l
3
:n,
cl
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
62-Jaargang
No. 15384
Donderdag 8 November 1923
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
II - Gouda
w
SENS
enartikelen
HET GELUK DER RIJKEN
Beeld.
leken.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
WERKERK OUDERKERK., OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWDK, WADDI NX VEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
De voorgestelde internationale conferentie.
rende interessante
grens van Thü-
ins op zyn motor-
Fokker-machine
>gd wordt achter
den
2
1*
FEUILLETON.
(Wordt vervolgd.)
I
illerleiaard
uraat
sverd
per post aan
laden kan ons
?rens in Neustadt,
burg, door posten
Ontstemming heeft in Beieren weer ge
wekt het bericht dat Dr. Stresemann voor
nemen» zou zijn opnieuw soc.-deni. minis
ters in zijn kabinet op te neigen.
In Saksen kan men zich nog steeds niet
vereenigen met het optreden der Rijksregee-
ring, den R^kspresident en den Rijkscom-
missaris Dr. Heinze tegen de Regeering
Zeigner en men heeft dan ook de beslis
sing van het Staatsgerechtahof ingeroepen.
tliede Boekhan-
de plaatsing
OURANT 26 0
DBN HAAG
(THE MAN OF PROPERTY)
door JOHN GALSWORTHY
in de vertaling van
Mevr. J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
Nadruk verboden.
Twee foto’s van
eenen.
meel tegen loons-
Het Deensche regeeringablad „Köbenhavn"
deelt mede, dat de minister van binnenl.
zaken een voorstel zal indienen voor een
nieuwe kieswet. Het huidige kiesstelsel is
«enigszins ingewikkeld en gebaseerd op de
wet van April 1920. Volgens deze kieswet
worden een zeker aantal zetels in het Fol
keting door evenredige verkiezing verkre
gen, waarna 37 zetels worden aangevuld
door de verkiezing van suppletoire leden.
Het nieuwe voorstel zal voorzien in de
directe verkiezing van 80 leden, waarna een
limiet van 71 suppletoire leden zal worden
gekozen.
een bedrag van 800 ndllioen goudmark en
voor de inwisseling der papiormark dienen.
Van ’n onmiddelljjke inwisseling der papier-
mark, hetzij in rentemarken of in aandee-
len der goudleening, is geen sprake, daar
men vreest, dat anders deze beide waarde
vaste betaalmiddelen naar omlaag gedrukt
zullen worden. Er is voor gezorgd, dat de
rentemark stellig uiterlyk 15 Nov. in om
loop kan komen en dat tegen dat tijdstip
ook de bankbiljettenpers wordt stopgezet.
Eerst dan zal men kunnen vaststellen t)t
welke hoogte er papiermerken in omloop
zijn en daarna kan eerst de omrekenings
koers worden vastgeateld.
De aankondiging dezer maatregelen heeft
reeds tot eenige koeraverbetering aanleiding
gegeven. De mark immers is gisteren reeds
van 30 tot 80 cent per billioen gekomen,
en was hedenmorgen 80 tot 85 cent per bil
lioen op de Amsterdamsche beurs genoteerd
De rijksbegrooting voor 1924 zal in goud-
marken worden berekend. De voorbereiding
daartoe is reeds begonnen. Aan de uniforme
noteering op de buitenlandsche wisselmarkt
zal da hand worden gehouden.
landen, die zich tot dusverre niet bij over
eenkomst hebben aangesloten.
De genoemde staten zijn de eenige, die
thans in het bezit zjjn van oorlogsvaartui
gen, die vallen onder de t» Washington aan
genomen definitie van slagschepen en wier
bewapening nog niet by verdrag is gere
geld.
