leden
Mantels - Mantekostuums en
Kinilerniantek
t
Zaterdag 17 Maart 1923
No. 15(87
61 Jaargang
EERSTE BLAD.
ONTVANGEN
3.
W. K. F.
aal 37-39
- Zijden- en -
Wollenstoffen.
BEKEN
liet door menschenbinden gebouwd
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
INGEZONDEN MEDFDEEUNGEN.
nieuwe Colectie in
GOUDA
Scherp concurrairtnde prijzen.
744 40
736 461
6)
lings had
(Wordt vervolgd.
hij verlangde
ia foplomlMMrde
sakken
POTHOEDEN.
T37 40
PRACHTSORTEERING
o In
Fabrieken
WORMERVEBR
uime collectie
By de uitspraak betreffende het niet
dan wel schuldig bevinden in strafzaken.
MEDISCHE BRIEVEN.
Haemophilic.
II.
Het is U allen bekent!, dat on» bloed het
vermogen bezit om te stollen, wanneer 't
buiten den vaatwand treedt. Aangezien nu
de bloeding by een lyder aan haemophilic
zoo intensief en zoo moeilyk te stelpen is,
ligt ’t voor de hand, dat men gedacht heeft,
dat de samenstelling van het bloed in meer
dere of mindere mate afweek van het nor-
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DCLII.
Er is toch wel een opmerkelijk verschil
tusschen het leven in den Haag thans en
eenige jaren geleden. Het is alsof er geen
beweging in zit; de weken sluipen voorbij en
er is niets dat boven het alle<laagsche gedoe
uitstrekt. Vroeger ging er haast gaan week
voorbij of een of meer markante gebeurte
nissen deden zich voor. Nu -lijden de dagen
glad en onbewogen.
Alleen de afschaffing van den zomertijd
heeft de vorige week en het begin van deze
de gemoederen even bezig gehouden. Men
is hier natuurlijk byna algemeen vóór het
behoud en alles behalve vriendelijk is de
stemming tegenover de Tweede Kamer, die
haar votum daartegen uitbracht. Het is niet
vaak gebeurd, dat de belangen van de ste
den zóó werden benadeeld ten gerieve van
die van het platteland, alen had deze be
slissing niet verwacht en op dit oogenblik
is dan ook de actie tegen deze beslissing
algemeen. Overal liggen lijsten ter teeke-
ning en duizenden handteekeningen zijn
reeds geplaatst. Of het helpen zal? De Eer
ste Kamer is het meest onberekenbare insti
tuut dat er bestaat; men zou er priori ver
wachten dat dit college eer geneigd zou zyn
zijn stem aan de afschaffing te geven, om
dat de leden in nog grooter aantal van agra
rische origine zijn, maar het is niet onmo
gelijk dat zij nu juist tegen den keer ingaan.
In elk geval kan de actie haar nut hebben,
omdat de Regeering dan ten slotte toch nog
het recht aan zich heeft om af te wijzen
Onder indruk van een flinke actie zou de
Regeering wel eens een uitweg kunnen zoe
ken om tegen het volgend jaar toe te pas
sen. Het denkbeeld van een inkorting van
De uitspraak inzake de
Tielsche lijst.
Wanneer een Nederlander een onrecht
wordtaangedaan, hoe gering ook, dan kan
hy overtuigd zijn, dat zyif zaak onderzocht
wordt door bevoegde rechters en tot in de
hpogste instantie.
Wanneer echter duizenden Nederlanders
in hun burgerrechten worden verlet, dan
wordt de interpretatie overgelaten aan col
leges, welke krachtens hunne samenstel
ling geen vol strekten waarborg bieden voor
een uitspraak, die ingegeven is door ken
nis en begrip van de wet.
Voor den geest, welke sommige lieden
kan bezielen, die deel uitmaken van een
hoofdstembureau en dus geroepen zijn, de
wet te handhaven zyn kenmerkend de me-
dedeelingen, welke een lid van het hoofd
stembureau te Tiel heeft meenen te moe
ten doen in het Volk.
Wy willen nu een oogenblik de juridi
sche verdiensten van de motiveering der
beslissing, welke Gedeputeerde genomen
hebben, buiten beschouwing laten. Toch
mogen wij constateeren, dat het gezag van
dit college speciaal ten aanzien van de
quaestie, welke het tengevolge van de Kies
wet ter beoordeel ing werd ‘voorgelogd
niet groot genoeg is, om in de gedachte
van ons volk de onherroepelijkheid van zijn
uitspraak een voldoende sanctie te geven.
