BAHLMANN Co.
Specialiteit Dames- en Kinderconfectie
Uw adres
kwaliteit Schoenwerk
Tb.IEESEN
Zandlevering.
aunb1*
Markt 9 - GOUDA - Tel. 210
Stoffen en Lingeries
Speciaal adres voor uitzetten
Kleiweg 23 - Gouda.
VAN NELLE'S GEBROKEN THEE
Oi. HOMMEL'S BIEMATQGEN
benoodigd zand voor be
strating,
Schrale w
Aanleg en onderhoud
van Tuinen.
Wenscht U een prima Rijwiel voor matige prijs
VAN HOORN DE JONG,
Bankvereeniging voorden Middenstand
MIDDENSTANDS-GIRODIENST.
Waaraan U denken moet bij het koopen van
datU het merk krijgt waaraan U gewoon zijt,
dathet uiterlijk van het pakje U hot merk vertoont.
AFTERMOOW TE* (het roode pakje)
overbekend om emnaky geur en uitsohankwarmoaa»
40 cents per ons.
ROOD OPDRUK
BLOKJES OPDRUK
GIRAFFE OPDRUK
33 ets. per ons-pakje
29 ti ,t
En zoo ziet men dan maar hoe goed het
is dat er dorpsvereenigingen komen, die
voor het wel en wee derwyken waken. Er
ia maar één opzicht waarin de wijken in
een stad grootelijks verschillen van heu-
sche dorpen en n.1. hierin, dat de bewoner»
van een dorp elkaar allen plegen te ken
nen, terwijl in een stadswijk men elkaar
heelemaal niet kent. Dat lijkt misschien
vreemd, maar het ie zoo, dat men jaren
onmiddellijk naast elkaar woont en zelfs
de namen niet kent. Dit heeft zijn goede
zijde want het maakt... dat er vrede op het
dorp blijft De wykvereenigingen brengen
misschien de bewoners dichter tot elkaar
en ook dat heeft misschien een voordeel
naast het te vreezen nadeel.
Tegenwoordig zijn in den Haag de pro
vinciale vereenigingen zeer in trek. Gro
ningers, Limburgers, Zeeuwen en Friezen
zoeken elkaar op om een soort bloéd-ver
wantschap van provinciale natuur te zoe
ken en te kweeken. Of dat* een goed sy
steem is valt altijd nog eenigermate te be
twijfelen, vooral als het de bedoeling is
het provinciale dialect in stand te houden.
Er ia reeds tegen overdrijving gewaar
schuwd en het is ook te hopen dat men de
vereeniging met andere groepen niet kunst
matig gaat belemmeren.
Zoo ziet men allerlei combinaties en per
mutaties in den Haag, welks bevolking nu
eenmaal een stalenkaart van heel Neder
land ia. Een beetje eenheid in de vreemd
•oortige samenstelling is niet ongewenscht.
Vandaar dat wij de dorpsvereenigingen
meer toejuichen dan de provinciale.
HAGENAAR.
MEDISCHE BRIEVEN.
Haemophilie.
UI.
Het is one duidelijk geworden uit het
geen wij met elkander besproken hebben,
dat de ïyderes of fcyder aan haemophilie een
allesbehalve benijdenswaardige positie in
neemt Hebben wij te doen met een zeer
lichte vorm dezer ziekte en neemt men alle
voorzorgsmaatregelen, die te nemen zijn
en waarover wij zoo straks nog een enkel
woord zullen zeggen, dan rollen deze pa
tiënten doorgaans wel goed door 't leven
heen. Geldt het echter een zwaar geval
van haemophilie, waarbij dus b.v. een be
trekkelijk zeer geringe stoot een heftige
bloeding op den voorgrond treedt, dan loopt
alles niet zoo gunstig af in de meeste ge
vallen, te meer daar vaak hierbij inwen
dige bloedingen bovendien in 't spel zijn.
Niettegenstaande men by deze categori van
peraonen de grootste omzichtigheid wordt
toegepast, bereiken deze patientjes helaas
geen hoogen leeftijd, ja, sterft het mee
rendeel reeds in de jongelingsjaren.
Naast deze droeve opmerking kan ik
echter ook een troostwoord laten hooren.
Is de jeugd voorbij, dus is de jongeling
man on het meisje vrouw geworden, dan
worden de gevaren, die de haemophilie met
sieh medebrengt hoe langer zoo geringer.
Worden geen hinderpalen in den weg ge
legd, dan kan onze lyder(es) zonder twij
fel een hoogen ouderdom bereiken.
Op welke wijze nu kunnen wü de geva
ren, die de haemophilie met zich mede
brengt, tot een minimum beperken? Voor
deze ziekte geldt dan ook meer dan by
elke andere het gezegde: „Voorkomen is
beter dan genezen." Genezing van deze
aandoening behoort helaas heden ten dage
nog tot het rjjik der fabelen en hoewel ik
er vast van overtuigd ben, dat men ook
hierin t z. t zal slagen en de toekomst
muziek werkelijkheid zal worden, moeten
wij thans roeien met de riemen, die wij
hebben. Heeft er eenmaal een bloeding
plaats, dan is deze, zooals wy gezien heb
ben, buitengemeen moeilijk te stelpen.
Soms moeten en kunnen wy overgaan tot
het onderbinden van het betrokken deel,
soms grijpen wy naar de bekende bloed
stelpende geneesmiddelen, die ter plaatse
of inwendig kunnen worden toegediend.
