ill
ent
IR
IE
ent
ad.
■■■II
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. 15309
Zaterdag II Augustus 1923
62’Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon-en Feestdagen
EERSTE BLAD.
KJE
►est
an
4
ZOON
IC
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
WERKERK OUDERKERK., OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
s
HAGENAAR.
na-
en
r ZOON Gouda.
o
hoert, bronchitis,
keel- en lucht
men met
ier en,
e k I e s.
boer, van Oude-
2.per flacon
'ortelboer’s Arti-
848 15
Nergens is meer voorzichtigheid noo
dig, dan bij de omzichtigheid.
GOUDA
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
par kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per port per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81, GOUDA,
b(j onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur.; Administratie TeL Int. 82;
Redactie Tel. 545
IK
N,
r-
N,
ISIS 1>
i
FEUILLETON,
HET GELUK DER RIJKEN
(THE MAN OF PROPERTY)
door JOHN GALSWORTHY
in de vertaling van
Mevr. J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
Nadruk verboden.
ADVERTENTlEPipft
15 regels 1.80, elke i
1—5 regels 1.55,<ke i_,
op den prijs. Lief<
DE
XERS
.cebt
een paar duizend tramkia&tu weg. up uen
duur moet dat inderdaad iet* gaan ueu»e-
kenen. Den dienst nog slechter maken uan
die is kan de tram haast met meer en uua
gaat nu het verheit van de winst at.
Hoe plotseling ai die autodus-underne-
mers aan den gang »yn gegaan is uu«
raadsel. Het is begonnen met den dieusi ut
het Westland. Het wordt haast een samen
spannen om de Westlandsche stoomtram om
hals te brengen, althans wat het traject uen
HaagLoosduinen betreft. Er rydeu tal
van bussen en deze vertrekken een paar mi
nuten vóór iedere tram. Ze pikken uus p<e-
cies de klanten weg. Men zegt dat de iiaag-
sche tram hier de hand in heelt en dat zy
het terrein wil gereedmaken voor een ex
ploitatie van dit traject met electriscne
trams. Nu zou het verdwynen van de vieze
stoomtram van dit traject geen gemis zyn
en het lydt geen twijfel of deze tram ver-
dwyijnt, vooral al» den Haag den weg naar
Loosduinen heeft verbreed en de Laan van
Meerdervoort tot by Kijkduin heeft gereed
gemaakt, zoodat daarover een tram kan rij
den. De Westlander heeft nu al een motor-
tram ingelegd van den Haag naar Kykduin,
maar dat zal niet baten, want den Haag zal
gestadig Loosduinen annexeeren en in zyn
gemeente opnemen.
Een vermaak voor jong en oud is het kij
ken naar het verdelgingsproces dat op den
ouden kruiser Hildebrandt, die sedert No
vember 1919 op het stille strand ligt, wordt
toegepast. Men laat de laatste resten en de
lucht vliegen en dat is aardig om te zien.
Om het uur vliegt een «tuk omhoog. Dikke
wolken zand stuiven op; de brokken ijzer
vliegen rónd en weer is een rtwkjs..,va«r.,
nietigd van dit zwarte gedrocht Hel gaat
niet snel want men kan met het oog op het
gevaar voor de omgeving slecht» met kleine
hoeveelheden werken. De onderkant van de
kruiser zit meters diep in het zand en het
valt niet mee om daarin door te dringen.
Echter houdt men vol en het eind zal wel
zyn dat alles verdwenen is. Wanneer de zee
den vullen rommel heeft weggespoeld zal
eindelijk dit vak weer teruggegeven zyn
aan de vredelievende tentbewoners, die een
zoo grot gedeelte van het strand jaren
lang noode hebben gemist. De kruiser was
een leel(jke sta-in-den-weg en gelukkig is
het dat men het sloopingswerk heeft voort
gezet.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DC LX X LH.
