NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEV
OUDERKERK OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN. STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
62» Jaargang
Zaterdag 22 September 1923
No. 15344
WERKERK
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
t
dit Blad.
FEUILLETOM,
HET GELUK DER RIJKEN
(THE MAN OF PROPERTY)
door JOHN GALSWORTHY
in de vertaling van
Na driekwart eeuw.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
2612 375
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
Een middag bij Timothy.
(Wordt vervolgd.)
en --
Zaterdagnummer 20
tien prijs
re regel meer ƒ6.50. Dj.
DCLXXV1II.
In weinige jaren tijds is geheel onver
wacht een der oudste en beste soorten van
sport tot groote ontwikkeling gekomen. En
het is juist een sport die past bij ons land,
ons waterrijk land. Uit deze aanduiding van
een bizondere eigenschap van ons land valt
reeds te concludeeren, dat wjj de water
sport op het oog hebben. In de eerste plaats
behoort daartoe de zwemsport. Hoe het ge
komen is, dat deze zoozeer werd verwaar
loosd is haast niet te begrepen. Men zou
Indien de oude Jolyon, toen hij in zijn
rijtuigje stapte, had gezegd: „Ik wil er geen
woord van gelcoven!” zou hij zijn gevoelens
meer naar waarheid geuit hebben.
Het denkbeeld, dat James en zijn doch
ters hem in gezelschap van zijn zoon had
den gezien, wekte in hem niet alleen den
afkeer, dien hij altijd voelde, als hij ge
dwarsboomd werd, maar die geheime'vij
andschap, die aangeboren is tusschen broers
en waarvan de wortels kleine twisten in
de kinderkamer soms taaier en dieper
worden met het toenemen der jaren en in
het verborgen een plant onderhouden, die
in staat is op haar tjjd de bitterste vruch
ten voort te brengen. Tot hiertoe had er
wet op den duur onbillijk zoude werken, zijn
geweten met den troost, dat der Kroon of
een of ander bestuursorgaan dispenaatie-
macht verleend kan worden, om de ergste
gevolgen af te wenden. Maar men ziet over
’t hoofd, dat juist het gebruik van zulke
ezelsbruggen voert tot het stellen van slecht
doordachte, slecht geordende regelingen,
waarmee geen volk op den duur genoegen
neemt, omdat zij de deur openen voor wille
keur en eigenmachtigheid. Zeker, breede la
gen genieten nog van de linzenschotels,
waarvoor de wetgever zijn eerstgeboorte
recht prijs gaf, maar ook zij hebben er al
steenen in gevonden. Reeds klagen de arbei
ders hier en daar over de vrijstellingen, die
een minister gerechtigd is van de arbeids
wet te verkenen en spreken zij uit dat zul
ke dispensatie .neerkomend op sociale arbi
trage, niet in de politieke sfeer mag wor
den uitgeoefend. Zij komen dichter bij het
standpunt der ongeluksprofeten, der „re
actionairen" die, naar het heette, alleen uit
eigen belang .tegen zulk een wetgeving ge
waarschuwd hadden. Men begint in wjjder
kring te gevoelen, dat er in de „methode"
toch ook wel iets ligt opgesloten. De aan
drang tot volledige herziening der sociale
wetgeving komt volstrekt niet voornamelijk
uit het conservatieve kamp, in steeds bree
der kring geeft men er zich rekenschap van
dat de macht der Kroon, d. w. z. van den
verantwoordelijken minister, welke in wezen
neerkomt op de macht van onachterhaalbare
ambtenaren, gemest werd tot een zoo druk
kend instituut, dat er langzamerhand iets
aan gedaan moet worden.
Want al die delegaties en dispensaties zjjn
niet noodzakelijk geweest. De bij onze groote
wetten te verwerken materies waren stellig
van zeer gecompliceerden aard, maar de
wetgever zou die beter en duurzamer hebben
kunnen regelen, zoo de geest van 1848, de
sterke vrees voor de macht vat» Kroon en
ambtenaar, hem wat minder verre had ge
staan. Nu gaf hij improvisaties.
