w i NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN No. 15257 Dinsdag 12 Juni 1923 62* Jaargang Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen sa leren, ek je*. I ZOON Kilt inr iioschuluiihB pbiuwd De nieuwe Duitsche voorstellen. :rk BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU WERKERK OUDERKERK., OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz. IDE BLAD IA I' her oriffi- JN (Wordt vervolgd.) 9 f II GOUDA. dt enorm it de me- Izakelijke Van parlementaire zijde wordt aan de Welt am Montag geschreven, dat de rijks- regeering zeer tevreden is «ver het onthaal dat de jongste Duitsche nota ten deel ia gevallen. De bladen der entente-landen, als ook de mededeelingen van Duitsche verte genwoordigers in de verschillende hoofd- steden, hebben deze tevredenheid versterkt. Desondanks is men noch in regoeringskrin- doodgeschuten, omdat z(j ,toen ze asugr- roepen werden, niet waren biyven iuwn Honderden werden gearresteerd. De besetting is versterkt door de aan komst van het 5o (zwarte) Afrikaausune infanterie-regiment. n en het 681 70 Uit het Engelsch van DAVID LYALL door J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM. (Nadruk verboden.) Engeland ala bemiddelaar. Critiek op de rede van Cuno. Twee Fran- EN, 1T- EN, De ziel kan het lichaam schoonheid schenken; niet het lichaam 4e ziel. FEUILLETON. gen, noch by de politieke partijen geheel zonder zorgen, In de eerste plaats vreest men, dat Frank rijk en België en wellicht ook Engeland, het einde van het lydelijk verzet zullen eischen alvorens bereid te zijn tot het voeren van onderhandelingen. in sommige kringen staat men op het standpunt, dat aan dit ver zoek in geen geval kan worden voldaan. Andere kringen z(jn van meaning, dat misschien een soort van wapenstilstand in het Roergebied zou kunnen worden geslo ten. Het lid van den Rylmdag von Rhein- haben, van de Duitsche volkspartij, wil de beslissing aan de bevolking van het Roer gebied overlaten. In parlementaire kringen wordt zjjn voorstel druk besproken. De vraag is voorts of zjj, die steeds in naam van de bevolking van het Roergebied spre ken, de ware meening van deae bevolking vertolken .Men ziet hier zeer wel in, dat het lijdelijk verzet in de laatste tijden door een aantal officieels verordeningen min of meer is georganiseerd en vermoedt, dat de entente in de eerste plaats de opheffing van deze verordeningen zal eischen, en zich met een eenvoudige uitspraak van de be volking niet zal tevreden stellen. Voorts zal de entente natuurlijk het ein de van de sabotage eischen. Van Duitsche zijde wijst men er In dit verband op, dat de bevolking van het Roergebied en van het Rijnland de sabotage nooit heeft goedge keurd. Zal nu de regeering in staat z(jn, de elementen ,die waarde hechten aan de sa botage, tot bedaren te brengen? Een tweede niet minder groote zorg geldt de politieke toekomst van het Rijnland. Men vreest, dat Engeland eventueele concessies op financieel gebied wil verkrijgen door zijn toestemming te verleenen tot de internatio nalisatie van een deel van dit gebied. Van Engelsche zijde zouden reeds bepaalde plan nen in dezen zin zijn ontworpen. In Dortmund zijn Fransche patrouilles, die Zondagnacht in de straten surveilleer den, herhaaldelijk door Duitsche burgers lastig gevallen. Volgens een bericht van de Fransche bezettingsoverheid zouden daar bij twee Fransche officieren zijn gedood. De daders, drie Duitschers naar men beweert, konden ontkomen. De staat van beleg is uitgevaardigd. Tusschen 9 uur ’s avonds en uur *s morgens mag er niemand op straat komen en dient alle verkeer stil te liggen. De plaatsvervangende burgemeester en twee wethouders evenals de plaatsvervan gende president der politie, werden als gij zelaars gevangen genomen. Tot wanneer de schuldigen gevongen zyn. De rechter van instructie te Dortmund heeft een belooning xan 5 milHoen uitgevaardigd voor ieder die inlichtingen over den aanslag kan geven, welke tot het vinden van de daders leiden. De pascontrole is zeer verscherpt. Latere berichten meiden dat door de Franschen v(jf Duitsche burgers werden De rede .welke de Duitsche R(jkskanselier Cuno te Münster heeft gehouuen, woiut door