JE ADRES"
"HEBBEN
w
Statenverkiezing Kieskring Gouda.
Heeren Mode-Artikelen
C. A. B. BANTZINGER
Een perceel VEELUI
297"
LIJST 22,
RHEUMATI1K
Aromatische Staal
Glqria Tonic
BEHANGSELPAPIEREN
Adverteert in dit Blad.
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 7 APRIL 1923 - TWEEDE BLAD.
Openbare Verkooping.
te Capelle a.d. IJssel,
Kina da Vrl|
Kina Laroche
Sangulnoi
ALGONDA DAMASO
Goudsche Voorschotbank
Hypotheken en Credieten
SPROETEfr
lto«>W')^,rtSPRt/rOLl
ANTON COOPS
EET STEEDS VERDEER ,S
GELDERSCH ROGGEBROOD
De nieuwe Mantel
Het nieuwe Costuum
fttémt No. 1 van deze lijst, tenzij gij de voorkeur geeft
aan een der andere candidaten; elke stem heeft waarde voor de lijst.
Vraagt onze nieuwe staalcollectia
J. DEKKER, Groeneweg 77.
Grootste keuze Binders,
Strikjes Sokken Overhemden - Boorden.
De nieuwe Lente.
Notaris J. L. MEYER te Rotterdam is
«oornemens op WOENSDAG 18 APRIL
1823 bij opbod en op WOENSDAG
25 APRIL 1923 hij afslag, telkens v.m,
11 uur, in het Café „den Burg" aan de
Korte Kade 159 te Rotterdam, in het open
baar verkoopen:
m-t de daarop aanwezige OP
S T ALLEN, aan den Hoofdweg No. 28
Prins Alexanderpolder, Kad. Sectie
A No. 28t>8
groot 1-96-20 H.A.
Hot perceel wordt, met tenietdoening der
niat geldige verhuring, geleverd vrij van
huur.
Grondbelasting 13.14.
Polderlasten 1922 (Prins Alexander)
25.— per H.A.
Polderlasten 1922 (Schieland 8.per
H.A.
Aanvaarding b(j betaling der kooppen
ningen op 1 Juni 1923.
Inlichtingen te verkregen ten kantore
van genoemden notaris, Oppert 165, Rot
terdam. 923 43
Verkrijgbaar bij 684 10
S. H. VAN LOON
DROGISTERIJ -t. MARKT 6.
Dames en Heeren, waarom wordt
Helderziend Medium, het meest bezocht,
omdat het succes verzekerd is. Niemand
in Naderland, die helderder ziet dan zij.
Komt allen vol vertrouwen tot mij, ik geef
U raad, in alle zaken, ook per brief, met
datum van geboorte en 60 cent aan post
zegels,-voor antwoord, maar let vooral op
het juiste adres, DELFTSCHEVAART 46,
Hoek St. Jacobssjraat, ROTTERDAM.
Ook uw adres voor alle Hygiënische ar
tikelen en patentgeneesmiddelen.
Dagelijks te spreken, ook Zondags.
BIJ
4SPOT>-CrttQf5^M|^^DQOQi5TD1
0,95 ✓2.25 ShfrO
Verkrijgbaar te Gouda by ANTON
COOPS, Wydstraat.
Waarschuwing. Koopt geen Pain-Expel-
ler met Duitsche prijzen en verpakking
Volksmaubalmigazlln
Korts Nóodgodstaag 10
VOOR
IVORA PLATEEL
y, 060 9
BLEEKERSSINGEL 29,
geeft credieten vanaf 50.
ALGEMEEN ASSURANTIEKANTOOR.
673 40
^iomcn vroeg in Evoor/aar\
btj alle drogiaia, <M
by
OROUIST - W1JÜSTRAAT 31.
960 10
MERK C. V.
HO'IT. BROOD-, BESCHUIT-,
KOEK- EN BANKETBAKKERIJ.
'0 KAAM 96—98.
Het Universeels
middel tegen
Rhaumathiak,
Spit en Jicht
k J 2.50 per doos.
OVERAL VERKRIJGBAAR.
6*7 IS
UCCES
JAPONNEN
van 1?° tot 36?°
MANTELS
aan 4?' tot 39"
BLOUSES
w» 7&.ct tot 14!"
BRENNINKMEYER
zware wolgabardine, In de
taille overbloezend, gesp-
sluiting^half met zijde ge
voerd 75
prima wQlgabardiae, Jumper
model, strakke kend en kraag
smaakvol mei zijde én
zuiver wol ten gabardine
nieewate modfl, het gebee
meC gekleurde Terk'aéhc
!)lliktrt)ve,- .^JJO
slechts
alléén gebouw.Keizershof
Nieuwendiik 194-196
SpuiotreeO-
Wogenetreat
De Adelaar
Heerestraat ÖO
Hoogstraat
hoak viaduct
Nieuwestod 90
Oostgrdijk
is niet alleen het bewijs van de buitengewond
prijswaardigheid der aangeboden goederen,
maar tevens dat dit tot steeds grootere kringen
van het publiek doordringt.
