EUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle, niec
WERKERK OUDERKERK OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
82*Jaargang
No. 15387
Maandag 12 November 1923
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
ge-
HET GELUK DER RIJKEN
(THE MAN OF PROPERTY)
door JOHN GALSWORTHY
ia de vertaling van
Een rede van Dr. Streseman.
Toorn is de deur tot alle zonden.
FEUILLETON.
een
een
Ier
een
3170 810
De Grieksche Republikeinen hebben *icb
tot den Koning gewend met het verzoek
op
Duizenden
den c
en
wan-
Mwr. J. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
Nadruk verboden.
gel ijk
den
Ware
volk
zou
Thans
sociale
per week 17 cent, met Zondagsblad
ar de bezorging per looper geschiedt.
In België is de herinneringadag in de
meeste steden eveneens gevierd. Te Brus
sel trok een stoet van 15000 oorlogsinva
liden door de stad en defileerde voor den
koning. Op het oogenblik dat de stoet by
het graf van den onbekenden soldaat arri
veerde, klonk een kanonschot en werd in
de geheele stad gedurende drie minuten
algeheele stilte in acht genomen. Alle klok
ken der kerken begonnen te luiden.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den beaorgkring)
1—6 regels ƒ1.80, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den beaorgkring:
1—5 regels ƒ1.55, elke regel meer ƒ0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 80
beslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1—4 regels ƒ2.06, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededoelingen bjj contract tot zeer gereduoeer-
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van «oliede Boekhan
delaren, Advertentiebureaus en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
8PA*m
Ex-Keüerin Zita.
De ongelukkige eg-keizeriu Zita, die
sedert deu dood van haar geniaal, kei
zer Karei van Uostenrijk-Houganje,
zooals men weet, nog altijd in Spanje
verblijf houdt, wordt wei zwaar be
proefd.
Gelijk bekend, bewoonde zij eeu vil
la te Leiquestio, een stadje aan de Bas-
kische kust. Maar onlangs heeft ze ook
dit bescheid n verblijf moeten verlaten.
De eigenaar namelijk, die het buis wil
de verkoopen, had de keizerin voor de
keus gesteld, eigenares te worden voor
een bedrag van 550.000 peseta’s, of de
woning te ontruimen.
Daar de ex-vorstin de gevraagde som
niet bezat, verliet zij het huis en ver
trok uit Leiquestio. Zij is daar intus-
schen echter weer teruggekeerd en men
gelooft, dat een veertigtal zakenmeu-
schen, bewogen door het droevig lot
der vroegere keizerin-koningin, 'n plan
besproken hebben om haar een defini
tief verblijf aan te bieden.
het land te helpen uit de inpasse te gera
ken door voor oenigen tyd, onder oen of
ander voorwendsel, het Grieksche grondge
bied te verlaten, in het buitenland den uit
slag van het plebisciet af te wachten, en
terug te koeren als dit voor hem gunstig
uitvalt.
De Regeering schijnt tot nu toe weinig
genegen het voorstel te aanvaarden.
In Londensche gezaghebbende kringen
verluidt, dat het gevoelen heerscht, dat de
Britsche regeering besloten is aan het
denkbeeld tot het houden van een schade-
vergoedingsconferentie, in weerwil van
den uitslag der besprekingen te Washing
ton, uitvoering te geven.
zelfs verder en zei, dat de correspon
dentie aantoonde, dat de heer Forsyte,
wat hij in zijn getuige-verklaring mocht
hebben aangevoerd,er nooit aan ge
dacht had, de verantwoordelijkheid voor
eenig deel van het werk, door zijn ar
chitect uitgevoerd, af te wijzen.
Beklaagde had in eik geval nooit
voorzien, dat dit zou kunnen gebeuren,
want anders zou hij, zooals zijn brie*
ven aantoonden, nooit met het werk
zijn voortgegaan een werk, dat hoo-
ge eischen stelde en met veel zorg en
toewijding was uitgevoerd, teneinde
aan den moeilijk te bevredigen smaak
van een kieskeurig kenner, „een man
van bezit”, te voldoen. Hij gevoelde
zich sterk op dit punt en daarom ge
bruikte hij misschien ook vrij sterke
woorden, als hij zei dat deze aan
klacht allen grond van recht miste, door
niemand ooit was voorzien, en nooit
was voorgekomen. Indien Z.Ed.Achtb.
zich de gelegenheid had verschaft, zoo
als hij voor zichzelf plichtmatig had
geacht te doen, om het prachtige huis
in oogenschouw te nemen en zich te
overtuigen van de keurige afwerking
en prachtige decoraties door zijn cliënt
aungebracht een kunstenaar in den
vollen zin van het woord hield hij
zich verzekerd, dat Z.Ed.Achtb. zulks
geen oogenblik zou hebben geduld en,
om geen krachtiger woord te gebrui
ken, het een onbeschaamde poging zou
noemen, om de wettelijke verantwoor
delijkheid van zich af te schuiven.
