uda
it
it
so
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Dinsdag 7 Augustus HI23
No. 15305
•S* Jaargang
HET GELUK DER RIJKEN
Het schadevergoedingsvraagstuk.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEll
WERKERK OUDERKERK,, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWUK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, eiu.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
da gaat
ontwerp
ERK
tn
w
weer
tatsen in
ingel 80.
226 210)
verscheen
S/8/’28.)
(Wordt vervolgd.)
DAM
IG 70310
ar foto’s
iruk van
;eestelyk
ngehuwd
feestelijk
duwe
Man en
i. positie
geslach-
oofd der
stocratie
88
2031
zij geen voertuig, on wöndelden daar
om de anderhalve mijl naar de bedoel
de plaats.
Het was
Tot Minister van Nationale Verdediging
in Belgie is benoemd inplaats van Minister
Devère, die zjjn ontslag heeft aangevraagd,
de Forthonune.
Soa-
toch
een
van
FEDllLETOD,
(THE MAN OF PROPERTY)
door JOHN GALSWORTHY
in de vertaling van
Mevr. J.t P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
Nadruk verboden.
sociaid-
•en zelf!
talrijke
volledige
ga dan met me mede naar
en zeg me je meening over
op,
keek
i zij-
ABONNEMENTSPRUS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81, GOUDA,
bü onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur.; Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel 546
De deviezenverordening, eerst door de
Rijksregeering ingesteld, is thans weer op
geheven, omdat men door deze maatregel
hoopt dat het gebrek aan vetten zal wor
den opgeheven. De laatste dagen heeft de
rijksbank voor den aankoop van vetten in
het buitenland een groote hoeveelheid de
viezen ter beschikking gesteld.
De boteraanvoer te Berlijn blijft echter
nog gering.
De onderhandelingen in het Duitsche
i ijksdepartement van arbeid met werkge
vers en werknemers in de metaalindustrie
zijn mislukt. Reeds gisteren werd verwacht
dat met het administratief personeel ook
de arbeiders in staking zouden gaan. In
derdaad schijnt het daartoe te komen, van
daag, zoo is aangekondigd, zal de staking
beginnen. De toestand in Berlijn wordt er
dus alweer niet beter op, temeer nu die toe
stand toch reeds zoo gespannen is.
len door
reeds uit enkele feiten. Verschillende my-
nen van het industriecentrum is n.l. ree^s
van de zijde van de i&tergeallieerde con
trolecommissie meegedeeld, dat de cokes-
ovens onder Fransche regie door vreemde
arbeiders in bedrijf wofden genomen; van
ue mynbesturen wordt verlangd, voor de
ovens stoom- en electrische kracht te leve
ren. Wordt dit geweigerd, dan zullen Duit-,,
sche arbeidskrachten worden uitgewezen en
dan in grooter hoeveelheden noodige vreem
de arbeiders in hun Woningen, waarin het
meubilair enz. moet worden achtergelaten,
worden ingekwartierd. Wie den arbeid in
de overs belet of tracht te beletten wordt
met zware straffen, zelfs met den dood be
dreigd. De poging der Franschen zal door
de Duitschers worden afgewezen. De Fran-
schen weten dit blykbaar ook wel, madr
willen de schuld van a.s. uitwijzingen van
zich afschuiven. M.a.w. het keerpunt in het
Ruhrdrama begint, een nieuwe phase vangt
aan.
zenuen ue oujeiien in goederenwagons en
Muciiiauio s. t,r worden uageiyKs voor iUU
muuaru van ueze oujetten gedrukt. Maar,
uut is nog met genoeg en daarom heelt de
uegeenng mans ue sietien gemachtigd om
zeu noougetd te drukken.
iniusscnen zaï ook het lOü.OOU markbiyet
spoedig zoo weinig waard zyn, dat het m
het verkeer geen rol meer speelt. Men her
innert zien, uat in de eerste dagen van net
biljet van o inidioen eenige zwarigheid werd
geopperd wegens de inoeilyke inwisselbaar
heid. Op deze oedenkmgen antw'oordde toen
een directeur van de Rijksbank, dat spoe
dig deze 5 miilioen markbiljetten zelf klein
geid zou worden. Zulks is nu reeds byna
het geval, nu 5 miilioen niet meer waard
zyn dan 10 mark vóór den oorlog.