Te Utrecht waren de prijzen alleen reeds
door het feit, dat wij ons daar zouden vestigen,
door de concurrenten belangrijk verlaagd en
toch was het publiek stom van verbazing
toan het onze collectie zag tegen zulke lage
prijzen aio het elders nooit gezieir had.
En zeer terecht werd door het publiek
opgemerkt:
„dit zijn geen speciale lage prijzen alleen
wegens de opening, maar het is van afge-
meene bekendheid, dat C. A A. in al haar
zaken steeds zóó scherp concurreert"
Ieder, die nadenkt, moet tot de conclusie
komen, dat eene onderneming als de onze met
haar geweldigen onjzef in binnen- en buitenland,
door veel voordeeligef inkoop en lagere winst-
berekening het publiek belangrijkgoedkooper
kan bedienen dan wié ook.
Elke dame hééft steeds tot haar ge
noegen geconstateerd, dat zij voordeellger
bij ons gekocht had, dan haar kennissen
elders.
COSTUMES
van 7."° tot 45?°
KINDERMANTELS
van 2?° tot 197"
ROKKEN
van 1?° tot 12!°
De PROVINCIALE K1ESVEREENIGING van dén
Vri|heldsbond vbor den Kieskring Gouda noodigt alle
kiesgerechtigde mannén en vrduwen uit op Woensdag
11 April 1983 voor de Staten van Zuid-Holland hun stem
uit te brengen op ién der candidaten van dan
Vrl|haldsbond,
die de volgende namen bevat
1. Dr. T. Beekenkamp, Arts te Gouderak (aftredend lid)
J. Beijen, Kaashandelaar te Bodegraven
A. J. IJsselstijn Azn., Wethouder van Gouda
J. H. van Straaten van Nes, Boomkweeker te Boskoop
C. Broere Jzn., Kaashandelaar te Lekkerkerk
J. G. J. C. Nieuwenhuis, Ingenieur bij de Ned. Spoorwegen
F. A- Minkema, Notaris te Woerden
W. J. den Hertog. rustend Landbouwer te Alfpn a. d. Rijn
J. de Groot Jacz., Landbouwer te Berkenwoude
M. Heering-Brouwer, te Voorburg
HET BESTUUR.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
van de goedkoopste tot de allerbeste
soorten en allernieuwste DESSINS.
Aanbevelend, 996 40
BEHANOERIJ, STOFFEERDERIJ, BEDDEN- EN MATRASSENMAKER!)
OQMM.KT» WOMINOUmiQHTieq.
Koopt men 't goedkoopst bij
Drukkerij A. BRINKMAN A 200N, Gm4i
Den 21sten Maart begint de lente. Maar
in werkeiykheid begint ze dan niet altyd.
Vaak klettert nog de hagel tegen de ruiten
of daalt een zachte, witte vacht geruischloos
op de wachtende aarde. En tot aan Mei
lehuüen we nog verkleumd by de kachel.
Maar nu, dit jaar, ia ze wel begonnen. Op
den dag, dien de kalender voor haar komst
heeft gereserveerd of was het een dag la-
teri heeft ze haar glorieuze intocht ge-
daan. En dadeiyk hebben de meizoentjes
haar schuchtere hoofdjes boven het gras
uitgestoken, zyn de dikke knoppen begonnen
open te breken en in de nog kale boomen
fluiten de vogels. En de wachtende, de ver
langende menschen hebben hun deuren en
vensters en de angstvallig gesloten deuren
van hun harten uitnoodigend opengegooid,
dat de mooie jonge lente "er zou binnenko
men met haar kleurig gevolg van bloesems
en droomen. De menschen zyn altyd het Vu
rigst en 't ontstuimigst in hun verlangen. De
groote boomen, met hun statige takken, de
jongere, tengere heesters, zelfs de beschei
den bangeiyke meizoentjes, ja ook de onge
durige vogels wachten gelaten den tyd, dat
de lente haar ranke pages, de lichtvoetige
Zuidenwind en de in teer-blauw en rose ge
stoken luchtnymfen vooruitzendt om den
harden, barschen winter weg te jagen en de
aarde feestelijk te maken voor haar intocht.
Maar de menseh, wy, menschen van het
Noorden, hebben dat geduld niet. Heel den
langen winter hebben we gewacht met het
ongeduld en het verlangen van den minnaar,
die, verlangend, zyn liefste met al schooner
kleuren en vormen voor zyn oog af teekent.
