IDA
Blad.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
I
Een voorstel der Duitsche Regeering,
Verklaringen van Minister Rosenberg. De toestand in het Rijn- en
Roergebied. De Oostersche quaestie. Overeenstemming der
geallieerden.
Woensdag 28 Maart 1923
■o. I5I9B
ijgbaar
an
jst
GOUDA.
ZOON
6I« Jaargang
WERKERK OUDERKERK., OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN,
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
WERKERK OUDERKERK., OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
GOEDE VRIJDAG.
Milt iwr Ronschenbandsn gebouwd
in uitgevoerd
4.
VERSPREIDE
V r
HOOFDSTUK V.
In den Schoot der Familie.
onder.
t het origi-
IJN
1
(Wordt vervolgd).
1
GOUDA.
liepen,
ek|es-
S!EBSHSHSBBeSHSHHMH
»*dt enorm
vat de me-
odzakelyke
am en het
681 70
RK
:n,
IT-
ÏN.
IIUITSCHLAN J
Honden te Berlijn.
De houders van honden te Berlijn z|jn op
hun achtersten zolder over de hooge belas
ting op hun huisvrienden. Die bedraagt nu
al 12.000 Mark en zal eerlang worden ver
hoogd tot 20.000 Mark. Bovendien zijn ze
boos over de wijze waarop de politie hon
den opvangt. De besten worden gelasscerd
en stikken meermalen bij de pogingen, die
ze doen om los te komen.
Zaterdag is een zeer druk bezochte ver
gadering van hondenliefhebbers gehouden,
waar een staking van beuling van honden
belasting is overwogen. Of het er van ui
komen is nog onzeker.
Wer klooien relletjes te Dresden.
Naar uit Dresden wordt gemeld, hebben
daar gisteren groote werklooaenbetoogin-
gen plaats gehad. Gistermiddag kwam het
tot excessen, doordat de betoogers in* de to-
vensmiddelenzaken de artikelen zonder be
taling wenschten mede te nemen. Nabij het
hoofdbureau van politic ontstond een bot
sing met de politie, die met gummistokken
op de menigte insloeg.
De politie heeft alle betoogingen verbo
den.
v wkxaawa vjvuuiinnn, iinnu x xvxu«jxx x xvxvfk/xvxzxvxuv<xx x oxvhmsvax xmixkjx:
i soL~~
'óór de plaatsing
GOUDSCHE COURANT.
ker^^ neev’^en zal de dag eenmaal ze-
De Oenestet.
bij. En waarschijnlijk ga ik naar huis met
den trein van kwart over zee. Indien je
niet aan het station bent, dan begrijp ik
het volkomen."
Pat was merkbaar opgelucht. Edith stond
bij de tafel met dezelfde kalme onbevan
genheid, waarmee zij tot nu toe alles had
opgenomen. Zij liep met Alison naar de
gang en opende de deur en daar .bleven zij
een oogenblik staan, in het flauwe, bijna
schemerachtige licht
„Lieve", zei Alison, met een hapering in
haar stem, „het doet mij zeer leed voor u.
Ik ben geen vrouw, die over veel woorden
beschikt, maar ik hoop... ik hoop, dat wij
elkaar zullen begrypen. Ik zal mijn best
doen.”
Edith Brooke had er geen idee van, wat
deze paar zeer gewone woorden kostten. Zij
aanvaardde ze als iets, waar zij recht pp
had. Maar toen zy op het punt stonden af
scheid te nemen, scheen de sluier van haar
oogen weg te trekken een siddering
gleed over haar gelaat.
,Jk haat het leven, het is wreed en vol
onnoodige smart", zei zij; „ik'heb «oo’n ge
voel, alsof ik u pyn heb gedaan.”
„Neen, neen”, zéi Alison aangedaan, „het
zal wel goed gaan heel goed.”
