t Blad. NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN Kilt door ■«nsclwnhanden gebouwd 62» Jaargang No. 15263 Dinsdag 19 Juni 1923 OUDERKERK,, .OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen ipler en, oek|ea. ZOON 1/ met 'et"t BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU WERKERK OUDERKERK,. OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz. r I Den Haag. FEUILLETOB. 82 (Wordt vervolgd.) li n e GOUDA. aigemeene zwakte; met hoofdpijn; dui- i, een uur vóór den de goede gevolgen ■erdragen. Zij ver- ïnuwstelsel en ver zenden in ons land 1774 100 Niets wordt ons ten geschenke gegeven en 't allerminst wel- cadeaux. 2c/4. 21.—. ligste n la i. t (lOUkSCHE COIRAXT Uit het Engalach van DAVID LYALL door J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM. (Nadruk verboden.) 17S2 4» vulden haar oogen zich mej dwaze tra nen. Al de snaren van haar ziel tril den ouder de betoovering van het her inneren van het geloof en van de hoop. Zij keek naar het gelaat van haar echt genoot; het wa» strak al» een ijzeren .masker, maar haar zwijgend beroep voelend, beantwoordde hij dat met een glimlach, waarbij hij haar diep in de oogen keek en de vingers aanraakte, die op den houten rand voor den bijbel logen. Tot hem zei de dienst niets en hem verveelde zelfs de preek, waarvan Alison elk woord inzoog met een adem- looze belangstelling, zooals iemand, die versmacht van dorst, een verfrisschen- de teug drinkt. Haar ziel werd er door opgeheven en vervuld met groote dank baarheid. Voor haar bestond er geen zich terugtrekken van Het geloof, neen, er was een nieuwe noot, een klank van blijheid, van verzekerdheid, van warme,«onenschelijke deelneming, kos telijk als balsem uit Gilead, in de woorden^yan haar broeder. Alison wist en de wetenschap beurde haar een oogeublik opsteen haar hart zwaar was, dal haar heengaan een zegen voor haar broer was geweest; dat het zijn levenssfeer had verruimd, en zijn ge- heele natuur er bij opbloeide als een roos. Zij verzekerde zichzelf, dat in het Groote Plan van een wijzen en’al-lief- ABONNEMENTSPR1J8: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt Franco per post per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80. Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA, bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren. Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 9—6 uur.; Administratie Tel. Int. 82; Redactie TeL 546 O, God of Betjiel by Whose-band Thy people still are fed. Who trough this weary pilgrimage Hast all our fathers led, Opleidingsscholen en wat dies meer zij. k Heb, in 't belang des kinds naar de inspraak van ’t geweten, „Een’ kneppel in een hoop van hoende ren gesmeten.” V. Onder de voordeelen, die een bijzon dere school, uit een oogpunt van degelijk heid van onderwas, verkieslijk maken bo ven een openbare, noemden wij als punt 6; geen „amb u 1 a u tiame”. Het is een naamwoord, dat mijn sympa thie niet heeft, waarom ik het tifsschen plaats; het is een onwaar woord, een woord met een Kains toeken op zijn voorhoofd, om- dat een schoolhoofd zonder vaste klasse «iets heeft uit te staan met een gloBe-trot- ter; het ie een bespotte l(jke naam voor een goede, ernstige zaak, waarop men door deze qualificatie het stempel der v e r a c h- tel(jkheid heeft willen drukken. Het moet ontstaan zyn in de kringen dier menschee, die tegen de zaak zelf zijn uit j alou zie, uit afkeer van gezag, uit vrees voor controle, in de kringen van hen, die uit partijbelang alles afbreken, ni- velleeren naar