N
1
nt
nt
R
:oon
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. 16308
Vrijdag 10 Augustus 1923
82"Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
JE
i N S
HET GELUK DER RIJKEN
De intergeahieerde onderhandelingen.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIED
WERKERK JUDERKERK,, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Den Haag.
FEUILLETON.
wenschen daarbij
in
ongi-
zou
I HAAG
brengen.
r en,
kle*.
Tweemaal
geen enkel
me verslap-
norm
me-
ïlijke
OUDA.
men
zijn
het
70
ANT 26 O
rtikelen
(THE MAN OF PROPERTY)
door JOHN GALSWORTHY
in de vertaling van
Mevr. J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
Nadruk verboden.
lyke
tend
eens
gevolge zijn vele deelen der stad zonder
electrischen stroom. Bij 't gas en waterbe
drijf werden heden ook looneischen gesteld,
welke evenwel konden worden ingewilligd.
Al deze conflicten zijn uitingen van de toe
nemende ontevredenheid.
De arbeid in de drukkerijen zou heden
morgen worden neergelegd.
De laatste bladen zouden hedennacht ge
drukt worden.
De houding der arbeiders in de ryksdruk-
kerijen, voor zoover deze bankbiljetten ver
vaardigen, is nog niet geheel duidelijk. In
de particuliere drukkerijen, die voor het ver
vaardigen van papiergeld worden gebruikt,
zal het personeel zich echter bij de staking
aansluiten.
De sluiting der winkels is gisteren te
Berlijn overal toegepast. Zelfs de sigaren
winkels waren gesloten, ofschoon die op 2
Augustus reeds hebben gestaakt.
De regeering heeft definitief geweigerd,
de kleinhandelaars op het stuk van den
Het Hof van Cassatie in Parijs heeft het
beroep behandeld in het geding tegen de
directeuren der Krupp-fabrieken, die dooi
de Fransche militaire rechtbank veroordeeld
zijn. De verdedigers vroegen de incompeten
tie te erkennen van de militaire rechtbank
om Duitschers in het Ruhrgebied te berech
ten, daar het verdrag van Versailles be
paalt dat sancties voor betalingen niet als
een vijandelyke daad kunnen worden be
schouwd. Dientengevolge kan het Ruhrge
bied niet worden beschouwd als vijandelijk
gebied, hetwelk door buitenlamlsche troepen
is bezet.
Het Hof erkende en bevestigde evenwel
de bevoegdheid der militaire rechtbank.
genoegzame waarborgen van onpartijdig
heid geeft. Overigens wm het niet Duitsch-
lands schuld, dat men het nog niet de plaats
in den Raad der Volkenbond heeft inge
ruimd, welke het toekomt. Het moet wor
den uitgenoodigd, het kan niet zelf vragen
en het risico eener weigering loopen.
prijsberekening met de grossiers op een
lijn te stellen, en de winkeliers overwegen
nu verdere wanhoopsmaatregelen. By wijze
van protest zullen van heden af de winkels
slechts 6 uur open zijn. De protestbeweging
breidt zich over het heele rijk uit. Ook de
winkels van levensmiddelen zullen eerlang
sluiten.
Gisteravond hebben de besprekingen
plaats gevonden tusschen vertegenwooidi-
gers van den handel, de industrie en den
landbouw, welke tot een pnncipieele over
eenstemming hebben geleid over de waar
borgen van het geheele Duitsche bedrijfs
leven voor de goudleening van 500 millioen.
De inteekening op de leening zal den 15n
Augustus beginnen.
in de laatste jaran gezien, hoe de Fransche
belanghebbenden zonder eemg bezwaar de
Belgische belangen aan de Fransche opof-
ferden. I
Zoo zegt bijv. „Le Vingtième Siècle", het
orgaan van den vroegeren mn|üiter-preai-
dent De Broqueville, dat België in het ge
val van een Rynstaat onder louter Fran
schen invloed, niets dan „une esclave éco-
nomique de la France" zal zyn.