Edith scheen uit de hoogte van haar ge
nade neer te dalen, toen zij haar, aanstaan
de zuster op de wang kuste, maar toe Ali
son op de trap stond, voelde zü. dat die
wang vochtig was.
lo. Wat heeft Duitschland tot dusver op-
gebracht?
2o. Wat kan en moet Duitschland billij
kerwijze nog verder leveren?
8o. Op welke wijze kunnen deze leveringen
tot stand worden gebracht?
Indien deze of een dergelijke weg wordt
begaan, is de Rijksregeering bereid met de
internationale kapitaalmarkt over een lee-
ning te onderhandelen en elke door het lee-
ningsconsortium noodig geoordeelde waar
borg te geven. De opbrengst zou onmiddel
lijk aan Frankrijk of de geallieerden in con
tanten worden overgedragen.
De Duitsche regeering zou door doeltref
fende maatregelen, ook in wettel ijken vorm,
zorg dragen,* dat de .Duitsche economische
kringen hun krachten in dienst stelden van
den Duitschen schadevergoedingsplicht, te-
niggebracht tot zulk een omvang, dat deze
kan worden vervuld.
D® Duitsche regeering heeft de voor-
naamste by het lot van Europa geïnteres
seerde, doch niet onmiddellijk by het Roer-
conflict betrokken mogendheden met dit
besluit in kennis gesteld, zonder evenwel
voorstellen te doen of wenschen uït te
spreken. Tevens heeft zjj daarbij gewezen
op de moeilijkheden van het probleem, daar
men van Duitsche zijde waarborgen wenscht,
dat de buiten het verdrag van Versailles om
bezette gebieden ontruimd worden en in
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
por kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per port per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 9—6 uur.; Administratie Tel. Int. 82:
Radactie Tel. 545.
De Minister van Buitenlandsche Zaken,
von Rosenberg heeft gisteren in plaats van
den nog steeds ongestelden Dr. Cuno het
woord gevoerd en een uitvoerige verklaring
af gelegd.
Minister von Rosenberg bdgon met aan te
toonen, dat de Duitsche vertegenwordigers
te Parijs bij de in Januari gehouden confe
rentie gemachtigd waren het Duitsche scha-
devergoedingsaanbod schriftelijk in te die
nen, het mondeling toe te lichten en het,
ingeval dit laatste niet zou worden toege
staan, alleen langs schrifteljjken weg over
te brengen.
De minister yerklaarde verder, dat de
Duitsche regeering den door den Amerikaan-
schen staatssecretaris Hughey op 29 Dec.
1922 te Newhaven aangegeven weg bruik
baar achtte.
De door staatssecretaris Huges voorge
stelde internationale commissie van des
kundigen, waaraan Duitschland en Frank
rijk met volkomen gelijkgerechtigdheid
zouden deelnemen, moest naar het oordeel
der Duitsche regeering zoo spoedig mogelijk
bijeenkomen en de volgende vragen beant
woorden:
»n mede
-wordeL 1 rU_
worden ingezonden door turfbehenkomst van soliede boekhan-
- «rk'moeten daags vóór
pnltne verzekerd te zijn.
in civiele rechtzaken beloofd wordt, Is steeds
gebonden aan „mits de publieke veiligheid
er niet door bedreigd wordt” en dergelijk
moois, zoodat het ten slotte practisch neer
zal komen op het overleveren in Turkije
van de vreemdelingen aan den Turkschen
rechter (te Konstantinopel en Smyrna on
der een controle, elders hoelemaal er ton
der), sooals wij zulks in Mexico, Portu
gal, alle andere Balkanstaten, Rusland enz.
enz. ook kennen en een paar aardig be
taalde sinecures voor enkele neutrale rechts
kundigende boorden van den Bosporus
behooren tot het mooiste en gezondste ver
blijf in de woreld, vooral zomers!
Zoo komen er ook gedurende vjjf jaren
nog drie Kurteeesche medici als „Raadge
vers van de Sanitaire Administratie der
Grenzen”, in plaats van de opgeheven „Con-
seil de Santé”, voor wie goed betaalde en
een minimum uitvoer wier goed betaalde
Barrére zoo energiek te Lausanne op de
bres stond.
