Blad.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle, nieu
WERKERK 1UDERKERK,, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Dinsdag 3 Juli 1923
62"Jaargang
No. 15275
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon-en Feestdagen
ZOON
EN
Niet door menschenlianden gebouwd
De verhouding van Engeland tot Frankrijk.
r
ir origi-
4
Dank zij de bemiddelingsactie van het
het
FEUILLETON.
(Wordt vervolgd.)
1447 21
•plombeerde
sakken
leren,
skies.
Ik weet
hem er-
huis
het
GOUDA
enorm
de me-
tkelijke
en het
1 70
676 34*
andeerd zuiver
len Medailles
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
b|j onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur.; Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel. 545
Het aantal Belgische soldaten, die door
den bomaanslag om het leven zijn gekomen
-ït
irleken
VORMERVEER
Uit het Engelsch van DAVID LYALL
door J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM
(Nadruk verboden.)
Hun is alleen toegestaan
mee te nemen. Zij moeten zich
mondvoorraad voor twee dagen voor-
Menigeen verbeeldt zich een menschen-
kenner ie zijn omdat hij niemand ver
trouwt.
laat verhongeren,’’ zei er een.
hem hierheen, en laat hij ons
man onder oogen komen. Anders mag
hij blijven en verbranden
Mannen van Birtley, jelui bent je
verstand kwijt,” klonk de stem van
Tibbie helder en scherp; „en jullie
weet, dat je door het werk van dezen
nacht het er niet beter op zult maken,
Interventie van het Vatikaan. De
Dr. Kienböck over de Oostenrijksche
Reeds eenigen tijd publiceerde het En
gelsche blad de „Observer” verschillende ar
tikelen waarin het Frankrijk aanvalt en een
bijzondere critiek uitoefent de Fransche
Regeering, die maar stfeeds in gebreke blijft
op de Engelsche vragen te antwoorden.
Het is thans een nieuw artikel van buiten
gewoon dreigenden en onhebbelijken toon,
o.a. wordt aangekondigd dat de Engelsche
regeering voornemens is binnen een week af
te rekenen met Frankrijk en dit land voort
aan zal uitschakelen, dat in Frankrijk veel
kwaad bloed heeft gezet.
In leidende Fransche kringen is men ten
zeerste verbaasd dat de Daily Mail tot nog
toe zeer Fransch gezind, er toe is overge
gaan het essentieele deel van het’artikel te
bevestigen. De verwondering over deze
perscampagne is groot en men begrijpt niet
dat de Engelsche regeering de beh<?efte ge
voeld heeft, zich aldus te uiten, hoewel zij
toch weten kon, dat alleen de Belgische cri
sis het antwoord zoolang vertraagd had en
dat St. Aulaire, zoodra die crisis geëindigd
was, dus Zaterdag, instructies had gekre
gen voor een bezoek, dat hij heden aan het
departement van buitenlandsche zaken bren
gen moest. Men verbaast zich er vooral over
dat zij een dergelijke perscampagne heeft
doen beginnen, hetgeen wel de allesslecht-
ste manier is om het eens te worden, aan
gezien deze heftige aanvallen op de Fran
sche politiek vanzelf in de Fransche pers
weer even heftige antwoorden uitlokken.
De Fransche bladen uitten hun ergernis
en verlangden een tegenspraak van de Brit-
sche regeering, tenzij, wat men voorloopig
niet aannemen kan, deze laatste opzettelijk
op een spoedige breuk met Frankrijk mocht
willen aansturen. Men is echter overtuigd,
dat het felle artikel van de „Observer” niet
geïnspireerd is door het tegenwoordige En
gelsche kabinet, maar door Lloyd George,
die, zooals de „Matin" het uitdrukt, „de
beide naties met alle geweld brouilleeren
wil, om de plannen te dienen van een poli-
tiek-financieel kabaal tusschen Londen en
Berlijn, voor gezamenlijke rekening opge
zet".
