Geldersche Rookworst. Rijwielhandel Gouwe 188 25a Pakhuis Loofdakstraat 25a. Steinweg Piano's N.V.B. 1 Klasse en Nederl.-Zwitserland Kennis der Electriciteit S. S. VAN DANTZIG Sint Nicolaas-Geschenken. De Electriciteit in de Praktijk Adverteert in dit Blad De Uitslagen van de Wedstrijden worden Zondag 25 November aan ons Bureaus Markt 31 van af half vijf bekend gemaakt LAATSft BERICHTEN. Beurs van Amsterdam. ïiijiËn Gsrrit Jacob van Deu'ekom Vleeschhouwerij en Spekslagerij A. VELDKAMP Prima kwaliteit GELDERSCHE ROOKWORST. J. T. KERPEK Zn., Karnemelksloot 122, tionda. ■V* Neemt proef met mijn heerlijke 335J P. O VERDIJ IN. Mlbmi} m Speksligerij NIEUWE NAVEN 234 Gouda. VEEKOEKEN Zuivere murwe LIJNKOEKEN ZUIVER LIJNMEEL merk „STER" "T Pracht wollen Deken 170 x 210 Blauwe Jekkers f 5.50 best laken ROTTERDAM. HAAST U! Zegt het voort! Ewn nuttig geschenk. )Petrus in den kerker, getroost door een engel de andere de Madonna. BINNENLAND. Geen visum meer voor Zweden. Het ministerie van Buiteniandache Zaken aeeit mede, dat van 1 December as. ai Nederlanders naar Zweden kuii- ueu reuen, alleen in het bezit Van een geldig paspoort een Zweedsch visum is met ingang van dien datum niet meer vareischt. hetzelfde ia omgekeerd van toepassing op naar Nederland «reizende Zweedsclie onderdanen. Opening van de poetchèqne- en girodienst voor I Januari. Naar liet Vad. verneemt, begint het met de reorganisatie van den postchè- que- en girodienst goed op te schieten. De leiders der Reorganisatie hebben reeds een datum voor de heropening vau den dienst in| de gedachte, maar ze houden dien nog geheim met het oog op altijd mogelijke onaangename veirassingen en om de absolute zeker heid te hebben, dijt de heropening een ongestoorde» loop van zaken waarborgt. Het blad heeft den, indruk gekregen dat deze datum in elk geval voor het einde des jaars gelegen is. Het Koude Kruis in Duitschiand. Het hootdbestuur van het Nederlaud- schc lioode Kruis is voornemens zoo spoedig mogelijk treinen met levens middelen en goederen naar Duitscli- iund te zenden. Voor dit doel heeft heb Nederland- sche Koodo Kruis |eeu| afzonderlijke ccn missie benoemd, met den heer D. T. Kuijs, directeur van den Rotterdam- schen Lioyd te Rotterdam, gedelegeer de vau het hoofdbestuur, als voorzitter en den heer S. J. Chabot als secreta ris Hei secretariaat is gevestigd in het gebouw van het Roode Kruis, Rrinses- segraciit 27, deu Haag. De eerste trein, welke naar Berlijn gedirigeerd zal worden zal zoo spoedig mogelijk worden afgezonden en mits dien vraagt genoemd hoofdbestuur bij |dcze aan alle comité's, vereenigingen enz. welke goederen in natura inzame len en naar Duitschland willen verzen den, zich met bovengenoemde commis sie in verbinding te stellen. Desge- uenscht kunnen reeds dadelijk goede- ireu naar de loods Sumatra van den Rot- jlerdamschen Lloyd, Lloydkade Rotter dam, worden verzonden. Voor grootere zendingen, welke een of meer wagonladingen beslaag, kan mot de commissie eerst overleg worden gepleegd. Hel is voorioopig nog niet mogelijk z.g. „Liebesgabenpakketten" met deze treinen te vervoeren. Geldzendingen worden op de gewo ne wijze bij het hoofdbestuur van het Neoeriandsche Roode Kruis, Prinsesse- gracht 27, den Haag, ingewacht. Uit het Schildersbedrijf. Wijzigingen in het collectief contract. De patroonsbonden in het schilders- bedrijl, welke reeds eerder aan de schiiüersgezellenorganisaties hadden meegedeeld, het bestaande collectief contract voor 1924 niet ongewijzigd te wijlen verlengen, hebben nu de door hen noodig geachte wijzigingen inge diend. Voor de 5 loonklassen van de meerderjarige aroeiders wordt 'n loons verlaging voorgesteld van onderschei denlijk 12, 12, 9, 9 en 7 cent, waardoor het nieuwe uurloon zou worden voor de le klasse-plaatsen 68 ct., 2e klasse 58 ct., 8e kl. 54 ct., 4e kl. 48 ct. en 5e kl. 44 ct. De voorgestelde loonsverla ging bedraagt 14 ft 17 pet. Verder wenschen de patroons o.m. schrapping van de bepaling van het verplichte lidmaatschap, een arbeids jaar van 25000 uur, (gedurende 6 zo mermaanden een normale arbeidsweek vau 50 uur en wintermaanden 46 u.) en geen loonbetaling op christelijke feestdagen. GEMENGDE BERICHTEN. O* stand» NEDERLAND-ZWITSERLAND «orden wanat den aanvang I uur tot Hat sinda aan aas bureau gapubliaaard. Moordaanslag te Delft. In de Turfstraat in Delft, een volk rijke buurt, heeft zich een bloedig dra ai i afgespeeld. H. T., een jonge man mot een niet al te gunstig verleden, liacj zich aldaar verdekt opgesteld met het doel zich te wreken op het meisje, niet wie hij vroeger omgang had gehad. Uit meisje, de 20-jarige Cath. de B., kwam omstreeks 10 uur in gezelschap van een anderen jongen op straat. Plotseling sprong T. uit zijn hinderlaag op. Hij ging eerst den jongeman, den 24-jarigen L. de K., met een mes te lijf en bracht hem een steekwonde in den rug toe. T. richtte daarna het wapen op zijn vroegere minnares, die ernstige snijwonden over het gelaait en een die pe steekwonde in den rug kreeg. De dader wist te ontkomen, doordat hij zijn hond op de burgers, die kwa men toesnellen, aanhitste. Ziek geworden door het eten van kaas. Te Arnhem komen, zoo zegt de N. R. Ct verschillende ziektegevallen voor, wilke door medici worden geacht te zijn een gevolg van het eten van kaas, bereid van melk van aan mond- en klauwzeer lijdend vee. Voor zoover men heeft kunnen nagaan, deden de ziekteverschijnselen zich slechts voor