WILLEM BROEKHUIJS
De 31ste trekt 29 Januari a. s. in Bellevue te Amsterdam.
De 32ste trekt 7 Februari a. s. in Bellevue te Amsterdam.
De 33ste trekt 16 Februari a. s. in de pole zaal van het Concertgebouw te Amsterdam.
,L
van ROK
HET MASKER
TILLY LUS' JUBILEUM-NUMMER
PIANO'S BENDIE!?
HEDEN VERSCHENEN;
ft. Brinkman Zn. Markt 31
J Iff
Zes Nlillioen gulden.
40VUIEEIU IN DIT BLJULi
AAT STIL LE\/EN!
Extra 3 Premieleening
ANTON COUPS
Zes gulden
W. I. N. (Win)
Joh. Dessing&C0
PLATTE GROND
--VAN GOUDA--
K EERSTE SROOTE
PUTTE GROND «tl GOUDA
ALFABETISCHE STRATEEIJST.
Een van f 250.000 Een van f 150.000 Een van f 100.000
Vijf van f50.000 250.000 Tien van f 25.000 250.000
Aan extra Hoofdpremiën alzoo f 1.000.000.—
Aan extra Premiën f_1.500.000.—
f 2.500.000.
ZEGGE: TWEE MILLIOEN VIJF HONDERD DUIZEND GULDEN in contanten extra
m»§- Deze weeK wordt voor het laatst aan houders van oude Obligatiên de gelegenheid opengesteld in te wisselen
met bUbetatlng van t 6,20. Wie hiervan geen gebruik maakt, moet kalm de amortisatie-trekkingen afwachten, waarvoor voldoende le gereservefrfl
r« koop aan
geboden:
Anion Hunink, Devehter,
lilirkju
zuur
Piicilillj
Aipiria:
Sniibiima
Spirciubosnm
WnIiIu
Sdiildpihnp
Londgnderryssip
hlilRMHip
Oitiilsnp
NIEUW BESSENSAP
TE ALPHEN A|D RIJN.
Losse nummers f 0.75
A. BRINKMAN &.ZOCN
GOUDA
Ihilders
DECORATEURS - METALLISEURS
GRONINGEN
AMSTERDAM LEIDEN «ROTTERDAM
WALES IDEALE NÜTS.
IN KLEUREN UITGEVOERD
TW EEDE BLAD.
Door duisternis tot licht.
I)f Redact!, van M „Uagblad van Rotterdam" achrtlft in haar nummer van 10 Januari \m\
Steed» grootor ral het aantal prijren worden dat de Slmpler martdi,e te vermalen krijst; sleede meer oMlgattee worden geplaatst. Ondank» alle aanvallen la het debiet der bank eteeda ul»e
gebreid De reden daarvan Ie, dat Ui haar schatten niet in ondfraaniMbe klulren bewaart, inaar het geld laat rollen. Haar kostbaarst haalt heeft niemand haar nog kunnen ontrooven ofschoon
men er van alle kanten aanvallen op gedaan hooft, ofschoon men er nóg naar tracht; eiken dag opnieuw. Het beteekent méér dan geld. méér dan goud, méér dan juweelen: het is wat da
bank van het begin af het succes bracht, waarom men liaar heeft bonijd: de populariteit, de bewondering die men hoeft toor den man, die hoar IctterlUk uit nlete heeft gemaakt tot wat tij ie»
Dit is het slot van dén der 117 persboschouwingen van de week oindigend den 13 Januari 1023. Eenparig ringt do Ncderlandsche Pers een loflied op onze goede trouw, on» royaliteit Zelfs d«
ons zoo Vijandig gezinde Telograaf-redactle heelt baar bakens vervet en komt na liet b(|wonen van verschillende trekkingen tot dezelide conclusie als „De Avondpost": „EERLIJKER KAK HEI
WIET", „HET MAXIMUM VAN EERLIJKHEID 18 BEREIKT"!!
Ik kan tevreden zijn, enIk bén tevreden. Tevreden over het verkregen succes, tevreden over de finantieole resultaten. Daarom heb lk besloten stil te gaan leven. Ver van hier In he»
pchoono, zonnige Nice ga ik mi) vestigen, om te mijmeren, te droomon. AU dezo advertentie wordt afgedrukt hen ik al opreis om de villa te koopen, die mij de rust zal geven waaraan M
behoefte heb. BroekhuUz
Ziedaar, wat ik had mee te deelen.
Na de 31ste Rotterdamsche Premieleening geef ik nog uit de 32.«to en 33ste en daarna is het afgeloopen.
Deze drie dagen wordt door de Electrische Simplex-machine verdraaid meer dan
Bovendien etel lk echter in verblind met bovenbedoelde drie SLOT-leenlngen nis eeeleiui beschikbaar de obligatiên ooner
d.wl. houders ven obUgattiin in de 3tste, 32ste en 38sto premieleening kunnen na afloop der premietrekkingen hun obligatiên ZONDER bijbetaling omwisselen tegen obligatiên der Extra S
Pre/nielecning, waaraan uls hoofdpremiën rijn verbonden:
Zij. die deel willen nemen van deze EXTRA «rekking, moeten dus DEZE week koopen of omwissolen.