(Wordt vervolgd).
Tusschen de intergeallieerde commissie
in het Ruhrgebied en de Duitsche gedele
geerden moet een overeenkomst zijn tot
stand gekomen en tot hervatting van
den arbeid zijn besloten.
Van andere zijde wondt gemeld dat het
ontslaan van arbeiders in het Ruhrgebied
aanhoudt, de werkeloozeNhelletjea voort
duren.
BUITENLAND8CH NIEUWS.
ITALIË.
Mussolini wil den Volkenbond hervormen.
De Neue Freie Presse heeft een be
richt over het onderhoud, dat Sir Eric
Drummond, de secretaris van den Vol
kenbond, heeft gehad met Mussolini.
Mussolini verklaarde in dit onderhoud
deu hij den Volkenbond grondig her
vormen wil. Er zullen daarvoor twee
uuuatfegelen noodig zijn.
Ten eerste moet aan Italië een leiden
de positie in den Volkenbond worden
toogewezen, opdat het zich even mach
tig kan loonen als Frankrijk en Enge
land. Ten tweede wil Mussolini deu
Volkenbond uit Genève verplaatst zien.
V eigens hem ts het bij herhaling geble
ken. dat Genève niet de gewenaobte
neutrale omgeving is voor den Volken
bond. Volgens de Messagero zou Italië
niet de oonige mogendheid zijn, die Ge*
hève zou willen opgeven.
Volgens de meening van Mussolini
moe* de Volkenbond van alle politieke
inmenging word^i bevrijdaangezien
hij dan alleen Vèor de wereld heit on
partijdige gerechtshof kan worden, dat
van den aanvang af de bedoeling is ge
weest.
104) -
Do feiten zei hij, vormden geen pun|
van geschil, en al wat Z.Ed.Achtb. ge
vraagd zou worden was, een andere
verklaring te geven van de correspon
dentiej, die had plaats gehad tusseben
«jn cli&it en den gedaagde, een archi
tect, betreffende de kosten voor versie
ring van een huis. Hij wilde alleen dui-
.1 u malten> dat die correspondentie
lechts één heel duidelijk feit kon be-
eekenen. Na in het kort dè geschiede-
met het huis te Robin Hill te heb-
nen weergegeven, hetwelk hij als een
w i “«wenuuis beschreef, en na de
«nmi -e onkosten te hebben opge-
wmd, glng hjj ï00rt aU yolgt
..Mijn clta.it, de heer Soames Forsyte
een gentleman, een man van bezit,
tam.A‘aa,8te zou zi‘n om een rechtens
•^en hem ingebrachten etaeh te be
ta lnaar is door “1“ architect
ïïwl. di‘ huia waaraan h‘i-
ï.Aab,b g"’hoord hee,t. reeds
"tateveer twaalf duizend pond ^esteed
De herdenking van den wapenstilstand
m in Londen op indrukwekkende
wijze gevierd. Duizenden lieden, die
lamilieleden in den oorlog
den verloren, verzamelden zich by
Cenotaaf, die
door bloemen, en kransen. Reeds heel vroeg
in den morgen hadden aan beide zyden van
de breede straat duizenden postgevat, en
tegen half elf verschenen de vereenigde
militaire kapellen van de garderegünenten,
die tegen 11 uur gewjjde muziek speelden.
De koninklijke familie woonde vooraf in
Wesminster Abbey een specialen dienst
by en begaf zich daarna, vergezeld van
de hooge geestelijken der Engeische kerk,
naar het gedenkteeken.
Kort voor elf uur kwamen de Prins Wa
les, de dominion-premiers en leden van het
Britsche kabinet, alsmede vertegenwoordi
gers van leger en vloot ook herwaarts en
legden kransen aan het voetstuk van den
Cenotaaf.
