JMfRKUEYS
I VICTOR HUGO
■■■KAUWGOM!
Hollandsche Huisvrouwen
Prijsverlaging
0
B
0
D
0
0
0
8
0
0
0
0
bij Asthma I
DRUKKERIJ A. BBIWKMflN ZOON - GOUDA
Slnit U aan bij de duizenden
Nationaal Kasreflistnr-systeer
Petitos 7YzCt
Speoales 10
Koyaies 12..
IKW4LITEITS - SIGAREN
Altijd buitengewone keuze in DAMES- en KINDERHOEDER! Md, L J. MULLER, L. MfiWeg 74 GOUDA
6 EN
van „DE HOLLANDSCHE HUISVROUW"
SPECIAAL INGERICHT VOOR
DRUKKEN .EN BEZORGEN VAN MAAND
EN WEEKBLADEN - BESTEKKEN - EN?.
HET AANGEWEZEN ADRES
VOOR VEREENIGINGEN
VOOR REGLEMENTEN, STATUTEN,
JAARVERSLAGEN, CONVOCATIES,
PROGRAMMA'S
LEVERT ONTWERPEN EN CLIGHE'S NAAR TEEKENING OF PHOTO
N.V. VEREENIGDE SCHILDERSBEDRIJVEN
W. K. WITS ZONEN
SCHILDERS - DECORATEURS VETALL1SEURS
t
GRONINGEN
LEEUWARDEN
DTRECRT.
AISTERDAM
TWEEDE BLAD.
Het Van Iterson Ziekenhuis.
Sa
STADSNIEUWS.
FEUILLETON.
ZONNEWEELDE.
Ir fa de huishoudelijke vergadering van hot
departement warden H leden benoemd tot
t nazien ran da spaarbankrekening over 1022.
0 rekening van den renr'n-nneester werd gofed-
•keurd. De secretaris brccht versing ait over
afgeloopen boekinnr besloten werd dat de
puze van sprekers in een volgende leden-ver-
fcedering zal plaats hebben.
Boskoop.
De salarisvermindering.
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland heb-
,ben aan den Burgemeester der gemeente Bos
koop bericht, dat ze niet bereid zijn een ver
hindering der jaarwedden van den Burgemees
ter, Wethouders, Secretaris, en Ontvanger en
Ambtenaren van den Burgerlijken Stand ter
,-jninklijke goedkeuring voor te dragen, aan
gezien die jaarwedden berusten op vaste rege-
|nge-,.
Daar de vermindering van de jaarwedden der
"■em«ente-ambtenaren afhnrikelük is Ti*«t~!J «rnn
vorenbedoelde salaris-verlaging. -al derhalve
ook die vermlnderin" van jaarwedden en loo-
n"n niet worden toccepnst.
Hoewel art. 70. 2e lid en vokrende der Ge
meentewet op h*t taadsbesluit van toepassing
is kan die toppassing naar het oordeel van
Gedeputeerde Staten daarom overbodig wor
den geacht.
Gemeente Gouderak.
OndertrouwdP. den Duijf, 24 J. en A. G.
Kool, 20 j.P. v. d. Linden, 20 j. en Corn, de
Groot, 24 j.
GeborenTona, d. van H. Heuvelman en M.
v. RijswijkMnrgje, d. van P. C. Alblas en M.
Jonkman.
OverledenMaria, d. van Joh. v. d. Perk en
G. Lei ent s veld.
Ouderkerk a. d. LJsscl.
De pogingèn van overheidswege aangewend
I
om de buurtschappen Nesse en
avond-bestelling van brieven en
helpen, zijn met succes bekroond,
stelling met ingang van 9 dezer
voerd.
'sZondags zal de bestelling evenwjel beperkt
blijven tot de kom.
Op de voordracht van onderwijzer aan de
openbare lagere school II fNesse), ter vervulling
vnn de vrcature-Oldeman,' zijn geplaatst I.
Ph. A. Ambags te Dordrecht2. P. J. N. Visser
i te Ede, en 3. L. Timmermans te Rotterdam. De
I benoeming is eerstdaags te verwachten,
j De heer C. Brakman, hoofd der openbare
lugere school I (dorp) en benoemd tbt leeraar
1 nan de "Rijks Tuinbouw-winterschool te Bos-
j koop, heeit zijn eeivol ontslag aangevraagd te
gen I Januari 1923.
Schoonhoven.
Ds. W. Wesseldijk, alhier, is beroepen bij
de Ned. Herv. Gemeente te Wilnis. i
SPORT.
UITSLAGEN G. V. B. 8 October 1922.
Ie-klasse A.
Woerden I—Zwammerdam I
-.2—0
Alphen II— Alphia I
)l-C
Vivnntie IBodegraven I
1-5
Te klasse B.
Moordrerht I—Olympia III
3-1
Gouda IISchoonhoven H.
2e klasse A.
Bodegraven IIGouwsluis I
0-1
O.N.A. 11Woerden II
1-0
Alphen III—G.S.V. II
1-7
2e klasse B.
Zwervers IZevenhuizen I
3-2
Haastrecht 1—Oudewnter I
1-2
Olympia IV—Esperance I
7-1
3e klasse A.
Alphia I!Woerden II
6-0
Bodegraven IIIGouda I
1-0
3e klasse B.
AX.T.O. UISchoonhoven Li
0-2
G.S.V. m-StoMflt
Oudewater II—Moordrecht 8
4e klasse A.
Goawslui» II—Moercapoüe I
Zevenhuizen II—Waddfavgsveei
Boskoop I—Vivantie II
AX.T.O. IH-O.N.A. V
4e klasse B.
Stolwijk H-G.S.V. IV
Bergambacht I—Haastrecht II
O.N.A. IV—Schoonhoven IV
Esperance I—Gouda V.
- """iS&Sr
T«l«fonlsoh vv«eph®rloht.
Naar waarneming in den morgen van:
50 Oc'o'iui 1 ->«
Hoogste stond774.5 te Memel.
Laagste stand759.0 te Seydisfjord.
Verwachting tot den avond van II October'»']
Meest matige O. tot Z.O. wind, nevelig tot
half of zwaar bewolkt, weinig of geen regen>
weinig verandering in temperatuur.