Havas in een officieuss uiuerueuiag bestreden. Wat betreft’Cuno s bewering out het lydelyk verzet in het Ruhrgebieu een spontane daad ia geweest, zegt net agem schap, dat het voldoende ia de uit henyn af komstige orders en circulaires te lezen aan te toonen, dat het hier om een door de regeering stelselmatig georganiseerde actio guat. Zoo verklaarde een circulaire van 24 Januari 1923 van den l'ruisischen minister van binnenlandsche zaken Severing letter lijk„Het doel der beambten in het Kuur- gebie I moet zyn de politieke en economim.ih’ plannen van den vijand zooveel mogelyk te- gen te werken door een lydelyk verzet, Jat georganiseerd overeenkomstig do podU«k der regeering en eventueel tot openlijk vel zet zou kunnen worden doorgeyoord." Op 20 Januari 1923 verordende do minister van posterijen aan zijn ondergeschikten geen g* volg te geven aan de voorschriften der be zettingsmogendheden. Tal van voorbeelden worden gegeven hoe vanuit Berlijn order werd gegeven aan de bevolking in het Ruhrgebied de bevelen der bezetting niet op te volgen on haar actie te dwarsboomen, vervolgt Havaa Anderzg«b schat Cuno de prestaties van Duitschland in natura en baar geld tot einde 1922 op M milliard mark. Krachtens artikel 233 van het verdrag van Versailles zou Duitschland vóór 1 Mei 1921 524(?) mHlioen goudnuuk betalen, terwijl het in werkelijkheid slechte 3010 miilioen heeft betaald .Van 1 Mei 1921 tot 31 December 1922 had Duitschland 4873 milioen goudmark U betalen; het betaalde slechts 2830 miilioen. Aldus had Duitech land op 31 December 1922 totaal M9H mil Hoen goudmark in plaats van 20.397 mii lioen betaald. Van hun kant hadden de ge allieerden voor de onkosten der bezetting en de te Spa overeengekomen voorschotten to taal 3.312.514.U0O goudmark te betalen. Na dit bedrag van de Duitsche betalingen te hebben afgetrokken, rost voor de schade vergoeding 2.577.486.000 free., waarvan het aandeel van Frankrijk, dat voor de be- zetting&onkoaten en de voorschotten van Spa 1.843.196.000 uitgaf, 1.779.745.000 be draagt ,zoodat het aldus een crediet-saldo van 83.451.000 bezit en niets voor schade vergoeding heeft ontvangen. Bosboom, Willem Roelofs, de Marissen, van wie Matthys in zyne vrijwillige bal lingschap te Londen stierf. Israël s, Me»- <lag, de Bock, Bionuners, Neuhuys, Gabriel, Kever zy vormden een reeks van namen, die ook in het buitenland in het algemeen goed bekend zyn. De geweldige schilderin gen van een Breitner, die het impressionis me, geljjk men beweerd heeft, oversteeg, de tragedie van een Vincent van Gogh, de mooie peinture van een Isaac Israëls, zij liggen eigenljjk in een vroeger tijdperk. Gaat men deze 25 jaren na, dan ziet men de schilderkunst door het impressionisme heen tot een zeker cubisme komen, en ziot men vooral in den laatsten tijd verschillende richtingen zich openbaren, waarbij de sen- siviteit en het neo-impressionisme een rol spelen. Op schildergebied zijn er vele na men, (lie zich bekendheid hebben verworven, te noemen. Wy denken aan een Suze Bis- ?chop Robertson, die uitnemende stillevens heeft geschilderd en hef Nederlandsche bin nenhuis ons weer heeft teruggebiacht; wij denken aan de mooie schilderkunst van een Foggenbeek, een Arntzenius; wij denken aan het gevoelige innige realisme van een Tholen, en wy denken aan een zekeren zelf zucht, die zich by Verster openbaarde, toen hij plotseling tot zijne stillevens overging. Als portretschilders noemen wij naast The- rèse Schwarz ,en Van Welie ,een Jan Veth en een Haverman ,de eerste vooral psycho loog, van den lateren tyd een Roland Holst en Lizzy Ansingk. Wy denken verder aan een Witsen, die Breitner opvolgde in Am- oterdamsche stadsgezichten; aan den fan tast Bauer, aan Voerman met zijne wolken- tafereelen ;aan de mysticiteit van een Man- kes ;aan het sprookjesachtige van van Daal- hof Weer op een geheel ander standpunt staat eene categorie, van wie te noemen zyn een Thom Prikker, een Derkinderen, een Van Konijnenburg en bovenal een Tocrop; die de meest interessante figuur schijnt uit Ceze 25 jaren, aanvankelijk inpressionist, later sterk in zyn katholieke uitingen, weer later terugkeerend blijkbaar tot de Vlaam- sche