e
I
I
I
A
K
HR
en
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
i
62« Jaargang
Donderdag 27 September 1928
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon-en Feestdagen
is.
«JE.
:ts.
lil
ZOON
HET GELUK DER RIJKEN
(THE MAN OF PROPERTY)
door JOHN GALSWORTHY
in de vertaling van
i..
zieken.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU s
WERKERK OUDERKERK,, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Een proclamatie der Duitsche Regeering.
war tut. O>
niet
tot
me,
dat
waar-
Duit-
leren,
»k|ee-
i,
J
Evenals de menschen, hebben ook de
ideeën voorouders.
op-
chje
Ij niet
O U D A.
held?
•ek:
oek.
gen.
FEUILLETOM.
M«vr. J. P. WBSSELINK—VAN POSSUM.
Nadruk verboden.
komende tijden van de ernstigste moreel*
beproeving en materieelen nood, de groot
ste eensgezindheid te bewaren
Slechts zoo zullen wy alle voornemens
om het ryk te doen uiteenvailen te met
kunnen doen. Slechts zóó zullen wy de eei
en het leven van de natie kunnen behou
den. Slechts zoó zullen wy de vryheid kun
nen herkrygen, die uns onschendbaar
reëht is".
Gelyk met deze proclamatie werd een
tweede gepubliceerd door de vertegenwoor
digers van het boette gebied, waarin het
besluit der ryksr&eering in naam der be
volking van het IttMr- en Rijngebied wordt
goedgekeurd en het hervatten van den nor
malen arbeid in de bezette gebieden wordt
aanbevolen.
De Regeering heeft verder reeds voorbe
reidingen getroffen om het bedrijfsleven in
net Ruhrgebied te herstellen, waarby men
wil trachten te vermyden dat de arbeid op
willekeurige wyze wordt hervat.
lijk gelukken zal, zyn bondgenooten tut zijn
standpunt te bekeeren, dat het Rynland aan
Duitschland ontrukt moet worden. De bond
genooten van Frankryk, in de eerste plaats
Engeland en dan ook Italië, zullen nu eer
lang in deze zaak kleur moeten bekennen.
Onderwerpen zy zich aan Frankryk'» wil en
zyn zy bereid de afscheiding van het Ryu-
land good te beuren, dan zal de vraag van
een breuk, tusschen Frankryk en Duitach-
land acuut wonden.
Op deze beslissing van de bondgenooten
van Frankryk kon de Duitsche regeering
niet vooruitloopen en daarmede is ook, zoo
vernam de corr. van het Hbld., de eiscli dei
Duitsch-nationalen .tot een onmiddeU ijken
breuk afgedaan.
De „B. Z. a. M." beeldt aan het partijbe
stuur der Duitsch-nationalen de vraag voor
gelegd, wat de party van een breuk met
Fmakrjjk verwacht. In een uitvoerige ver
klaring zet het partijbestuur uiteen, dfct
men om te beginnen een ultiamtum tot
Frankryk zou moeten richten, waarin de
volledige ontruiming van het Ruhrgebied
de opiheffing van alle in stryd met het Vre
desverdrag zynde verordeningen, de terug
keer der uitgewezenen, amnestie voor de
veroordeelden en het weder op hun posten
terugkeeren der verdreven ambtenaren ge-
eischt wordt. Verwerpt Frankrijk dit nlti*
matum, dan 'moet Duitschland verklaren,
d^t het vredesverdrag van Versailles voor
Duitschland dan niet meer bestaat. Er ont
staat dan een verdraglotae -toestahd, die
Duitschland weer volkomen vrijheid vun
handelen geeft. In elk geval zal dan de ge
heele wéreld gedwongen worden, ten, aan
zien van het geheele Duitsche vraagstuk
definitief haar houding te bepalen. a Wij
kunnen” .aldus besloot de verklaring der
Duitsch-nationalen, „in het bewustayn «Ier
nog steeds aanweeige en door de verscher
ping van den toestand weer herleefde Duit
sche kracht elke mogelijkheid met .genist-
heid en vertrouwen ouder de oogéh zien."
De veel besproken kabinetszitting heeft
in Londen thans plaats gehad. De zitting
duurde 2% uur, een communiqué ervan
werd echter niet verstrekt.
Men meent te weten, dat Baldwin een
zeer uitvoerig overzicht heeft gegeven van
z(jn onderhoud met Poincaré en dat besloten
is geenerlei beslissing te nemen aangaande
de te volgen politik vóór de vertegenwoor
digers der Dominions gehoord zijn en vóór
men iets naders weet omtrent de ontwik
keling van den toestand in Duitschland.
