Co.
IP
lUDA
Cent.
)E
zen
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
WERKERK OUDERKERK., OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
No. IB 340
Dinsdag 18 September 1923
62*Jaargang
m
i
*1M
Duitsche persstemmen over Poincaré'» rede.
Eh nieuw „deiocratisch” dagblad.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
fEuiixetob.
HET QËLUK DER RIJKEN
EEP aan.
I. 1057.
■Mr ftM. 0»
f 4.50.
f 5.90.
r
f4.05
f
geruchten
aan-
ofdstad?
NS wd.
1UTTEN
nrtin.
4
t
I
ar
ing
:rse
kleuren
r f 5.S0,
Thans is het oog weer gevestigd op Flu
me. Fiume is, zooals men weet een van de
steden die de Entente in het op 26 April
1915 gesloten verdrag van Londen, waardoor
Italië op zich nam aan den oorlog deel te
nemen, overwoog toe te kennen aan den nog
in 't leven te roepen Zuid-Sltvischen staat.
Maar toen de centrale landen de nederlaag
leden, verklaarde Fiume zich voor de aan
sluiting by Italië. De Entente wees deze
oplossing van de hand hetgeen natuurlijk in
Italië ontstemming wekte. Het lukte noch
tans tenslotte aan de Italiaansche politiek
gedaan te krijgen, dat Fiume niet aan Zuid-
9680 ISO
heid, die in dien tijd onder de gezonde ele
menten der samenleving bestrijders begon
te vinden.
De woorden „dat is geen zaken doen",
hadden het bestuur wakker gemaakt; ieder
een gaf de juistheid 'daarvan in zjjn hart
toe. Maar zij kendden allen ook de heersch-
De drie Duitschera, die methet vliegtuig
met 5.500 miljard een nootllanding hebben
gedaan up de Belgische kust, worden nog
steeds gevangen gehouden. Het onderzoek
ia nog niet geëindigd. De bankbiljetten wo
gen 320 K.G. en vormden een pak van een
kubieken meter.
vijf zwijgende, stijve aandeelhouders op, die
Soarnes’ sympathie had opgewekt. Hy zei:
„Ik kom ten sterkste tegen het voorstel
op. Er wordt dus van ons verwacht, dat wy
vrouw en kinderen van dien man, die, naar
u ons veftelt, afhankelijk van hem waren,
onderhouden. Het is mogelijk, dat zfl geheel
van hem afhingen; het komt er voor mjj
ook niet op aan, of zulks het geval is of
niet. Ik verzet my tegen de geheele zaak
uit beginsel. Het wordt hoog tijd, dat te
gen dit sentimenteel humanisme stelling ge
nomen wordt. Het land wordt op die manier
verarmd. Ik wil niet, dat mijn geld aan die
menschen betaald wordt, van wie ik niets
weet, die niets hebben gedaan om het te
verdienen. Ik wil er niets van hooren, dat is
geen zaken doen. Ik stel voor, dat de reke
ning en verantwoording wordt teruggeno
men en zóódanig wordt gewijzigd, dat deze
uitkeeriilg geheel geschrapt wordt!”
De oude Jolyon was blijven staan, terwijl
de strenge, stille man sprak. Zyn woorden
vonden weerklank in alle harten; zjj gaven
uiting aan den weerzin van strenge men
schen tegen een zoogenaamde edelmoedig-
Een aanval op Dr. Streseman. Minister von Knilling aalt het woord.
Ontmoeting tusschen Baldwin en Poincaré. Het conflict tusschen Italië
en Griekenland. Het Fiume-geschil. Revolutie in Trans-Jordanië.
Inderdaad zou vandaag een ontmoeting
tusschen de beide premiers plaats hebben.
De Engelsche eerste minister, Baldwin, zou
heden met zyn echtgenoote voor een ver
blijf van 2 dagen in het Engelsche Gezant
schap in Parijs aankomen uit Ax-les-Bains.
Men beschouwt het als «eter dat hij in elk
geval Poincaré zal bezoeken.