Men heeft natuurlijk geen tyd meer om
zich over het uiterlijk van de dagelijks ver
schijnende nieuwe seriën veel hoofdbrekens
te maken, laat staan om ze in kleurendruk
te vervaardigen. De nieuwe biljetten, die
nog deze week in omloop zullen worden ge
bracht, n.l. van 10, 20 en 50 miilioen, zullen
er dan ook juist zoo uitzien als de biljetten
van 1 en van 5 miilioen, namelijk als be
drukte velletjes blocnoten papier.
Behalve de lyksdrukkery zijn er in het
geheel 60 particuliere drukkerijen dag
nacht aan het drukken van
in de laatste dagen van de
had men de productie op 4 billioen
dag gebracht. Men hoopt nu, mede
<le invoering van nieuwe bankbiljetten
miilioen enz. van de week de productie nog
dubbel zoo hoog te krijgen. Vandaag zyn
billioen mark papiergeld in omloop ge
bracht. Morgen zullen het 6 billioen zyn.
Van overmorgen tot imt einde van de week
zullen dagelijks 8 billioen mark nieuw pa
piergeld worden gedrukt.
BU1TENLAND8CH NIEUWS.
BELGIE.
De amnestie beweging in Belgie.
Er is in de laatste maanden ongetwyfeld
een zeer groote verandering gekomen In
de houding van de overgroote meerder
heid van het Vlaamsche volk tegenover ds
veroordeelde activisten, en de beweging
voor amnestie wint zoozeer aan kracht,
dat de socialistische en katholieke partijen
er rekening mee moeten houden. Aanvau
kelijk was het alleen de Vlaamsche front
party, die voor amnestie opkwam. Thans
is dat inderdaad anders. Zoo bevatte ’t
Kortryksche Volk een katholiek blad
Vermindering der bewapening. De vrede tusschen Turkije
en Amerika. Minister Forthomme.
De „Mondo” constateert, dat uit de pu
blicatie der Fransche documenten de ge-
heele wereld Frankryk’s streven naar de
Lnropeesche hegemonie duidelijk wordt. De
Duitsche regeering zou bij het opgeven van
het lijdelijk verzet elk gezag in het bezette
gebied verspelen en het Rynlandsche sepa
ratisme steunen. Het einde van het lijdelijk
verzet zou ook het einde zijn van de Duit
sche souvereiniteit en de bezette gebieden
zouden voor goed onder vreemde heerschap
pij blijven.
intusschen wordt de crisis in Duitschland
hoe langer hoe noodlottiger. De rechtsche
en linksche extremisten beginnen elkaar al
te naderen, nu de toestanden meer en meer
rijp worden voor een revolutionaire actie en
beide partijen hopen, met elkanders steun
hun doel, de omverwerping van de demo
cratische republiek, te kunnen bereiken, in
de verwachting na bereiking van dit ge
meenschappelijk doel sterk genoeg te zullen
zijn om den tydeiyken bondgenoot de baas
te worden.
Het geldgebrek wordt vooral in het Ruhr-
gebied hoe langer hoe erger; gebrek aan
levensmiddelen en vooral gebrek aan be
talingsmiddelen doen zich scherp gevoelen,
vooral nu de Franschen ook telkens weer
geldsommen in beslag nemen die voor be
talingen van Iqonen bestemd waren.