Het glanspunt van de vorige week in het
reiudentieleven is het vuurwerk op Sche-
veningen geweest. Van overoude tyden was
een dergelyk vuurwerk iets heel gewoons.
Hoe lang het wel geleden is dat voor de
laatste maal de vuurpijlen op den boulevard
hebben gesist, hebben we niet onthouden,
maar het moet lang vóór den oorlog ge
weest zyn. ’s Maandagsavonds waa het dan
feest als het spel tenminste doorging en
dat was nogal eens niet het geval. Booze
tongen vertelden dat dit opzet was omdat
het slechts de bedoeling was een paar malen
in den zomer vuurwerk te geven en dat men
dan allerlei uitvluchten zocht om het met
te laten doorgaan. Een feit is het dat het
herhaaldelijk niet doorging. Het heette dan
dat de windrichting niet geschikt was. Deze
moest naar zee zyn om gevaar voor de hui
zen te voorkomen. Of dat nu was wat we
populair een smoesje noemen, valt niet meer
uit te maken.
Thans is het dan weer geweest en het
was zeer fraai. Het heeft gesist en geknal(|
van je welste en duizenden men zegt wel
honderdduizend hebben er van genoten.
Inderdaad is het een aardig gezicht boven
zee en het plots verlichten van de geweldige
menschenmassa heeft iets spookachtigs. Op
zichzelf zyn wy geen bewonderaars van dit
sis- en knaispel waaraan men zich vergaapt,
maar aan de zeer is het inderdaad wel de
moeite waard.
Het was ontzaglijk vol en de mare guat,
dat het tot twee uur in den nacht heeft ge
duurd, eer de volmaakte rust op Scheve-
ningen was weergekeerd. De Haag^che
tram heeft haar bekende taktiek van slech
ten dienst weer gevolgd en dus heel veel
geld verdiend.
Inmiddels verrijzen de autodiensten by
vyf- en zes-tallen tegelyk en alle concur-
reeren op verdienstelijke wyze tegen de
tram. Ieder dubbeltje dat in een bus wordt
verteerd gaat uit de winst van de tram
weg. Wü verheugen ons daarover, want hoe
zachtmoedig en vredelievend van inborst of
we ook zyn, wij gunnen de tram eens flinke
tegenvallertjes. Misschien dat zij dan einde
lijk eens betere diensten instelt en niet al
leen op winstbejag uit is.
Het type autobus is zeer verschillend. Er
zyn er by die precies een auderwetsche om
nibus gelijken, maar er zijn er ook die meer
weg hebben van een groote chique aujo..
Opmerkelijk is dat de tarieven Iets hooger
zyn dan van de tram, maar het publiek
schijnt dat er voor over te hebben, omdat de
bus veel beter eindpunten heeft Ook het
oude model bus met imperiale is weer ver
schenen, doch het lijkt ons dat deze niet
veel trek hebben. Men zegt dat er reeds 52
diensten in den Haag zijn ingelegd en het
zou ons niet verwonderen of deze slepen
25) -
Zij zou zeker in het duister onder
bet Japansche zonnescherm zitten te
breien het was een mooie, warme
avond.
Werkelijk was June dien middag met
stralende oogen bmnengekomen met de
woorden: „Soames is een kranige ke
rel! Het is prachtig voor Phil juist
wat hij noodig heeft!’
Daar de uitdrukking van Irene’s ae-
laat donker en vragend was gebleven,
vervolgde ze:
„Je nieuwe huis te Robin Hill
tuurlijk. Wat? Weet je dat niet?”
Irene wist het niet.
„O, dan denk ik, dat ik het niet had
mogen zeggen!” En terwijl ze ongedul
dig naar haar vriendin keek, nep ze
uit: „Je kijkt, alsof het je niets kan
schelen. Zie je niet in, dat dit het is
waarom ik heb gebeden dat dit de
kans is, die hem tot nu toe heeft ont
broken? Nu zul je eens zien, wat hij
zijn het niet alleen, die zich verzetten. Het
oeconomisch leven is uit zijn voegen ge
raakt. En daarmee hebben ook oude oeco-
nomische problemen, die niet door den oor
log geschapen zyn, een veel vervaar! yker
gedaante aangenomen.