Mocht het artikel inderdaad door de En
gelsche regeering geïnspireerd zijn, dan, zoo
betoogt men, is een spoedige breuk stellig
onvermijdelijk. Er is geen samenwerking
meer mogelijk en heel Frankrijk zou in op
stand komen .indien Engeland de pretentie
had het een bepaalde wijze van onderhan
delen op te dringen en daarbij den toon aan
te wenden, die Curzon bjj tijden (nog niet
eens altijd) tegen de Sovjets of Angaro ge
bruikt.
Buiten het artikel van de „Observer” om
Dr. Kienböck, de Oostenrijksche minister
van financiën, heeft tegen de sociaal-domo-
erotische critiek dat de Oostenrijksche lee-
ning in Engeland, Amerika en Nederland te
laag uitgegeven zou zyn geweest, het vol
gende aangevoerd: „De Oostenrykscho re
geering heeft zich moeite gegeven, de lea
ning onder zoo gunstige condities uls mo
gelijk op te nemen, en de koers, waarmede
in het buitenland reeds gehandeld werd, is
een bewys van het vertrouwen en de sym
pathie die men in de wereld voor ona üos-
tenrijkers heeft.
Het is nu gebleken, dat het geloof in de
ontwikkeling van Oostenrijk by het Engel
sche, Amerikaansche en Holandsche publiek
grooter is, dan onze vrienden in het buiten
land zelfs hebben aangenomen. Wanneer de
Oostenrijksche sociaal-democraten den uit-
schryvingskoers der leening te laag vinden,
zoo moet men hierop antwoorden, dat zich
eenigen van den tegenpartij maanden lang
veel moeite hebben gegeven onzen finan-
cieelen toestand zoo ongunstig mogelijk
voor te stellen. Daardoor werden de kansen
voor onze leening verminderd. Hoe grooter
de beteekenis van den tegenwerkende cri
tiek in het buitenland was, des te duurder
werd de leening voor Oostenrijk. Het groot
succes der leening in het buitenland zal ze
ker ovk voor ieder Oostenrijker een aanspo
ring zjjn, aan de Volkenbondsleening deel
te nemen."
Juist negen jaar na den aanslag in Sera-
jewo is van de hand van den Servischen ge
schiedkundige Stanoje Stanojewitsj, profes
sor aan de L’niversiteit van Belgrado, een
brochure verschenen, als bijdrage tot de
wordingsgeschiedenis van den grooten oor-
94 -
Alison sprong het bed uit; Tibbie gaf
haar den peignoir aan, die over den
rug van den stoel hing en zij stak haar
voeten in een paar muiltjes. Samen gin
gen zij toen naar het raam op het por
taal, dat wijd open stond, om de koele
nachtlucht door het huis te laten stroo-
men. De menigte had zich nu verspreid,
het scheen, dat zij het huis omsingeld
hadden; slechts enkelen bevonden zich
nu op het voorterras.
„Ik moet naar Edmund gaan, Tib,”
ze* Alison, terwijl zij bleek werd. „Ik
geloof, dat het arbeiders zijn. Ik heb
gehoord, dat zij eerder bedreigingen
geuit hebben. Wij moeten ons gauw
aankleeden, om zoo noodig naar buiten
te kunnen gaan
„Ben je niet bang, om naar hen toe
te gaan, Ailie?”
„Bang? Ik? Waarom zou ik? Natuur
lijk ga ik naar buiten. Ik moet zoo mo
gelijk eerder dan Edmund bij hen zijn.
Nu,” voegde zij er hard aan toe, „zal
is tot 20 verhoogd. Vele gewonden bevinden
zich in zeer ernstigen toestand.
De ontplofbare stof in de wagon moet,
naar de uitwerking te oordeelen, een zeer
groote hoeveelheid van een krachtig explo
sief z\jn geweest. De wagon is totaal ver
nield.
Het schijnt de bedoeling der daders te
zijn geweest de ontploffing op de brug zelf
te doen plaats hebben, doch zij kwam waar
schijnlijk te vroeg.
Volgens de Frankf. Ztg. Is hij het onge
luk ook een Fransch generaal om het leven
gekomen.