Hoe 't ook zü, het succes is hierbij ten al
len tijde zeer povertjes. Ook heeft men gè-
traeht door het inbrengen van normaal
bloedserum (d. i. een vloeistof, een vloei
baar bestanddeel, waaruit ons bloed be
staat) verbetering te brengen in den toe-
stand van onze zieke. Heeft men de bloe
ding tot stilstand gebracht, waardoor de
patiënt, die hieiby zear veel bloed is kwijt
geraakt, meestal zeer bloedarm geworden
is, zelfs in die mate, dat bewusteloosheid
intreedt, dan spuit men gaarne een „phy-
siologische keukenzoutoplossing" in, d. i.
een sterieke oplossing van keukenzout van
bepaalde sterkte, waarin onze bloedlichaam
pjes kunnen blijven leven. Deze laatste
metbode is eene, die gaarne wordt toege
past in alle gevallen waarbij een groot
bloedverlies beeft plaats gevonden.
Beter dan al deze middelen is echter het
voorkomen der bloeding, die zulk een ern
stig gevolg na zich kan sleepen. Dit is in
't algemeen een zeer moeilijke opdracht,
die niet heel gemakkelijk is na te komen.
Wy zullen daartoe allereerst de heele li
chamelijke gesteldheid van den peraoon in
kwestie trachten te verbeteren, dus deze
onder zoo gunstig mogelijke omstandig
heden plaatsen wat betreft voeding, lig
ging, huisvesting, frissche lucht, enz. enz.
Men is in staat één en ander nog te onder
steunen met enkele medicamenten, waar
onder het yter en het arsenicum wel de
meest gewensehte zijn. Naast deze voor
zorgsmaatregel, dient nog een tweede niet
minder belangrijke aangestipt te worden,
n.1 het vermijden van elk uitwendig ge
weld. Ieder onzer weet uit eigen ervaring
hoe moeüijk hat is dit punt in elk opzicht
naar behooren na te komen, vooral daar
het speciaal levenslustige, overigens geheel
recht behooren dergelijke patientjes eigen
lijk in een „glazen" kastje gezet te wor
den.
Trachten wy evenwel zooveel mogelijk
by deze ziekte te „voorkomen", dan sma
ken wy ook niet zelden het genoegen, dat
ons patientje aan de ernstige gevolgen van
deze aandoening ontsnapt. Slechte één
troost strekt ons in ons pogen, dat één en
ander met den dag beter wordt.
LAND- EN TUINBOUW.
Wat elke maand te doen geeft.
(2e helft Maart).
Nadruk verboden.
In deze maand we zeiden het al kan
o.m. haver gezaaid worden. Haver moet men
vroeg zaaien. Aanbevelenswaardige rassen
zyn: Svalöfs Zegehaver en Svalöfs Gouden-
regenhaver, voorts ook Manaholt's haver-
rassen, welke uitmunten door stevig stroo.
Voor hoogere zandgronden mag ook in aan
merking komen: Svalöfs zwarte Grootmo-
golhaver, die op vele zandgronden zelfs
10 7r of meer opbracht dan de Zegehaver.
De gemiddelde haveropbrengst over de ja
ren 1916—1920 bedroeg in ons land 2056
K.G. per H.A.; op de rijke proefvelden, in
die jaren aangelegd het waren een 166-
tal leverde de Zegehaver gemiddeld
K.G. per Hectare, dus 50% meer. Het
laatste cijfers was niet het eigenlijke oogst-
cyfer, maar hiervan was 12 afgetrokken,
omdat men by de Rijksproefvelden niet, als
by den verbouw van den boer zelf, wallen,
paden, enz. meerekent. Na aftrek van 12
mag men aannemen het werkelyke oogst-
cyfer nabij te komen. Het verschil 1025 K.G.
per H.A. of pl.m. 50 geeft dus te zien,
hoeveel onze haverakkers, by de keuze van
een goed ras, deugdeiyk zaaizaad en by
doelmatige bemesting, méér dan tot dus
ver kunnen opbrengen. Op droge zand
grond teelt de haver niet, dewyi dit gewas
veel vocht behoeft.
In den tuin zetten we, nu overal herle
ving in de natuur is waar te nemen, onze
werkzaamheden voort. Hebt ge uw aardbei
bedden met mest bedekt, neem dezen dan
weg, ontbloot voorzichtig de planten, en
spit den grond tusschen de planten om.
Mocht niet voldoende bemest zijn, dan dient
vóór het omspitten eerst nog wat oude koe
mest, of ook kunstmest: Patentkali en su
per b.v. te worden gegeven; zoo noodig, la
ter wat chili, die heel licht kan worden
ondergewerkt (met de hark). Byna al wat
men in den a.s. zomer gaarne in zyn tuin
wil hebben, kan nu in den grond worden
gebracht, doperwten en peulen, tuinboonen,
spinazie, raapstelen, schorseneeren, kool
soorten, wortelen, enz. Schorseneeren moe
ten redelyk diep in den grond gemaakt wor
den, om ze voor de roofzucht der vogels te
beschermen. Schorseneeren kan men wel
een jaar over laten staan, dan worden ze
dikker en langer, en behouden evengoed den
smaak. Men zaait ook sla tusschen de schor
seneeren (of om het bed een rij er om heen),
naar men late de sla niet te lang staan,'
dan zouden de schorseneeren er door lijden.
Voor wortelen is van ouds een goede soort-
de vroege Deuvik; ook de Naarder tuin-
wordtel en de Amsterdamsche bakwortel
zyn aan te- bevelen.
Tusschen de wortels kan men radijs
zaaien, maar als ze goed zijn, moet men ze
tijdig plukken. Ook sla, die later toch wordt
verplant, kan men tusschen de wortelen
zaaien. Zaai spinazie en raapstelen niet te
dik, en breng het zaad niet te diep onder.
