JE
KT
VOSE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAf’ELLE, NIEU
WERKERK OUDERKERK., OUDEWATER, REEUWDK, SCHOONHOVEN, STOLWDK, WADDINX^EN, ZEVENHUIZEN, enz.
82* Jaargang
Vrijdag 19 October 1923
Mo. 15387
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
A
lit Blad.
99
•ren*
k|ee-
SOON
OUDA.
Gabradan Roaatbaaf
40 cent per om
enuwzwikti.
HET GELUK DER RIJKEN
De leveringen aan de Entente.
fiOÏBSCHE (OIIIAXI
INGEZONbEN MBDBUBKUNGBN.
Saksen en Thuringen. De toestand in Polen. Sombere vooruitzichten
2931
BUITENLANDSCH NIEUW»
De dwaas doet nooit wat hij zegt; de
wijze zegt nooit, wat hij doet.
„u
meer echtgenoote voor
en, vaag verontrust en niet
aan de hand
Het graf vaa Tutankhamen.
De heer Howard Carter en zjjn aaaiatent
Callender, alsmede de heer Burton van het
Metropolitan Museum te New-York zijn te
Luxor aangekomen om de werkzaamheden
in het graf van koning Tutankhamen te
hervatten.
In Februari van dit jaar werd het graf,
gelijk men weet, met een ijzeren deur en
een betimmering afgesloten, waarna ette
lijke tons rotssteen voor den ingang werden
opgestapeld teneinde ook de naar den graf
kelder voerende trap te beschermen.
Het verwijderen dezer .barricade” zal on
geveer een week in beslag nemen.
be, Gal en Nier-
liker en andere
A” gebruikt zal
„HERBOKA”,
■heele land. Per
nviekten 2 maal
leerd. Voor ant-
2488 80
iVRAAGD.
Aanbevelend,
F A. J. OPSTELTEN Tel. «0,
5 fl. f 11.—; 12
FEUILLETOM.
(THE MAN OF PROPERTY)
door JOHN GALSWORTHY
in de vertaling van
Mevr. J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
Nadruk verboden.
KANTEN
solsaJ
a
ENf—R
M; IM VACUO
gebrek <asn
gedurende ver
spijn, gebrek
maag, in den
rtom alle ver-
SPANJE.
De Madrileensche bladen verzekeren, dat
generaal Primo de Rivera den koning de
verwijdering verzocht heeft van den markies
van Vinna, de opper-jagermeester van dea
koning. De markies, die sinds een twintig-
taljaren grooten invloed ten paleize uit
oefent, zou zich tegen de politiek van den
generaal verzet hebben, die moet gezegd
het, meneer Boam-
zeide hij^ terwijl hij zijn hand
zeggen, dat u mar
De besprekingen tusschen de vier coali
tiepartijen pver de wet op den arbeidstijd
zijn gisteren beëindigd. Ten aanzien van
alle essentieele punten is overeenstemming
verkregen, die hierop neerkamt, dat terwjjl
principieel de achturendag blijft gehand
haafd, in de mijnindustrie en i» andere voor
de gezondheid schadelijke bedrijven een ar
beidsduur tot acht uren en in alle andere
bedrijven overuren tot 9 of 10 uren zullen
zijn toegelaten.
het Beiersche dictatorscnap, dat een vorm
van fascisme is, het bestaansrecht van het
proletariaat bedreigt, eu dat de kapitalis
tische politici alle pogingen in het werk
stellen, um de arbeiders te berooven van
hetgeen zy in lange jaren van strjjd hebben
veroverd.
Tegen deze lieden verklaart de Thiiring-
sche regeering in de eerste plaats te zullen
strijden.
In de eerste plaats moeten alle werkelijke
waarden in het land worden geconfisceuru
door den staat. De buitenlandsche handel
moet worden gemonopoliseerd volgens Rus
sisch voorbeeld.