De Frankf. Ztg. wijst op de stemming
onder de mijnwerkers, die eerst nu beta
lingen van hun loon kregen over Juni, en
slechts een derde van het Juliloon ont
vingen. Een vergadering van bedrij fsraden
van 57 schachten in het district Essen heeft
den eisch gesteld, dat voor Dinsdag een
schadeloosstelling voor verlies ten gevolge
van de markdaling, van vyf miilioen per
hoofd moet worden uitbetaald; één schacht
eischt zelfs 10 miilioen M. Wordt aan de
zen eisch niet voldaan, dan is het te ver
wachten, dat op alle mijnen de arbeiders
tot lijdelijk verzet zullen overgaan, zooals
reeds thans op verschillende schachten van
het Midden-Ruhrgebied het geval is. Dit lij
delijk verzet is natuurlijk, daar geen kolen
worden geproduceerd, niets anders dan een
uiterlijke demonstratie, maar zij is een ern
stige waarschuwing en is niet ongegrond.
De Franschen zullen, zoo is aangekon
digd, beproeven de cokesovens in eigen be
heer te nemen, hetgeen over eenigen tijd de
productie van kolen onder Fransche regie
met zich moet brengen. ($at het daarbij ko
men zal tot het te werk stellen van vreem
de mijnwerkers en tot hét, naar analogie
van het gebeurde by het spoorwegwezen,
uitwijzen van Duitsche mijnwerkers, bjijkt
Ontevredenheid in Italië. De exploitatie van het Ruhrgebied. De
economische crisis. De debacle van de mark. Een rede van Cuno te
wachten.- XT--• -
Hoe ernstiger het leven is, hoe meer
geestigheid wij noodig hebben.
j met een
zon en een wolkeloozen hemel
op den rechten, smailen weg, die den
neutel opvoerde, stoof voor hun voe
len een geel stof op.
„Kiezelgrond”, merkte Soames
terwijl hij tegelijkertijd zijdelings I
naar de jas van Bosinney. In de
zakken waren bundels papieren gesto
ken en onder zijn arm had hij een
vreemd uitzienden stok. Soames zag dit
en andere eigenaardigheden.
Niemand anders dan een kundig man,
naamd, met een forsch gelaat en grij
zenden baard, hen verwelkomde. Ge
durende de lunch, die Soames teruau
wernood aanraakle, bleef hij Bosinney
aankijken, en een paar malen veegde
hij tersluiks met zijn zijden zakdoek
over zijn voorhoofd. Eindelijk was hei
inaai geëindigd en stond Bosinney op.
„Ik veronderstel, dat je zaken te be
spreken ’hebt,” zei hij, „ik ga buiten
wat rondkijken.” Zonder antwoord al
te wachten, stapte hij het huis uit.
Soames was procureur van dit stuk
grond; hij bracht bijna een uur in ge
zelschap van den agent door met het
bekijken van de plannen van den bouw
grond, en het bespreken van hypothe
ken van Nicholl en de anderen; ter
loops bracht hij de piek, die hij voor
he: bouwen van zijn huis geschikt acht
te, in het gesprek.
„Uw lastgevers” zei hij, „moeten l»e-f
denken, dat ik de eerste zal zijn, die
hier wil bouwen, en dus hun prijs wat
lager steden.”
Oliver schudde het hoofd.
„De plek, waarop u het oog geve»
dgd h-bt, meneer,” zei hij, „is de goed
koopste die we hebben. Bovenaan de
helling zijn zij aanmerkelijk duurder.”
„Bedenk,” zei Soames. „dat ik nog
geen besluit genomen heb; het is heel
wel mogelijk, dat ik in het geheel niet
zal bouWen. De rente van den grond
is zeer hoog.”
21) -
Zijn opgeiieven gelaat, met de ern
stige en peinzende uitdrukking, die
meestal in een kerk op het gezicht der
menschen komt, scheen in het uitge
strekte gebouw een kalkachtig witte
tint te hebben aangenomen. Zijn han
den, met handschoenen bedekt, hield
hij ineengeslagen op zijn parapluie. Hij
hief ze op. De eene of andere heilige
inspiratie was misschien over hem ge
komen.