Volgestorte obligatiên rechtgovend op den vollen prijs dus geen twintigjes worden franco per aangeteckende toegezonden door de C. V.'s Gravenhaagsoh Obligatiekantoor, Mauons
weg 26. don Haag (ToL-adres GOK. Tel. Nos. H 1645 en H 1208) na ontvangst van postwissel groot 10JJ0 of veelvouden daarvan, resp. 6.50 bij inwisseling van oude Rotterdammertjes. Afgehaald
10.20* resp. 63J0 hij inwisseling. Tevens zijn obligatiên verkrijgbaar by onze agentön;
GOUDA: Hoofda*. LOUIS BISSCHOP. Dubbele Buurt Agent: J. MARKUS, Hoogstr. GOUDA: HUISMAN. Lange Tiendeweg;GOORISSEN, Kleiweg. P. BISSCHOP, Kleiweg. RUIGROK.Spoor
straat; HAASTRECHT: CHR. DE BRIJIN; O TIDEWATER: VERZULEN, Hovenstraat 11; ALPHEN a. d. RHIJN: J. J. KRONE, v. Manderloostr.; SCHOONHOVEN: Hoofdagent: PEERBOLTB.
Voorhaven 1; W. SOETERS. Lange Weistr.; JOS. GAILLARD, Voorhaven; VUST: G. UITTENBOGAEHT; KRIMPEN a. d. IJSSEL: G. ROOK; TER AAR: G. v. d. VLUGT, Rijwielhandel,
BODEGRAVEN: F. SANDERS. Bookhandol; WOERDEN: F. WALTZ, Meulmanswég 7a; WADDINXVEEN: B. VAN DORP, El. Tech.Burcau; BOSKOOP: KOSTER, Kerkstraat 4; GOUDA:
Wed. ESSENRACII. Lango Tiendeweg; NIEUWPOORT* A. STAM; BENTHUIZEN: J. M. v. EDEN PETERSMAN. 000
heerenhuis op goeden
1 met tuin en vrije poort,
Jen: suite met serre,
étage: 4 kamers, zolder
Jt twee slaapkamers en had
ji me r. Koopprijs 12000,
I Binnen korten tijd to aan-
jaarden. 11 '-'11
I Brieven onder No. 211 bu
rnt Goudsche Courant.
Drogist WUdstraat 31
AnIJssuiker
Slempsulker
Bisschop
Als uw winkelier V een Qeldersche Rookworst verkoopt,
waaraan een loodje bevestigd is met den naam n Anton
IHunink, Deventerhoudt V dan overtuigddat
het beste ontvangt, wat op dat gebied te leveren is.
Hofleverancier.
Vraagt en blijft vragen
Dipirfin
Geïllustreerd Tooneeltijdsehritt
onder redaotie van SIMON KOSTER
Opent dei* week zijn derden Jaargang met een
met vele fraaie Foto's van Tilly Lus In verschillede rollen en bijdragen
van Henrl Borel, Jan Fabricius, Joh. W. Broedelet, Alb. van Dalsum,
Mien Duymaer van Twist, Esther de Boer, Cor Ruys, Cor. v. d. Lugt
Melsert, Simon Koster, Ed. Verkade en anderen. 187 150
MP Abonneert U op dit fraaie Tooneeltijdschrift.
De Jaargang van 12 nummers royaal formaat, be
vattende In woord en beeld, een overzicht van al
wat er omgaat op het tooneel In binnen- en bui
tenland, kost slechts
Ta bekomen bij den Boekhandel en de uitgevers.
N.V. VEREENIGDfc SCHILDERSBEDRIJVEN
•L W. K. WITS ZONEN
SC
UITTOEMNO
f AN A i
I. F. VOORKOM EN DE NCJtll IIUKH KHK EN.
Dsmstsrdiep IS
TsL 1104-1603
LEU) WAKDEN
UTRECHT.
AMSTERDAM
Kanaalstraat 18
Bon» Woord Wz. 5
Leliegracht 42
Tel. 84».
lol. 1411
fel. JHIO Ci
Stookt nu met onze
prijs kleine afmeting f3.60 p. H.L.
groote -3.75
Franco huis GOUDA
Kantoor Oosthaven 24 Gouda
Bealelkftnteor Karnemelk sloot ISA.
Pakliuls 'Jnrlslngel. 40 ISO
Schaal 15000 205 100
Naar oG'icleelo gegevens bewerkt volgens
den toestand vnn October 1N23.
en voorsten van oom
PRIJS 75 CENT.
Te bekomen in den BOEKHAftOEL en Hl
de UITGEVERS
Nor 15141.
DINSDAG, 23 JANUARI 1923.