Het incident tusschen Griekenland en Ita
lië kan thans als geëindigd worden be
schouwd. Salander zoowel als Politis heb
ben in den Volkenbondvengadering ver
klaard de voorwaanden van den Gezanten-
raad te zullen opvolgen.
De Engelsche pers constateert eveneens
dat in de opvattingen van Poincaré niet de
minste wijziging is gekomen, en dat Frank
rijk nog vijandig staat tegenover elke on
partijdige commissie tot onderzoek van
Duitschlands betalingscapaciteit.
Men ziet daarom niet in, wat er tusschen
Poincaré en Baldwin te bespreken zou zyn.
Niemand immers neemt aan, dat het stand
punt van den Britschen premier veranderd
zou zyn en dat een onderhoud dus zou kun
nen gevoerd worden op den grondslag der
Fransche' opvattingen.
De „Pall Mall Gazette” blyft niettemin
als vanzelfsprekend aannemen, dat de beide
premiers elkaar zullen ontmoeten.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
DUITSCHLAND.
In <ien ouderdom van 82 jaar is Vrijdag
te Berlijn Wilhelm Pfannkuch overleden,
een der oudste en meest bekende leiders van
de sociaal-democratische partij. Tot enkele
dagen voor zijn dood was hij nog partij
secretaris.
In zijn jeugd wa shy door Ferdinand Las
salle’s opwindende redevoeringen tot de
„nieuwe leer" bekeerd en reeds in 1868 was
Het nieuwe dagblad is er. Zonder ge
vraagd te zjjn, zijn de twee oudste dag
bladen peet er van geworden. Van de oud
ste is de eerste naam genomen, en van de
jongste desgelijks en zoo is het nieuwe
kindje gedoopt. De bedoeling is duidelijk:
het kindje wil de beide ouderen opvolgen,
evenals dat in ’s levens loop geschiedt. Als
het nu goed gevoed en verzorgd wordt is er
altijd kans dat het in het leven blyft en dat
het opgrofit. Maar, Gouda is een slechte
plaats voor zuigelingen; er is altijd in dWn
Raad beweerd, dat de zuigelingensterfte hier
heel groot is, en dat vele blijvers tobberdjes
zyn.
Maar lezer, de nieuwe krant die er is, wil
geen tobberdje zijn, want twee optimisti
sche jonge mannen, die voor het eerst zich
op het gladde pad van dagblad-uitgeven
begeven, dragen en schragen het, in het
Van Staal-sche gewaad verschenen blad, on
der de leuze der democratie, de leuze van
het Broefchu ijs -orgaan „De Dag”, dat zy
mede zouden opbouwen, doch dat het dag
licht nooit heeft aanschouwd.
verdiensten van
met betrekking
kent?’
„Ja.”
De oude Jolyon bracht nu het amende-
hy een der medeoprichters van een der eer
ste Duitsche vakverenigingen te Kassei.
la 1892 behoorde hij tot de oprichter»
Van het Algemeen® Verbond van DutUche
Vakverenigingen.
Zondagochtend heeft men in een WX?. va*
een D-rijtuig uit den trein Keulen-Berlljn
een bewustelooee vrouw gevonden, Toen
by kennis kwam, verklaarde de vrouw, dat
even voor Maagdenburg een reiziger haar In
den zijgang had vastgepakt en in de W.C.
gedrongen, waar hij haar met chloroform
bedwelmd heeft. Volgens haar verklaring
vermist zij haar portefeuille, trouwring en
een handkoffer, welke zij in het bagagenet
van haar coupé had gelegd.
Volgens <ie Berlljnsche bladen Is than»
door den minister van verkeerswezen een
reeks maatregelen voorbereid ter bescher
ming van de reizigers. Men is voornemens
een speciale bewakingsdienst in de treinen
in te stellen.-
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2225, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per poet per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.89.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81. GOUDA,
bü onze agenten en loopers, den boekhandel on de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur.; Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel. 545
Senator Van Cauwenberghe, het gewezen
katholieke Kamerlid voor Mechelen-Lier,
het oudste lid in jaren van den Senaat, ia
overleden.