na het gebruik van kaas, die bij den- /.elfden winkelier gekocht was. De keu ringsdienst stelt een onderzoek in. De verschijnselen van de ziekte komen bij alle patiënten overeen. Vooral hevige biakingen doen fich voor. Men meent hier te doen te hebben mtt een scheikundig verschijnsel van het vocht dat zich in blaasjes op de uiers van de dieren bevindt die aan mond- en klaufrveer lijden, en dat djri vocht in de melk is gekomen. Ook in andere plaatsen zijn soortgelijke ziek tegevallen reeds geconstateerd. Verle- don jaar heeft men naar aanleiding daarvan in het Centraal Lobatorium te Utrecht reeds een uitvoerig onderzoek ingesteld, doch een afdoend, resultaat werd niet verkregen. STADSNIEUWS. GOUDA, 23 November 1923. Nieuwe kegelbanen in de Soc. de Réunie. Naar wij vernemen zal de vroegere kolf baan van de Sociëteit de Réunie worden veranderd in een kogelhuls. Het plan be staat daarin een tweetal teakhouten banen met rutschbaan te doen leggen, alles vol gens voorschrift van den Ned. Kegelbond. Voor kegelliefhebbers zal dan straks gele genheid bestaan die tak van sport goed te kunnen beoefenen. Nederlandsche Kinderhand. Vanaf heden z(jn in de.boekwinkels hier ter stede de nieuwe boekenlijstjes ter in zage, uitgegeven door den Nederlanscheo Kinderbond. Ouders en kindervrienden zul len deze zeer welkom zyn in dezen tijd, daar hierop uitsluitend goede boeken vermeld staan voor de jeugd. Tegelijk willen wij er nog eens op wijzen dat er hier in Gouda ook een afdeeling bestaat van den Nederl. Kinderbond, die nog veel te weinig bekend is, getuige haar klein aantal leden. Het doel van deze vereeniging is cm bij de kinderen rechtvaardigheid en medegevoel aan te kweeken voor al wat leeft en ruw heid en baldadigheid tegen te gaan. Zij tracht haar doel te bereiken door: het hou den van bijeenkomsten op geregelde tijden met clubjes van kinderen van alle ge zindten en door het verspreiden van goede lecteirur. Eens in den winter is er een feestje, waar dan een verhaal wordt verteld met lichtbeelden. Het gaat bij den Kindeibond om de geestelijke dingen en het mooie ervan is, dat die gebracht worden aan allen van welk» goedsdienst of richting ook. Maar de geestelijke dingen moeten gesteund worden door de materieele en wie dus iets voelt voor dit «traven, geve zich op als lid aan een der onderstaande bestuursleden: Mevrouiw de Vooys, Presidente, Mevrouw v. d. pol, Bleekerssingel, Secretaresse, Me vrouw Speyer, Krugerlaan, Penningme es te- Vergadering van den Bond van Kaas producenten in de Zaal Concordia. (Vervolg). De heer v. Wijnen wees voorts op de be zuiniging op elk gebied door de Regeerimg in te voeren, waaronder ook de posten voor de opvoeding der technische hulp die de landbouw kan hebben van de wetenschap, en hoe men al die kosten op den landbouw wil afwentelen. Het hoofdbestuur van den Rond keurt dit systeem al omdat het geen werkelijke bezuiniging is. Ten opzichte van de knoeierijen moest men den producent zelf het initiatief laten nemen ter bestrijding, hetgeen heel goed mogelijk is, gezien het feit dat het parti culier initiatief ook zelf paal en perk wist te stellen aan de boterknoeierfjen. Wat het particulier initiatief vermag is wel gebleken uit de oprichting der controle stations en al zouden morgen de grenzen werden opengezet, dan zou het kaas-con- trole-etation blijven bestaan omdat het in het belang der leden zelf is. Immers de jbuitenlamlsche afnemers kennen de mer ken, en vragen bij de bestellingen een be paald vetgehalte. Die stations hebben de nuttigheid der kaa«wet belangrijk doen da len. Ook heeft de producent een groote steun in de coöperaties, welke worden op gericht als er misstanden heerschen. Door die instellingen wondt de handel gezui verd. Het hoofdbestuur, zoo zeide spr., heeft besloten bij de besprekingen welke met den Directeur-Generaal van Landbouw gehou den zullen worden, zich als tegenstander van de kaaswet te verklaren. Breedvoerig weixi over dit punt gedis cussieerd. Het overgroote deel der afdeelingen ver klaarde zich tegen de wet, van de niet ter vergadering aanwezige afdeelingen zal een spoedige uitspraak wonden verzócht. Individueel verklaarden zich slechts zes aanwezigen vóór de Kaaswet. Vervolgens kwam aan de orde: de inter nationale verhandelingen in zake volvette kaas. De Voorzitter zeide dat bij het congres te Washington een definitie is gegeven van volvette kaas, waarmede het hoofdbe stuur zich niet kan vereenigen nJ. 45 in de droge stof; ons beziwaar, zegt spr., is het wegvallen van den eisch dat die kaas moet zijn uit volle melk. Want nu nou de ZwiUtereche kaas, welke afgeroomd wondt, ook voor volvet doorgaan en het volvet merk dragen. Zeker is het dat daar door in Nederland ook moeilijkheden zou den ontstaan. In Friesland waar in tegen stelling met Zuid-Holland en Utrecht g«®n bed rij f scontrole kan wonden toegepast om dat daar steeds afgeroomde melk in de fabrieken agnwezig is, is bepaald een ga rantie van 48 Nog wees spr. op de moei lijkheid om voor de verschillende streken van het land verschillend vetgehalte te be palen omdat de producenten 48 niet kunnen garandeeren. Wfl garandeeren 46 hoewel het resultaat gemid deld 48 ft 49 is, doch door wisselvallig heden komt men boven en beneden het ge halte. Ook over dit punt ontspon zich een lang durige gedachte nwisseliag. Met algemeene stemmen besloot de ver gadering ten slotte het strakke standpunt te handhaven, dat volvette