Mr. AUG. MESRITZ.
met toespelingen te maken! En hü zou er
ook geen gras over laten groeien, hij zou
er dadelijk heen gaan en er goed voor zor
gen, dat hij niet nog eens voor hetzelfde
geval zou behoeven terug te komen.
Hij zag, dat de equipage van James de
passage «tromde voor „The Bower". Du»
waren zij er vóór hem om er over te wau
welen dat zij hem hadden gezien, wilde hij
wedden! En verxferop keerden de schimmels
van Switthin hun neuzen tegen die van de
donkerbruinen van James, alsof zij in ge
heime verghdenng waren over de familie,
evenals hun koesiers op den bok.
De oude Jolyon legtie zjjn hoed op den
stoel in de smalle vestibule, waar de hoed
van Bosinney lang geleden was aangezien
voor een kat, streek zijn magere hand grim
mig over zijn gelaat met den langen, neer
hangenden, witten knevel, alsof hy alle spo
ren van eenige gevoelsuitdrukking er van
wilde verwijderen, en liep naar boven.
Hjj vond den voor-salon geheel gevuld.
Die was altijd zeer vol ook zonder be
zoekers zonder dat er iemand in was
want Timothy en zijn zuster volgden de
traditie van hun geslacht en vonden een
kamer niet echt „gezellig", als zij niet „be
hoorlijk" was gemeubeld.
GOUDSCHE COURANT.
Mevr. J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
Nadruk verboden.
ken. Dit leidde al dadelijk tot moeilijkhe
den; wrijving in het parlement, twistge
schrijf in de bladen, doch geen der toenma
lige staatslieden scheen zich in staat te ge
voelen de stof in een doelmatigen tekst te
omschrijven. Zoo deed zich het merkwaar
dige feit voor dat ten slotte, na lange jaren,
de rechterlijke macht den knoop ging door
hakken en beslissen, hetgeen, eer dan wat
ook, door den wetgever had moeten worden
uitgemaakt, of in ons land de absolute de
mocratie, den vorst in alles en overal de
handen bindende, zou heerschen dan wel een
meer gematigde beperking van het koning
schap.
De Hooge Raad heeft zich vierkant op
het radicale standpunt gesteld: geen Alge-
meene Maatregel van Bestuur zou rechts
kracht bezitten tenzjj zij steunde op de wet;
plus parlementaire que le parlement!
Heel ver verwijderde het rechtscollege
zich nochtans niet van de heerschende op
vatting. Want deze vond, dat alleen door
uiterste noodzakelijkheid gedreven de Ko-
ning de Staten-Generaal mocht passeeren
cn na ’4S zijn er bewindslieden geweest, die
daartoe in het geheel niet wilden meewer
ken.
Trouwens ten aanzien van het dispensa-
tierecht der Kroon hadden de ontwerpers
der Grondwet wèl een grens getrokken, in
den vorm van een absoluut verbod, het an
ders te hanteeren dan krachtens machtiging
der wet zelve, waarvan vrijstelling zou wor
den verleend, en alleen nog in de daarbij
omschreven bijzondere gevallen. Misschien
heeft men juist door de ervaring met het
dispensatierecht opgedaan in de jaren 1815
1844 zich laten afhouden van een beper
kende regeling van de bevoegdheid der
Kroon, voor allen bindende regelingen bij
Algemeenen Maatregel uit te vaardigen,
want alle hindernissen der Constitutie van
1815 beletten den Koning niet grondig mis
bruik van dat recht te maken.