De „Nation Beige", het anti-Nederland-
sche annexionistische blad, dat tot nog toe
door dik en dun een samengaan met Frank-
ryk bepleitte, heeft steeds het denkbeeld
voorgestaan, dat België met Frankrijk
moest samenwerken, omdat dit de eenige
manier was om zich een invloedssfeer in
het Rynland naast die van Frankrijk te ver
zekeren.
Den 28sten November 1922 bevatte zelfs
de „Standaard", het blad van den Vaming
van Cauwelaert, een hoofdartikel, dat liet
doorschemern, dat, als de nood dwong, ook
hy zich zou vereenigen met een politiek,
die verhinderde, dat geheel Rijnland onder
Franschen invloed kwam, al moest België
dan ook een deel van het Rijnland annexee-
ren. „Ons optreden", zegt het blad, „zou
dan geschieden noodgedwongen, maar niet
minder overtuigd van de nomlzakelykheid
onze onafhankelijkheid en zelfstandigheid
te vrijwaren
De heeren van het Comité de Politique
Nationale zyn natuurlyk uit Groot-Be.gi-
sche neiging vooreen groote aleer van in
vloed in het Rynland, en uit dien hooide
v reuzen ook zy een te grooten invloed van
Frankryk in dit deel van Rynland, dat aan
Belgie grenst
Sommige van deze groepen hadden tot
nog toe, terwijl zy het samengaan met
F rankryk als een meer of minder gewensch-
te noodzakelykheid beschouwden, naar lai-
gtiand uitgezien als de helper, the een te
genwicht moest vormen tegen plannen, wal-
ke Belgie konden schaden. Maar het begint
er den schyn van te krygen alsof hnge.and
zich om Belgie niet wenscht te bekommeren
en nu ziet men in dit laatste land een stroo-
ming opkomen, die wenscht dat België on-
afhankelyk van Frankryk of Engeland zyn
gang zal gaan.
Voor ons Hollanders is het van het groot
ste gewicht hoe de ontknooping van den
stryd tusschen Duitschland en de geallieer
den zal verloopen.
De toestand is zoo gespannen, dat de her
innering aan Juli 1914 zich onophoudelijk
opdringt. Zonder de motieven van de 6e
trokken mogendheden te beoordeelen (voor
ieders standpunt kan elk hunner gegronde
motieven aanvoeren), schynt het voor on-
ingewijden, als schrijver dezes, dat de ge-
\olgen van Frankrijke politiek voor Ne
derland bedenkelyk zullen zyn. Als België
„Is er
weest?”
„June”.
Wat had zij hier te doen?” Het was
een stelregel bij de Forsytes, dat men
nooit naar iemand toe ging, als men er
niets te doen had „Ze kwam zeker
over haar verloofde spreken?”
Irene antwoordde met.
„Het schijnt mij toe,' vervolgde Soa
mes,„dat zij meer van hem houdt dan
hij van haar. Ze volgt hem overall
Toen hij in de ooggn van Irene zag,
voelde hij zich niet op zijn gemak.
„Je hebt het recht met zooiets te zeg-
ADVERTENTlEPRlJBi Uit Gouda «n omstreken (behooreode tot den besorgkringji
1—5 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkrmgi
1b regels 1.55, elke regel maar 0.30. Advartentiën in het Zaterdagnunuuer 20
byslag op den prjjs. Linfdadigheids-advertnntién de helft van dan prijs.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGENi 1—4 regels ƒ2.05, elke regel meer 9AA Op
de voorpagina 50 booger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bjj contract tot seer geredaceer-
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede boekhan
delaren, Advertentiebureau* en onze Agenten en moeten daags vóór de plaateing
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te lijn.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80
Abonnementen worden da£lyks aangenomen aan ons Bureau; MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de*1 postkantoren.