kaas slechts kan genoemd worden die kaas welke bereid ia uit volle melk. Bij punt 5, Voorioopig Verslag der inge stelde commissie en voorstel hoofdbestuur haar mandaat te verlengen, stelde de Voor zitter namens het hoofdbestuur voor de commissies te bestendigen en overigens dit punt tot een volgende vergadering aan te houden. Aldus wordt besloten. Daarna kwam aan de orde de vraag wat de Bond kan doen ter bevordering van het wetenschappelijk onderzoek naar een» be strijdingsmiddel tegen mond- en klauw zeer. De Voorzitter wees er op dat er beproe vingen aanhangig zijn tegen die schadelij ke ziekte, wel is er eenig resultaat verkre gen met het middel van Dr. Hoogiandt, maar de toepassing is zeer omslachtig. De onderzoekingen van Prof. Pfeiiler acht apr. een stap in de goede richting. De proefnemingen konden hier niet door gaan zonder toestemming der regeering. De commissie door de regeering samenge steld is bijeen geweest zonder een beslis sing te nemen, en dat had zij, volgens spr., direct moeten doen, het trainee ren was on verantwoordelijk nu er tonghlaar heerscht en de veehouders bet vee voor de proeven met de entstof beschikbaar stelden. De Bond heeft alles gedaan om te trachten de proefnemingen te laten doorgaan. Ten slotte is de goedkeuring der Regeering af- Spr. stelde in het licht het groote belang dat de veehouders hebben bij het doorzet ten der proefnemingen en zoo noodig te zorgen voor financieelen steun, er zou een fonds beschikbaar gesteld kunnen worden, onder de noodige waarborgen om het be strijdingsmiddel van Prof. Pfeiiler te steu nen. Spr .gaf in overweging een en ander in de afdeelingen te bespreken. De verga dering bleek zich volkomen met de ziens wijze van den Voorzitter te kunnen ver eenigen. Zelfs werd het denkbeeld door den heer v. d. Heuvel geopperd het octrooirecht van Prof. Pfeiiler te koopen. Bij de rondvraag vroeg de heer Verstoep van Krimpen a. d. IJasel hoever de actie gevorderd was ter verkrijging eener betere oeververbinding met Krimpen a. d. lJssel en Ouderkerk a. d. IJssel De Voorzitter antwoordde dat vergaderd is onder voorzitterschap van den burge meester van Krimpen a. d. IJasel, doch de medewerking vqg Ouderkerk a. d. IJssel ontbrak, er zijn plannen en kostenbereke ningen gemaakt, maar sedert maanden heeft spr. niet» meer van de zaak gehoord. De heer de Groot zeide dat de burge meester van Ouderkerk a. d. IJssel per soonlijk tegen overbrugging is. De Voorzitter gaf den heer Verstoep in overweging bij dien burgemeester een audiëntie aan te vragen. Daarna werd de vergadering gesloten. De ware vrijzinnigheid. Voor de Vereeniging van Vryz. Hei-vorm den sprak gisterenavond in de Réunie de heer Dr. van den Berg van Eysinga over de Ware Vrijzinnigheid. Nuda' de bijeenkomst was geopend door den heer Van Krimpen, begon de spreker zijn voordracht met een herinnering aan het nog onlangs gevierde feest van de kerkher vorming, waarbij we ons min of meer recht - streeksch afstammelingen gevoelden van de mannen, die met Rome braken. Toch staan we hen niet in alle opzichten zoo nabij. Lu ther en Calvijn en Zwingli en Melanchton, ze zouden als we met hen persoonlijk konden spreken van gansch andere levens- en we reldbeschouwing blijken te zijn. Wë zouden ons daardoor ver van hen verwijderd gevoe len. Wij beseffen wel het nieuwe door hen uitgedragen beginsel betreffende de autono mie in zake den godsdienst. Zij hebben ge broken met het onredelijke, uitwendige ge zag van hun dagen. De breuk was niet aan stonds volkomen, de hervorming was wel dadelijk volmaakt 't Begin der hervorming was de ware hervorming nog niet in den zin van rijpe vrucht. V<oor het plukken van de rijpe vruchten der hervorming moeten we zijn in onze dagen, nu het beginsel der gees telijke zelfstandigheid heeft doorgewerkt. Wij eeren in de hervormers het beginsel der vrijzinnigheid eh houden ons voor de geeste lijke zonen der hervormingsbeweging als we ernst maken van de vrijzinnigheid, zeiven onzen weg te bepalen en niet te bukken voor onredelijk gezag. Waar spreker iets wensch- te te zeggen over ware vrijzinnigheid, merkte hij op, dat daar nog is een andere! Er is nog een andere vrijzinnigheid, name lijk die waarvan de Genestet zong in zijn ge dichtje: „Jan Nop is zeer vrijzinnig, zeer; h(j houdt niet van de vromen." Dat is een vrijzinnigheid van de allerslechtste soort, gelijkluidend aan oppervlakkigheid, van hen die losgemaakt van de banden der kerk en der overlevering eigen begeerte en lust wil len uitleven. Deze vryainnigheid verdient geen ernstige overweging. Een andere vrij zinnigheid wel te bespreken, is die van nuchtere verstandelijkheid, verstandige vrij zinnigheid. Verstand is noodig. Zonder ver stand komt men tot de ware vrijzinnigheid niet. Verstand, dat is het vermogen, die functie in den menschelijken geest, die al les tot staan brengt. In de levende werke lijkheid hangt alles samen. Wie die werke lijkheid wil leeren kennen, moet haar in dee- len verdeelen. Het verstand moet althans doen of die levende werkelijkheid in deelen te scheiden was, waar toch het geheel niet door den menschelijken geest te overzien is. Ongeveer zooals we een bloean ontleden om tot de kennis te komen. Het is bij de ont leding te doen om het geheim, het raadsel van het leren naderbij te kenen. Het ver- stand zal om de wereld te verstaan deze uit een moeten leggen in verschillende deelen ter onderzoek om door de kennis uit 't