„Ja,” dacht hij, „ik moet plaats voor
mijn schilderijen hebben.”
Toen hij dien avond uit de City te
rugkwam, informeerde hij of Bosinney
op zijn kantoor was. Hij vond den ar
chitect in zijn hemdsmouwen, en bezig
lijnen op een plan aan te geven. Soa
mes sloeg het voorstel om iets te ge
bruiken af, en kwam dadelijk ter zake.
„Indien je Zondag niets beters te
doen hebt,
Robin HUI
Het algemeen verdrag, hetwelk tie grond
slagen legt voor de toekomstige betrekkin
gen der beide landen, en het uitleverings
verdrag zyn heden door de Amerikaansche
en Turksche gedelegeerden geteekend
De Amerikaansche gezant, die het woord
voerde, verklaarde dat de verdragen be
stemd zijn om de betrekkingen der beide
landen te regelen ten einde een nauwe en
nuttige samenwerking, welke zich naar hy
hoop» ontwikkelen zal, mogelyk te maken.
lamet pasja legde den nadruk op do poli
tieke veranderingen, die zich in Turkije
hebben voltrokken ,en tevens op het feit dat
Turkjje den rang van een onafhankelijke
natie heeft ingenomen, waardoor een rage
ling van de betrekkingen met de andere lan
den noodig is geworden.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda es omstreken (behoorende tot dea becorgkriMg) i
15 regels ƒ1.30, elke regel moer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkringi
1—5 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prys. Idefdadigheids-advertantiën de helft van dan prfja.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regale ƒ2.06, elke regel meer BM. Ofr
de voorpagina 50 booger.
Gewone advertentitfn en ingezonden mededeelingen b(j contract tot naar geredeceer-
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusacbenkomst van soliede boekhan
delaren, Ad verten tiebureaux en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zjjn.
brandende te Hij hield op, maar voegde er in
en ..«ik»—*i
en
bankbiljetten,
vorige week
pci
dooi
van
Het vrygeven van den deviezenhandel
was aanleiding voor een gerucht dat de z.g.
Stempelvereeniging denjbanken had verbo
den deviezen in het vr\e verkeer te ver
handelen en af te wijken van de officieele
noteering. Dit veroorzaakte een geweldige
onrust en het toch reeds waanzinnig oploo-
pen van den dollar steeg daardoor nog meer
en werd zelfs in het vrjje verkeer boven
de 2 miilioen verhandeld.
Door deze styging van den dollar en dus
(jaling van de mark ontstaat een enorme
Behoefte aan klein geld. De ryksdrukkery
legt zich namelijk, om sneller op te schie
ten, vooral op den aanmaak van groote
stukken toe. In dit verband moet men ove
rigens onder pasmunt biljetten van 100.000
mark verstaan. Deze worden nu op 12 ver
schillende particuliere drukkerijen gedrukt,
die zich met niets anders bezig houden. Zij
zaak van Bosinney, kon lïem
zijn.
„Voor mij is het voldoende,” ant
woordde de architect. „Jij bent gewénd
aan fatten.”
Hij klopte zijn pijp uit, maar nam ze
leeg tusschen zijn tanden, dit
hielp hem misschien het gesprek voort
te zetten. Soames merkte een holte in
elke wang op, die ais het ware door
zuiging gevormd werd.
„Wat betaal je voor een kantoor als
dit?”
„Vijftig teveel,” antwoordde Bosinney
Dit antwoord maakte een gunstigen
indruk op Soames.
„Ik veronderstel, dat het duur
zei hij, „ik zal je Zondag omstreeks
elf uur komen halen.”
Den volgenden Zondag
Soames met een rijtuigje bij Bosinney.
en reed met hem naar het station. Toen
zij te Kobin Hill aankwamen, vonden
een plek, die ik dacht dat geschikt zou schitterende dag
zijn om er een huis op te laten zetten.’
„Ga je trouwen?”
