■m
KOLONIËN.
BINNENLAND.
SPORTNIEUWS
STADSNIEUWS.
ritnntfaopd ttraf te trekken, terwlfl de Britsche
fataifaa autwholwn «en nieuw bewijs hebben qo~
fatten wt bun smutch om geen onderscheid te
waken tumrhen de combattanten, door te wei-
faeren aan de Grieksche transportschepen em da
fcerdanetten te paaaeeren voor de IsndMg ran
poefen in Throdë.
De Turltan trekken eerder
j Konetan tinopel, 28 Sept. (R.) De
■"urktche cavalerie van Erenkeu met rersterhbv-
fcen trekt op naar bet N.O. in de richting van
psmalitep«v blijkbaar met de bedoeling de Brit»
Vhe looprpoet b(J Keper af te snijden.
Een Britsch© colonne, gesteund doof artille
rie, vertrok ait Tsjnnak, teneinde des© poging
/te stuiten.
Een verzoek van den Pi
R o m 2 7 S e p t (B. T. A.). De Paua heeft
Wan Moestafa Kemal pacha gevraagd oen nieuw
bloedvergieten te vermijden.
Brltsrhe schepen en troepen
t naar Klein-Azië.
I Londen, 2 7 Sept. (V. D.). Morgen ver-
Vakken drie bataljon» infanterie van hier, ook
^al een flottille torpedoboot jagers naar het oos-
jien vertrekken.
Parijs, 27 Sept. (V. D.). Volgens de
itin" bestaat de Engelsche vloot in het Oos-
in uit vijf super-dreadnoughts, vijf lichte krui»
12 torpedobootjagers. Ér zullen nog
ie super-dreadnoughts, een lichte kruiser an
flottile torpedobootjagers worden heenge-
den.
De Grieksche oorlogsschepen
voor Konstantinopcl.
Athene, 2 7 Sept. (B. T. A.). Bij de|
irielutche regeering is door de Engelsche en
'ransche vertegenwoordigers een stap gedaan
te wijzen op het nadeel voor de handha-
Ing van den vrede dat voortvloeit uit de aan»
igheid in de Turksche wateren van Griek*
:he oorlogsschepen. De kruiser „Averoff" is te»
troepen. Twee torpedobooten zijn voorloo-
op de reede van Konstantinopel gelaten om
Grieksche onderdanen te beschermen.
Konstantinopel, 27 Sept. (B. T. A.).
P* kruiser „AverofF heeft met spoed da Turk-
lelie wateien verlaten.
De conferentie met Angora.
Volgent de „Times" zouden de geallieerde
mooga commissarissen te Konstantinopel hebben
pasloten, om, indien Moestafa Kemal het voor-
Mei der geallieerden aanneemt, de regeering van
Angora uit te noodigen tot een wapenstilstands»
pon f er en tie, omstreeks 1 October te Moedania
V houden.
Een interview met Kemal pacha.
John Clayton, de correspondent van de
Daily Telegraph" in het Nabije Oosten te
tnyma, heeft een onderhoud gehad met
tïoestafa Kemal pacha. In dit onderhoud heeft
correspondent den volgenden indruk gekre-
Turkije wenscht geen vijandelijkheden met
jioot-Brittonnië te provoceeren, of da
netten, die het gedurende de laatste drie jaren
erhaaldelijk heeft geuitvolledige onafhanke»
jlheid van het Turksche rijk, met volledige
Tijheid van de Dardanellen voor alle landen te
ermeer do ren. Kemel pacha en het Turksche na»
ionale kabinet zijn echter vastbesloten om, in»
Jen Groot-BriMaruvië staat op nadere verdrag»»
oorwoarden, hun pionnen door te zetten tot»*
lat de doeleinden, medegedeeld in het Nationale
'act, zullen zijn bereikt.
i Turkije is verder bereid eiken redelijken waar»
Icig te verstrekker/ ter verzekering van de vrij-
i«fd van de Durdanellen voor alle landen, in~
lien de belanghebbende mogendheden in ruil
le veiligheid van de Turksche hoofdstad. Kon»
tuntinopel, en de Zee van Marmora waarborgen,
'urkije is onverwijld bereed tot een conferentie
net de geallieerde mogendheden en Rusland,
znai het vraagstuk van de regeling der Darda-
keUen-quaestie zal worden besproken op den
j grondslag van hot Nationale Pact.
Onrust in Turksche regerings
kringen
a r ij n, 2 7 S e p t. (V. D. Draadloos). De
'fl»ly Chronicle" verneemt, dat in regeerings»
ingen te C cnstantinopel een paniek zou heer»
rn. De Sultan, door het aftreden zijner ml»
isters ontmoedigd, zou zelfs een onttrooning
■•zen. Prins Selim heeft de meeste kans hem
■entueel op te volgen.
Verder deelt het bind mede, dat Kemal Pacha
per nat'onalen grootvizier wil benoemen, «n
(el hoogstwaarcbijnliik Hamid Bey.
Ameriknansche oorlogsschepen
naar Constantinopel.
j Londen, 28 Sept (V. D.) Het depart©»
Inent van Marine te Washington deelt mede,
Hat twee divisies oorlogsschepen, waaronder 12
torpedojagers naar Constantinopel gezonden
gorden om de daar vertoevende Amerikanen te
)>eschermen
Vrees voor Christenmoorden.
G e n èv e, 2 7 S e p t. (B. T. A.) De officieele
vertegenwoordiger der regeering van Angora
rerklaart, dat de geruchten, volgens welke de
Turken voornemens zijn een algemeenen Chris
ten moord in Klein-Azië voor te bereiden, niets
Sijn dan een dwaas verzinsel.
„Het geofferde Smymn".
I De medewerker van het Handelsblad, G. Nij-
m?K die ten vorige jare geruimen tijd in Klein-
teld
fc'i1 heeft vertoefd, schrijft thons in dit blad de
jb "ksche débécle nimmer te hebben verwacht.
I Jezo Oostersch-wilde paniek, deze massn-
chose van het volk der historische „hysteri-
liën", had niemand verwacht. De val van
'myma, zonder eenig verzet, enkele dagen nn
iet begin van Kemal's laat-zomer-offensiof, is
Wc t iedereen, ook voor mij, een complete ver
re ing geweest."
Det het bij de plotselinge verovering van
Bi ma, die het Turksche oppercommando on-
■r.. - lijk voorzien en voorbereid kan hebben, tot
te „en moest komen, stond zegt hij voor
le-tieen, die de toestanden daarginder kende,
rl
.'As de Turksche min of meer geregelde troe-
i na een opmorsch over honderden klometers
..al leeggebrand en uitgemoord gebied, waar
overal de meest gruwelijke staaltjes van
.'ekscii.* barbaarschheden op hun geloobge.
>ten vonden, in Smyrna acn zouden komen
eei\ beleefd „hoo gaat het met jullie, daar
n wij" aan tie Gr'eken, dan waren het engelen
geen mcnschen.
En het waren geen engelen l Verre vandaar!
waren wraakzuchtige Turken niet alleen,
laar een mengelmoes van alles wat dit ver-
ikkelijk Klein-Azië oplevertin de gelederen
Kernel's leger en onder zyn hulitfoeDen
s< rilden ook de meest roofzuchtige en bloeddor
stige "lemen ten van den Wam r Koerden en
Tsferritessen. en Ler-n
Dl- zouden onze Furopeesrbe leger* nu een»
een fasfe in humariteft en beschaving rnw'n
gegeven bobben, nadat ze jarenlang al» wilde
beesten opgejaagd en vervolgd, nadat htm vrou
wen en kinderen inrenleng de prooi geweest zijn
van de naar dat Klein-Azië gestuurde Grieksche
fanatici I
Wat in Smyrna gebeurd is, was fataal. Na da
slachting op de Turken bij en ne de landing der
Grielken onder het oog der Europeesche vloot in
Mei 1920} na al wat er voor afgrijselijke toen
en tijdens de tweejarige campagne gebeurd je,
was niets anders te verwachten.
Een hooggeplaatste Turk uit de omgeving van
Kemel, met wien ik, in Maart verleden jaar, te
Angora hun „der Tag", die van de inneming
van Smyrna, besprak, verklaarde mij toen eer
lijk „Wij weten welk kwaad ons dit weer in de
wereld doen zal. Wij zouden ook niets vurigeT
wenschen, dan die stad in te nemen, zonder dat
er excessen plaats hadden I Wij zullen ook, ik
beloof het u, doen wat wij kunnen. Maar ik ge
loof even vast, dat niemand van ons, zelfs Refet
en Kemal niet, in staat zullen zijn dien dag de
Grieken en al wie zich daar met dezen solidair
verklaard zullen hebben, te redden."