Onze bureaux zyn dagelijks geopend van 9—6 uur.; Administratie Tel Int. 82,
Redactie Tel. 545
tonicum
ewoon staal
het goed;
toord. Ge-
1THNAGEL
organische
ooames:
„Ik veronderstel, dat je het met pret
lig vindt om naar buiten te gaan?”
Irene antwoordde niet.
„Nu, ik kan met zeggen, wat je pret
tig vindt. Hier semjn je nooit tevreden
ie zijn.”
komen mijn
aanmerking?”
Zij nam de vaas met rozen op, en
verliet de kamer. Soames bleet zitten.
Was het hiervoor dat hij dat contract
had geteekend? Was het hiervoor dat
hij eenige tienduizenden ponden ging
uitgeven De woorden van Bosmney
kwamen hem weer in de gedachten
„Vrouwen zijn uit den Booze!”
Maar spoedig werd hij kalmer. Het
zou erger hebben kunnen zijn. Ze had
kunnen opstuiven. Hij had iets meer
verwacht dan dit. Het was achtera! ge
lukkig, dat June het ijs voor hem had
gebroken. Zij moest het Bosmney heb
ben afgeperst, hij had kunnen weten,
dat zij dit zou doen.
Hij stak zijn sigaret aan. In elk ge
val: Irene had geen scène gemaakt!
Ze zou wel bijdraaien dat was de
beste kant van haar karakter; ze was
koud, maar bleet niet lang mokken, En
hij blies den rook van zijn sigaret naar
een lievenheersbeestje, dat over de
blinkende tafel liep, en verdiepte zich
weer in gepeinzen over het huis. Het
diende nergens toe zich zorgen te ma
ken. hij zou het dade.ijk in orde gaan
(Wordt vervolgd.)
De toestand op de Duitsche levensmidde
lenmarkt neemt steeds dreigender vormen
aan. En niet alleen dat de pryzen enorm
stijgen en het haast onmogelyk maken le
vensmiddelen te koopen, steeds verdwijnen
allerlei levensmiddelen van de markt. Boter
en eieren zyn alleen nog onderhands te kry
gen, boter van een millioen mark het pond,
eieren 40.000 mark per stuk.
Reeds vertelden wy dat het brood van
morgen af 240.000 mark kost. De-Berlyn-
sche tram heeft heden zyn tarief van 10.000
tot op 20.000 mark verhoogd. Margarine
kost 70(1000, reuzel 950.000 mark per pond,
één haring 70.000 mark.
Dat overal de ontevredenheid tot uiting
komt is vanzelfsprekend. In de Berlyusche
metaalindustrie schijnt wederom een nieuwe
staking aanstaande te zyn. De metaalar
beiders hebben hedenochtend in enkele be
drijven, o.a. in de Osram-fabrieken, op
nieuw over de qauestie eener staking be
raadslaagd. Naar het heet hebben de arbei
ders zich reeds met het administratieve per
soneel der metaalindustrie in verbinding ge
steld am event, met dezen tezamen toog he
den in staging te gaan. By de Siemens Wer-
ke wordt lijdelijk verzet gepleegd. De arbei
ders eischen een byi^pg van 15 millioen
mark en de vorming eener nieuwe regee
ring. De ploegen van verscheidenen stede-
electriciteitsbedryven zyn hedenoch-
tengevolge van loongeschillen even-
het lydelyk verzet begonnen. Dienten-
o* teeken hem zou doen denken, dal
zij van hem hield; en hij vroeg zich at:
moet ik zoo steeds voortgaan?
Evenals de meeste romanlezers van
zijn geslacht (en Soames was een groot
romanlezer) bepaalde de literatuur zijn
levensinzicht en hij had het geloof in-
gezogen, dat het slechts een kwestie
van tijd was. Tenslotte verwierf dejman
toch steeds de genegenheid van zijn
vrouw. Zelfs in die gevallen een
soort boeken waarvan hij niet veel
hield, die eindigden in een treur
spel, waarin de vrouw altijd stierf met
bitter berouw op haat lippen, of, als
net de man was dre stierf een on
aangename gedachte zich op zijn
lichaam wierp in een hevige opwelling
van berouw.
