Lou antwoordde niet. Haar deed deze stilte,
deze zachte teederheid goed, maar de oude
dame keek haar aan met haar fonkelende
zwarte- oogen en dreigde haar schertsend met
den vinger.
„Overigens, kleintje, stille watten hebben
diepe gronden. Ik leg myn hand niet voor
hem in het vuur. Het is alles maar een beetje
bevroren."
Zy glimlachte dan verlegen, want zy kon
toch niet zeggen! dat zy hem juist liefhad,
zoo, als zy hem kende met zyn kipsche te
rughoudendheid, de gematigde gebondenheid
van zyn wezen, waar niets herinnerde aan
het pynlyk schrille en luide, wat haar het
leven in het ouderlyk huis zoo smartelyk aan
deed.
En weer kwam haar de uitzinnige, belache-
lyke scène van gisteren in de gedachte, en
ofschoon zy alleen was, schoot het bloed haar
van heftige beschaming in de wangen.
Als verlamd atond zy op uit den leunstoel,
toen zy de voetstappen van haar vader hoor
de, die de er naast liggende eetkamer bin
nenging, om als altyd alleen zyn eerste ont-
byt te gebruiken. Soms goot hy maar sne!
een kop thee naar binnen, rookte van zyn zelf
gedraaide cigaretten en liep als gejaagd <1s
trap naar het atelier af, alsof hy bang was
een Oogenblik van zyn tyd te verliezen, als
riep het werk hem met gebiedende stem.
Zy hoorde, hoe hy in de beste Bteanming
zachtjes floot, het een of ander straatdeuntje
waarmee de walsende paren by gefcnprovi-
seerde danspartyen met piano of gramofoon
begeleid werden. Hoe dikwyls had Lou in de
aangrenzende kamer haar ooren toegëhouden,
om zich te beschermen tegen de zenuwver-
scheurende, triviale klanken en nu haar va
der met week gefluit de afgezaagde melodie
weergaf, werden haar oogen rood van inge
houden tranen en weer hield zy haar oogen
"dicht, omdat zy zUn naïeve vrooiykheid op
dit oogenblik niet kon verdragen.
Heel zacht met ingehouden adem, wachtte
Lou, totdat zy het wegrukken van haar» va
ders stoel hoorde, en het geluid van* het schra
pen van zyn keel, dat altyd op de eerste trek
ken aan zyn cigarette volgde. En toen zy ein-
delyk zyn schreden op de trap vernam, die
naar het atelier beneden voerde, richtte zy
zich kaarsrecht op en liep naar haar stief
moeder.
Met vroolyk gelach werd zy ontvangen.
„Denk eens aan, Lou, ik ben vanmorgen
vry."
Zy breidde haar armen wyd uit in de kus
sens, alsof zy het gevoel van welbehagen nog
te kinnen blyven liggen met al haar leden
genieten wilde.
,En nog iets, Lou. De oude gravin ver
zoekt my by haar te komen. Wat zou dat
zyn?"
Zy kneep haar vroolyke, bruine oogen dicht
en lachte fyntjes.
„Be geloof toch, dat wy spoedig een kleine
verloofde in huis hebben, wat zeg je er van,
Lou? Luister ik laat een bruidskleed voor
je maken als voor een hertogin."
Lett glimlachte niet eenz. Haar eenvoudig
grysblauw ochtendgewaad viel in strenge
plooien langs haar slanke, teere gestalte.
,Ik moet met u spreken, mama."
Mevrouw Sina hoorde verbaasd op. Daar
was weer wat in den toon dat haar onbehaagiyk
was. Van ontstemming trilden haar donkere
wenkbrauwen en zy trok zenuwachtig aan da
kanten van haar nachtjapon.
Wat is er dan nu weer gaande In dit huis
i men nooit rost hebben. Nooit is men er
op zyn gemak. Bel eerst. Ik heb nog niet ont-
Maar trek niet zoo'n gezicht dan
bezwaart myn chocolade my."
Lou belde. Zy nam plaats aan de breede
toilettafel uit glanzend gepolitoerd berken-
it met kunstig ingelegd palissanderhout,
j-angschikte om afleiding te vinden voor haar
icnde zenuwachtigheid methodisch de
ontelbaar vele glinsterende toiletbenoodigd.
heden met de schitterende handvatten van
licht schildpad, schudde de blauwwitte fla-
van Boheetnsch glas, schoof de beide
smalle kanten van den spiegel uiteen, die
haar zoo irriteerend eiken trek van haar door-'
waakt gezicht teruggaven.
Een fyne geur van chocolade en vaodRa
doortrok d« kamer.
Toen de kamenier de kamer weer had ver
laten, wendde Lou zich naar haar stiefmoeder.
Heel langzaam, genietend, dronk mevrouw
Slna haar ochtenddrank en keek tusschen ei
ken slok in het feuilleton van haar courant
Slechte met moeite beheerechte Lou een
voor haar ongewone verontwaardiging. Zij
stond op.
„Luiater. Mama
,A>, ja, au, wat ia er dan?-
(Wordt vervelgd.)