Ismir, Ismirl Dot was wat voor de Turken I
Ismir, dat Smyrna, dat ze vroeger steeds zoo'n
beetje veracht hadden alst het giaoer Ismir, het
ongelovige Smyrna, was voor hen nu een sym
bool geworden vun bet onrechtmatig afgenomen
en beestachtig mishandelde Turkije.
Een Turksch dichter heeft in Februari 1921
een gedicht van wanhopig verlangen geschreven
naar dat Smyrna, waar toen de Turken door de
Grieken uitgezogen en mishandeld werden. Dat
gedicht heb ik tientallen malen hooren voor*
lezen of reclteeren in kleine cafétjes van Klein-
Azië, overal waar enkele Kemalisten in zoo'n
luizennest van Anetolië bij elkaar zaten en terug
dachten aan wat ze verloren hadden aan den
gehaten, verachten Griek'. »Lk heb tronen zien
rollen langs vele oude. krijgverweerde gezichten
als iemand het ons weer eens voordroeg, dat
gedicht, waar ik slechts hier en daar een woord
uit verstond, mnar waarVan ik den inhoud voel
de: dat wilde Oriëntaalsch-diepe verlangen
naar en fatalistisch vertrouwen in 't terug krijgen
van hun Ismir, waar haast elk van hen een fami
lielid of kennis had, die daar geleden had of
nog leed.
De Turk is geen Realpolitiker, doch veel meer
gevoelsmensch dan wij.
Dat Smyrna wilde bijvoorbeeld geen enkele
Kemalist netjes en ongeschonden door verdrag
terugkrijgen. Neen, dat moest heroverd. Daar
moest hij, de sabel in de vuist, wraakgierig en
overwinnend in terugkeeien, zooals zijn voor
vaderen er in 1424 onder sultan Moerad het
eerst binnentrokken.
3 Februari 1921 stond ik op de achterplecht
van de „Carinthia" en zag Smyrna verdwijnen.
Naastm e stonden enkele Turken, die, zooals ik,
met deze Itaiiaansche boot naar Kemalland op
weg waren.
Een lang Turksch jongmensoh, rillend weg
gedoken in een prachtigen pels, wees in de ber
gen boven Smyrna, in die mooie, oude Turken-
wijk het eenig mooie in deze overigens horri»
bel-leelijk Levantijnsche stad onder de ruïnen
van 't oude Genueesche kasteel op den berg
Pagos, de plek, waar heel zijn familie de vorige
Meimaand door de Grieken vermoord werd. Het
verhaal was kort, bezadigd, maar zoo in-gruwe-
lijk, dat ik weken lang het beeld van die gruwe
lijke slachting van zijn ouden vadger en moeder,
van zijn broers en zusters, van zijn kleine neef
jes en nichtjes negentien menschen samen
niet van mij af kon zetten.
Wij zagen zwijgend die huizenzee in de verte
verdwijnen en hoorden, tusschen onderdrukte
snikken, het verhaal van het gruwelijke einde
van deze familie een verhaal zóó gruwelijk,
dath et- in geen fatsoenlijk dagblad te vertellen
zou lijn. De eenig overlevende van deze fami
lie, ging dienst nemen bij Kemal, is mischien dit
keer mee in Smyrna binnengerukt.
Twee oversten van het Turksche leger, uit hun
Bulgaarsche interneeringskamp gevlucht en, via
Italië, thans weer op weg naar Angora, hadden
als ik zwijgend geluisterd. Een van dezen was
Nafiz bey, een man, die tijdens den grooten oor
log in Tripolis al prachtig werk gedann had en
die daarna in Klein-Azië weer van zich spreken
deed.
En ineens, als had ik hem iets gevraagd, wendt
hij zich tot mij an zegt met ingehouden passie
„Neen mijnheer, deze stad mag ons niet door
onderhandeling of verdrag ten deel vallen. Dat
mhg niet, begrijpt u I Die moeten wij veroveren,
heroveren. Zoo alleen wil ik er weer terug-
keeren
Het leek toen waanzinnig.
Veroveren I Smyrna veroveren met dat handje
vol halfgekleede, half bewapende soldaten van
Kemal I In November 1920 nog een samen»
aapsel van tsjetees, ongeregelde benden onder
aanvoering van herders, bandieten, paardedievcn,
hysterische vrouwenEn dat dacht, nauw
dit stadium door den beroemden coup de main
van Refet pasja te bovengkomem en legertje ge
worden, al aan veroveren van een steling als
Smyrna, haast onneembaar voor een modern
leger, met een vloot in de haven, met een krans
van zwaar verdedigde bergstellingen er om
heen
Het leek waanzinnigvoor wie het Oos
ten niet kent. En wanneer kennen wij tenslotte
dit Oosten
Kemal Refet, Izmod, Noereddine Kiarim Kars-
bekir, Bekir Sanie, Nazim, NafizEen
handjevol kerels. Prachtkerels, branies, wien
een Danton heusch geen de l'audace, unoore de
Taudare, toufours de l'audace, had behoeven toe
te roepen I Zeker, die waren er
Maar tóchwaanzin om te denken aan
Smyrnn, aan een veroveren van Smyrna.
Welk Westersch stel hersenen dacht daar toen I
aan
Sir John de Robech, opperbevelhebber van
de Mediterranean Fleet, aan boord van zijn
machtigen „Iron Duke" en met achter zich heel
het machtige Brilsche Empiie, verzekerde het
zijn wat onrustig geworden landgenooten in de
haven van Smyrna nog een vol jaar daarna,
eind April van dit jaar, dat hun belangen in
Klein-Azië geen gevaar liepn, dat zij nn als voor
pro-hellenen konden blijven, want dat zij binnen
kort belangrijke gebeurtenissen zouden mee
maken en dat het onmogelijk was, dat Kemal
naar Smyrna kwam
Geen vijf maanden daarna is geen Engelsch-i
man meer in Klein-Azië, en is de belangrijkste
gebeurtenis, dat Kemal juist wM naar Smyrna
kwam.
Het waanzinnig Ujkerde was al werkelijk ge
worden. De rijka leelffke Levantstad was al In
vlammen opgegaan.
Al onze Wester-che berekeningen waren al
weer eens mis rebl-ken."
GRIFKENt.AND.
Ds troonsafstand van koning
Konstnntijn.
Athene, 27 Sept. (V. D.). Koning Kon-
stantijn heeft er in toegestemd om tonder eenige
voorwaarde af ts treden.
DE REVOLUTIE IN GRIEKENLAND.
Athene, 27 Sept, (B. T. A.). De oproe
rige beweging, die begonnen is onder de marine-
troepen op de eilanden Mytilene (of Lesbos) en
Chios, heeft zich uitgebreid tot Seloni)d. Gene
raal Koetsis heeft het garnizoen overgehaald om
zich aan te sluiten bij het manifest der troepen
van Mytilene. De stad is kalm. Te Chios wordt
do beweging geleid door generaal Platsiras.
De vloot schijnt eveneens partij te kiezen tegen
de regtering. Een af deeling revolutionnaire troe
pen zou ontscheept zijn bij Kaap Sunion (de
zuidpunt der Grieksche provincie. Attika). Pa-
poelos is er heen gezonden met het doel om hen
tegen te houden door te onderhandelen met de
commandanten. Er heerscht groote opgewon
denheid te Athene. De staat van beleg is afge
kondigd.
Athene, 27 Sept. (B. T. A.). Uit Selonild
wordt berichtde troepen van het garnizoen
hier hebben zich aangesloten bij de oproerige
beweging.
Prins Paul (de tweede zoon van koning Kon»
stantijn) zou gevangen worden gehouden aan
boord van het opleidingsschip „Helli."
Ondanks den «rnstigen toestand blijft het
rustig te Athene.
P a r ij s2 7 S a p t. (B. T. A.). Het Oostersch
bureau voor inlichtingen heeft het volgende
telegram ontvangenEen draadloos telegram
van 27 Sept. uit Athene meldt, dat er een begin
van revolutie is in Griekenland. Turkije zal,
naar men gelooft, onmiddellijk de noodige maat
regelen nemen voor de veiligheid der Mohamme-
daansche bevolking in Thracië, als de revolutie
zich uitbreidt.
