il-llitilign
e Klasse
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
82*Jaargang
Zaterdag 28 Januari 1824
No. 15449
den
Dit-blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
Bureau
1 31
draadloos
en dienst
EERSTE BLAD.
lemaakt
r -
m m
7 JANUARI
lalf vijf
DOOR SMART GELOUTERD
door HALLIWELL SUTCLIFFE
voor Nederland bewerkt door
J. P. WesselinkVan Rossum
Nadruk verboden
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
WERKERK OUDERKERK., OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
itract tot «eer gereduceor-
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN.
toen de Squire I hoop turf neergehaald en een had een I verantwoorden hebben over
i 1 - l- al. 1 -1 - fln n I.*... r. 1» zl zl rvn ,11 fl 11 SI I' h f
FEUILLETON.
(Wordt vervolgd).
auuere plaatsen vernemen wij wel eens
aai deze waren veel goedkooper zijn.
Wij hebben in den zomer in een plaats
je m Gelderland wel eens heerlijke
v’sch gegeven die uit IJmuiden was
aangevoerd en die beter en niet duur
der was dan wij er in den Haag voor
moeten betalen.
Omtrent andere artikelen is liet moei
lijk uit te maken of de prijzen dalende
zijn. Wanneer wij de uitverkoopen eens
gadeslaan en daarbij niet aannemen
dat de aanwezige voorraad met verlies
wordt van de hand gedaan, dan zou
ten wij zeggen dat de prijzen wei la-
gtr konden zijn dan zij zijn. Trouwens
het begrip „uitverkoop” is niet meer
zoo omlijnd als vroeger. In den ouden
tijd was het de opruiming van „win
keldochters” die aan het eind van, ieder
seizoen plaats had maar nu lijkt het
meer op een tijdelijke aanzienlijke
prijsverlaging van alle artikelen.
Heel langzame daling valt in sommi
ge zaken te constateeren, maar de
vatgheid van dit proces maakt de winst
die er voor de koopers in zit haast on
merkbaar.
Wat de belastingen in den Haag be
treil, deze kunnen gemakkelijker verM
geleken worden met die in andere ste
den en dan neemt den Haag daarbij
stellig een gunstige plaats in. Wanneer
het gemeentebestuur zijn best deed zou
den de belastingen nog heel wat meer
te drukken zijn en dit zou voor den
Haag een belangrijk voordeel zijn.
Voor het overige'is den Haag zoo
duur en goedkoop als men zelf wil.
Woningen zijn er in allerlei prijzen,
t Is nog wel met gemakkelijk er één
te vinden maar hiermede gaan we goed
vooruit. Natuurlijk kan men zijn geld
gemakkelijk kwijt aain vermaak en hoe
meer er van dit wordt aangeboden des
te grooter wordt dé verleiding om er
geld aan uit te geven.
\oor dengene die in wandelen ver
maak vindt, blijft de residentie natuur
lijk een voortreffelijke en een goedkoo-
pe stad tevens
Alles te samen valt er over de Haag
sen© duurte niet te klagen als wij allés
met andere steden vergelijken. Alleen
gaat de daling ons te langzaam maar
dat zal elders ook wel zoo zijn.
Op het oogenblik is er een eigenaar
dig conflict ontstaan tusschen de ge
meente en de huiseigenaren over de
wijze van berekening en betaling der
aansluitingen op de waterleiding. Het
geval op zichzelf is te ingewikkeld om
uiteen te zetten doch het komt tenslotte
neer op een strijd van hand tegen hand.
De huiseigenaren hebben zich in den
laats ten tijd krachtig vereenigd en spe
len in massa den Palamedes. Thans heb
ben velen van hen de contracten voor
Het geld els bron *an misverstand.
Prof, Mr.Dr. Anton van Gjjn heeft dezer
dagen te Voorburg gesproken over „Het
geld als bron van misverstand”.
