5
cl
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. 18382
62»Jaargang
Dinsdag 8 November 1923
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon. en Feestdagen
w
ZOON
«leren,
ekles-
je
ke
n
en
ie
tik
me
en
en
id-
:n,
IT-
HET GELUK DER RIJKEN
(THE MAN OF PROPERTY)
door JOHN GALSWORTHY
in de vertaling van
zieken.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEL
WERKERK OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, W ADDI NX VEEN, ZEVENHUIZEN, eni.
Een manifest der Duitsche Regeering,
In de laatste dagen toch hebben zy aldus
rit.
1
Leef niet voor u zelven alleen.
(Wordt vervolgd.)
GOUDA
Hoen en 17.000 goudmark in beslag te na
me».
«K
ÏN.
FEUILLETOM,
Mevr. J. P WESSELINK—VAN ROSSUM
1 Nadruk verboden.
De onderhaodelingen tusachen de geal
lieerden duren onveranderd voort, nog
steeds worden krachtige pogingen in het
werk gestald om een overeenstemming te
verkrijgen, die Frankrijk in staat zal stel
len om zich btf de andere geallieerden aan
te sluiten in hun uitnoodiging aan de Ver-
eenigde Staten.
In parlementaire kringen verluidt, dat de
bekende eerste burgemeester van Duisbhrg,
dr. Jarres, zal worden benoemd tot minis
ter van burned, zaken.
De adj. eecr.-generaal van den Volken
bond Avenol en de leider der politieke af.
deeling Salter zyn gisteren te Weenen
aangekomen, waar zy heden met mr. Zim
merman confereerden. Zy begeven zich
morgen naar Boedapest om deel te nemen
aan de aindbeaprekingen omtrent de lea
ning, die aan Hongarye zal worden ver
strekt
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behooreade tot den becorgkring)
1—5 regels ƒ1.80, elke regel moer ƒ0.25. Van bulten Gouda en don bosorgkring:
1—6 regels 1.66, elke regel moer ƒ0.80. Advortontiin in het Zaterdagnurmner 20
beslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën do helft van don prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regeb ƒ2.06, elke regel moer ƒ0.60. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededoelingen by contract tot zoor gorodnoeer
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte. a
Advertenties kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soiled! Boekhan
delaren, Advertentiebureaus en onze Agenten en moeten daags vóór do plaatsing
aan het Bureau zijn ingokomen, teneinde van opname verankerd te zijn.
Ondanks dezeBeiersche tegenspraak heeft
de Rijksregeering de laatste voorbereidin
gen getroffen voor de verdediging tegen
de Beiersche stormtroepen. De telegrafi
sche en draadlooze verbindingen met de
ryksweertroepen die aan de Thuringsche
grens staan, zijn tot stand gebtacht.
Intusschen blijven de berichten over de
voorbereidingen voor den opmarsch uit het
hoofdkwartier van Hitler en Ehrhard even
eens aanhouden. De nationalistische troe
pen dragen zoowel Duitsche als Amerikaan-
sche oude uniformen.
Nog wordt medegedeeld dat aan deze
Beiersche troepen is medegedeeld dat zij
bij een opmansch op onverzettelijke tegen
stand der Rijksweertroepen zullen stooten.
De Beiersche Regeering moet van mea
ning zijn dat de benden spoedig zullen uit
ééngaan wegens gebrek aan geld en le
vensmiddelen.
D« bijzetting wan Boaar Law.
Do bijzetting van het stoffelijk over
schot van Bonar Law in de Abdij van
Westminster heeft gisteren plaats ge
had onder aanwezigheid van een groo
te menigte, waarin alle standen verte
genwoordigd waren. In de straten, wel
ke naar de Abdij leiden, stond een
dirhte menigte, welker houding, toen
do stoet langs trok, een treffend blijk
gaf van de achting welke zijn landge-
Evenals de Rijksregeering heeft thans
ook de Beiersche Regeering officieel ver
klaard dat noch de Vaderlandsche verbon
denen in Beieren, noch de in N. Beieren ver
zamelde aanhangers van Ehrhardt een ulti
matum tot de Rijksregeering heeft gericht.