67) -
Spottend ging zyn blik van Soarnes naar
den ouden Jolyon. Een blos kleurde Soarnes’
bleeke wangen, maar zijn houding bleef
even trotsch. De oude Jolyon keek den spre
ker strak aan.,
„Als", zeide hjj, „de zwager van den in
specteur niets meer in het midden heeft te
brengen, stel ik voor, dat hot verslag en de
••keningen...”
Op dit oogenblik echter stond een der
bijslag op den prijs. Liefdad
INGEZONDEN MEDEDE1
de voorpagina 50 booger.
Gewone advertentila en lagenenden ■edadeelingen M contract tot sear garadnseer-
den prjje. Groots letters en randen worden berekend naar plaatarufanU.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschonkomst van ■oliede boekhan
delaren, Ad verten tiebureaux en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau z|jn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te aftn
Er is in Gouda wederom een dagblad ge
boren.
De bevolking van Gouda en omge
ving heeft nog niet genoeg aan de groote
bladen van allerlei richting, die hier reeds
worden gelezen, aan de dag aan dag ver
schijnende drie plaatselyke dagbladen, die
met elkander wedijveren om te zorgen, dat
noch man noch vrouw iets ontgaat van wat
er in de wereld en in de wereldstad Gouda
omgaat. Het is een dagelyksche wedstrijd,
die meestal vredelievend, een enkele maal
ook wel eens heel onvredelievend, om geen
scherp woord te gebruiken, gehouden wordt.
En dan zijn er nog vier weekbladen, in
welker kostelijk bezit onze goede stad zich
mag verheugen, en die er voor zorgen, dat
al datgene wat reeds is medegedeeld, nog
eens weer, zij het in anderen vorm en in
anderen geest aan den onverzadigbaren
Goudschen krantenlezer wordt voorgezet en
met bijdragen van materieele en geestelijke
tendenzen smakelijk wordt opgediend.
Geachte lezer, er is waarlijk in Gouda een
ontzettende behoefte aan een nieuwe krant,
aan een dagblad vooral, dat by is, dat
beschikken kan, om in Broekhuijs-styl te blij
ven, over een staf van honderd redacteuren
en een technischen dienst, die elk blad ter
wereld in de schaduw moet stellen, een
vliegpark als het Rotterdam sche station
Waalhaven, met tallooze verkeers-Fokkers,
die in eep minimum van Mjd de geweldige
bezendingen bladen moeten expedieeren
naar de uiterste uiteinden onzer wereldstad
en daarbuiten, waar reikhalzend wordt uit
gezien naar de komst van het nieuwe or
gaan. Geen minuut, geen seconde mag in'
dit pieuwe dagbladbedrijf verloren gaan, de
krantenlezer zou anders te kort komen.
Er is behoefte, schreeuwende behoefte
aan zoo’n dagblad, in onze wereldstad
Gouda..
e boek, dat tal
isante bijzonder-
at, zoowel uit
s tegenwoordigen
‘sierd is met 78
n en buiten den
>ij een fraaie
JRENDRUKvan
(AAM uit de be-
JANSKERK, kost
(SOI1LSCIIE COURANT.
ver weg van Londen. De stad was voor
haar niet goed; haar zenuwen waren niet
sterk genoeg. Die onzin, om in verschillen
de kamers te wonen, wa» ook weer op de
proppen gekomen!
De vergadering King nu uiteen. De eer
waarde heer Borns klampte Hemmings
aan, ongeveer waar de photo van de ver
loren schacht hing. De kleine manheer
Booker, met ópgetrokken wenkbrauwen en
een boosaaniigen glimlach, had nog iets te
bespreken met den ouden Scrubsole. Deze
bekten haatten elkaar geweldig. Er be
stond een koolteer-contmct tusschen hen,
hetwelk mijnheer Booker van het Bestuur
had weten te verkrijgen voor een van *ijn
neven, buiten Scrubsole om. Soarnes had
dit vernomen van Hemmings, die wel van
een praatje hield, vooral waar het zijn di
recteuren betrof, uitgezonderd den ouden
Jolyon, voor wien hij bang was. Stamt»
wachtte een gunstige gelegenheid af. De
laatste aandeelhouder wu nauwelijks ver
dwenen, of hij wendde zich tot zijn ouen,
die Juist zijn hoed opeette.