Het Saksische conflict neemt steeds ern
stiger afmetingen aan. Het blijkt thans dat
generaal Müller, die, zooals men weet aan
den Minister president van Saksen had ge
vraagd of hij zich met de uitlatingen van
den communist Böttcher kon vereenigen,
handelde in oVerleg met de Rijksregeering.
Generaal Müller heeft than* nu de vastge
stelde termen verstreken is, deze aangele
genheid in handen, gesteld ton den Rjjks-
weer-oninister Gessler en heeft de Duitsche
rijksregeering besloten Ryksweertroepen te
zenden naar het Saksische industriegebied,
ter bescherming der industrieelen tegen het
terrorisme der arbeiders.
Beieren heeft inmiddels aan Saksen te
kennen gegeven dat zoolang er nog com
munisten in de Saksische regeering zijn ver
tegenwoordigd, Beieren geen nieuwe gezant
kan ontvangen. De Beiersche gezant in Sak
sen is voorts teruggeroepen.
Thüringen heeft zich gisterenavond open
lijk verklaard tegen de dictatoriale regee
ring van Stresemann en voor de Saksische
Regeering. De regeering van Thüringen is
n.l. van meening, dat de volmachtwet in
strjjd is met de grondwet en zij verklaart,
daartegen tot het einde te zullen strijden.
In een uitvoerige proclamatie heeft de so
cialistische minister Froelich, de leider der
Thüringsche regeering, verklaard: Wij zijn
voor een Duitsche republiek en zullen strij
den aan de zijde van Saksen en andere ar-
beidersregeeringen. De proclamatie van
Froelich, die meer dan 1200 woorden groot
is, herinnert sterk aan de proclamaties van
de sovjetregeering in de eerste dagen van
haar optreden Er wordt on. in gezegd, dat
ENGELAND.
Het geechil tusschen de verzekeringsdokters
en de regeering.
Het regeeringsaanbod verworpen.
Een gisteren te Londen gehouden verga
dering van verzekeringsdokters, het geheele
land vertegenwoordigend, heeft het aanbod
der regeering van een belooning yan 8Mi’
shilling per jaar per patiënt verworpen en
9 Mi shilling gebiecht
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.26, per week 17 cent, met Zondagsblad
pez kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 9—uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel. 545.
sinds 1915 verdubbekl zjjn en verklaarde,
dat Zuki-Afnka in tegenstelling met Enge
land niet in staat is geweest, sinds den oor
log een penny van *yn schuld af te lossen.
De Engelschsprekende burgers moeten
Zuid-Afnka redding brengen. Zy hebben
een gemeenschappelijke toekomst met de
Hollandsch-sprekeiMie bevolking.
alle bevelen door de Rijksregeering hem ab
soluut koud laten. Voor hem is alleen van
beteekenis een herstel van den feitelykeü
toestand, zooals die voor 11 Januari 1923
was.
Op welke wyze de Duitsche regeering de
financiering klaarspeelt interesseert hem
evenmin.
Het is begrijpelijk dat de Rijksregeering
dit antwoord zeer teleurgesteld heeft. En
de „Zeit”, het orgaan van Stresemann, dal,
zooals wjj gisteren onder ons laatste nieuws
reeds berichtten, er op wees dat Frankrijk
bezig is Duitschland van zjjn beperkte mid
delen te berooven, zegt thans ronduit dat de
Duitsche Regeering in geen geval in staat
is verplichtingen op zich te nemen, inzake
leveringen aan de Entente. Niemand, zoo
zegt het blad, zou dit van de Duitsche Re
geering kunnen eischen, als hjj kennis heeft
genomen van de inkomsten en uitgaven des
Rjjks en gezien heeft, hoe de beschikbare
gelden slechte voldoende zjjn voor de aller
noodzakelijkste eigen behoeften, waarbij
dan dikwjjls verkregen rechten onmeedoo-
gend moeten worden veronachtzaamd.
