ik en wor- pij. RK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU WERKERK OUDERKERK., OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, en*. 62» Jaargang Zaterdag I Maart 1924 No. 19479 Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen pil. Honda !EM EERSTE BLAD. DOOR SMART GELOUTERD door HALLIWELL SUTCLIFFE voor Nederland bewerkt door J. P. Wesseligk—Van Rossom INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN. Dit nummer bestaat uit twee bladen. 179'W nomi 519 72 Houd nooit iemand voor onverbeter lijk, ook niet u zelven. talie mo an. door KIoob- li wrüf- B huid oprezen i gene- vonden, lende- Koopt J. DE MOL EN ZOON Turfmarkt 75 - Til. 411 Hum- u OiiuUiiüii aaar Q»aa*. 494a Mr ia ƒ0.6®, .00 «T. ABONNEMENTSPRIJS; per kwartaal ƒ2.25, per wede 17 cent, met Zondagsblad per kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt. Franco per poet per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ8.80. Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81, GOUDA, by onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren. Onze bureaux xyn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int. 82; Redactie Tal. 645. geschiedenis hem niets aanging, als hij dal verkoos, hij zou hem in ieder ge val de verantwoordelijkheid wel onder hel oog brengen, ter wiUe van Hester en om Royd. „Daar zijn slechts tweemannen, die het meisje dikwijls ziet, en dat brengt me in de war,” ging de boer voort, met dezelfde zakelijke kalme stem, die het aandoenlijke van den toestand nog verhoogde. „Jij bent de ééne, en de wc-ield zou eerder op zijn kop gaan staan, dan dat ik'mijn vertrouwen in jou zou laten varen. De ander is Ned O’Brack en Clough. Nu, hij is nu niet iemand om in alle opzichten te kunnen vertrouwen, maar hij heeft een goed hart en hij heeft van mijn dochter ge houden, sinds hij haar als kind op zijn schouders liet rijden. Neen, Ned is het niet ze doet niets dan hem bespotten en van tijd tot tijd ben ik zelfs zoo ver gegaan, dat ik wenschte, dat ze met hem trouwen zou om hem op den beteren weg te brengen.” Griff was zoo ontsteld en zoo bang, dat zijn gelaat te veel zou verraden, dat hij blij was, toen hij de poort van hei boerenerf hoorde, dichtslaan en het getik van paardenhoeven op het stroo en de ruwe stem van dokter Reddhi ough hoorde. „Daar is Reddhiough,” zei Joshua luisterend. „Hij had even goed weg kunnen blijven als komen, voor wat hij zal kunnen doen.” Reddhiough wachtte slechts, tot hij zipi paard aan den ring naast de deur gebonden had, om zijn weg naar bin- ale intuïtie de ware oorzaak van de ziekte bevroedde. „Zal ik blijven om voor je te mel ken?’”'vroeg Grift. „Neen, jongen, neen. Hester zal op het oogenNik wel van Loatwithens ver trokken zijn en ze kan spoedig hier wezen. Bovendien zou ik een ander man niet kunnen zien melken, zoolang ik op ben, in spijt van hetgeen de dok ter gezegd heeft. De koeien kennen me zie je, en beesten zijn vol kuren. Goe den dag, dokter, wel bedankt.” Griff, die graag een woordje met den dokter wilde spreken en die bedacht, dat mevrouw Nethercliff al op den uit kijk zou staan naar zijn terugkomst, zei Royd goeden dag en ging gelijk met Reddhiough weg. De geneesheer en hij warén geen vreemden voor elkaar want ze waren buren geweest in de oude da gen van Marsh cotes. „Ik rij met je de laan af, en ga dan over het Mom Haigh rijpad naar huls, als je wachten kunt, tot ik mijn paard gezadeld heb,” zei Griff, toen ze alleen waren. „Uitstekend, Lomax I Lieve deugd, wat heb ik jou in jaren niet gezien I Men heeft me verteld, dat je louter voor je jMeirier bent gaan wonen in een land waar geen land meer achter is. God, wal heb je jezelf verbeterd I Je hebt noo4 zulke spieren gehad, toen Ik je vroeger kende om je de waarheid te zeggen, leek je me altijd een weeke huisjesslak, maar nu ben je hard als een stuk eikenhout. (Wordt vervolgd). 