Londen, 2 8 Sept. (V. D.) Uit Athene
wordt gemeld, dat een eskader met 10.000 man
onder Gonatas voor de kust ligt en van de re
geering eischt, dat zij zal instemmen met de
uitgevaardigde proclamatie en wel binnen 22
uur. Indien hieraan geen gevolg wordt gege
ven, dreigt men met ontscheping. De Korting
heeft Papoulos gelast onmiddellijk te parlemen-
teeren met Gonatas over de voorwaarden dw
proclamatie.
Ooit-IndlA.
BEZUINIGING IN INDIE.
De Landvoogd bezuinigingsdictator?
Anetr seint uit Weltevreden <Ld. 25 dezer
De Landvoogd heeft een rondzendbrief ge
richt to' de departementchems meldendeIn
dien de bezuinigingscommissie er niet in slaagt
met de hoofden van Algemeen Bestuur de nood
zakelijke bezuiniging tot stand brengen, zal de
Landvoogd genoodzaakt zijn zonder overleg en
zonder onderzoek eenige begrootingsposten te
schrappen. Alsdan treedt de Landvoogd op als
bezuinigingsdictator. De minister van koloniën
won telegicfisch advies in van den Landvoogd
over de nMogelijkheid om bij wijzigingsnota als
nog aanmerkelijk te bezuinigen op de begroo
ting 1923. De minister is gekant tegen den
post van vijl millioen voor woningbouw.
De Staatscourant van 27 September bevat
o.a. de volgende Kon. besluiten:
bevorderd tot opperboekhouder met den rang
van hoofdcommies bij de grootboeken der Nati
onale Schuld, de commies B. M. Albert
benoemd tot belasting-ontvanger te Vaals A.
H. A. Willems, thans te Gulpen; te Twello V.
L. baron van Boetzelaer, thans te Breukelen
te Enschedé L. Mol, thrans te Alphen a/d. Rijn;
ingetrokken de benoeming van den belasting
ontvanger M. J. T. Bos, te Twello tot ontvanger
te Breda, on is hij benoemd tot ontvanger te
Apeldoorn
benoemd tot ontvanger der invoerrechten en
accijnzen te Utrecht F. I. H. Speetjens, thans
ontvanger der directe belastingen, invoerrechten
en accijnzen te Roermond;
tot ontvanger der directe belastingen enz. te
Breda J. M. C. Meuwissen, thans te Driebergen;
tot idem te Baarle-Nassau A. C. v. d. Waden,
verificateur der invoerrechten en accijnzen
op verzoek eervol ontslagen uit 's Rijks dienst
do belasting-ontvanger J. Muste, te Pernis en
C. Rambonnet te Alkmaarde verificateurs der
Invoerrechten en accijnzen P. J. Heintjes en J.
A. Steenmeijer, beiden te Amsterdam t
benoemd tot hoofdcommies der belastingen
ter inspectie 'sGravenhage 1ste afdeeling T.
Oberbroek, thans tijdelijk adjunct-commies
bevorderd tot verificateur der invoerrechten
enz. P. J. van Leeuwe, oommies-veriBcateur te
Rotterdam
aan den reserve-eerste-lultenant G. O. van
Dam, van het 1ste regiment Infanterie, op het
daartoe door hem gedaan verzoek, als zoodanig
een eervol ontslag uit den militairen dienst ver
leend
aan den reserve-officier van gezondheid der
2e klasse J. B. van den Berg, van het perso
neel van den Geneeskundigen Dienst, op het
daartoe door hem gedann verzoek, als zoodanig
een eervol ontslag uit den militairen dienst ver
leend
te rekenen van 5 September 1922, aan den
Eerste-Luitenant op nonactiviteit G. Lammer»,
van het Wapen der Infanterie, op het daartoe
door hem gedaan verzoek, een eervol ontslag
verleend uit den militairen dienst en is hij be
noemd tot reserve-eerste-luitenant bij het 16de
regiment Infanterie.
Z. K. H. de Prins zal morgen te Arnhem
vertoeven, in verband met de dien dag aldaar te
houden alg. vergadering van de Vereeniging
Het Oranjekruis.
De Nederlandsche gezant bij den Pauselij
ken Stoel, jhr. mr. O. F. A. M. van Nispen tot
Sevenaer, die eenigen tijd met verlof in ons
land heeft doorgebracht, is near zijn post te
ruggekeerd.
Naar wij vernemen is Dr. P. E Callorda
benoemd tot zaakgelastigde van Uruguay te
s (wovenhoge. Gelijk men weet was da Repu
bliek Urüguay dusver bij het N^derlandsche
Hof vertegenwoordigd door haren gezant te
Bruszel.
EPN NIEUW ORANJFBOPK.
Naar wij venomen Is eerlang weder de
verschijning van een Oranjeboek te verwachten.
De minister van oorlog woonde gistervoor
middag, vergezeld van den majoor van den ge-
neralen staf £tr. W. Röell, hoofd der Iïde afd.
van het departement van oorlog, en van 's mi
nisters adjudant, den kapitein van den gene»
ral en staf N. T. Carstens, oefeningen bij van
het regiment jagers nabij den hoofdader ven de
waterleiding van Den Haag.
Bij dit regiment is thans de lichting 1919 voor
herhalingsoefeningen onder de wapenen,
NIEUWE KAMERLEDEN.
Hedenmiddag zal het Centraal Stem
bureau te 's Gravenhage bijeenkomen
voor de benoemd verklaring van nieuwe leden
der Tweede Kamer ter vervanging van de tot
Komerleden~gekozen ministers, die na de vor
ming van het nieuwe kabinet, echter voor het
Kamerlidmaatschap hebben bedankt.
Hunne plaatsvervangers in de Tweede Ka
mer zullen zijnvoor minister Heemskerk, de
heer C. van den Heuvel, te Haarlemmermeer;
voor minister van Dijk de heer Th. Heukels,
te Rotterdamvoor minister Ruys de Beeren»
brouck, de heer 'J. Rutten, te Wanssumvoor
minister De Geer, jhr. mr. J. W. H. Rutgers
van Rozenburg, burgemeester van Baarn en
voor minister de Visser de heer H. J. Lovink, te
's Gravenhage.
JHR. MR. G. L M. H. RUYS DE BEEREN»
BROUCK TACHTIG JAAR.
Naar men uit Maastricht aan de Tijd meldt
heeft ter gelegenheid van den tachtigsten ver»
jaardag van den Oud-Minister en Oud-Com-
missaiis van H. M. de Koningin in Limburg,
Jhr. Mr. G. L. M. H. Ruys de Beerenbrouck,
geen uiterlijk feestbetoon plaats gehad wegens
de ziekte van mevrouw Ruys de Beerenbrouck.
Desondanks waren op het landgoed „Wolfralh"
waar de familie verbleef, reeds uit alle oorden
des lands telegrafische en schriftelijke geluk»
wenschen ingekomen. De hulde door de Gede
puteerde Staten en van de burgemeesters van
alle Limburgsche gemeenten zal op een later
tijdstip plaatshebben.
Maandagmiddag is de familie Ruys de Bee
renbrouck van het landgoed „Wolfrath" te
ruggekeerd naar Maastricht. Mevr. Ruys d#
Beerenbrouck werd op advies van den chirurg
van het ziekenhuis Calvariënberg naar deze in
richting overgebracht. In verband met haaT
leeftijd de patiënte is 73 jaar baart een
maagziekte eenige zorg.
LUITENANT-GENERAAL
R. P. VERSP7CK.
Binnenkort 85 jaren Oud
De luitenant-generaal b.d. R. P. Verspyck,
oud-lid van het Hoog Militair Gerechtshof,
vroeger wonende te Utrecht, thans te Soestdijk,
viert, naar wij vernemen, 9 October a. s. zijn
85en verjaardag.
Het oud-Kamerlid H. Albeda.
Het dagelijksch bestuur van den Vrijheids
bond deoit het volgende' mee
Inde tijd werden in eenige bladen beschuldi
gingen geuit tegen het oud-Kamerlid H. Al
bedo, te Groningen, in verbena met zijn be
stuursfunctie van de Algemeen© Groninger
Werklieden Vereeniging en van de vereeniging
Oiu Huis. j
Ho; dagelijksch bestuur san den Vrijheids-,
bond heeft aan een cownVta e, bestaande uit
de heeren A. Brugmans, mr. H. de Visser er)
mr. A. J. Som er, alle drie te Groningen, ver
zocht, een onderzoek in te stei.en-
In een g-motiveerd rapport, waarin de be
schuldigingen alle aan een nauwgezet onder
zoek zijn onderworpen, is deze commissie tot
de'slotsom gekomen, dat geen der ten laste ge
legde feiten aanleiding kan geven tot afkeu
ring van de handelingen, verricht door den
heer Albeda als bestuurslid van de Algemeens
Groninger Wei kliedenvereeniging en de vera
eemging Ons Huis te Groningen.