Duitschland is in geen geval in staat
thans iets voor schadevergoedingen te beta
len en de Regeering denkt er dan ook niet
over een dergeljjke belofte te doen.
Tegenover de eischen van Poincaré moet
het antwoord een beslist „neen” zijn en de
gevolgen komen op het hoofd van Frankrijk
dat schuldig is aan den toestand van het
Ruhrgebied en de verantwoondeljjkheid
draagt, dat de ovengroote meerderheid der
bevolking aldaar zonder loon en zonder
brood komt .Onzekerheid mag hieromtrent
niet bestaan en er moet klaarheid zjjn tus
schen Duitschland en de Entente. Deze latrt-
ste moet weten of zij de dingen hun gang
wil laten gaan en Duitschland zoo’n onher
stelbare schade wil berokkenen, dat van
schadeloosstelling niets meer kan komen.
In toonaangevende kringen te Berlijn is
men dan ook van meening, dat de gevolgen
der onverzoenljjke houding van Poincaré in
het Ruhrgebied tot schade voor Frankrijk
aan den dag zullen treden, terwijl de kwes
tie ook voor de andere geallieerden van bui
tengewoon belang is.
De regeering moet voornemens zijn een
nieuwe nota aan de commissie van Herstel
te zenden. In deze nota zal de Duitsche Re
geering eraan herinneren, dat den 21 en Oc-
D EN EM ARKEN.
Een DuRach schip aangehouden.
De bladen melden dat n onder Duitsche
vlag varend schip, bestemd voor Archan
gei jdoor de Sovjetaulonteiten m beslag
genomen. De Russen hebben verklaard
dit schip te hebben erkend als een Rus
sisch schip dat in het begin van den
oorlog door de Duitscliers in beslag is
genomen.
nen, als er kalmte komt m de buitenlandsche
politieke verhoudingen. De tegenwoordige
ellende en onmacht vormen een bedreiging
voor de Duitsche eenheid. Dit gevaar is een
probleem, dat zoo al niet de geheel wereld,
dan toch in ieder geval Europa als geheel
aangaat en vooral door de waarschijnlijke
gevolgen ervan zeer zeker opk voor Enge-
lang van groote beteekenis zal bljjken. De
rjjkskanseïier zal in zjjn aanstaand onder
houd met Seipel ook de methoden ter^sprake
brengen, die Oostenrijk heeft toegepast om
een aanvang te maken met de oplossing zij
ner financieele en economische problemen,
die in vele opzichten identiek zjjn met die
van Duitschland.
ADVERTENTIEPRIJS' Uit Gouda <u> omitnkea (bahooraade tot dn boaorgkriu»)
1—6 ƒ1.30, elke regel maar ƒ046. Vaa buiten Gouda ea dea bMorfkriag:
1—6 regel» 1.66, elke regel maar 0.60. Advertentie la het Zeterdegoununer 40
bilalaa op dea prlje. Lieldadigheixlaadverteatidn de helft van don pr^a
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGENi 1—4 regel. ƒ4.06, elke regel meer ƒ0.60. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceer
de» prjjz. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door lusschenkomst van «oliede Boekhan
delaren, Ad verten tiebureaux en onze Agenten en moeten daags vóór da plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
andere muren, ivoorwit. Hij ging doör
met het openen van deuren en keek
naar binnen. Alles bevond óch in vol
maakte orde, gereed om dadelijk be
trokken te worden.
Hij keerde zich ten laatste om, ten
einde iets tegen Irene te zeggen, en
zap haar bij den ingang van den tuin,
bi| haar man en Bosinney staan.
ütschoon hij geen buitengewoon fijn
gevoel bezat, voelde hij dadelijk dat er
iets mei in orde was. Hij liep naar ben
toe, en, vaag verontrust en met we
tende wat er eigenlijk
was, deed hij afof hij niets bemerkte.