8525 31
DtZL ZOU VlRZlMGT WL1
VERJAA3T m KI
•KMT,
FOCI) nyh TAnDEJI IILDRtfl HORGfN,
£N IK PXTÜC. 'JM)ND5 öSü
Kinder- en meb/ès-
zeeryroote keuze,
zeer voc -dee/iye
prijzen.
*o«erdqm
Bibrilt*»»'*
rtOOSPIM.il
hoek «Spui o
ETSMIDDg
«Voor
hl** t
DE VRIEND
WvN DEN VOETBALLER
Z.KK DE PRINS VAN WALES
13 EEN GROOT LIEFHEBBER. VAN
WRISLEY'S KAUWGOM,-
IN HET BYZONOER ONDER HET
BEOEFENEN VAN ALLE SPOR.T.
i Strand Magaz//vb*
WRISLEY'S KAUWGOM
HOUDT U IN GOEDE CONOiTIU
EN IS DOR3TLES5CHEND.
OVERAL VERKRIJG bAAR
IN OE SMAKEN
5PCARMINT£KftUIZEMUNT),poUBLCMlNT(p£PERriUNl9j
JuicvrRuiTCR'J'» touit^in R^Kjes van
IS CENT,
TERWIJL DE P. K!S C OE NIEUWE SOORT VER-
SUIKERDE PEPERMUNT-KAUWOOM)lN PAKJE3
^AN 6 CENT IN OEN HANDEL ZIJN
IMPORTEURS:
VERPAKKING FIRST-C
bAARDOOR ALTUD VERSCH
in
PAKJES
VAN
CENT
SMAAK VAN KOP fPVlT
OE SMAAK
BLIJFT!
BEDRIEGERS BEDROGEN
Winkeliers, die U andere zeepsoorten
I IN DE HANDEN STOPPEN, AIS U SuNUGHT'
ZEEP VRAAGT, BEDRIEGEN ZICHZELF, WANT
I ZIJ VERLIEZEN HUN DEBIET. U WENSCHT DE
[ZOO GUNSTIG BEKENDE SUNLIGHT.-
DE EENIGE BESTE ZEEP, GEEN ANDERE,
LET DUS OP HET WOORD „SUNLIGHT"
OP IEDER STUK ZFEP.
Kent gij het blad „DE HOLLANDSCHE HUISVROUW",
Veertiendaagsch Blad voor do Huishouding waarin tal van
medewerksters allerlei onderwerpen bespreken, die elke huls
vrouw bijzonder interesseeren?
Zoo niet, maakt er dan kennis mede. Dit blad mag zich ver
heugen in de belangstelling van vele duizenden vrouwen uit
alle kringen in het gansche land en zelfs in Oost ön West.
die een nuttig gebruik maken van het vele Interessante en
wetenswaardige, dat daarin wordt vermeld.
Dat is ook geen wonder Vooral in den huldigen tijd met
het moeilijk oplosbare probleem van tekort aan goed perso
necl. in elke vrouw des huizes meer en meer aangewezen zich
op do hoogte to houden van alle onderdeden der huishouding.
Dit orgaan is op velerlei gebied een hulp in de huishouding,
doordat het de aandacht vestigt op alles wat voor de hulshou
ding van practisch nut is.
die dit blad geregeld lezen; de abonnementsprijs bedraagt
slechts 4.— per jaar franco per post bij vooruitbetaling, des-
"ewenscht te voldoen In 4 kwartaalstermijnen van 1.—.
Een proefnummer ter kennismaking gratis te bekomen bij
de administratie
Markt 31 - GOUDA.
lillllllUlllllllKlIlllHIliiiUiilUUIIIIIlUIIUUlilltl
IIIUIilllllMIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIilllllllllillllllllllllllllllllllllll I
kunt gij bekomen
door het gebruik
van de bekende
Annum
Beproefde huismiddel.
Onontbeerlijk voor asthmalijdera om de taaie
slijm los te maken, waardoor de ademhaling weer
diep en vrij kan worden. Een voortgezet gebruik
van de Abdijsiroop heeft reeds vele lijders aan
borstbeklemming, bronchitis, influenza, catarrh,
hoest enz. gegeven, wat zij verlangden, namelijk:
^GEZONDHEID en LEVENSLUST.
Per fbcon «in 230 gr- 550 gr- f3.60,
IOÜO grim Alom vtrknigbur, Einht
ome hindieekeningt L. I. AKKER, Rotterdam.
Te rekenen naar Uw omzet hadt ge
moeten verdienen. Maar ge hebt maar
verdiend.
HOE KOMT DAT?
OMDAT vlijt alléén, niet voldoende is om succes te hebben.
Daarvoor is ook noodig een goed systeem In zaken. Het
beste systeem is het automatische, het machinale. Het Is al
tijd op zijn post, werkt vlag en maakt geen lonten. Het ls het
Dnizende Nederlandsche patroons hebben het ln hnn zaken
ingevoerd en zonden, zonder dat systeem, geen zaken willen
of dnrven drijven. Vraag het hen maar.
Firma CORD H. VAN ERK, Kalverstraat 9, Amsterdam.
Filialen: Den Haag: Plaat* 31. R'dam. Slagveld 19.
Agentschappen door geheel Nederland.
Voor Utrecht, Schoolstraat 18.
WIE NEDERLANDSCHE GOEDEREN
KOOPr, DIENT BET VADERLAND
Tin NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Secretariaat: Dm Haag, Marlastr. 25
DE PRIJZEN ZIJN VERLAAGD VANl
f 2,50 TOT 1,75 PER BUS VAN EEN KILO
m 1.35 0,95 EEN POND
h 0,75 0,52V. m m EEN HALF POND
0,32 0,23 n n EEN ONS
DE VAN OUDS BEKENDE, ONOVERTROFFEN
KWALITEIT.
DOOR HAAR KRACHTIGE SAMENSTELLING
VOORDEELIQER IN HET GEBRUIK DAN
eENIQ ANDER MERK.
E
t»
««as.
CITVOrBIBtO VAN 1.1, VOORKOMENDE 8CHII.DEBWEBKEN.
Damsterdiep 18
Tel. 1104-1(503
Kanaalstraat 18
Tel 84».
