npel
en
r zoon
Niet door menschenhanden gebouwd
Uit het Engelsch van DAVID LYALL
door J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle, nieu
WERKERK OUDERKERK,, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, ens.
62*Jaargang
Vrijdag 20 April 1923
Mf. K. F.
DGEEST”
No. 15214
Pieren,
oekjes.
i
'ab rieken
EKEN
■De daling van de Mark.
1
«58 CO
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon-en Feestdagen
R
I
EEL
1034 40
(Wordt vervolgd.)
SSL-
n.
wart
ia geplombeerd*
sakken
lej
hen
i zien wij niets van elkaar,
m avond, als het werk gedaan
OOSTENRIJK.
Het Zionistische congres zal dit jaar te
Marienbad wonden gehouden.
GOUDA.
WERK
PPEN,
HCHT-
NTEN,
676 34
re.arande.nl aui«r
n Goeden Medaillu
N.
IT
E
M.
Ten slotte ia mr. Zimmerman, na daartoe
gedane stappen door onzen gezant by het
vaticaan, door den Paus in audiëntie ont
vangen, die hem opdroeg de Oo«tenr(jlcsche
Weering de verzekering te geven van zijn
groote belangstelling voor het reconztruc-
tie-werk.
en,
aadt
1029 104
WORMERVEER
FEUILLETOM.
(Nadruk verboden.)
Mr. Zimmerman is na een officieel be
zoek van drie dagen aan de Italiaansche re-
geering naar Genève afgereisd ter bijwoning
van den Volkenbondsraad.
Zyn bezoek te Rome, dat vooral een be-
leefdheidskaiakter droeg, is, zoo verklaarde
hij aan de corr. van de N.R.Ct., naar wensch
afgeloopen. Na zijn audiëntie bij den Ko-
ning, legde mr. Zimmerman bezoeken af bij
Mussolini, Stefani, den minister van finan
ciën, dien hij namens den Volkenbond en na
mens Oostenryk dank bracht voor den ver
leenden steun bij Oostenrijk's reconstructie-
weric. Verder bezocht hy Salandra, Ita-
liaansch lid van den Volkenbondsraad. Na
tuurlijk werd de Oosten ryksche kwestie
grondig besproken. Mr. Zimmerman ont
moette overal veel belangstelling voor
Oostenrijk en veel kennis van zaken en ern
stig verlangeaj zijn gezag, noodig ter door
voering van de hervormingen, zooveel mo-
gelyk te versterken, opdat het aan Oosten
rijk te leenen geld niet verspild zal worden
aan onnutte dingen, maar dienen zal om de
staatsfinanciën weder in orde te brengen.
Poincaré beantwoord het Duitsche protest naar aanleiding van het bloed
bad bij Krupp. Werkloozen-onlusten in Mulheim. Uit het bezette
gebied. De Fransche resultaten aan de Roer.
Mr. Zimmerman te Rome.
De daling van de mark heeft op de beurs
te Berlyn een groote opwinding onder de
speculanten veroorzaakt. Toen bleek, dat
de Rijksbank geen steun verleende, werden
op groote schaal en haastig dekkingsaan-
koopen uitgevoerd, waardoor de dollarkoers
tot 32.000 steeg.
Gezien die plotselinge stjjging trad het
Rjjkskabinet in overleg met de directie van
de Rijksbank en besloot de steunactie voor
de mark zoo uitdrukkelykmogelyk voort te
zetten.
Met dit doel werden behalve de maat
regelen ter beurze nog de volgende bepa
lingen getroffen. Een verregaande beper
king van den invoer, de invoering van een
verplichte aangifte van het bezit aan wis
sels naar den koers van den dag, waarop
de desbetreffende noodverordening wordt
afgekondigd.