Nu moge het waar zijn, dat de technische
eischen van de Kieswet het noodzakelyk
maken Gedeputeerde Staten deze opdracht
te geven, het blyft een groot bezwaar, dat
een college, desnoods zonder juridische ken
nis, een wet kan uitleggen, die practise!)
zooals nu in den kieskring Tiel staat
te gebeuren duizenden Nederlanders de
uitoefening van het kiesrecht onmogelyk
wordt gemaakt.
Immers, deze uitspraak zal afgeschei
den van hare juridische waarde als im
moreel gevoeld worden. v
Nu zy bovendien niet gestaafd werd door
het gezag van erkende juristen, doch
slechts gedaan werd door instellingen en
colleges, welke door de wyze, waarop zij
samengesteld zyn, feitelyk in vele opzich
ten na staan by een instituut, dat de Ne-
derlandsche wet niet kent „de jury” nu
sal het nog moeiljjker vallen om te berus-
676 R
mi gegarandeerd zni’«*
egy Gouden Medaille»
Het euvel zit in alle part (jen en het bl(jk<
dus wel, dat het het gevolg Is van het
stelsel.
Niet onmogeltyk is het, dat spoedig oen
nogal opzienbarende bekeering op politiek
terrein zal bekend worden. Eén der voor
mannen uit de Katholieke party iou naar
we vernemen binnenkort overgaan tot de
sociaal-democratische. Reeds ia hij bozig
de banden met zyn tegenwoordige part# k>s
te maken. Bekeerlngen komen veel voor
maar dat iemand eerst in eigen kring tot
één der leiders is opgeklauterd om dan eerst
in te zien, dat h(j op een verkeerden weg
is, is wel het bizonder geval Wereldschok
kend is dit geval niet, omdat daarvoor de
betrokken persoon niet belangrijk genoeg
ia, maar het ia toch een merkwaardig vor-
schynsel.
Waarschyniyk zal de verkiezing verschil
lende personen die nu lid van den raad zijn,
niet terugbrengen. Ook onder de wethouder-.,
zullen eenige veranderingen komen, omdat
ten minste twee van de huidige functiona
rissen er het bijltje bij neerleggen. Of al
deee veranderingen verbeteringen zullen
zyn, betwyfelen wy by voorbaat. De erva
ring in de laatste tien of twintig Jaar heeft
geleerd, dat er een gestadige daling is (n het
pell van hen die een raadslidmaatschap ver
wierven. Gedeelte! yk is dat ook een gevolg
van het feit, dat zeer weinige goede krach
ten zich beschikbaar wenschen te stellen, om
deze eenvoudige reden, dat er geen aardig
heid meer aan het ambt is. De debatten zijn
niet meer een onderling overleg maar oen
politiek steekspelletje, waarbij in de meeste
gevallen van te voren reeds vaststaat wie
het winnen zal. De Haagsche raad, die altijd
vele politici van professie in zyn midden
had, is in dit opzicht wel hot verst gezon
ken.
Daaraan is niet veel meer te doen. Het
huidige stelsel van verkiezing maakt de
mogeiykheld van peil-verlaging nog grootor.
Opmerkelijk is ook het gemis aan belang
stelling in allerlei kringen voor hetgeen de
gemeenteraad uitvoert. De verslagen van de
vergaderingen worden niet meer gelezen,
tenzij men persooniyk bij het een of andei
onderwerp is betrokken.
Misschien komt er te ©eniger tyd verbete
ring. Zy het, als het kan, wat spoedig.
HAGENAAR
ten by een wetsinterpretatie die ongetwij
feld „formalistisch” is.
Er zal blijven een gevoel van onzeker
heid en onbehagelijkheid wijl de handha
ving van een der eerste burgerrechten zoo
onvoldoend verzekerd bleek.
En te grooter zal de ontstemming zijn,
omdat de overtuiging alom bestaat dat de
geest van de wet geschonden is.
Want daargelaten of de wet, die volgens
Gedeputeerden geen steun biedt aan de be
weringen van apellanten, ook nergens deze
bewering bepaald onhoudbaar maakt, daar
gelaten ook of er verschil was tusschen de
ingeleverde lysten, toch staat het vast daf
de wet j»een afkeuring wenscht op grond
van technische 4 vergissingen.