Bern. Weerd Wa. 5
TeL 1411
Leliegracht 42
TeL 1810 a
No. 15054.
DINSDAG, 10 OCTOBER 1922.
II.
Vrije Arteenkeuze.
Aan het dossier van het Van Iterson-Zie-
kenhuis zjjn inzake de vrjje artsenkeuze, zoo-
als uit het voorgaande gebleken is een dri-3-
tal rapporten toegevoegd, n.l. van den genees-
lieer-directeur van het Stedelijk Ziekenhuis te
Schiedam, dien van de Ned. Herv. Diaconea-
seninrichong te Amsterdam en dien vap het
St. Antonius-Gasthuis te Utrecht.
Aan die rapporten ontleenen wij hier het
volgende:
De Geneesheer-Directeur van het Gemeen
te Ziekenhuis te Schiedam, Dr. A. M. de Brum,
schrijft:
Duidelijk ia, dat bij de „vrge artsenkeuze-
de geneesheer-directeur, ook al ziet hy de toe
komst voor een patiënt twijfelachtig in, niets
voorkomen. De patiënt heeft uit vrije wil
zijn dokter gekozen en deze mag volgens het
reglement in het ziekenhuis alles met zijn pa
tiënten doen.
Hoe moet de geneesheer-directeur zich hou
den, wanneer een familielid over een verpleeg
de 'komt spreken en we moeten antwoorden,
dat ve hem feitelyk niet behandelen. En wat
dan als hij vraagt dit wel te doen? Hieruit
blijkt tevens, dat de buitenwereld den genees-
heer-directejir toch wel de verantwoording
geeft.
Ziektegeschiedenissen worden bij vrye art
senkeuze slechts sporadisch gemaakt, wat in-
derdaad tot veel last en zelfs zeer vaak na
deel voor de betrokken patiënt aanleiding
geeft.
Wat het zoo noodig direct ingrijpen betreft:
hiertoe acht ik in vele gevallen natuurlijk wel
den geneesheer-directeur geroepen, maar voor
al ook de assistent-geneesheer, die als inwo
nend ten alle tijde bij de hand is, een groot
belang voor de verpleegden, iets waarop zie
kenhuispatiënten recht hebben. Maar hoe moet
nu deze man alle heeren diepen? Dit is totaal
onmogelijk by vrije artsenkeuze en toch moet
er één zijn.
De. één wil iets zoo en de ander weer an
ders: bij alles moet hy als goed assistent (van
wie?) denken: hoe wil myn superieur tegen
over dezen patiënt het hebben. Zoo'n assistent
wanneer ny'zich ook al heeft laten benoemen,
neemt spoedig ontslag, omdat hy te weinig
leert, door het moeilijke van zijn positie, en
als het een voortvarend iemand, zal er ook
wel eens iets aan hem gevraagd worden, waar
voor hij denkt, dat in een ziekenhuis een be
tere methode bestaat.
Als de patiënten liever wat meer betalen
en hun eigen huismedicus houden is tenslotte
hun zaak, des te minder echter kan de aan
het ziekenhuis verbonden medicus zich op den
voorgrond dringen, omdat hij in geen geval
zou willen geprefereerd worden, daar hij in
het orjderhalvige geval goedkooper is.
In de ouferatiekamer is het nog denkbaar,
dat bij eew goede operatiezuster de steriliteit
bewaard blijft, wanneer wij eenige voorzorgs
maatregelen treffen, door b.v. in de groote
operatiekamer verschillende v.n. zoogenaamde
niet steriele operaties te weren. Röntgènkamer
en laboratorium voor iedereen vrij is o n m o-
geKÖk.
Wanneer er een onderzoek moet plaats heb
ben is dit kapot, dat leeg, weer wat anders
zit in een verkeerde flesoh/afgezien nog van
de niet uitblijvende schade aan dure instru-
Wat me verwondert is, dat er in het door U
opgezonden afschrift, zoo weinig is gesproken
over besmettelijke ziekten. De barakken moe
ten toch zeker onder één persoon staan; waar
om niet vermeden, dat meerdere personen dan
noodig daar in- en uitloopen en zij wij altijd
zeker, dat ze niet direct na het bezoek weer
in het onbesmette gedeelte binnengaan en heb
ben zij de noodige voorzichtigheid in acht ge
nomen, als b.v. een extra jas aantrekken
Wat verdet tien geneesheer-directeur be
treft, zou het ook kunnen voorkomen, dat hij
by vrije artsenkeuze geen of althans zeer wei
nig patiënten in het ziekenhuis heeft liggen
en toch is dit zoo hoog noodig om zijn erva
ring te vergrooten en zfjn wetenschappelijke
geest levendig te houden.
Resumeerende heeft' de ervaring my ook
versterkt in de meening, dat de vrije artsen
keuze in een ziekehuis van eenige omvang,
zooals te Gouda ten sterkste is af te raden,
met het oog op een goede organisatie in het
Ziekenhuis niet alleen, maar ook op het werk
van den geneesheer-directeur; zoowel een
goede organisatie, als het feit, dat de genees;
heer-directeur in de beste gelegenheid is zijn
kennis by te houden en te vermeerderen,
voor de patiënten van het hoogste belang.
Het is wel eigenaardig, dat b(j dergelijke
aangelegenheden zeker hier in Schiedam de
huisartsen zulk een groote invloed uitoefenen
op een dergelijk beslissing. Zy toch houden
gaarne hunne patiënten.
Merkwaardig is wel, dat echter juist z(j, die
voor een andere collega, uitgezonderd, die
vroeger zelf in nauwer contact waren met
een ziekenhuis, als assistent het wel prettig
vonden hunne patiënten te kunnen behouden,
maar allen volmondig verklaarden: er deugt van
dit systeem niets, het kon veel beter.
Het eenige waarvoor op utiliteitsgronden
veel te zeggen zou zyn, is^vrye artsenkeuze
op de 1ste en 2de klasse; maar dit kan in een
gemeentelijke inrichting zeker wel niet, daar
er wat verkeerds in zit voor deze categorie
van raenschen een andere regeling te maken
dan voor de zaalpatiënten.