LAND- EN TUINBOUW.
Wat elke maand te doen geeft.
(2« helft Januari.)
Het id tot dusver voor den boer een voor-
deelig winter geweest. Het vorstvrye weer
maakte, dat men de werkzaamheden op den
akker kon voortzetten.Tiet vee bleef zeer lang
in de wei, en wat op het veld groeide, kon tot
het laatste toe worden vervoerd. Eerst sinds
enkele weken of nog korter behoefden de voe
derbieten te worden aangesproken. De teelt
hiervan, vroeger op de zandgronden onbekend
of onmogelijk geacht, geeft groot voordeel
het vee blijft er by in goeden staat en het be-
paart aanmerkelijk aan „fyn voer". Nog al
toos zijn er landbouwers, die den bietenbouw
niet toepassen; dit is zeer tot hun schade. Mee-
nen zij geen mangels te kunnen verhouwen,
dar vragen zij eenB om raad en inlichtingen
by hun rykslandbouwconsulent. De winter
avonden geven den tijd om over velerlei te
denken, b.v. om te overwegen of men by zijn
staldieren wel een goed voederranteoen toe
past. Voederen met oordeel is voederen met
voordeel. Zoo zal men goed doen, 't zij aan de
redactie van zijn vakblad, 't zij aan zyn land-
bouwconsulent, eens mee te deelen over welke
vqermiddelen men beschikt en hoe, zoo mo
gelijk, men daar het beat mee voederen kan.
Vele veehouders voederen aan al hun koeien
eenzelfde rantsooen; dat is zeker niet voor-
deelig: het rantsoen toch moet zich richten
naai de melkophrengst. 't Is duidelijk, dat een
koe, die veel in den emmer geeft, meer voed
sel daartoe behoeft dan een andere, die heel
wat minder melk levert. Doen wij voorts wel
alles om de melkgift onzer dieren te verhoo-
gen? Dat wil zeggen: trachten wy ons vee
door doelmatig fokken te verbeteren? Letten
wy daarvoor bij de keuze van jong fokvee op
de eigenschappen van de moeder zoowel als
op die van den vader? Houden wy melkljjsten
bij van de afzonderlijke koeien? Eerst als
men dit doet, is men in de gelegenheid om
de slechte dieren, die de kosten van voeding,
verpleging, enz. niet goed maken, te verwij
deren en slechts voort te fokken met de beste
dieren. En eerst dan, wanneer men weet de
melkgiften zijner dieren, kan men iedere koe
het rantsoen geven dat haar toekomt: niet te
veel, niet te weinig. Aldus komt men tot ra
tioneel voederen, dat in vele stallen nog ont
breekt.
Inden tuin.
Het is wel een merkwaardige winter. Iemand
hoorde op Oudejaarsavond de kikkers lustig
kwaken, maar wij allbn kunnen de Meizoen
tjes (madeliefjes) in massa zien bloeien en in
meer dan één tuin zagen wy rozen aan de
struiken.
Vele tuinliefhebbevé kunnen al pochen op de
spinazie, die er al flink op staat. Trouwens,
iederen winter kan men reeds in December
(by open weer nJ.) spinazie zaaien op .den
kouden grond. Ook jjus in deze maand; wj}
deden het reeds. Gy kunt nu uw aal- en
kruisbessen bemesten, niet door bij elke plant
wat mest in een gaatje te doen, maar door ze
te begieren met verdunde koemest. Om dezen
tijd moet ge uw bloemstruiken het z.g. En
gel sche hout: heesters waaraan straks prach
tige bloesems prijken snoeien. Snoei even
wel uw sering niet, door deze te snoeien, zoudt
ge ook de bloem wegsnijden. Hebt ge In
Nov. of Dec, uw Chrysantemums, toen ze uit
gebloeid waren, afgesneden Ge zult dan weer
jonge struiken uit den pot voortien dag zien
komen,; deze moeten van elkaar geatheurd en
afzonderlijk in een poot worden geplaatst, om
in April naar buiten te worden gebracht.
Hebt gy Pelargonium Zonale in kas of bak,
denkt er dan om, dat ook, als het niet vriest,
daarin gestookt moet wordon; anders zouden
zoowel de jonge 'als de oude planten by het
aanhoudend donker, mistige weer en de voch
tige adraisfeer gaan smeulen of rotten. Ver
wijder de smeulige blaadjes, want het eene
steekt het andere aan. Houd ze dus zuiver en
tot Februari goed droog; water doet ze nu
meer kwaad dan goed. Als gij van uw drui
venwingerd in de kas vroeg druiven wilt heb
ben, dien ge de kas nu reeds aan te leggen
en door blad etn paardemest te verwarmen. De
snoei is al in December geschied. Zyn uw
Cyclamen, huismoeder, die eerst zo o mooi wa
ren, spoedig leeljjk geworden; hangen ze slap
en zijn de bloesems verwelkt? Denkt er dan
voortaan om, dat ze niet in een vertrek mo
gen staan, waar hard gestookt wordt; dat ze
niet te veel water mogen hebben en nauwkeu
rig behandeld moeten worden. Laat ze ook
niet te dicht by het gaslicht staan; geen en
kele plant of bloem kan daar op den duur te
gen.