Officieel verluidt een telegram uit Lan
den dat de Geallieerden volkomen tot over
eenstemming gekomen zjjn over alle punten
der Turksche vredesvoorwaarden, onder
voorbehoud van de goedkeuring der respec
tieve regeeringen.
Men verwacht de ratificatie van het ont
werp antwoord op Ismet Pasja’s nota bin
nen de 48 uren. Daarna zal oen gelijklui
dende nota aan de regeering van Angora
worden gezonden, door de Eng^^cbe, Fran-
sche, Italiaansch en Japansche dfegsering.
In het geheele nieuwe bezette gebied is
de „Schupo" ontbonden en worden de amb
tenaren en beambten dezer politie uitge
wezen.
Toen Tibbie Fleming voor hot oerrt in
Birtley kwam, vervulde haar diep mede
lijden met den toestand, dien s|j aantrof
in de woningen van «enige do» arme pa
tiënten van haar broer. Zjj had zelfs met
al de goedhartige vindingrijkheid van haar
aard, pogingen aangewend om te beproe
ven het verkeerde te veranderen en te ver
beteren, maar na een poosje zag zjj in, dat
een kleine vrouw, hoe goed z|j het ook be
doelde, den strjjd niet kon aanbinden met
machten, zoo groot als die welke het lot
van Birtley regeerden.
Maar Tibbie leed er in alle stilte nog
altjjd onder. Hoewel een minder veel-
cischend en ervaren huishoudster dan AU-
son, was z|j menschelijker en door haar
sympathie liep een fijnere draad.
De uiterlyke schyn der dingen misleid
de haar niet; sjj was «Hpn wat
onder de oppervlakte vf^jtergen lag. De
vrouwen, die haar aanvgflltélyk als sen in-
dringster beschouwden en wier achter
docht in haar slecht» een nieuwen vorm
van spionnage of di»trict»-in*pectie seg,
gingen spoedig de kleine, keurige zuster
van den dokter liefhebben en heetten haar
welkom, als zij verscheen. Niemand wirt
beter dan Guy Fleming self, hoe «eer haar
optreden zijn positie In de plaats ten goe
de was gekomen.
Dc „GOUDSCHE COURANT" ui
VRIJDAG 30 MAART nIM ver
schijnen
kantoor bezet. In het douanebureau namen
de Franschen voor vier millioen aan post
zegels en c.a. 400.000 marken in beslag.
De groote activiteit der communisten in
hot Roergebied schijnt toch meer suoces te
hebben dan aanvankelijk werd verondersteld.
In Dusseldorff heerscht toenemende wer
keloosheid, evenals vele andere ondernemin
gen zullen de „KabelWërke" van Duisburg
een groote draadfahriek, die «enige duizen
den arbeiders in dienst heeft, hun perso
neel bij toerbeurt ontslaan.
In Munster veroordeelde de Krijgsraad
den drukkerspatroon Daube wegens het
drukken van bladen voor de Duitschers, tot
vyf jaar gevangenisstraf en 10 millioen
mark boete en zyn broeder, die als zetter
bij hem werkte, tot twee jaar en vjjf mil
lioen mark.
Een beambte der Schupo, die niet op tjjd
was vertrokken en een valschen pas had,
werd tot drie jaar gevangenisstraf en vjjf
millioen mark boete veroordeeld.
Verder werden veroordeeld: een arbeider,
die Duitsche vlugschriften had aangeplakt
tot twee jaar en vyf millioen; een mijnwer
ker, die op een patrouille zou hebben ge
schoten, wegenH het onbevoegd dragen van
wapenen, vyf jkar gevangenisstraf; een
kasbeambte uit Brakel. tot een maand ge
vangenisstraf enAwee mttlioen mark hoete;
een burger uit JSodingen wegens het aan
plakken van biljetten tot zeven maanden en
een millioeff'mark en daar hy geen pas had
tot nog een maand gevangenisstraf.