(Wordt vervolgd.)
)uda, verscheen:
mda; De Goudsche
igen te water en te
aezondheidazorg «n
schappen te Gouda;
jvoeding te Gouda;
itale gebouwen, enz.
BOEKHANDEL,
Wanneer de vriendschapsband eenmaal
verscheurd is, kan men dien band wel
weer herstellen, maar de knoop wordt dan
toch altijd gevoeld.
(THE MAN OF PROPERTY)
door JOHN GALSWORTHY
de vertaling vaa
Man. J. P. WESSEüJnK—VAN ROSSUM.
Nadruk verboden.
Slavjë kwam, maar in een zoogenaamden
vrystaat ongeveer in den trant van Dant-
zig werd veranderd. In 1919 viel d'An-
nunzio evenwel plotseling de stad binnen
om ze voor Italië te annexeeren. Na veel
vieren en vijven liet tenslotte de Entente
<ie „definitieve" regeling de Fiume’s toe
komst over aan de beide „concurreerende”
staten Zuid-Slavië en Italië, dié in Novem
ber 1920 overeenkwamen Fiume als een on
af hanke lij ken staat te erkennen. Einde De
cember 192t) trok d'Annunzio eindelijk af.
Maar ook dit te l’apallo gesloten verdrag
gaf aan niets definitiefs het aanzijn. De
partij der autonomisten, ofschoon in de
meerderheid, werd het leven moeilijk ge
maakt door de activisten, die zich danig
roerden en de lekier der autonomisten, Za
nella, die tot president van den vrijstaat
was gekozen, moest voor de activisten wij
ken en Fiume verlaten. De voortdurende on
een igheden waren bizonder noodlottig voor
de weinig benydenswaaridge stad, temeer
omdat Zuid-Slavië de spoorwegverbindii<
van Fiume met het achterland voortdurend
afsloot, waardoor de handel van den kleinen
stail-staat geducht werd geschaad. Men zag
zich tenslotte genoodzaakt tot hot sluiten
van een accoord, dat het verdrag van Ra-
pollo aanvulde en waarbij aan een gemeng
de commissie weid opgedragen de grenzen
definitief vast te stellen en bovenal het ver
keer van Fiume met het Servische achter
land te regelen. Maar deze overeenkomst
van Santa Margherita, die in Oct. 1922 tot
stand kwam en in Febr. 1923 door Italië
werd geratificeerd, heeft tot dusver niet»
veranderd. De werkzaamheden der com
missie leverden tot nog toe geen resultaat
op.
Aan de andere verwarring zal thans
naar men verwacht een einde komen om
dat Italië en Joego-Slavië een overeen
komst sloten als gevolg waarvan het vej-
drag van Rapalto en de overeenkomst van
Santa Margheritk bij den Volkenbohd zijn
geregistreerd.
Over deze oplossing is men in Ritme
zeer verheugd al ontveinst met niet dat
er in Bulgarije weer wordt gestaakt.
Aan de Bulgaren toch schrijft men het
voornemen toe de Serven in den rug aan
te vallen nu het Fiume geschil Zuid-Slavië
de handen bindt
In Trans-Jordanië i» een revolutie uitge
broken. Men acht het echter niet onwaar
schijnlijk, dat de beweging een religieuzen
ondergrond heeft, aangezien <le opstande
lingen behooren tot de Wahawis, <lie zeer’
streng in de Mohammedaansdu* leer zijn
en zoowel den emir Abdullah als diens va
der koning Hoessin beschouwen ah slechte
Muzelmannen, die niet tot de regeering be
hoorden te zijn toegelaten.
zucht en de taaie volhaAing van den voor
zitter. Hy moest toch innerlijk ook wel voe
len, „dat dit geen zakendoen was”, maar
hy zat nu vast aan zijn eigen voorstel. Zou
hy er van afzien? Niemand, die het ver
wachtte.