beneden, ijveraars voor een vormigheid, die vrjje, krachti ge ont wikkeling worgt, zeloten voor de republi- keinsch-democratische n- heidsschool, die der goê*-gem€|&nte zand in de oogen willen strooien met hun schoonklinkende leuze, dat zij strijden voor de bevordering van „een krachtige ontwik keling van het Openbaar Neutraal onderwijs’’. Afschaffing van het „ambulantisme” en eenheidsschooi behooren by elkander: het eerste was noodzakelijk om van de tweede de republikeinsche eenheids- sehool te maken. Art. 27 lit. 1 van de Wet.van 1920 luidt: „Aan het hoofd van elke school is een on derwijseer geplaatstVroeger kon men zulk een onderwijzer een schoolhoofd noemen. Hij had de leiding, was, om het zoo te noemen, de bedrijfsleider, die voor een onderwijsinrichting even onmisbaar is als voor een industrieel© onderneming om con- curreerend en winstgevend te zijn. Een leider, waar geplaatst dan ook, moet z(jn, wat zijn naam uitdrukt: iemand, die leidt. Door ijver en toewijding zal hij een voorbeeld zijn voor hen, die met hem mede wetten; zijn ervaring doet hem hier een woord van aanmoediging, van lof uiten, waar ’t verdiend is door nauwgezette plichtsbetrachting en goede resultaten, daar een vingerwijzing geven aan jongeren, voor wie een „zaait” van opvoeding en onderwijs nog vele hun onbekende vakgeheimen be zit, elders een terechtwijzing plaatsen, waar niet met vollen ijver, plichtsbetrachting en het vereischte overleg gewerkt wordt. hebbenden God niet» verloren kan gaan Opgeven beteekent niet altijd verlies lijden; noen, liet kan zelf» zijn dat daar door de kiem gelegd worm voor den boom, die zijn wortels in'do eeuwig heid heeft en die bloeien zal te midden van de onsterblijken. In deze blijde stemming snakte haar hart naar eenzaamheid en stilte. Z>lj verwijderde zich spoedig van de kerk deuren, ofschoon velen baar zochten, en zonder een woord tegen iemand te zeggen, liep zij snel den weg langs in de richting Van het 'kléine bosch, waar zij op zijn minst twob crisissen in naar kven had doorgemaakt. Onder het wan delen raadpleegde zij met zichzelf, en de stilte was goed voor haar en do ademtocht van de lucht uit haar ge boortestreek, liefelijk door de friacn- boid van de zee, scheen als een zege ning op haar te rusten. Zij wist toen, dat do overhaaste rei» niet zondenjdoc waf. geweest, dat ze een plaats twi r het Plan der dingen, dat het voonkaa een noodzakehja deel was van hqnD gelijksch werk. Zij kwam du» m ee ©enigszins onderworpen en nadenkende stemming, bij het witte hek, de plaats der herinnering. Zij aarzelde alleen een oogenblik, voordat zij de koele, groene diepten van het bosch verder inging. Zij was verlangend een oogen blik te staan op de plaats van samen komst, met haar eigen hart te spreken en dan zou zij terug gaan en haar lot verder dragen. hst underwyM, een lacUu van groote waarde is, Scholen, die veel wisseling van personeel hebben zioogenauinde doorgangshuizen lijden hieronder, wat sonw b.v. by examens noodlotige gevolgen kan hebben. Hoe min der wisseling, van korteren ef lange ren duur, onder het personeel, hoe beter het onderwijs er by varen zal. Maar, onder wijzen is een inspannend werk, als hy, die voor een klasse slaat, niet tevreden is met de kinderen zoet te houden; het vereiacht een gezonde constitutie,/terke zenuwep en een goed hunjeur. Absenties wegens ziekté of om andere redenen komen aan elke school voor, aan de eene meer dan aan de andere (wat men hier op het stadhuis ook wel weet), omdat niet alle onderwijskrachten een onverstoorbare gezondheid