ONS PLUIMVEE.
Voor Kippenhouders.
De „Veldbode" geeft een artikeltje over het
huisvesten en voeren van hoenders, waaraan
wy het volgende ontleenen:
Wij gaan met ons pluimvee in de beste rich
ting als wy zorg dragen voor een geschikt win
terverblijf, zoodra het ongunstige weer geko
men is. Een droge bodem is een allereerste
vereischte. Om dien te verkrijgen kan men ge
bruik maken van hout, cement, steenen of aan
gestampte aarde. Hoe ook hier de keuze is, er
moet bovendien een laag strooisel in en wel
een goede, dikke laag kaf of kort gehakt stroo
als anderszins. Is de laag niet dik genoeg dan
glijden de dieren er by het scharrelen op uit
en vinden veel te gemakkelijk hun graanvoer.
Aan een houten vloer is echter de voorkeur te
geven; hoewel velen tegen de kosten van aan
maak opzien, betaalt de uitgaaf zich dubbel
door de hoeveelheid eieren, die geraapt worden.
Zulk een vloer kan het best geteerd worden,
waardoor hij het langst meedoet en tegen ver
rotting beveiligd is. De scharrelruimte is van
groto belang, daar er nu vele dagen zullen ko
men, dat de leghennen binnen gehouden moe
ten worden wegens mist, natte sneeuw of kou
den regen. Hoe ruimer deze,,is, hoe beter, maar
hoofdzaak blijft een goede afdoende beschutting
tegen tocht en vocht.
Ondanks vele terechtwijzingen bestaat toch
nog de meening, dat een verwarmd hok bevor
derlijk is voor den "winterleg. Ook, dat het
goed zou Zijn de nachthokken volkomen lucht
dicht af te sluiten. Dat is verkeerd, want in
deze te warme hokken is het verblijven onge
zond. Reeds door hun veerenpak zijn de hoen
ders van nature tegen de koude voor een groot
deel beveiligd, en dan geven ze warmte af. Als
des morgens de hoenders in de koude lucht
komen, vatten zCkou of staan weldra op een
troepje, dicht bijeen. Er moet dus een practi-
sche ventilatie aangebracht worden, waardoor
steeds de oude verbruikte lucht weg- en ver-
sche aangevoerd kan worden, maar altijd aan
de bovenzijde en zonder een te sterke stroom
van koude lucht te veroorzaken. Het dagelijks
weghalen van de in den nacht op de mestplank
gevallen uitwerpselen is ook een vereischte.
Waarlijk, de moeite is veel geringer als dat
z\j schijnt. Een gbregekle reiniging duurt ma«r
kort.
Want de'tyd moet voorbij zyn, dat de hoen
ders staan te ploeteren in modderige, stin
kende open rennen of dat ze genoodzaakt z(jn
om hun toevlucht tegen regen en sneeuw te
nomen -in het bekbpmpen met een dikke laag
oude mest opgevulde nachthok. Het is ver
wonderlijk, hoe weindg de dierenbescherming
zich bemoeit met zoo slecht behandeld pluim
vee, dat vaak weggezonken samenschoolt op
een stukje grond, dat op een vuile stinkende
modderpoel gel ykt.
Daar steekt het nieuwerwetsche scharrelhok
gunstig by af met zijn laag van droog mate
riaal, waarin wat graan gestrooid is, een
ruimte goed verlicht, niet dompig, in één woord
aangenaam om in te vertoeven. Verreweg de
meeste kippenhouders zijn voorstanders van
het geven van graan als eerste maaltijd in
den morgen, omdat het de beweging aanmoe
digt en de echte #armte geeft. Een half uur
scharrelen in den kouden ochtend is meer
waard dan warm voer. Het is dwaas den dag
te beginnen met een hoeveelheid zacht voer,
dat in een oogwenk wordt verorberd en dut
alle aandrang tot het nemen van lichnamsbe
weging by de dieren doet verloren gaan.
Op het midden of beter nog aan het eind
van den dag geve men zacht voer. Dit moet in
den winter aangemaakt zijn met warm wate;
maar mag niet heet gegeven worden. De on
dervinding heeft velen geleerd, dat het goed
is nu ën dan wat gehakte uien, prei, enz. door
het zacht voer te mengen, dat verwarmt in
wendig niet alleen in den krop, maar ook in
de maag en de ingewanden.
Da doelmatigheid van het lachen.
De natuur heeft de verdediging van onze
gezondheid meer aan het reflex-mechanisme
dan aan onze slimheid toevertrouwd. Deze
voorzorg gaat zelfs zoover, dat wy niet zon
der meer by alle reflexen de doelmatigheid
begrijpen, ofschoon toch geen enkele van de
vele reflexbewegingen overbodig is.