Als de sneeuwbuien joegen of een yzige
wind ons gezicht striemde, als 's avonds by
de kachel we het huilen hoorden door de kale
takken of 's morgens de ysbloemen, teero
droomen van den nacht, geteekend vonden
op bnze ruiten, dan zag onze verbeelding
de bloesemende boomen en kleurige velden
en om ons hoofd voelden we een vreemde
zoelte, die ons van verrukking en verlangen
huiveren deed. En de jonge lente werd de
nieuwe vreugde, waarnaar we de verlan-
gende armen strekten en die iederen dag
van verlangen een nieuwe schoonheid te
winnen scheen. En zoodra de dagen langer
werden en de luchten teeder van blauw, lie
pen we naar buiten om haar te zoeken. En
het kon gebeuren, dat we, 's avonds naar
huis keerende, als al een rozige lucht in het
Westen kleurde en een licht windje om ons
hoofd speelde, dat langs den weg even de
kale takken wonderiyk-vreemd te ritselen
begonnen, dat we dan haar jonge vreugde
al meenden te voelen kloppen aan onze ge
sloten harten.
Het duurt zoo lang altyd. Ieder jaar op
nieuw zeggen we ons zeiven dat. Maar
we leeren er niet van. Het geduld van- de
wyze boomen en van de tooh ook verlangen
de vogels kunnen we ons maar niet eigen
maken. Is het niet, omdat ons verlangen
te sterk is, sterker dan van boomen en mei
zoentjes en vogels? Want de lente, dat is
voor ons niet alleen de kleur van bloesems
en de streelende adem van den Zuidenwind.
Wyder nog dan de vensters en deuren van
ons huis staan de deuren van ons hart open,
wanneer de jonge lente komt als een pralen
de koningin. En meer dan de fantastische
kleuren van haar kleed en de weelderigheid
van haar jonge lichaam, is ons de diejie
gloed harer oogen en de nauw verborgen
schoonheid harer ziel. Zeker, we verlangen
ook naar de zachte streeling harer handen
en de kleur harer lichte bloesems. Daar zyn
wij menschen voor. Maar het is haar glim-
nch, die de wondere droomen in ons hart
toovert en die, of we jong zyn of oud, een
nieuwe verwachtinig wekt van de heerlijk
heid van het leven. Haar bloemsluiers niet
en niet de festoenen van haar jubel, maar
haar stille droomen en de verborgen ver
wachting van haar hart is het, waarnaar
we de handen gestrekt hebben in den killen
wintertijd, toen ons leven en ons verlangen
te verstyven schenen onder den doodenden
adem.
Het verlangen! Dat is immers het leven
zelf. Want wat anders is het, dat ons de
eelden voortoovert, waarnaar we grypen,
at ons dryft tot gedachten en woorden en
daden, dat ons hart kloppen doet? Het is de
motorische kracht, die ons, die aller leven
stuurt en voortbeweegt en die de zoekende
menschheid van uit de wildernis van het oer
w«od en de wildernis der onbewustheid ge-
raeht heeft naar het zelfbewustzyn en de
beschaving van onzen tyd. Het verlangen,
de verwachting! Maar Zy leeft in de lente,
ZU geurt in de bloesems en ademt in het
«achte ritselen der knoppende boomen. Het
is het
zyn waarde en zyn heeriykheid geeft. En dit
verwachten is hi jeugd en lente als tot uit
drukking gekomen. Het is niet het verwach
ten van een enkel ding, maar het is het ver
wachten, dat nog niet weet, hoe het is en
hoe het komen zal, maar alles voor mogelyk
houdt, dat alleen nog maar de handen en het
hart openhoudt voor cte heeriykheid, die het
leven er daar twyfelt men niet aan
straks in leggen zal. Het is' het geloof in,
het vertrouwen op het leven, dat de jeugd
sterk maakt. Maar ook wie ouder geworden
is, voelt het opnieuw, als een nieuwe lente
haar gloed in zyn hart lacht. En met nieuw
verlangen strekt hy de armen uit naar het
leven, dat hom wel vaak teleurstelt, maar in
wiens verborgen schatten hy opnieuw ge
looft.
FINANCIEELE BERICHTEN.
nieuwe levensbegin, waaruit de vol-
p| van den zomer geboren zal worden,
maar die nog al de geheimenissen van den
zomer en het komende leven in haar belof-
verborgen houdt. Het is de jeugd, die nog
f e mogelykheden open houdt en over het
even de Btoutste droomen droomen durft,
aar het is het geluk ook. En het is het
ien niet gelukkige voorrecht van wie
mfcr werden, dit te beseffen. Want niet
beat, nietwaar? niet ook het verkrygen,
aar b* verwacht«n is het, wat het leven
Weekoverzicht.