Een regeling waarbij alleen de Kroon ge
bonden wordt, schjjpt intusschen geheel on
voldoende. Want even erg als de lans, dat
de Koning zijn macht misbruikt, is het ge
vaar dat det wegever vrijwillig afstand doet
van zijn bevoegdheden om ze aan het uit
voerend gezag over te dragen.. Aldus zou
immers door het raam weer binnen komen,
wat door de deur was verwijderd en het
land toch gedwongen worden in den vorm
van „Algemeene Maatregelen" te dulden,
wat bij de „Wet” geregeld had moeten zijn.
In 1848 heeft niemand daaraan gedacht.
De wetgever van dien tijd bewaakte jaloers
de grenzen van zijn recht en zoude stellig
niet dan noodgedwongen zijn bevoegdheden
aan den Koning delegeerene Hjj voorzag,
noch kon voorzien, dat de toekomst op dat
gebied een laisser aller van de ergste soort
zou leeren kennen. Had hij een flauw ver
moeden gehad van die onverschilligheid
voor zjjn principes, hij zoude stellig de dele
gatie en de dispensatie aan strenge voor
waarden hebben gebonden, beseffende, dat
ook waar the King can do no wrong,
Parliament can
In 1887, bij de eerste herziening, heeft
men begrepen dat de rechters, ode de
hoogste niet, geen beginsel van staatsrecht
behoort te stellen, dat de wetgevende macht
niet had aangedurfd. Een bepaling was noo-
dig. Maar de „Besluitenregeering" lag al ver
in het verleden, misbruik kon, meende men,
dank zij de ministerieele verantwoordelijk
heid, zoo spoedig achterhaald worden, dat
men er toe overging der Kroon eene vrijheid
te verleenen, veel grooter dan ooit in de be
doeling der vaders onzer grondwet had ge
legen.
Alleen bepalingen, door straffen te hand
haven, mochten niet in Algemeene Maat
regelen van Bestuur worden gemaakt al
dus werd vastgesteld en de wet diende
de op te leggen straffen te regelen. De re
dactie was stellig een stap terug, maar dat
was ’t ergste niet. Van de Kroon viel op
eigen initiatief geen machtsmisbruik meer
te vreezen, zij had zich voldoende aangepast
aan den geest der Grondwet van ’48.
Wat heel wat slimmer ligft, is, dat de
praktijk daarna het artfiai tot een carrica-
tuur heeft gemaakt: de moderne wetgever
heeft het immers gebezigd als een vrijbrief
tot teugellooze overdracht van zijn bevoegd
heid aan de uitvoerende macht onder den
enkelen, gemakkelijk te vervullen mits, dat
de strafbepalingen op de overtreding der
aldus uïtgelokte Algemeene Maatregelen in
de wet een plaats kregen.
Aldus is onze geheele sociale, arbeids-,
onderwijs- en overige wetgeving een klap
per geworden op Koninklijke Besluiten, Mi
nisterieele Voorschriften, Dispensaties door
de Kroon, door den Minister en door nog
anderen.
Ongeveer elk artikel vermeldt de formule
„door ons worden bij Algemeenen Maatre
gelDat is slechte legislatieve metho
de, die zich op den duur zal wreken en die
nu al veel kwaad heeft gesticht. Het is ge
makkelijk de regeling van allerlei détails,
die nochtans dikwijls van groot gewicht zijn
voor particuliere rechten, aan een minister
of een ambtenaar over te laten. Men schiet
dan op met de wetten, die men vóór de ver
kiezingen in het staatsblad wenscht te zien.
Men sust, zoo men weet dat de af te leveren
andere gelukkige overdrevenheid evenals
dat wat het werkelijke „kunstwerk” onder
scheidt van het gewone „schilderij" werd
pangewezen als het typische voertuig, de
echte troon van de Forsytes.
De oude Jolyon zag hen niet voorbijgaan;
hij liefkoosde de arme Holly, die moe was;
maar in het rijtuig had men de kleine groep
opgemerkt. De hoofden van de dames be
wogen zich plotseling, er ontstond een
kramp achtige verbergende beweging met
paiusols; James stak zijn gezicht naïef naar
voren, evenals het hoofd van een langen vo
gel, en opende langzaam zijn mond. De op
een schild gelijkende rondten van de para
sols werden kleiner en kleiner en verdwe
nen.