STAATSTOEZICHT OP DE
SPOORWEGEN.
Het verslag der Staatscommissie.
Verschenen is het verslag van de commissie,
ingesteld bij beschikking van den Minister van
Waterstaat van 12 October 1921, afd. Spoor
wegen.
Deze commissie werd ingesteld, teneinde te
onderzoeken of en in hoeverre de voorschriften
betreffende het Staatstoezicht op de Spoorweg
diensten en de practijk dier voor voorschriften
wijziging behoeven, in verband met de veran
derde verhoudingen, welke zijn ontstaan door
de nadere overeenkomsten tusschen den Staat
en de Maatschappij tot Exploitatie van Staats
spoorwegen en de Hollandsche Uzeren Spoor
wegmaatschappij, bekrachtigd bij de wet van 28
Juli 1921.
In die commissie werd benoemd tot lid en
voorzitter dr. C. Lely, lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, te 'sGravenhage}
tot leden
jhr. J. A. van Kretschmar van Veen, Bd van
den Raad van commissarissen der Maatschappij
tot Expl. van Staatsspoorwegen en der Holland
sche IJzeren Spoorwegmaatschappij, te Hilver
sum
mT. G. van der Metden, administrateur, hoofd
der afdeeling spoorwegen van het Departement
van Waterstaat, te 's Gravenhage
A. H. W. van der Vegt, voorzitter van den
Raad van Toezicht op de spoorwegdiensten, te
's Gravenhage
tot lid en secretaris mr. H. J. Sflvergieter
Hoogstede, secretaris van den Raad van Toe
zicht op de Spoorwegdiensten, te 's Gravenhage.
De commissie werd den 27en October 1921
door haren voorzitter namens den Minister van
Waterstaat geïnstalleerd en maakte daarop
middellijk met hare werkzaamheden een i
vang.
e
De spoor- en tramwegen in
beheer bij S.S. en H.S.
De overeenkomsten 1920 SS./HS. hebben in
de verhouding tusschen den Staat ais overheid
en de daarin betrokken spoor- en tramwegen
rechtens weinig verandering gebracht.
Hiertegenover kan de vraag gesteld wordeiv
of het in de practijk niet andere zal zijn. koe
mars zal da Staat dan overheerschonden la»
vload, dien hij zich door privaatrechtelijke
del»n heeft verzekerd, leennen aanwenden
de oogmerken te verwezenlijken^ die hfj ah
beid nastreeft. Beschikkende o*er d» rr.c,,,
beid in de vergaderingen ven rommMe en
aandeelhouders, is d» Staat htt maeht^ J
remeenen gang van het bedriif t* b heersch
De practijk kan dan ook geen ander» wordi
dan deze, dat de groote lijnen var het bel«j
I niet dan in overeenstemming met de inzicht*
der Regeering getrokken worden. Dit krera
mede, det het bedrijf slechts naar den voj
privaatbedrijf gebleven, doch in wezen vaöt*
bedrijf geworden Is, althans in den grond tg
een staatsbedrijf niet wezenlijk zal versrhBlen.
De beide hieT uiteengezette roeeningen zijn K
de commissie uitvoerig besproken.
De commissie heeft zich daarbij vergewist vJ
de inzichten van eenige deskundigen.
Nu de Staat te doen heeft met een al«
ware eigen epoorwegbedrijf, 1
van te noemen uitzonderingen,
staatstoezicht geen behoefte meer,
het uitoefenen van repressieve contröle vohtaa*
kuisten worden.
Voor zoover dientengevolge preventief toef
zicht niet meer door een buiten het bedrtf
staand orgaan zal worden uitgeoefend, dod|
niettemin behoefte aan zulk toezicht mc-hf
worden gevoeld, zal in den boezem van het bw
drijf daarinvoorzien moeten worden.
Het bovenstaande brengt ten aanzien v<m
weg en werken en rollend materieel mede, cüq
het preventief en actief toezicht, zooals het tol'
dusverre van Rijkswege is uitgeoefend, kan ven
vallen. Het zal intusschen noodlg zijn bij de owl
artikel 20 der overeonkomsten van 1890 te ge*
ven gewijzigde toepassing te verzekeren, dat d#|
spoorwegdirectie het noodige behoort te doen of
blijven doen om het Rijkstoezicht van verruw
deringen in de werken op de hoogte te stelle^.
Ter wille van belangen van derden zal i
schen behoefte aan inmenging van het i
toezicht Wijven bestaan.
Dienstregeling, tarieven, enz,
Wat de dienstregeling, tarieven en vervoer^
voorwaarden betreft, behoeft het geen betboA
dat daarbij de belangen van derden zijn ge*
moeid. Nevens het repressieve Rijkstoezicht, dal
zich in hoofdzaak zal uiten in het onderzode
van klachten omtrent de uitvoering van df
dienstregeling en omtrent de toepassing van d»'
tarieven en de vervoersvooi waarden, blijft prejy
ventief toezicht te dezen dus gerechtvaardigd}!
Hier geldt het belangen, warrvan de behartWj
ging ook onder de nieuwe verhouding van den
Staat tot het spoorwegbedrijf een oigaan buw'
ten dat bedrijf eischt.
Het zal kunnen strekken to» bevrediging van
het reizend en vervoerend publiek, wanneer het
besef levendig is, dat ter wille van de grootd
belangen, die daarbij op het spel kunnen staaiy
deze aangelegenheden bovendien nog ten onderi
zoek en overweging worden toevertrouwd aas
een afzonderlijk deskundig orgaan.
Ten aanzien van de dienstregeling worde ops
gemerkt, dat naar het oordeel der commissie
voortusschentijdsche wijzigingen niet dezelfde
behoefte aan preventieve bemoeiing blijft bes
staan.
Een soortgelijke practijk zou ten aanzien vun
de tarieven gevestigd kunnen worden.
De beteekenis van de reizigers- en goederen*
tarieven voor het publiek brengt mede, da* hers
zipning van eenige beteekenis moet blijven kos
men voor preventief toezicht.
Ten aanzien van bloote wijzigingen daaren*
tegen, waaraan het karakter van herziening
vreemd is, schijnt vooral bij de goederentarie*
ven vereenvoudiging van de administratieve be*
handeling mogelijk. Ook andere wijzigingen vng
geringe beteekenis komen herhaaldelijk voor<
De commissie meent dat machtiging verleend
zou kunnen worden om wijziging van onderges
schikten aard in te voeren onder gehoudenheid
van dadelijke kennisgeving en van naleving vat*
daaruit vootvloeiende beslissingen.
Blijft dus blijkens het voorgaande ten aanzien
van regebng van den diensttijd voor preventie!
toezicht, het tegendeel is naar de raeening detl
commissie in het algemeen het geval met uit*
voering van den dienst. Zij kan niet inzien, dat
aanhoudende bemoeiing van een buiten het bes
drijf staand orgaan ook voortaan nog noodijl
is, om een goeden gang van den dienst MJ1
voortduring te verzekeren.
Behoeft het Rijkstoezicht dus in het algei
meen niet meer ambtshalve in de uitvoering
van den dienst gemoeid te blijven, aanleiding
tot uitoefening van toezicht blijft als vroeger]
bestaan, zoo vaak indiening van klachten wijs*
op de mogelijkheid, dat belangen van derden
verzorging eischen. En verder blijft zorg voor di(
belangen noodig fn zake de overwegen, en i<
het bijzonder ten aanzien van het vraagstua.
van opening en sluiting van spoorwegbrug^
gen, waarbij de belangen van spoorweg- erf
scheepvaartverkeer tegen elkaar moeten wow
den afgewogen.
In het algemeen zal alleen uitoefening
repressief toezicht naar gelang van om
heden noodig blijven, bepaaldelijk
zich ongeval lot mochten voordoen.
Personeelsbelangen!
Wat de personeelsbelangen betreft merkt bef
verslag op, dat «waar het geheel der om de vij^j
Jaren vast te stellen personeelsvoorschriften tajj
stand kon komen, door onderhandeling tusscneitj
directie en vereenigfngen, waarbij van hooger-j
hand niet wezenlijk meer werd ingegrepen, niet
Valt in te zien, waarom het anders zou moetij
zijn bij tusschentijdsche herziening van de voor*
schriften en bij beoordeeling van hunne toepnwr
■ing.