Onze maatschappij heeft altijd met wer
keloosheid als met een ernstige chronische
kwaal te worstelen gehad. Maar deze kwaal
is in alle landen in hevigheid toegenomen
en heeft soms zoo ernstige vormen aange
nomen, dat zij het leven der maatschappij
te bedreigen schijnt. De koopkracht der we
reld is belangrijk verminderd. En de enor
me ongelijkhedd der wisselkoersen en de
valuta-daling in groote en volkrijke landen
hebben de stabiliteit van het internationaal
oeconomisch leven geheel ondergraven en
aan handel en bedrijf ernstig schade toe
gebracht. Ook in ons land hebben we de
gevolgen daarvan ervaren. En de chronische
werkeloosheid is er belangrijk door verer
gerd en schijnt een kwaal te worden, die
alleen met energieke middelen te bestrijden
lijkt
We hebben een jaarlykschen bevolkings
aanwas van 100 tot 150 duizend menschen.
En waar thans reeds het aantal werkeloo-
zen over de 100.000 bedraagt, schijnt het
duidelijk, dat er voor die 100 A 150 duizend
menschen, die er jaarlijks bij komen, moei
lijk werk te vinden zal zijn. Schijnt! Want
hier geldt het om zich niet door het zeer
bizondere beeld, dat de wereld óns oogen-
blikkelyk toont en door onze eigene onge
rustheid te laten verschalken. We verkeeren
in zeer abnormale omstandigheden, maar
zijn niettemin geneigd dien abnormalen
toestand als de basis voor onze beschou
wingen en redeneeringen te aanvaarden.
War neer we onze koelbl «edigheid bewa
ren, stellen we echter als van zelf allereerst
de vraag, of de huidige toestand zal blij
ven ’oorteuren dan wel zich zoodanig zal
kunnen wijzigen, dat er niet enkel voor de
werkeloozen van het oogenblik, maar öok
voor de toenemende bevolking in ’t alge
meen werk zal zijn te vinden. Prof. Limperg
meent van wel en wijt de werkeloosheid en
overbevolking vooral aan de oeconomische
crisis, terwijl hij op de bizondere vermeer
dering van werkgelegenheid door de Zui
derzeewerken en later door het beschikbaar
komen van het nieuwe ontgonnen land wijst.
Ook prof. Bruins ziet voor een talrijker be
volking nog wel een kans in ons land, om
dat door verdere ontwikkeling der techniek
meer menschen op hetzelfde gebied een be
staan zullen kunnen vinden. Wanneer men
echter nagaat, hoe niet alleen .nu, maar
feitelyk altijd een zekere werkeloosheid
Onzt toekomst; werkeloosheid
en landverhuizing.
Het is altijd gevaarlijk belangrijke beslis
singen te nemen, wanneer men, door welke
omstandigheden ook van streek geraakt,
niet over de noodige kalmte en de noodige
onbevangenheid van oordeel en daardoor ook
veelal niet over het heldere inzicht beschikt,
dat voor de juistheid van dergelijke beslis
singen een eerste vereischte is. Maar het
ongeluk wil, dat juist vaak in dergelijken
abnormalen tijd, wanneer alles zich een
beetje verwrongen aan ons voordoet en
eigen gemoedstoestand onze bezonnenheid
schaadt, de noodzakelijkheid van béslissingen
zich opdringt. Want immers nieuwe gebeui-
tenissen en nieuwe toestanden eischen ge-
woonljjk nieuwe maatregelen. Wanneer ons
leven, ons individueele of on« gemeenschap
pelijk leven, uit z\jn gewone voegen geraakt,
naar een nieuwen evenwichtstoestand zoekt,
dan zinnen we op de middelen om door
nieuwe vormen het tot de noodzakelijke rust
te brengen.