De Directeur van de -Nederl. Herv. Diako-
nesseninrichtijig te Amsterdam meent dat in
het idee vrye artsenkeuze zeker iets aantrek
kelijks is, maar vindt dat het geringe voor
deel niet kan opwegen tegen de groote na-
deelen. n
In elk ziekenhuis, zoo zegt hy, moet sy
steem zitten, in de hoofdlijnen der verzorging
door doktoren en verpleegsters; dan zal dat
Ziekenhuis blyken een instrument te zyn, dat
tot perfectie kan worden opgevoerd. Evenmin
als men een muziekinstrument gaarne door
een ieder zal laten bespelen, evenmin is dit
gewensoht met het Ziekenhuis.
Het bespelen van dit instrument moet ge
leerd worden. En stellig zijn niet alle huis
medici in staat dit te doen, zoo, dat de pa
tiënten zooveel voordeel er van hebben als
mogelijk is;
De bezoeken van doktoren op de ziekenza
len, waar vele patiënten liggen is tydroovend
en kostbaar voor het Ziekenhuis. De regel
matige verzorging der patiënten moet hier
onder lijden, omdat het onmogelijk zal blyken
te zijn de huismedici aan vaste uren te bin
den; de receptuur is uiteenloopend en niet zoo
eenvoudig, als met het oog op de kosten ge-
wenscht is; de zusters zullen voor het uitvoe
ren van de uiteenloopende, zeer
voorschriften veel meer tyd noodig hebix
In een Ziekenhuis met le, 2e en 3e kli
heeft de opleiding der zusters vooral plaats
op de derde klasse. Daar een Ziekenhuis, waar
niet regelmatig verpleegsters worden opge
leid m.i. nooit een goed ziekenhuis kan wor
den, laat ik buiten beschouwing het wérken
met uitsluitend gediplomeerde verpli
Het opleiden van zusters op afdeelingen,
waar zóó weinig systeem in de behandeling
zal zitten, als in een Ziekenhuis waar op de
zalen elk* medicus wordt toegelaten, l(jkt my
niet wel mogelijk.
Mijn conclusie is dan ook, dat by de zaal-
patienten alleen de aan het Ziekenhuis ver
bonden vaste staf de leiding in handen moet
hebben. Worden de patiënten op afzonderlijke
kamers verpleegd, dan is het bezwaar niet
zoo groot. Natuurlijk kost het wat meer tijd
en geld, dan wanneer systematisch en meer
schematisch door vaste doktoren wordt ge
werkt. Nu leert de ervaring dat veelal de klas
se van menschen die zfilen komen bevolken,
niet zóó gesteld zyn op het behoud van hun
huisdokter, als die welke in de hoogere klassen
worden opgenomen, waar de band met de huis
arts meestal inniger is.
Summa summarum: op le en 2e klasse eigen
dokter; op 3e klasse uitsluitend de staf
het Ziekenhuis rerbowien.
Dr. Boekelman de* directeur van het St. An
tonius-Gasthuis te Utrecht, zet uiteen hoe de
stand van zaken is in het St. Antodius-C&st-
huis.
Dit ziekenhuis als particulier ziekenhuis
onderscheidt 4 klassen. In de le, 2e en 3e
klasse kunnen de patiënten behandeld worden
door den medicus hunner keuze. Zy moeten
dan de behandelingskosten aan hun eigen me
dicus voldoen. Vaak gebeurt het dat de medici,
die de 3e klasse patiënten in 't Ziekenhuis
doen opnemen, aan de aan 't Ziekenhuis ver
bonden medici vragen, de behandeling verder
over te nemen. Bij de behandeling nu dezer
patiënten, wanneer meer specialistisch en üit-
'oerig onderzoek met instrumenten noodig is.
moeten de behandelend» geneesheeren hun
eigen instrumenten gebruiken, en staat het
instrumentarium van het ziekenhuis niet te
hunnen dienste. Moet vart de Röntgenkamer
gebruik gemaakt worden, dan moeten de be
handelende medici zich tot den Röntgenoloog
'an 't ziekenhuis wenden, die nu 't onderzoek
verricht, en by welk onderzoek de geneesheer
van den patiënt tegenwoordig kan en mag zyn.
Wat de zaalpatiënten (4e klasse) betreft,
deze worden uitsluitend behandeld door de ge
neesheeren van 't ziekenhuis; wel worden op
verzoek de noodige inlichtingen verstrekt, doch
de behandeling blyft in handen van de medici
verbonden aan het ziekenhuis (in 't geheel 7
Jfpeeialisten en 2 assistenten). Het instrumen
tarium, de Röntgenkamer, 't Laboratorium,
rle Finsenkamer enz. worden uitsluitend ge
bruikt (.oor de doktoren van het ziekenhui?.
Andere doktoren kunnen duar niet werken,
ook niet op 't laboratorium. Tenzty de Ge-
neesheer-Directeur in een speciaal geval jlfer-
mi*flie geeft voor bijv. urine-onderzoek. Doch
dit alleen is uitzondering. De stads-patiënten
bij overeenkomst met de gemeente wor
den ook uitsluitend door de doktoren van 't
huis behandeld. Wel kunnen de stadadoktoren
op gezette tijden hunne patiënten opzoeken
en spreken met den Jaehandelenden genees
heer, doch verder strekt rich hun bevoegd
heid niet uit.
De Professoren, die chirurgische klasse-pa
tiënten en dit geldt van alle chirurgen, in
't ziekenhuis doen opnemen, maken gebruik
van de operatiekamers, doch gebruiken hun
eigen instrumentarium.
Nooij; zal het geduld worden, dat op de 4e
klasse d* patiënten door hun Huis- of bus-
dokter of door een specialiteit buiten 't ele-
kenhuisverband, worden behandeld. Ook 't ge
bruik van laboratorium, instrumentarium,
Röntgenkamer, hoogtezon enz. zal om begry
pelyke redenen hun ontzegd blyven.