Stresemann verdedigde zich tegen de
verwijten van besluiteloosheid tegenover
Beieren. De ryksregeering moest tegenover
Beieren tot het uiterste den weg van over
leg volgen. Aan de Beiersche eischen tot
uitbreiding van de federatieve bepalingen
der ryksgrondwet ware tegemoet te ko
men, echter alleen langs grondwettigen
weg. Wil Beieren dezen weg bewandelen,
dan zal de Ryksregeering steeds tot over
leg bereid zyn.
had
den
gisteren reed» omgeven was
xiet ontwerp wt opricnting van een rtyn-
iandsche bank moei reeds uoor den Land
dag goeugeaeurd zyn. De deelneming vau
3U 7o r'iauscn kapitaal u> te Lublenz uit
gewerkt tusschen iirard, bohweisaguth uu
Giscard en al ge vaardigden vau bankiers in
het Kynland. W aldra zullen nieuwe be
sprekingen te Coblenz plaats vinden, ten
einde definitief de basis van de oprichting
der nieuwe bank en de modaliteiten met
betrekking tot de uitgifte van een nieuw
betaalmiddel vast te stellen.
De bank zal worden opgericht met een
aandelenkapitaal van iüO millioen goud-
mark en Duitsche deelneming van 55 7o, de
Fransch-Belgisohe, zooals gemeld zal 35 lA>
bedragen en bovendien nog de deelneming
van een Engelsch consortium van 15
Als vermoedelyk president van de bank
wordt Gemeihrat Louis Hagen, te Keulen,
genoemd, terwijl een hranschinan zeer
waarschynlyk als vice-president zal op
treden.
De terugkeer van den ex-Kroonprins. De rust in l»iunchen nog niet weer
gekeerd. De toestand in het Ruhrgebied. lypogratensiaKing in Der-
Ijjn. De oprichting van een circulaneoana in het Rijnland. 11 No
vember in Londen en Brussel herdacht. Een verzoek aan den Koning van
Griekenland.
looztn en twee millioen arbeioers, die ge-
ueeiteiyk werX UtuMjen. Dit alles is het re
sultaat van de opnenuig van het lyueiyx
verzet.. Wordt de arbeid met snel hervat,
dan dreigt in het Ruhrgebied honger
n chaos, zooals nog geen volk heelt
kend. De kanselier verklaarde, dat
neer het nieuwe waardevaste geld moest
worden gebruikt tot ondersteuning van de
werkloozen in het Roergebied, het precies
hetzelfde proces van waardevermindering
zou doormaken als de papiermark, zoodat
elke regeling der financiën dan onmogelyk
zou worden.
Dr. Stresemann verklaarde de vertra
ging in de uitgifte van het nieuwe geld
door het steeds uitbljjven van de arbeids-
hervatting in het Roergebied en door het
ontbreken tot nu toe van een goudrekemng
in de rykshuishouding. Komt het thans
echter tot een hongerchaos, dan moge de
vlok rusten op hen, die het werkwillige
volk niet tot arbeid lieten komen.
Hjj wees er voorts op dat de onderïian-
delingen met Frankrijk en België nog niet
tot een resultaat hebben geleid, en dat de
Ryksregeering den eisch van de Rynland-
commissie die te kennen gaf dat alles
moet worden uitgevoerd zooals de Rynland
commissie dat wilde, heeft afgewezen.
„Ik heb geantwoord", verklaarde Stre
semann, „dat ik mjj als rjjkskanselier njet
het uur laat voorschrijven waarop ik moet
beslissen. De onderhandelingen zyn daarop
normaal voortgegaan.
j De rykskanselier besprak voorts den te
rugkeer van den ex-kroonprins en hjj ver
klaarde daarby dat hy de verantwoorde
lijkheid van den terugkeer geheel op zich
neemt. De republiek, zoo zei hy, moet
zoo sterk staan, dat zy de aanwezigheid
van vorsten verdragen kan.
De Kanselier besprak voorts nog de
Beiersche kwestie en becritiseeixie de hou
ding van von Kahr. Indien, zoo zeide hy,
von Kahr de onwettige organisaties niet
zoo machtig had laten worden, zou het niet
tot een Putsch zyn gekomen. De gebeur
tenissen van Beieren laten ten duidelijkste
zien dat het groote bezwaar van het Duit
sche volk zyn oneehigheid is. Het is ver
bijsterend dat een man als Ludendorff, die
zich als veldheer in de geschiedenis een
naam heeft gemaakt, zich misbruiken en
verleiden liet om oorlog tegen het Duit
sche rjjk te voeren. Het gevolg is, dat de
bevolking van Beieren niet weet waar het
aan toe is en de rijksweer in de zwaarste
plichtsconflicten raakte. Een van vernie
ling bezielde geest als Hitler kan onmo
gelijk voor dictator geschikt zjjn.
de beurt kwam om zich tot den rechter
te wenden, verdubbelde James zijn aan
dacht, en wierp telkens een onderzoe
kenden blik in de rechtzaal om te zien,
of Bosiijney niet ergens verborgen was.
De jonge Chankery begon zenuwach
tig hij was door afwezigheid van Bo-
sinney in een moeilijk parket. Hij deed
daarom zijn best, met deze afwezigheid
zijn voordeel te doen.