genieten on de eene, hoezeer het verantwoordelijkheidsgevoel van den onder wijzer,, tot een zoo hoog mogelijk peil op gevoerd wordt”, veel gauwer in den put zit dan de andere: Mynheer X. meldt xich ziek, als hy meent te voelen, dat hy Iwofdpjjn krygen zal; mynheer Y. gaat, al voelt hy zich niet erg lekker, naar school in het ver trouwen, dat zijn werk h«n wel zal op knappen. Vóór de ont„hoofd"lng der school was dé bedrijfsleider de aangespten man om in de onbezette klasse in te vallen; hÜ„ kon dit doen, omdat h(j zelf geen vaste af- deeling had, hy moest dit doen, dewijl het in het waarachtig belang van zjjn inrich ting was, waarvan hy de verantwoordelijk heid droeg. Hij, zeg ik, was hier de aange wezen man: hy kende de kinderen, de leer lingen kenden hem, er was reeds contact tusschen beiden; hij was op de hoogte, van' de reetle gevolgde methode en van de leer stof, hy had slechts den draad op te vatten, wa^r de afwezige dien had laten vallen en... ailes ging zjjn rustigen, gewonen gang, er kwapi geen stoornis, er ging geen tijd ver loren. Bovendien kreeg hy een ongezochte gelegenheid om zich te vergewissen op wel ke hoogte de klasse stond en óf ze wel op peil was. En dan durft iemand uit Amster dam, die hier ingeluid werd als ,Jid van den onderwijsraad en een der adviseurs van den Minister in onderwijszaken" beweren, dat het ambulant isme” is „een vraag meer van technischen dan van opvoedkundigen aard”. Hij moet wel een zeer gering denkbeeld gehad hebben van het peil, waarop zjjn auditorium (en daartoe behoorden de ver tegenwoordigers van 3 onderwtjtfvereenigin- gen, mannen van het vak dus, die, geheel onder den invloed van eigen- of p a r t jj- beiang, alles ais zoeten koek slikten), stond, om het met zoo’n „Klaasje van Amsterdam” af te schepen. Zóó (gel(jk ik hierboven geschetst heb) was de toestand van de openbare neu trale school vóór 192!), zóó zal hy worden aan de bijzondere neutrale school, die hier binnenkort verrijzen zal. WERK PPEN, MCHT- I NTEN, ei in het geheel niet op aan. Zij zijn van minder gewicht dan het zand op de kust. Ze hebben niets met het le ven te maken. 0, Janet, dat is vol vreemde krachten, die ons op de knie ën brengen. Jij en ik, toen wij hier in de pastorie samen waren en eiken dag deden, wat wij wilden, wisten er niets van. Wij hebben nooit geleefd. Wij waren slechts kinderen, die huishou dentje speelden.” Het vreemde vuur in de oogen van haar oude meesteres, de hartstocht in i-aa* stem vervulde den geest van Janet met een vreemd ontzag en deed naar zwijgen. Zij voelde, dat zij niet meer dan een kind was, dat beknord werd om zijn eigenzinnigheid. „O, maar ik wilde, ik wilde, juffrouw Ailie, dat wij op de oude manier had den kunnen voortgaan. Het was een goede manier en u wordt heel erg ge mist.” „Er was elders werk voor mij te doen, Janet, en voor jou is er hier werk. Luister Zij boog zich naar voren met stra lende oogen, en Janet bewonderde zeer het blank van den hals, daar waar die zich uit het sneeuwwit van haar boe zem verhieft. Wat zij fluisterde, deed een plotselingen blos over Janet'» ge laat komen. „Een kindje, een klein kindje komt er in de pastorie van Rochallan, en niemand dan z ij om er voor te zor gen!” zei zij medelijdend. „Ja, ik zal blijven; ik zal door dik en dun blij- Waarom zou ik blijven?” vroeg Ja- not onwrikbaar. „Zij en ik passen niet bij elkaar. Zij weet geen steek van huishouden en geeft er nog minder om. Alle dagen zijn voor haar hetzelfde, en als het aan haar lag, dan zouden de flanellen gekookt worden, daar ben ik