Volgens een artikel in de „Vox Medicorum"
is ook het lachen een doelmatige reflexbewe
ging.
Het lochen ontstaat öf door een lichameiy
ken prikkel (kittelen) óf door psycihsche
voorstellingen, die het komische in ons ge
moed teweeg brengen. De veranderingen, die
door kittelen ontstaan, zijn by kikvorschproe-
ven nagebootst. Een versnelling van den
bloedsomloop en een vernauwing van de om
gevende vaatgebieden trefedt op. Deze schom
melingen in den bloeddruk kunnen in orga
nen met een rijk bezit aart kleine arteriën, b.v.
de hersenen, tot belangrijke, zelfs gevaarlijke
stoornissen aanleiding geéen.
Het gevaarlyke is de bloedadrukschomme
ling, welke door het kittelen in de hersenen
veroorzaakt wordt, en een verandering in de
ademhaling is hiertegen een belangrijk te.
genimiddel. Het lachen, hetwelk een bloeds-
drukverhooging geeft welke door het blauw
worden van het gelaat en de opzwelling van
de halsvenen reeds merkbaar is, heft de nega
tieve drukschommeling in de hersenen op.
Men lacht zich dus niet dood. Maar de lach-
reflex werkt integendeel ontlastend en heil
zaam.
Evenzoo moet de reflex van het lachen ver
klaard worden welke by het zien van komi
sche dingen opgewekt wordt.
Wanneer iemand tot lachen gebracht wordt,
wordt hy door de verrassing van het belache
lijke eerst bleek, waardoor het hart zich vlug
ger moet samentrekken. Spoedig daarop ver
wijden zich weer de vaten, en een duklelyke
roodheid volgt op de bleekheid.
De lach reflex is dus in alle gevallen doel
matig. De kwaliteit en kwantiteit van het
lachen is buitengewoon individueel en niet
slechts afhankelijk van lichamelijke gevoelig
heid, doch ook van temperament, gewoonheid;
opvoeding-
Bij psychopraton is het ongemotiveerde la
chen een duidelijk symptoom van een verkeer
de of veranderde reflex-geleiding, zooals men
bijv. bij de multipele sclerose het „dwang-
lachen" kent. Het sardonisch lachen wordt
b(j tetanus dikwijls gezien, evenals dit op
treedt by een vergiftiging met een kruid sar-
donion, dat op Sardinië groeit, en den naam
aan dit eigenaardig lachen verleend heeft.
Het lachen Is slechts zoolang als oen doel
matige reflexbeweging te beschouwen, als het
van den wil onafhankelijk is.
De Japanner b.v. houdt het voor onaesthe-
tisch een droevig gezicht te toonen. Zijn la
chen is meer een verfijnde en lang beoefende
etiquette.
Het hartelijke ongedwongen lachen was
ïeeds door de Grieken bemind en gewaar
deerd. Het lachen is een gewichtige stimulans
voor ons gemoed, tevens een zeer gezonde be
zigheid voor ons lichaam.
Hufeland noemde het lachen een der beste
spijsverteringsmiddelen, en beschouwde als
zoodanig de hofnarren. De ry van korte, zwak
ke expiraticstootcn by zwak gesloten stem
spleet is een werkzame oefening voor de lon
gen, een soort gymnastiek, ook voor het hart.
Zoo is lachen vaak het eerste tee kon van her
stel na een zware ziekte. (Tel.).
Het gebruik van dubbelkooliure soda.
Aan het gebruik van dubbelkoolzure soda
In de keuken, aan het al of niet onschadeJyke
van dit hulpmiddeltje, wijdt v. 1. een artikel
in „Volksvoeding".
Het gebruik van zuiveringszout, sohryft hy,
heeft meermalen aanleiding gegeven tot scha
delijke verwisselingen met zuringezout, dat Is
een verbinding van het giftige zuringzuur.
Dit zuringszout wordt in de huishouding o.u.
gebruikt! voor het uitmaken van Inktvlekken
uit linnengoed en voor het schoonmaken van
stroohoeden. Om vergissingen te voorkomen,
zou het daarom wenscheiyk zyn, dubbelkool
zure soda (dubbelkoolzure natron, natrium
bicarbonaat) niet meer met den naam zuive
ringszout aan te duiden.
Dubbelkoolzure soda kan, zooals de naam
reeds aanduidt, beschouwd wonlen ais soda
(d.i. een verbinding van natrium met kool
zuur. De tweede hoeveelheid koolzuur, die, In
tegenstelling met de eerste, ook in soda aan
wezig, slechts los gebonden is, wordt bij
zachte verwarming vry gemaakt. Aan deze
eigenschap dankt de dubbelkoolzure soda een
harer toepassingen, n.1. voor het luchtig ma
ken van gebak.