Het was gemakkeiyk te voorspellen, dat
de week, die aan de feestdagen vooraf ging
op het gebied van den beurshandel weinig
belangwekkends te zien zou geven, doch
algemeen niet groot was, bleek toch de
grondtoon vry vast en waren er enkele af-
deelingen, die zelfs een zeer geanimeerd
voorkomen aan den dag legden. In het bi
zonder was dit het geval in de afdeeling
der Cultuurwaarden, alwaar onze voor
spellingen ten volle bewaarheid werden en
tal van factoren zich voordeden, die een
stygende koerslyn voor de meeste gezoch
te soorten, zoowel als voor de minder cou
rante fondsen tot gevolg had. Niet alleen
toch worden de officieele ramingen om
trent de nieuwe Cuba-oogst steeds lager
en zyn zy thans reeds tot 3% millioen ton
teruggebracht, doch de cyfers van de we
reldstatistiek van suiker toonen steeds dui-
delyker aan, dat er wel degelyk rekening
zal moeten worden gehouden met een te
kort. De hooge suikerpryzen, die in Ame
rika zoodanig de aandacht trekken, dat zy
reeds officieele bemoeiingen hebben uit
gelokt en maatregelen beraamd wjrrden
om hierin verandering te brengen, zyn dan
ook in het oog van ieder onbevooroordeelde
wel degelyk gemotiveerd. Dit wordt zeer
duideiyk geaccentueerd in de willige stem
ming op de Java-suikermarkt, alwaar de
V. J. S. P. reeds afdoeningen uit oogst 1924
vermeld heeft op basis van 16.25 voor
superieur.
Het spreekt vanzelf, dat onder deze om
standigheden de markt voor Cultuurfond
sen sterk de aandacht trekt en dat zy, die
de portée van deze feiten weten te bega
pen, er toe overgaan om zich hier van
goedkoop beleggingsmateriaal te voorzien,
temeer waar de kans groot is, dat belang-
ryke koerssty gingen nog volgen.
Ook de Rubberafdeeling had een opge
wekt voorkomen en was van tyd tot tijd
vast van stemmeng, in verband met rui
mere afdoeningen op de Londensche markt.
Hoewel de pryzen niet veel beter werden,
ziet men in den levendiger handel terecht
het bewys, dat de bona-fide belangstelling
groeit en, gelyk wy reeds eerder aanstip
ten, treedt dan ook te Londen het vaste
land constant als kooper op, terwyi Ame
rika het systeem blyft volgen van zich op
de plantage zelf voor de bestaande behoef
te te dekken. Een inzinking in de koffie
prijzen had tot gevolg dat de koersen later
iets reageerden, doch de grondtoon bleef
ook hier niet onbehagelyk.
Tabakswaarden konden zich handhaven,
doch meer valt er van deze afdeeling niet
te zeggen. Indien men omtrent de dividen
den iets meer optimistisch gestemd kon
zyn, dan zou er zeker voor deze afdeeling
meer animo zyn, aangezien de pryzen, zoo
als die tot nog toe op de veilingen gemaakt
zyn, wel loonend genoemd mogen worden.
Uit een rendements oogpunt mag men hier
de koersen o.i. hoog genoeg achten en om
ruiling in goede suikerwaarden is dan ook
alleszins aan te bevelen.
Op de Scheepvaartafdeeling ging weinig
om, doch het feit, dat de Indische ïynen een
uitbreiding van den vrachtendienst annon
ceerden, had tot gevolg, dat voor aandeelen
Nederland, Rott. Lloyd en Scheepvaart
Unie wat meer speculatieve vraag ontstond,
zoodat de koersen een kleine verbetering
te zien gaven. Geiyk wy voorzagen, keert
de Holland-Amerika Lyn over het afgeloo-
pen boekjaar geen dividend uit. Aandeden
Holl. Boot trokken wat meer belangstel -
li ng, doch in het algemeen was de handel
geheel overgelaten aan de beroepsspecu
latie.
De Petroleumafdeeling was het zwakke
punt van de markt. Wallstreet gaf geen
enkele stimulans in een bepaalde richting
en fluctueerde fractioneel, zonder dat er
eesnige tendenz merkbaar was. Ook te on
zent vond men blijkbaar geen aanleiding
tot actie in eenigerlei richting en ten slotte
kwamen de koersen van Kon. Olie dan ook
weder op lager peil terecht. Voor consuls
en de andere Roemeensche soorten blyft de
belangstelling uiterst gering, hetgeen in
verband met de onbetrouwbare toestanden
in Roemenië begrypelyk is.
Industrieel© fondsen geven blyk van her
leefde belangstelling. De jaarverslagen,
voor zoover deze afkomen, vallen zonder
uitzondering mee, hetgeen in de koersen
nog slechts gedeelteiyk tot uiting komt. Wij
biyven de aandacht vestigen op deze ru
briek, die tal van goede kansen ln zich be
sloten heeft.