Onjuiste begrippen omtrent het wezen
van het geld heerschen er by zeer velen. In
belangrijke mate is die begripsverwarring!,
nog bevorderd door de desorganisatie van
het geldiweaen, die in de afgeloopen jaren
zich in vele landen heeft voltrokken.
Het ontstaan van die onjuiste opvatting is
voornamelijk hieraan te wijten, dat het geld
als ’t ware een spiegelbeeld vormt van de
maatschappelijke verhoudingen en het den
mensch dus moeilijk maakt de w e r ke-
lijkheid zuiver te zien, dat wil
zeggen, een juisten kyk te krijgen op het
productieproces, zooals dat zich ontwikkeld
heeft ter bevrediging onzer maatschappe
lijke behoeften.
Een juist inzicht in de beteekenis van het
geld kan men nu alleen verkrijgen door zich
eenige voorwaarden van hfet tegenwoordige
productie-proces helder voor oogen te stel
len. Deze zijn nu volgens spreker: A r-
beid sverdeeling en kapitaal
vorming.
De wijze, waarop die mensch zyn behoef
ten bevredigt, steunt geheel op het econo
misch principe. Een ieder tracht met de
hem ter beschikking staande middelen een
zoo groot mogelijk resultaat te bereiken.
Arbeidsverdeeling en kapitaalvorming zijn
nu absoluut noodig, om het productieproces
aan deze voorwaarde te laten voldoen. Ar
beidsverdeeling roept een toestand in ’t le
ven, waarbij een ieder datgene produceert,
waartoe hij de meeste geschiktheid bezit.
Kapitaalvorming maakt het mogelyk pro-
ductie-omwegen in te slaan, die steeds rij
kere opbrengsten beloven. Aan de hand
van eenige voorbeelden toont spreker dit
heel duidelijk aan.
Als gevolg van deze ontwikkeling ont
staat nu de noodzakelijkheid van den ruil en
daarmede de behoefte aan een algemeen
ruilmiddel. Naarmate het productie
proces door de zich uitbreidende arbeids
verdeeling en kapitaalvorming op een steeds
hooger trap komt te staan, versterkt zich
ook die behoefte aan een ruilmiddel. Er
ontstond dus een vraag naar zekere alge
meen begeerde goederen, die het ruilen
moesten vergemakkelijken. Kon men in een
primitieve volkshuishouding, vee, koralen
en schelpen als zoodanig gebruiken, al gauw
wend dit ten eenenmale ónmogelijk.
Als ruilmiddel werden ze verdrongen door
de edele metalen. Dit waren goederen overal
en algemeen begeerd, die uit hoofde van
zekere technische eigenschappen veel beter
de functie van ruilmiddel konden vervullen.
J. DE MOL EN ZOON
Turiairkt 7S_- T»l. 411 fliud.
Iiiru- ii DiinUuilioi
■aar maat. 3U4S
48) -
Evenals Ned schokken zij terug bij
’t zien van de beide vrouwen.
Nu zei Hester. Ze stond rechtop,
hooghartig en ongenaakbaar, met de
handen in de zijde.
„Wij wij zoeken Ned O’Bracken
Clough”, bracht een der mannen er hij
gend uit.
„Wat kan ons dat schelen Denk je,
dat twee alleenwonende vrouwen jelui
zullen helpen om het te vinden
„Neen, dat niet, maar e, och ziet
u, we zagen hem den weg in deze
richting afloopen en toen hij ongeveer
hier kon zijn, ging de deur van de hut
open, het licht scheen naar buiten en
toen werd de deur weer gesloten.”
„Dat Mopt,” zei Hester |>edaard,
Ren je misschien ook mijnheer Lomay?