De pauselijke afgezant voor het Roerge
bied, mgrj Testa, heeft onmiddellyk na zyn
aankomst te Keulen den kardinaal-aarts
bisschop yan Keulen, dr. Schulte, een be
zoek gebracht en hem zjjn geloofsbrieven
overhandigd. In den loop van den dag legde
hy gisteren verder bezoeken af bjj den op
perbevelhebber der Britsche troepen, den
eerste-burgemeester van Keulen, den regee-
ringspresident en de Engelsche en Fransche
civiele gedelegeerden in Keulen. In de eerst-
.koipende dagen zal mgr. Testa zich naar het
Roergebied begeven.
De bladen melden, dat kardinaal Schulte
de aartsbisschop van Keulen, zich naar Ro
me zal begeven om den Paus te bezoekep.
FELHLLETOU.
Uit het Gnpluh van DAVID LYALL
i P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
(Nedruk veeboden.) J-
15
„Suiker, juffrouw Fleming, en melk?
«oom is jets, dat hi Glasgow niet binnen
het bereik van geringe beurzen valt. Het
"PÜt m|j, dat ik vandaag geen gebak heb.
ben niet uit geweest.”
Alison «ei, jdat het er niets toe deed en
hëgon haar handschoenen uit te trekken
dc kleine verversching te gebruiken.
Toen wierp Patrick zich in de bres, en be
ton jjserig te spreken over de meest beu-
«lachtjge onderwerpen.
Het was duidelijk, da't hy niet minder
Alison de spanning voelde. Edith was
de eenige van het trio, die zichzelf vol
komen meester was.
Toen z(j haar thee had gedronken en een
"‘ftdwich had gebruikt, stond Alison plot
seling op.
Jndien u het goed vindt, juffrouw Broo-
dan ga ik nu een bezoek brengen. Gjj
MMen zult natuurlijk wel wat met elkaar
bespreken hebben. Ik ga mevrouw Gour-
opzoeken. Pat. Zjj woont hier he«l dicht
De sintelheuvels van Birtley verhoogen
*op een vochtigen dag de somberheid tan
een landschap, dat de aandacht trekt door
zyn groote leeljjkheid. Zy verheffen zich
schérp, de kleine, kegelvqrmige verhoogin-
gen, ujt de vlakke Aarde en door de op
stapeling gedurende jaren hebben zy eeft
aanmerkelijke hoogte bereikt. De buitenste
heuvels, waaraan gedurende jaren geen
nieuwe afval is toegevoegd, hebben du een
vriendelijke bedekking van groen gekre
gen in hoofdzaak onkruid, daar eerlyk
gras zoo’n bed innig veracht, maar op den
binnenland, vlak bjj de putten en fabrieken
heerscht de afschuwelijkste verlatenheid. In
het maanlicht en op mistige dagen zien de
sintelhoopen sombere vormen, die geen
verwantschap hebben met de omringde
vlakte er uit als Titanen in slagorde»ge
bracht voor het gevecht
Birtley is het begin van het Zwarte Land,
het ligt Op de grens van de groene paden
en vrije akkers, die een van de mooiste
lommerrijke landschappen van Engeland
vormen. Maar de kleine stad, een naar
stige, dichtbevolkte bijenkorf van arbeid en
verdriet, doorweven met vee! eenvoudige
vreugden, heeft weinig, dat haar uiterljjk
schoon verhoogt.