De algemeene secretaris van den bond
stelt voor, dat vertegenwoordigers dezer
landen met de subcommissie van den per
manente raad van advies van den bond
voor marinezaken, die thans is samenge
steld uit vertegenwoordigers van Brazilië,
Spanje, Frankrijk, Engeland, Italië, Japan
en Zweden, een ontwerp-verdrag zullen op
stellen van een marine-teohnisch standpunt
ter onderteekening door de verschillende
mogendheden. Hy voegt er aan toe, dat een
internationale conferentie, waartoe alle mo
gendheden zullen worden uitgenoodigd, of
zij in het bezit zyn van een vloot of niet,
later zal volgen.
Omtrent de separatistische beweging ver
neemt men dat Dorten’s en Mathes vol
machten door de provisioneele regeering
van de Rjjnlandache republiek wederom zyn
vernieuwd. Onder leiding van Darten zijn de
Rijnlandsche separatistische groepen de
Palts binnengedrongen en hebben daar
Kichheimbolanden, Kaiserslautern en Ot-
teïfoerg bezet. De troepen der Paltsche af
scheidingsbeweging vereenigden zich met
hen, waarop de autonomie van de Palts bin
nen het kader der Rynlandsche republiek
werd uitgeroepen. Heinz wend benoemd tot
commissaris-generaal van de Rijnlandsche
republiek voor het gebied van de Palts.
Nationalisten en communisten belegerden
het bureau waar de separatisten intrek had
den genomen, waarna een vuurgevecht ont
stond, waar by natuurlijk slachtoffers vielen.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
DENEMARKEN.
Naar hol blad Köbenhavn bij geruch-
toYverneemt, heeft prins yiggo, ’n zoon
vai\ prins Waldemar, zich tijdens zijn
bezdek aan de Vereenigdo Slaton on-
hngJ met een Amerikaansch meisje,
luejJGreen, verloofd.
Jnj zou zijn vader en koning Kristi-
aan roods toestemming tot een huwe
lijk hebben gevraagd.
FRANKRIJK.
De ontwapening
Poincaré heeft in de begrotingscom
missie den eisch van den minister van
ooi log, Maginot, betreffende fiet jaar-
lijksche contingent van troepen voor
het leger in Marokko verdedigd. 'Magi-
In Krakau in Polen is het tot ernstige on
lusten gekomen. Bloedige botsingen luidden
plaats tusschen arbeiders, politie en mili
tairen. De arbeiders openden een massa-
vuur op de militairen. Cavalerie en pantser
auto’s moesten de militairen te hulp snel
len.
Ook uit het Boryslawer Naphtagebied
worden ernstige gevechten gemeld.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda an omstreken (beboerend* tot den bezorgfcring)
1—5 regel* ƒ1.80, elke regel meer /OJ25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1e regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefd&digheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN i 1—4 regel* ƒ2.05, elke regel moer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceer-
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soli
delaren, Advertentiebureau* en onze Agenten en moeten daag* vóór
aan het Bureau zyn Ingekomen, teneinde van opname, verzekerd te zyn.
kunnen bereiken.
Op het perron werden zijn oogen
want Geoige had soherpziende oogen,
gepaard aan een kalm' en beschaafd
ui terlijk, en trachtte altijd dingen te be
speuren die in den geest waren van
zijn bittere stemming getrokken naar
een man, die uit een eerste-klasse cou
pé sprong, en meer waggelde dan liep
naai den uitgang.