„Dat zou ik denken gromde een
van de mannen. „Ik heb eens zes we
ken in mijn bed gelegen, na een kleine
vriendschappelijke ontmoeting met mijn-
(iOlDSCHE COURANT.
men tegenwoordig van werkgeverszijde
dikwijls hoort, dat een internationale rege
ling van den achturen dag alle bezwaren
aan de verkorting van den werktijd1 ver
bonden, zou opheffen. Zeker, een einde zou
ae waterleiding opgezegd en de ge
meentel heeft deze huizen afgesloten,
daarnaast echter afdoende voorzienend
in de behoefte aan water zoodat de be
woners er alleen eenige moeite door
verkrijgen maar niet zonder water zit
ten.
Het conflict is zooals men heeft kun
nen lezen, inmiddels reeds geëindigd.
De huiseigenaren hebben hunne opzeg
gingen ingetrokken. Red.
Hei is niet gemakkelijk uit te maken
wie gelijk heeft. De regeling der tarie
ven voor de waterverbruikers is zoo
wanhopig ingewikkeld dat haast nie
mand er wijs uit kan worden. Nu is
één der moeilijkheden dat het met mo
gelijk is voor ieder huisje een water
meter te stellen zoodat complexen sa-
mengevoegd worden. Daar ligt al een
bron van misère.
bympaimeK is de wijze van optreden
der Huiseigenaren met en verstandig
■evenmin. Met gestadig onderhandelen
Komt men verder. In de oorlogsjaren
is gebleken hoe dringend noouig net is
uat onze burgerlijke wetgeving ion op
zichte van de woning-huur-overeenkomst
eens grondig wordt herzien. Dit is nu
eens een punt van wetgeving dat geen
geld behoeft te kosten en dit punt kon
ue wetgever wel eens in deze dagen
aan de orde stellen. Voor de volkshuis
vesting is heel veel gedaan in don loop
der laatste kwart-eeuw, maar juist daar
door komt er verschil in behandeling
van die breede groep bewoners van
overheidswoningen en van particuliere
huizen. De laatste zijn veel te veel tuil-
iebies et corveables a merci 111 do
macht der huiseigenaren. En het malle
is dat het woord eigenaren eigenlijk
heel onjuist is. Vele van die z.g eige
naren kunnen nauwelijks den belknop
liuu eigendom noemen omdat het alles
geleend geld genaamd hypotheek
is waarmede zij werken. Het zijn wo
ning-exploitanten om het populaire min
der vriendelijke woord niet te gebrui
ken Wanneer de Staat hier dus zou
gaan regelen heeft hij niet een rege
ling te treffen die het eigendomsrecht
aantasten zou maar wel die excessen
van exploitatie maakt.
De kwestie van de waterleiding is
ook een kwestie van de exploitatie ert
het is daarom noodig dat het gemeen
tebestuur niet aanstonds op zij gaat
kaars gebracht, die een flauw schijnsel
in de hoeken van de schuur wierp. Ze
was leeg.
„Breng hem naar buiten I” donderde
de Squire. „Voeten vooruit, of ’t hoofd
vooruit, maar breng hem naar buiten.
Ik heb al lang een woordje met Ned
O Bracken Clough te spreken.”
,.Hij is er niet, mijnheer”, mompel
de een der jachtopzieners.
De Squire rukte een kandelaar van
de tafel en hield haar zoo, dat ’t kaars
vet op de roodbruine turf drupte, tot
dat ook hij zeker was, dat de hul door
hun prooi verlaten was.
„Die man is een wezel”, raasde Squi
re Daneholme. „Hier meisje”, al zijn
toorn lichtte zich nu op Hester. „Jij
weet meer van deze zaak af. En wie is
die andere vrouw Wat duivel, hebben
jullie in dit tochtige nest te maken
Mevrouw Nethercliff hield haar galaat
nog steeds naar den haard gekeerd en
zelfs ondanks haar zenuwachtigheid kon
ze slechts den humoristischen kant van
de zaak zien. Zooals hij altijd geweest
was zoo was de oude Squire nog: hard
zonder na te denken over wat hij er
uiliiapte, gereed zich een weg door het
leven te hameren, als het leven hem
weerstond. Hert verwonderde haar niet,
dat zijn stemming een oogenblik later
merkbaar veranderde.