Ons tegenwoordig leven schijnt, als geen
ander, uit zijn gewonen gang losgewron
gen. De oorlog en zyn directe en indirecte
gevolgen hebben het niet enkel veranderd,
maar in velerlei opzicht zoo totaal ontred
derd, dat nieuwe vormen noodzakelijk zyn
geworden en alleen bizondere maatregelen
het behoud van het evenwicht en het her
stel nog schijnen te kunnen waarborgen.
En het is dan ook zeker geen wonder, dat
we naarstig naar middelen zoeken om het
herstel te vinden, waarnaar we snakken.
Maar dit juist moet ons voorzichtig ma
ken in onze beslissingen en conclusies. Onze
gemoedstoestand is niet de beste om ons
een helder en juist oordeel te verzekeren.
En wy zien de heele wereld een beetje ver
wrongen, wat ons allicht op allerlei gebied
tot gevaarlijke conclusies verleidt.
Het is nooit zoo heel gemakkleijk zich
omtrent oeconomische verschijnselen en
oeconomische wetten en maatregelen een
juist inzicht te vormen. Maar die moeilijk
heid is in dezen abnormalen tijd in bizondere
mate vergroot. De oeconomen der wereld
sloven zich af met het zoeken naar de
juiste middelen voor ons oeconomisch her
stel, maar brengen het veelal weinig ver
der dan algemeenheden of theorieën, waar
van de uitvoerbaarheid zich nog maar al
tijd niet wil manifesteeren. We weten wel,
dat allerlei politieke omstandigheden het
herstel der wereld tegenhouden. Maar zij
MODEPRAATJE.
Wie thans in vollen vacantietijd profi
teert van het heerlijk zomerweder, slechts
licht gedekt door modes vederlichte zomer-
kleedü, kan maar half bevroeden, dat er
reeds nieuwe plannen voor een nieuw seizoen
tot ons doordringen. En zoo is het toch.
De tusschenpersonen der mode, welke
haar in eerste instantie tot het publiek bren-
heerscht en hoe de snelle aanwas der bevol
king binnen enkele* janen ook de nieuwe
Zuiderzeeprovincie moet hebben over
stroomd en ons volk met millioenen moet
hebebn vermeerderd, dan vraagt men zich
toch af ,of deze heeren tegenover het pessi
misme, dat ons in de tegenwoordige omstan
digheden natuurlijk gemakkelijk tot al te
sombere conclusies verleidt, niet een al te
sterk optimisme hebben willen plaatsen. Het
is zeker niet goed, dat we ons door de te
genwoordige abnormale tijdsomstandighe
den conclusies laten opdringen, die alleen
een paniekstemming kunnen veroorzaken
en ons volk geheel van de wys brengen.
Maar het is evenmin goed, dat we de toe
komst van ons volk wat al te licht inzien
en daardoor te lichtvaardig denken over de
noodzakelijkheid van te nemen maatregelen.
Onze bevolkingsaanwas en de waarschijn
lijke ontwikkeling van het oeconomisch le
ven gedurende de eerstvolgende jaren geven
ons niet het recht oyer een vraagstuk als
dat der werkeloosheid, waarin zich in zoo
duidelijke mate het oeconomische gevaar
manifesteert, zoo gettiakkelyk heen te stap
pen. En in verband daarmee hebben we het
middel der landverhuizing ernstig onder het
oog te zien. Het is een middel, dat al eerder
besproken is. Maar het schijnt tot nu toe het
eenige, dat werkelijk dienst kan doen, waar
gebiedsuitbreiding niét in aanmerking kan
komen en het aansturen op afneming der
geboorten al eveneens op zeer ernstige be
zwaren stuit. Pat er Aan die landverhuizing
ook kwade kansen znten ,al is het alleen
maar de kans, dat de meert energieke ele
menten ons verlaten en zoo het peil van ons
volk zou dalen, is niet tegen te spreken.