Do proltijk beweegt rich trouwen. r»dt
deze richting. Een en ander pleegt maandelijW
en zoo noodig vaker in besprekingen tussche»
Directie en vereenigingen te worden behandeld/
of, als het bijzaken betreft, tusschen de hoo»
den van dienst of eerstaanwezende ambtenaren
en de vereenigingen.
©f het ook aldus zal kunnen worden wat be*
treft toepassing van de bepalingen ontren*
dienst» en rusttijden, waaromtrent bet Rijksfrww
zicht een meer actief karakter heeft behoudeij
meent de commissie niet met zekerheid to
mn voorspellen.
Bepaaldelijk wat de overige psraonesibeleW
gen betreft, meent de commissie deze netuu»
Hjke ontwikkeling te bespeuren, dat de bewuj
deling van deze aangelegenheden, waarin t]
vankelijk regeering en rijkstoedcht een ocwm
rol vervulden, meer en maar geechieöt oom
overleg tusschen directie en vereeniging®^*
gevolge waarvan de taak van hst toadMj
achatdenar is geworden. Deze ontwikkeling
gende, zou die behandeling ook
aoodat vpn regeeringswege
an meer htm worden
W ii .wi-lit.iAwrri
vmmn gpewuuuun,
g^medebemo^
De coremfaeie ziet niet de Juiste oplossing ln
ket voor en na geopperd denkbeeld, dat In het
leg-eringstoezlcht, evenals vroeger blijvende
J)uiten het bedrijf, aan de Vakvereenigingen
•plants zou worden ingeruimd en Invloed gege»
Ven.
De commissie stelt zich voor, dat, in de rich-
tóng van hetgeen op het gebied van georganl»
herrd overleg bij de spoorwegen reeda plaats
windt, verder kan worden gegaan door als on»
Vei deel van het bedrijf een bestendig orgaan
«e scheppen, dat zich met het maken en toe-
messen van de voorschriften omtrent personeel»
belangen onledig houdt en aan welks Werkzaam»
%e!d de vak vereenigingen geregeld deelnemen.
Mochten stappen In deze richting worden ge
daan, dan zou tevens kunnen worden besloten
'}ot een thans meer dan vroeger voor de hand
'liggende wijziging inzake het secretariaat der
#fl eidegerechten voor spoorwegpersoneel.
De commissie Ziet geen grond voor de vrees,
Bat door herplaatsing in het bedrijf personeel-
belangen wezenlijk geschaad zouden kunnen
worden. Voor zoover noodig kunnen trouwens
maatregelen ter voorkoming daarvan getroffen
worden door overleg tusschen directie en vak-
vereenigingen.
Andore spoor- en tramwegen.
Gelijk de Neder landsche Spoorwegen het be
drijf uitstrekken over enkele baanvakken bui
ten de grens, bereikt de buitenlandsche spoor
wegdienst enkele Nederlandsche stations nabij
de grens, zooals te Venlo, Winterswijk, Coevor»
den. Nieuwe Schans. Het spreekt vanzelf, dat de
vei houding van het Rijkstoezicht tot deze trou
wens weinig beduidende gevallen dezelfde blijft.
Ten aanzien van de door anderen beheerde
tramwegen dient gewezen te worden op een
eigenaardigheid. Een deel der tramwegen zijn
niet bij S. S./H. S. in beheer, doch deze hebben
door aandeelenbezit rechtstreeks of middellijk
zeggenschap in genoemde maatschappijen.
Voor alle overige tramwegen acht de'commis
sie het in allen gevalle vast te staan, dat de
behoefte aan Rijkstoezicht volkomen dezelfde
lal blijven als tevoren.
Ten aanzien van de spoor» en tramwegen in
sfgen beheer bij S. S./H. Sp. geeft het optre
den van den Staat als grootste aandeelhouder
•anleiding tot vereenvoudiging van het Rijkstoe
licht, voor zoover daarmede het verrichten van
dxbbelen arbeid wordt voorkomen. Bij de tram-
wegondernemingen, waarin S, S./H. S. zeggen*»
■chap hebben, is de Staat, zij het middellijk,
evenzeer meester en zou dus in beginsel dezelf
de beschouwing omtrent voorkoming van dub
belen arbeid kunnen gelden.
Voor zoover nu S. S./H. S. van haren fc*»
vloed in de ondermaatschappijen gebruik moch
ten maken om de bedrijven van deze ook wer
kelijk te beheerschen, meent de commissie op
de mogelijkheid van terugtreden van het Rijks
toezicht te moeten wijzen. Zoolang en voor zoo
ver daarentegen de ondermaatschappijen in de
practijk vrjj worden gelaten, zal er geen reden
zijn de behoefte aan Rijkstoezicht anders dan
tsvoren te beschouwen.
De inrichting van het Rijkstoezicht
Wet de inrichting ven het Rijkstoezicht be
treft, behtgve tot uitoefening van het toezicht
Waarvoor oe bevoegdheden worden geregeld bij
wetten en algemeene maatregelen ven bestuur,
zal het orgaan van het toezicht evenals te voren
In staat moeten zijn om in alle zeken, waarin de
Minister van Waterstaat zulks voor zijne be-
ittssing behoeft, van advies te dienen, en zoo
danig samengesteld moeten zijn, dat het ne
plaatselijk onderzoek een onafhankelijk oordeel
■en geven.
De leiding van het Rijk toezicht berust tot
'dusverre bij den Raad van vijf leden. De Com
missie meent thans evenwel eenhoofdige lei
ding te moeten aanbevelen, omdat zij daarvan
vlotter werkwijze verwacht Zij geeft in overwe
ging de leiding toe te vertrouwen aan ten
hoogste drie personen, waarvan een den rang
van hoofdinsipecteur-Generaal der Spoor- en
Tromwegen, de beide anderen dien van Inspec
teur-Generaal bekleed en. De hoofdleiding komt
toe aan den hoofdinspecteur-Generaal, die der
halve de briefwisseling met den Minister zal
'voeren. Onder de hoofdleiding zal een der In
specteurs-Generaal meer in het bijzonder belast
hunnen worden met de tramweg-zaken, terwijl
het aanbeveling verdient, dat niet alle drie tech»
pici zijn, doch voor een der plaatsen een juri
dische kracht wordt gekozen.
Samenvatting.
De Commissie vat ten slotte in het kort sa
men, welke wijzigingen van wetten en algemeen®
maatregelen ven bestuur, afgezien van hetgeen
hij wijze van voorloopige voorziening werd aan
bevolen, zullen voortvloeien udt hare voorstel
len.
Wat de Spoorwegwet betreft, dienen in de
•erste plaats de artikelen 10 «n volgende te
Worden gewijzigd, in verband met de vervan
ging van de collegiale leiding van het Rijkstoe-
richt door een eenhoofdige. Verder zullen in
deze wet, in de Looaalspoor» en Trnmwegwet,
In de wet ven 15 December 1917 omtrent aan
leg van tramwegen op wegen en in de aft de
•erste twee\wetten voortgevloeide algemeene
maatregelen van bestuur alle bepalingen, die
uitdrukkelijk den Raad van Toezicht of eenige
rijner bemoeiingen vérmeiden, deze wijziging
behoeven, dot daarin voortaan wordt gesproken
»an het Rijkstoezicht op de Spoorwegen.
Van deze algemeene maatregelen van be
stuur zal bovendien het A. R. D./L. in de eerste
plaats door invoeging van een bepaling na art
|I07 deze wijziging moeten ondergaan, dat ve
lerlei bemoeiingen inzake weg en werken en rol-
materiaal van de door S.S./H.S. geëxploi
teerde spoorwegen van het Rijktoericht over
gaan op de Directie, met verplichting van deze
ten op gezette tijden den Minister omtrent het-
fen verricht is voor te lichten.
Ten aanzien van de dienstregeling worde artk*
kcl 100 A. R. D./L. aldus gewijzigd, dat de Di»
tec'ie ook in de dienstregeling der reizigers»
teeinen tusschentijdsche wijzigingen van niet»
•mtnjpenden aard zelfstandig kan aanbrengen,
behoudens verachting tot kennisgeving.