,.Wat wij hier doen, gaat u niets aan,
Squire Daneholme,” antwoordde Hes
ter kordaat. „Wij weten niets van
iemand, die Ned heet en u zült u te
heer Lomax.”
„Welnu, dit is zijn huthij heeft
haar een oogenblik geleden verlaten,
want ik bracht hem een boodschap van
Wmdyfarm en nu is hij op weg om va
der te helpen met een zieke koe.”
„Wè hebben hem niet noodig” brom
de de man, die het eerst had gespro
ken.
„Ik zeg ook niet, dat je dat welt hebt
maar je zag een deur open en dicht
gaan en ’t licht naar buiten schijnen.
Ik neem nog aan, dat je een grooten
man in de deuropening gezien hebt en
dat was mijnheer Lomax, die op weg
ging naar Windyfarm.”
Mevrouw Nethercliff keek onafgebro
ken naar de deur, vol vrees, dat de
Squire zelf zich zou vertoonen om te
ziet, wat er gaande was. Zijzelf be
greep er niet veel meer van dan dat
Hester, met een poging om de waarheid
zoo weinig mogelijk geweld aan te
doen, alle verdenking, dat haar vriend
hier was, trachtte weg te praten.
De wachter.- keken elkaar aan. Ze
bedachten, dat Ned en Griff ongeveer
van dezelfde grootte waren en Hester’s
verhaal, dat in een minder haastig
/oogenblik nog wel tol bedenkingen aan
leiding gegeven zoil hebh|en, bracht
hen nu in verwarring.
,.Wat voor den donder, voeren jelui
daar uit klonk ineens de stem van
Squire „denken jelui, dat oude bot
ten als de mijne den nacht in dit ellen
dige moeras kunnen doorbrengen
Mevrouw Nethercliff had zich naar
“ZT deze in
braak, midden in den nacht, in een an
dermans huis. Ga weg, mijnheer. Ik
heb vandaag genoeg dreigementen ge
hoord, maar ze jagen mij geen schrik
aan
De oude Squire sloeg met de vlakke
hand op zijn dijen, forsche dijen nog,
ondanks zijn jaren en plotseling werd
zijn geheeie gezicht rood en vroolijk,
alsof de zon door de onweerswolken
heenbrak.
„Hier jongens, wie woont hier, zei
den jelui”, zei hij tot de wachters.
„Mijnheer Lomax, mijnheer de jon
ge Lomax van Marshcotes Manor heette
hij in zijn goede dagen.”
Lomax, Lomax Dien Lomax zou
ik nog wel kennen, lieve God. ja, hij
ga! me er eens een tusschen de oogen
in ’t hevigste gevecht, dat ik ooit had,
en smeet me toen in een bremstruik.
Ik heb hem vroeger nu en dan wel te
eten gevraagd en nooit meer zoo’n vroo
tlijken jongen aan tafel gehad. Maar,
wnt duivel, doet hij hier, als hij heer
van Marshcotes Manor is, en daar een
pracht van een huis heeft?”
„Men zegt, dat hij betooverd is
antwoordde een van de wachters half
beschaamd alsof hij ’t verhaal geloofde
en todh vreesde belachelijk gevonden
te worden, om zijn geloof aan bovenna
tuurlijke dingen.
Men put meer levenswijsheid uit het-
geen men doet, dan uit hetgeen men ge
niet.
ABONNEMENTSPRIJSper kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie Tel. Int 82;
Redactie Tel. 545.
Nog later ontstond het papiergeld, dat
het als ’t ware mogelijk maakte met een
zelfde hoeveelheid edel metaal een veel
grooter aantal ruilingen tot stand te bren
gen, als voorheen mogelyk was.