Maar de noodzakelijkheid laat hier weinig
keus. En deze zal dan ook wel van zelf tot
emigratie drijven. De vraag is enkel maar,
of het doelbewust moet aangemoedigd
worden. Maar die vraag beslist over een an
dere, of de landverhuizing aan zichzelf moet
worden overgelaten dan wel geleid. Om der
wille zoowel van de individuen als van ons
volk lykt de noodzakelijkheid der leiding
onaanvechtbaar. En ter wille van deze nood
zakelijke leiding is het, dat we ons juist in
dezen tijd, hoe ongeschikt overigens ook,
ons over oeconomische kwesties een zuiver
voordeel bij te brengen, van de toekomst van
land en volk een juist beeld moeten trachten
te vormen, ten einde ons omtrent middelen
en maatregelen als landverhuizing te ver
staan.
Kan doen!” en als een stortvloed kwam
aaarna het geheeie verhaal er uit.
Sedert haar verloving scheen ze wei
nig belang te stellen in de omstandig
heden van haar vriendin; deuren, die
ze met Irene doorbracht, eerden be
deed aan vertrouwelijke mededeelin-
gen over haarzelf, en soms, ondanks
haar genegenheid, was het haar onmo
gelijk in haar glimlach een spoor van
medelijdende minachting te onderdruk
ken voor de vrouw, die zulk een ver
gissing in haar leven had begaan
zulk een groote, belachelijke vergissing
,.A1 het decoratieve werk is ook aan
hem overgelaten hij heeft de vrije
land. Het is schitterend!”
June barstte uit in lachen, haar klei
ne gestalte trilde van vroolijkheid, zij
hiel haar hand op en èloeg tegen een
neteidoeksch gordijn.
„Weet je wel, dat ik zelfs aan oom
James heb gevraagd maar met een
plotselingen afkeer om dat geval te ver
tellen, zweeg zij; en dadelijk daarop
vertrok zij, daar haar vriendin zoo wei
nig spraakzaam bleef.
Toen zij op straat was, keek ze om.
Irene stond nog op den drempel. In
antwoord op haar wuivenden groet
bracht Irene haar hand aan het voor
hoofd en, zich langzaam omwendende,
sloot ze de deur
Soames ging naar de zitkamer
keek door het raam naar haar.
Zij zat heel stil buiten, in de scha
duw van het Japansche zonnescherm; de
kant op haar blanke schouders bewoog
een wolk, die een regenachtigen mor-
yen voorspelde, over haar gelaat gleed.
lerwijl zij daar zoo dagen aaneen
lag, bleet ze voortdurend bezig met het
beramen van plannen om haar testament
te veranderen. Men zag dit ook op haar
gelaat afgeteekend, en aan de samen
trekkende bewegingen bij de hoeken
van haar lippen.
De kamenier Smither, die bijna der
tig jaren inhaar dienst was geweest en
over wie werd gesproken als „Smither
een goed meisje maar zoo lang
zaam!' de kamenier Shnther vol
bracht eiken morgen mef buitengewone
nauwgezetheid de laatste handeling van
dat ouderwetsche toilet. Zij nam uit de
verborgenheid van haar reine, witte
lintendoos, de platte, grijze krullen, die
insignes van persoonlijke waardigheid;
legde ze veilig in de handen van haar
meesteres, en keerde zich om.
En eiken dag moesten tante Juiey en
tante Hester boven komen om verslag
uit te brengen over Timothy; welk
nieuws er was van Nicholas: of de lie
ve June erin geslaagd was de toestem
ming van Jolyon te verkrijgen tot ver
korting van haar verloving, nu de heer
Bosinney het huis voor Soames bouwde;
o» de vrouw van den jongen Hoger
werkelijk in verwachting was; hoe de
operatie bij Archie was geslaagd; en
wat Swithin had gedaan met het leege
huis in Wigmore Street, waar <fe nuur-
ner al zijn geld had verloren en hem
zoo slecht behandeld had; en vooral
over Soames; vroeg Irene nog altijd
zich met het zachte rijzen en dalen van
naai borst.