primitieven. Uit den tyd van het cu bisme vullen te noemen een Leo Gestel, een Mondriaan, een Schelfhout, vooral roman ticus, en Sluyters .terwijl een groep, die buiten de abstracties van het cubisme wenschte te blijven, onder zich telt een Van Wijngaardt en een Charley Toorop. Onder de jongeren valt ook nog Dirk Nylandt, analytisch in zijne schilderijen, ook een beeld gevend van het zoeken en streven in vele richtingen, dat deze kwarteeuw heeft gekenmerkt, te noemen. Het was niet, als de voorafgaande 25 jaren, eene periode van zoeken in bepaalde richting, neen, het wds een gaan op zijwegen, een zich verdiepen, dat strijd innerlijk en uiterlijk te kennen geeft .Vergeten wij niet, dat ook de gra fische kunst in sterke mate toenam en dat van eene ontwikkeling der kunstnijverheid op menig gebied valt te getuigen. De Berlynsche correspondent van het Hbld. had gisteren een onderhoud met (ton voormal igen Bulgaarechen minister-presi dent Radoslowof, dié sedert de vorige om wenteling te Berlijn woont. Bij beschikte reeds over vele en uitvoerige inlichtingen omtrent de revolutie. De regeering-Stamboelinaki, telde hij, steunde uitsluitend op de boerenpartij en onderdrukte alle ander kringen der bevol king. Daarbij kwam een willekeurige wet- uuKcmiiu <ub veiiiiuucwKuvjiucs op ue reue van i uiw. i wee rran- sche officieren in Dortmund gedood. De gebeurtenissen in Bulgarije. Groot succes der Oostei^rüksche leening. De Engelsche ministerraad zou gister avond bijeenkomen ter bespreking van het Duitsche memorandum. Natuurlijk is om trent deze conferentie nog niets bekend. Wel weet men dat de Fransche gezant de fransche inzichten aan de regeering heeft uiteengezet. Naar verluidt zou Poincaré voorstellen, dat de geallieerde regeeringen, waaronder ook de Britsche, terstond een nota aan Duitschland zenden, waarin de be ëindiging van het lijdelijk verzet in het Ruhrgebied wordt geeischt. Poincaré acht dit een noodzakelije inleiding tot een geal lieerde bespreking der schadevergoedings- quaestie. De Britsche 'opvatting daarente gen zou zijn, dat zulk een bespreking moet worden gehouden vóór dat er stappen, als door Poincaré voorgesteld, worden geno men. Het kabinet ontving nog buiten de mede delingen omtrent de houding van Frank rijk van graaf de St. Alaire den Franschen gezant te Londen, aanwijzingen van Lord Robert Cecil, die terugkeerend uit Parijs zijn daar ontvangen indrukken aan den ka binetsraad mededeelde, y Natuurlijk .zijn beide 'mededeelingen ge heim gebleven en moet men uit aanduidin gen afleiden wat inhoud en strekking er van zijn .In politieke kringeh gelooft men op grond van deze aanwijzingen, dat een compromis de eenige oplossing zal bljjjpn te zijn, daar Engeland natuurlijk niet zon der meer kan voldoen aanr den Franschen eisch van actieve medewerking aan de Ruhrbezetting en evenmin kan eischen, dat Duitschland zijn lijdelijk verzet staakt, het welk, naar de opvatting van vele Engel- schen, niet van Berlijn uit wordt geleid. Ook schyht de eisch van Poincaré: vasthou den aan het Fransche programma van scha deloosstelling, zooals dit in Januari te Pa rijs werd vastgesteld, niet voor inwilliging van Engelsche zyde vatbaar, aangezien En geland de Fransche eischen, toen reeds te hoog vond en de gebeurtenissen sedert dien tyd er zeer zeker niet toe hebben medege werkt om Duitechlands betaalkracht te ver- hoogen. In Frankrijk verwacht men dat de Brit sche regeering erin zal toestemmen Duitsch land te vragen den tegenstand in het Ruhr gebied te staken. Dit zou het mogelijk ma ken aan Duitschland een gemeenschappe lijke antwoord te richten. Nochtans spreekt men twijfel uit over den zin der concessie, waartoe Engeland op dit punt geneigd zou zijn. zelfs hij niet, eenig, vermoeden van had Het onderhoud met Janet had hom zoo opgewoij^len gemaakt, dat hij niet aan zijn schrijftafel kon blijven zitten, oBchoon hij den volgenden dag twee maal moest preek en on zelfs voor één pieek den tufest nog niet had gevonden Hij bleef langzaam in zijn studeenca me. op en neer loopen en zonderling was het, dat zijn gedachten telkens te rugkeerden naar den dag, toen het presbyterium bijeen was geweest te Seadoon, en hij het onderwerp .huwe lijksgeluk** met zijn beide collega's had borprohen. Hij herinnerde zich precies de woorden, die de gezette Stacladym gebruikt had en die, welke do kleine Naismith er aan toe had gevoegd. „Een man trouwt voor zijn eigen ploizier en moet de gevolgen er van dragen,*' had Naismith gezegd. „Maar indi n hij gelukkig ia, wat doet het er dan toe? Dat ia, wat wij ten Hotte alle maal verlangen.” ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad per kwartaal ƒ2.90, per week 22 êent, overal waar de bezorging per looper geschiedt Franco per port per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad 8.80. Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81, GOUDA, bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren. Onze bureaux zyn dagelijks geopend van 9—6 uur.; Administratie Tel. Int 82; Redactie Tel. 545 als hij niet wist, dat in de wereld mo- kelijk was, maar daarmede was het ook uit. Van huiselijke geriefelijkheid had hij niets meer bemerkt, sinds zijn zuster êe pastorie verlaten had en ook in andere opzichten schoot Edith te kort. Het was niet het geschiktste oogenblik om daarover te tobben, maar hij was gedwongen zichzelf te beken nen, dat met Janet de voornaamste steun van het huis zou verdwijnen en dat zij tot eiken prijs behouden moest blijven. „Indien het een kwestie van loon is begon hij, maar Janet hield hem tegen met een onnavolgbare beweging, waarin verontwaardiging en verachting duidelijk waren vermengd. „Het is g e e n kwestie van loon, do minee Fleming, en het verbaasd mij, dst u dat zegt. Maar ik kan mijn werk niet doen, zooals ik het graag doe. ik ben gewoon vaste dagen voor alles te hebben en dan eenigen regel en orde in het huis te zien. Mevrouw denkt, dat elke dag goed is voor het doen van een kamer en dat met de wasch evengoed op een Zaterdagmorgen begonnen kan worden als op een anderen. En de helft van den tijd weet ik niet, wat zij zegt en dan doe ik dingen, die zij mij niet heeft opgedragen, of ik laat ze onge daan. Ik heb gewerkt tot ik nuivel over been ben en ik kan in mijn bed niet slapen van het tobben, dat ik doe. Neen, zei zij vastbesloten, „de Schotten kunnen bij de Engelschen niet deinen en een Engelsche mevrouw moest En gelsche dienstboden hebben, dat is de volle waarheid; ik zeg het u, ofschoon ik, als u er mij niet toe gedwongen hadl, niet zoo openhartig zou hebben gesproken.” „Ik ben blij, dat je het gedaan hebt, Janet, nu weet ik precies, hoe ik er voor sta,” zei de predikant lachend. „Je bezworen lijken mij natuurlijk :n het geheel niet onoverkomelijk. Beloof mij in elk geval, dat je ons nog een kans geeft.” „Ik heb u al de vier maanden kan sen gegeven en ik ben er geen greintje mee opgeschoten. En waarlijk, ik ben moei op weg mijn goeie humeur heele- maal kwijt te raken. Ik schudde het meisje laatst door mekaar, omdat zij he'. vuil onder de matten van de trap stopte en toen had ik er zoo’n spijt van dat ik er om gehuild heb. Dat is geen manier van leven en als dat nog lang duurt, zal ik er veel erger aan toe zijn, dan die arme, wilde heidenen, waar de pendeling ons laatst van vertelde in den bidstond.” „Nu, wacht nog een week. Ik hoop, dat mevrouw Crewe de volgend^ week Zaterdag en Zondag hier komt. Ais je een» met haar praatte; dat zou je goed doen, is het niet?” „Dat zou het,” antwoordde zij met vuur „Maar het zal droevig v(or haar zijn de pastorie te' zien. Ik waarschuw u, dpminee Fleming, het zal droevig voor haar zijn." „O ik denk, dpt zij het zal overle ven! Nu, ga nu heen, en laat mij aan mijn preek beginnen. Het is in elk ge val wapenstilstand tot den volgenden Vrijdag, als mevrouw Crewe komt. In- dien tussehentijd zal ik probeeren, of er wat aan te doen te.” Hij sprak deze woorden dapper en met een goed hart en een goede bedoe ling uit, maar zij maakten geen indruk op Janet, die zich eerbiedig terugtrok. Haar weening omtrent de huishoudelij ke eigenschappen van den dominee was niet hoog gespannen, in haar schatting was hij mets dan „een groot kind”. Da: wak hij werkelijk geweest, maar nieuwe verantwoordelijkheden hadden nieuwe eigenschappen in Patrick Fle ming gewekt, waar te voren, niemand, 76 - „Ik heb haar beloofd