„Hoe maakt --
ney 't
uititak. ,,Uc zou
tamelijk vrij meyhet geld hebt omge
wrongen I"
Soa mes wendue zich o#en liep heen
James keek vait het donkere gelaat van
Bosinney naar dgt van lrenet en inzijn
zenuwachtigheid spFak Rlf^Jn gedich
ten overluid uit.
,.Nu, ik kan niet zeggen wat er aan
scheelt. Niemand zegt mij lete t” t
Daarna volgde hij aijn zoon, hij hoor-
de nog het korte lachje van Bosinney
en zei „Nu, Goddank t U ziet zoo
Zeer ongelukkig ging de rest voor hem
verloren.
Wat was er gebeurd Hij keek ach
terom. Irene stond heel dicht bij den
aichitect en de uitdrukking van haar
gelaat was niet die, welke hij van haar
kende. Hij spoedde zich naar ujn zoon.
(Wordt vervolgd).
Of Polen binnenkort het zooveelste land
zal worden, dat zjjn heil in een dictatuur
gat zoeken, dient te worden afgewacht.
Maar dat het er slecht voor staat, is wel
zeker. Dezer dagen verklaarde de nieuwe
minister van financiën Koechareaki zelf, dat
Polen zich op den drempel bevindt van den-
zelfden toestand, als waarin Duitechlond
zich bevindt Oorzaak: de geweldige infla
tie. De inflatie is ons ongeluk, zeide Koe-
charski, eu de oorzaak van de algemeen ver
arming van staat en individu. Zy is het ge
volg van het niet de hand houden aan het
beginsel, dat de uitgaven zich moeten aan
passen aan de inkomsten, en dat het deficit
nooit door de bankbiljcttenpdhi mag worden
aangevuld. Ln de hitte van den strijd over
allerlei staatsproblemen en in den party-
poiitieken chaos, hoorden wjj niets van het
geraas van de drulonachine, die dagelyks
papiergeld van steeds minder waarde te
voorschijn bracht De binnenlandsche schul
den zjjn van 14 millioen in Nov. 1918 geste
gen tot 10.265 milliard in September 1928.
Generaal Herzog van Zuid-Afrika heeft
te Kroonstad op het nationalistisch congres
van den vrjj staat een zeer pessimistische
rede gehouden.
Hjj verklaarde, dat de Europeesche be
schaving van Zuid-Afrika bedreigd wordt
In geen land is de werkloosheid betrekkel jjk
zoo groot als in Zuid-Afrika en het kan niet
eens land van blanken bljjven, tenzij een
geheel andere economische politiek wordt
gevolgd.
De Engelsche Zuid-Afrikanen, die vroe
ger nog werkzaam konden blijven in bedre
ven, die voor Hollanders gesloten waren,
voelen thans, hoe moeilyk het is, een werk
kring voor hun zoons te vinden. Inlanders
doen het werk, dat hun zoons behoorden te
doen, doordat het economische bouwwerk
was opgezet op een grondslag, waarop de
Europeesche beschaving niet kan steunen.
Herzog beweerde, dat het geneesmiddel
gezocht moet worden in afzondering der
inlanders, zoowel in territoriaal als in in
dustrieel opzicht Dit zou billijk zijn ten
aanzien van de zwarten zoowel als van de
blanken. Hy wees er op, dat de belastingen
pothoker» ea
NAMAAK!
ft Co.
I. Den Haag.
veruragen. Je zult niemand iets te ver- I
wijten hebben dan jezelf, en wat meer
zegt, je zult van niemand eemge deel
neming ondervinden.
Irene boog haar hoofd, even glim
lachend buichend. „Ik ben u zeer ver
plicht.