De Amerikaansche afdeeling was onre
gelmatig van voorkomen, doch trok zoo
goed als geen belangstelling.
Prolongatie 3tt—3%
Fa. B. SANDERS Exn., Amsterdam.
MEDISCHE BRIEVEN.
n.
Het is duideiyk, dat de meest uiteenloo-
pende oorzakelijke momenten in staat zyn
aan een geregeld afvloeien van de gal in de
darm paal en perk te stellen om zoodoende
de geelzucht of icterus te weeg te brengen.
Nu "eens is 't een ontsteking van de galwe-
gen, waardoor de afvoer belemmerd is, dan
weer is 't een steen, die in meerdore of min
dere mate de stuwing van de gal in het le
ven roept. Naast deze mechanische stoornis
sen heeft men ook gemeend, dat het niet
onmogelyk is, dat ook af en toe de levercel
len, waaruit de lever is opgebouwd een bui
tengemeene yver aan den dag leggen en een
bovenmatige hoeveelheid gal produceeren,
die niet tydig kan worden afgevoerd. Voorts
weten wy heden ten dage, dat de galkieur-
stof en de bloedkleur stof nauw aan elkan
der verbonden zyn en de eerete ui* de laat
ste ontstaat. Er doen zich nu omstandighe
den voor, waarin veel bloedkleurstof vry
komt, welke via de bloedbaan zoo lang in de
lever pleegt gedeponeerd te worden en
waaruit de levercellen ,als de tyd daar is
de gaJkleurstof bereiden. Wy zien een enke
len keer boven geschilderd proces by ver
giftigingen. Als meest bekende stof moet
ik hier even aanstippen de chloros kalicus,
die sons op ondeskundige wyze wordt gebe
zigd ais gorgeldrank, terwyl men er tevens
wat van doorslikt Ook na het gebruik van
bepaalde soorten van Champignons zien we
dezen vorm van geelzucht wel eens voor den
dag komen.
In dit verband wil ik even een woord wy-
den aan de z.g. derivaten van het picrine-
zuur. Neemt men n.l. hiervan wat in, dan
treedt weldra op een gele verkleuring van
de huid, wit van het oog, de siymvliezen,
kortom roept die verschijnselen in het le
ven, welke de icterus kenmerken. Deze mid
delen waren dan ook in vroegere jaren zeer
geliefkoosd voor die adspiranten voor een
of andere keuring, tlie er belang by hadden
afgekeurd te worden. Toch rekenden zy by
een nauwkeuriger onderzoek geheel buiten
den waard, want gaat men de urine onder
zoeken van een dergelyken shmnltant, dan is
deze geheel normaal en mist men daarin de
stof, die by een werkeiyken icterus patiënt
ten allen tyde aanwezig is.
Ook ziet men een enkelen Sper den icteur
optreden na een buitengemeen heftige emo
tie, die de persoon in kwestie hoeft door
gemaakt. Na 1 a 2 dagen wordt de patiënt
geel. Men komt dezen vorm wel niet iederen
dag tegen, maar toch in «Mingeval wel zoo
vaak, dat de spraakmakende gemeente dit
op zeer typische wyze pleegt uit te druk
ken, n.l. ,/lat hem of haar de gal door het
bloed is geloopen". Waarom en hoe deze
geelzucht ontstaat, is nog een zeer duistere
kwestie. Misschien hebben we een voorby-
gaande lichte ontsteking der galwegen of
wanneer deze verklaring u weinig bevredigt
kan men zioh ook denken, dat door de ze
nuwwerking de galwegen plotseling een
verwarming ondergaan, waardoor de afvoer
belemmerd wordt.
Wellicht zyn er onder myn lezeressen of
lezers, die menschen kennen, waarby in één
huisgezin verschillende leden aan ictera ly-
den. Het zyn doorgaans lieden, die onder
zeer slechte hygiënische omstandigheden le
ven, waardoor een infectie naar alle waar-
sohynlykheid onderhouden wordt,
j Ook de pasgeborene, enkele dagen oud
zynde, is een stamgast van de icterus en niet
zelden, vooral wanneer het een eersteling
geldt, komt moeder met de angstige vraag
tot ons, wat het toch wél is, dat de kleine
zoo geel ?iet. Welke precies de oorzaak is
van het optreden van deze Icterus is ons
nog niet geheel bekend. Vermoedelyk spe
len verschillende oorzakelyke momenten
hierby een rol. Hoe 't ook zy, wy kunnen
moeder de vrouw gerust stellen en haar
mededeelen, dat den geel ing van voorbij-
gaanden en zeer onschuldigen aard is en dit
verschynsel by meer dan de helft der zuige
lingen pleegt voor te komen.