„Misschien,” zei Soames, „maar
spreek er niet over. Ik wilde nu slechts
jouw meening weten.”
„Goed zoo,” zeide de architect.
Soames keek de kamer rond.
„Je zit hier vrij hoog,” merkte hij op
Iedere informatie, die hij kon krij
gen over den aard en het doel van de
i van nut
De tydelyke gemengde commissie van
den Volkenbond voor de vermindering der
bewapening heeft de beraadslagingen in
eerste lezing over het ontwerp-verdrag in
zake de wederzydsche steunverleening tus-
de eerste Augustus een
ol ja een Boekanier, zou zich zulke vrij
heden in zijn voorkomen veroorloven
en ofschoon deze excentriciteiten
mes tegenstonden, gaven ze hem
een zekere voldoening, daar het
bewijs was van hoedanigheden,
welke hij overmijdelijk zou profiteeren.
Indien de man huizen kon bouwen, wat
kwamen zijn kleeren er dan op aan?
„Ik heb je gezegd,” zei hij, „dat het
mijn wensch is dat dit huis een verras
sing zal zijn, spreek er dps»niet over.
Ik praat nooit over mijn ^ken voordat
ze zijn uitgevoerd.”
Bosinney knikte.
,^Indien ge vrouwen in je plannen
mengt,' vervolgde Soames, „dan weet
ge nooit waar het zal eindigen.”
„O!" zeide Bosinney, „vrouwen zijn
uit tien Boozef'
Dit gevoel was reeds lang op den
bodem van Soames’ hart geweest, hij
had het echter nooit onder woorden ge
bracht.
„O!” mompelde hij, „je begint dus
Aangekumligd wordt een politieke rede
van Cuno die hy morgen in den Ryksdag
zal houden.
een onbedwingbare uitbarsting vau spijt
aan toe: „June heeft een eigen tempe
rament dat heeft ze altijd gehad.”
„Een toniperament is geen slecht ding
in een engel!”
Soames had Irene nooit een „engel”
genoemd. Hij zou zijn heiligste gevoe
lens niet zoo hebben kunnen ontwijden
coot aan anderen het geheim van haar
waarde te laten zien, en zichzelf bloot
te geven. Hij antwoordde niet.
Zij waren een slechts half gebaan-
dtn weg ingeslagen over een konijnen
park Een karrespoor voerde met een
rechten hoek naar een kiezelgroeve,
waarachter de schoorsteenen van een
huis zich verhieven tusschen een groep
boomen, aan den rand van een dicht
woud. Bosjes pluimgras bedekten de
ruwe oppervlakte van den grond en
daaruit stegen de leeuwerikken omhoog
in den zonneglans.
Aan den verren horizon, achter on
telbare elkaar opvolgende akkers en
heggen, verhief zich een rij duinen.
Soames liep totdat zij aan den ande
ren kant van het konijnenpark waren
gekomen en bleef daar staan. Het was
de uitgekozen plaats; maar nu hij haar
moest aanwijzen, voelde hij zich niet
op zijn gemak.
,.De agent woont in dathuis,” zei hij,
„hij zal ons wat te eten geven we
doen beter eerst onze lunch te gebrui
ken.”
Hij ging voor naar de woning, waar
de agent, een lange man, Oliver ge-
Het Amerikuansche congreslid Madden,
dat Duitschland en voornameiyk het be
zette gebied heeft bezocht, heeft, naar het
H. N. uit Londen meldt, voox- het aanvaar
den van zyn terugreis naar Aemrika ver-
klaard dat Amerika by de oplossing van
het Europeesch probleem de behulpzame
hand moet bieden aangezien de V.S. het
eenige land zyn dat zoowel met Engeland
als met Frankryk bevriend is en boven
dien direct belang heeft by een regeling
der schadeloosstelling. Zonder deze bemid
deling ziet het Congreslid geen uitweg.
senen de staten voortgezet. Het
oevat 19 artikelen.