vele te komen tot de kennis van het geheel. Ver stand is noodig voor den mensch, omdat het is de sleutel tot het rechte verstand van de werkelijkheid. Zoolang het verstand niet werkt en de mensch ten prooi aan ondoor dacht en onbewust gevoelsleven. Zeker heeft in de tijden voor de kerkhervorming het verstand wel gesproken, maar in dienst van bepaalde geopenbaarde waarheid. Voor op stonden de leerstukken, waaraan niet ge tornd mocht worden, 't Verstand stond ten dienste van het geloof, dat nog gebukt ging onder den dwang der traditie. Dit verstand ia langzamerhand gerijpt, en tengevolge daarvan is 't zoover gekomen, dat 't zich gekeerd heeft tegen de leerstuk ken der kerk. De geest van den mensch kon niet meer blijft staan bij 't overgeleverde. Het schiftende verstand, dat niet meer boog voor het kerkgezag, maakte dit tot onder werp van zijn onderzoek: de kerkleer werd gewogen en veelal te licht bevonden. De kerkhervorming, lang voorbereid, was ook in zekeren zin een zich keeren van het ver stand tegen dé kerk zelve. Waar het gere formeerd protestantisme toch meer en meer behoefte kreeg aan gezag (niet dat van den Paus), maar het gezag van den Bijbel, daar deed zich in het geref. protestantisme lang zamerhand hetzelfde verschijnsel voor, die zich ten aanzien van de R. K. leerstukken openbaren en het verstand zal zir'. niet blij ven vergenoegen met bybelverkl. ag, maar er zich tegen keeren en den I „bel leggen op de weegschaal van het verstand. Dat ge beurde in de 18e eeuw. Vooraf ging een verfijnd en verdiept onderzoek der natuur (Copernicus, Galileï e. a.). Galileï kwam met de bewering: de aarde draait en deze bewe ring is in de Roomsche kerk zoo .iets bij zonders geweest, dat het een paar eeuwen duren moest voordat dat draaien van de aarde werd toegegeven (1820). De groote hervorming heeft tegenover deze dingen niet ruimer gestaan. Na een korte vergelijking te hebben gemaakt tusBchen Luther en Me lanchton, vrienden van elkaar (voor een vergelijking tusshen die twee zal men ook het werk van Mevr. Bosboom Toussaint: het huis Lauernesse) wees de spreker er op, dat Melanchton gezegd heeft met betrekking tot de beweende draaiing der aarde: 't wordt tijd, dat de overheid streng ingrijpt tegen over dergelijke nieuwigheden. De opmerking dat het heele christendom naar de maan was als de aarde draait, was juist althans voor het Christendom der middeleeuwen: het christendom dat leerde hemel boven, hel be neden, God die zijn Zoon naar beneden zendt, die later nederdaalt ter helle. In alle leer stukken der keik werd verondersteld een plaatselijk boven, dat met het draaien deir aarde niet klopte. We zien in dat deze leer stukken der kerk niet zijn van dezen tijd en dat de Bijbel voor 't verstand van den mensch blijkt een bode, dat niet is opgewassen tegen de geoefende critiek. ALs een feit noemde de spreker het, dat van den ge/heelen Bijbel geen letter geschreven is door iemand, die wist, dat de aarde draait. Dit feit is al ge noeg om te beseffen, dat de Bijbel niet de wegwijzer is op alle gebied, niet is de Gods openbaring bij uitnemendheid. Er is nog een andere vrijzinnigheid aan de verstandelijke, welke* laatste iets goeds en iets slechts heeft. Als de vrijzinnigheid alleen in 't verstande lijke opgaat, alleen bijvoorbeeld critiek uit oefent (tegenstrijdige teksten enz.), volgens welke critiek b.v. alles in den Bijbel niet gebeurd is, dan is men daarmee aan de ware vrijzinnigheid nog niet toe. De verstandelijk heid alleen als zoodanig is louter negatief. Het is gemakkelijk critiek uit te oefenen, doch een anders standpunt te begrijpen is hooger. In een teekening van een kind moe ten we toch niet alleen de fouten zien, maar ook het pogen om iets te bereiken. De ver standelijkheid der 18e eeuw, de Au'fkiarung, is ten slotte noodig gebleken en nuttig voor de ontwikkeling van het menschelijke ge- dachtenleven, doch ze leidde niet tqt het begrip. Spreker noemde enkele voorbeelden uit den tijd der „AlïfWIrung" om te laten zien tot welke vreemde opvattingen en ver klaringen zij gebracht worden, Wor wie sommige punten in den Bijbel als iets on mogelijks, steenen des aanstoots waren. Zoo b.v. een professor, die de wonderen in den Bijbel niet mogelijk achtte en die zéide, dat het verhaal omtrent de wandeling van Jezus op de zee nooit goed begrepen was en dat het niet was op de zee, maar langs de zee, e. m. d. voorbeelden. Het verstand stelt zich tegenover de overleveringen, maar is dikwijls niet bij machte om tot de diepte van het overgeleverde door te dringen. Het kamt af, zonder evenwel te komen tot het recht begrip. Daar is ook gevoelsvrjjzinnigheid, die zegt: ik zoek het in 't gevoel. Van zulke vrijzinnigheid hebben we veel in onzen tijd. Er is zooveel weggeredeneerd van den Bij bel, dat er weinig meer van over is. Er zijn menschen, die beseffen, dat er een te kort is, dat ze 't niet alleen van de verstandelijkheid kunnen hebben. Ze sluiten zich vrijwillig af van het verstandelijk denken. Ie zeggen: voor godsdienst is al dat denken gevaarlijk. Er is een gevoelige vrijzinnigheid, die zegt ten opzichte ven den godsdienst, dat 't god delijke te hoog is, te wonderbaar voor den mensch. Wat, zoo vragen ze, hebben de ver- standsmenschen van het Oh rijend om over gehouden? Zij sluiten zich op in gevoel. Nu is gevoel een belangrijke factor. Zonder ge voel gaat het niet. Niets, in 't menschelijk leven, kan waar zijn als 't gevoel er