Allen waren in spannende verwachting.
De oude Jolyon stak'zijn hand op; de gou
den bril tusschen vinger en duim trilde
zachtjes, ietwat dreigend.
Hij wendde zich tot den strengen, zwij
genden aandeelhouder.
„Wenseht u in ernst dat voorstel van
„wijziging te doen, mijnheer, terwijl gij de
wijlen onzen inspecteur
tot de mijnontploffïng
ITALIË.
Prinses Mafalda **n Italië.
Uit Racconigi wordt gemekt ilat ile toe
stand van priniwH Mafalda plotseling erger
is geworden.
OOSTENRIJK.
Een treinongeluk te Weenen.
Op het Weensche Westbahnhof heeft
waarschijnlijk tengtwolge van het weigeren
van de remmen van een binnenkomenden
locaaltrein, een ongeluk plaats gehad, waar
by 32 personen gewond werilen,-vah wie
drie zwaar. De drie achterste wagens wer
den over elkaar geschoven.
HyiTBWLAND.
Groote brand op de Jaarbeurs.
Uit Bazel wordt geseind, dat daar Zondag
een ernstige brand heeft gewoed in de ge
bouwen van de Zwitsersche Jaarbeurs. De
gebouwen werden byna geheel door het vuur
vernield. De schade is zeer groot.
Vier vrouwen verbrand.
Op een landgoed in Neu-Stettin ia
graanschuur afgebraed, waarbij vier anhoki-
sters zijn omgekomen.
BELG1E.
De koninklijke familie ia heden van haar
Italiaansche reis in de hoofdstad gearri
voord.
De geruchten over een verloving vun
prinses Marie José met den Italiauuischen
troonopvolger, prins Umberto, worden tot
nog tye niet tegengesproken.
Verder wordt ook gerept van een verlo-
met de tweede dochter van den Italiaan-
schen koning, prinses Mafalda. Beide ver
I o vingen zouden nog niet officieel gemaakt
worden omdat Prinses Mafalda op het
oogenblik ernstig ziek ia.
De woorden door Poincaré Zondag ge
sproken hebben zooals te verwachten was
in Duitschland een groote depressie veroor
zaakt ,en toen bovendien nog de geweldige
styging van den dollar aan de beurs bekend
werd, heerschte in regeeringskringen een
zeer pessimistische stemming.
De Duitsche pers kon, zooals vanzelf
spreekt, haar leedwezen niet verhelen en
sprak haar teleurstelling dan ook alom uit.
D« Deutsche Allgemeine betreurt de af
wijzende houding van den Franschen pre
mier, die het eerlyk verlangen naar over
eenstemming van de Duitsche Regeering
ondubbelzinnig afwijst en zyn „neen” weer
heeft doen hooren.
Het scherpste protest heffen de bladen
van rechts en de sociaal-dmocratisch"
„Vorwarts” aan tegen Poincaré's hernieuw
de bewering, dat de ontruimingstermijnen
voor het Rynland nog niet zijn beginnen te
loopen, omdat Duitschland nog geen enkele
van zyn in het Verdrag van Versailles neer
gelegde verplichtingen is nagekomen. Deze
bewering is in stry’d met vele ambtelyke
Verklaringen der Entente. De weigering om
de ontruimingstermynen te erkennen zou
volgens de bladen het grootste gevaar be-
teekenen voor den Europeeschen vrede en
van de rustige ontwikkeling van Duitsch
land. Men kan, zegt de „Vorwarts” den in
druk niet van zich afzetten, dat Poincaré
3»»ir Mwlltn roHovnAr
vertwijfeling wil teweegbrengen en dat hem
aan een beëindiging van het Ruhrconflict
door een verstandige regeling van het scha-
devei’goedingsprobleem niets gelegen ligt.
Of, zouden wy er aan willen toevoegen,
Poincaré wil door zijn afwijzende houding
Duitschland tot algeheele onderwerping
brengen. Een onvoorwaardelijke overgave
zouder condities .De Rykskanselier zal, we
wezen er reeds op, nog verder moeten gaan.