Op bevel van generaal Degoutte is ook
voor het geheele district der steden Mül-
heim, Oberhausen en Hambprn in verband
met den bomaanslag op de Rijnbrug bij
Duisburg het geheele tramverkeer en het
verkeer met autö’s en motorrijwielen ver
boden. Slechts levensmiddelenauto’s mogen
rijden. De tram en de auto’s vormden de
laatste verkeersmiddelen in dit gebied. Het
verkeer op de spoorlijn van Dortmund naar
LütgenDortmund is door de Franschen
stopgezet. Gistermiddag om 5 uur versche
nen op het station Isenburg Fransche be
ambten der crimineele politie, die de stop
zetting van het verkeer eischen. De reizi
gers moesten de pasvisa laten zien, en wan
neer dit ontbrak werden hooge geldboaien
opgelegd.
Daar de staat van beleg des middags pok
tot Miilheim en Ruhrort werd uitgebreid,
kwam ook daar het straatverkeer tot stil
stand.
De Belgische troepen zijn zeer opgewon
den. Men vreest, dat eventueele nieuwe sa
botage de ernstige gevolpej^ voor de gijze
laars kunnen hebben.
J)e Fransche en Belgische vertegenwoor
digers in de Rijnlandcommissie hebben be
sloten tot nieuwe sancties tegen de Duitsche
spoorwegbeambten, die zich nog in het be
zette gebied bevinden. Naar het heet zullen
de eerstvolgende dagen niet minder dan
9000 beambten met hun gezinnen worden
uitgewezen.
Alle Duitsche spoorwegbeambten in het
bezette gebied hebben bevel ontvangen zich
op 2 Juli: des nam. te 4 uur aan te melden
in de wachtkamers, ten einde naar het on
bezette gebied te worden gevoerd. Zij moe
ten de sleutels hunner woningen meebren
gen en inleveren. Zij worden aansprakelyk
gesteld voor het beschadigen of verdwijnen
van goéderen,
handbagage
van
zien.
builen en bejammerden de gebeurtenis
van dezen nacht. Tibbie kon een jeug
digen stalknecht bewegen te paard naar
de stad hulp te gaan halen en toen zet-
De bomaanslag op den Belgischen trein. Verscherpte maatregelen.
stakingsbeweging in Duitschland
leening. De moord te Serajewo.
oordeelt men echter in Frankrijk ook dat de
verhouding tot Engeland tot een crisis ge
komen is en dat men een zeer moeilijke
week tegemoet gaat.
De „Temps" betoogt met opzettelijke
kalmte, omdat het blad zegt niet den vrijen
loop te willen laten aan de verontwaardiging
dif men in Frankrijk gevoelt, dat indien
Engeland zijn dreigement, een afzonderlijke
afspraak met Duitschland te maken, uit
voerde en daarna tezamen met Amerika
druk zou uitoefenen op Frankrijk, om
Frankrijk tot betaling van zijn schulden te
dwingen, dit verderfelijk zou zijn voor de
geheele wereld. Een permanente twist zou
in stand worden gehouden tusschen Frank
rijk en Duitschland, beiden zouden worden
bedreigd in hun politieke onafhankelijkheid
door de financieele eischen van Engeland.
Ook Italië zou zich niet kunnen vrijmaken,
want Frankrijks en Duitschlands toestand
zou het alle vrijheid van beweging ontne
men, vooral voor de grondstoffen. De voor
ziening van Rusland en de andere Europee-
sche volken zou geheel afhankelijk zijn van
een mogendheid, die alle kapitalen en het
heele Europeesche evenwicht in handen heb
ben zou. Dit is, volgens de „Temps", een
grandiose overheerschingsdroom. Zoover
z(jn Napoleon noch Bismarck ooit gegaan.