De Ryksminister van economische zaken
verklaarde dat geen woorden scherp ge
noeg zyn voor de veroordeeling van de mis
dadigers jegens het land, die schuld heb
ben aan deze wisselpolitiek en dat de Re
geering niet zal terugschrikken voor de
scherpst^ maatregelen tegen deze misda
dige speculanten. Wij^zuÜen,- zoo zeide de
Minister de steunactie voor de mark ver-
breeden door positieve maatregelen om
onze passieve handelsbalans een ietwat ac
tiever beeld te geven. De regeering zal
daarnevens ook niet terugschrikken voor
draconische maatregelen om de mark op
een peil te houden, dat een verder -omhoog
vliegen van de kosten van levensonderhoud
belet.
De steun aan de Rijksbank, die reeds 2%
maand aan den gang is, zal worden voort
gezet, de middelen van de Rijksbank om
dat de doen zyn daartoe in staat. In ver
band hiermede werd er nog op gewezen,
dat de goudvoorraden in het buitenland nog
onbelast zijn. De noodverordeningen, waar
van in de officieele nota’s der regeering
sprake is, zullen reeds de volgende week
worden uitgevaardigd.
Dit regeeringsoptimisme, volgens het
welk men hier te doen zou hebben met een
soort krijgslist van de rijksbank,*die opzet
telijk den koers vrij zou hebben gelaten,
ten einde^p het juiste moment met des te
meer effect te kunnen ingrijpen, wordt naar
een part telegram van de N. R. Crt. meldt,
niet in alle financieele kringen gedeeld.
Dr. Herz, de sociaal-democratische spre
ker heeft in den Rijksdag medegedeeld,
dat toen de rijksbank haar steun van de
mark opgaf, zij reeds 1% millioen tever
geefs op de markt had geworpen. Dr. Herz
De stad Mulheim was gisteren wederom
het tooneel van woeste exessen der radicale
elementen, die uit de naburige steden waren
samengetrokken. De rustverstoorders, die
met stokken en allerlei wapens voorzien wa
ren, versperden de straten en hielden voer
tuigen en voetgangers agn. De winkeliers
sloten hun zaken en baricadeerden de deu
ren.. Niettemin werden wapenwinkels ge
plunderd, waarbij echter geen munitie werd
buitgemaakt, daar men dit tijdig had kun
nen vernietigen.
Verschillende uitgangen der stad, o.a. de
straatwegen naar Essen z4jn door de rust
verstoorders bezet, die het verkeer ónmoge
lijk maken.
Omtrent do werkloozeaonlusten op het
raadhuisplein wordt nog gemeld, dat twee
personen zwaar en 15 licht gewond werden.
Een door de menigte mishandelde beambte
der crimineele politie werd aan een Fran
sche patrouille overgegeven.
Ook uit andere plaatsn van het Ruhrge-
bied worden dingen gesignaleerd, die naar
men vreest als voorteekenen van onlusten
moeten worden beschouwd.
Zoo wordt uit Recklinghausen gemeld,
dat zich daar talrijke lichtschuwe elemen
ten uit het bezette en het onbezette gebied
verzamelen.
Te Essen schoolden eveneens voor het
raadhuis talrijke werkloozen bijeen, die om
ondersteuning verzochten.
Een deputatie der werkloozen werd door
den burgemeester ontvangen, die verklaarde
geenerlei besluit te kappen nemen zonder
advies der Duitsehe ffl^itring.
r« ten overstaan vm
Mulié.