niet in betrokken is. De sterkte van het godsdien stig bewustzijn moet blijken uit de sterkte van het gevoel, waarmee niet gezegd is, dat het uitsluitend op gevoel gebaseerd gods dienstig leven het ware godsdienstige le ven is. Er kan een weinig sterk gevoel aanwezig zijn, dat evenwel bij verschillende menschen van den meest uiteenloopeaden inhoud is. Handelen overeenkomstig warm gevoel ia prijzenswaardig, ook al wordt er gedwaald. Wanneer we willen onderscheiden tusschen godsdiensten, dan gaat het niet over gevoel, maar over den inhoud. Het gevoel is slechts het begeleidend verschijnselwe moetetn verder komen dan het gevoel alleen, dat al lerlei inhoud kan hebben, van het onzede lijke tot het veriievenste toe. Spreker zeide te willen voorstellen in plaats van verstan delijke of gevoels vrijzinnigheid een redelij ke vrijzinnigheid. Deze gaat niet uit van het gezond verstand en wil het gevoel niet bui tensluiten, maar ze omvat beide, vereenigt ze in zich. Het verstand is negatief, critisch, het gevoel komt aan onderscheiden niet toe, is verzonken in zich zelf en daarom een vol slagen vijand van het gezond verstand. Toch is gevoel noodig als tegenstelling verstand gevoel. Verstand en gevoel zijn te be schouwen als twee polen van 't zelfde wezen. Ze moeten samen gedacht en opgeheven worden in een derde: het redelijk begrip. ALs voorbeeld noemde de spreker het denk beeld der drie-eenheid. Het verstand zegt: één is geen drie. Doch, zei spreker, Augus- tinus, Thomas van Aquino, Luther en Cal vijn waren geen kwajongens en als de god delijke drie-eeniheid een leerstuk geweest is, dan moet er Iets meer in steken, dan een foutieve rekensom. We moeten dus verder komen dan het gezöndé vérstand, dat zegt dat één geen drie is, en drie niét één. Hoe is men tot de drie-eenheids-gedachte geko men, wat is de redelijke zin er van? In de drie-eenheidsgedachte wordt geleerd, dat 't goddelijke is een proces, geen onveranderlijk dood-zjjn, 't is levend, 't ontwikkele zich. De drie-eenheid: de Vader (de oorsprong), de Zoon ('t voortgebrachte). De Natuur, het voortgebrachte, is het goddelijke in den vorm der eindigheid. Het tot zichzelf komen van het goddelijke in de wereld heeft plaats in den geest, en den geestelijken mensch. De mensch is de middelaar tusschen het oneindige en het eindige. De mensch is een tweezijdigheid De in de natuur verzonk ene bereikt niet JÊn hoogere bestemming. Doch de mensch heeft een andere dan de natuurlijke zijde. God openbaart zich in de natuurlijkheid van den mensch om te komen tot geestelijkheid. In verhand met het leerstuk over de mensch- wording Gods sprak dr. van den Berg over de gelijkenissen, die eeuwig waar zijn. Wie dit laatste begrijpt, ziet in dat het gebeuren en het waar zijn elkaar niet volkomen dek- ken. De Christelijke waarheid is gelijkenis. Vele menschen willen hebben, dat 't geen in den Bijbel staat gebeurd is. MillRenen menschen zijn van gedachte, dat de Bijbel niets waard is, als datgene wat er in staat niet gebeurd is. Doch al is alles van a tot z waar, dan hebben we daaraan nog miete. De gebeurtenis moet gelijkenis worden. Wét baat het ons of christus geboren is en hij niet in ons ia geboren? Alles wat in den Bijibel is geschreven, is geschreven tot onze leering. We bezien den Bijbel als gelijkenis. We moeten verder komen dan de letter. We moeten den Bijbel zoo aanzien, dat er ruim te komt voor nieuwe, betere gezichtspun ten. Dat is het standpunt van de redelijke vrijzinnigheid, die niet zoo vrijzinnig is als de verstandelijke, die alles weggooit en die ook niet is de gevoelsvrüzinnigiheid. Als we iets groots bezitten, bezitten we iets van de goddelijke menschheid en van de men schelijke goddelijkheid. Dan behoeven we voor het verstand niet bang te zijn. De ware vrijzinnigheid kan het verstand verdragen, ja, gebruikt dit om heel wat van de over levering dat ballast is, op «ij te aetten Ware vrijzinnigheid is diepzinnigheid, geen plat- of vlakhèid, maar het besef, dat eeuwige waarheid eeuwig gebeurt en dat de belijdenisgeschriften, symbolen geheeten. moeten worden beschouwd als symbolen (zinnebeelden). Het christendom is een eeuwige waar heid, steeds in nieuwe gedaante. Hét etwwi- ge gaat eeuwig voort. Onze plicht is om de geheele menschheid tot ons te laten spre ken, omdat we, als we bijv. verder willen zijn dan de orthodoxie, ook haar üfrotld moeten kennen en bezitten op onze wijze. Veel vrijzinnigheid is er in onze dagen, die meent ver uit te gaan boven het middag eeuwBch Christendom, maar als de eeuwige waarde daaruit en de vrijzinnige beschou wing niet tot hun recht komen, is de vrij zinnigheid geen vooruitgang. Het evangelie is de gelijkenis waarin gesproken wordt over God en den mensch. Het evangelie is niet een zaak tusschen God en de menschen- ziel, maar een tusschen God en de wereld. Het middeleeuwsch Christendom legde den nadruk op de redding van een men- schenziel. Het christelijk beginsel is ruimer het spreekt van de verhouding tusschen God en de wereld. Op de grenzen dier twee staat de mensch; deze heeft deel aan 't ein dige en aan 't oneindige. Zoo is hij midde laar tusschen God en de wereld. In de mid delaar van het Nieuwe Testament wordt bij wijze van gelijkenis voorgesteld, hoe de mensch moet lijden om op te staan tot ware geestelijkheid. God en de wereld zijn in we zen één, vereenigd in den mensch. Ze zijn niet dieper te beschouwen, dan in hun één heid, den goddej