Op haar lange, rechte hoofdstraat, vol
goedkoope winkels en kleine huizen, met
zonderlinge tuinen en slordige erven er
achter, komen een groot aantal stagen uit,
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda «n omstreken (b«hoor«nde tot den beaorgkring):
15 regels ƒ1.80, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den besorgkring:
15 regels ƒ1.55, elke regel meer ƒ0.80. Advertentiën in het Zaterdagnununer 20
bijslag op den pr|js. Liefdadigheids-ad verten tien de helft van den pr|js.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN1—4 regels ƒ2.05, elke regel mwr ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mede deel ingen b|j contract tot zeer geredueeer-
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door turfbehenkomst van
dolaren, Advertentiebureaux en onze Agenten
aan het Bureau zjjn ingekomen, teneinde van op:
De Turksche tegenvoorstellen «yn thans
in een lijvig boekwerk verschenen en de
bewoond door de nijvere bewolking. Da
huizen staan rug aan rug, alle gelyk als
erwten in een peul, elk achterplaatsje als
met een schietlood afgemeten en het uit
zicht vanaf de helling van de Highstreet
is verbijsterend van p|jnlyke gelijkvormig
heid.
Het betere gedeelte der stad, daar waar
de welgestelde handelslieden hun woon
plaatsen hebben gebouwd, ligt op de hel
ling, van Lawford HiH, een geringe ver-
hooging in het oosten der stad, die men
langzaam stijgende vanaf de High Street
bereikt Deze voorstad i» er niet op veibe-
terd, sinds ze doorsneden wordt door tram
lijnen, waarvan er een naar de aardige,
kleine stad Baitridge, op ongeveer vier
mijlen afstand voert.
Het is een aangenaam ritje op een ko-
meravond, dat zich zeer verheugt in de
waArdeéring der arbeidersbevolking van
Birtley,, ofschoon in mindere mate in die
van de bewoners van Baibridge. De voor
naamste industrie is de productie van kool
en Ijzer; de laatste heeft de overhand. Die
is verantwoordelijk voor de meeste der
naast elkaar staande schoorsteenen, die
de lucht vervullen met dikke dampen en
voor den somberen gloed na het invallen
der dusternis; maar de plaatoen, waar de
nijverheid het meeste onheil sticht, z|jn de
woningen der armen, waar door de vrou
wen en kinderen werk voor de spUkerfa-
brieken wordt verricht, tot groot nadeel
van de huiselijke gezelligheid en de gewond
heid der kinderen.
het Rijnland een met dat verdrag in over
eenstemming zijnde toestand wordt hersteld.
Minister Rosenberg zeide, dat de Regee
ring zich niet kan voorstellen, dat eenig
forum van deskundigen over het werkelijke
prestatievermogen van Duitschland uit zal
spreken. De Duitsche regeering acht het ón
mogelijk, dat het Duitsche volk zyn eenig
wapen, het lydelyk verzet, uit de hand legt,
zonder dat ook de tegenstander zich op de
linie van het status quo terugtrekt.
Ten aanzien van de door Frankryk op
den voorgrond geschoven quaestie Van de
politieke veiligheid wees de minister op de
Duitsche voorstellen van het Rynlandpakt
en op de den vrede waarborgende overeen
komsten, die langs den weg der wederkee-
righeid tot stand kunnen komen.
In de commissie van den Rijksdag voer
den in de besprekingen die volgden op de
rede van von Rosenberg nog het woord:
MuellerFranken (soc.), Spahn (Centrum),
Helfferich (Duitsch-nationaal), Stresemann
(Duitsche Volkspartij), Gothein (demokr.),
Kuenen (comm.) en Breitscheid (soc.). De
commissie was eenstemmig in het afwijzen
van de door de Franschen geëischte capi
tulatie en in de overtuiging, dat het nood-
zakelyk is het lydelyk verzet door te zetten,
met het doel om hierdoor en door interna
tionale overeenkomsten de bevryding van
de Roer van de huidige onrechtmatige be
zetting tot stand te brengen.
De toestand in het R|jn- en Roergebied
blyft vooral in Bothum zeer gespannen.
De Fransche civiele commandant van
Bochum heeft den zakenlieden aldaar, die
sedert vier weken als protest tegen de re-
quisities der Franschen hun winkels gesloteri
hadden, thans den eisch gesteld, uiterly’k
op 1 April de zaken weer te openen, daar de
Franschen anders den verkoop zelf ter hand
■uilen nemen en de zakenlieden tot gevan
genisstraf van ten minste een jaar zullen
veroordeelen.