Deze groenten tusschen uitgezaaid worden
tusschen de erwten en capucyners, Zoo gaat
er weinig land verloren. By scherp, zon
nig weer, als we in deze maand kunnen heb
ben, beginnen de bakken aj uit te drogen,
en zal het noodig zUn eens te gieten. In
Maart of in April kan men in een matig
warmen bak of onder glas tomaten uit
zaaien. Zyn de plantjes goed opgekomen,
dan worden ze stuk voor stuk in een klein
potje overgebracht en weer onder glas
voortgekweekt. Wees op uw hoede voor
de nachtvorsten! Dek uw bloeiende perzik-
boomen, of zet er wat r(jzen of takken voor,
opdat de vorst er niet zoo opvalt. - Hebt
ge een gazön, en is wat ruige mest in 't na
jaar overgebracht, ga er dan nu eens met
een sleep van takken over heen, waardoor
de mest wordt fijngemaakt; hark daarna
het gras af. Indien ge een zwaren steenen
rol bezit of kunt krijgen, berol dan het ga
zon eens, de hoogten en molshoopen wor-
den geslecht en de bodem wordt vastge
drukt. Ia in 't najaar niet bemest, doe het
dan nu, maar geef dan gier van verdunden
koemest met water.
De ellendige toestanden van de Rotter-
damsche veemarkt.
De bekende medewerker van de N. R.
Crt, de heer Brusse, heeft de misère van
de Rotterdamsche veemarkt en daarin de
stiefmoederlijke behandeling dier markt
door het Rotterdamsche gemeentebestuur,
aan de kaak gesteld. Dit is niet alleen een
zaak, welke het belang raakt der veehan
delaars, die deze markt bezoeken, maar dat
van zeer vele anderen in en buiten ons land
Wy mogen gerust zeggen, dat wegens de
groote beteekems dezer markt de onhoud
bare toestand, waarin zy verkeert, en waar
over al zoo lang is geklaagd, de algemeene
interesse heeft, of althans dient te heb
ben. En daarom willen we aan de beschrij
ving van Brusse (die zich niet alleen tot
de veemarkt bepaalt, maar het ook over
het abattoir en de vleeschhal heeft) het
allervoornaamste ontleenen.
De grootste markt voor onzen veestapel,
waarom ons land over de wereld vermaard
en dikwyis benijd is, is in Rotterdam ge
vestigd. Daar worden de runderen, de var
kens, de paarden en schapen aangevoerd
en verhandeld uit Zuid-Holland, Zeeland,
Brabant, voor een groot deel uit Utrecht
en Gelderland, in het najaar ook uit Noord-
Holland en ten deele zelfs heel uit Lim
burg. In onze stad concentreert zich de
binnenlandeche veehandel ;hier komen uit
schier alle deelen van Europa de buiten-
landsche kooplieden heen om het beroem
de Hollandsch vee te koopen. Honderddui
zenden dieren worden er jaarlijks gemarkt
in dit centrum van internationalen handel,
tienduizenden boeren en buitenlui dikwyis
met hun vrouwen, en grooteteedsche han
delaren bezoeken voor heel 't jaar Rotter
dam op de twee marktdagen in 't begin van
iedere week.
En hoeveel gewin deze wekelyksche vee
markten direct of indirect alleen reeds bui
ten het gebied van den eigenlyken handel
opleveren aan schier de gansche bevolkiag
van onze stad, bleek, toen onlangs wegens
mond- en klauwzeer dit enorme bedryf drie
weken lang stop gezet bleef: uit de jam
merklachten van alle mogelyke winkeliers,
en andere ondernemers inderdaad van de
schoenpoetsers af tot aan de groote bank
instellingen, die, ofgezien van het leger dei-
direct belanghebbenden, deze stilte in hun
zaken als een ernstige schade ondervon
den. Want naast het havenbedrijf behoort
de veemarkt met haar aanhang zeer zeker
tot de belangrijkste bronnen van inkom
sten van Rotteniam.
„En toch" zoo beklaagde zich de voor
zitter van den Zuid-HoUandschen Bond*van
veehandelaren toch heeft de gemeente
voor de haven niet alles over, en behandelt
zy de veemarkt nog altijd stiefmoederlyk;
schynt ze maar niet in te zien, dat een g
en modern ingerichte markt het bezoek nog
aanzienlijk zou bevorderen. Want door al
die gebreken, door al den hinder, door 't vol
komen gemis aan alle gemakken, zoowel
voor de dieren ais voor de menschen en
den handel, ziet menigeen, die elders te
recht kan, er nog tegen op emi in Rotter
dam zyn vee te merkten.
„En wat de buitenlanders betreft, die 't
overal veel beter gewend zyn, je ge
neert je waariyk om hier een vreemdeling
te brengen, zoo mal verouderd, zoo beroerd
primitief als dat allemaal is. Immers: vry
wel niets anders dan een open vlakte waar
dieren staan.
En dan vertellen de belanghebbenden,
dat een stad als Leeuwarden, wier vee
markt naar den omvang op Rotterdam volgt
niet weet, wat zy zal doen, om de belan
gen van de veemarkt en haar bezoekers te
bevorderen. De directeur van liet abattoir
en de markt doet wat hy kan, maar zyn
voorstellen tot een afdoende verbetering
stuitten af op het inzicht van het gemeen
tebestuur dat zich nauwelyks iets van de
klachten aantrekt.
De ondoelmatige ligging en het tekort
aan ruimden de gebrekkige inrichting
van de Rotterdamsche markt strekken voor
alle bezoekers in haar nadeel.