Gebak, waarin geen gist gebruikt kan wor
den, kan door toevoeging van een stof, die by
verwarming koolzuur afstaat, gaan rijzen
Vroeger werd daartoe meestal „hertshoorn-
zout", d.i. een verbinding van ammoniak met
koolzuur, gebruikt. Deze werd by verwarming
m hare beide bestanddeelen, ammoniak en kool
zuur, beide gassen, ontleed en deze gassen
maakten het gebak luchtig. Dit hertshoornzout
liet, wanneer er niet te veel gebruikt was,
niets in het bak werk achter, daar dé ontle-
dingsprodueten hy de verhitting uitgedreven
werden. Datzelfde kan niet gezegd wonlen
van het natriumbicarbonaat. Wanneer het los
gebonden koolzuur by het bakken venlwenen
m, blijft gewone soda achter, die ten logach-
tigen smaak heeft. Wanneer dus toevoeging
van bioarbonuat aan liet deeg noodig is, moet
de hoeveelheid daarvan zoo klein mogeJyk *yn,
om den smaak van het product niet te: be-
inv'oetjpu.
Een tweede toepassing van het zout is die',
o:n erwten en boonen, welke niet goed gaar
wiPei' koken, zacht te krijgen. Men hoeft vroe
ger gedacht, dat in dit geval de werking van
het zout berustte op „zacht"-muking van het
kookwater. Ons drinkwater bevat soms tame
lijk veel kalluouten en wy noemen het dan
„hard"; doste eigenschap verraadt ziel» door
het afzetten van veel ketelsteen. Door toevoe
ging van soda aan zulk water worden de kalk-
souten in een onoplosbare» vorm gebracht en
laar, zooals wy zagen, dubbelkoolzure soda
door verwarming in gewone soda overgaat
(men zou dus in dit geval o«k gewone soda kun
nen gebruiken en doet dat wel), wordt 't water
zachter gemaakt. Men meende nu, dat het
hard biyven der erwten en boonen moest toe
geschreven wonlen aan do vorming van onop
losbare verbindingen van de kalkzouten uit t
water met stoffen in de cellen tier peulvruch
ten. Uit ndouwore onderzoekingon is echter ge
bleken, dat dit maar ten deele juiat is en ver-
Ider, dat die eigenschap, om minder goed te
koken, niet alleen toekomt aan „overjarige"
peulvruchten.
Ten slotte nog het gebruik van bicarbonaat
by de toebereiding van rhabarber. In ons land
worden by na uitsluitend de steelen der rha
barber als compote gegeten; In sommige an
dere landen o.a. in Duitechiand worden,
behalve de steelen ook de bladeren gebruikte
in deze plantemleelen in de bladschyf meer
dan in den stoel) komen wisselende hoeveel,
heden zuringzuur en zouten van dit zuur,
vooral het calciumzout, voor. Zooals wy reeds
vroeger zagen, is dit zuur giftig en er zyn
in de laatste jaren herhaaldelijk gevallen van
vergiftiging, na het gebruik van rhabarber-
gerechten (bereid uit bladeren) in Duitachland
waargenomen. De steelen bevatten niet zooveel
van dit zuur, dat zy giftig kunnen werken,
maar toch nog genoeg, om te maken, dat de
daaruit bereide compote veel suiker „vraagt".
Dikwyls redt de huismoeder den inhoud van
den Buikerpot, door toevoeging van wat na
triumbicarbonaat aan het gerecht Zy laat
daarby onbewust een chemische omzetting
plaats hebben, waarby het zuringzout in het
natriunizout van dit zuur overgaat en zy ver
andert daarmede, den sterken zuren smaak in
een zouten. In zooverre zou daar niets tegen
in te brengen zyn. Maar er zyn toch eenlge
bezwaren. In de eerste plaats bestaat de kans,
by toevoeging van teveel van het zout, dat de
compote een loogachtigen bijsmaak krygte
Verder verliest het zuringszuur by de bedoel,
de omzetting wel zijn tuur, maar niet zijn
giftig karakter, terwyi verder het caldum-
zout van het zuur (ook steeds in de plant aan
wezig), dat in water onoplosbaar is, door In
werking van de soda in oplosbare zuringzure
verbinding wordt omgezet en de giftigheid
verhoogt. Wanneer men in plaats van natrium,
bicarbonaat oen weinig (ongeveer een mesee-
punt per bos) calciumcarbonaat dj. gezui
verd krijt toevoegt, boreikt men evenzeer
het wegnemen van den zuren smaak; er wor
den dan geen oplosbare verbindingen van het
zuringzuur gevormd en, daar het calciumcar.
bonaat zelf onoplosbaar is, krijgt de compote
geen vreemden hysmaak.
FfclUILLETCW.
Naa rhet Duitsch
van
Von Horst Budemer,
bewerkt door
J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
8)
Maar zelfs dat genoegen kan men zich niet
verschaffen! Vaarwel Adalbert Dankershach,
ginds aan den straatweg staan de Blottsteder
vossen, de koetsier beroeft u niet te zien."