Wat zou er van de verpleging op een alge-
meene zaal terecht komen, als daar door 4 en
meer verschillende doktoren instructies wer
den gegeven. Hoe zullen orde en regel op de
zalen kunnen heersdien, als daar op ieder
oogenblik van den dag door verschillende dok
toren patiënten onderzocht wonden. Ten slotte
zou het verplegend personeel niet meer we
ten, waaraan zich te houden. Hoe zou de
dieetregeling tot ontevredenheid der patiën
ten kunnen aanleiding geven. Stel byv. dat de
eepe medicus aan een patiënt veel melk en
eieren voorschrijft en een ander geneesheer,
minder vrijgevig en royaal, behandelde op de
zelfde zaal een buurman van den patiënt met
een minder rijk dieet. De patiënten (vc(or4'
4e klasje) zyn in dit opzichLzeer kieskeurig,
gevoelig en spoedig ontevreden. Zy begrypen
de motieven niet, waarom de eene dokter dit
en de ander dat dieet voorschryft Deze be
oordeeling vervalt by behandeling door één
medicus, n.l. die van 't ziekenhuis. Men moet
dit niet als een futiliteit beschouwen. Men zou
spoedig ontevreden patiënten kweeken.
Bovendien vergete men niet, dat de erva
ring, die de specialist-internist heeft, ten
bate der patiënten komt. In de meeste geval
len toch, zal door zyn meer uitgebreide ken
nis en ervaring in dit speciale vak, de zieken
huisspecialist 't onderzoek grondiger kunnen
verrichten, dan de huisarts. Bovendien zal hy
zoo noodig met zyn andere collega's specialis
ten de zaak eerder bespreken, dan dat
huisarts een consult zal aanvragen. Hoe vaak
toch worden moeiiyke gevallen door de spe
cialisten, verbonden aan 't ziekenhuis, onder
ling bespreken.
Alles byeengenomen, moet ik ook ten stel
ligste waarschuwen tegen deze inwilliging,
't Slot zou zyn een chaostische verwarring ln
de verplèging, ontevreden patiënten en ver
nielde instrumenten en onbruikbare chemica
liën. Caveant consules!
Hoe het in Weenen gesteld is.
H.
Particuliere correspondentie.
Waarom de Oostenryksche Kroon zoo la
staat en voorloopig steeds verder dalen moet.
By elke poging om uit 't tegenwoordig be-
delaarsbestaan van Oostenryk te geraken,
wordt steeds de vraag vooropgesteld óf en zoo
ja onder welke bepalingen het tegenwoordig
Duitsoh Oostenryk van xijn arbeid kan le
Deze vraag wordt door de openbare meening
van Oostenryk zelf byna algemeen ontkend,
en het voortdurend dalen van zyn geld schynt
ciit pessimisme gelyk te geven.
In onderstaande uiteenzetting poogt schry-
ver dezes naar aanleiding van zyn onderzoe
kingen ter plaatse duidelyk te maken, waarop
genoemde vernietiging van het Oostenryksche
muntstelsel berust.
Allereerst en dit is een zeer gewichtig punt
n.l. op een psychologisch moment, en wel het
totaal gemis adn vertrouwen in de „Lebens
fahigkeit" van Oostenryk door 't buitenland.
Geen wonder dan ook dat het buitenland
niet geneigd is tot eenige hulp tot een econo
mische wederopbouw van Oostenrijk, en voor
al Amerika en Engeland geenszins geneigd
zyn kapitaal in een dergelyke failliete boe
del te steken, daar ,jt in not a good businen".
Steeds wordt er op gewezen dat Weenen voor
het vervallen Oostenryk veel te groot is. „Wa
terhoofd van Oostenryk", het tegenwoordige
Oostenryk, dat hetzelfde reuzenleger beamb
ten heeft, dat vroeger voor het groote O. H.
met zyn 50 millioen inwoners diende. Met de
doorvoeringen van de z.g. „Beamtenabben'
weljc punt tot nu toe op 't programma voor
elke regeeringsperty heeft gestaan, wil het
ook by de huidige Chr. Soc. regeeringaparty
(Dr. Seipels) niet erg vlotten. Er wordt zeifs
verteld, dat men, om die „Abben" door te voe
ren (veer een aantal beambten heeft aangeno
men.
Eén van de ergste symptomen van verval
is zonder twyfel ook het volledig gemis aan
vertrouwen in alle tage» der bevolking selve
tot de Oostenryksche Kroon.
Allen zien zoo snef mogeiyk de 'verkregen
Kronen in w^en (roerende of onroerende goe
deren) om te zetten, en wat nog katastropha-
ler is, in deviezen.
Elke Oostenrijker, arm of rijk, houdt zich
bewust of onbewust bezig met een aan waan
zin grenzende speculatie. Dit alles heeft ge
voerd tot de verschillende deviezen-verorde
ningen.
Momenteel is de toestand zóó, dat het ge
heele deviexenverkeer by de Deviezen-Cen
trale geconcentreerd is. Clearing vindt niet
meer plaats aan den Beurs maar by de De
viezen-Centrale en deze geeft op 't oogenblik
alleen deviezen af voor den import vafi levens
middelen en grondstoffen en voor dezen laat-
sten nog maar in beperkte mate, daar de de
viezen-voorraad zeer beperkt is.
De eoonomische wet van „Vraag en Aanbod"
doet ook hier zyn uitwerking sterk gelden.
ln het feit dat Oostenryk voornamelijk al
leen industrie-staat is, ligt een zwak punt voor
wat Oostenryksch import betreft. Het oude
Keizerryk O. H. was een uitstekende combi
natie. Het tegenwoordige kleine Oostenryk is
beroofd van die gebieden, die hem de noodige
landbouwproducten moeten leveren. Daarby
komt, dat de Oostenryksche boeren niet uit
den grond halen kunnen, wat er uit te halen
is. Gevolg hiervan is een» groote import van
levensmiddelen met weer als gevolg grooter
vraag naar deviezen, dus weer een duw aan
den Kroon naar beneden, wat weer beteekent
prUsstyging voor de eerste levensbehoeften.
Dan moet ook Oostenryksch Industriegebied
niet overschat worden. Een groot gedeelte
hiervan is na de „ZiisainmenbrUck" van Oos
tenryk weggenomen en behoort by Tsjecho-
Slowakye.