Ware dit we! zoo, dan zou door art. 41
niet de gelegenheid geopend zijn om der
gelijke verzuimen nog te herstellen.
Dat art. 37 hierbij niet gemeld wordt,
spruit klaarblijkelijk voort uit de bedoe
ling van den wetgever om door dit artikel
onzuivere toestanden te voorkomen, terwijl
niet voorzien weid een geval als dat in
den kieskring Tiel, waarby dank zy een
technische fout „bona fide” candidaten
uitgesloten worden.
Het rechtsgevoel kan dus niet bevredigd
zijn en de wrevel over de onherroepelijk
geworden uitspraak moet te grooter zyn,
waar alle middelen om een dergelyk ge
schil te beslechten reeds uitgeput waren,
nadat een college als dat van Gedeputeei-
den, dat in ieder geval niet alle moge-
1 y k e waarborgen biedt voor een zuivere
interpretatie van de wet, gesproken heeft.
Bovendien een uitspraak van Gedepu
teerden laat nog geheel en al twijfel be
staan over de zeer belangrijke vraag of
de wet dan wel haar vertolkers aanspra-
kelijk moeten worden gesteld voor een dui
delijk onrecht.
En ook ten aanzien van deze vraag is
meerdere zekerheid gewenscht dan Gede
puteerden kunnen geven.
Dit zij evenwel opgemerkt met alle waar-
deering voor de bekwaamheden van het
college in het algemeen, bekwaamheden,
welke wy niet willen betwisten.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
en do luchthartigheid, waarmede hy de ver-
antwoordelykheid aanvaardde van zyn hoog
ambt, scheen haar angstwekkend toe. Eens
had zij hem hartstochtelijk gevraagd, of
hy wel besefte, dat hij de zielen van men
sdien behandelde. Hy had haar berisping
mot een verbaasden blik en een lach be
antwoord, die haar volstrekt niet gerust
stelde.
Patrick Fleming, die op den kansel vrede
pre<bkte, voelde de tegenstelling tusachen
zyn woord en zyn leven heel goed; want
hy had thuis niet altijd vrede; zoodat Ali
son in de kerkbank haar hart dikwijls
steenkoud in haar borst voelde worden.
Hy kon met overtuigende hartstocht en
oprechtheid preeken over de schoonheid
van het huiselijk leven en denzelfden avond
Janet Aiken in de gang zyn laarzen na-
gooien met de verzekering, dat zy, indien
zy ze niet beter kon «choonmakon, nam
een anderen dienst moest uitzyn.*De hef
tige en haastige natuur der Fl
Alison volkomen onder bedwang,'mï&r haar
in den loop van den tyd opgestapelde wrok
tegen \haar broer werd bergen hoog zy
hadzichzelf onbarmhartig onder handen ge
nomen, maar was tot geen besluit geko
men. Zij kon geeu grove fout In zichzelf
vinden, uitgenomen de toenemende gewoon
te om te zwijgen als haar broer thuis was.
Zy bespraken nu zelden kerkelyke aange
legenheden; al de oude, gelukkige kame
raadschap, die in den beginne zoo vredig
en dierbaar waas geweest, was verdwenen,
om nooit terug te keereu. Patrick Fleming
wm uit d® luren gegroeid en hij verlangde
De mensch gaat een openstaand para
dijsje heel onverschillig voorbij, inaar hij
wordt treurig, misschien boos, als het ge
sloten is.
Dien Octoberdag echter had zy opbeu
ring noodig. Zy had voor velen de plaats
moeder vervuld, maar haar armen wa-
ABONNEMENT8PRIJ8: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar de bezórging per looper geschiedt
Franco per pofjt per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyn dagelijks geopend van 9—6 uur.; Administratie Tel Int 82-
Redactie Tel. 545.
den duur van den zomertijd lijkt ten slotte
niet verwerpelijk.
Het voordeel vu nden zomertyd is vooral
in den Haag heel groot. De avonden worden
er een uur langer door en vooral zy, die nog
eens een tochtje willen ondernemen na den
middagmaaltijd, hebben daarvoor alle gele
genheid. Voor Scheveningen is het uur van
zeer veel beteekenis .omdat het bezoek aan
de badplaats daardoor zeer wordt bevorderd.