De jonge Jolyon zag, dat hij herkend was
zelfs door Winifred, die niet ouder dan vijf
tien jaren kon zijn geweest, toen hij het
recht verbeurd had'als een Forsyte te wor
den beschouwd.
Zij waren niet erg veranderd! Hij herin
nerde zich de juiste uitdrukking van hun
voorkomen, zooals dat was, toen hij hen
voor het laatst had gezien: paarden, men-
schen, equipage alles nu anders, zonder
twijfel maar alles droeg denzelfden stem
pel als voor vijftien jaren geleden; dezelfde
kleurige vertooping, dezelfde goed bereken
de aanmatiging gemak, gepaard met ze-
kerheid! De schommeling ging methodisch,
het houden van de parasols was methodisch,
de geest van het geheel was methodisch.
En equipage na equipage reed voorbij in
het zonlicht, verdedigd door de hooghartige
schilden van parasols.
II.
De mannen van ’40—’48 waren sterker in
de praktijk dan in de theorie en het oude
Engelsche Adagium „The King can do no
wrong" hebben zij nooit grondig begrepen.
Dat laat zich verklaren uit het wanbegrip
dat Fransche schrijvers van dien tijd er over
verspreidden. Nog thans wordt de spreuk bij
ons meestal in verband gebracht met de on-
schendbaarheid des konings of de ministeri-
eele verantwoordelijkheid, waarmede zij
slecht» zijdelings te maken heeft. In werke
lijkheid trek», zjj de grens tusachen demo
cratie en absolutisme in haar strakste
scherpte: De Koning kan geen euvel stich
ten, omdat hjj alleen datgene vermag te
doen wat de wet hem uitdrukkelijk opdraagt
of toelaat.jHier ligt de tegenstelling tot den
mln of meer onbeperkten monarch, die alles
kan en mag verrichten, wat de wet hem niet
verbiedt. De zin is dus niet een der poëtische
ficties, waarvan het oude staatsrecht vol
staat, hjj heeft een materieelen inhoud, di
rect op de werkelijkheid gegrondvest.
Bij ons geldt het adagium niet, de Kroon
mag wel degelijk verordeningen afkondigen
en bestuursdaden verrichten, waartoe de wet
haar niet expresseljjk de bevoegdheid ver
leent. Want hoezeer de „Besluitenregeering"
van den Koning Willem I den wrevel van
het geheele volk had opgewekt en den drang
naar grondwetsherziening versterkt, de
meerderheid der toenmalige Staten-Genetaal
grilde toch niet weten van een absoluut ver-
aan de Kroon om zonder wettelijke
machtiging V.qqf het geheele volk, bindende
regelen te geven. Bij de behandeling der
grondwetsontwerpen heeft Thorbecke ge
poogd, dien dam tegen de Koninklijke macht
te doen opwerpen, maar vergeefs. Men
meende beter te doen een bruikbare grond
wet af te leveren dan in theorie het demo
cratisch beginsel ten top te voeren en wer
kelijk kon een verbod tot verlegenheid lei
den.
De volksvertegenwoordiging kwam des
tijds slechts enkele weken in het jaar bijeen,
in den tusschentjjd kon zich de behoefte aan
buitengewone regelingen dringend doen ge
voelen en wie anders dan de Kroon zou ze
kunnen uitvaardigen?
De reden is aannemelijk, »naar men bleef,
jammer genoeg, in gebreke de gevallen te
omschrijven, waarin de koning van de hem
gslat^n bevoegdheid gebruik zou mogen ma-
ledereen kan z(jn eigen geluk vinden als
Fortuna den blaasbalg hanteert.