Zonder groet stapte Wussow door het hei
dekruid.
Adalbert bleef wel een kwartier op dezelfde
plaats, het rollen van het ryituig was lang
weggestorven. Hy reed naar huis en schudde
het hoofd; het was een heksenketel waar zy
rondom zaten.
Langzaam reed de automobiel verder, in
gouden nevel scheen de zon aan den hemel,
boven de plassen en sloten lagen dunne, blau.
we nevelen. Als die dichter werden, door de
wouden trokken, boven de weiden hingen, dan
was de herfst in het land gekomen. Dan kwam
waarin het jagershart zich verheugde.
Het ontvankeiyk oog van Joachim zag al
de schoonheid, waarmede de natuur zich voor
haar afsterven tooide. Voor hen, den spruit
van een oud geslacht werd het nu tyd het ge
boorteland te verlaten, het was hem altyd heel
mocilyk gevallen. Maar ny zat zyn vrouw naast
hem, tot wie hy met opzet geen woord sinds
hun vertrek van Suderlohe had gericht De
groote ontvangst te Blottstedt wachtte hen
n«>?; ty zou nog zooveel moeten aanhooren
Neen waarom die gedachten verder uit te
spinnen? Dat deed slechts pyn! Het was be
ter haar over de volgende uren heen te hel
pen'
Hy wendde zich naar haar toe en greep
haar hand. Zij schrok op.
Er lag alweer een glimlach om haar mond.
zy richtte zich op.
„Overschat my niet, Joachiml"
F.en hartelyke handdruk vergezelde naai
woorden, di* gaf hem moed.
„Dat mogen wy beiden niet, beste Grete!
Graag zou ik alleen het overbrengen, maar
Zq vlyde zich tegen hem aan. Wat praat
daai 9 Ik heb je niet alleen voor het altaar
trouw gezworen, ik heb je ook werkelyk lief
vergeet dat niet!"
Zy had het goed bedoeld, maar haar woor
den deden hem bitter leed. Hy trok haar hand
aan zyn lippen. Hy zag hoe zy met haar tra
nen worstelde, dat mocht niet zyn vrouw
moest sterk' voor de groote ontvangst.
Je leven mooier te maken, dat zal myn
krachten sterken; nu pas heeft het bestaan
werkelyk voor my een doel."
De weg maakte een bocht, Blottstedt lag
voor hen; het groote slot dook op uit het
groen der hoornen; van den toren wapperde
de vlag. Joachim voelde een beklemming op
de borét. Hoe lang zou daar haar tehuis zyn?
Indien hy er niet méér was, dan moest zy
naar het Gehrtiofer heerenhuis verhuizen, dat
aan den anderen kant, achter de bosschen lag.
Daar was van oudsher de verblyfplaats der
weduwe van het geslacht en de Blottstedter
huisregels lieten geen ruime speling, heel pre
cies was daarin zelfs aangegeven hoeveel men
maandelijks aan de weduwe van den majo
raatsheer moest-leveren.
Van den ingang van het dorp tot aan het
bordes van het slot, hadden de onderhoorigen
van het landgoed met hun familie post gevat.
Vandaag was het een feestdag, in de dorps
herberg stemden de muzikanten hun violen
reds, men kreeg vry bier, gebraden varkens-
vleeach en koek. Geen wonder dat de jeugd
ongeduldig wachtte op de komst van het jon
ge paar.
Daar klonk eindelyk de hoorn, de mannen
rukten den hoed van het hoofd, de vrouwen
zwaaiden met de zakdoeken.
Hoera!Hoera!Hoera!
van mensohen, vriendelyk dankte het jonge
paar. De menigte drong achter het voertuig
om de ontvangst yan het breede bordes toch te
zien, waar de drie geestelyken, over wier paro
chiën von Blottstedt het recht van collatie had
de rentmeester, de opperhoutvester en de op
zichters met hun vrouwen plaats hadden geno
men.
De automobiel hield stil, het dochtertje van
den rentmeester bood de jonge vrouw een rui
ker aan, zei een kort versje op en daarna hield
de oudste der drie geestelyken een toespraak.
Hy wees de jonge vrouw op haar talryke plich
ten, zei eenige vriendelykheden tot haar en
haar echtgenoot en toen brak en uit honderden
kelen een „lang zullen zy leven" los. Daarna
volgde de officieele voorstelling der hoogere be
ambten, waarna het jonge paar zich terug
trok.
Joachim leidde zyn jonge vrouw door haar
vertrekken.
Steeds weer moest zy de handen in elkaar
slaan. Neen, wat prachtig is alles. Nu begrijp
ik, waarom ik nooit op Bottatedt mocht ko
men!
Jy goede man, wat dank ik je, wat dank ik
je!"
Een gelukkige lach speelde om zyn mond.
„Nu zou ik graag eerst myn rok uittrekken,
mag dan in je boudoir komen theedrinken?