Prof, van Gijn wijst er op, dat we elk j er mee gemaakt worden aan de ongelijke
««.IzJotnV an KonlrhilW in «in Imn- concurrentie-v<K>rwaRrd»'n, wh «ronder tegen
woordig vooral onze Nederlandsche produ
centen too te lijden hebben. Bovendien re
kent de fabrikant er dan echter op zijn
kleinere hoeveelheid product tegen hoogere
prijzen te kunnen venkoopen en zoo een
zelfde geklinkomen te kunnen verwerven.
Hy houdt er dan echter .geen rekening mee,
dat alle pryzen zullen stygen en dat men
in de toekomst, met een onveranderd inko
men minder zal kunnen koopen. Alleen dan
zullen maatschappelijke productie en levens
standaard onveranderd kunnen blijven wan
neer technische verbeteringen in het ge-
wenschte proces een verkorting van den ar
beidstijd mogelyk maken. Ook hier dus
geeft het geld een onzuiver beeld der wer
kelijkheid.
geldstuk en bankbiljet in zekeren zin kun
nen beschouwen als een regu, een bonnetje,
dat recht geeft op een zeker quantum pro
duct. Ze hebben beteekenis, omdat we er
een vordering op de maatschappelijke pro
ductie mee geldend kunnen maken. Nieuwe
betaalmiddelen beteekenen dan alleen rijk
dom voor onze maatschappij, als ze werke
lijk gedekt zijn door nieuwe productie. Is
dit niet het geval, dan veroorzaken ze
slechts dat alle betaalmiddelen wat van nun
koopkracht zullen moeten inboeten. Een
prijsstijging zal zich dus voordoen.
Inflatie leidt tot zeer onbillijke vermo-
gensverschuiving. De debiteur profiteert,
de crediteur ondervindt nadeel van de in
flatie en in beide gevallen geheel onver
diend. De schijnwinsten, die ontstaan, bren
gen een groot gevaar met zich, namelijk de
mogelyke intering op het kapitaal.
In dit verband maakt Prof, van Gyn eeni
ge opmerkingen over het staatsbankroet.
Vroeger tiërceerde men de staatsschuld, of
men volgde de Russische politiek door ze
eenvoudig te annuleeren, om uit moeilijke
financieele omstandigheden te geraken.
Vooral het laatste middel is in den laat-
sten tyd heftig bestreden. De meer moder
ne inflatie veroorzaakt echter evenzeer een
waardeloos worden van de staatsschuld;
het geschiedt alleen op veel bedektere wijze.
De oude methode is eigenlijk te preferee-
ren boven de nieuwe, daar de laatste boven
dien nog sterk desorganiseerend werkt op
heel het maatschappelijk productje-proces.
Bron van misverstand is het geld nog in
vele gevallen. Zoo heeft men het gezegde
„Het geld moet rollen”. Dat de spaarder
nuttiger is dan hy, die een groot deel van
zijn inkomen aan weelde-uitgaven gaat be
steden, ziet men niet in. Wat doet echter de
spaarder met zy'n geld? In-de meeste ge
vallen brengt hij het naar een bank en deze
gebruikt het dan als basis voor credietver-
schaffing aan. producenten. Het geld rolt
nu evengoed en waarschijnlijk zelfs op veel
nuttiger wijze.
Verder heeft men de fout, dat alle aan
dacht op het bedrag van het geldloon wordt
geconcentreerd, terwijl het reëele loon min
of meer uit het oog wordt verloren. Een
stygen van het geldloon geeft den loontrek
ker al gauw het gevoel van „in betere
conditie te geraken”. Dalen echter de prij
zen der levensbenoodigdheden, terwijl de
loonen onveranderd blijven, dan heeft dit
evengoed een stijging van den levensstan
daard tengevolge. Men beseft dit echter
lang zoo vlug niet. Ook hier werpt het geld,
als ’t ware, een sluier over de werkelijke
verhoudingen.