De Tsjechische propaganda doet hevig haar
ist om aan te toonen, dat het tegenwoordige
D.-Oostenryk, dus Weenen, alleen heeft kun
nen bloeien door uitbuiting van de Slavische
provincies. Nu die hun onafhankeiykheid ver
kregen hebben is D.-Oostenryk beroofd van
zyn voornaamste industriegebied en W(
a. h. w. afgesneden van die industriegebieden
is als een kop zonder lichaam.
De bankbiljettenpers tot stilstand te bren
gen is nog steeds een utopie gebleken en zal
't voorloopig nog blyven. Deze werkt met on
vermoeide kracht dag en nacht voort, ten eln
de steeds grooter wonlende behoefte
te voldoen. Op 't moment staat Oostenryk voor
het ontzettende feit, dat de bankbiljetten
Hoop het Bilioen reeds gepasséenl is, en[
dat een enkele week de som van meer «ianr
280 millianlen aan nieuwe betaalmiddelen ver-
eischt heeft, d.i. dagelijks ongeveer 33 milllar-^
[den.
■Het uibblyven van de noodige credieten, te-1
men met een aansluiting aan een krachti
ger staat (onverschillig welke), zyn voor den
Oostenryker de twee belangryke recepten voor
de z.g. gezondmaking van Oostenry'k. Men
heeft crediet noodig om in staat te zyn te pro-
duceeren en zoodoende dat te scheppen, waar
toe ze met eigen hulpmiddelen niet in staat
is. Dat crediet kan, door 't uitbiyven daarvan,
slechts door de banknotenpers geleverd .wor
den. Elke daling van den Kroon was de oor-|
zaak van een krachtiger toestrooming van de
bankbiljettenvloed.
Tefwyl theoretisch de waardevermindering
[van het geld een gevolg van de geldvermoer-i
(lering is, was hier meestal het omgekeerde
het geval.
■Hierbij heeft de opvatting -van dj
ischen onmacht en onproductiviteit der
Duitsch-Oostenryksohe huishouding, noodlottig
pgewerkt. En een onproductieve parasiet,
[die van zichzelf beweert dat het niet voldoen
(Ie arbeid presteert, kan- van het buitenland
geen vertrouwen verwachten, evenmin kan het
eischen dat een sterkere staat, zelf financieel
in het gedrang, hem onder zyn beheer op-
mtemt.
Oostenryk, dat momenteel zoo'n arm land
[ia, permiteert zich een import van luxe waren
In zoo groote hoeveelheid, dat het byna aan
It hoofd staat van die staten die luxe impor-
[teeren. Niet alleen Fransche parfums en zeep,
Lnaar ook wynen en zyde.
De Tsjechische zyde industrieelen ver-
Ikoopen t;n koopen byna zonder uftzondering
over Wefcnen. Zy voeren hun z.g. halffabri
katen, onder het voorwendsel dat zy nog een
kleine bewerking moet ondergaan, vry ln.
■'t ls wel juist, dat de invoer van halffabri-
kanten in 't belang is van de Volkshuishou
ding van het importland, want de industrie
krygt arbeid, houdt arbeiders t#zig en het I
verlies aan invoerrechten wordt rijkeiyk op
gewogen door de verlevendiging van de in-p
landsche industrie. In 't vermelde geval be
treft het echter volstrekt halffabrikaten.
De Tsjechische iftdüstrieelen fam-iceeren hun
zyde kant en klaar. Om echter de invoerrech
ten te ontduiken, gebruiken zy het voorwend
sel, dat de zyde nog een kleine bewerking
moet ondergaan (z.g. appreteerenwelks ver
edeling evengoed in Tsjecho-Slowakye moge
iyk is. Wat is het gevolg van deze manipula
tie. die de regeering, hetzy gedrongen onder
den druk der Fransche regeering, hetzy vrij
willig toelaat? De dageiyksche productie van
Tspecho-Slowakye wordt op 100.000 M. ge-
schat, d.i. by een tegenwoordigen wereldmarkt-
pril» van 7 Zwits. frs., een productieverbraik
van 700.000 frs. -
Deoe 700.000 frs. per de Tsje
chische producenten uit de Weenache valuta
markt Zy verkoopen hun waren in Weenen,
hetzy in Oostenr. Kronen of in vreemde va
luta. Hun inkomsten worden alzoo in Weenen
verzameld. Vanuit Weenen betalen zy hun
grondstoffen, van hieruit «lekken z(j hun be
hoeften voor de Tsjechische werkplaatsen, ln
Weenen gooien z(/ de tegenwaarde in Oos
tenryksche Kronen op den markt, vermeerde
ren de inflatie en onttrekken aan de-Ween-
sche voorraden, de ter dekking hunner behoef
ten noodige waarden aan vreemde valuta.
Het gemis aan zelfvertrouwen by den Oos
tenrijker zelf heeft altyd tot den psychischen
eigenschappen der Duitsoh-Oostenrijker be
hoort, die de eigen economische prestaties be
langrijk onderschatte, terwyi omgekeerd ia
de Duitschers een enorm krachtsbewustzijn en
verheeriyking van eigen bekwaamheid den
overhand hebben.
De twijfelachtige noodtoestand van Oosten
ryk na den oorlog heeft 't eenige zelfvertrou
wen volkomen vernietigd en dgse psychologi
sche katastrophe heeft de economische ellende
nog belangryk vermeerderd.
Alleen zelfvertrouwen kan weer veel verhel
pen. Natuurlijk is de situatie steeds hachelij
ker geworden, want de valutarische katastro-
phen hebben het vroeger productieve organis
me van de Oostenryksche huishouding stesds
meer uitgeput. Een groot deel der prod, mid
delen behoort niet meer aan Oostenryk, maar
is onder den reëelen waarde ito de handen van
buitenlanders gekomen. Echter blyven^immer
nog belangrijke bronnen, die een zelfvertrou
wen in den toekomst zouden kunnen recht
vaardigen.
't polsjewisme is in Oostenryk zoo niet in
't openbaar als in Rusland dan tori» optredend
in anderen onzichtbaren "vorm.
Hierover in myn volgenden brief eenige
treffende staaltjes opgeteekend uit den mond
van een „Regierungsrat".