Van Beiersche zijde wordt voorts ont
kend dat te Coburg een hoofdkwartier zou
bestaan onder leiding van kapitein Ehr
hardt Juist is alleen zoo zegt hét Beiersche
bericht, dat de mannen van Ehrhardt op
hun tochten naar Saksen en Thuringen den
rooden Hunderschaften groote hoeveelheden
wapens hebben ontnomen die zij naar Beie
ren in veiligheid hebben gebracht.
Te officieeler plaatse in Munch® wordt
ten slotte verklaart, dat deze mannen van
Ehrhardt geen gevaar voor het Beiersche
staatsgezag vormen, doch voor den gang
van zaken zouden zij gevaarlijk kunnen
worden, wanneer te Berlijn een zwakke re
geering zich op het kussen zou trachten te
houden, m.a.w., indien Stresemann niet be
reid is af te treden om voor een natinona-
listisch ministerie plaats te maken. Uit dit
oogpunt bezien beschouwt men ook in Beier-
sche officieele kringen den toestand als zeer
ernstig.
De staatsconunissaris von Kahr heeft
voor geheel Beieren alle bladen verboden
die omtrent het z.g. ultimaturh der Beier
sche rechtsradicalen berichten hebben ver
spreid. Tot dusver behooren daartoe: het
,jBerl. Tag.”, de „Voss. Ztg.", de „B. Z.
am M.” de „Böreencourier”, „Vorwarts” en
„Frankf. Ztg.” Op verspreiding en
dezer bladen wordt gevangenisstraf gesteld
alsook op pogingeg daartoe. Het verbod
wordt gemotiveerd ,met de verklaring, dat
de berichten over het ultimatum, ook de te
genspraak, een verontrustende uitwerking
moesten hebben.
praktische gedachten noodig had, weer
begon te rollen met het lezen van zijn
brieven, begonnen deze, op een nacht
merrie gelijkende twijfelingen, achteraf
beschouwd, minder buitensporig gewich
tig te schijnen. Dit geval was werkelijk
niet van zoo groot gewicht in boeken
roeken vrouwen er veel drukte over,
in het koele oordeel van juist-denkende
mannen, van mannen van de wereld,
en zooals hij zich herinnerde ook bij
echtscheidings-processen, werd het voor
de rechtbank geprezen hij had niets
anders dan zijn best gedaan om de
heiligheid van het huwelijk te hand
haven, haar te weerhouden haar plicht
te verzaken, mogelijk, indien zij Bosin-
ney nog zag, van-Neen hij had
er geen splijt van.
Nu de eerste stap tot verzoening ge
daan was, zou het overige betrekkelijk
betrekkelijk
Hij stond op en liep naar het raam.
Zijn zenuwen waren geschokt. Het ge
luid van onderdrukt snikken klonk
weer in zijn ooren. Hij kon het niet
kwijl raken.
Hij trok zijn pels aan, en ging naar
buiten in den mist daar hij naar de
City moest, nam hij den ondergrond-
sfhen trein, van het Sloane Square sta
tion at.
In zijn hoek van de eerste-klasse-
coupé, die gevuld was met mannen die
naar de City gingen, vervolgde het on
derdrukte snikken hem nog. J>aarom
opende hij de Times met dat volle ge
lid vreemde, onverdragelijke gevoel
voa berouw en schaamte, dat hij ge
voeld had, toen hij, bij de vlam van
een enkele kaars, naar haar stond ta
kijken, voordat hij stilletjes wegstoop.
Ep nu hij zoo gehandeld had, was
hij eenigszins verbaasd over zichzelf.
Twee avonden tevoren had hij bij
Winifred Dartie mevrouw MacAnder
aa.i tafel geleid. Zij had, terwijl zo
hem met haar scherpe, groenachtige
oog en strak aankeek, tegen hem ge
zegd ,,En uw vrouw is een groote
vriendin van dien meneer Boeinney
Daar hij zich niet verwaardigde te
vragen, wat zij bedoelde, had hij over
haar woorden nagedacht.