Hij nam Irene dikwijls mee naarden
schouwburg, en koos dan instinktmatig
dt tooneelstukken, die handelden óver
het echtelijk vraagstuk in de moderne
samenleving, dat gelukkig zoo verschil
lend was van elk echtelijk vraagstuk m
het moderne leven. Hij vond, dat ook
zij altijd eindigden op dezelfde wijze,
zelfs als er een minnaar in het spel
was. Als hij het spel gadesloeg, sym
pathiseerde Soames dikwijls met den
minnaar; maar voordat hij weer tehuis
was, terwijl hij met Irene in het rijtuig
zat zag hij in, dat dit toch met ging,
en was hij blij, (fift het spel geëindigd
was zooaIs hij het had gezien. Er was
een klasse van echtgenooten die juist
in de mode was gekomen, de sterke,
wat ruwe, maar buitengewoon krachti
ge man, die aan het eind van het spel
24) -
In dit huis van hem stond op eiken
muur een handschrift, maar zijn zake-
lijk temperament verzette zich tegen
oeze geheimzinnige waarschuwing, dat
zij niet voor hem was geschapen. Hij
had deze vrouw getrouwd, haar ver
overd, haar tot de zijne gemaakt, en
het scheen hem tegen de meest funda-
menteelc van alle wetten: „de wet van
het bezit,” te zijn, dat hij niets meer
kon dan haar lichaam bezitten ja,
al* hij dat zelfs kon; maar ook daaraan
begon hij te twijfelen. Indien iemand
hem gevraagd had of hij haar ziel
wenschte te bezitten, dan zou die vraag
hem belachelijk en sentimenteel heb
ben toegeschenen. Maar hij verlangde
het wèl, en het geheimzinnige schrift
zeioe hem, dat die wensch nooit
vervuld worden
Zij was altijd stil, lijdzaam en be
vallig afkeerig, alsof ze er voor terug
schrikte, dat zij door woord, beweging
Russische staatsschuld.
welk by alle gejammer en ellende van ze
kere kringen nog zóó leven kan als het
Duitsche, nog steeds geld verspilt, dat
eigenlyk aan de schuldeischers toebehoort.
Op de rede van Dr. Stresemann volgde
een verdediging van Dr. Rosenberg over het
opvallend zwygen der Duitsche Regeering
gedurende de laatste weken.
De Minister wees er op dat het Ryk zich
in een eigenaardige situatie bevindt, welke
de grootste terughoudendheid tot plicht
maakt.' Publicaties van beteekenis over de
brandende vraagstukken van den «lag staan
voor de deur en daarna kunnen gewichtige
stappen volgen. Er zyn dingen, die men, al
leen door erover te spreken, reeds dood
maakt. Er bestaat ook een sabotage van het
woord. Wij staan aan een keerpunt in de
geschiedenis van Europa en het is dus be
grijpelijk, dat men zich gaarne zonder te
rughouding zou willen uitspreken, maar het
is onze plicht, dezen drang te beheerschen
De minister noemt de oorlog, tot de aan
vaarding van de veertien punten van Wilson
door Duitschland, de eerste acte van het
groote drama. De tweede acte speelt van
de verloochening der punten van Wilson tot
het verzoek om een moratorium door
Duitschland.
De derde acte is met den inval in het
Roergebied begonnen. Of dit zal uitloopen
op de vernietiging van twee naties, dan wel
op internationale toenadering moet men af?
wachten, maar in zulke situaties kan een
te luid gesproken woord alleen schaden en
nimmer van nut zyn. Moge het ons zwaar
zyn gevallen en het volk ook, wy hebben
sedert de nota van 7 Juni moeten zwygen.
Zwygen moet men echter niet met inacti
viteit verwisselen.
De minister herinnert aan de Fransch*-
argumentatie bij het begin van den op-
marsch in het Rurgebied. IMi millioen ton
kolen, 21.000 kubieke meter hout en 131.000
telegraafpalen, daar was het om te doen.