ij ken mensch. Leven is verouderen, zichzelf in en door veroudering gelijk blijven. De levende God is een die zich al door verandert, om na ein digheid te komen tot zichzelf en het men schelijk denken. Zoo zal ieder mensch, die tot zijn ware zélf komt, komen tot God. Van de gelegenheid tot gedachtenwisse- ling met den spreker werd gebruik gemaakt door de heeren Van der Herat en Van Ru8" sum. Met een woord van dank, allereerst tot den spreker, sloot de heer Van Krimpen de bijeenkomst. Uitslag biljart- en kaart concours Soc. ..Ons Genoegen". De jaarlijksche onderlinge wwtetryden van de leden van de Soc. „Ons Genoegen hadden evenals andere jaren een bijzonder geanimeerd verloop en beide avonden mo gen goedgeslaagd heeten. Prijzen werden behaald als volgt: Biljarten le afd.: le prijs de heer A. »o- gendorff, 2e prijs de heer J. C. Kruyt to Stolwijk. Biljarten 2e afd.: le prijs de heer J. «e Mol Jr., 2e prijs de heer B. Kettler. Knarten: le prijs de heer van Wijnber gen, premie de heer G. C. Bruynel. Fotepel: le prfr de heer Louis Blisehop. premie de heer B. P. Sips. Schouwburg Bioscoop. Vanaf hedenavond tot en met Dinsdag avond worden in den Groot en Schouwburg eiken avond Woseoopvoorstellingan gegeven. {jet programma vermeldt oul als hoofdnum mer een parodie op Prof. Steinach's verjon gingskuur, een operettefilm met zang Man tegen man, terwijl variété-nummers de voor stellingen zullen aanvullen. Faust-gpiel. Het Münchener Marionetten-Theater on- (ier directie van Paul Braun geeft a.s. Maan dagavond een Faust-spiel vertooning. Wij verivyzen hiervoor naar hetgeen de heer Thieme Woensdagavond voor de Goud- sche H. B. S. Vereeniging heeft verteld, het welk in de G. Crt. van gisteren is weer gegeven. Agenda: 23 Nov. 8 uur. St. fanskerk. Da. G. Wisse uit Arnhem voor de noodlijdende Sak- 23 Nov- 8 uur- Raadzaal Stadhuis. Gemeen teraad. 25 Nov. 10 u. v.m. Soc. de Réunie. Spreek beurt P. J- Cleyndert, ftrts, voor het comi té vyor Arbeidersontwikkeling. 26 Nov. Soc. „Ons Genoegen". Biljartcon- cours Ter Gouyv's-Gravenhaagsche' Bil jartclub. 26 Nov. R.-K. Kerk van O. L. V. Hemelvaart aan de KleiWeg. Conferentie voor niet- Katholieken door Pater F. Hendrichs S. J. 26 Nov. 8 uur. Soc. Ons Genoegen. Alge meene Ledenvergadering. 26 Nov. 8 uur. Soc. de Réunie. le Nuts- avond. Spr. de heer M. van JLokhorst.. 27 Nov. 8% uqr. St. Janskerk. Lezing Dr. F. J. Krop, pred. te Rotterdam. 30 Nov. 8 uur. Blauwe Krui». Cursusverga dering Chr. Bestuurdersbond. Avond- en nachtdienst apothekers. De apotheek van den heer F. A. DEL, Westhaven, is deze week tot en met Vrij dag 23 November, benevens den daarop volgenden nacht, geopend na 8 uur de.- avonds (des nachts alleen echter voor re- cepten). UIT DEN OMTREK. ALPHEN a. d. RIJN. De heer J. Vlasman .alhier, vierde giste ren een veelzijdig jubileum. Hy Was giste ren 50 jaar lid van het JUK. zangkoor, 40 jaar secretaris van het R.-K. zangkoor, 25 jaar lid van het R.-K. Armbestuur en 30 jaar broedermeester van de processie naar Kievelaer. Tevens is deze ingezetene, die al gemeen geacht wordt, 20 jaar prefect van de St. Josephvereeniging, 16 jaar lid van den gemeenteraad, waarvan 12 jaar wet houder. Door Z. H. den Paus werd de jubilaris vereerd met het gouden kruis Pro Ecclesia et Pontifice. AMMERSTOL. Als werkloos staan hier ingeschreven 26 grondwerkers, 10 mandenmakers, 2 touw slagers, 1 timmerman, 1 kantoorbediende en 1 motorschipper. De IJsclub „Vooruitgang" alhier heeft haar jaarlyksche algemeene vergadering ge houden in de zaal „Van ouds het Raadhuis". Uit het verslag van den penningmeester bleek dat er een batig saldo is van ruim 329. De aftredende bestuursleden werden met algemeene stem-men herkozen. Dè heef C. Visser werd gekozen in de plaats van den heer S. Verschoor die bedankt had. Daarna had een uitloting plaats van 4 n;; 2 rentelooae en 2 rentegevemle CAPELLE s. d. IJSSEL. - C. M. de Vries-Wegerif (v.-b.) heeft haar benoemig tot raadslid niet aan- GOUDERAK. Burgerlijke Stand. ONDERTROUWD: £dr. C. ZAvambach en N. Noordegraaf. F. Oosterom en A. A. Donker. GETROUWD: T. de Waaixlt en Mar. Markus. GEBOREN: Johannes, z. v. Hendrik Poot en Neeltje v. Dyk. OVERLEDEN: Joh. J. Rupke, 60 j., echtg.. van J. D. v. Lange, -- M. v. d. Laan, 55 J., echtg. van Arie Dekker. TOONEEL. Bouwmeester Sol ness van Hendrik Ibsen. De Haghespelers, Dir. Ed. Verkade. Door het geselschap „de Haghespe- leis" werd gisteren in den Grooteo Schouwburg opgevoerd Bouwmeester Solness van Ibsen, met Albert va a Dal sum als Bouwmeester Solness en Sara Heiblom als Hilda Wangel. Reeds meldden wij dat de creatie van Albert van Dalsum ian de Solness-fi guur door talrijke bladen is genoemd als een zeer bijzondère, die de vertol king van den grooten Duitschen too- ueelspeler Bassermami, zoo niet over trof. dan toch nabij kwam. Toen wij gisteravond de opvoering van Bouwmeester Solness bijwoonden, herinnerden, wij ons een Nutsavond, eenige jaren terug, toén, naar wij mee- »en, Henri Dekking, ons in dit drama van Ibsen op meesterlijke wijze het leven en werken van den mensch Sol- ness vertolkte. Diep aangrijpend heb ben we toen gevoeld het leven van deze Ibsenfiguur, dat, schier een tan- eenschakkeling werd van macht en heerschzucht. Hoewel geëerd met het geen hij steeds als Bouwmeester Sol- ness wist te volbrengen, werd zijn in nerlijk leven verwoest door de vrees v<or vergelding, voor de straf, die hem eenmaal zou treffen. De