De zitting van Maandag, onder vuurzR-
terschap van Lubrun, was aan het onper-
zoek van artikel zeven gewijd, hetwe.kS
voorziet in het inlaaschen van byzo
voldragen m het kader van het algemeens
verdrag. De commissie nam in egrsti' le
zing het beginsel der bijzondere <lelen.de-
ve veidrkgen aan als middel tot tuepas-
sing van het algemeen verdrag, daar Ie
waarborgen van het algemeen verdrag In
zake de hulpverleemng pas n a vusutel
ling van den aanval door den Raar!' van
den Volkenbond in werking treden. De
defensieve verdragen zouden dus bfj voor
komend geval de aangevallen natie in
staat kunnen stellen met meer veiligheid
den aanval het hoofd te bieden aanstonds
wanneer zy zich bedreigd ziet, zonder <te
beslissing van den Raad van den Volken
bond af te wachten.
Om geldig te zyn moeten echter deze
byzondere verdragen ook van te voren aan
de goedkeuring van den Raad van den Vol
kenbond worden onderworpen.
Lord Robert Cecil, die te Parys is aan
gekomen om de vergaderingen van de com
missie van den Volkenbond voor de ontwa
pening by te wonen, heeft president Miile-
rand te Rambouillet een bezoek gebracht.
'Dit particuliere bezoek, dat is afgeiegd zon
der dat de gewone officieele publiciteit
daaraan is gegeven, gaat in beteekenis uit
boven een gewoon beleefdheidsbezoek.
Mïllerand hield lord Robert Cecil langen
tyd by zich en had een tot in bijzonderhe
den gaan onderhoud met hem over de Ruhr-
quaestie, het lijdely'k verzet, de herstel-
quaestie, in het kort over alle aangelegen
heden, welke thans de kabinetten van Pa
rys, Londën en Brussel verdeeld houden.
Lord Robert Cecil, lid van het kabinet Bald
win, is opgedragen van zyn Parysche be
trekkingen gebruik te maken'in verzoe-
ningsgezinden geest. Hy geldt te Parys ais
persona gratisima wegens zyn verzoenende
interventie in zake de Saarquaestie, toen hij'
meehielp de tegen de Fransche politiek ge
richte voorstellen van de baan te schuiven.
Men hoopt nu, dat lord Robert Cecil te Lon
den teruggekeerd, zyn invloed zal aanwen
den om te komen tot een gunstiger rich
ting der onderhandelingen tusschen Parys
en Londen.
Of een bevredigende oplossing dan toch
nog te wachten is moet nog blyken.
In Ittfië begint men zyn ontevredenheid
reeds te uiten over dat onvruchtbaar ge
praat waarmede men geen stap verder
komt.
De „Epoca” vraagt reeds ronduit of dan
Engeland „überhaupt" in staat is Frankrijk
zyn wil op te leggen? Geen macht ter we
reld immers is sterk genoeg om Frank-
rjjk’s hegemonie-plannen te doorkruisen,
want Frankryk is niet alleen te land, ter
zee en in de lucht geducht bewapend, maar
beschikt bovendien over de hulplegers van
Polen, Tsjecho-Slowakije en Zuid-Slavië.
„Wy zien met schrik den dag tegemoet",
zegt het blad, „dat Europa een groote Fran
sche kolonie wordt”. De „Idea Nazionale"
spot wat met de nuttelooze woorden van
Baldwin en Curaon, van wie Europa wat
anders verwacht had. De heele openbare
meening van de wereld ziet de gevaren van
de Fransche politiek voor heel Europa in,
maar aangezien de openbare meening
slechts platonisch is, trekt Frankryk zich
niets daarvan aan. Wat kunnen tenslotte
de vereenigde, maar besluitelooze mogend
heden tegen het tot alles besloten Frank
rijk? Feitelyk kan Europa tegenover
Frankryk niets anders doen dan wat de
vruchtelooze redevoeringen van de Engel-
sche ministers doen.
G0ÜD8CHE COURANT.