Zij hadden een hevigen naijver m
hem opgewekt, die, met de eigenaardi
ge afwijking van dit instinkt, veranderd
was in een nog heviger verlangen. Zorik
der de aansporing, die de woorden van
mevrouw MacAnder hadden opgewekt,
zou hij dit misschien nooit gedaan heb
ben. Zonder die aansporing en het toé
val, dat hij de deur van zijn vrouw
voor een enkele maal niet gesloten
vond, hetgeen hem in staat stelde bij
haar binnen te sluipen, terwijl zij sliep.
Slaap had zijn twijfelingen weggeno
men, maar de morgen bracht ze weer.
Eén gedachte troostte hem niemand
zou het weten het was niet iets,
waarover zij zou spreken.
En werkelijk, toen het voertuig van
zijn dagelijksch zakenleven, dat zoo
uitdrukkelijk het smeer van heidereen
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.26, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ3.16, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyn dageljjks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int 82:
Redactie Tel. 645.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
ENGELAND.
De vlootrevue bjj Spithead.
Do grootste concentratie van oorlogs
schepen, die sinds meer dan negen ja-
reu op de bekende ankerplaats bij tyit-
liead had plaats gehad, geschiedde Za
terdag, toen door de premiers der over-
zeesche dominions die de Rijksconle-
rentie bijwanen, een revue over do At
lantische vloot gehouden werd. Van
het dek van een mijnlegger, die een
maal een Canadeesche mailboot was,
waren de bezoekers getuigen van het
schouwspel. Hel was de eerste vloot
revue, die sedert de laatste dagen van
Juli 1914 gehouden werd. De schepen,
die een afstand van 15 mijlen besloe
gen, bestonden uit 75 eenheden, slag
schepen, slagkruisers, lichte kruisers,
torpedojagers en onderzeeërs. Qeen van
de slagschepen, kruisers, torpedojagers
ot onderzeeërs, die de wateren van
Spithead negen jaren geleden verlieten
met „onbekende bestemming** was aan
wezig. De groote oorlog heeft de Brit-
sche vloot eene nieuwe gedaante gege
ven
In Dortmund is het tot toenadering tus-
echen de Franschen en Duitschers gekomen.
Op aanwyizing van Berljjn heeft het ge
meentebestuur van Dortmund zich in ver-
bindingtainding gesteld met da Fransche be-
zettingsautoriteiten. Zy heeft vóór alles re
kening gehouden met den wensoh der Eran-
schen tot het instellen van een economische
commissie, waarin behalve vertegenwoordi
gers van verscheidene beroepskringen, ook
de Franschen zitting hebben. De economi
sche commissie heeft onder voorzitterschap
van burgemeester dr. Fischer haar eerste
bijeenkomst gehouden en zich in de eerste
plaats met levensmiddelen- en financieele
quaesties beziggehouden. Wat de voeding
der bevolking aangaat, zullen de stedelyke
volkskeukens ten behoeve van de nooddruf-
tigen naar gelang van de behoefte vermeer
derd worden. De Franschen zyn bereid om
zoo noodig levensmiddelen uit hun voorra
den af te staan. Ter verhindering van hun
plunderingen mag de stedelyke politie ver
sterkt wonlen. De Franschen zullen geen
plunderingen dulden. Aan den wensch, dat
de wagons met levensmiddelen niet aan de
grens, doch op de plaats van bestemming
worden gecontroleerd, zal wonlen voldaan.
Ook werd de toezegging gedaan, dat het op
de veemarkt te Dortmund onverkochte vee
naar het onbesefte gebied mag terugkoe
ren. De Franschen stellen vrijstelling, of
verlaging van de kolenbelasting voor elec-
triciteitsfabrieken en noodlijdenden in uit
richt. Het in het leven roepen van een
waardevast betalingsmiddel in het bezette
gebied wordt noodzaakelyk geacht. Met de
industrie wordt over de oprichting van een
circulatiebank onderhandeld, waarbij men
er naar streeft, dat de belanghebbende ste
den en de industrieele bedrijven in den om
trek de waarborgen voor het nieuwe geld
op zich nemen. In de allereerste plaats
wenscht men van Duitsche rijde, dat de cir
culatie met aandeelen der goudleeningen en
ren te-mar ken intusschen toegestaan wordt.