Door de ligging alleen reeds, zooveel rao
geiyk van MeP1' spoorweg, stoomtram- en
waterverkeer, is zy veroordeeld. Van het
langdurige draven tfhor de stad heen naar
de markt, om er dan warm en afgesjouwd
tijden lang in die koude trekhoeken te hly-
ven staan wachten, hebben de dieren veel
te lyden. En dan het tekort aan ruimte.
Op sommige dagen staan er 32 tot 3300
runderen opeengedrongen, waartusschen
door de paarden draven. Voor handelaren
die in die volte zaken moeten doen, is het
beslist onveilig rond te gaan-/ langs paar
den, die achteruit slaan, ljtngis soms kop
schuw of stootend hpérfivee, waarvan er
nu en dan JosbrefönT dol worden. Men is
daar omstuw! van allerhande menschen,
van alerlei zWervers en straatslijpers, die
hier op de markt komen rondschooien, en
voor wie 't een klein kunstje is om daar
hun slag te slaan, als de handelaars in de
volte uit hun buidels bankpapier in het
openbaar groote sommen neertellen. In het
buitenland zya de veemarkten afgesloten,
hier staat de markt open voor iedereen.
Een andere algemeene klacht is, dat er
voor de heele markt maar één weegbrug
beschikbaar isj in een klein huisje onder
gebracht en ttóor één bejaarden ambtenaar
bediend. De éëne ambtenaar heeft daar in
die herrie al tyn aandacht noodig om de
gewichten te verschuiven, om geld te in
nen en terug te geven, en wat inmiddels
de man doet, die zü'n beest op de schaal
moet vasthouden kan hy van zyn stand
plaats heelemaal niet zien; of die er soms
zyn voet op zet of die met alle macht de
van den or omlaag trekt.'t ontgaat
hem volkomen.
Op andere, markten bevordert men voorts
een snelle afdoening van de zaken door op
groote borden by de ingangen de mede-
deelingen te nchryven, die de marktgan-
gers weten moeten. Daar staat allereerst
kort na het aangaan van de markt hoe
veel vee er aanwezig is: zooveel paarden,
varkens, schapen, enz., dat de kooplieden
aanstonds een overzicht.hebben. Hier moet
ze eerst overal rondloopen om te zien wat
er is, en kunnen zy daarna soms onver
richte zake teruggaan. Daar wordt op deze
wijze bekend gemaakt of de markt vroeger
of later aangaat, op andere dagen gehou
den wordt in verband met feestdagen, of
tydelyk gesloten wegens besmettelyke
veeziekten, wat je in Rotterdam maar moet
zien te weteif te komen, je kunt vee niet
verzenden, niet zelf komen, voor niets.
Maar de hoofdgrief is toch, dat
de markt veel te klein is,
wat eindeloos hinder en verwarring en na
deel geeft. Dat is weer duideiyk gebleken,
nu de gemeente onlangs eindelijk is over
gegaan tot het uitgeven van vaste staan
plaatsen, waarvoor de aanvragen immers
veel talrijker waren dan de beschikbare
ruimte toelaat Hierdoor wordt de handel
dus direct gedrukt, in plaats van te trach
ten dien la het algemeen belang zooveel
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
ia het onovertroffen bloedvormend
versterkingsmiddel voor kinderen en
volwassenen, by eiken zwakte toe
stand. 782 12
Alom verkrijgbaar i 2.50 per fl.
mogeiyk uit te breiden. Volgens officieele
cyiers komen er op drukke marktdagen
alleen voor runderen niet minder dan vyf
tot zeshonderd plaatsen tekort. De gras-
kalverenmaritt is in het najaar de helft te
klein en op de varkensmarkt is er plaats
voor een duizend dieren, hoewel er verle
den jaar tot een en twintig honderd stuks
werden aangevoerd. En toch moet er voor
al die beesten die gemarkt worden, en
waar de gemeente geen plaats voor biedt,
evengoed marktgeid betaald worden. Bo
vendien kunnen voor al deze dieren be
halve voor de runderen, de bons pas by
het opbrengen op de markt genomen wor
den aan één klein kantoortje, wat ook ai
weer een tyd ophoudt, terwyi de mena<^ien
beter te doen hebben, en wederom aanlei
ding geeft tot gedrang en onaangenaam
heid.
Omdat de Rotterdamsche veemarkt veel
te klein is voor den aanvoer, gebeuren er
allerlei ongerechtigheden, dwars tegen de
voorschriften van de politie in die daar de
orde moet bewaren en het verkeer gaande
houden, en die zy toch moet dulden, want
de gebrekkige inrichting dwingt nu een
maal tot overtredingen van haar eigen be
palingen.
Ten einde raad heeft de Zuijl-Holland-
sche Bond van Veehandelaren een markt-
commissie benoemd, om de wenschen van
den handel aan den directeur kenbaar te
maken, maar zoolang het gemeentebestuur
niet inziet, dat de bestaande markt toch
nooit bruikbaar is te maken voor de be
hoeften, sedert Rotterdam al die kleinere
markten heeft opgeslokt, zoolang zal de
veehandel schade blyven ondervinden van
deze wantoestand. B.
RECHTZAKEN.
De moordaanslag op den heer Desmet.
Voor de rechtbank in Den Bosch heeft
gisteren terechtgestaan Cornelia Petronel-
ia de W., huisvrouw van M. Desmet, te
Eindhoven, omdat zy in Aug. 1922 een bo
terham, voor Desmet bestemd, heeft be
strooid met een hoeveelheid cyaankali, vol
doende om dezen te dooden en J. J. H. M.
Kerssemakers, fabrikant aldaar, wegens
moordaanslag op den heer Desmet.