James wist in het geheel niet wat hij
moest' antwoorden.
ue heldere, warme morgen had lang
zamerhand plaats gemaakt voor een gnj
zen, drukkenden middag een zware
wolkenbank met die gele tint, die een
opkomend onweer voorspelt, was aan
den horizon verschenen, en trok hoe
langer hoe hooger. De takken van de
boomen hingen onbeweeglijk boven den
weg. zonder dat er een blaadje be
woog. Een flauwe geur van het zweet
der verhitte paarden hing in de zware
luchtde koetsier en de palfrenier,
die onbeweeglijk rechtop zaten, wis
selden steelsgewTJs een paar fluisteren
de woorden op den bok, zonder hun
hoefden om te wenden.
Tot groote verlichting van James be
reikten zij eindelijk het huis het stil
zwijgen, en de ondoorgrondelijkheid
van deze vrouw naast hem, die hij al
tijd zoo zacht en volgzaam had gevon
den, verontrustten hem.
Het rijtuig bracht hen voor de deur,
en ze gingen binnen. De hal was koel
en zoo stil, dat het scheen, alsof men
in een grafkelder kwam een huivering
liep langs den rug van James. Hij tilde
snel de zware, lederen gordijnen tus
schen de kolommen, die naar de bin-
84) -
„Wat heeft dat er mee te maken? Hlj
gëeit je alles wat je verlangt. Hij neemt
je overal mee naar toe, en nu. bouwt hij
buiten dit huis voor je. Je hebt zeil
mets.”
„Neen.”
Weer keek James naar haar, hij kon
met wijs worden uit de uitdrukking
van haar gelaat. Zij zag er bijna uit
alsof zij op het punt stond te gaan
schreien, en toch
>,lk ben er zeker van,” mompelde
hij haastig, „dat we alleen ons best
hebben gedaan vriendelijk voor je te
De lippen van Irene trildentot
“Jn schrik zag James, dat er een traan
‘angs haar wang gleed. Het was aisot
er een brok in zijn keel kwam.
toper de onder^uAing van het Ruhrgebied
ophoudt, tengevolge waarvan de door de
bezetting verzwakte industrie niet mee» in
staat zal zjjn, haar arbeid voort te zetten.
Zy *al tot ontslag op groote schaal, zou niet
tot stopzetting van het bedrjjf, in de eerste
plaats in de mijnindustrie, later in andere
industrieën, moeten overgaan.
Ln parlementskringen is men van mee
ning, dat stopzetting van het bedrjjf tenge
volge zal hebben, dat Duitschland niet meer
by machte zal zijn verdere schadevergoedin
gen in welke vorm ook te betalen, niet al
leen niet aan Frankrjjk en België, doch ook
aan de andere geallieerde mogendheden.
Dat de bedrjjven inderdaad zullen worden
stopgezet is zeker, want de nieuwe onder-
handelingen tusschen de Duitsche groot-
industrieelen en de Fransche bezettings-
autoriteiten te Dusseldorff bleven ponder
resultaat. De industrieelen verklaarden
daarop de leveringen niet meer te kunnen
hervatten zonder betaling der Rijksregee
ring.
benplaats voerden op.
Hij kon een uitroep van bijval niet
weerhouden.
Dé versiering was werkelijk buiten
gewoon smaakvol; de doffe, robijnkleu-
rige tegels, die zich uitstrekten van den
voet der muren tot den rand van een
in het rond geplaatste* groep hooge
irisplanten, die op haar beurt een diep,
«met water gevuld basis van wit marmer
omgaven, waren duidelijk van de beste
kwaliteit.
Hij bewonderde zeer de purperen
lederen gordijnen, die langs de gehee
le eene zijde waren aangebracht, en
die een lijst vormden voor een reus
achtige kachel van witte tegels. De mid
delate afdeelmgen van het vallicht wa
ren teruggeelagen, en de warme bui
tenlucht drong het huis binnen.