zeker van.” „Waarom zou je dan gaan? Zou je rustig in een vreemd bed slapen, Janet Aiken, als je moest denken dat de bes te flanellen van den dominee op een goeden dag gekookt zouden worden?” „U lacht mij uit en dat is niet mooi. U bent ook veranderd, juffrouw Ailie. Het komt door de En^elsche menschen en Engelsche gewoonten. Waarom gaan de Schotten zich met hen vermengen? Elk land moet op zichzelf blijven, dan m»u er nooit zoo’n verwarring komen”. „De verwarring zetelt in jezelf, Ja net,” zei Alfoon met groote en bijna droeve vriendelijkheid. „De dingen, waarmede je je hooid vermoeit, komen H ij draaft de verantwoordelijkheid en beseft, wat hem tot inspanning zijner krach ten aanspoort, dat er een goede reuke van zyn school moet uitgaan. Dat er school hoofden geweest zullen zyn, die aan deze fotografie niet beantwoordden, wil ik dade lijk toegeven: er ia overal kaf onder het koren, in eiken tak van dienst en industrie vindt men lange-messen-dragers, die toch geen bedreven koks zjjn. Is dit een reden, een grondige reden om het geheele instituut op te ruimen, het kind met het badwater w4? te gooien 1 Dan kun nen we, op grond van dit argument, met hetzelfde recht, meteen wel alle s c h o- i e n opdoeken, dan zijn we, volgens de leer van Multatuli, tevens van zooveel „noodza- kelyke kwaden” verlost. Wat heeft nu de Wet van ’20 van zoo’n leidend schoolhoofd toch in het be-, lang van het onderwijl? gemaakt? Waarvoor hebben de Bond-ers toch zeker ter bevordering van „een krachtige ontwik keling van het openbaar neutraal onderwijs zoo sterk geijverd Al. 4 Art 27 der Wet vian ’20 zegt: „Aan den onderwijzer, bedoeld in het eerste lid (d.i. het hoofd der school) i s tevens ,het onderwijis eener klasse opgedragen. Van deze verplichting kan onze miniater, den Onderwijsraad gehoord, in b ty z o n <1 e- re gevallen vrijstelling verleenen." Dit „kan” en het „bijzondere gevallen” maken dezen maatregel vrijwel tot een ab- aohiten. Het leidend hoofd is een admini stratief hoofd geworden, het w e r k e- l ij k hoofd, een schjjnr, naam-hoofd. Weg is de „bedrijfsleider”, weg de controle, aan de eenheidaschool kan men doen of niet doen, wat men goedvindt in eigen oogen. Leve de vrijheid, weg met gezag; jonge broekjes van nog geen 20 jaar, die van opvoeding zooveel weten, als ze uit een theoretisch handboekje begrepen of niet begrepen hebben kunnen opnemen, wor den voor een klasse proefkonijntjes gezet om hun eigen „verantwoordelijkheidsgevoel tot zoo h^og mogelijk peil op te voeren”, argumenteert, pardon, beweert de heer De Vries.. Verantwoordelijkheidsgevoel is een prachtig iets, onmisbaar zoowel in den ar beider als in den onderwijzer om het werk, dat hun is opgedragen, zoo goed, zoo dege lijk mogelijk te verrichten. Dit gevoel komt eerst tot zjjn recht, wanneer zij de praktijk van het werk kennen, wanneer zij weten, hoe zij werken moeten en dit moeten de jongeren leeren door leiding, door vinger wijzingen, door vriéndelijke terechtwijzin gen. Hier heeft een ervaren, verstandig lei dend hoofd het heft in handen om van zijn school een kweekplaat» van gezonde opvoe ding en van voortreffelijk onderwijs te ma ken. En dat groote voordeel mist de r e p u- blikeinsche eenheidsscho o 1. Hoe kan een schoolhoofd, dat den gehee- len dag voor de klasse staat, leiding geven, gezag oefenen, controle toepassen? Hy kan het niet, zelfs bij een verantwoor delijkheidsgevoel boven Amsterdamach peil. Hy za' Gods water maar over Gods akker moeten laten loopen en zyn scheepje laten drijven op do ongewisse golven