Verder werd het verzoek gedaan, dat de
Franschen de wilde markt in buitenlandsche
wissels bjj de regie, die aan betaling in fran
ken de voorkeur geeft en de mark ver onder
den officieelen koers noteert, verbieden.
Ten aanzien van de vergunningsbewijzen
voor automobielen zijn faciliteiten toege
staan. Het algemeen verzoek om de ballin
gen terug te brengen zal welwillend onder
zocht worden. In het algemeen had men den
indruk, dat de Franschen door hun tege
moetkomendheid met de overheid en de be
volking op goeden voet willen komen.
In Dusseldorff daarentegen gingen de
Franschen er toe over 100 billioen mark te
Elberford een geldtransport van 540 bil-
ergie, neerslachtig-
estanden, hypochon-
i, moeten de uit-
gratis toezending
nhem. 2539 16
zonder, onder de werkeiooaen een groote
antisemitische agitatie oafplooid, die gis
termiddag haar eerste gevolgen heeft ge
toond. In de stadswyk va» Alexanderplatz
Grenadierstrasse, DragoMfcstras&e, Lirien-
strasse, enz., waar duizenden Joden uit bet
Oosten van Europa wone», hebben zware
uitspattingen plaats gehad, die zich voor
namelijk tegen de Joodschó kaken en Jood-
sche bewoners richtten. De meesten dezer
Joden zyn reeds aan hun klederdracht,
baard en haar herkenbaar. Groote menigten
werkloozen, die op een 10.800 personen ge
schat werden, plunderdenniet slechts de
winkels uit deze Jodenwijk,. doch roofden
ook verscheidene woningen leeg! De bewo
ners liepen om hulp roepend de straat op.
Verscheidene Joden werden door de werk-
loozen gevisiteerd, omdat *jj vermoedden,
dat de Joden dingen van waarde en buiten-
landsche wissels in hun zakken hadden.
Auto’s, waarin de menigte Joden vermoed
de, werden aangehouden es de inzittenden
gemolesteerd. Een Joodsch koopman werd
uit een auto gehaald en af geranseld, terwijl
de auto geheel vernield werd. Een sterke
politieafdeeling slaagde er ten slotte in, de
orde te herstellen. De vertegenwoordiger
der Berlynsche groep van de centrale ver-
eeniging van Duitsche staatsburgers van
Joodsch geloof, die zich op het alarmbe-
richt over de uitspattingen naar het Jb-
denkwartier begaf, werd door een agitator
der „Volkischen” beetgegrepen onder be
schuldiging, dat hij met een mes had gesto
ken. Onmiddellijk stiet de menigte den ver
tegenwoordiger tegen den grond, sloeg hem
tot bloedens toe en HamkM hem half uit,
waarby zich in het bizonder vrouwen onder
scheidden.
In den avond verscherpte de toestand zich
nog, de verzamelde menigten keerden zich
steeds weer tegen als Joden uitziende voor
bijgangers en Joodsche zaken.
Talrijk zyn de personen, die zwaar wer
den mishandeld en van alle dingen van
waarde werden beroofd. Ontkleedingsbriga-
des kleedden met grooten snelheid Joden
volkomen uit, waarop dezen zich onder het.
gejoel der menigte uit de voeten maakten.
Tallooze magazijnen van confectiekleeren
en ook particuliere woningen werden even
eens geplunderd. Door de straten hoort
men kreten als: Slaat de Joden dood, of:
Kleedt de Joden uit.
Een letterlijk poedelnaakt uitgekleede
man nam de vlucht in een slagerswinkel.
De slager en zyn zwager gingen de achter
volgers met een bijl in de vuist tegemoet.