vertolking van dit bijzonder tra gisch gebeuren heeft het gezelschap van hduard Verkade ons gisteren in al zijn soberheid gebracht. Bouwmeester Sol- ness, hoe grootsch heeft Albert vin D alsum ons de figuur van dezen wan uitgebeeld, die het hoogste wilde Reiken eq die tenslotte, toen hij •hoonde uit den doolhof van ellende te geraken uit het leven scheidde, dat le ven dat nem voet eer en uriompn pracht maar evenveel gewetenswroeging en zieiesmart. hét waarLjk schitterend spel van Van Lfiiisum deen ue liguur van Bouwmees ter botness voer ons teven, bara li e i b 1 o m de personmcatie van de 'jeugd Naminei zagen .ij haar zoo goed, haar spel sloot zich uilnemencL bij van Dalsum aan zij was pe jeugd die tot hem kwam en nem tot eeu beter mensch had Kunuen maken. in aast deze beiden stond Kie Uithuis als Kaja Tosli, het allerlieiste boek- Ueudstertje, uai zoo n groote liefde en vereering voor Soiness had. V erder droegen alle uiujeren het hunne bij om de opvoering tot een bij zondere te maken. Het was eeai mooie avond, waarvoor de regiseur en acteur Albert van Dalsum alle eer en hulde toekomt. (Draadlooze Dienst.) Het kabinet Streseitiann. BERLIJN, 2ö Not. De ochtendbladen van heden van alle lichtingen vragen zich ai' ox de rede van btresemartn zwanengezang oi een laatste reddingspoging was. In ieder geval is de algemeene meening, dat het ka binet den dag van heden nauwelyks zal over leven. Daar in geval van een motie van wantrou wen van de soc.-democraten btreseanann van zyn kant de kwestie van vertrouwen zal stellen en in verband met het feit, dat het kabinet dan een minderheid zal hebben, zal bet kabinet beden in zyn geheel ontslag Het Berl. Tagebl. acht bet lot van Strese- mann beslist door de motie van wantrouwen van de soc.-dem. De militaire controle der geallieerden. BERLIJN, 22 Nov. Het verluidt dat dc Duitsohe regeering op de nota»der geallieerden inzake de militaire contro le zal antwoorden dat zij de geeïschte controle in beginsel aanvaardt doch zal wijzen op de drastische moeilijkheden welke zich bij de tenuitvoerlegging zul len voordoen. Een plaatsvervanger voor van Kshr. MUNuHËN, 23 Nov. De vervanging van de,Beiersche staatscommissaria Von Kahd door generaal Von Epp, comman dant van de Kijksweer in Beieren, werdt binnen enkele dagen verwa'cht. Men gelooft dat deze vervanging den weg zal effenen voor overeenstemming mer Berlijn. Von Kahr heeft thans in Beieren alle aanhang verloren. Een eisch van de Amerikaanscbe scheeps eigenaren afgewezen. WASHINGTON, 22 Nov. Q«meld wordt dat de gemengde commissie voor schadevergoeding van tijdens don oor log geleden verliezen de eischen van de Amorikaansehe scheepseigenaren dat tea ugbétaling van Duitschland van de acta aide premie voor de verzekering tegen het gevaar van den duikbooten- ooiiog, heelt algewezen. Deze eischen beloopen een bedrag van ongeveer 300 millioen dollar. De Amerikaansche ver- keringsmaatschappijen hebben de te rugbetaling geeischt van ongeveer 85 millioen dollar, welk oedrag zij uitbe taalden van door Duitsche onderzeeërs tot zinken gebracht schepen. De aanhouding van de Belgische en Franache officieren. LONDEN, 23 Nov. Uit Parijs wordt gemeld dat de Duitsche regeering te Parijs en Brussel verontschuldigingen heeft doen aanbieden voor het incident met de beide geallieerde officieren le Leipzig. De vekiezingscampagne in Engeland. LONDEN, 22 Nov. Zoowel Asquith als Lord Derby hebben hedenavond in hun ver kiezingsredevoeringen gewezen op de nood zakelijkheid van den steun van Amerika bij de oplossing van het Europeesche probleem. De Commissie van Herstel. Ut Commissie vanHerstel is heden morgen to 10-15 uur begonnen met het hqoren van de vertegenwoordigers van dé Duitsche regeering inzake de beta lingscapaciteit van Duitschland. Ver wacht wordt dat deze verhooren ver scheidene zittingen zullen duren. Britsch stoomschip gestrand. HOEK VAN HOLLAND, 23 Nov. Het Britsjche s.9. Grencaldy, geladen met graan, komende van de Zwarte Zee op wtg naar Rotterdam, is voor de Nieu we Waterweg gestrand. Sleepbooten zijn ter assistentie vertrokken. Vermoe delijk zal het s.s. met hoog water vlot komen. De ex-keizer op bezoek. ZEIST, 22 Nov. Aan het diner ten huize van Mr. C. J. Baron van Tuyl van Seroos- kerken, burgemeester van Zeist werd Woensdagavond deelgenomen door den ex- keizer en diens echtgenoote. LANDVERRADERS. De Vax-Dias corr. te Maastricht seint d.d. 23 Nov.: Het onderzoek in de land verraad zaak is in vollen gang. Het is hoofdzake lijk in handen der marechaussees, en deze laten niets los. Toch zijn wij te weten ge komen dat Jan Rijken, de hoofddader, die in den Bosch gearresteerd is, toen hij een gefingecml stuk van Serg. majoor Lethers overnam, dat Hy uiei j iu.tauaaide, dade- lyk naar aussatmnt is vstyoerd wiu mot de J aiiuer gearresteerde onderuiticieren te worden geconfronteerd, lot nu toe weet men met zeker oi xtyken een neig of een Nederlander is. Wet tteeit hy lang en Uik- wyls in tteigie verioetd. tiy kwam mei vaak ut Maastricht en nandefde m slot ten, ui tban» hy deed alsoi ny vertegenwoordiger van groote handelshuizen was. Ook serg.- majoor Lether is uit den boscn titer aan gekomen ter conirontatie. oe verhooren hadden plaats in de Marechaussee-kazerne en in het Paleis van Justitie. Zy hebben lot ruim 1 uur geduditi. aerg.