„Zoo, zoo, mijn beste I” zeide Geor
ge tot zichzelf „wel, het is de „Boe
kanier I” en ging met zijn zware ge
stalte op het spoor staan. Niets amu
seerde hem rneer dan een dronken man
Bosinney droeg een slappen hoed,
bleef voor hem staan, draaide zich vlug
om, en snekie terug naar den coupé,
dien hij zoo juist verlaten had. Hij was
te laat. Een portier greep hem bij zijn
jas, de trein zette zich weer in bewe
ging-
Het geoefend oog van George zag het
gelaat van ’n dame in grijs bonten man
tel voor ’t coupéraampje. Het was me
vrouw Soames en George voelde dat
dit belangwekkend was I
En nu volgde hij Bosinney dichter op
de hielen dan ooit de trap op, voor
bij den controleur de straat op. Maar,
terwijl hij dit deed, onderging zijn ge
voel een verandering behalve nieuws-
giirigheid en vermaak voelde hij ook
deernis met den armen kerel, dien hij
vclgde. „De Boekanier” was niet dron
ken, maar scheen te handelen onder
den druk van een hevige aandoening
hij sprak tegen zichzelf, en al wat
zan alle bijzondere
;st mogelijken tijd
dat onze courant
De secretaris van den volkenbond heeft
een schrijven gericht aan de regeeringen
van Argentinië, Chli, Denemarken, Neder
land, Noorwegen, Rusland en Turkije, waar
in deze landen worden uitgenoodigd marine-
gedelegeerden te zenden ter bijwoning eener
bijeenkomst, die gelyk gemekt, in Genève
zal worden gehouden op 21 Januari a.s. ter
bespreking eener uitbrekiing van de princi
pes van het tractaat van Washington tot de
3049 20
•gie, neerslachtig-
itanden, hypochon-
moeten da uit-
gratis toezending
lem. 2689 1«
Schreiend vingt gij het leven aan,
And'ren juichen om u henen.
Zorg, dat bij uw henen gaan,
Gij moogt juiiehen, anderen weenen.
fiOUDSCHE «OURANT.
afgrond van duisternis. Hier zal Bosin
ney strak en stil en George, in wiens
geduld een tikje vreemde broederlijk
heid schuilde, bleef achter hem staan.
Het ontbrak hem niet aan oen zekere
fijngevoeligheid een gevoel voor
vorm dat hem niet toestond in deze
tragedie door te dringen, en hij wacht
te kalm, evenals de leeuw boven hen
zijn bonten kraag hoog opgezet over
zijn ooren, waardoor de vleezige rood
heid van zijn wangen werd verborgen;
ahes was verborgen behalve zijn oogen
mei hun bitteren, deelnemenden blik.
En mannen gingen steeds voorbij, ko
mende van hun zaken, gaande naar
hun clubs mannen, wier gestalten
gebuid waren in cocons van mist
doemden als schimmen op, en verdwe
nen weer als schimmen. Toen zelfs in
zijn medelijden, kwam de Quilpuche
humor van George naar voren in oen
plotseling verlangen om deze schimmen
bij de mouw te grijpen en te zeggen
Hallo, gij burgers, niet dikwijls ziet
gij een schouwspel als dit, hier is een
arme duivel, wiens geliefde hem juut
een mooie kleine»» geschiedenis van
haar echtgenoot heeft verteld I komt
binnen, komt binnenHij kan niet
meer I"
Omtrent de verkiezingen is nog niets na
ders bepaald. Intusschen houdt het de
partement van handel zich bozig met het
onderzoek van het vraagstuk der tarieven.
Het resultaat van zijn arbeid zal worden
voorgelegd aan een commissie van advies,
die zal worden ingesteld en waarin econo
men, statistici en deskundigen op handels
gebied zitting zullen hebben.
De plunderingen in Berlyn zijn gisteren
niet herhaald, tenminste de dag ging vrij
rustig voorbij. De politie heeft circa 560
plunderaars gearresteerd, waarvan er 117
voor den rechter van ihatructie zullen wor
den «geleid. In de Jodenwijk zorgt een ster
ke politiemacht voor de handhaving >ier
orde.
De Ryksregeering is thans ook voorne
mens krachtig tegen Beieren op te treden,
dit moet althans de Rykskanselier aan den
voorzitter der soc. dem. party hebben toe
gezegd.