De organisaties der winkeliers beraad
slagen thans over de aan te nemen houding.
De Kamer van Koophandel te Bochum
werd door de Franschen bezet. Uit Dort
mund wordt gemeld, dat daar gisterenmor
gen opnieuw Fransche troepen zyn versche
nen om jacht op nationalistische leiders te
maken.
Verschillende arrestaties werden verricht,
waaronder van den leider van den bond van
nationaalgezinde soldaten én van een tand
arts. By beiden zouden de Franschen be
zwarend materiaal hebben gevonden. Behal
ve het raadhuis werden het station, het post
kantoor, het douanebureau en het haven-
Hbld.-medwerker, de heer N|jpels, vertelt
daarvan o.a. het volgende:
Het heele Dardanellen-verdrag is zonder
eenige opmerking aanvaard. Over Mosoel
zal de Volkenbond moeten arbitreeren, in
dien Engeland en Turkije het niet binnen
een jaar na vredessluiting eens mochten
worden. De graven der Engelschen en
Australüfae op Gallipoli, waarover te Lau
sanne zooveel te doen was, blijven Engelsch
bezit onder acht restricties, n.l. lo. dat de
terreinen niet voor militaire of commer-
cieele doeleinden zullen benut worden 2o.
Turkije recht van inspectie beho^t, 3o. er
slechts één bewaker per kerkhof zal zijn,
4o. er geen verdere woonplaatsen in ge
bouwd worden als strikt noodxakel|jk voor
deze bewakers, 5o. geen kaden of andere
ontschepingsgelegenheden aangelegd wor
den, 6o. de communicaties van zee uit slechts
via de Oostkust van Gallipolie (de zeeëng-
tenkant) plaats vinden, 7o. de bezoekers
steeds ongewapend zullen zjjn, 8o. elke
groep bezoekers van meer dan 150 perso
nen een maand van te voren aangekondigd
worden aan de Turksche autoriteiten.
Zooals men ziet, allemaal voorzorgsmaat
regelen tegen den te Lausanne reeds duide
lijk uitgesproken angst, dat de Engelschen,
die daar reeds eens landden, deze kerk-
hovenstreek voor een volgende landing zou
den gebruiken of voorbereiden.
Het Turksche wantrouwen tegen de geal
lieerden in het algemeen blijkt ook wel sterk
uit een geheel nieuw artikel, dat de Groote
Nationale Vergadering gemaakt heeft: dat
de ontruiming van Konstantinopel en d»
verdere door de geallieerden bezette dealen
van Turkye onmiddellyk moet geschieden,
nadat Angora het vredesverdrag geratafi-
ceerd heeft, zonder dat men wacht op de
ratificatie aan andere z|jde. De Turken
vreezen n.l., dat een der geallieerden, die
lust mocht hebben nog wat in Konstantino
pel te blyven, deswege die ratificatie op de
lange baan zou schuiven!
Alle artikelen van het ontwerp-verdrag
der geallieerden zijn zoo omgewerkt, dat er
geen spoor van capitulaties of van een spe
ciaal regime overblyft, doch dat er slechts
wederkeeringheidsverdragen zullen z|jn tus-
schen Turkije en de geallieerden, op voet
van gelijkheid en overeenkomstig de inter
nationale gebruiken tusschen vrye volkeren.
Turkije eischt byv. het recht van toela
ting of weigering van immigratie, en be
houdt zich het recht voor om takken van
handel, beroep, nijverheid of ontginning voor
de eigen onderdaken te reserveeren.
De bestaande Fransche, Engelsche en Ita-
liaansche school- en hospitaalstichtingen
mogen blijven werken, zoolang ze zich van
elke politieke actie onthouden, en zullen fis
caal met de soortgelijke Turksche instellin
gen gelyk behandeld worden.
Wat er verder over voorloopige invrij-
heidsstelling tegen borgstelling «n arbitrage