Vooral het bezoek van de Hagenaars zelf
die een langen en heerlijken avond aan het
strand kunnen doorbrengen. Er is geen en
kel nadeel en geen enkele onaangename
kant aan den zomertyd en als een referen
dum onder de Hagenaars wend gehouden,
zou zeker 95 daar vóór stemmen. Het
laat zich dan ook aanxien, dat men niet zal
berusten in de beslissing maar alles fkj doen
om deze te voorkomen. Gelukt het van het
jaar niet dan gelukt het wel een volgende
maal. Wanneer men dacht dat de tegen
stelling tusschen atari en platteland thans
beter is geworden, dan vergist men zich.
Trouwens die verhouding is juist door do
oorlogsjaren minder gewoiden. We zullen
daarop niet dieper ingaan om geen gevoe
ligheden te treffen, maar we constateeren
alleen het feit om het te betreuren tevena.
Het platteland brengt ons in herinnering
de kwestie va nde annexatie van Loosdui-
nen, die naar we hopen spoedig haar beslag
zal krijgen. Er is reeds de aandacht op ge
vestigd, om als het mogel(jk ware de nieuwe
raadsverkiezingen die na de annexatie noo-
dig zyn, te doen samenvallen met de aan
staande periodieke verkiezingen, wat voor
de gemeente een enorme kostenbesparing
zou zyn. Een gemeenteraadsverkiezing koet
aan de gemeentelijke schatkist een zestig
mille, die we waarlijk wel kunnen uitspa
ren.
Dc aanstaande verkiezing zal naar het
ons lykt, nogal veranderingen en misschien
verrassingen brengen. Hoe langer hoe meer
begint het evenredigheidsstelsel zijn geore-
ken te toonen. In de pers verluidt reeds het
een en ander over het geïntrigeer achter de
coulissen. Vroeger had oen onbekende can-
didaat geen zweem van kans. Slechts zij die
in het openbare leven reeds bekendheid had
den verworven, konden voor een candida-
tuur in aanmerking komen. Thans is dit an
ders.
Nummer één van de lyst is de tractor, die
het gansche rytje achter hem meesjort en
aan het stemmend publiek, dat wel op de
persoon van nummer één wil stemmen, is
de gelegenheid ontnomen om te doen'uitko
men, dat het niet met de rest van de rij
accoord gaat. Het is nu een gevecht in den
boezem der partyen om vlak achter nummer
één te komen, omdat die plaats het veiligst
is. Wat we dikwijls vernemen omtrent de
middelen die daartoe aangewend worden,
doet de vraag ryzen of het hiet dringend
noodig is, dat stelsel grondig te herzien.
MARKT 16
oogen niet naar de zee, ofschoon zy van
de zee hield, maar naar het heuvel ach tig»'
landsehap, waar tegen de beschuttende hel
ling, aan den rand van het bosch, het oude
witte huis van Roochallan stond, mot zijn
raam naar het westen gekeerd.
De fronsende heuveltoppen van Ayr, be
speeld door de woeste Atlantische wate
ren en de groote uitgestrektheid der Zeeën
tot de heuvelen van Arran, vormden een
prachtig schikiery en een dat in herinne
ring bleef.
Rochallan was een klein landgoed; het
land waas zoo schraal, dat het nooit in
staat was geweest he nte onderhouden, die
er afhankelijk van waren. Maar als tehuis
was het liefeRjk als een droom.
Toen Alison het vlammende rood van de
ondergaande zon op de romen zag, sloeg
haar hart dof bij de hevige pijn der her
inneringen. Daar in de wouden van Rochal-
lan radden zij en Archie Mackerrow af
scheid genomen. Waar was hij nu, vroeg
zij zich af, de galante minnaar van haar
jeugd, dien'velen hadden begeerd, maar die
zich gewend had naar de nederige pastorie
op het door den wind gezwiepte strand, «n
haar, Alison Fleming te vragen, die nu
niemand in de wijde wereld meer van nut
was. Zij vroeg zich af of de geest van
haar verlangen en haar berouw op onzicht
bare vleugelen gedragen kon worden over
de scheidende zeeën en of h(j sterk ge
noeg zou z(jn, om hem te brengen aan
haar zijde
van moeder vervuld, maar haar armen wa-
101 leeg en heden ook haar hart. God had
haar ongetwijfeld bestemd voor het innig
ste en dierbaarste gezinsleven, maar toen
het in haar macht stond zich dat te ver-
wkeren, had zy het zich moedwillig en
w«lbewu»t ontzegd, terwille van haar fa-
«üie. Toen was Tibbie pas vijftien jaar.