van het ver antwoordelijkheidsgevoel van zijn perso neel. „Het („ambulantisme”) is een vraag meer van technischen dan van op- voedkund i ge n aard" zegt de heer de Vries. Als zoodanig ishet nooit bedoeld, dat is het ook nooit geweest dan by die weinigen, bij wie de warmtegraad van het door u in eiken onderwijzer veronderstel de verantwoordelijkheidsgevoel eenige gra den onder nul gedaald was. Zoudt u in uw idealisme werkelijk kunnen aamnemen, dat dit verschijnsel uitsluitend bij hoofden en niet bij onderwyzers voorkomt? De yve- raars voor de republikeinsche een- heidsschool, die zyn het, die het ambt van schoolhoofd, van bedrijfsleider verlaagd hebben tot een functie, nog niet eens van technischen, doch van bloot admini stratie v e n aard, zooals van zelf spreekt ter bevordering van een „krachtige ontwikkeling van het openbaar neutraal(?) onderwijs.” Afschaffing van den bedrijfsleider in de school njoest de voltooiing zyn van de re publikeinsche eenheidsschooi: by het een- heidAprogram, de eenheidaleerlingen be hoorde de oeiüieidwnderwyzer. Deze eenheidsschooi een model van republicanisme, van democra ts e en van eenvormigheid zal en hier waag ik mij aan een profetie, die reeds begint werkelijkheid te worden uit sluitend voor de kinderen van diegenen, die luisterën naar het zoet gefluit van den so- cialistischen vogelaar en elke ouder, die van deze muziek niets moet hebben, die wenscht en wil, dat by de opvoeding van zyn kind „zooveel mogeiyk rekening worde gehouden met het milieu, waaruit de kinderen voortkomen" zal deze inrichting den rug toekeeron en een school kiezen, waar op voeding en omgeving aansluiten by de huiselijke. De afschaffing van het bedryfsleiders- schap (ik heb nu eenmaal het land aan het onwaardige woord „ambulantisme") heeft voor de openbare eenheidsschooi een tweede ramp veroorzaakt (een ongeluk komt zelden alleen) welker vermyding ik als een zevende voordeel van een bijzondere boven een openbare school genoemd heb: 7o. geen re»e rve-onde rwfl zere. Ieder deskundige dat is iemand, lezer, die verstand heeft van onderwijs, er heele- maal i n zit, niet maar de eerste de beste, die eon aardig leuterpraatje ,/over zidh heeft" is het met my eens, dat continuï teit d.i. een geregelde, regelmatige gang in ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda «n omztreken (behoorende tot den bezorgkrmg) i 1—5 regel» ƒ1.80, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkrmg: 1—5 regel» 1.56, elke regel meer ƒ0.80. Advertentiën in het Zaierdagnummer 20 byslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs* INGEZONDEN MKDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.05, elke regel meer ƒ0.50. Op de voorpagina 50 hooger. Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceer- dep prija. Groote letter» en randen worden berekend naar plaatsruimte. Advertentien kunnen worden ingezonden door tusichenkomst van Bollede boekhan delaren, Advertentiebureau* en onze Agenten en moeten daag» vóór de plaaUing aan het Bureau ijjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zjjn. ven.” Er waren tranen in haar oogen, toen zij (letras naar haar jolderkaaierije opging en zich neerlegde op haar Spar- taansche bed, niet om te slapen, maar om te peinzen tot ver na middernacht lover het ingewikkelde levensmysterie- Het droevigst van alle gedachten was, dat zij voelde, welk een onmete- Jjjke klove de klove der ervaring tiaar nu scheidde van de meesteres haars harten. Zij twijfelde er niet aan, terwijl zij naar haar gezicht keek en de niet te beschrijven