Iprü 1923 J
(eigen gdd). I
819 14935 173231940
035 15020 24 19751
102 15251 100
69 15337 17823 0
’12 15494 51 20141
112 158131838720244
39 16020 18593 20423
'81 16264 18000 33
teO 16828 65 20583
09 16957 18733 20877
19 no 7 19314
16 m2 JMM j
OOIDSCHE COURANT.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot d« beaorgkrtof):
j—5 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezprgtertag:
1—5 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het laterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Uefdadigheids-advertantiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.06, elke regel meer ƒ0.60. Op
de voorpagina 60 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot seer geredveeer-
den prijs. Groote letters en randen worden betekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkumst van soliede boekhan
delaren, Advertentiebureaus en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
noemde den dag van gisteren den Mame-
slag voor de rijksbank. Indien de mededee-
ling van dr. Herta op waarheid berust, kan
een lezing, die in beurskringen circuleer
de, nauwelijks juist zyn, volgens welke de
rijksbank op aandringen van de industrie
den dollar op 30.000 had laten springen,
ten einde de industrie betere exportmoge
lijkheden te openen. In alle geval heeft de
rijksbank door haar actie belet dat de dol
lar hooger dan 30.000 is gestegen.
De waarheid is altijd naakt. De leugen
heeft immers haar kleed noodig om tegen
haar te kunnen ageeren.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal 345, met Zondagsblad 3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur.; Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel. 545.
Berichten uit de Palts wijzen er op, dat
de bezetting zal worden uitgebreid.
Door de Franschen worden steeds troepen
vervoerd, zoowel uit de-richting Straats
burg als Luneville.
Blijkbaar zyn deze troepen voor het Ruhr-
gebied bestemd.
Uit Orthenburg in Baden komen hardnek
kige geruchten omtrent uitbreiding der be
zetting in het Zwarte Woud, die elk oogen-
blik zou kunnen worden verwacht. Op ver
schillende plaatsen zijn de Duitschers reeds
begonnen met de ontruiming der spoorweg-
werkplaatsen.
Te Offenburg zijn de militaire dienstlo-
kalen uitgebreid, wat eveneens op een uit
breiding der bezetting schijnt te wijzen.
Minister De Lasteyrie, die van zijn bezoek
aan de Roer te Parijs is teruggekeerd, heeft
verklaard, dat de opbrengst van de belas
tingen van den uitvoer, die in den beginne
vrijwel nul waren, als volgt is gestegen,
waarby de waarde van de frank berekend
is naar den koers van 9 April: 720 Fe
bruari 2640 fr., 2028 Februari 94.016 fr.,
1—10 Maart 213.638, 10—20 Maart 204.385,
2031 Maart 432.338. De minister zette
den financieelen toestand van Duitschland
uiteen, dien hij afgrijselijk slecht noemde,
legde er den nadruk op, dat het ryk in de
rusland.
De Russische houttrust heeft te Londen
in gemeenschap met een groep Engelsche
en Nederlandsche kapitalisten een maat
schappij onder den naam Dwinoless Export
Company opgericht. De maatschappij stelt
zich den houtuitvoer uit het gebied der
Duna ten doel. Het kapitaal bedraagt
100.000, waarvan 51 door de houttrust
•n 49 door de Engelsch-Nederlandsche
groep is gestort. Binnenkort zullen 80.000
standaards hout uit Rusland worden uit
gevoerd.
VERSPREIDE BERICHTEN.
FRANKRIJK.
Uit de bangste dagen van den oorlog
herinnert- leder zich nog het kanon, waar
mede de Duitschers op grooten afstand
Parijs beschoten en de vele geruchten, die
over het geheimzinnige en onvindbare
vemietigingswerktuig de ronde deden. In
antwoord op een artikel van de Action
Frangaise, waarin de veronderstelling werd
uitgesproken, dat het kanon misschien
electrisch en geruischloos werkte en mis
schien wel in een voorstad van Parijs sUmd
opgesteld, bevat de Matin thans een medo-
deeling van een deskundige van het minis
terie van oorlog, waarin gezegd wordt, dat
er aan het Duitsche kanon, dat door den
Franschen volksmond Bertha was gedoopt,
niets geheimzinnig is. Amerikaansche offi
cieren hebben in 1919 in de fabrieken van
Skoda dergelÜk geschut gezien. Het Is
marine-geschut van 35 c.M. kaliber en mot
oen loop van dertig tot vyf-en-dertig me
ter lengte. De met dit monster-kanon af
geschoten granaten wegen ongeveer hon
derd kilogram ontplofbare stof. Hot pro
jectiel werd niet door middel van eloctri-
citeit maar met behulp van kruit afge-
schoten. Het kanon is het eerst in de buurt
v‘an Crévy, ten noordwesten van Loon, op
gesteld geweest.