Duitschland’» capitulatie in het Ruhrge
bied verleende de zitting natuurlijk buiten-
gemeene belangrijkheid in verband met de
behoefte aan een duidelijke politiek van
Groot-Brittannië by de voor de deur staande
onderhandelingen tusschen Frankrijk en
Duitschland en tusschen de Geallieerden.
Er werd geen beslissing genomen ten aan
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, par week 22 cent, overal waar da bezorging per looper geschiedt.
Franco per poet per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad f8M.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureaui MARKT 11. GOUDA,
bö onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 6 uur.; Administratie Tel. Int 82;
Redactie Tek 545
:rgie, neerslachtig-
«tanden, hypochon-
l, moeten de uit-
gratis toezending
JL-. 2589 16
uhem.
In Mynchen werden gisteren reusachtige
plakkaten aangeplakt, waarin werd' aange
spoord tot deelneming aan veertien massa-
vergaderingen der nationaal-socialisten. In
deze vergaderingen zullen Hitler en de an
dere leidersaler nationalisten over de thans
„een feit geworden ineenstorting” 'spreken.
De „Münchener Post” beweert te weten
dat de nationaal-socialistische «stormafdee-
lingen» en de bond „Oberland” tegen Vrij
dagmorgen vier uur een alarmbevel hebben
ontvangen. Voor de organisatie Rossbach
zou dit reeds op hedenavond zjjn bepaald
en ook de andere Beiersche strijdhonden
moeten tegen Vrydag njobilisatiebevelen
ontvangen hebben.
De Beiersche Regeering heeft als voor-
zicHtigheidsinaatregei tegen deze eventueele
naionaal-socialistische acties, Dr. von Karr
regeeringspresident van Opper-Beieren tot
.algemeen staatscommissaris voor de hand
having van orde benoemd. Dit optreden van
de Regeering is nogal opmerkelijk, omdat
von Karr zelf naar den rechtsradicalen kant
neigt.
Zooals men weet hééft de Duitsch-natio-
nale leider Dr. Heugt bij de besprekingen
bij den rjjkskanselier een onmiddellyken
breuk friet Frankrijk geëischt en in de krin
gen der rijksrégeering moet men zich ook
zeer ernstig met deze vraag hebben bezig
gehouden. De eigenlijke beslissing over de
vraag, of het tot een breuk met Frankrijk
moet komen, kon echter eerst later worden
genomen. Zij hangt er van af, of het Frank-
65) -
Niemand sprak een woord.
Er was een gevoel over hen geko
men, alsof het te gevaarlijk was een
stap in eenige richting te -oen, of een
opmerking te wagen. Iets als het besef
van iets dreigends, dat den toeschou
wer van een Grieksch treurspel over
komt, was die overvolle kamer, die ge
vuld was met die oude mannen met
witte hairen, in gekleede jas, en naar
de mode gekleede vrouwbn, die allen
van hetzelfde bloed waren, en tusschen
wie een niet te omschrijven gelijkenis
bestond binnengeslopen.
Niet, dat zij er zich van bewust wa
ren de bezoeken van zulke noodlot-
t’ge en bittere geesten worden alleen
gevoeld.
Toen stond Swithin op. Hij wilde
daar niet zitten met zoo’n gevoel over
zich 7- hij liet zich door niemand op
zijn plaats zetten En zich met groot
vertoon door de kamer heen werkend,
gaf hij ieder afzonderlijk de hand.
j.JuUie moeten Timothy van me zeg
gen. En ook hij vroeg naar Timothy.
En alsof ze voelde dat eenig gevaar
baai jongeren broeder bedreigde, pre
senteerde tante Juley hem op eens
thee „Daar staat ze nu, koud gewor
den, op je te wachten in de achterka
mer.” zeide zij, „maar Smither zal ver-
sche voor je zetten.”
De oude Jolyon stond op „Dank
je,” zeide hij, terwijl hij James strak
aankeek, „ik heb geen tijd voor thee,
en lastig en al het overigeIk
tad al thuis moeten zijn. Goedendag,
Julia goedendag Hester goedendag,
Winifred.”
Zonder verder ceremonieel vertrok
hij
Toer hij weer in zijn rijtuigje zat,
vervloog zijn toorn, want zoo ging het
altijd met zijn woede als hij uitgeva
ren had, was ze verdwenen.