Wat betreft uitvoering van werken en eenvou
dige voorzieningen omtrent tarieven kan, zon-
wijziging var» wettelijke bepalingen, door
■•f geven van machtiging krachtens bestaande
•oorschriften ran de Directie meer vrijheid van
worden verzekerd. In sekw uitvoering
kei TOO A. R. DX dr - f'cvprklng van hét
INJhsÉusahlvt aan ondersoek van ongevallen na
der geregeld. O-rVewe zal de bovenvermelde
invotedng van bepaling na artikel T07
med»* beteekenis hebben voor ond»r«chefdene
bepelbvyen van he* A D./L. be4*«ffimda wk-
Voe*b»~ iran dee
Verder zal artikel 6 van het K. B. van 17
Sept. T9T2 in zake vordering van spoorwegen
evenals het ter uitvoering v,n art. TC der Spoor
wegwet uitgevaardigde K. B. van 5 Maart 1921
dienen te worden gewijzigd en zal voorts wijzi
ging v«n "«ni-re bénalingen van het A. R. V.
«verwering ve-dienen.
Het organiek besluit van 1911 zal wegens de
Ingrijpend» vereenvoudiging van den weikkring
van het toezicht en inkrimping ven personeel
grondige herziening behoeven.
Eindelijk zullen soortgelijke wijzigingen;
ten aaririen van het A. R. D./L. zijn aanbevolen,
ook voor het Tramweg'-cglement in aanmerking
behooren te kon-en.
De minister van waterstaat, overwegende, dat
de commissie, ingesteld bij zijn beschikking
van 12 October I92I, no. 356, afdeeling spoor
wegen, om te onderzoeken of en in hoeverre de
voorschriften betreffende het staatstoezicht op
de spoorwegdiensten en de practijk dier voor
schriften wijziging behoeven in verband met de
veranderde verhoudingen, welke zijn ontstaan
door de nadere overeenkomsten tusschen den
Staat de Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen en de Hollandsche IJzeren
Spoorweg-Maatschappij, bekrachtigd bij de wet
van 28 Juli 1921 (Stbl. no. 1011) door aanbie
ding van haar verslag de Haar opgedragen taak
heeft volbracht, heeft die oommissie ontbonden
en aan haar leden en haar secretaris zijn dank
betuigd voor de wijze, waarop zij rich van hun
taak hébben gekweten.
DE PENSIOENPREMIE VAN DE
RDKSAMBTENAREN.
Naar de N Tfaagsche Ct. verneemt, Hgt het
in het voornemen van de regeering reeds met
1 November as. gebruik te maken van de in de
pensioenwet gegeven bevoegdheid tot korting
van 5K pet. der wedden tot een maximum van
3000 voor het weduwen- en weezenpensioen
en van 3 pet. der volle wedden voor het eigen
pensioen.
flMV. «TAT» ét9 filC MEK RTCRA DU
Belastingverlaging te Rheden.
Naar verluidt overweegt thans ook de ge
meente Rheden een aanzienlijke belastingver
laging.
In de laatste drie of vier jaar is het belast
baar vermogen van Rheden aanzienlijk toege
nomen; men spreekt zelfs van een tripleering,
daarbij rekening houdende met de waardever
mindering der vermogens.
Middenstandsraod.
In zijn Dinsdagavond gehouden vergadering
heaft de Middenstandsraad 'n langdurige be
spreking gewijd aan het uit de dagbladen be
kende optreden der Amsterdamsche bakkers
tegen één hunner, den heer Houtman, die kor
telings tot een zeer aanzienlijke broodprijsver
laging is overgegaan.
Teneinde den Raad om inlichtingen te dienen
omtrent de feiten en de oorzaken van Jiet con
flict, Werd het grootste deel der vergadering ook
bijgewoond door laatstbedoelden bakker, alsme
de door vertegenwoordiges van vier patroons
organisaties en van ongeorganiseerde bakkers.
Uit de verstrekte inlichtingen is komen vast
te staan, dat het optreden der bakkers tegen
hun prijsverlagenden collega in de dagbladen
naar juistheid is weergegeven en hier inderdaad
een geval aanwezig is, waarin gepoogd wordt
de vrije ooncurrentie te beknotten.
Van verschillende zijden werd medegedeeld,
dat het bovenbedoelde optreden achterwege zou
zijn gebleven, indien de heer Houtman bewilligd
had in het voorstel met de prijsverlaging te
wachten, tot in een spoedvergadering zijner or»
ranisatie dit punt aan de orde was gesteld, waar
na hij vrij zou zijn geweest tot verlaging over
te gaan, zelfs indien de organisatie geen ter
men tot verlaging aanwezig achtte.
De Middenstandsraad, hoewel betreurende, dat
de heer Houtman niet in dit voorJXel getreden
is, was niettemin van oordeel, dat de wijze van
optreden van de Amsterdamsche bakkers tegen
den heer Houtman moet worden afgekeurd en
besloot den organisaties in overweging te ge
ven ten spoedigste dft optreden te beëindigen.
De broodoortog te Amsterdam.
In een gehouden vergadering heeft de Mid
denstandsraad èen langdurige bespreking ge
wijd aan het uit de dagbladen bekende optre
den der Amsterdamsche bakkers tegen den
heer Houtman, die kortelings tot een zeer aan
zienlijke broodprijsverlaging is overgegaan. Ten
einde den raad van inlichtingen te dienen, om
trent de feiten en oorzaak van het conflict, werd
het grootste deel der vergadering ook bijge
woond door laatstbedoelden bakker, alsmede
door vertegenwoordigers van vier patroons-or
ganisaties en van ongeorganiseerde bakkers.
Uit de verstrekte inlichtingen is komen vast
te staan, dat het optreden der bakkers tegen
hun prijs-verlagenden collega tin de dagbladen
naar juistheid is weergegeven en hier inder
daad een geval aanwezig is, waarin gepoogd
wordt do vrije concurrentie te beknotten.
Van verschillende zijden werd meegedeeld,
dat het bovenbedoelde optreden achterwege zou
zijn gebleven indien de heer Houtman bewilligd
had in het voorstel, met de prijsverlaging te
wachten tot in een spoedvergadering zijner
organisatie dit punt a°n de orde was gesteld,
waarna hij vrij zou zijn geweest tot verlaging
over te gaan, zelfs Indien de organisatie geen
tomen tot verlaging aanwezig achtte.
De Middenstandsraad, hoewel betreurend,
dat de heer Houtman niet fa dit voorstel ge
treden is, wts niettemin van oordeel, dat d»
wijze van optreden van de Amsterdamsche
bakkers tegen den heer Houtman moet worden
afgekeurd en besloot, de organisatie# in over
weging te geven ten spoedigste dit optreden
te beëindigen.
De 4e Internationale Arbeidsconferentie.
De afdeeling Nederland van de Internationale
Organisatie van Industrieel® Werkgevers, van
welke afdee'ing lid zijn Centraal Overleg, de
Algemeene R.K. Werkgeversvereniging en de
Vereeniging van Nederlandsche Werkgevers,
heeft op een desbetreffend verzoek van den
minister van arbeid, fa owrleg met da Ver
eeniging yan Christelijke Werkgevers, den heer
J. A E. Verkade, ©ud-voorzftter van de Ver
eeniging van Nederlandsche Werkgevers, aan
gewezen als afgevaardigde van de werkgever»
naar de vierde internationale arbeidsconferen
tie, welke fa October a.s. te Genfcve zal bijeen
kom ea,
DE KOPEREN BRUG.
Het bestuur van de Ned. Tandtechnische Ver
eeniging schrijft ons:
Evenals u, keuren wij de daad van bedrog
van de twee gearresteerde tandtechnikers ten
sterkste af. Steeds zijn wij er op uit, tegen der
gelijke niets ontziende individuën op te treden.
Van tandartszijde lokt men wei processen uit
tegen ernstig en soliede werkende tandtechni
kers, maar openlijke bedriegers worden met
rust gelaten.
Met deze menschen, die geen lid onzer ver
eeniging zijn, hebben wij niets te maken. Wij
betreuren het daarom, dat dit geval wordt uit
gebuit om ons doel en streven te treffen. Wij
vragen ons af, of een hoogeschoolstudfe, waar
borg is tegen bedriegelijke handelingen. Meer
dan één geval is daarvan op te noemen, die het
tegendéel bewijst.
Wanneer een vroedvrouw een strafbars daad
doet, zal hunne niet-hoogeschoolstudie, niet ver
weten worden. Om de eenvoudige reden, dat men
aan het werk der vroedvrouwen gewend is. Het
vele goede werk, waartoe de tandtechnikers in
staat zijn gebleken te leveren, is ons inziens
een reden om hun een dergelijke bevoegdheid te
verleenen. Wear wij trouwens mee doende zijn,
dit trachten te bereiken.