Voeding en beroep.
De boerenarbeider, zoo constateert het
weekblad „Volksvoeding" in .een beschou
wing over het onderwerp „Voeding en Be
roep", die by zijn zware werk veel plantaar
dig voedsel gebruikt, heeft daarin, al let hy
er niet op, allicht nog een voldoende hoe
veelheid eiwit, hoewel biologisch berekend,
vaak nog krap aan. Hy heeft er genoeg aan,
juist omdat hy zoo hard lichamelyk werkt.
De hersenarbeider (dit in den meest alge-
meenen zin genomen, dus feitelyk elke ar
beider, die weinig zwaren arbeid verricht)
kan dit echter niet. Hy is verplicht eiwitryke
voedsels te gebruiken, die hem het eiwit
minimum met betrekkeiyk geringe caloriën-
productie verschaffen, daar hy anders of
te veel caloriën of te weinig eiwit krijgt
De calorierijke voedingsmiddelen als brood,
aardappelen, mais, ryst, moeten dus plaats
maken voor vleesch, eieren, kaas en melk.
Het dageiyksch brood der traditie treedt
dan ook by de moderne voeding op den ach
tergrond tegenover het vleesch; reeds vóór
den oorlog wae het afgenomen en ook de
wereldcrisis kan deze evolutie hoogstens
vertragen, doch niet remmen of keeren. Het
sterkst spreekt dit verschynsel in Amerika
met zyn groote industrialiseering en econo
misch goeden toestand; reeds in 1904 bleek
uit een statistiek over 2567 arbeider-fami
lies, dat slechts 40 der verelschte calo
riën door brood<meel, ryst en aardappelen
werden geleverd. Het vleeschverbrulk steeg
b.v. in Saksen in 1844—1903 van 16 tot 44
kilo per hoofd. De veranderde levenawyze
brengt dus vermindering van brood en aard
appelen, sterke vermeerdering van vleesch
cn melk mede. Er zyn echter nog bizondere
omstandigheden, die speciaal het vleesch-
gebruik voor den hoofdwerker noodtakel yk
maken.
Zoowel by hersen- als by spierarbeid ont
staan nameiyk zuren: phoehorzuur in hoofd
zaak by den eersten en melkzuur by den
laatsten. De normale alkalische reactie van
het bloed en de andere lichaamsvochten
wordt hierdoor verminderd; waarschynlijk
hangt met dit verschynsel het veitnoeienis-
gevoel samen. Een der krachtigste midde
len, die het lichaam nu bezit, om dezen ver
hoogden zuurgraad weer te verlagen, Is de
afscheiding van het maagsap, dat immers
taimelyk veel vry zoutzuur bovat. De her
senarbeider moet dus apy» gebruiken, die
moagsapafscheiding rykeiyk aanzet, doch
slechts weinig caloriën produceert en onder
de gebriukelyke voedsel komt eigenlyk al
leen maar vleesch, speciaal in gebraden
toestand, daarvoor in aanmerking.
De behoefte meer rendabel eiwit in be-
trekkelyk calorie-arm voedsel tot zich te
nomen, heeft niet alleen het vleesch en de
zuivelproducten de overhand laten krygen
over het brood, maar ook in den aard van
het gebruikte brood zelf een verandering
gebracht. De vroegere volkskost bestond
hoofdzakelijk uit grof, ongebuild brood; wil
men de noodige 100 gram eiwit uit grof
roggebiood halen, dan dient men 7600 calo
riën te verwelken, fyn tarwemeel geeft dit
noodige quantum met slechts 3300 C. Tot
zelfB in den vorm, waarin het brood ge
bruikt wordt, heeft de cultuureisch Invloed,
doordat heit by voorkeur gebruikt wordt als
kleine, goed doorbakken broodjes. Deze ge
ven n.l. door hun roosteringsproducten een
sterker gevoel van verbazing dan het grove
brood. Naast caloriën en eiwitminimum tref
fen wy hier dus een derdon phyaioiogischen
factor by de voedingswyze, n.l. het vermo
gen der spyzen, het hongergevoel te ver-
dryven, dat ontstaat, wanneer de maag «eni
gen tyd leeg is en niet afscheidt. De voe
dingsstoffen verschillen hierin weer zeer
belangryk: groente en pap b.v. stillen, zoo-
als algemeen is, den honger zeer slecht,
aardappelen en brood houden het midden,
maximaal effect hebben kaas, boter, vet en
vooral weor vleesch. Zeet elgenaatxHg ren-
deeren in dit opzichtcombinaties meer dan
de afzondoriyke componenten, zooalB
vleesch met aardappelen, brood met vleesch
of kaas, en in de volgorde der spyzen by
den hoofdmaaltyd ia dit beginsel al zeer
goed verwezeniykt: soep (vooral bouillon),
vleesch met aèrdappelen en groente en
zoete naspys geven inderdaad volledige ver
zadiging.