Nog wordt gemeld dat by den Rijksdag
een voorstel der Deutsch-Nationale fractie
is ingekomen tot vorming eener commissie
van 28 leden, welke de ryksgrondwet van
Weimar heeft te onderzoeken in verband
met een beter inachtneming van gezonde
federalistische beginselen. Daarmede steu
nen de D.-nat. dus het Beiersche streven tot
wijziging der grondwet in federalistischen
geest.
Denzelfden eisch werd gesteld in een ge
heime bijeenkomst der Vaterlandische Ver
bande, welke op het «ogenblik te München
wordt gehouden. Daar werd de spoedige
herziening der ryksconstitutie het eerste en
belangrijkste doel dor Veihande genoemd.
Wyders werd medegedeeld, dat de betrek
kingen met den Kamfbund van Hitler en
met de andere reahtsche organisaties op
bevredigende wyze zyn geregeld. In geval
van ernstige gebeurlijkheden is een vlotte
samenwerking gewaarborgd.
Nieuwe maat regelen ten behoeve der voedselvoorziening in Duitschland.
Uitgifte eener nieuwe goudleening. De inwisseling der papiermark.
Krachtig optreden tegen Beieren. De Separatistische beweging.
Voorkeur voor rijksgoederen en materialen in regeeringscontracten in En
geland. Marine-gedelegeerden naar Genève. Onlusten in Krakau.
Een nieuwe kieswet in Denemarken.
De onderhandelingen over de voorgestelde
intergeallieerde conferentie hebben zich de
laatste dagen niet in een zoodanige richting
ontwikkeld, dat men ook maar eenigszins
Zou kunnen verwachten, dat het spoedig tot
de instelling der deskunidigen-commissie, die
belast is met het onderzoek over hetgeen
Duitschland zal kunnen presteeren, zal ko
men.
Zelfs nam men reeds aan dat de onder
handelingen op het doode punt zyn geko
men, al koesterde men in Londen
nog altyd hoop dat de Franschen zich zul
len laten vinden voor een wyziging in hun
standpunt, welke in staat zal stéllen tot een
byeenroeping van de commissie tot het op
nemen van haar taak.
Blykens een zoo juist dooi’ ons ontvan
gen draadloos bericht heeft Poincaré een
zeer uitvoerig telegram gezonden aan den
Franschen ambassadeur te Washington,
waarin hy hem nadere instructies geeft.
'Deze instructies bevatten een volledige
uiteenzetting van het standpunt van Poin
caré ten opzichte van de huidige betalings-
caipaciteit van Duitschland. Over deze in
structies hadden besprekingen plaats tus-
schen Staats-secretaris Hughes en
Franschen ambassadeur Jussérand.
Omtrent deze instructies is niet naders
bekend geworden, maar vermoedelyk zal
het standpunt van Poincaré wel niet op
eens totaal gewijzigd worden.
Engeland grieft vooral de haixlnekkigheld
Mlaarmede Frankrijk vasthoudt aan zyn be
perkingen ten aanzien der enquete. De En-
elschen gaan zelfs verder door te beweren,
dat Frankryk niet het recht heeft het on
derzoek zoo zeer aan banden te leggen.
Vooral uiten zy hun spyt over het feit, dat
Parys zoo weinig tegemoetkomend is, nu
Amerika, dat tegenover Europa zoo-lang een
politiek van afzijdigheid heeft gevoerd, ein
delijk bereid is mede te werken aan de li
quidatie van den buitengemeen ernstigen
toestand, die voor Europa en de wereld is
■voortgevloeid uit den grooten oorlog met
zyn fatale en niet vermoede gevolgen. Per
slot van rekening komt de heele zaak nqer
op een interpretatie van ’t verdrag van Ver
sailles, die beïnvloed wordt door de voorop
gezette meeningen en wenschen der betrok
ken mogendheden. Terwijl de Franschen van
gevoelen zyn, dat op een verschrikkelijke
wyze tegen het tractaat zou worden gezon
digd, indien aan de commissie van experts
die men voornemens is te benoemen, vol
machten zouden worden verstrekt, die de
bevoegdheden van de Commissie van Her
stel overschrijden, beweren de Britten juist
dat geen enkele bepaling van het verdrag
vaarlijken, nachtelijken afgrond, en
George liep snel achter hem. Indien de
man van plan was zijn hoofd onder een
omnibus te leggen, dan zou hij dat be
letten, indien het hem mogelijk was.