uitdrukking van haar mooie Rrijze oogen, gadesloeg, dat zij was neergedaald in de diepten, waar nie mand haar kon helpen dan God. Janet Aiken bad vurig, dat de God huriner vaderen rondom al do kinderen van haar liefde mocht zijn en dat heiden geleid mochten worden langs de paden des vredes. Aldus biddende viel zij in slaap. Den volgenden morgen zat Alison met innige voldoening in haar hart naast haar echtgenoot en de vrouw van haar broer in de bank van de pastorie. Een kleine trilling ging door de kerk toen men haar terugzag, want vergeten was zij niet en zou zij nooit worden. Zij voelde met hoeveel vriendelijkheid allen haar opnamen, en het vriend schappelijkheid welkom in hun oogen, en de huiselijke en opbeurende atmos feer van de plaats. Maar toen de eer ste noot van den lofzang werd aange heven Tocu uemuaal het ieiduraaiuip uan ac opeubaie .mjIioo! aigcsciuut was, mue»t er wat op verzonnen worden mu het luetüoor ontstane euvel te ondervangen, not „au>- hulantiame" van het hoofd werd iuguruiid legen het zwerverschap van den on- dei wyzerhet systeem van den reserve- onderwyzer i» onder de oliderwyzei's een commls-voyageur in opvoeding en ouder- wü», hot allerongelukkigste baantje by het ondei'wy». In Gouda heèft man dit sysmem (zóó was de toestand tot voor kort) opgc; A-oeixl tot het hoogste peif. Onderwyzexs, die reeds op pensioen waren gesteld, mamarn en vrouwen, die reeds buiten hot onder- wys stonden, kregen het patent van Gom mis-voy agente in opvoeding en onderwijs. Het i» zelf» gebeurd hier in Gouda, lezer, tjilpten me de spreeuwen toe dat eene dezer leerkrachten in functie trad aan een openbare schooi alhier en voor een klasse geplaatst werd, die nog al lastig te kantoe ren moet geweest zyn. Zij wist er tan min «te geen raud mee (wat wonder!) en. meldde zich daurom den volgenden <iag ziek. En nu durft zoo temend als dri Hoog- stra en wie vraagt hem om zijn ge- schrijf? W ‘,en »p°t te dniv®® m€t strijd, dien de Bond-ers voïfcen» punt H van i hun progrknuna voeren voor de bevordering van „eene krachtige ontwikkeling van hot openbaar >jputraal(?) onderwys” (vuor het „urbeidskind”). Je moet maar durven! Zoo’n resorve-ieei’krucht valt als een blik semflits in eene hem onbekende klivse, zoo* dat elk contact, elke vertrouweiyke winsol- werking tusschen hen» »n zijn proefkonün tje» ontbreekt. Hy staat voor zijn kbw» „als een kat in een vreemd/pakhuis". E’ke continuïteit is hier in het onderwijs verbro ken, voortgang in het onderwijs i» er niet en ik vermoed, dat menigeen van d<«e „zwervers” met een tot een verhoogd peil opgevoerxl verantwoordelijkheidsgevoel al biy is, als hy zyn klasse zoet en bezighou den kan. Zoo is t ha n de toestand aan da open bare neutrale school; zóó zal hy n i mm e r worden aan eene byzondere neutrale inrichting, bögevolg ook niet aan de bij zondere neutrale school, die eerlang hier geopend zal wonden, want aan de laatst genoemde inrichtingen van onderwijs heeft men in het belang der leerlingen het voor elke school zoo onml share „a«nbuhn ti«me” mogen behouden, tengevolge waar van men het zonder het ongelukkige ,*zwer- ve rschap" kan* stellen. Wat dunkt u, lezer, Is een b y z o n d e r o neutrale school in Gouda nuttig en noodi g Nuttig voor alle kinderen, zonder owhr- scheid, noodig, broodnoodig voor die lae^Jn* gen, wier ouders hengen pr h on «tel len. al Is het ook met eenige geldettlke on- offering, dat de opvoeding en omge ving op school aansluit© aan de o p v o e-

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1923 | | pagina 1