Hij kon slechts vreezen zei hij
dat zijn cliënt een ongeluk was overko
men. Hij had hem vast en zeker hier
verwacht, om getuigenis af te leggen,
zij hadden dien morgen boodschappen
gezonden naar den heer Bosinney, naar
zijn kantoor en naar zijn kamers (hij
wist wel, dat deze een en dezelfde wa
ren, maar vond het beter, dit niet te
zeggen), maar men kon hem niet op
sporen, en 0it beschouwde hij als een
onheilspellend teeken, vooral daar hij
wist dat de heer Bosinney verlangend
was om zijn verklaring af te leggen.
Hij had echter niet in opdracht om ver
daging te verzoeken, en bij gebreke
van een dergelijke instructie, achtte hij
het zijn plicht veFder te gaan. Zijn plei
dooi, waarop hij ten volle vertrouwde,
en dat zijn cliënt, als hij ongelukkiger
wijze door een of ander toeval niet ver
hinderd was hier aanwezig te zijn door
zijn getuigenis kracht bijgezet zou heb
ben, berustte vooral hierop, dat zulk
een uitdrukking als „de vrije hand”
niet kon beperkt en krachteloos ge
maakt worden door een woordenvloed,
die er aan werd toegevoegd. Hij ging
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, r
per kwartaal ƒ2.90, per wede 22 cent, overal waara
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
by onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyn dagelyks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int 82;
Redactie Tel. 545.
vrije hand” gebruikt
„Neen 1”
„Kom nu, hoe heb ik het nu
„Hij bezigde de uitdrukking „do vrije
hand” in de termen van deze briefwis
seling.”
„Zou hij het Hof willen zeggen, dat
dit Engelsch was
„Ja.”
„Wat beweerde hij dan er mee te
bedoelen
„Precies wat er staat.”
„Wilde hij ontkennen, dat het
contradictio in terminus was
„Jal”
„Was hij
„Neen 1”
„Was hij een wel-opgevoed mensch?’
„En toch bleef hij bij deze verkla
ring
„Ja 1”
Onder deze en andere kruisvragen,
die telkens weer om „het aardige punt’
draaiden, zat James, de oogen op zijn
zoor, gevestigd, met spanning te luiste
ren. Hij was trotsch op hem. Hij moest
zich bekennen, dat hijzelf in dergelijke
omstandigheden geneigd zou geweest
zijn meer woorden te gebruiken bij de
beantwoording maar hij gevoelde in-
jdinktmatig, dat deze spaarzaamheid
met woorden het juiste wasr-lToch slaak
te hij een zucht van verlichting toen
Soames, langzaam en zonder dat er iets
in de uitdrukking van zijn gezicht ver
anderd was, de getuigenbank verliet.
Toen de advocaat van Bosinney aan
In Berljjn is het opnieuw tot een typo
grafenstaking gekomen. Door het perso
neel werd geëischt een loon van 35 goud-
mark voor de week van 3 tot 9 November
en een navordering van 10 goudmarkt voor
de .voorafgaande week. Daar by de onder-
handelingen met de betreffende organisa
ties het loon reeds op 3^4 billioen papier
mark was vastgesteld, hebben de werk
gevers Zaterdag in alle boek- en cou-
rantendrukkeryen te Berlyn het bedryf
stilgelegd. Ook het drukken van bankbil
jetten is gestaakt. Slechts een klein aan
tal bieden is verschenen, erger is dat de
bankbiljettendnik stilstaat De Regeering
besloot dan ook met de krachtigste midde
len tegen deze staking op te treden, en
Minister von Sekt heeft reeds een verorde
ning doen uitvaardigen waarbij de staking
in die drukkerijen waar bankbiljetten wor
den vervaardigd, ten strengste verboden
is. Ontslag en bedreiging met gevangenis
straf bedreigt hen die hedenmorgen om
7 uur den arbeid niet hebben hervat
Uit Rynland komen berichten van de
oprichting van een circul&tie-bank met
deelneming van vreemd kapitaal.
De Ryksregeering is ten zeerste verbaasd
dat de Regeering te München de vrylating
van Ludendorff op eerewoord heeft toege
staan, omtrent dit besluit met de Ryks
regeering geen ruggespraak gehouden.
In München is de rust nog geenszins
weergekeerd. Noch van den toestand in
Beieren tot het Rjjk noch van de ontwikke
ling van de crisis in de Ryksregeering kan
men zich een duideljjk beeld vormen. Er
bljjft een ondoordringbare nevel hangen
rondom de persoon van Von Kahr. Naar
bljjkt uit berichten uit München is aldaar
een sterke stroom ing, die de onderdruk
king van Hitler’s putsch beschouwt als
verraad van Von Kahr aan de zaak van het
nationalisme. En ook van andere zjjde
wondt Von Kahr een zelfde verwjjt ge
daan.