Het gejaagde schepsel liep door de
straat, niet tastende, zooals andere men
schen in de duisternis voortgingen,
maai voortgedreven alsof de trouwe
George achter hem een knoet hanteer
de en voor George begon deze jacht
achter dien gekwelden man een vreem
de bekoring te krijgen.
Maar nu ontwikkelde zich de zaak
op een manier, waardoor ze voor altijd
versch in zijn geheugen bleef. In den
mist tot stilstand gebracht, hoorde hij
woorden, die een plotseling licht op
deze handelingen wierp. Wat mevrouw
Soames in den trein tegen Bosinney
had gezegd, werd hem nu duidelijk.
George begreep uit dit gemompel, dat
Soames zijn rechten had uitgeoefend
ovei een van hom vervreemde en on
willige echtgenoote in de grootste
de hoogste „daad van bezit.”
Zijn verbeelding dwaalde in de vel
den van dezen toestand, het maakte in
druk op hem hij vermoedde iets van
de zielesmart, de sexueele verwarring
en afschuw in het hart van Bosinney.
En hij dacht „Ja, dat is toch ook te
veelHet verbaast mij niet, dat d«| ar
me kerel zijn verstand wat verloor I”
Hij had zijn wild doodgejaagd tot op
een bank onder een van de leeuwen in
Trafalgar Square, een monster-sphinx,
die evenals zij, verdwaald was in den
•en werden mee-
George kon opvangen waren de woor- I
dón „O God I” Hij scheen ook niet
te weten, wat hij deed, of waarheen hij
ging maar staarde, aarzelde, en be
woog zich als een man, die niet bij zijn
zinnen is en George, die niets was
dan een grappenmaker op zoek naar
avontuur, voelde, dat hij den armen
kerel er door moest helpen.
Hij „kon niet meer kon niet meer’
en hij vroeg zich af, wat ter wereld
mevrouw Soames gezegd had, wat ter
wereld zij hem verteld| had in den
spcorweg-coupé.
Zijzelf had er ook slecht uitgezien t
Het deed George leed te moeten den
ken, dat zij met haar zorg geheel alleen
reisde.
Hij volgde Bosinney dicht op de hie
len een lange, zware gestalte, die
niets zeide, voorzichtig voortging en
volgde hem in den mist. Hier schuilde
meer achter dan een grap I Hij hield
zijn hoofd koel, ondanks eenige opwin
ding, want met het medelijken werd ’t
gevoel voor de jacht in hem opgewekt.
Bosinney liep regelrecht naar de
straat een uitgestrekte* zwartheid,
waarin alle geluiden gedempt waren,
en men geen zes passen voor zich uit
kon zien waar alles in het rond, stenv
men en gefluit, spotte met elk gevoel
van richting plotseling kwamen ge
daanten op hen aanrollen, en nu en
dan werd een licht zichtbaar, dat ge
leek op een onduidelijk eiland in een
oneindige, donkere zee.
En Bosinney liep snel in dezen ge-
verbiedt de draagwijdte van eenig onder
zoek te beperken.
Aandacht heeft verder vooral getrokken
de bemiddelingpogingen van België en de
zwenking van België naar het standpunt
van Engeland. Deze koerswijziging, dit niet
door dik en dun met Frankrijk meegaan,
heeft te Parys eeh niet bepaald aangena-
men indruk gesmaakt, temeer niet, daar Bel
gië ook in het bezette gebied zyn welwil
lende houding tegenover de afscheidings-
gezinden heeft laten varen. Al is dan het
bericht dat separatisten door de Belgische
bezettingsautoriteiten zou zijn aangezegd
de Belgische zone te verlaten van allen
grond ontbloot.