Verscheidene personen werden door bijlsla
gen verwond. Vastgesteld kon warden, dat
de opwinding der menigté door enkele per
sonen, die van groep tot groep gingen, ge
voed werd. Zij hitsten ook op tegen chris-
ten-winkeliers en wel met de bewering, dat
zij levensmiddelen aan Joden hadden ver
kocht In totaal werden te Berlijn 70 80
winkels geplunderd.
99) -
Hij ontbeet met gaslicht, de mist van
de laatste Novemberdagen had de stad
in een angstwekkend lijkkleed gehuld,
zoodat zelfs de boomen van het Square
ternauwernood zichtbaar waren uit de
ramen van de eetkamer.
Hij at gestadig door, maar nu en dan
overviel hem een gevoel, alsof hij niet
kon slikken. Had hij gelijk gehad te
zwichten voor zijn overweldigen hon
ger van den vorigen nacht, en den
Veerstand te breken, dien hij nu reed»
le lang had verdragen van deze vrouw,
•he zijn wettige, en plechtig toegewe
zen echtgenoote was
Hij werd vreemd vervolgd door de
h ifinnering aan haar Selaat waarvan
“J, om haar te kalmeeren, had beproefd
naar handen weg te trekken aan
'aar ontzettend, onderdrukt snikken
i*!8 dergelijks had hij nog nooit ge
boord, en scheen hij nog steeds te hoo-
en hij werd nog vervolgd door
kraak, dat alle zachtere geluiden over
stemt, en daarachter gebarricadeerd,
ging hij het nieuws bedaard na. Hij
las. dat een rechter den vorigen dag,
bij een jury van 12 tot 24 leden, een
ongewoon lange lijst van strafzaken had
aanhangig gemaakt. Hij las van drie
moorden, vijf aanslagen, zeven brand
stichtingen en niet minder dan el! -•
een verbazingwekkend getal ver
krachtingen daarbij gevoegd verschei
dene minder zware misdaden, die be
handeld moesten worden in een aan
staande zitting en hij ging van het
eene nieuws naar het andere, terwijl
hij de courant goed voor zijn gezicht
hield.
En toch, ondanks zijn lezen, bleef de
herinnering aan het betraande gelaat
van Irene, en de uitingen van haar ge
broken hart.
Hij had een drukken dag behalve
de jgewone zaken van zijn praktijk
meest hij een bezoek brengen aan zijn
makelaars de heeren Grin en Grinning
om hun opdracht te geven zijn aandee
len in de Nieuwe Kolenmijn-Maatschap-
pij te verkoopen. Hij vermoedde moer
dan hij met zekerheid wist, dat de zaak
die op het oogenblik stil stond, niet in
orde was (deze onderneming ging later
langzaam achteruit, en werd ten slotte
voor een kleinigheid verkocht aan een
Anerikaansch syndicaat) en had een
leng onderhoud op het kantoor van
Waterbuck, Q. C., dat bijgewoond werd
door Boulter, door Fiske, den jongsten
GOME COURANT.
atnocaat, en Waterbuck, Q. C., zeU.
Men verwachtte dat de zaak Forsyte
contra Bosinney dien morgen voor den
rechter Bentham zou komen.
Rechter Bentham, een man met meer
gezond verstand dan wel een groot
rechtsgeleerde, werd het meest geschikt
bevonden om deze zaak te berechten.
Hl’ was een „hoogstaand** rechter.
Waterbuck, Q. C. schonk, in aange
name aanvulling met de bijna ruwe ver
or.achtzaming van Boulter en Fiske,
veel aandacht aan Soames, daar hij
hetzij bij intuïtie, hetzij door het meer
krachtige bewijs van geruchten, voelde
dat deze een „man van bezit” was.
Hij hield zich met opmerkelijke con
sequentie aan de meening, die, hjj reeds
hvd neergeschreven, dat de uitslag voor
een groot deel zou afhangen van de
feiten, welke bij het ondersoek zouden
blijken, en in een paard goed gekozen
woorden gaf hij Soames den raad, niet
te spaarzaam te zijn in zijn bewijsvoe
ring. „Wat meer openhartigheid, me
neer Forsyte,” wide hij, „wat meer
openhartigheid,” en nadat hij gespro
ken had, lachte hij luid, sloot de lippen
vast op elkaar, en krabde zich *t hoofd,
'terwijl hij zijn pruik wat achteruit
school zonder zich te geneeren, evenals
een heereboer, waarvoor hij graag
werd aangezien. Hij werd veelal als
de specialiteit beschouwd in zaken be
treffende het verbreken van trouwbe
loften.