Hij stond met de handen achter zijn
rug geslagen, zijn hoofd waa te.ugge-
trokken op zijn hooge, smalle Behou
ders, de ornamenten op de kolommen
te bespieden en de teekening van de
fries, die rondom de ivoorkleurige mu
ren onder de galerij liep. Het waa dui
delijk dat men geen moeite had ge
spaard. Het waa geheel en al het huis
van een aanzienlijk man. Hij liep naar
de gordijnen en toen hij ontdekt
had hoe ie werkten, trok hij ze op zij
en onthulde daardoor de ruimte, die
voor de schilderijen bestemd was, waar
aan het einde een groot raam waa aan
gebracht, dat de geheele breedte be
sloeg. De vloer waa van zwart eiken
hout en de muren waren, evenals de
hem was.
Irene antwoordde met, en ook James
■zweeg. Er was iets m haar stilzwijgen,
dat hem in de war bracht het was
geen koppig zwijgen, maar meer een
zwijgen, waarmee alles werd toege
stemd wat hij maar kon zeggen, hn
toen had hij een gévoei, dat hij het
laatste woord niet had. Hij kon dit met
begrijpen.
Lang kon hij het stilzwijgen echter
met bewaren.
,,lk denk, dat die jonge Bosinney nu
wel met June zal trouwen, denk je ook
niet t zeide hij.
„Ik weet het met, zeide ze
moest het haar vragen',
„Schrijn zij je
„Neen.
„Hoe komt dat t vroeg James, „ik
dacm dat jullie zulke groote vriendin
nen waren.
Irene wendde zich naar hem toe.
„Ook mt, zeide ze, moest u haar vra
gen
„Nu,” bracht James er verward uit,
verschrikt door de uitdrukking van
haar oogen, „het is heel vreemd dat ik
geen duidelijk antwoord kan krijgen
op een duidelijke vraag. Maar dat ia
nu eenmaal zoo.
Hij zat er over te peinzen dat zij hem
zoo had teruggewezen, en barstte ten
laatste uit
„Nu, ik heb je gewaarschuwd I Je
wiH met in de toekomst zien, boames
zegt niet veel, maar ik kan zien, dat
hij niet veel mew van dit alles zal
De regeering is voorts besloten tot het
nemen van draconische bezuinigingsmaatre
gelen, omdat in weerwil van alle belastin
gen de financieele toestand van het IRjjk
niet is verbeterd.
De Rijksregeering is thans voornemens,
niet alleen over te gaan tot beperkingvan
het spoorweg- en postverkeer, maar ook tot
het ontslaan van ambtenaren op groote
schaal. Dit ontslag zou zich uitstrekken tot
alle autoriteiten. Speciaal echter zullen die
takken van dienst wonden gereorganiseerd,
welke zooals spoorwegen en posterijen, naar
men weet een veel te groot aantal ambte
naren hebben.
Reeds spreekt men van een aantal van
600.000 ambtenaren wien ontslag zou wor
den aangezegd. Wel wondt verkondigd dat
het aantal niet direct zoo groot zal zjjn,
maar in den loop van de eerstvolgende
maanden zal de Regeering inderdaad een
dergeljjk aantal ambtenaren ontslaan.
Bovendien zal de treindienst tot het nood-
zakeljjkste worden beperkt. O.a. zullen alle
luxe treinen en die, van welke winder druk
gebruik wondt gemaakt, worden opgaheven.
en zal ook het postverkeer zeer worden be
perkt.
De Berljjnsche correspondent van de
„Daily News” heety Ds. Stresemann geïn
terviewd, die zeide dat de regeering, hoe
wel haar positie door de wet op de buiten
gewone volmachten natuurlijk was verstrekt
de politieke en financieele -moeilijkheden in
het binnenland alleen zou kunnen overwin-
Stopzetting van de industrieën in het Ruhrgebied. Draconische bezuini
gingsmaatregelen. Een interview met Stresemann. Het conflict met
in Zuid-Afrika.
Het afwijzend antwoord van Poincaré
heeft in Duitschland groote teleurstelling
gewekt. Poincaré heeft, we schreven het
reeds, het openen van regeeringsonderhan-
delingen absoluut afgewezen, en gezegd dat