Hy vergelykt deze argumentatie met de
jongste nota van Poincaré, waarin wordt
toegegeven, dat het er om te doen is, de so
ciale chaos in Duitschland te doen ontstaan,
om er meer geld uit te persen.
Spr. hield uitvoerig stil by een verslag
van het Institute of Economie te New-York,
dat zich inzake de schadevergoeding by de
Duitsche berekening aansluit.
Wat de Volkenbond betreft, de Minister
meende dat de Volkenbond van Genève niet
als een volkomen belichaming der groote
gedachte kan worden beschouwd en geen
nau gewonnen; voor dezen persoon
voelde Soames in werkelijkheid geen
sympathie, en indien net niet om zijn
eigen positie ging, zou hij zijn afkeer
van dien man nebben uitgedrukt Maar
hij was er zich zoo van bewust, hoe
levendig voor hem de noodzakelijkheid
was om een sterk echtgenoot te zijn die
overwon, dat hij noou sprak over een
afkeer, die misschien geooren was uit
aiwijkende processen der natuur; uit
een geheimen aanleg tot grove zinne
lijkheid in hemzelf.
Maar de stilzwijgendheid van Irene
was op dezen avond buitengewoon. Hij
had nooit tevoren zulk een uitdrukking
op haar gelaat gezien. En daar het al
tijd het ongewone is. dat verontrust,
was Soames verontrust. Hij at zijn des
sert en haastte het dienstmeisje, dat
bezig was de kruimels met het zilveren
blikje weg te vegen, l'oen zij de kamer
vealaten had, schonk hij zich een glas
wijn in en zei:
vanmiddag hier iemand ge-
Eey- belangwekkende beschouwing ten
aanzien van een toenemende vrees in Bel
gië voor de gevolgen der Fransche politiek,
vinden wy opgenomen in de Leeuw. Crt.,
welk blad deze uiteenzetting ontving „van
zeer geachte zyde" en er gaarne een plaats
voor inruimde. Wy ontleenen daaraan het
volgende: t
„Wanneer met alle teekenen bedriegen,
mag aangenomen worden, dat in Belgie een
zeer sterke strooming aan net opkomen is
om zich los te maken, zoowel van F rankryk
als van Engeland en een eigen Belgisch*
politiek ten opzichte van Duitschland te
gaan volgen.
Men neemt aan, dat Frankryk streeft
naar de vorming van een zoogenaamd zelf
standigen Rynstaat. Sedert Loucheur dit
denkbeeld in het najaar van 1922 op de tri
bune van de Fransche Kamer onder groote
belangstelling van den kant zijner hoonlers
verdedigde, is dit vermoeden vrijwel zeker
heid geworden. Die Rynstaat zal natuurlyk
geheel onder Franschen invloed staan en
het gevolg zal weaen, dat België van Duin
kerken tot Aken door Frankryk zal zijn
„geëncercleerd". Ook vele Belgen, die ove
rigens Frankryk welgezind zyn, vinden deze
insluiting voor hun land uit politiek en eco
nomisch opzicht ongewenscht. Zy hebben
In den Duitschen Rijksdag heeft de lei
der der Deutsche Volkspartij Dr. Streseman
na den Rykskanselier het woord gevoerd.
Was de rede van Dr. Cuno al heel weinig
indrukwekkend geweest, Dr. Streseman be
schikt over een oratorisch talent dat schit
terend tot uiting kwam. In een gloedvolle
rede bepleitte hy de handhaving der grond-
wettelijke toestanden in het Ryk. Het was
eigenlijk niets nieuws wat hij na de verkla
ringen van den Rijkskanselier naar voren
bracht, maar de manier waarop hy het zeïde
miste haar uitwerking niet.
Zeer adrem en verstandig was de opmer
king van Stresemann, dat Duitschland nog
veel te duur leefde, dat het eri’uitzag als
in oorlogtyd, toen men van de dwaze ge
dachte uitging: het is wel oorlog, maar het
publiek behoeft daaronder niet te lijden.