tenminste zes maanden te blijven, en ik zal dien tijd ook uitdienen. Maar ik dacht toch, dat het beter was, dat u het wist, on ik e ben naar u in plaats van naar mevrouw gegaan, omdat, nu,, omdat ik u beter Over het harde gelaat van Janet gleed een schaduw, terwijl zij deze woorden «prak en haar werkhanden waren druk bezig met de punten van haar schort. De dominee zweeg een oogenblik en liep de kamer eens op en neer. Hij be- aefte volkomen <fe noodlottige beteeke- ais VMh Janet’s mededeeling en was op- Feeï* v«r«lagen bij het vooruitzicht, dat er dodr geopend werd. Zijn vrouw had persoonlijk zoo gelukkig gemaakt, ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda «n omrtrckea (bohoorcmto tot den bMorgkring): 1—5 regels 1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda on den beiorgkring: 15 regela 1.55, elke regel moer 0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20 bijslag op den prijs. Liefdadighoids-advertentiëa de helft van den prijs. INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN: 1—4 regels ƒ2.06, elke regel moer ƒ0.50. Op do voorpagina 50 hooger. Gewone advertentiën en ingesonden mododoolingen bty contract tot soer goroducoer- den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaataruimte. Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusachenkomat van «oliede boekhan delaren, Advertentiobureaux en onze Agenten on moeten daage vóór do plaatsing aan-het Bureau z(jn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te ri(jn. GOlDSfflE COURANT Nederland in 25 jaren. 1898-1923. XVI. Op muziekgebied handhaafde Nederland zijne oude reputatie van uitvoerende kun stenaars .Het Concertgebouworkest te Am sterdam, in 1896 onder leiding van Wil lem Mengelberg gebracht, is door dezen tot een ongekende hoogte opgevoerd; staat aan de spits der orkesten. Mengelberg zelf staat aan de spits der dirigenten. Niet zon der moeite is men er in geslaagd hem voor Nederland te behouden, ondanks schitte rende aanbiedingen uit andere landen, ge lijk z(jn tydeljjk dirigeeren te Frankfort, zijn periodiek terugkeeren naar New-York bewijzen. Een merkwaardigheid van groote beteekenis vormden zeker de Wagner-uit- voeringen te Amsterdam, tot stand geko men dank zjj de energie van Henri Viotta, model-voorstellingen die volgens het oor deel der kenners met Bayreuth wedijver den. Den Haag wenschte zjjn eigen orkest te bezitten en verkreeg het in het Resi- dentle-Orkest, dat onder Viotta’s leiding kwam; van Zuylen van Nijevelt was de •dirigent der populaire concerten. Utrecht, Arnhem en Groningen behielden hunne eigen, goed verzorgde orkesten; Van An- rooy van de laatste plaats naar voren ge komen, is een uitnemend orkestleider ge bleken. Op het gebied van uitvoerende kunstenaars zoowel wat zang als wat piano, viool of cel aangalt zjjn wij rjjk in beroemde namen; van de zangers staan zeker Messchaert, Van Rosy en Urius bovenaan, van de zangeressen denken w(j onmiddelljjk aan Julia Culp, aan mevr. Noordewier en aan pievr. de Haan; van de pianisten is het een Dirk SchKfer die onze aandacht trekt; van de cellisten een Hekking. Deze kwarteeuw is voorts ryk aan pogingen om ons een eigen Neder landsche opera te verschaffen; die, welke in 1894 en volgende jaren werden aange wend, mislukten, schoon Orelio en Pau- wels tot de stetren daarvan behoorden. Later zijn zij hernieuwd; Henri Koopman heeft zich op dit gebied zekere verdien sten verworven. Nog bestaat de Neder landsche Opera, al is haar grondslag financieel niet zoo stevig als men dit wel zou wenschen. Aan belangstelling voor muziek ontbreekt het hier te lande niet; de concerten te Amsterdam en te ’s-Gra- venhage bewijzen het; de gastvoorrtellin- gen van vreemdelingen, die hier immer in groot aantal plaats hebben, eveneens. Eene Italiaansche opera heeft hier altijd succes gevonden, eene Fransche opera te ’s-Gravenhage scheen jaren achtereen de eenig bestaanbare. Eindelijk het gebied der schilderkunst. In 1898 scheen de rol van de dusgenaamde Haagsche school min of meer uitgespeeld. De grooten van die Haagsche school waren er niet meer of verdwenen spoedig. Mauve,

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1923 | | pagina 1