-majoor i immer- man, een der gearresteerden, is in het Huis van Bewaring opgesloten, de beide andere gearresteerden zyn in de marechaussee kazerne opgesloten, terwijl Jan Kyke zich in de soidalenkazerne bevindt, lot nu toe moet de schuld van de due hier gearres teerde onderofficieren nog niet geheel vast staan. Allerlei oncontroleerbare geruchten doen de ronde, o.a. dat in het geheel land onge veer 35 personen zouden zyn gearresteerd en dat ook officieren by de zaak zouden zyn betrokken. Nog vernemen w(j uit zeer goede bron dat onderofficieren niet in de gelegenheid zijn belangrijke gegevens, die bepaalde waarde hebben voor andere naties machtig te worden, zij zijn echter wei op de ragi- mentsbureaux. Crematie stol lelijk overschot Frans Netscher. Onder groote belangstelling heeft he denmiddag op Westervofci de ereplatte plftats gehad van het stoffelijk over schot van den heer Frans Netscher. Vele autoriteiten en vrienden van den overledene waren aanwezig. Nadat de kist op de katafalk was ge plaatst werd de Fantasio Dramatique van Chopin gespeelt!. Daarna werd het woord gevoerd door don heer Rijken, burgemeester van Vel- zon, die de verdiensten van den heer Netscher voor de gemeente Veisen schil derde. Nog sprak de heer Herman Bot hers, namens de Vereeniging van Let terkundigen en ue heer Schieger, na men de A.N.W.B.. Namens de familie dankte de wethoql der Landeweer voor de betoonde be langstelling. WISSELKOERSEN. 22 Nov. 23 Nov. Officieel. Londen 11.51% 11.50% Benlyn 0.32% 0.26% per billioen. per billioen. Pary# 14.38% 14.15 Brussel 12.36 12.15 Zwitserland 45.90 45.90 Weenen 0.0037% 0.0037% Kopenhagen 45.55 45.85 Stockholm 69.25 69.20 Christiania 38.80 88.80 New-Yoric 2.63 2.63% Beursoverzicht van heden. De a/faire op de fondsenmarkt droeg vun daag een tamelyk levendig karakter en vooral op de oliemarkt vonwp in Koninklij ke flinke omzetten plaats,„waarbij het ge middelde koerspeil overigens niet veelt ver andering onderging. Geconsolideerden kon den zich goed handhaven. Suikerwaarden verheugden zich in ruime belangstelling, in verband met opnieuw gestegen Amerikaan sche suikerprijzen en verdere afdoeningen van de Viap, van suiker uit oogst '24 tot den prijs van 5.50 per picol voor superieur. Dit had tot gevolg, dat voor de betrokken fondsen een vaste stemming bleef heer schen. De rubber-afdeeling had een kalm voorkomen, doch bleef overigens goed prijs houdend. De handel in scheepvaarten was van weinig beteekenia. Een vrij omvangrij ke beweging ontwikkelde zich in Mexicanen naar aanleiding van het: bericht, dat de Mexicaansohe Regeering tegen het einde van dit jaar de rente op de buitenlandsche schul den zal voldoen. Prolongatie 8%8% Slotkoerwen New.-York, 22 Nov. 5 u. n.m. Berlijn 15, Londen 438, Parijs 543%, Brussel 466, Italië 434%, 7/witeérland 1748, A'dam 3803, Praag 191%. Christiania 1472, Kopenhagen ,1734, Stookholm 2632. Madrid 1301. TELEGRAFISCH WEERBERICHT 23 Nov. Hoogste stand 760.1 te Westmaneur. Laagste stand 753.1 te Biaritz. Verwachting Zwakke tot matige wind uit Zuidelijké richting, betrokken tqt nevelig, weinig of geen neerslag, zelfde temperatuur. advertentten. Eenige en algemeene kennisgeving. Heden overleed te Assen onze ge liefde Broeder, Behuwdbroeder en Oom, de Heer in den ouderdom van 54 jaar. Uit aller naam, P. J. L. v. DEUTKKOM. Gouda, 21 Nov. 1923. 3343 17 KAPOK EN STROOMA TRASSEN KAPOK EN VEEREN BEDDEN ZEEORAS w i Gsbr. WESTHAVEN 7 i Raadt t o So Hot. Book. Onze overheerlijke broze BOTERSPEiC LIL A AS met amandelen en sucjuIs kost 22 CENT PEK ONS. HEERLIJK GEVULDE BOTERLETTERS uit de bette grondstoffen bereid 1.50 PER POND. GEVULDE SPECULAAS 28 CENT PEK ONS. PATISSERIE „MODERNE" A. SAMUEL, WIJDSTRAAT 7. Telef. M7. N.B. ST. NICOLAAS-ETA LAGE GEREED. 8818 80 SplOTlnawtrMt ar -o- Tslatoon MO •P Naam» proafl 1M KISTMER HUTO PIANO'S. - Lage prijzen £em. cond. Een degelijk *St. NicOlaao-Cadeau vindt gij ook in de Eleetrioche-, Carbic Aanbevelend, A. PEEK. Zooals Handbeaehermera. Beenkappen, Eleetriaehe-, Carbid- en Kaarslantaarns. Zaklantaarns enz. GOUDA MARKT 43 RUIME KEUZE "g N.V. Watsanen1 Koninklijk* Fabrieken OPGERICHT 1766 WOBMBRVEEB Fabrikanten van alle soorten mark „STER" en W.L. 11-11 vat de geplombeerde zakken waarborgen kwaliteit. Bere-ï>(pIonm i'.rij, T«ult Ctouden Medaillon. Het Nederlandsch Comité voor goedkoope Kleeding en Dekking maakt bekend, dat tijdelijk ver krijgbaar is: Extra zwaar. Blauwe werkpakken IJzersterkI Militaire Chauffeursjasaen met wol gevoerd. I B.- voor voerlieden, nachtwakera, wagenrijder» enz Zwaar Wollen Dekens, extra zware witte wol, •üSïiB van het Nederlandsche Militaire leger naman: Nog eenige groene werkbroekyi f 1.7B en witte Werkpakken, Rijpakken. Mantels, enz. Van het Maa»»tation te ber.iken met lijn 10 Geopend alleen op Warkdogeo von 8—9 uur. Bij den Zwaanshals en Wolstraat. Dflll Tegen ontvangst van dezen Bon leunen de Lezer» van de „llOUDSOHE COU- DUI1 RANT" b(j de Administratie Gou<Wh<- Courant. Markt *1. Gouda, bekomen voor negentig cent», het prachtig leerboek van H. J. VAN E1JK mat sngsvsar 125 verhlarande afbaaldingen. Uit den omvangrijken inhoud noemen wtj slecht»: Wrijving»-Electriciteit. Galvani- Bchc Electriciteit. Inductie-Electriciteit, Eleetriaehe Machine», Transformatoren isolatoren, Electrisch Licht en Verwarming. Klectromotoren. Telefoon «n Telegraaf, Aanleggen van Huisschellen en Telefoon», enz. Franco na ontvangst van postwissel ft Lof afgehaald 90 cent. 327® 40

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1923 | | pagina 2