Maar de vraag is, of die droom niet in een
nachtmerrie zou overgaan. De „Temps” be
sluit met niet te geloóven, dat Duitschland
zijn financiën zal kunnen herstellen en op
nieuw een solvabele afnemer worden, indien
Engeland de twisten tusschen de Europee
sche naties aldus aanstookt en over Europa
de zwaarste hegemonie tracht te vestigen,
die ooit heeft bestaan.
Van gezaghebbende zijde te Londen wordt
thans verklaard dat het volstrekt voorbarig
is te spreken van een afzonderlijk optreden
van Groot-Brittannië tegenover Duitschland.
Er wordt op gewezen, dat het Britsche ka
binet niet in staat is, een beslissing te ne
men t<jn aanzien van zijn houding zdolang
het het Fransche standpunt niet kent. Het
is op het oogenblik niet mpgelijk, te zeg
gen, tot welke actie Groot-Britannië zal
overgaan, indien het ten slotte het onmo
gelijk vindt, de standpunten van Engeland
en Frankrijk met elkaar te verzoenen.
In het Lagerhuis verklaarde Baldwin dat
de Engelsche regeering zich volkomen be
wust is van den ernst van den toestand en
deed wat zij kom om de zaken te bespoe
digen.
1 D.D.D.
enezen, die U
st maakt. Die
dat branden-
dwijnen. Vele
ie raad waren,
eds genezen,
it bij vinden.
(proefflacon
itige D.D.D.-
pothekers en
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den beiorgkring)
1—5 regels 1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den besorgkringi
1—5 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regelt ƒ2.05, elke regel meer ƒ0.60. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceer-
den prijs. Groote letters en randen worden Iterekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuMchenkomst van soliede boekhan
delaren, Advertentiebureaux en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Naar aanleiding van den jongsten bomaan
slag te Duisburg heeft de Paus de Duitsche
regeering verzocht het verzet in het Ruhr-
gebied te doen eindigen.
hij noch van zijn daden, noch van zijn
woorden meester zijn.
Zij gingen elk naar haar kamer en
kleedden zich zoo snel mogelijk. Maar
•oen zij gereed waren om naar beneden
te gaan, was de brandlucht sterker ge
werden en de rook doordrong het ge-
leeie huis. Tibbie snelde hevig ver
schrikt naar beneden en deed de bou
ten van de voordeur; op hetzelfde
oogenblik kwam Kicketts aanloópen uit
zijn kleine slaapkamer naast de provi
siekamer, om te zien, wat er gaande
was.
„Het huis staat in brand
zei Tibbie heel kalm. „Er staan
groot aantal menschen buiten.
ministerie van Arbeid is de dreigende sta
king der metaalarbeiders vourloopig uitge
steld. Het bondsbestuur gaat echter voort
met het nemen van maatregelen om de sta
king terstond te doen uitbreken, indien de
.stakingsleider» dit noodig achten. De «mder-
handelingen worden vandaag in het minis
terie van Arbeid voortgezet. Zooals bekend
weigeren de metaalarbeiders het voorstel
tier patroons te aanvaarden om het index
cijfer vast te stellen op 30 van het cijfer,
at de Rijksbank door den annkoop van goud
vaststelt, terwijl z(j ook geen percentage
van den toeslag op de douanerechten in
goud of van dep dollarkoers voor de bere
kening van het indexcijfer willen aanvaar
den, terwijl de werkgever» tegen vaststel
ling van het indexcijfer op de door de ar
beiders voorgestekle gegevens zijn, daar ;.(j
vreezen, dat dit te veel invloed op de prij
zen der levensmiddelen en goederen in het
binnenland zal hebben. Het uitbreken van
een staking der metaalarbeiders te Berlijn
zal van groote beteekenis zijn, daar dit het
sein zal zijn voor een loonstrijd in het ge
heele land.