ABONNEMENTSPRIJS» per kwartaal ƒ2.25, per week 17 eent, met Zondagsblad
per kwartaal f2.96, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per poet per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ8.86
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur.; Administretif Tel. Int 82;
Redactie Tel. 545
61) -
Zij zwaaide op haar hooge veeren en de
vier inzittenden werden aJs in een wieg
heen en weer geschommeld.
Dit voertuig trok de aandacht van den
jongen Jolyon; daar herkende hij plotseling
op de achterbank xjjn oom James. Hij kon
zich niet vergissen, ondanks de toegenomen
witheid van zijn knevel; tegenover hem, met
de ruggen beschermd door parasols, zaten
Rachel Forsyte en haar jongere, maar ge
trouwde zuster Winifred Dartie, in onbe
rispelijke toiletten.
Zij hielden haar hoofd even hooghartig
als twee van die vogels, die zjj in den ?oü-
logischen Tuin hadden gezien; naast James
zat Dartie, die achterover leunde in een
fonkelnieuw gekleede jas, stijf dichtge
knoopt, terwijl een groot stuk changeant uit
elke manchet stak.
Een bizondere, ietwat gedempte glans,
een tikje van het beste vernis, kenmerkte
dit voertuig, en scheen het van alle andere
te onderscheiden, alsof het door de een of
tusschen de zes broers geen onvriendelijker
gevoelen bestaan dan hetgeen veroorzaakt
werd door den geheimen en natuurlijken
twijfel, dat de ander rijker zou kunnen zyn
dan hyzeif, een m^oel, dat tot de hoogste
nieuwsgiangheid^Bxl opgevoerd by de .na
dering van den Wo<l dat einde van alle
'oorgilten en de groote „geslotenheid”
van hun zaakwaarnemer, die met eenig
doorzient van Nicholas zou verklaren, dat
hy niets wist van het inkomen van James;
aan James, dat het inkomen van den ouden
Jolyon hem onbekend was; aan Jolyon, dat
hy niets wist van dat van Roger; aan Ro-
ger, dat hem niets bekend was van 4at van
riwithin .terwijl hij aan Swithin zeer prik
kelbaar zou zeggen, dat Nicholas een rijk
man moest zjjn. Timothy alleen was vrij
gesteld, daar hij obligaties had met vergul
de hoeken
Maar nu was er tenminste tusschen twee
eer’ zeei verschillend gevoelen van beleedi-
Jng ontstaan. Van het oogenblik af, Jat
James de onbeschaamdheid had in zjjn za
ken te gluren zooals hjj hét uitdrukte
was de oude Jolyon niet langer van plan
dit verhaal omtrent Bosinney te vertrou-
«ren. Zjjn kleindochter, versmaad door een
lid van de familie van „dien kerel”! Hij stel
de het vast, dat Bosinney gemeen was'lie
handeld .Er moest een andere oorzaak zjjn
voor zijn afvalligheid.
June was tegen hem uitgevaren of zoo
iets: zjj was zoo licht geraakt als het maar
kon!
Maar hjj zou Timothy eens flink de waar
heid zeggen en zien, of hjj voort zou gaan
tuigje voorbij, en de oude Jolyon hield het
staande.
„Ik kom je weer gauw opzoeken, mjjn
jongen!” zeide hij. „Trek je maar niet aan
wat je over den jongen Bosinney heb ge
zegd ik geloof er geen woord van!"
Hjj gaf de kinderen, die hem wilden te
genhouden, een kus, stapte in en reed weg.
De jonge Jolyon, die Holly op zjjn arm
had genomen, stond onbeweeglijk op den
hoek het rijtuig na te kijken.
HOOFDSTUK XVI.
„Oom James is juist voorbijgegaan met
zijn vrouwvolk", zei de jonge Jolyon.
Zjjn vader keek somber. „Heeft je oom
ons gezien? Ja? Hm! Wat heeft die hier
te maken?’’
Op dat oogenblik reeds een leeg huurry-
ADVERTENTIEPRUSs Uit Gouda an omstreken (bekeurende tot den bezorgknng) i
1—5 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring.