Maar dit stille schepsel, dat daar zoo
onbeweeglijk in de duisternis zat,
seneen een warmte, een gloed van ge-
'Oel uit te stralen, alsof haar geheeie
wezen beroerd was geworden, en als-
o* er in haar diepste diepte een ver
andering had plaats gehad.
HOOFDSTUK VI.
Jamea, die doet wat hij wil.
Het duurde niet lang of het besluit
van Soames om te bouwen ging de la
mme rond, en veroorzaakte de opwin
ding, die elk besluit, dat op eenige
wijze verbonden is met eigendom, on
der Forsytes kan teweegbrengen.
Dat was niet zijn schuld, want hij
had bepaald dat niemand het zou we
ten. June had, in de volheid van haar
hart, het aan mevrouw Small verteld
en had haar verlof gegeven, het alleen
aan tante Ann mee te deelen zij
dacht dat hërliaar zou opvroolijken,
die arme, lieve, oude vrouw! Want tan
te Ann had nu al verscheidene dagen
naai kamer moeten houden.
Mevrouw Small had het dadelijk tegen
tante Ann gezegd die, terwijl zij glim
lachend achterover leunde in haar kus
sens, met haar duidelijke, bevende,
oude stem had geantwoord:
„Het is heel aardig voor de lieve
June; maar ik hoop, dat ze voorzichtig
zullen zijn het is vnj gevaarlijk!”
loen ze weer alleen was gelaten,
fronste ze haar wenkbrauwen, alsof er
IS: Uit Gouda u omstreken (behoorende tot den bazorgkringi
regel meer 0.25. Van buiten Gouda en du besorgkringi
..w. regel meer ƒ0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op du prijs. Liefdadigbeids-advertantiën de helft vu du prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGENi 1—4 regels ƒ2.05, elke regel meer ƒ09. O»
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingesondu modadeelingu b|j contract tot seor gereducecr-
den prijs. Groote letters en randen wordu berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingesondu door tusschenkomst van «oliede boekhan
delaren, Advertentiebureau! en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zjjn ingekomen, teneinde vu opname venekerd te ajjn.
GOUDSCHE COURANT.
nog altijd naar een aparte kamer? rin
lederen morgen werd legen Sm i uier ge
zegd: „Ik zal vanmiddag omstreeks 2
uur beneden komen, Smither. U zaï,
na al die dagen in bed te nebben ge
legen, je arm noodig nebben!”
Nadat zij het tante Ann had verteld,
sprak mevrouw Small, onder de groot
ste geheimhouding er met mevrouw
Nicholas over, die op haar beurt aan
wimlred Dartie bevestiging had ge
vraagd, daar zij veronderstelde, dat
deze als zuster van Soames, er wel
alles van zou weten. Door haar wasset
m korten tijd ter oore van James ge
komen. Hij was zeer opgewonden ge
weest.
„Niemand,” zeide hij, „vertelt mi]
iets. En liever dan regelrecht naar
Soames te gaan, voor wiens stilzwij
gendheid hij bang was, nam nij zijn
parapluie en bega! zich naar timothy.
Hij vond mevrouw Septimus en Hos
tel (aan wie het was verteld aan
hkèr was het zoo veilig, want ze vond
het vermoeiend om te spreken) gereed,
en zeer begeerig het nieuws te bepra
ten Ze vonden het heel goed van dien
nesten Soames om den heer Bosmney
ie gebruiken, maar vrij gewaagd. Hoe
nad George hem ook weer genoemd
De Boekanierl Hoe grappig! Maar Geor
ge was altijd zoo grappig. Hoe het ook
zij, het zou alles in de familie blijven
zij vonden, dat zij den heer Bosm-
■ney moesten beschouwen als reeds tot
de familie te behooren, ofschoon het
vreemd leek. (Wordt vervolgd.)
88
2"3l