De aldus ontstane voeding, met vermeer
derd vlceschgebruik, vermindering van
planWiidig voedsel en veranderde brood
soort, kan echter tot een nieuw defect voe
ren, n.l. tot een tekort in vitaminen, die
voor groei, stofwisseling en zenuwstelsel
zoo onmisbare „edele voedingsstoffen."
Speciaal geldt dit voor de in vet oplos
bare A-stof, die in de vroegere massale voe
ding voor een groot deel aanwezig was in
het zomelenr'tjke grove brood, doch dat in
het goedkoope varkcnsvleeseh en vet, even
als in bloem van meel, ontbreekt. Zoolang
de economisch zwakkere, doch uit den aard
harer werkzaamheden op geconcentreerde
voeding aangewezen stadsbevolking, dit te
kort niet voldoende kan aanvullen door
rundvleesch of natuurboter en andere melk
producten, heeft dan ook steeds een zekere
vitamine-armoede bestaan en de duurte van
melk enz. dreigt de stedeiyke bevolking
met scheurbuik en rachitis. De beteeken is
van veeteelt en groentebouw tegenover de
van oudsher ais fundamenteel beschouwde
graancultuur komt in de moderne verhou
dingen dan ook zeer naar voren.
Als bykomstig, maar voor een goede ge
zondheid niet onbelangryk gevolg der ver
mindering van plantaardig voedsel en der
fynere meelsoorten moge ten slotte gewe
zen worden op het te kort aan cellulose en
andere darmballast in de nieuwere voeding;
van daar, dat de voorziening met de, uit
vitaminebehoefte ook zoq noodige verschc
groente en vruchten een urgent vraagstuk
der groote steden biyft, waarmee speciale
vervoersvraagstukken in verband staan.
Samenvattend, zien wy de twee voedings
typen geheel aangepast aan de historische
cn aan de moderne productiewyze. By den
vroege ren zwaren en ruwen handarbeid
stond bet brood in het middenpunt der voe
ding, het verschafte caloriën, en het hoofd
deel van het eiwit, de vitaminen en de cel
lulose; slechts kleine hoeveelheden melk,
kaas en vleeach waren voor aanvulling noo-
dig. Daartegenover staat de voeding van
den modernen volleerden vakarbeider, zoo-
ais zyn type die het meest geperfectio
neerd in de Amérikaansche industrie vindt.
Het vele Vleesch en melkgebruik schynt ze
eiwitrijk te maken; indenlaad bevat ze ook
niet meer dan 100 gram, daar brood en aard
appelen geheel op den achtergrond zyn ge
raakt; tijdeiyk vruchten en verse he groen
ten zorgen voor de vitaminen en de cellu
lose, zonder de ealoriën-hoeveeiheid noe
menswaard te vergrooten. Tusschen beide
stadiën in. doch duideiyk naar het nieuwe
type georiënteerd, bevond zich de West-
Europeeache bevolking reeds vóór den oor
log en, hoe sterk ook de werekicataetrophe
een reactie in deze ontwikkeling brengt, op
den duur zal de ontwikkeling in de geschet
ste richting niet kunnen worden tegen
gehouden.
STATEN-GENERAAL.
De Bioscoopwet.
Ingediend ia een wetsontwerp tot be
steding van de zedeiyke en maatschappe
lijke gevaren van do bioscoop. In de Memo
rie van Toelichting wordt opgemerkt, dat de
verwerping van de oatwerp-bioscoopwet de
regeering voor de bealisaing plaatste om,
hetzy in den bestaanden toestand te berus
ten, hetzij een gewijzigde wetteiyke regeling
voor te bereiden. Het eerste zou beteekenen
dat aan het goedvinden der gemeentebestu
ren blyft overgelaten, of ai dan niet een
keuring van alle óf van bepaalde films
wordt voorgeschreven. Het' zal, na hetgeen
ten aanzien vun het standpunt door de re
geering ingenomen, is gebleken, wel geen
verwondering wekken, dat haar dit niet ver
antwoord zou voorkomen.