1—5 regels 1.55, elke regel meer ƒ0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
hjjslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN» 4 regels /2.Ü5, «Jki
de voorpagina 50
Gewone adverteotlln en ingezonden mededeel’n»wn hij contract tot ster gere-luecsr
den prjjs. Groote lettare en randen worden berekend naar olsatarnimU.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuszehenkomst van soliede boekhan
delaren, Advertentiebureaus en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zjjn.
kunnen zeggen, dat in de steden de gelegen
heid tot zwemmen gering was, doch dan is
het wel zonderling dat de twee zweminrich
tingen die den Haag vroeger bezat zjjn ver
dwenen. De twee open inrichtingen wel te
verstaan. Wie nu mocht vermoeden, dat de
zee duizenden trok tot baden en zwemmen,
vergist zich al zeer. Het officieele bad nabjj
het Kunhaus heeft altjjd wel aftrek gehad
by de zwem- en baadlustigen, maar dat was
te duur en met groote kracht heeft men
het zwemmen buiten dit officieele bad te
gengegaan. Totdat een tiental jaren geleden
dit dwaze cordon om de zee is verbroken en
tienduizenden naar het vrjje strand zjjn ge
trokken. Sinds dien is de lust tot zwemmen
en baden plotseling zeer opgeleefd.
De overdekte zweminrichting die in 1883
aan de Muuritskade wer^ geopend, heeft
goede jaren gehad, is daarna eenigszins in
verval geraakt en floreert weer sedert zjj
sinds een tweetal jaren een concurrent kreeg
In de bekende groote badinrichting De Re
gentes, die de grootste overdekte van het
vasteland van Europa is. Dat lijkt vreemd,
maar door de oprichting van het tweede bad
is de lust tot zwemmen zeer toegenomen.
Thans gaat de gemeente een z.g. open
bad bouwen, dat In grootte althans, vele
overtreft. De breedte zal 25 Meter zjjn, het
geen bjjna het dubbele is van wat ge wu onlijk
het geval Is. De totale lengte zal 168 Meter
bedragen, een afstand die voor wedstrijden
zelfs voldoende is. De grootste diepte zal 8
Meter zjjn, hetgeen voldoende is voor de
duiksport. Het bad kan in tweeën gescheiden
worden, zoodat afzonderlijke baden voor
mannen en vrouwen mogeljjk zjjn, maar toch
het bad ook als geheel kan dienst doen. De
scheiding tusschen deze afdeelingen kan
worden weggenomen, zoodat de volle lengte
beschikbaar is o.a. voor wedstrijden.
Het is vooral de bedoeling om de zwem
sport te bevorderen en dit kan op deze wjjz?
heel best. Ook is het brui geschikt voor
massale kinderbaden. Er zjjn voor de jon
gens en do meisjes kleed-zalen dty voort
zeer vele te samen dienst doen. Daarenboven
zijn er 300 kleedkamertjes, een aantal dat
bij uitbreiding op wel zevenhonderd is te
brengen .waardoor het mogeljjk wordt, dat
zeven honderd personen tegeljjk gaan zwem
men. Dat is waarljjk een enorm getal en het
laat zich aanzien, dat de zwemsport daar
door zeer zal worden aangewakkerd.
In navolging van de Amerikaansche
zwem-inrichtlngen zullen gymnastiektoe-
stellen worden geplaatst, zoodat de
lichaamsoefening in badcortuum er door
zal worden bevorderd.
Het water wordt betrokken uit Norton-
pompen en het belooft heel zuiver te zjjn.
Met groote kracht wordt aan den bouw van
deze inrichting begonnen en men hoopt dat
ze Mei van het volgend jaar gereed zal zijn.
Met opzet geven we hier een meer uitvoe
rige beschrijving van deze inrichting, omdat
het voorbeeld navolging ten volle verdient.