Hij werd droefgeestig gestemd mis
schien had hij hun den mond gestopt,
maar ten koste van wat Ten koste
van de zekere wetenschap dat het ge
lucht, hetwelk hij pich voorgenomen
had niet te gelooven, waar was. June
was verlaten, en wel voor de vrouw
van den zoon van dien ventHij voel
de dat het waar was, en deed zich ge
weld aan te doen alsof het niet zoo
was maar de pijn, die hij onder dit
t esluit verborg, begon zich langzaam
maai zeker te uiten in een blinden
wrok tegen James en zijn zoon.
De zes vrouwen en de eene man, die
in den kleinen salon waren achtergela
ten. begonnen, zoo kalm als het maar
Heel gemakkelyk zal dit alles echter nog
wel niet gaan, en het is een gedelegeerde
uit het bezette gebied, die aan de Berlyn-
sche besprekingen heeft deelgenomen, die
thans schryft, dat het heelemaal niet dui
delijk is hoe de regeering zich het opheffen
van het lydelyk verzet in de praktflk voor
stelt, hoewel dit veel belangrykw i.^ dan
haar zoo goed gemeende verklaring.
De „frontsoldaten” zien In, dat men te
Berlyn den strijd aaijfeRyn en Roer in het
geheel niet heeft begrepen. Men heeft de
laatste financieele reserves uitgegeven, zon
der de beslissing op het'slagveld te zoeken
en voor den terugtocht en de demobilisatie
der troepen is in het geheel niets vo'orbe-
redd... Een beslissing over hetgeen na het
staken van het lydelyk verzet zal gebeuren
heeft de regeering nog riiet getroffen. De
regeering hoopt en blijft hopen. Intus^chen
worden de uren en dagen in het bezette ge
bied tot wek^n en maanden. Zeer bezorgd
keeren de gedelegeerden uit het Rynland
naar huis terug.
Het 'Berliner Tageblatt vernam uit het
Ruhrgebied dat in een reeks van bedrijven
werd beslóten ook voortaan niet te werken,
zoodra de Franschen zich met de bedrijven
bemoeien, terwijl de christelijke vakvereni
gingen, die onder de arbeiders in het Ruhr
gebied eensterken aanhang hebben, een pro
test tegen onvoorwaardeljjke overgave naar
Berlijn zonden. Zeer levendig wordt <je eisch
geuit alles op het spel te zetten tegen het
sluiten van een verdrag, waarbij de huidige
toestand tot een rechtstoestand zou worden
gemaakt.
Het denkbeeld omdlën Franschen de volle
verantwoordelijkheid te latep voor den toe
stand, dien zij doof hun binnenrukken en
wekken, uit, den weg te ruimen „Mijn
lieve, hij houdt van iemand mee te
nemen die zich goed 'kleedt, en met
wie hij eer kan inleggen. Ik zalden
rijtoer nooit vergeten, dien ik piet hem
gedaan heb. Dat was een gebeurtenis”
En over haar dik, rond oud gelaat ver
spreidde zich een oogenblik een glans
van ongewone tevredenheid, daarop
werd hét weer pruilend, en tranen
kwamen in haar oogen. Zij dacht aan
den rijtoer, lang geleden, met Septimus
Small.
James die, in den kleinen stoel, weer
in zijn zenuwachtig gepeins was ver
vallen, ging met een ruk rechtop zitten
en zeide plotseling „Swithin is toch
een grappige kerel,” op een toon als
of hij het maar halt meende.
Het stilzwijgen van den ouden Jolyon
zijn strenge oogen, hielden hen allen
in 'ben soort verlamming. Hij was zelf
in de war gebracht door de uitwerking
van zijn eigen woorden een uitwer
king, die het gewicht van het gerucht
dat hij was komen tegenhouden, scheen
te versterken maar hij was nog altijd
boos.
Hij had nog niet met hen afgedaan.
Neen, neem, hij zou hun nog eens een
paar vegen uit de pan geven.
Dat wenschte hij zijn nichtjes niet te
doen, met haar had hij geen oneenig-
heid een jonge, presentabele vrouw
werd altijd door Jolyon ontzien maar
die kerel, James en misschien in
een minderen graad die anderen,
verdienden alles wat ze konden krij- 1
een vaste valuta, het instandhouden van
het economisch leven en de verzekering
van het enkele bestaan van ons volk ón
mogelijk worden.