In het Ruhrgebied komt men reeds tot
deze conclusie. De Rheinische Westf. Ztg.
toch neemt het de Regeering te Berlijn ten
hoogste kwalijk dat zij zonder het Ruihrge-
bied er in te kennen onderhandelingen zou
willen voeren.
Alleen de bewoners zelve hebben te be
slissen onder welke omstandigheden de
strjjd zal worden opgeheven.
Zooals de zaken echter thans staan, zal,
zoo zegt het blad, van onderhandelingen
geen sprake kunnen zyn, wel van onder
werping.
ment ter sprake.
„Is er iemand die dit voorstel steunt?”
vroeg hy, terwijl hjj kalm rondkeek.
Nu voelde Soarnes, tcrwyl hy zyn oom
aanzag, den kruchtigen wil m dien ouden
man. Niemand bewoog zich. Zyn blik strak
gericht op de oogen van den eersten
deelhouder, zeide de oude Jolyon:
„Dus stel ik voor, dat het Verslag en
de rlbkening over het jaar 1887 wordt goed
gekeurd. Wie er voor is, geve dit op de
gewone wjjze te kennen. Wie er tegen is
- niemand? Aangenomen; Het volgende
punt, heeren
Soarnes glimlachte. De oude oom Jolyon
wist zijn zin wel door te drijven.
Maar nu viel zjjn aandacht weer op Bo-
sinney. Vreemd hoe die man xyn gedach
ten kwelde, zelfs tijdens zijn bezigheden.
Irene’s bezoek aan het huis maar daar
stak toch niets achter, behalve alleen, dat
zü hem niete verteld had; maar, aan den
anderen kant moest hy erkennen, dat zjj
nooit iets vertelde. 'Zij werd^et den dag
stiller en gemelijker. God gave, dat het
huis klaar wa^en dat zy er in woonden,
RKT DOOR
J. POT
us-Archivaris
[EENTE Gouda
Een opmerkelijke rede hield de Beiersche
ministerpresident von Knilling voor de boe
ren in Tuntenhausen. Hij begon met te zeg
gen dat men in het kabinet-Stresemann in
verband met zijn sterk socialistischen inslag
niet in dezelfde mate vertrouwen kan stel
len als in het kabinet-Cuno.
Een ernstige crisis staat ons te wachten,
en het is thans zaak, zich op alle mogelijk
heden voor te bereiden. De gedachte van een
afscheiding van het ryk wyst in Beieren*
ieder ernstig politicus van de hand. Mocht
de ontwikkeling der dingen echter tob een
dictatuur van Hnks leiden, dan zou Beieren
voor de vraag worden gesteld, of het nog
langer aan de ryksgedachte kan vasthouden.
Dan zou niet Beieren zich van het ryk af
scheiden, maar het rijk zou uiteenvallen
door het toedoen van degenen, die het Duit
sche rijk aan het - Aziatische bolsjewisme
Von Knilling verdedigde de* vader-
landsche organisaties. Hy spoorde deze
organisaties aan tot eensgezindheid, want
er kunnen gebeurtenissen voorkomen, die
de eensgezindheid van alle vaderlandsehe
kringen tot een gebiedende noodzakelijkheid
maken. Wy kunnen niet uit de ellende ge
raken, zoolang onze macht niet op een le
ger steunt. Ook de beste huurlingentroep
kan daarvoor slechts een ontoereikend sur
rogaat zijn. De strijd tusschen links en
rechts zal vroeg of laat moeten worden uit
gevochten .Het behoeft daarbij echter niet
tot een bloedigen burgeroorlog te komen;
het is voldoende wanneer de vaderlandsehe
beweging in Duitschland zoo sterk wordt,
dat de tegen-beweging geen kans meer
heeft.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda an omstreken (behoorende tot dmi beeorgkriac)'
1—5 regels 1.80, elke regel moor QJ5. Van buiten Gouda en den besorgkringi
1—5 regels 1.55, elke regel moer ƒ0410. Advertentiën in bet Zaterdagnummer 20
to-advertentiiQ helft van den
IGKNi 1—4 tegels LM, elbe