ITALIË.
De „Messagero” verneemt uit Milaan dat
afdeelingen van de fascistische militie er
in geslaagd zijn de voornaamste leiders van
den bond der z.fc. „Zwartjassen, welke on
langs door communistische en anarchisti
sche elementen in Milaan en in de provin
cie was opgericht om aanslagen uit te lok
ken, in handen des justitie over te leveren.
verlegenheid hield er haar van terug.
Zij wist natuurlijk in het geheel niet,
dat het hart van den heer Crewe
reeds week was geworden door het
zingen van de oude psalmen, waardoor
vage verlangens waren gewekt, die
niet onder woorden gebracht konden
worden.
„Heeft u lust voor het middagmaal
een eindje den weg op te wandelen?
vroeg Alison, toen zij de kerk verhe
ten. „We eten pas kwart over oen.
heen, we wachten met op mijn oroer.
Zondags ÈÉH
voor dei
l:>
Zij voegde dit er aan ioe omdat
zij meende, dat de heer Crewe naar
Pat omzag. Hij dacht echter niet aan
hem, maar wierp nog slechts een blik
terug naar de kerk en de lieden, die
de deuren uitstroomden, zo ider p te
merken welk een groote belangstelling
zij voor hem hadden. In eenvoudige,
kleine gemeenten als Rochailan is de
tegenwoordigheid van een bezoeker in
welk huis ook oen gebeurtenis, waar
voor ieder de diepste en grootste be
langstelling koestert.
„Dat zou ik buitengewoon prettig
vinden,” antwoordde hij; en toen zij
het hek uit waren, wendden zij zich
vanzelf naar de bosschen van Rochai
lan. de geliefkoosfie wandeling.
De zon was sinds den morgen ver
duisterd en de glans was van de hoo
rnen verdwenen; het waa nu een
tweede decade van Maart 1.559.537 millioen
mark, in de derde decade 882.623 millioen
uitgaven had, welke slechts gedekt waren
door 101.000 millioen in de 2e en 80.040 mil
lioen in de 8e decade. De vlottende schuld
van het rijk steeg van 1.611.048 millioen
mark papier op 1 Januari tot 6.601.142 op
31 Maart. Na te hebben herinnerd aan de
mislukking van de goudleening, legde de
minister den nadruk op de krankzinnige uit
gaven aan de Roer, waar honderden milliar-
den worden besteed aan schadeloosstellin
gen voor patroons, werklieden en spoorweg
personeel. De minister besloot met op te
merken, dat men zoo’n politiek niet einde
loos voort kan zetten, dat deze tot een
zeker ramp moet leiden om niet te gewa
gen van het vaste besluit van Frankryk,
België en Italië om de overwinning te be
halen, evenals in-1918.
Minister Le Trocquer, die eveneens het
Roergebied bezocht, verklaarde aan Havas,
dat er thans in het Ruhrgebied 29 plaatsen
voor de verzending van cokes z(jn georga
niseerd. Het laden van cokes zal worden uit
gebreid, tot men de 12.000 ton dagelijks
als in 1922 zal hebben bereikt Het trans
port van kolen langs <len Rijn en de spoor
wegen is begonnen. De noodige transporten
van graan en kolen, de legertransporten,
het vervoer der schadevergoedingskolen, de
dienst der internationale treinen en het
vervoer v,an reizigers en goederen zijn van
nu af verzekerd.