«KI*
/Koonls
DINSDAG, 10 October 1922.
arig bestaan Goudse he Winkeliera-
vereenlgtag.
ds wij gisteren in 't kort reeds hebben
ield, hield de* Goud ache Winkeliersvereeni-
ging gisterenmiddag in de Zaal „Kunstmin"
der1 Sociëteit „Ons Genoegen" een druUtm-
zochte receptie.
De zaal was door de talryke bloemstukken
herschapen in een bloemenhof, waarin het be-
d« gelukwenschen voor de vereeniging
In ontvangst nam.
Wy meldden reeds dat van het Gemeente
bestuur de'burgemeester de heer U. J. Mjjs,
de wethouder Dr. A. C. A. Hofmann en de ge-
nte-secretaria, de heer G. J. J. Pot, ter
receptie tegenwoordig waren, verder 1
wy' op de eere-voorzitter, de heer J. I
te VGravenhage woonachtig, de heer
Corn. Loeff, algemeen directeur van de" Cen
trale Mkldenstandscredietbank te Amsterdam,
heer Knppveki, directeur van de MUkien-
indscrcdietbank te 's-Gravenhage, Mr. H.
P. C. M. de Witt Wynen, president-commis
saris van het kantoor Gouda der Midden-
.ndscrodietbank en de directeur de heer
Heahusius. Voorts was vertegenwoordigd de
Kamer van 'Koophandel en fabrieken voor
Gouda en Omstreken, de Inkoopvereentging
„Samenwerking", de Algemeene Patroons ver
eeniging voor de bouwvakken, afid. Gouda, ds
Chr. Middenstandsvereeniging, de R. K. Mid-
denstandsvereeniging „De Hanze", afd. Gou
da, de afd. Gouda Ned. Aannotnersbond, „Gou
da Vooruit" en tal van leden en belangstellen-
n.
Vele telegrafische gelukwenschen kwamen
in, terwijl, zooals ook reeds door ons gemeld,
eere-voorzitter, de heer J. Schenk, een zil
veren inktstel met Inscriptie aanbood.
Het woord werd gevoerd door den Burge
meester namens de gemeente Gouda, de heer
Muyiwyk namens de Kamer van Koophandel,
de heer Niehoff Werning sprak namens ,/le
Hanze", de heer J. van Kranenburg voor
Gouda Vooruit.
De Voorzitter, de heer Rietveld, dankte alle
spreke ra voor de wenschen tot de Goudsche
Winkeliersvereeniging gericht.
De feestavond.
De feestavond in „Kunstmin" die volgde t
voigfle op
de officieele receptie, is uitnemend geslaagd.
Reeds by het binnenkomen in de zaal, die door
de schitterende bloemen «en fraaien bloemen
hof geleek, bemerkte men direct de vrooiyke
stemming die heerschte bU allen, die voor de
zen avond waren opgekomen.
Een strijkje, onder leiding van den heer
Groenend aal, opeade den feestavond te 8 uur
met een marsch en ouverture.
De nieuwe voorzitter, de heer B. Rietveld,
n OLGA WOHLBRÜCK.
Met autorisatie vertaald door
Mevr. I. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
35)
Als ik overtuigd was, dat zy gelukkiger
met Gerhard zou worden dan met my
Het kwam er zeer haperend uit.
Met een heftigen ruk deed 2y haar boeze
laar af.
Dat ls toch niet waar, jongen! En al werd
zij tienmaal gelukkiger. Nu, proef eens van
de kopkjes! En nu zullen wy koffie gaan drin
ken
Zy had nooit veel tyd voor, diepgaande ge
sprekken. Haar bezigheden waren haar alles en
elke minuut was bezet. Dat en nog veel meer
had haar zoon van haar. Bn daarom had zy hem
op haar gesloten, harde manier, lief en daarom
was Gerhard Oberwall haar vreemd gebleven
met zyn zoifderlinge droomerigheid en onver
wachte heftige uitbarstingen. Alleen dominee
Taysen'miste vaak zyn vroegeren leerling en
voer hem hield de geleerde een hoekje open in
zyn oude hart. En hy voelde het heel anders
dan zyn vrouw als een kostelyke vergoeding
van 't leven, dat hy op Lou Hörselkamp een
deel van zyn genegenheid voor Gerhard Ober
wall kon overdragen.
Het fyne, teere .aanvallige had hij steeds
onbewust gemist En het gebeurde dilcwyls, dat
hy zyn studeerkamer verliet, om te zien, waar
Lou Hörselkamp was, naast haar te gaan zitten
en met haar over Gerhard Oberwall te spreken.
Voorzichtig, zoekend en tastend beproefde hij
haar in haar gevoelens.
Mevrouw Taysen merkte in haar bezigheden
in het geheel niet, hoe haar man de verwach
tingen en wenschen van zyn eigen zoon tegen
werkte; zy was bly, dat Lou, zonder haar veel
van haar tyd te nemen, zich stil en gedwee
in haar toestand schikte en afleiding en troost
in de gesprekken met haar man vond.
Alleen 's nachts schreide Lou urenlang in
haar kussen dan voelde zy den afstand, die
haar van het huis Oberwall scheidde, nu er
zwarte schaduw op
l Hörsel
kamp was gevallen. Den dag voor zyn afreis
had Bruno Taysen graaf André Oberwall op
gezocht. In elk woord, dat de oude diplomaat
sprak, bemerkte hy het protest tegen een ver
dere, zy het ook nog zoo'n vluchtige toenade
ring tot de dochter van den man, wieps naam
met een Berlynsch schandaal verbonden was.
En daarom hield hy de handen van Lou Hör
selkamp in de zyne en zei:
Gy hebt niets te wachten van Gerhards
vader; ge moet leeren u daarby neer te leggen.
En ge moet wachten, totdat Gerhard hersteld
is om te weten of hy uw liefde waard is.
Hij wilde er nog iets aan toevoegen, maar
hy onderdrukte het, want Lou mocht niets voor
hem zijn, zoolang Gerhard zelf niet had ge
sproken.
Het was voor haar byna een verlichting, toen
hij haar bij zyn vertrek voor het laatst de hand
drukte. Door het kinderlijk naief geloof in do
minee Taysen kon zy zich eerder oprichten,
dan door den steun, dien de zoon met zyn scher
pe, misschien zelfs harde manier bood.