Dit gevaar moet in het belang van de toe
komst van Duitschland en evenzeer in het
belang van Ryn- en Ruhrgebied worden
afgewend. Teneinde het leven van volk en
staat te houden, staan wy thans voor de
bittere noodzakelijkheid, den strijd af te
breken. Wij weten, dat wij daarmede van
de bewoners der bezette gebieden een
nog zwaarder moreel offer vragen dan tot
dusver. Vol vertrouween was hun strijd,
voorbeeldeloos hun zelfbeheersching. Wij
zullen nooit vergeten wat zij geleden heb
ben, die in het bezette gebied zooveel ver
dragen hebben. Wij zullen nooit degenen
vergeten, die liever hun geboortplaats ver
lieten dan de trouw aan het vaderland te
breken. Het zaJ de eerste en voornaamste
taak der rijksregeering blijven, er voor te
zorgen, dat de gevangenen worden vrijge
laten en dat de uitgewezenen terugkeeren.
Vóór alle economische en materieele zor
gen gaat de strijd voor deze elementaire
menschenrechten. Duitschland heeft zich
bereid verklaard, de grootste materieele
offers voor de vrijheid der Duitsche volks-
genooten en Duitsche burgers te brengen.
Deze vrijheid vormt voor ons echter geen
object voor handelingen of ruil-affaires.
Rijkspresident en Rijksregeering verze
keren hierdoor plechtig voor het Duitsche
volk en voor de wereld, dat zij zich
zullen ïeenen tot overeenkomsten,
door ook maar het kleinste stukje
sche grond van het Duitsche rijk zou wor
den gescheiden. Het ligt in de hand var
Frankrijk en België en hun bondgenooten,
of zij door de erkenning van deze opvat
ting Duitschland den vrede willen doen
ontstaan, die daaruit voor de betrekkingen
tusschen de volken moeten geboren wor
den.
Het Duitsche volk sporen wjj aan, in de
fiOlWHE WIHVM.
De stemming in het Ruhrgebied. Benoeming oud-minister president
van Karr. De eisch der Deutsch-nationalen. De Britsche Kabinets
zitting. Griekenland moet de 50.000.000 lire uitkeeren. Steun aan
Armeniërs.
De Rijksregeering heeft gisteren nadat
in overleg met de bevolking der bezette
gebieden en de minister-presidenten
der afzonderlijke staten eenstemmig was
besloten het lijdelijk verzet te staken,
de volgende proclamatie onderteekend door
president Eibert en alle leden van het Rijks-
kabinet, tot het geheele Duitsche volk ge
richt.
„Op 11 Januari hebben Fransche en Bel
gische troepen, in stryd met recht en ver
dragen, het Duitsche Ruhrgebied bezet. Se
dert dien tijd hebben Rijnland en Ruhrge
bied de zwaarste onderdrukking moeten
verduren. Meer dan 180.000 Duitsche man
nen, vrouwen, grijsaards en kinderen zijn
van huis en hof verdreven. Voor vier mil-
lioen Duitschers bestaat het begrip persoon-
f lijke vryheid niet meer. De bezetting is ge
paard gegaan met gewelddaden zonder tal.
Meer dan honderd landgenooten hebben hun
leven moeten geven, honderden smachten
nog in de gevangenissen.
Tegen de onrechtmatigheid van dezen in
val kwamen rechtsgevoel en vaderlandslief
de inopstand. De bevolking weigerde onder
vreemde bajonetten te werken. Voor deze,
aan het Duitsche ryk in de moeilykste tijden
bewezen trouw en standvastigheid is het
geheele Duitsche volk dankbaar.
De rijksregeering had op zich genomen,
naar haar beste krachten de lijdende volks-
genooten te verzorgen. In steeds stijgende
mate weid daartoe een beroep gedaan op
de geldmiddelen. In de afgeloopen week
bereikte de steun voor Rijn- en Ruhrgebied
een bedrag van 3500 billioen mark; in de
loopende week is minstens het dubbele van
deze som te verwachten. De vroegere pro
ductie van Rijn- en Ruhrgebied heeft op
gehouden. ,Het economisch leven in het be
zetten en onbezette gebied van Duitsch
land is vernietigd.
Met vreeselyken ernst dreigt het gevaar
wanneer wy aan de tot dusver gevolgde ge
dragslijn vasthouden, dat het scheppen van
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda «n omstreken (beboerende tot don bMorffkring)i
1—5 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda an den bexorgkriag'
1—5 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentifa de helft van dan prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGENi 1—4 regnia KM, elke
de voorpagina 50 hoogar.
Gewone advertentiën en ingesoadaa medadeeUngan h|| eoatract tot naar garadneoor-
den prfjs. Grooto letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaechankomat van soliede boekhan
delaren, Advertentiebureau! on onze Agenten en moeten daags vóór do plaatsing
het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
kon na zulk een voorval, te spreken,
want afschoon ieder voor zich zeker
wipt, dat hij of zij nooit lasterde, wist
ook ieder dat de andere zes het wel
deden allen waren daarom boos, en
wat verlegen.