GOIDSCHE COURANT.
Rykskanselier Stresemann heeft giste
ren te Halle op het landelyk congres van
de Duitsche Volkaparty een politieke re
devoering gehouden, waarin hy alle actu
ate kwesties heeft besproken.
Stresemann die vergezeld was van den
Zaterdag benoemden minister van Binnen-
landsche Zaken Jarres, den oud-hurge-
meester van Duisburg, werd by aankomst
aan het station ontvangen door een com
munistische demonstratie, met gejoel en
jefluit, maar werd voor het vergaderings-
jebouw duor een groote menigte storm
achtig toegejuicht. Ook zyn redeVoenng
vond van het begin tot het einde groote
belangstelling.
Stresemann verklaarde niet gekomen te
zjjn als rykskanselier, doch om zjjn party-
genooten opheldering te geven van den
grootsten nood naar binnen en naar bui
ten.
Wie van buitenaf thans het Duitsche
volk beschouwt, krjjgt den indruk van een
m de hoogste mate koortsachtigen toe
stand. De kanselier ziet den verwekker
vau deze koorts in den buitenlandschen
poitleken diuk, welke meening hjj ook
tegen den Franschen gezant heeft
uitgesproken, toen deze hem bezocht in
zake de mogeljjkheid van een rechtsche dic
tatuur. De rjjkskanselier heeft den gezant
verklaard, dat Poincaré in staat is zjjn
politiek Duitschland het leven moj"'l;;b’
maakt en daardoor het radicalisme
grond onder de voeten wegneemt,
het thans mogeljjk het Duitsche
brood en arbeid te verschaffen, dan
hst bolsjewisme hebben afgedaan,
dreigt echter een economische en
ineenstorting, die de massa der bevolking
speciaal de jeugd, naar de uiterste partjj-
en drjjft. Wanneer het gezag der rjjksre-
geering in het binnenland vertroebelt, kan
het zich tegenover het buitenland niet
handhaven.
De rjjkskanselier besprak daarna uit
voerig de kwestie van het Rjjnland. „Wan
neer het Rjjnlandsche volk zjjn kracht vrjj
kan gebruiken”, zoo zei hjj, zou het mët
het separatistische geboefte in 24 uur af
rekenen.”
Hjj deelde mede, dat hjj op zyn reis van
Berljjn naar Halle met den minister van
Bmnenlandsche Zaken, die als oud-burge-
meester van Duisburg het Rjjnland bjj zon
der goed kent, de kwestie uitvoerig had
besproken en dat zjj beiden tot het resul
taat waren gekomen, dat een ramp aan
staande is.
De mjjnen in het Ruhrgebied liggen nog
stil en dat beteekent twee millioen werk-
htefl, een som die aanmerkelijk hoo-
gei Is dan oorspronkelijk was aangeno
men, zoo behandeld, dat hij alleen
uit een principieel oogpunt en hier
kan ik niet genoeg nadruk op leggen
alleen uit principe en in het belang
van andere menschen, genoodzaakt was
deze aanklacht in te dienen. Het punt,
hetwelk de architect tot zijn verdedi
ging aanvoert, is en ik zal u dit noe
men - niet waard, dat men er
oogenblik ernstig over denkt.”
Hij las toen de correspondentie voor.
Zijn cliënt, een man van erkende po
sitie, was bereid onder eede te verkla-
run, dat hij nimmer zijn toestemming
gegeven had, nog geld te besteden bo
ven de twaalf duizend en vijftig pond,
daaraan zelfs nooit had gedacht, en dat
hij dit duidelijk had bepaald, en om nu
geen kostbaren tijd voor het Hof te
doen verloren gaan, zou hij den heer
Forsyte onmiddellijk oproepen.
Soames verscheen nu in de getuigen
bank. Zijn heele verschijning drukte
zelfbeheersching en bezadigdheid uit
zijn trotsch en strak, bleek, gladge
schoren gezicht, met een kleinen rim
pel tusscheo de oogen en saamgekne-
pen lippen, zijn eenvoudige, deftige
kleeding, de eene hand keurig gehand-
schoend, de andere bloot. Hij beant
woordde de vragen, die hem gesteld
werden, met zachte, doch duidelijke
stem. Zijn getuigenis onder het kruis
verhoor muntte uit door weinig woor
den.
„Heeft u niet de uitdrukking „de