Na zyn vertrek was het de predikant, die per
brief naar Gerhards toestand informeerde.
Graaf André Oberwall beantwoordde eiken
brief. Maar zyn koele, vormelijke beleefdheid
had iets terughoudends, zoodat al de goedge
lovigheid van den ouden man noodig was om
Lou in haar verwachtingen niet te ontmoedi-
Nog martelender dan de gedachte aan Ger
hard Oberwall was de gedachte aan haar vader.
Zij schreef aan hem bevriende collega's. Men
antwoordde haar verbaasd en ontwykend. Men
veronderstelde, dat hy op reis was. Om hem
niet door verder navragen te benadeelen, staak
te zy haar pogingen om inlichtingen in te win
nen.
Zy was een uitgestootene. Sergphine schreef
slechts zelden en dan drukte zij zich nog zeer
ongemakkelijk en onduidelijk uit.
Op zekeren dag raapte Lou al haar moed bij
een en reisde zelf naar Berlyn. Dominee Tay
sen had haar voo rgesteld met haar mee te gaan.
Neen, liever niet, dominee liever niet
Zij had haar moedig lachje van vroeger te
rug, dat allen en dikwijls ook haar zelf zoo
vaak misleid had omtrent 't geen zy van haar
krachten kon vergen. Vroeg begaf zy zich op
weg; tegen haar gewoonte had zij een voile
voor, uit angst, dien zy zich zelf niet beken
nen dorst, voor ontmoetingen. „Heel Berlyn"
was toch in de Rauchstrasse gekomen. Als zij
uitging, ontmoette zy meestal een dozyn ken
nissen. Zelfs nu in het vroege uur kwam zij
by de Postdammer Platz twee officieren tegen,
die door mevrouw Sina lachend „haar voordan
sers" werden genoemd. Haar hart klopte alsof
het zou springen; zy riep een auto en wendde
het hoofd om.
De ramen in de Rauchstrasse waren alle ge
sloten. In de beneden-étage, waar de ontvang
kamers lagen, waren de jalouziën neergelaten.
Het huis lag als uitgestorven. Zy belde, eerst
zacht, daarna steeds harder en aanhoudender.
Niets bewoog zich. Zij keek naar boven naar
het raam van Seraphines zolderkamertje. Ook
larvoor hing wit papier.
Zy werd heel bleek. Haar knieën knikten,
zoodat zij zich aan het witte gesloten traliehek
moest vasthouden.
Uit de garage kwam een man, in hemds
mouwen met een stukje sigaar tusschen de lip
pen. Zy kende hem niet.
Wie zoekt u? vroeg hü loom.
Zy had nauwelijks de kracht den naam van
Seraphine te noemen.*
Ach zoo de huishoudster. Die is gis
terenavond met haar reismand vertrokken.
Hoe zoo vertrokken! Waarheen dan?
Geheel in de war staarde Lou den man aan.
Hy haalde de schouders op. Tja, dat wist hij
niet. Maar weg was zy. Zy had gezegd in twee,
drie «lagen terug te zullen keeren.
Wie heeft u hier aangesteld?
Nu, de huishoudster, maar
Het uityrvagen verveelde hem blykbaar. Hy
wendde zich af en stak zyn stukje sigaar weer
aan.
Lou stapte weer in de auto.
Dorotheenstrasse! riep zy den koetsier
toe.
Het was haar ingevallen, dat Seraphine van
een advocaat ij» de Dorotheenstrasse had ge
sproken. Den naam was zy vergeten. Daar zou
zy uitstappen en de naamborden lezen. Mis
schien herinnerde zy zich den naam, als zy dien
op een der naamborden las. Hy zou haar stellig
kunnen inlichten.
Eindelyk had zy hem gevonden. Toen zy
naar hem vroeg, luidde het antwoord dat hy
heden, Zaterdag, niet op zyn bureau was.
Tot Maandag was hy op reis. By het afgaan
van de trap drukte zy haar zakdoek tegen haar
oogen. Zy had kunnen schreien als een klein
kind. Al haar moed en willen was vergeefs
geweest. Nu moest zy wachten. Wachten tot
Maandag of totdat Seraphine het goed dacht
haar weer een verwarden brief te schrijven. Zy
liep de straat op en keek uit naar een auto.
Een man liep haar voorby. Zy schrok. Een va
ge herinnering had zy aan een man, die er zoo
had uitgezien, die met haar had gesproken en
i van haar had willen hebben. Wachmann
het was de agent Wachmann. De man, wiens
eisch de aanleiding was geweest tot de cata
strofe in het huis van haar ouders.
Zy liep den man na.
Mynheer Wachmann mynheer Wach-
[mannl
De man bleef staan en herkende haar, toen
zy haar voile terugsloeg.
Juffrouw Hörselkamp, niet waar?
I— Ja.
ZÜ overwon haar verlegenheid en vroeg op
den man af:
- Mynheer Wachmann weet u kunt u
my het adres van myn vader geven
Hy keek haar verbaasd aan, "n beetje on
zeker.
Ik geloof, dat uw vader niet wil, dat men
zyn verblyf weet; hy werkt, hy wil niet ge
stoord worden
Zy viel hem in de réde, hartstechtelyk en op
gewonden, terwyi groote tranen over haar
wangen rolden.
Aan my kunt u het wel zeggen, mynheer
Wachmann ik zal hem niet Btoren ik wil
alleen ik bezweer u, mijnheer Wachmann
- Nu, op uw eigen verantwoording dan, juf
frouw Hórsgjkamp.
Hy had medelyden met haar, nu hy haar zoo
terugzag op de straat, met de grootste wan
hoop op het fyne, bleeke gelaat, en het tra
gisch gebaar van haar slanke, bevende handen.
Wat hadden die enkele weken van het trotsche,
harde, afwerende meisje gemaakt!
Hy nam een papier uit zyn zak en schreef
er een adres op.
Dan moet u naar buiten, naar Steglit*
ryden. Heel ver buiten. Daar heb ik op mijn
naam een atelier voor hem gehuurd.
Daar hy den schrik op haar gelaat las, voeg
de hy er snel aan tie:
(Wordt vervolgd.)