Je behoeft slechts tweemaal te bellen, de be
dienden zyn ingelicht."
„Ijrat my niet te lang wachten, Joachim!"
Maar hy liet haar toch twintig minuten al
leen, opdat zy eerst al de nieuwe indrukken
zou kunnen verwerken en toen hy de kamer
binnenkwam de dikke smyrnatapyten demp-,
ten elk geluid stond zy voor het venster
en keek het park in. Het laatste zonnegoud
lag juist op de toppen der boomen.
By de deur bleef HU staan en sloeg haar
oplettend gade. Haar gelaat was ernstig, maar
niet treurig en juist voor deze eerste oogen-
blikken had hy vreee gekoesterd.
„Grete t"
Snel keerde zij zich om en Kap vlug naar
.Welkom In
heer en gebieder! De thee dampt reeds!"
Het moest heel vroolyk klinken., maar de ze-
nuwachtdghokl trilde toch in haar woorden.
Hy sloeg zyn armen om haar hals heen.
„Waar zal ik gaan zitten myn koningin?"
Zy rolde een stool naar de theetafel en
maakte een diepe hofneiging.
„Indien het Uwe Majesteit behaagt
hier!"
Zyn beide handen legde hy tegen haar sla
pen, „zoet kindericopjel"
Met veel tact wiet hy het gesprek gaande
te houden.
„Dus lieveling, overmorgen breken wy op!
Eerst gaan w ij afscheid nemen van papa en
daarna per automobiel naar Stettin. Den vol
genden dag middagmalen te Schwerin, het
groothertogelijk slot zal je bevallen, dan ver
der naar Hamborg! Daar biyven wy twee da
gen, waarna wy ons inschepen.
2!(j knikte levendig. „Ik ken de wereld ln
het geheel nog niet. En dan nu aan de zyde
van myn verstand:gen man, ik verheug my
onbeschry feiyk
Het was byna geheel duister in de kamer
geworden, van den kant der zee naderde storm,
de boomen in het park ruischten en aan het
uitspansel trokken wolken snel voorby.
Joachim stond op: „Zal ik het licht aanste
ken?"
„Ach laat het nog. Het is zoo gezellig!
En dan, Joachim"... haar stem begon te
bevende dag was heden inspannend, ik
geloof, dat w(j beiden echt moe zyn."
Zy kon niet zien, hoe hy de oogen sloot, hoe
zyn mond smartelyk trilde.
Je hebt geiyk, Grete. Laten wy elkaar
goeden nacht zeggen!"
Hy kuste haar op het voorhoofd, streek lief-
koozend over haar gelaat en verliet daarna
de kamer. De kamenier kwam binnen, een
jong, friseh ding. Nieuwsgierig keek zy haar
meesteres aan. „Niet hier opruimen! Ik ont
kleed my alleen Goeden nacht, Marie!"
De knieën van Grete Blottstedt knikten,
toen zy naar de deur ging.
Zij zat lang in de kleedkamer. Haar hoofd
was zwaar, zy kon niet goed meer denken.
Toen zy uit haar verdooving ontwaakte «n
op de klok keek, schrok zij. Het was bijna
middernacht.
Snel kleedde zy zich uit en ging haar slaap
vertrek binnen. De portière van brokaat was
dicht getrokken.
Joachim Blottstedt lag reeds lang te bed.
Af en toe streek hy met zUn zakdoek over
het gloeiend gelaat. Was het toch geen mis
daad een vrouw aan zich te binden Hij had
zyn schoonvader ook niet zonder dit „offer"
kunnen bijspringen en aan Grete zyn toch al
tijd aanzienlijk vermogen by testament kun
nen vermaken Die gedachte was reeds vroe
ger nu en dan by hem opgekomen maar steeds
had hy ze weer teruggedrongen, zich wysge-
maakt, dat zy als weduwe van de majoraats
heer veel en veel boter verzorgd zou zyn.
Daar kromp hy ineen. Een slanke, blanks
hand trok zacht de portiëre terzyde.
„Grete!"
„Ja, Joschim, slaap je altyd met licht?"
„Neen!"
,Oi voel je je niet goed?"
„Ja, zeker, lieveling!"
„Draai het licht dan uit!"
Hy deed het dadeiyk en wachtte.
Hy hoorde hoe zy zich in haar kamer te bed
begaf.
„Grete!"
Hy moest wei tien seconden op antwoord
wachten.
„Ja?"
Waarom heb je de portière opengetrok
ken?"
Weer duurde het ge ruimen tyd, voordat /(j
antwoordde.
„Om b ij de hand te zyn als je het een of an
der n.cdig hebt"
.Vlak hiernaast slaapt myn kamendtaaar
Hy is een bekwaam verpleger en ik behoef
slechts te bellen."
Natuurlijk zal je dat altyd doen. Maar ik
wil het weten en dan by ja zyn."
(Wordt vervolgd.)