Ondanks de bedreiging met gevangenis
straf door het Duitsche rijk tegen Duit-
schera, die mot geallieerde treinen reizen,
heeft het station Essen gisteren 232 kaart
jes afgegeven tegenover 60 in de vorige
week. Gisteren werden er in plaats van 159,
veertien dagen geleden, te Trier 1500 afge
geven. Deze cijfers toonen vooruitgang en
de zekerheid van resultaten.
alles verdwenen en voelde zij zich
snel weer een kind worden, dat naast
haar moeder knielde en leiding en
hulp en troost vroeg.
Zij wist intuïtief, dat deze de ge
wichtigste Zondag van haar leven zou
zijn.
Er was nog geen orgel in de nieu
we kerk van Rochailan, daar er nog
steeds een schuld op de kerk rustte;
zij bezaten geen fondsen voor den aan
koop. Maar het koor was goed ge
oefend en krachtig en er viel hoege
naamd niet te' klagen over de leiding
van den lofzang. De melodie van den
groote
Crewe
van de
honderdsten psalm vulde de
ruimte van het gebouw, maar
hoorde alleen de lieflijke stem
vrouw naast hem.
Er was iets over den man gekomen
een ontroerend bewustzijn, dat er on
danks al het succes, dat hij bereikt
had, iets aan zijn leven ontbrak, iets,
dat indien Alison Fleming het hem zelf
niet kon geven, toch door haar in
zijn weg kon worden geplaatst. Zoo
doende kwam er toch' een boodschap
tot zijn ziel, al was het niet van de
lippen van den predikant op den kan
sel..
Dien morgen stelde Patrick Alison
teleur. Hij werd niet bezield door
zijn onderwerp; haar althans liet hij
koud. Zij had er nog aan gedacht hem
opmerkzaam te maken, dat hij in 't
oog moest houden, wie onder zijn ge
hoor was, maar een onverklaarbare
lachte, grijze dag, zeer najaarsachtlg
van toon.
Zij liepen langzaam en spraken niet
veel, totdat zij de laan hadden be
reikt, waarmee men het bosch inging.
Ali.‘on stelde voor door het hek te
gaan en beloofde hem door een ope
ning in de boomen een schoon uit
zicht op de Heads van Ayr te zullen
wijzen. Maar toen^ij het hek open
hield om haar» door te laten, herin
nerde zij zich met een snijdende tril
ling, dat zij gekomen waren aan de
oude plaat» van samenkomst en dat
zij zoo aanstonds de brug over het
riviertje de Allan zouden moeten over
gaan, waar zij en Archie Maekerrow
\oor het laatst afscheid hadden ge
nomen.
Gaarne zou zij teruggekeerd zijn,
gedrukt door een vreemd gevoel, dat
zij daar niet met den heer Crewe kon
staan. Maar voor zij er zichzelf klaar
bewust van werd, wat zij wilde, hield
hij haar met de volgende woorden,
die grooten indruk op haar maakten,
tegen:
Juffrouw Fleming, haast u niet van
deze plaats. Ik heb u iets te zeggen.
Ik hoop, dat u gegist heeft, wat mij
naar Schotland bracht. Ik wensch niets
Ik ver dan dat u mijn vrouw wordt.”
De Fransche regeering heeft het Duit
sche protest tegen het bloedbad te Essen
met een door Poincaré onderteekende tot
den Duitschen zaakgelastigde te Parijs ge
richte nota van 18 April beantwoord.
De Fransche regeering beweert, dat het
Duitsche schryveri van 4 April onjuiste op
gaven bevat. De au togarage, zoo wordt
verklaard, ligt niet in het midden der
Krupp-fabriéken, maar vlak aan de straat.
De bezetting heeft derhalve de arbeiders
niet kunnen storen. De aanwezigheid der
Franschen was door de arbeiders dan ook
niet bemerkt, maar is hun van andere zijde
medegedeeld. De menigte is eerst kalm ge
bleven, doch later door sprekers opgehitst,
waarvoor de directie verantwoordelijk is.