log. De N. R. Crt. ontleend daaraan het vol
gende:
Stanojewitsj stelt voorop, dat de Servi
sche regeering door het gebeurde evenzeer
verrast was als de Ballplatz. Ook in Oosten
rijk geloofde men niet dat de officieele krin
gen te Belgrado in den aanslag de hand had
den; uitlatingen van graaf Berchtold, die
zelfs verklaard zou hebben dat naar zijn
meening de moord der Servische regeering
hoogst onwelkom was. van den ter onder
zoek naar Serajewo gezonden Ritter von
Wiesner, van Tisza bewijzen dit
De eigenlijke aanstichter van den aanslag
was luitenant Dimitrijcwitsj, die lijnrecht
tegenover Paajitsj stond. D imitrijewitaj,
zoo vertelt de schrijver, had met z(jn omge
ving b(j den moord op Draga en Elexander
Obrenowitsj in 1908 een belangrijke rol ge
speeld. Gedeeltelijk ter bevordering van nun
eigen veiligheid, deels ook ter bescherming
van hun belangen, stichtten de officieren die
daarbij betrokken waren een soort bond, die
later herhaaldelijk in de binnenlandsche po
litiek trachtte in te grijpen. Hoe meer zich
echter de democratische geest baan brak,
hoe sterker de tegenstand van de burgerij
zich deed voelen, en zoo verdween de sa-
menzweerdersbond geleidelijk van het poli
tiek tooneel. In 1906 hoorde men zijn naam
voor het laatst. Tijdens de annex at iecri sta
echter stak hij het hoofd weer op. De „Na-
rodna Oldbrana”, die terzolfdertijd opge
richt werd, was den officieren niet militant
genoeg. Een aantal hunner vereenigde zich
in een geheimen bond „Ujedinjenje ill
Smrt", „vereeniging of dood”, die het ka
rakter droeg van een bond van Carbonari.
Weldratelde deze driehonderd leden; met
revolutionaire middelen en terroristische be
wegingen trachtte men het nationale vraag
stuk <>p te lossen; de militaire party, die
Pasjitsj bestreed, was in den bond gecon
centreerd. Leider was Dragoetin Dimitriie-
witsj, die na den aanslag op Elexander en
Draga opgeklommen was tot stafofficier,
en op de jongeren een betooverende macht
uitoefende. Majoor Vojislaf Tankosltsj,
vroeger hoofd van Macedonische Kom Had
ji’», was zijn rechterhand.
Na de samenkomst van Frans Ferdinand
en Wilhelm 11 op het slot Konojistje. roo
verhaalt prof. Stanojewitsj verder, ontving
Dimitrijcwitsj, die destijds chef by den be
richtendienst van den staf was, van Russi
sche zijde de mededceling, dat Keizer Wil
helm voor het plan van den Oostcnrykschen
troonopvolger om Servië te overvallen, ge
wonnen was, en zijn hulp had toegezegd.
Later volgende berichten overtuigen Dimi-
trijewitsj van de juistheid van de Russische
mededeeling. De hem overgebrachte plan
nen voor de manoeuvres in Bosnië sterkten
hem in die overtuiging, evenals het feit, dat
de aartshertog naar Serajewo wilde komen.
Hij zag hierin slechts een soort generale
hen toespreken.”
Tibbie had hoegenaamd geen vrees
voor de heden uit Birtley en zij kende
allen. Er waren op dien - noorflottigen
nacht met veel huizen vertegenwoor
digd, die zij op het een of andere tijd
stip met bezocht had met een bood
schap van barmhartigheid. Anderen, die
hen met kenden, zouden hen de ruw
ste en gevaarlijkste troep ter wereld
noemen. Dit was Tibbie s oordeel niet.
Zij aarzelde geen oogenblik hen onder
de oogen te zien, evenmin had zij het
gevoel gevaar te loopen. Toen de zwa
re bouten met behulp van Kicketts wa
ren weggenomen en de deur wijd open
geworpen werd, had zij geen ontzag
lijke menigte voor zich. Zij waren, ais
het ware door een magneet aangetrok
ken, naar de andere zijde van het huis
gegaan. Een oogenblik later schoot het
Kicketts,
een
Ik zal
(iOUDSCHE COURANT.
haai pas te binnen, dat de bibliotheek,
v' aar de heer des huizes vermoedeiijk
zijn zou. aan de achterzijde van
huis lag.