Veeleer is getracht door aanvulling van
het wetsontwerp tegemoet te komen aan
enkele bezwaren, welke tie minister van bin-
nenlund.sche zaken en lapdbouw reeds by de
mondelinge behandeling niet van belang
ontbloot achtte. Vooreerst is de mogelijkheid
geopend, dat de gemeenteraad in by zondert
gevallen de oprichting van bioscoop-onder
nemingen verbiedt. Geiyk de minister in de
vergadering der Tweede Kamer van 16 Fe
bruari 1923 mocht opmerken, kan hy zich
zeer goed indenkgn ln de gevoelens, welke
binnen den kring van sommige gemeenten
worden gekoesterd. Wanneer de overgroots
meerderheid principieel gekant is tegen de
bioscoop ais middel van vermaak, pleit er in
derdaad veel voor, haar in een dergelijke
gemeente niet toe te laten. Uit den aard
der zaak zuilen slechts kleinere gemeenten
in de«e omstandigheden verkeeren en het
ontwerp beperkt dan ook de bevoegdheid om
een absoluut verbod uit te vaardigen tot ge
meenten van minder dan 20.000 zielen. Bo
vendien zal de koninkiyke goedkeuring
hieraan hecht de minister van binnenland-
sche zaken en landbouw, biyken*» zUn bo
venaangehaalde rede, groote beteekenis
tegen machtsmisbruik waken.
In de tweede plaats opent het wet son t-
werp gelegenheid om de rykskeuring te ver
vangen door gemoenteiyke contröle. Indien
de Kroon biykt, dat deze als minimum-elsch
voldoet aan de criteria, welke aan de ryks-
keuring worden getiteld, kan aan de ge
meente vryheid worden gelaten om een by-
zondere keuring te gelasten. In dat geval
vervalt do eisch, dat do centrale commissie
haar zegel aan de film hechte, met dian
verstande, dat films, welke bereids door
haar mochten zyn afgekeurd, niet aan de
gemeenteiyke keuring mogen worden onder
worpen.
Eindeiyk is er mede in overeenstem
ming met de meeniog, welke de minister
voorstond in de vergadering tier Twedee Ka
mer van 21 Februari 1928 geen bezwaar
tegen, dat In gemeenten, waar de behoefte
daaraan wordt gevoeld, vrijheid worde ge
laten om aan de personen, jonger dan acht
tien jaren, den toegang te verbieden tot an
dere bioscopen, dan de zoodanige, die een
paedagogiseh of didactisch karakter dragen.
Ter uitvoering van een en ander zyn in
gevoerd eenige artikelen en zyn eenige be
palingen van het vroegere wetsontwerp ge-
wyzigil. Overigens ia het wetsontwerp ge
lijkluidend met dat hetwelk In de vergade
ring der Tweede Kamer van Donderdag 1
Maart j.l. In stemming kwam.
Aansluiting lager en middelbaar
onderwij».
Op vragen van het lid van de Tweede Ka
mer, den heer Albarda:
1. Is het den minister bekend, dat nu
in de laatste jaren, ln verband met de in
voering van de Lager-onde rwy«wet 1920 en
met de in 1920 gewyzigde eischcn van toe
lating tot de hoogereburgevscholen, het on
derwijs In het Frnnsch op de lagere scho
len geleideiyk verminderd is de aanslui
ting van hoogereburgeracholen en lagere
school in vele gevallen gebrekkig is ge1
worden, doordat de hoogereburgcrecholen
zieh niet overal voldoende aangepast heb
ben aan de verminderde kennis van het
Fransch by haar nieuwe leerlingen?
2. Is do minister bereid te bevorderen,
dut eon behoorlyke aansluiting van het on-
derwy» der hoogerehurgerscholen aan dat
dar lagere scholen zoo spoedig mogelyk ver
rekent wordt?
3. Is de minister niet van oordeel, dat
bet in de tweede vraag aangewezen doel
het best kan worden bereikt door den In de
tweede Hnea van artikei 5 van het besluit
van 16 Juni 1920 (BUM. no, 299) geste'don
termyn van .het einde van den cursus
1923/24" te veranderen in „het einde van
den cursus 1922/28"?
heeft de mi nieter van onderwijs, kunsten
en wetenschappen geantwoord:
L Het is den ondergeteekendc bekend,
dat in de laatste jaaren de aansluiting tua-
Hchen het lager en het middelbaar onder
wijs niet in eik opzicht goed werkt.
Dit is te wijten aan verschillende oorza
ken, onder welke de overgangstoestand op
hot gebied van het onderwijs van het
Fransch er eene is. Moeiiykheden uit dez«t
laataten toestand voortvloeiende, wonden
zooveel mogelyk uit den weg geruimd door
ln de eerste klasse der H. B. S., waar dit
noodig biykt. aan de leerlingen, die zonder
kennis van het Fraoech op school komen,
één of twee lesuren per week meer te ge
ven dan aan de ov«rifc« leerlingen.
Het biykt dat ook reeds, dat door onder
linge samenwerking een goede aaneenslui
ting van lager en middelbaar onderwtyi kan
worden verkregen en de ondergeteekendo
vertrouwt, dat dit galektelyk overal zal ge
schieden.
2. De onder geteekend* is op bevordering