De vraag van het al- of niet-wenschelijke van
een dergelijke bevoegdheid, thans in het midden
latende, zult U het hopelijk met ons eens zijn,
dat dit geval in geen enkel opzicht, aangewend
mag en kan worden, om er zkh daarom tegen
te verklaren.
In iedere groep van menschen kunnen derge
lijke bedriegers voorkomen die geen verwijt
kunnen zijn tegen die groep, ai hebben ze een
hoogeschoolstudie en een hoogeschoolbevoegd-
heid.
Bedriegers zullen onder elke wetgeving trach
ten te bedriegen en zullen aHeen bij gepleegd
bedrog achterhaald kunnen worden. Bedrog op
tandheelkundig gebied wordt bovendien door de
wet bevorder^ daar de wet geen speciale waar
borgen eischt voor het in den mond geleverde
goud. Waar iedere goudsmid voor gewone ge
bruiksvoorwerpen wel voor te zorgen heeft.
Wü protesteeren er tegen, dat dit geval ge
bruikt wordt om ons doel en streven te treffen.
Wij hebben er niets mee te maken.
BLECÏR1SCHE SPOORWEG AMSTER
DAM-LEIDEN.
De Frankfurter Zeitung deelt mede, dat de
Nederlandsche Spoorwegen voor de electrifica»
tie van den spoorweg tusschen Amsterdam en
Leiden opdracht gegeven hebben aan de Berg-
mann Elektrizitëtswerke te Berlijn, tot den aan
leg van het bovengrondsche net en de stations-
netten.
Schipbrug Vinnen.
Sinds eenige weken is men bezig met de
herstelling van den schipbrug te Vianen. Thans
liggen de pontons los van de londhoofden en is
de brug dus geheel onbruikbaar. Voorloopig
worden alleen personen overgezet.
Distributie overtollige veldvruchten.
fa een Dinsdagavond te Dell (Betuwe) gehou
den bijeenkomst werd besloten tot liet houden
van een inzameling van aardappelen en appe
len en peren, ter verzending near het hulpwerk
der Xuakers in Berlijn.
Staande de vergadering werd reeds H wagon
toegezegd en werd tevens door verschillende
aanwezigen aangeboden de producten koste
loos te rijden en te laden.
A.s. Vrijdag 29 September zal fa het station
Geldermalsen het laden plaats hebben ln de
met de met zwart-roode ster van h«i Quaker-
hulpwerk gemerkte wogon(s).
De Duitsche regeering heeft voor dit werk
ontheffing verleend van elk bestaand invoer
verbod. De centrale groep Bilthoven, die voor
de verzending naar Duitse111 and zorgt, hoopt,
dat het goede voorbeeld van het kleine dorpje
Deil door vele andpre plaatsen fa ons lanu ge
volgd zal worden. -
Bezuiniging bij de Rotterdsmsche Bank-
vereeniging.
Men meldt ons uit den Haag t
Naar wij vernemen is tegen 1 Jan. a.s. aan
een aantal leden van het personeel der Rotter»
damsche Bankvereenlging alhier (meerendeels
ongehuwd en geen kostwinners) ontslag gege
ven en wordt met genoemden datum tevens voor
het overige personeel eene algemeene loonsver
laging toegepast.
Duitsche mijnwerkers.
Naar de Avp. verneemt, zuBeft met ingang
van 1 October aa op de Domaniale mijn te
Kerkrade verschillende Duitsche mijnwerkers
worden ontslagen. Op ep in deze mijn heb
ben de laatste maanden gewerkt Duitsche
studenten en Duitsche boogieeraars en «fazer
dagen meldde zich een Hongaarsch grasf om
werk.
W er klooien te Delft.
Te Delft, waar het aantal werkkoten de vori
ge maand 525 bedroeg, is dit deze week reeds
gestegen tot 665,
veer 33 pCt,
Een nieuwe tree.
Net gekleed heer vraagt bij een rijwielband#*
laar te Roermond een flets te huur, praat veef
over de stad «n waar htf heen za! rijden. HJ| ont»
vangt zffn karretje, trapt een straatje om,
brengt dit naar een tweeden rijwiel reparateur
voor nieuwe handvaten, ketting, binnenband
enz. doch hij heeft veel haast, en vraagt om
even een anderen tweewteler te leenen. De baas
niet beter wetende, geeft een mooi rijwiel fn
huur-ruil. De beleefde en gehaaste meneer komt
echter niet terug. Hij bezit nu een degelijke
flets
&.K4
Diefstal.
Zondagavond ontmoette een marechaussee, te
Buaaum geatationneerd, om wielrijder met een
groot pek voor op zijn rijwiel. Hij hield den
man, zekeren B. uit Haarlem aan en even later
een tweede, die bleek te rijn de heer P. bedrijf»*
leider van het PJ3.N. alhier. Ook desa had een 1
pak op d« fiets.
Bij onderzoek werd geconstateerd, det beide
partijen koperdraad, welke werden vervoerd,
toebehoorden aan het P.E.N. en afkomstig van
de bovengrondsche electrische geleiding, welke
eenigen tijd geleden werd gesloopt. Zij hadden
zich dat koperdraad wederrechtelijk toegeëi
gend. Beiden zijn gearresteerd en te Busoum In
arrest gesteld.
(Gooi en Bern lander.)
Galgenhumor.
Het Rotterdamsche orgaan de Msb. vertelt
Gistermorgen op het gewone uur werd uit de
strafgevangenis aan den Noordsingel een ge
vangene ontslagen, die daar een geruimen tijd
had doorgebracht.
Zijn vrienden hebben het left echter niet on
opgemerkt willen laten voorbijgaan en aan hun
vreugde over zijn terugkomst gaven ze op ori
gineel» wijze tdting. Drie auto's, volgepakt met
vriend en maag, stonden voor de deur die den
lang-gemiste doortocht zou geven naar de vrij
heid Toen het heerschap naar buiten trad, viel
dadelijk de muziek fn. Op een trek harmonica
speelde men met élan een „Lang zal hij leven",
terwijl een der vrienden een bloempot met hei
dekruid en bloemen aanbood. Lang hield men
zich echter niet met „offideeHgheid" op en een,
twee, drie werd de verloren toon fa de voor
ste auto geheschen, terwijl een collega-ontsla
gene goedgunstig werd toegestaan, fa een der
andere wagens plaats te nemen, tevens onder
aanbieding va een dag vrij drinken.
Toen zette de stoet oder gezang en gelach
zich in beweging I
Een geheimzinnig geval.
ln den laten avond werden de bewoners van
een villa aan de Brinklaan te Bussum door een
hevig geklop op de keukendeur opgeschrikt.
Toen de heer des huizes de deur opende, viel
een meisje als een blok naar binnen en bleef
liggen. De politie en de gemeentearts werden
gewaarschuwd. Het duurde geruimen tijd eer
het circa 20-jarig meisje bij kwam. In een ver
ward verhaal, gedeeltelijk in het Fransch en g»*
deeltelijk fa 't Nederlandse)» vertelde zij, dat zij
uit Spanja kwam en niet wist hoe rij in Bus
stim gekomen was. Ter hoogte van de villa was
een man in een Manchester pak op haar afge
komen, die haar zei met hem mede te gaan,
trilde zij niet, dan zou haar de keel worden af
gesneden. Zij was toen gillende den tuin inge
vlucht.
Overburen bevestigden, dst zij gegil hadden
gehoord
Op last van den inspecteur is het meisje, dat
voorgaf, zich haar familienaam niet goed te her
inneren, naar het ziekenhuis gebracht. Vad
De ton, die sprong.
Het ie waar gebeurd in Delft. Een juffrouw
zat te genieten van een kopje thee. Plotseling
werd se opgeschrikt door een hevigen knol.
Was het een herhaling van den Haagschen
bomaanslag Aflea bleef echteT rustig; het hub
vloog niet de lucht fa en de juffrouw keerde tot
haar kopje thee terug.
Het tweede bedrijf speelde zich een half uur
later af. De Juffrouw van beneden kwam even
aankloppen: Juffrouw, mijn plafond is heele-
maol van kleur veranderd. De Juffniw van boren
kwam kijken, waarlijk het plafond had eens
klaps een kleurverandering ondergaan. Plotse
ling ging haar een licht op: do ton moest ge
barsten rijn en de inhoud er van enfin, men
begrijpt het wel
Hoe moest men nu die kapotte ton met res-
teerende inhoud verhuizen? Goede raad was
duur. Gelukkig was de tomneman Juist fa de
buurt.