De Fransche pers is begrijpelijker
wijze ontstemd, dat België, zonder eerst
Frankrijk te raadplegen, tegen de Rijnland
sche republikeinen is gaan optreden en zy
kan ’t niet verkroppen, dat Brussel zoo
wel wat het onderzoek naar het Duitsche
prestatievermogen als de houding tegenover
de separatisten betreft gaat overhellen
naar de opvatting van het Foreign Office,
in plaats van naar die der Quai d’Orsay.
Is het dus, ondanks de nieuwe uiteenzet
ting, te voorzien dat van de conferentie wel
licht niets zal komen, Amerika dus bij zijn
afzijdigheid zal blijven volharden, deze af
zijdigheid zal het land niet ten opzichte van
den grooten nood in Duitschland betrachten.
Immers thans reeds is de Amerikaansche
Regeering voornemens de Duitsche bevol
king, die met hongersnood wordt bedreigd,
bystand te verleenen. En dat de honger
nypt, daarvan spreken alle berichten die
men dagelyksch ontvangt, die men ook kan
hooren van hen die nog voor zaken Duitsch
land bezoeken. Wel heeft de Regeering nu
weer nieuwe maatregelen getroffen die ver
betering zullen moeten brengen in de voed
selvoorziening.
De eerste maatregel is een herhaling der
devisen levering, welke berust op de veror
dening inzake de aflevering van brood en
meel.
Het tweede middel zal bestaan in de be
vordering van den uitvoer. Een deel van
den Duitschen suikeroogst zal worden ge
ëxporteerd, waarby er voor zal worden zorg
gedragen, dat aan de behoefte van Duitsch
land zelf niet te kort wordt gedaan.
De derde maatregel is de uitgifte eener
nieuwe goudleening, welke dezelfde waar
borgen zal bieden als de eerste (vermogens
belasting). Zij zal worden uitgegeven tot
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal 3.15, met Zondagsblad 3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
by onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyn dageljjks geopend van 96 uur.’ Administratie Tel. Int 82;
Rédactie Tel. 545.
De Rjjksconferentie heeft gisteren een
resolutie aangenomen, welke het beginsel
bevestigt, dat in alle regeeringscontracten
uitdrukkelijk de voorkeur wordt gegeven
aan goederen gemaakt, en materialen voort
gebracht in het rijk, en den wensch uit
spreekt dat alle staats-, provinciale en ge
meentelijke autoriteiten van dit besluit ken
nis nemen.
De imperieele conferentie heeft haar
goedkeuring gehecht aan een voorstel tot
het sluiten van een overeenkomst met' de
Vereenigde Staten, volgens hetwelk Brit-
sehe schepen binnen 12 myl van de Ame-
rikaanschs kust zullen kunnen worden aan
gehouden en onderzocht of aan boord der
schepen drank wordt vervoerd.
101) -
De geestigste van de Forsytes, en te
vens de grootste sportman onder hen,
had den dag doorgebracht met het lezen
van een roman in de ouderlijke woning
in Princes’ Gardens. Sinds de jongste
crisis in zijn financieele zaken werd hij
dooi Roger op zijn eerewoord gehou
den, en gedwongen „thuis” te wonen.
Tegen vijf uur ging hij uit en nam
den trein te South Kensington Station
(want iedereen nam vandaag den on-
dcrgrondsche). Zijn plan was te gaan
dinceren, en dan den avond door te
brengen met biljartspelen in de „Red
Potlle” dat eenige hotelletje, dat
noch club, noch hotel, noch bekend res
taurant was.
Hij stapte uit te Charing Cross, dit
verkiezende boven zijn gewone station
te St. James’ Park, opdat hij Jermyn
□heet langs beter verlichte wegen zou