De arbeiders hebben met wandelstokken en
revolvers gezwaaid, met steenen en cokes
naar de Franschen geworpen. Voorts wer
den stralen stoom uitgelaten om den Fran
schen brandwonden te bezorgen. De Fran
sche commandeerende officier heeft over
eenkomstig de voorschriften in de Duitsche
taal gewaarschuwd. Eerst toen deze waar
schuwing vruchteloos bleef, heeft hij twee
schoten in de lucht doen lossen, en pas toen
ook dit niet hielp een salvo.
Deze uiteenzetting wordt door ooggetui
gen bevestigd, zoo wordt verder verklaard,
en er kan geen twyfel bestaan aan de bedoe
ling der directie om een incident uit te
lokken.
In Het Duitsche antwoord, dat de zaak
gelastigde te Parys vandaag aan de Fran
sche regeering zal overhandigen, wordt al
lereerst met voldoening geconstateerd, dat
de Fransche regeering, welke de Duitsche
protesten tot dusver onbeantwoord liet,
thans officieel van repliek heeft gediend.
Haar uiteenzetting wordt echter onjuist ge
noemd, uit het verhoor onder eede der oog
getuigen blijkt precies het tegenovergestel
de. De Duitsche regeering stelt aan de
Fransche de gelegaliseerde afschriften de
zer verklaringen ter beschikking, mits ook
zy haar materiaal publiceert.
Kwart voor elven begonnen de klok
ken te luiden, en Alison, gekleed in
haar stemmig Zondagsgewaad, ver
scheen op den drempel van de stu
deerkamer om te zeggen, dat het tijd
was om te gaan. De dominee had zich
nadat hij na het ontbijt, met zijn gast
een pijp had gerookt, teruggetrokken
in de afzondering van zijn consistorie
kamer.
Er liep een paadje van den tuin
der pastorie naar de uitgestrekte groe
ne ruimte rondom de nieuwe kerk en
dit pad volgden Crewe en Alison te
zamen. De lieden, die belangstelden
in wat er in de pastorie plaats vond,
verbaasden er zich over weer een
vreemdeling in de domineesbank te
zien, en waren niet in staat ook maar
bij benadering te bepalen in welke
verhouding hij tot den predikant en
zijn familie stond, evenmin als zij het
den vorigen Zondagavond van de on
bekende dame hadden kunnen doen.
Crewe stelde veel belang in alles,
wat hem omgaf, hoofdzakelijk omdat
het behoorde tot den kring, waarin hij
de vrouw had gevonden, die zoo plot
seling in zijn leven was gekomen, en
er kleur en doel van veranderd had.
Alison ging het eerst de bank bin
nen, voor hem liet zij den buitensten
hoek. Nadat ze er op toegezien had,
dat hij voorzien was van boeken, ging
zij een goed eind van hem af zitten,
en haar hoofd even buigende, sloot
zij haar oogen. En met een veeg was
33 -
Feitelijk werd er op Zondag niet
gekookt irr de pastorie; de Flemings
hielden zich aan de oude gewoonte,
die gedurende het leven van hun va-
°er algemeen gehuldigd werd, dat na
melijk de Zondag zoo strikt mogelijk
als rustdag gehouden moest worden.
Id Alison overheerschte een drang
naar eerlijkheid en ook een soort
trots. Zij wilde niet buigen om te
vleien, en evenmin onderhoudend zijn
alleen om den grooten man van Birt-
een genoegen te doen. Hij moest
nemen, zooals zij waren. Er was
^en tijd, waarop zulk een gebeurtenis
haar met een onrust zou hebben ver-
die het Reheele huishouden zou
nebben gevoeld. Janet, die gewoon
W aan de wisseling van stemmingen
dij haar meesteres, was verbaasd over
aar ongehoorde onverschilligheid, die
«L» ade komst van den heer Crewe
gestadig scheen te zijn toegenomen.