De uitvoering van het misdadig voorne
men van eerstgenoemde heeft zy niet kun
nen volvoeren ten gevolge van de van haar
wil onafhankelijke omstandigheid, dat haar
echtgenoot, toen hij deze boterham wilde
nuttigen, reeds by de eerste bete getroffen
door den onaangenamen, bitteren smaak,
deze uitspwde en geen enkel stuk van de
boterham heeft genuttigd.
Voorts wordt haar ten laste gelegd, dat
zy Kerssemakers bij de voorbereiding van
zyn moordplannen is behulpzaam geweest
en hem de gelegenheid en de middelen voor
zyn misdrijf heeft verschaft, doordat zy 3
Jan., wetende dat Kerssemakers haar echt
genoot van het leven wilde berooven, hem
een aan haar toebehoorende, met scherp
geladen revolver heeft doen overhandigen.
J. J. H. M. Kerssemakers, fabrikant, is
ten laste gelegd, dat hy 4 Jan. onder de
gemeente Leende opzettelijk en met voor
bedachten rade uit een revolver drie scho
ten op Desmet heeft afgeschoten, met de
bedoeling deaen van het leven te berooven,
subs, hem zwaar lichamelyk letsel toe te
brengen.
Het eerst kwam in behandeling de zaak
tegen Kerssemakers, die verklaarde, dat
mevr. Desmet eens op haar man gescho
ten had, toen deze in bed lag. Het schot
was in den muur terechtgekomen. Zy had
daarop de revolver teruggegeven en ge
zegd dat zy de daad niet aandurfde en
toen K. verzocht haar man te dooden. 4
Januari heeft deze Deamet ontmoet en hem
verteld, dat hy hem eens iets zou vertel
len van de houding van zyn vrötlw en ver
zocht mee te rijden in zyn auto naar Leen
de. Dan kon hy zich daar persoonlijk over
tuigen. Toen Desmet ter plaatse uitgestapt
was om te luisteren, heeft hy de brow
ning op hem gericht.
De heer Desmet verklaarde, dat in de
zestien jaren van zyn huwelijk de verhou
ding altyd goed geweest was, totdat in 't
voorjaar van 1922 de vrouw in kennis kwam
met Kerssemakers. 'Get. heeft zyn vrouw
eens een klap gegeven, omdat zy intieme
dingen aan K. had verteld. Zij heeft toen
gezegd, dat zy niet meer van getuige hield.
Tegen Kerssemakers zag zij op, omdat hy
van hoogeren maatechappeiyken stand was.
Nadat er weer eens woorden waren ge
weest, heeft zy gezegd, dat zij van K. hield.
K. heeft toen getuige gezegd, dat hy er
niet aan dacht. Hy wilde geen vrouw van
37 jaar. Getuige had een revolver in huis
van denzelfden vorm als het wapen, waar
mede de aanslag ia gepleegd. Dat wapen
was altyd onder bereik van de vrouw, zoo
dat deze geen revolver van K. had noodig
geacht. 4 Jan. is K. bjj getuige gekomen
en heeft hem verteld: Je vrouw legt het
aan met een fabrikant uit Helmond. Ga
maar eens mee naar de bosschen van Leen
de. Dan kan je zelf zien. In den auto van
K. zijn belden daarheen gereden, zy Heten
den auto op den weg staan en gingen de
bosschen in, waar zy hebben staan luiste
ren. Toen getuige het eerete schot trof,
dacht hy, dat de persoon die gezocht**!
geschoten had. Hy hoorde echter f ij,
gen: Nu zullen wy eens afrekenen, bt
merkte toen, dat hy verkeerd gedacht had
en vluchtte. K. zond hem nog rwobT
schoten na en heeft hem aangegrepen. U
de worsteling, die ontstond, richtte K. d!
revolver op getuige'» hoofd, doch het
pen ketste.
's Nachts heeft de vrouw hem in het «u.
kenhuis bezocht. Zy heeft hem oaar onder
tranen vergiffenis gévraagd en bekend, da
er een verhouding met K. bestond,. Van
aanslag had zy echter niets geweten.
Getuige heeft een civiele vordering teg
K. ingesteld, om zich te wapenen teni
lasterlijke praatjes, welke familie van t
omtrent get. heeft uitgestrooid.
De verdediger drong er by de rechthui
op aan beklaagde aan een psychiatrie
onderzoek te doen onderwerpen.
Mevrouw D. Weef by haar bekenteaii
voor den rechtercommissaris afgelegd. Op
een vraag van den president, op wiens ini
tiatief de misdadige handelingen zijn ge-
pleegd, antwordde bekl.: op initatief nn
K. Van beiden is uitgegaan het idee, dat
bekl. van D. zou scheiden, en zy hadden
in verband hiermee het advies van een ad
vocaat ingewonnen. Zy hield niet maer
haar man en deze had haar ook wel
geslagen. De advocaat zei, dat ze t maar
moest probeeren, maar daar schynt ten
slotte niets van gekomen te zyn.
Op zekeren dag heeft K. haar een
naar zyn zeggen „zwaar vergif" ter hand
gesteld met de bedoeling, dat «ij-dat haat
man zou toedienen. Dit heeft j bekl. in de
W. C. geworpen. Spoedig daarna heeft K.
haar een staafje overhandigd in den vonn
van een potlood, met dezelfde bedoeling.