Die krabde rich achter de ooren en Méld vol,
dat het een moeilijk karweitje was, ab de hte*
ken loslieten, dan was men binnenhui» niet ge
lukkig.
Hij stapte echter ver de beswaren heen,
omvatte energtech het zwakke omhulsel ®n
transporteerde de ton tot even buiten de wo
ning Toen gebeurde wat de man gevreesd had,
de ton baast e nu geheel en da geurige inhoud
verspreidde zich tot groote hilariteit van de bo
ren en kinderen, op de straat.
De ton fa dus weg, maar de reuk hangt nog
fa het hub en de juffrouw van beneden Vffkt
meewarig naar haar verkleurd plafond.
(D. Ct.)
vsllsn op om verkocht
aanbieden aan de Bevgsche Plas, met ds
rente van f 200 per woel.
De machine draait, het lot fcesBat. Maar I
la nog nlat uit te maken of het nummet fa 7
kocht Druk intercommunaal getslcfonetr,
een paar oren duurt. Intuaschsn gaat <fa tra]
king door.
Bouwmesater weckt - en
falen anderen fa spanning.
Eindelijk da besUssfag. „Tfcarafaa" fa
meester ontgaan.
Maar medegedeeld wordt, dat hij de i_
villa sal krijgen die te Hillegersberg. 1
toch niet Louis heeft liever sen villa in I
doom. Ook <fet blijkt te kunnen, fa da
kan san hat groote dorp op de Veluws
Bouwmeester rijn landhuisje krijgen, Villa a
ria".
HIJ moet daar gaan wonen, dat is da rooAT
waarde aan de schenking verbonden, ook om
de ultkeerfag van de lijfrente, welke komt boveC
eene van 40, die de groote acteur al aaiiMf
door de Bank was gegeven.
Bouwmeester zal dus villa-bewoner wordteh
H(j sal zyn laatste levensjaren, dat er nog w*l
heel vele kunnen tyn, niet in da hoofrfatea
slijten.
Louis komt naar voren. Donderend appleuub
Hij buigt, zooels h(f reeds meer don ilulaww
malen heeft gebogen in het onderkleed sate
Shylock. Hij is weer geheel de acteur, wonden
lijk in het „stille spel
Dan spreekt hij Het spijt hem den heet
Broekhuijs thans niet persoonlijk te kurnsn dsns
ken, maar hy hoopt het later te sullen dote*
weer gejuich
„Dank voor deze Hulde," zegt Louis, «darl
voor dit koninklijk geschenk. Ik hoop het waan
dig te blijven en en nog lang comadie fa
spelen."
Een spontaan geroep: JLeve Bouwmeester*
en dan gaat de trekking voort. In da voftl
saai blijft Louis het middelpunt
HERMAN HEYERMANS.
Toen het bekend werd, dat onze Hollandse#^
auteur, Herman Heyermana, den dag herdenlflfll'
«ou, waarop hy voor dertig jaar voor het eenri
gespeeld heeft, waren talrijke artbtan en mans'
nen van nnnm onmiddelüfr bereid een hul fis
gingscomité te vormen. Er bleef voor de „vlot
ring" echter geen ar.dere datum over dan lete
terlijk de laatste dag van het speelseizoen, 50
Juni, toen een heropvoering gegeven werd ve»
„Op Hoop va» Zegen". Onder des» omstaan
dlgbeden waren ta *>oze belet t ,Kb* id«t <"n
..ngeteUeneen buten de tt.og«tiij >':d de fa*'-
'being mede r maten. De auteur heeft rich
thans echter laten vinden het land In de gele*»
genheid te stellen hem de hulde te brengen, d'e
het hem fa Juni niet heeft kunnen brengen. In
overeenstemming daarmede te besloten fa een
hi Idig ingstournee een syner beste werkte
„Schakels", vrooiyk spel van den huiselijkcn
haard te doen opvoeren met den heer Louis de
Vries als gast in de rol van Pancras Duif.
Amsterdam zal op 6 October a* gelegen
heid hebben in den Stadsschouwburg van s(jn
sympathie voor schaver en gezelschap te doen
bPjken. De tweede avond zal gegeven word«-h
op 8 October te Rotterdam. Vervolgens sfln de
overige grootere plaatsen van Nederland ann
de beurt. De auteur zei bij deze v<
aanwezig zijn.
Kumi to Wetenteht».
BOUWMEESTER VUXA^SBWONER I
Hot HbH. schrijft
Trekking ,«n d. Rotlscdnmjch. I Ghurwood
ln BeU.ra te Amsterdam. Veel gokkend pre-
bliek, te wel om alien In d. helde ulan M
bergen. j
Op het podium Louis Bouwmeester met de.
onafscheidelijke Raaf, fa de zaal de kleine Wies
en anders nakomelingen ven den grooten
Motorsport.
AUTOMOBIELTENTOONSTBLUNG.
De NederL Vereeniging „De Rijwiel- en
Automobiel-Industrie" heeft besloten fa dsn
aanvang van het jaar 1923 wederom een» ten
toonstelling te organiseereit, in het tentoon-
stellingsgebouw onzer vereeniging te Amster
dam.
Dese tentoonstelling lol omvatten t
Automobielen, automobiel-onderdeeleiv mo
torrijwielen, rijwielen en banden. Het tentoon-
etellfags-comité bestaat evenals het vorige Jaar
uit de hoerenJ. Leonard Leng, voorzitterP.
W. Schol temn Be duin, penningmeester) M. S,
Wijnberg, secretaris, benovens de heerenK«
Lnndeweer, P. Leeuwenberg, Hugo Smit, Mar
tin V. van der WnL
Da tentoonstelling zal vermoedelijk efado
Januari of begin Februari plaats vindenhet
gebouw zal te voren voorzien worden eefter In
stallatie voor centrale verwarming en rerrtfla-
tte
WlllChKOR R'te K ff*
Oft Net Niet OM. Net
18 SUi
Londen
Berliin*
Psrtfs
Twifaerland
Teenen
Kopenhagen
Phrlstiasla
Stockholm
New-Terk
«7 óopL 38 Sept
11.86} 11.84}
0.16} l8*/s
19.65
18.55
48.15
°/»40
48 6^
48.75
88.90
to.71
ls. 48)
4«.16
onto
58.55
48.71
.30
9AVJ,
je en i
Louis.
V.U.dtgh.idib.ia,
^Armenïorg."
JumuaW hwfl het voorrecht d.
pathi. t. hebbeft von lede. Ingezct-re. t»
daaraan bat dan ook ongatwjjfeld dwikrtr
dal da barer, dia tan bahoeva van da kaa ul«r
aoo nuttig, biatalling, dia than» kt „Oh. Ganoo-
gtn" gahoodre woedt, Mo groote b.Iangat.1*
^afkr aan *e«r wrheugand mrschljmaL
Vooral ln dar. tijd élan wij than, doorlavan.
een philentropiecbe Inatel'.ing al» dele d.im.
gend noodig, ullo «ou bet rear «attach. ij«
t h den ook een gewich!lg.n dag voor „Shy
lock", die immera delen evond eigenaar van een
villa «el worden, hoe ook bet «rel van avontuur
moge draaien.
De directie ven da Rotterdaut.cbe Hendeh-
en Landbouwbenk beeft toegezegd, dat Bouw-
m,-eater bet londhul» „Tberauie" «el krijgen, els
dat «ai vellen op aan nret vetkochte oUbgalie.
Hat landhuis staat tt Apeldoorn en Louis tsb
sis hij bet «el aanvoerden, bovendien een lijf
rente van BOO per week ontvettgen, wel te vtw-
staon soolong de herik dtUgstis-lsertingsn uit-
**Mocht het anders loom „TheraaU"
«STdsTdMo'vereratigirig boor nuttig woA var
bi eederen kring sou kttMisn tdtutrekken. In t*
van gezinnen is groote behoefte en bö tal
vun onderen viest de nood voor da deur. D-
van mnn
te trachten ta voorkomen en waar re raadt s in»
-rozig te dose to trachten te lenigen, oat hof
doel moet ieder opwekken om van heelerh-
steun te geren. Dat kan doar het bciiek
dezen soo fraai fagerichten baas* zoo gr
mogeltyk te doen rijn.
De eerste dag mocht het bestuur reeds
ontvangst boeken van f 5CMf jrfaf
het bedrag M>g wat fa»ger, n.t. f 670.
bezoek heden ds laatste middag «ft
zoo groot rijn, det het de brida vorige
ruimschoot*!