Alleen James zweeg, verontrust
in het diepst van zijn ziel.
Daar zeide Francie „Ik vind oom
Jolyon in het laatste jaar ontzettend
veranderd, wat zegt u er van, tante
H ester
Tante Hester maakte een kleine, ont
wijkende beweging „O, vraag dat aan
je tante Juley zeide zij, „ik weet er
niets van.”
Niemand anders was bevreesd om toe
te stemmen, en James mompelde som
Ier tegen den vloer „Hij is niet halt
meei de man, die hij was.”
„Dat heb ik al lang opgemerkt,ver
volgde Francie, „hij is geducht ver
ouderd.”
Tante Juley schudde haar hoofd.
Haar gelaat werd opeens weer gewel
dig pruilend. „Die arme, beste Jolyon”
zeide zij, „er moest iemand zijn, die
gced voor hem zorgde 1”
Weer volgde een stilte toen, alsof
zij er schrik voor hadden alleen te
moeten achterblijven, stonden zij alk
vijf op, en namen afscheid.
Weer waren mevrouw Small, tante
Hester en haar kat alleen gelaten; het
t eluid van een deur, die op een af
stand werd gesloten, kondigde de na-
deiing van Timothy aan.
(Wordt vervolgd).
gen, zeide hij, „dat hij zich veel te
veel vertoetelt 1” Daarna zich tot Fran
cie wendende, die hij „knap” vond,
voegde hij er aan toe*; „Je moet een
dezer dagen eens een rijtoer met me
gaan doen. Maar dit deed hét visioen
van dien anderen, gewichfigen, rijtoer
bij hem opkomen, die zooveel bespro
ken was geworden, en hij stond een
seconde geheel stil, met glazige oogen,
alsof hij wachtte om de beteekenis van
z ju eigen woorden in zich op te ne
men en toen, plotseling bedenkende,
dat het hem geen duivel kon schelen,
wendde hij zich tot den ouden Jolyon:
„Nu, vaarwel, Jolyon t Je moest niet
zonder overjas uitgaan je zult heup-
jiebt, of iets dergelijks krijgen!” En,
terwijl hij de kat een lichten tik met
de punt van zijn leeren schoen gaf, ver
wijderde zich zijn zware gestalte.
Toen hij vertrokken was, keken de
achterblijvenden elkaar heimelijk aan,
om te zien hoe zij het noemen van het
woord „rijtoer” hadden opgenomen
dat woord, dat beroemd was geworden
eu een overweldigend gewicht had ge
kregen als het eenige om zoo te
zeggen officieele nieuws, in verband
met het sombere en vage gerucht, dat
in de familie de rondé deed.
Euphemia, toegevoegd aan een
welling, zeide met een kort lac
„Ik ben blij, dat oom Swithin mij
voor e$n rijtoer heeft uitgenoodigd.”
Mevrouw Small antwoordde, om haar
gerust te stellen en elke kleine verle
genheid, die dit onderwerp mocht op-
door de wyae van beaetting in het leven
nebben geroepen, wordt door velen ge
opperd, zelfs ten koste van een
tydelyke, voorloopige scheiding tusschen
het Ruhrgebied en het overige Duitschland
Anderen verkondigen de ineejiing
dat er geen mogelijkheid bestaat de vast
staande plannen van Frankrijk te dwars-
boomen, welke naar het algemeene oordeel
de feiteiyke of zelfs staatsrechtelyke af
scheiding van het Ruhrgebied van het Ryk
behelpen.
Evenals tot dusver vormt de verkeers-
quaestie het middelpunt en zijn Je beraad
slagingen der spoorwegmannen beslissent!.
In een gisteren gehouden vergadering van
alle spoorwegorganisaties v»n het Ruhrge
bied werd met algemeene stammen besloten
niet voor Frankryk te werken.
De 6U0 beambten van den telegrafische!!
en telefonischen dienst in de streek van
Wiesbaden, met den dienstchef aan het
hoofd, hebben aan de Fransche autoritei
ten medegedeeld dat zy den arbeid onvoor-
waardelyk hervatten.
Morgen verwacht men de bekendmaking
van de opheffing der loonbyslagen en der
werkeloozen-ondersteuning. Onder de Re-
geeringsperS is verdér een algemeen stre
ven merkbaar om een kalmeerenden in
vloed op de massa te oefenen.