Bekl. heeft van deze stof eerst wat dooï
het voer van een kip gedaan, die daarna
een paar uur „stilgelegen" heeft, maar er
niet van dood is gegaan. Vervolgens heeft
bekl. een weinig van de stof K. had haar
ook hiervan gezegd dat het zwaar vergif
was op een voor D. bestemde boterham
gestrooid en daar een stukje kalfsvleesch
overheen gelegd. D. was met het brood
naar haar toegekomen, omdat het zoo
vreemd smaakte, en hy had gezegd: hap
jy er eens in. Bekl. had dat gedaan. Op
een vraag van den president antwoordde
bekl., dat zy het vergif met op D.'s boter
ham heeft gestrooid om hem te dooden,
maar alleen „om hem een beetje ziek te
maken."
Den volgenden dag heeft K. gezégd er
moet een eind aan komen.
Bekl. antwoordt nog ontkennend op de
vraag, of zy wel eens gezegd heeft, dat
het haar wel 10.000 waard zou zjjn, all
D. uit den weg werd geruimd.
Get. K. werd daarop gehoord, die erken
de beklaagde een staafje cyaankali heeft
gegeven en ook en revolver, met de b«-
doeling dat zy haar man zoou dooden. Toen
bekl. na 1 Januari haar man niet had dood
geschoten, heeft getuige gezegd: breng ie
my dan terug. Hy heeft toen den 3den Ja
nuari, zooals bekend, de revolver terugge
kregen; mevrouw D. heeft hem het wapen
door haar dienstmeisje laten brengen.
Op een vraag van den president: Ia bet
waar dat mevr. D. je gezegd heeft, dit ze
niet meer van je houden kon als je haar
man zou dooden? biyft getuige het ant
woord schuldig. De president wijst hem er
op, dat het toch zeer onwaarschijnlijk ie,
dat hy dit niet meer zou weten, maar bij
volhardt in zyn verklaring, dat hij het niet
meer weet.
Dr. Casparie, zenuwarts in Den Boich,
zegt den indruk te hebben, dat K. ook al»
getuige zeer onbetrouwbaar is. Getuige-
deskundige is van meening, dat mevr. D-
in deze zaak niet liegt; hij heeft dezen in
druk van stonde af aan gehad.
De verdediger Mr. E. van Zinnick Berg-
mann gaf een schets van het leven van
beklaagde.
Zy heeft weinig opleiding gehad en toen
zy 16 jaar was, moest zy, als oudste, geld
verdienen voor het gezin. Op 21-jarigen
leeftijd ontmoette zij D., die haar spoedig
trouwde. Het huwelyk was goed en de
vrouw stond haar man in alles trouw ter
zyde. Tot K. in haar leven kwam., K, die
altyd voorspoed had gehad, de baas «peel
de in een fabriek. Bekl. zag al spoedig te
gen dezen man op. Spr. vraagt, of het de
rechtbank niet getroffen heeft, dat zij, hier
ter terechtzitting telkens van „meneer K.
gesproken heeft.
Pleiter concludeert tot vrijspraak enjer-
zoekt de rechtbank, bekl. onmiddellijk
vrijheid te stellen. Haar man heeft h*»r
•ergiffenis geschonken en verkeert in twy-
fel over de vraag of hy zijn vrouw W«*
by zich zou kunnen nemen. De rechtte»
kan hem deze beslissing gemakkelijker na
ken, door haar in vryheid te stellen en »o-
doende te bewyzen dat zU bekL gelooft^
ter wille van haar dochter, voor wie
voordat zy K kende, altyd een goede «ne
der is geweest, vraagt pl. de
stelling van zyn cHënte.
De invrijheidstelling werd afgew®*®"
tegen beide beklaagden werd ge»***
jaar gevangenisstraf.
De uitspraak is bepaald op 6 Aprn.
ONDERWIJS.
De hoogleeraars benoeming te GroaiM*-
Men schryft aan de N. R- Crt:
Naar aanleiding van loopeodege**®^
als zou de benoeming van dr. W<
ders tot gewoon hoogleeraar in de
a Wt «ewwu uwjs»*- - yaS
te Groningen, niet
alle daarby betrokkenen zyn
nemen wy van welingelichte *Ö^e> v*
benoemde inderdaad niet op da voo
xiaau hjwv «y ---
curatoren voorkwam, en
adres van de theologische faculteit
curatoren. By de faculteit had de wenech
voorgezeten ter vervanging van den hoog
leeraar de Sopper iemand te vinden, die
zoowel de wysbegeerte in het algemeen als
de wijsbegeerte van den godsdienst volko
men zou beheerschen. De faculteit had
daartoe de aandacht gevestigd op een zeer
bekend geleerde, die, hoewél geen theoloog
wat vakopleiding betreft, practisch wysbe
geerte en theologie overziet. De minister
schynt nu het gebrek aan theologische vak
opleiding van dezen candidaat als beswaar
tegen een benoeming te hebben aangevoerd.
De faculteit had evenwel naast dezen ge
leerde nog een ander genoemd, wèl vak
theoloog en van wien evenzeer kan wor
den gezegd, dat hy theologie en philosophic
beide beheerscht. De minister heeft even
wel aan dezen candidaat blykbaar geen
aandacht geschonken. Dit wekt het vermoe
den, dat niet het gebrek aan theologische
vakopleiding van den eerstgenoemden can
didaat een benoeming volgens de voordracht
heeft verhinderd, maar andere, slechte te
gissen redenen. In dit verband is niet on-
belangryk te weten, dat eerstgenoemde can
didaat behoort tot de ethische, de ander
tot de vry zinnige richting. CXrratoren heb
ben, zoo luiden onze inlichtingen, van be
gin tot einde in volkomen overeenstemming
met de faculteit gehandeld.