Ook is dit het geval by de bewering, die
i den haard gekeerd, en I
den drempel betrad en vandaar de hut
rondkeek, zag hij slechts een vrouwen
gedaante, te nietig om nog een blik
waardig te zijn in tegenwoordigheid
van Hester’s rechte, krachtige gestalte.
„Hij is hier niet, mijnheer I” ant
woordde eeg van de mannen. „Er is
geen hoekje, waarin zelfs een jongen
zich zou kunnen verbergen.”
„Dat is waar”, gr.omde de Squire,
die alle hoekjes met zijn oogen rond
speurde.
Toén wierp hij een scherpen blik op
Hester en op dat oogenblik vergat ze,
echt vrouwelijk, waarnaar zij zoo ge
streefd had. Instinctmatig wendde zij
haar hoofd naar de deur van de turf
schuur en Squire Daneholme moest in
zichzelf lachen.
„Kijlii daar binnen, jelui gekken I”
zei hij, terwijl hij naar de deur wees.
Hester’s armen vielen slag neer. „Dit
beteekent drie maanden voor Ned,”
in om peldd ze gelaten.
Daar ging iets als zekerheid en kracht
uit van dit Hooglandsche meisje, in spijt
van het lichte trekken harer lippen.
Ze had eerlijk gestreden om haar
losbandigen Ned O’Bracken Clough te
redden nu ze gefaald had in haar po
gingen, aanvaardde zij den toestand
me' een berusting, die men zich slechts
in tegenspoed eigen maakt. Zeer zeker
zouden de drie maanden gevangenis
straf geen wijziging brengen in haar
gevoelens voor Ned.
De wachters hadden intusschen den
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
-5 regel» ƒ1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda on den bezorgkring:
15 regels ƒ1.55, elke regel meer ƒ0.80. Advertentiën in het Zaterdagnuxnmer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1-4 regel» ƒ2.05, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bjj contract tot zeer gereduceer-
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boekhan
delaren, Advertentiebureaux en onze Agenten en moeten daags vóór do plaatsing
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zjjn.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DCXCVI.
Meermalen wordt de vraag gesteld of
hei leven in de residentie duur is, oi
het bezig is minder duur te worden dan
wei duurder en ten slotte hoe m totaal
ae levensomstanuigneden uit een Iinan-
cieel oogpunt zijn.
Het is met zoo gemakkelifjk die vraag
ta oeamwoorden ornaat vaste gegevens
ter beoordeeluig met aanwezig zijn en
he; natuurlijk zeer veel afhangt van de
schaal waarop men uqn leven opzet.
be inaex-cijfers van eenige levens
middelen doen zien dat in de prijzen
daarvan in het afgeloopen jaar met
veel verandering valt te constateeren.
Enkele levensmiddelen dalen m prijs,
auuere stijgen, weer andere liuctuee-
ren. Alles te samen is de daling onge
veer 4 op de gewone voedingsmid
delen. Dat is niet veel. Het zonderlin
ge vinden we in de cijfers dat de groen
ten zoo buitengewoon duur zijn hetgeen
des te meer verbaast als men bedenkt
da; den Haag ^oiuniddellijk aan het
Westland grenst en de aanvoer van
groenten hierheen zeer gemakkelijk is.
Misschien zit dit voor een goed deel in
•de willekeur van de z.g. groenteboe
ren die langs de huizen venten. Verge
lijkt men de veilingsprijzen eens met
de detailprijzen die aan de deur be
taald moeten worden dan zijn of de
exploitatiekosten van den venter heel
hoeg of deze heer is een aarts afzetter.
Trouwens dit is een oude puzzle die
W’j niet vermogen te ontcijferen hoe
kom* het dat den Haag dat aan den
groentetuin van het Westland en aan
den vischafslag van Scheveningen ligt
dure groenten en dure visch eet? Van