Zij snelde door het huis terug en
ontmoette bij de deur van de biblio
theek Alison, die haar handenwringend
tegemoet kwam.
„■Edmund is er met, libbte
met, waar hij heen is. Heb je
gena gezien?”
Tibbie schudde het hoofd.
„ik moet de brandspuiten opbellen,
zei zij met vaste stem. „Het vuur neemt
toe en met dezen wind en nu alles zoo
droog als kurk is, zal er mogenochtend
niets over zijn van Old Hall
Zij liep naar de telefoon, maar er
scheen iets met in orde te zijn, want
zij kon geen antwoord krijgen.
Zij vermoedde, dat een hunner nog
wraakgieriger dan de rest, den draad
had doorgesneden. Elk oogenblik was
kostbaar, elke minuut moest de ge
vreesde kracht doen toenemen, die in
korten tijd een totale vernieling kon
aanrichten.
Het was Tibbie, die de leiding nam;
zij deed alsof de plaatsbaar behoorde.
Ahson stond bleek en met droge oogen
to te zien; naar het scheen, was zij
zich niet bewust van den omvang, dien
het gevaar nu reeds had.
'Te midden van dit alles kwam Mad
ge, halfgekleed naar beneden vliegen
en ook de verschrikte dienstmeisjes, de
een nog wanhopiger dan de andere; zij
stondeh tegen elkaar aangedrongen te
maai erger, ook voor je vrouwen on
kinderen. Mijnheer Crewe is met in
huis. Zullen jelui daar zoo blijven staan
en alles laten verbranden, zonder let»
voor de meesteres te doen, die altijd
jelui vriendin is geweest, ik schaam-
mij voor jelui!”
„Wij hebben het met in brand ge-
sioken. juffrouw. Het is het werk van
den Heer, riepen eenigen m koor,
„en Hij zal met tevreden zijn, voordat
er balk noch steen van Old Hall meer
op ellwiar staat.”
Maar de dappere woorden van Tib
bie maakten hen toch beschaamd zij
gingen het huis binnen, en brachten,
volgens haar aanwijzingen, wat m huis
was, naar buitert
Ahson stond er als verlamd bij en
stak geen hand tot hulp uit,; oogen-
schijnlijk Irok zij er zich mets van aan,
dat haar tehuis weldra een prooi der
vlammen moest worden, en dat er waar
schijnhjk, als de ochtend zou dagen
mets meer over zou zijn dan een hoop
verkoolde overblijfselen van vier mu
ren, die naakt en somber in het och-
tendgrauwen zouden staan.
„Kijk naar Ahson, Tibbie,” fluister
de Madge huiverend. „Zij ziet er uit,
of zij niet wel bij het hoofd is. Oa naar
haar toe. Wat doet het er toe, of de
boel verbrandt; waarschijnlijk is alles
door verzekering behoorlijk gedekt.
Van dat soort dingen liet vader niets
ongedaan.”
te zij heel kalm, en naar oen, hoe snel
(■ok, toch wel overdacht plan, de be
dienden aai) het werk, om voorwerpen,
die de meeste waarde hadden, te red
den. Er waren er met veel. Een
van zulk een omvang zou, indien
bewoond was door lieden Van bescha
ving en goeden smaak, gevuld zijn ge-
v eest met goede schilderijen en zeld
zame smuisterijen, die alle opofferin
gen. welke een zoo kritiek oqgenblik
vergen kon, waard waren. Het zilver
n de persoonlijke eigendommen waren
echter het eemge wat de moeite van
het redden waard was; de schilderijen
beleekenden met veel. En wat de meu
belen betrof, al hadden zij veel geld
gekost, en al namen zij veel plaats in,
ve I bijzonders was er niet bij. Door
de open ramen van de bibliotheek stap
te Tibbie daarna naar buiten en sprak
tot de mannen, die daar met dreigend
gelaat verzameld stonden.
„Het is mijnheer, dien wij hebben
moeten, den man, die ons in Birtley
„Stuur
a 18 een
K