Waar het niet de eerste maal is, dat deze
minister zich aan een theologische benoe
ming op eigen houtje waagt, moet er op
worden gewezen, hoezeer een dergelijke
willekeurige handelwijze den naam en het
karakter van het theologisch hooger on-
derwys schaadt. Naar buiten moet het wel
den indruk maken dat wetenschappelijke
overwegingen hier verre achterstaan bij
argumenten ontleend aan poütieke of gods
dienstige richting. Gevaarlyk i« dit in
hooge mate, waar niet alleen de theologie
maar een groot deel van het openbaar hoo
ger onderwijs door dit odium kan worden
getroffen. Immers algemeene wysbegeer
te, geschiedenis, psychologie, rechtsweten
schap om maar enkele te noemen zou
den door 'een wyze van benoeming als thans
heeft plaats gehad, ernstig in hun weten
schappelijk karakter kunnen worden aange
tast. Dat voor de vervulling van een uni-
versitairen leerstoel slechts de wetenschap
pelijke maatstaf behoort te gelden, moet in
ons land, dat zoo juist een Hooger Onder
wijscommissie onder voorzitterschap van
den heer Colijn ingesteld zag, blijkbaar tel
kens weer in herinnering worden gebracht.
STADSNIEUWS.
GOUDA, 24 Maart 1923.
Vergadering van de Centrale Commissie van
Overleg voor Werklieden-aangelegenheden
in de gemeente Gouda op Donderdag
8 Maart 1923, des namiddags te 27» uur.
Behalve de Wethouder-Voorzitter, de
heer Dr. A. C. A. Hoffman en de zitting
hebbende hoofden van takken van dienst of
hunne plaatsvervangers (de directie der
Gemeentelijke Lichtfabrieken was evenwel
niet vertegenwoordigd) zyn aanwezig de
vertegenwoordigers van de drie in de oom
missie opgenomen organisaties, n.1. de Ned.
Bond van Werklieden in Overheidsdienst,
de Ned. Chr. Bond von Personeel in Publie-
ken Dienst en de Ned. R.K. Bond van Over
heidspersoneel „St. Paulus".
De notulen der vorige vergadering wor
den ongewyzigd gearresteerd,
Mededeeling wordt gedaan:
le. van eenige mutatiën in de vertegen
woordiging van den Ned. Chr. Bond van
Personeel in Publieken Dienst;
2e. van de leden-opgaven der zitting
hebbende organisaties op 1 Januari j.l.;
3e. van het raadsbesluit tot aanvulling
van het Werklieden-reglement met de bepa
lingen inzake het buitengewoon verlof;
4e. van het raadsbesluit tot wyziging
van het salarisbealuit 1920 ten opzichte van
den leeftijdsgrens van volslagen werklieden.
De sub 3 en 4 genoemde raadsbesluiten
zyn genomen overeenkomstig de door de
commissie uitgebrachte adviezen.
Deze mededelingen worden voor kennis
geving aangenomen.
Door de organisaties wordt thans, na ge
pleegd overleg met den Havenmeester, een
dienstregeling voor het sluis- èn brugper-
soneel ingediend, waarby volledige overeen
stemming is bereikt en wordt voorgesteld
Burgemeester en Wethouders te advisee ren
dienovereenkomstig te besluiten, waartoe
wordt besloten.
Eén der organisaties dringt aan op af
schaffing van het z.g. kaaimuren boenen
door de sluisknechts, terwyi tevens bepleit
wordt een regeling te treffen waarby al
het personeel in aanmerking wordt gebracht
voor den dienst op Zon- en feestdagen, het-
zy voor het pontveer over den Turf singel-
gracht, hetzij voor de Haastrechteche terug
of de Jan Kattenbrug. Nadere overweging
door het Gemeentebestuur wordt toegezegd.
Eveneens komt ter sprake de onderschei-
dingsteekens voor den oudsten sluis- en
brugknecht en de dezen opgedragen taak
en gevolgen daarvan ten opzichte van het
werig personeel. Ook hieromtrent zal na-»
der in de vergadering van. het College van
Burgemeester en Wethouders worden ge
sproken.
Een andere organisatie vestigt de aan
dacht op een mechanische inrichting voor
het openen der sluisdeuren en vraagt daar
omtrent inlichtingen.
Uit de mededeelingen van den Gemeente-
Bouwmeester blijkt, dat de daaraan verbon
den kosten vry beiangryk zyn en niet op
wegen in verband met de weinige schut
tingen tegen het profyt hiervan te trek-
reglement in verband met het toekennen van
buitengewoon verlof aan werklieden-afge
vaardigden ter algemeene vergadering
hunner organisaties. De bedryfscommissies
hebben desgevraagd verklaard hiertegen
geene bezwaren te hebben, mits de belangen
van den dienst hierdoor nimmer in het ge
drang komen. Burgemeester en Wethouders
kunnen zich ook met een dergelyke regeling
vereenigen. In geen geval mag deze even
wel extra kosten voor de gemeente mede
brengen en dient deze conform de bespre
kingen in deze commissie (December-verga
dering j.l.) beperkt worden tot een maximum
van 2 afgevaardigden per organisatie en
een maximum van vijf dagen per jaar. Hoe
wel" het op prys ges-teld zal worden, dat een
en ander nimmer gepaard zal gaan met
loonderving vjior deze werklieden-afge
vaardigden, blyken tenslotte alle organisa
ties rich met een invoering by wyze van
proef te kunnen vereenigen en wordt be
sloten in dien geest aan Burgemeester en
Wethouders te adviseeren.