Dwaas en onnoodig is het, meende spr.,
dat men nog steeds alles kostbaar en weel
derig wil maken, dat men elk schip, hetwelk
gereed komt, nog met groot festijn van
stapel laat loopen, dat er in Duitschland
nog dure D-treinen zonder derde klasse zijn
dat nog overal een volkomen overbodige
luxe heerscht.
Stresemann wees er op, dat hy de stem
ming in het buitenland met aandacht volg
de. Hy zeide te weten, dat men ook daar
de meening is toegedaan, dat een volk, het-
De eenige diensten, die wij nooit ver
geten, zijn de diensten die men ons
weigerde.
Dr. Stresemann en Dr. Rosenberg aan het woord. De economische cri
sis. De berechting der Krupp-directeuren. België en de Fransche
politiek. Angora zetel der Regeering. Revolutie in Griekenland.
Jonemoera, de voorzitter der Japansche fascisten vermoord. Geen er
kenning van de oude
De voltallige ministerraad onder voorzit
terschap van Baldwin heeft opnieuw de
kwesties van de schadevergoeding en van
het Roergebied besproken. Naai- Reuter ver
neemt is het een vergissing te meenen, dat
Engeland Duitschland uit het moeras wil
helpen, waar het door eigen schuld in ge
sukkeld is. De Engelsche regeering is ech-
ter toch niet bereid Duitschland te raden
het lydelyk verzet onvoorwaardelyk op te
geven. De Engelsche regeering heeft zich
by de Roeractie volkomen afzijdig gehou
den en kan thans geen party kiezen, zelfs
aan de zyde van haSir bondgenooten.
Naar verluidt zullep er niet onmiddellyk
afzonderlijke besprekingen met Duitschland
worden aangeknoopt maar het zou onjuist
zyn te beweren, dat Engeland niet afzon
derlijk zal antwoorden op het laatste Duit
sche voorstel. De regeering is echter niet
van zins iets te ondernemen dat de buiten-
landsche betrekkingen van het land zou
kunnen schaden. In regeeringskringen
meent men nog altijd dat er dient geant
woord te worden op het Duitsche voorstel
en liefst zou men een collectief antwoord
van alle Geallieerden zenden.
GUIIlSdl E C01RANT.
Dal kau ledureen
gen! nep ze uit.
„Waarom niet
zien.
„Dan kan men met. Bn indien
liet kon, dan zou het schandelijk
om het te zeggen!
Soames kalmte begaf hem
„Je bent een mooie vrouw!” zei hij.
Maai in stilte verbaasde hij zich over
de heftigheid van haar antwoord; het
leek zoo mets op naar gewone manier
van doen. „Je bent bespottelijk inge
nomen met June! Ik zal je iets vertel
len: nu zij den Boekanier eenmaal
heeft ingepalmd, geeft ze geen zier om
jou, dat zul je wel merken. Maar in
nèt vervolg zul je haar met zooveel
meer zien; wij gaan buiten wonen!”
Hij was blij zijn nieuws te hebben
geuit, onder bedekking van deze uit
barsting van verontwaardiging. Hij had
een kreet van schrik verwacht; de
xalmte, waarmee ze zijn bericht had
ontvangen, ontstelde hem
Je schijnt daar geen belang m te
«lellen, was hij genoodzaakt er aan
t< e te voegen.
„Ik wist het al.”
Hij keek haar scherp aan.
„Wie heeft het je verteld?”
„June”.
„Hoe weet zij het?’
Irene antwoordde niet. Verbluft en
niet op zijn gemak, zei hij:
„Het is een mooi ding voor Bosmney
zijn toekomst zal er door gemaakt zijn.
Zeker heeft ze er je alles van verteld?
,.Ja”.
Er volgde weer “en stilte, daarna zei
K8T1
1 88
I 2<»3l