Het zoogenaamde ultimatum van Beieren. Een aantal bladen ii|
Beieren verboden. Verlaging van den broodprijs. Plunderingen van een
Berlünsche Jodenwijk. Toenadering. De a.s. conferentie. De lee-
ning aan Hongarije.
De Rykaregeering is er met het oog op
de moeilijkheden op binnenlandech politiek
terrein toe overgegaan een manifest tot het
Duitsche volk te richten, waarin er op ge
wezen wordt dat de Rijksregeering vastbe
sloten is elk streven dat in sommige krin
gen wordt betracht en bedoeld een onwet-
tigen druk op het staatsgezag uit te oefe
nen en loo mogelyk een broederstrijd te
ontketenen, zal worden onderdrukt.
De Rijksregeering is vastbesloten een der-
geljjk streven met de uiterste energie te be
strijden. Zij zal alle daartoe noodige maat
regelen neme».
Zal Duitachland over den tyd van over-
gang naar een waardevaste valuta, over
den tyd van ernstige werkloosheid, econo
mische moeilijkheden door den ongehoorden
buitenlandsch politieken druk heenkomen,
dan is een voorwaarde daartoe, dat de
rykseenheid blyft behouden, alsmede orde
en veiligheid in het binnenland.
Elke verlichting op het gebied der bui-
tenlandsche politiek is afhankelijk van de
omstandigheid, dat de volken, die Duitsch-
land willen helpen, niet aan het Duitsche
volk wanhopen. Zulk een vertwyfeling zou
ook een ernstige uitwerking hebben op de
bevolking van Ryn en Ruhr, die tegen ge
wapende separatisten de Duitsche gedachte
verdedigen.
De Duitsche regeering, zoo gaat het ma
nifest voort, bezit de machtsmiddelen elke
Putsch met succes tegen te gaan en de
grondwet te beschermen. Ryksweer en
Schutspolizei zullen, trouw aan den eed,
haar plicht doen. De Rijksregeering ver
trouwt er vast op, dat, indien haar tegen
haar wil de stryd zou worden ongedrongen,
het gansche Duitsche volk vastberaden zal
opkomen voor de orde in en den plicht van
het Duitsche ryk.
Reeds ging de Regeering er toe over de
aanhouding te gelasten van den directeur
der „Rote Fahne" in verband met het feit
dat de laatste dagen in weerwil van het
verbod van het blad, e<jn aantal nummers
zyn verschenen onder het hoofd „Rote
Stunnfahne". Om de inbeslagneming te
voorkomen, werden deze in exemplaren der
„D. Allg. Ztg.” gepakt, verspreid.
Voorts ging het Ryksministerie van voed
selvoorziening er toe over de broodprys te
verlagen van 140 tot 80 milliard mark. Zy
kon echter niet verhoeden dat ondanks deae
verlaging de hoe langer hoe meer verbit
terende en vertwyfelende frienachen die
letter! yk niets kunnen koopen, die door hon
ger worden gedreven de winkels leegplun
derden. De nood sty'gt van uur tot uur, en
alsof dit alles niet erg genoeg is, hebben de
rechtsradicalen thans nog een poging ge
daan om van deze stemming te profiteer®
en den toestand nog erger te maken.
la <1« laatste dagea todi hebben aldus la het Kuhrgebled wordt de toeetaad ook
de butekttmr »aa b« Hbld. ia het bj). I al aiet beter. Glstensa la la wwklag g».
treden de ontslagaanzegging voor het der
de deel van het personeel der mynen, waar
door 9/10 deel der geheele arbeidersklasse
van het Ruhrgebied ten laste der werkloe-
zenkaissen komt.
„B.
rkn”
verkoop