Ten opzichte van een verzoek van Bur
gemeester en V\'ethcuders te willen advisee
ren inzake de invoering van een 48-urige
werkweek in de vorige vergadering aan
gehouden in verband met door de hoofden
van takken van dienst uit te brengen advie
zen, die thans worden overgelegd wordt
algemeen opgemerkt, dat men hiervoor den
tyd nog niet gekomen acht, te meer waar
t zekerheid inzake veiligheidstelling der
salarissen en loonen kan worden gegeven.
Algemeen acht men het wen schel (jk een de
finitieve beslissing aan te houden tot de vol
gende vergadering en Burgemeester en
Wethouders uit te noodigen uitvoerig de
financieele motieven die hiertoe eventueel
zouden dringen, aan de Commissie uiteen te
zetten, opdat met kennis van zaken een en
ander ernstig zal kunnen worden 'overwo
gen.
By de rondvraag worden eenige inlichtin
gen gevraagd omtrent uitkeering van zie-
kenkengeld aan een tydelijk werkman
waaro/er in ue volgende vergader! i-f inlich
tingen dojr den Gcmeente-B iwmeejter
zullen worden veritrekt het ontslag van
een tuiajangpi in verband met het >vei-
schryden vin ien jcngmaatjesle* furd en
werde.i amoele besprekingen gevoïH inzak2
de posi'Je van ie htofden van takken van
dienst in de Commissies voor Georgani
seerd Ovuieg.
Burgerlijke Stand.
GEBOREN: 21 Maart 1923: Gerritje Cor
nelia, d. v. A. Kol en W. C. van Kersbergen,
Heerenstraat 47; Hendrina, d. v. J. L. Jas
pers en D. A. Bruystens, Bockenbergstraat
93; Elizabeth Maria, d. v. P. Jaspers en G.
J. Kok, Spieringstraat 14; 22 Maart 1923:
Gerritje Margaretha, d. v. P* J. Lafeber en
W. J. P. van Vliet, Crabethstraat 62.
ONDERTROUWD: 22 Maart 1923: S. J.
Spek en W. van Reenen; M. J* van Vliet en
C. A. Zwambach; L. P. Brink en J. C.
Oomens; G. Teekens en H. A. Pronk; J. C.
Koole en M. M. Nonner.
OVERLEDEN: 21 Maart 1923: Cornelis
Laurier, 4 jaar. Cornelis Pieter Luynenburg,
24 jaar. 22 Maart 1923: Margaretha Corne
lia van Goch, gehuwd met H. J. van der
Wouden, 45 jaar.
Zie verder Stadsnieuws 2e blad.
•en
Goedgevonden wordt te dezen opzichte
afwachtende houding aan te nemen.
Burgemeester en Wethouders verzoeken
advies inzake wijziging van het werklieden-
KERKNIEUWS.
Het hoofdbestuur der Vereeniging van
vryz. Hervormden in Nederland richt in het
Weekblad voor de Vry zinnig Hervormden
een manifest tot de vrijzinnige leden der
Ned.Herv. Kerk, waarvan de slotsom luidt:
„Indien gy naar ons luisteren wilt, blyft dan
in de Kerk, betaalt de gelden, die op wettige
wyze u zyn opgelegd, Kerkvoogden hebben
nu eenmaal het recht dit te doen. Bedenkt
daarby hoe dikwyis wy allen uitgaven doen,
die nutteloos zijn, maar de kerkelyke belas
ting natuurlijk en noodig is om wat ver
leden gaf in stand te houden en voor het
nageslacht te bewaren, en ook tegenover de
Roomsch-Katholieke Kerk te handhaven.
Beproeft langs den weg van minnelyke
schikking van de kerkelyke administratie
vergoed te krygen, wat gij nu bovendien
nog offeren moet voor godsdienstprediking
en godsdienstonderwijs overeenkomstig uw
eigen beginselen, gy vraagt dan niets on
billijks, maar iets waarop gij zedeiyk recht
hebt, doch voor alles, blijft in de kerk.
Blyft in de Kerk, want in die Kerk hebt
gy een grootsche taak, een zendingstaak te
vervullen, en wel deze, dat gij daarin getuigt
van het geloof in vryzinnigen geest, getuigt
en bewijst, hoe dit geloof verstand en hart
beide bevredigt, dat aan dit geloof de toe
komst moet zyn."
ADVERTENTIEN.
DIRECTEUR der GEMEENTEWERKEN
te SCHIEDAM is voornemens san te be
steden
benoodigd van 1 April 1923 tot 1 April
1924. Benoodigde hoeveelheid 8 10.000
M3. Prijsopgaaf wordt ingewacht vóór of
op 27 Maart. Inlichtingen tijn te bekomen
Bureau Gem. Werken, Korte Haven te
Schiedam. 786 20
rruve huid.Gesprongei>K
handen .Springende lippenj
In groote
verscheidenheid
tegen de laagste prijzen
vindt U bij ons.
Beleefd aanbevelend, 822 10
D. NEGRIJN
Blt.mlit - Brut Flor iwog 7.
voor
Vt -
Wendt U dan tot
M>1 N
Rijwielen en Motoren
Doeleitraat 12, Tel. 612.
Als*m*«ri« Cnntrale
Kantoor Turfmarkt tao.
Door een rekening te openen by de Middenstandsbank in Uwe
woonplaats stelt gij U in de gelegenheid koeteloos bedragen
over te maken naar alle plaatsen in Nederland.
De gezamenlijke saldi der rekeningen worden via de Midden-
standsbanken uitsluitend ten bate van den Middenstand aan
gewend.
Middenstanders sluit U aaneen. Laat Uwe giro's loepen over
den Giro-dienst der Middenstandsbanken.
Vraagt inlichtingen bij de Mvddenatandebank in Uwe woon
plaats. 78160
25 I. I. ,i