Garin nog student aan de Universiteit te
Glasgow en Patrick een heel jong predi-
kaBt» pas begonnen als assistent en opvol-
8*r van zijn vader.
Haar plicht was duidelijk. Zij kon het
^••derlooxe huisgezin niet verlaten en
ieen huwelijk met Archie Mackerrow
met hem naar de Oost vertrek-
in de bowchen van Rochallan
hem genomen met hoeveel
“**®»art, dat wirt haar Schepper alleen.
er naar het huis voor zichzelf te hebben en
daarby de vrijheid om zyn leven te rege
len, zooals hy geschikt achtte. De manie
ren van een mentor waren ongetwijfeld in
Alison gevaren; zjj reed hem steeds strak
aan den teugel. En hy had er genoeg van.
Dat was alles!
Zy wierp nog een blik in de keuken, voor
zij het huis verliet, alleen om Janet nog
een bemoedigend woord toe te voegen en
stapte met tien gevoel van verlichting de
heldere, fiisjche Octoberlucht in. Er was
iets van vorst aan den verren horizon,
meende zy, en daar waar de zon daalde
naar de zee, waren de wolkranden ge
kleurd. Een vlammende pjji schoot dwars
over het oude, grijze huis, dat als het ware
tegen tie zijde van de groote, nieuwe kerk
gegoiti scheen, di ehet zoo klein en nietig
maakte. Er lag iets aandoenlyks over dat
kleine, oude huis, maar de heilige bekoring
eer tan scheen er dien avond af te vallen,
toen Abson Fleming stil bleef staan voor
het groene hek en er naar keek. Het was
niet langer een tehuis. Het was het huis,
waarin zy geboren was, waar al de pün-
lyke en gelukkige uren van haar leven ge
leefd waren; maar wat baatte het haar, nu
zij op middelbaren leeftijd een wanhopige
behoefte aan enkele dingen voelde, die an
dere vrouwen in overvloed bezaten en niet
waartleerden? Zij sloot het hek met een
klap en wendde zich van de zee af, .o«n
vlug naar het hartje van de stad te stap
pen, waar de oude pastorie van het kerspel
in een ommuurde^ tuin naast het kerkhof
stond Onder het loopen dwaalden haar
FEUILLETON.
Uit het Engelsch van DAVID LYALL/
foor J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
(Nadruk verboden.)
Hy was zonder haar naar de Oost gegaan,
met een onbeschrijfelijke bitterheid in het
hart. Dat was het einde. Hij had nooit ge
schreven en zij had nooit eenig bericht om
trent hem gekregen; zijn familie te Ro-
(challan keek haar niet aan; men laakte het
in haar, dat zij hem eerst voor zich had
gewonnen en hem daarna tot een balling
van zyn tehuis had gemaakt. Het kon zijn,
dat hy was getrouwd, zonder dat zy het
had gehoord. Zyn vaderland had hij, dat
was zeker, in geen vijftien jaar bezocht.
De Mackerrows waren arm, maar hun trots
was grooter. Al hun zonen waren verplicht
geweest hun fortuin te zoeken over de
zeeën, en twee van hen waren er,in ge
slaagd en getrouwd in goede families.
Maar Archie, de beste van de kudde, de
erfgenaam van de onvruchtbare akkers van
Rochallan had al hun verwachtingen te
leurgesteld. Nieipand scheen iets omtrent
hem te weten.
Heden, terwyl Alison in gedachten terug
ging naar die oude liefdesgeschiedtnis.
vroeg zy zich af, of zy zich wel terecht de
opoffering getroost had. Zij had haar plicht
gedaan, omdat z(j meende, dat het ’t eenige
was, dat haar te doen stond en nu had nie
mand haar eigenlyk byzonder noodig. Iets
had haar den laatsten tijd toegefluisterd,
dat haar broer Patrick haar in de pastorie
te Rochallan het minst noodig had. Hy be
zat een opgewekt en ongeregeld tempera
ment en heel wat minder dan het hooge
ideaal van zyn zuster bevredigde hem. Zij
was twee jaar ouder dan hy, maar in haar
oogen was hij nog i«r jong. Het gemak
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55, elke regel meer ƒ0.30. Advertentién in het Zaterdagnummer 20
beslag op den prtfs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prys.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1-4 regels ƒ2.05, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeel ingen by contract tot zeer gereduceer-
den pry’s. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede boekhan
delaren, Advertentiebureaux en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau z(jn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te z(jn.