48-urige Arbeidsweek Deels naar aanleiding der ophelderende verklaring over werkeloosheid, verkondigd door het Md Overhand in een der vorige vergaderingen van den Raad van de Ge- meente Gouda: „In verband «net de vervol making der techniek is een gre>teie wer keloosheid het gevolg.” (Zie desbetreffend verslag in dit blad van 6 dezer), schreven wtf volgende regelen. Vroeger kon men lezen en hooren, dat „loonen achter de prijzen aankomen”, zoo- dat het reëele-inkomen der loontrekkenden dn een periode van stijgende prijzen ver hindert. Gewoonlijk was dit ook zoo, en misschien geldt deze regel nog voor be paalde ccategorieën arbeiders, welke, door moeilijidieden uit den aard van hun speciaal vak voortvloeiend, zich niet doeltreffend kunnen organiseerqn. In de economisch hoog-ontwikkelde landen van Europa en Noord-Amerika echter, hadden de arbeiders der meeste beroepen hun vakorganisaties reeds zoodanig geperfectionneerd, dat ze gedurende en na den grooten Europeeschen oorlog de gelegenheid wisten te gebruiken, niet alleen om geldloonen te verkrijgen, die gelijke koopkracht bezaten als die van voor den oorlog, doch ook een wezenlijke verbete ring van hun inkomen te bereiken, verhoogd nog door een gelijktijdige vermindering van arbeidsduur. Deze groote sociale verandering in de ar beidsvoorwaarden was zeker niet alleen het gevolg der, de hooge conjunctuu- benutten de macht van bepaalde goed georganiseerde arbeidersgroepen (metaalbewerkers, trans portarbeiders, mijnwerkers enz.), doch groo- tendeels van een anderen factor, half-psy- chologisch en half materialistisch van aard, n.1. de „O. W.” De landbouwer, de fabri kant, de koopman enz.g «naakten geld als water, niet waar?, ver boven hun normale winstmarge. Hetgeen de werknemer des te gereeder aanleiding gaf hooger loon te vra gen, bij welk verzoek hij moreel gesteund wend door de publieke opinie, daar mèn toch zég hoe de vént, de patroon profiteerde. En de baas gaf den knecht een guldentje meer per week. Waarom ook niet, de fabriek kon ’t met aanwerken, ’t volk ook wat ervan, samen profiteeren van de gelegenheid. In den boomtijd na den oorlog kón toch immers alles! Kleine marskramers in zeep en haar spelden gingen toch groote zaken doen, en ■tonden immers bij hun bank genoteerd als gewiekste kooplui. Handel, Landbouw en Industrie floreerden, en de arbeider deelde mee in den buit. Tegenover de andere klassen der bevol king, met uitzondering van die der O. W.’ers, verbeterde de arbeider relatief zijn positie. In enkele gevallen zelfs ook absoluut, d. w. z. bépaaide arbeiders groepen wisten zich een grootere r e e 1 e belooning te Verschaffen per arbeidspresta tie, onder aanmerking van hoogere geldloo nen en verkorten arbeidstijd eenerzyd», en verhoogde prijzen anderzijds. Er is dus een verandering gekomen in de verdeeling van het nationale product, ten gunste van den factor Arteid, door een wezenlijke verftoo- ging van Loon, ten koste natuurlijk v^n de drie overige participanten: Landeigenaar (deelt in den vorm van pacht, rente), Kapi talist (d.w.z. eigenaar van maatschappelijke rijkdommen uitgezonderd land in den vorm van intrest) en Ondernemer (in den voran van winst), deze niet verschillend van den Arbeider (loon) door maatschappelijke positie of belooning, doch enkel door ’t feit, dat hij de verantwoordelijkheid der produc tie op zich neemt, en Arbeid in dienst stelt. Dat het aandeel der arbeiders in het maat schappelijk inkomen verhoogd is, moet op- zichzelf natuurlijk als een verbetering In de verhoudingen onzer gemeenschap aange rekend worden. De kwestie zeer accuut voor die belangrijke arbeidersgroepen die hun inkomen absoluut hebben weten op te voeren is echter, of deze gewijzigde distributie van het Nationale Dividend van bljjvbnden aard kan zijn, en onder de gege ven omstandigheden wenschelijk is, Is het een blijvende verandering in de economi sche factoren die de verdeeling van het Nationale Product onder de verschillende klassen bepalen, of was het veeleer een in vloed van voorbij gaanden aard, veroorzaakt door inflatie en een daaruit voortvloeiende stoornis in den waardeetandaard, resultee- rend in een schQÜ-weivaart op dryfzand? De geachte lezer gelieve voor Zichzelf op deze vraag te antwoorden. We beseffen nu alien, dat Europa min of meer aan lager-wal is geraakt, dat we een slordig stuk van onze algemeene welvaart ingeboet hebben. Gedurende den Grooten Europeeschen Oorlog vond een massa-ver- nietiging van kapitaal en arbeidskracht plaats, zoowel op de slagvelden als thuis in de legeruitrusting-industrieën, gepaard gaand met een geweldige inflatie veroor zaakt door de op fantastisch-groote schaal leenende gouvernementen. Onvermijdelijk gevolg: een verbijsterende vlucht der prij zen, zooals nog slechts historisch bekend was uit de eerste jaren na de Napoleonti sche oorlogen. Na den vrede, de officieele vrede van Ver sailles wel-te-verstaan, verwachtte men een bloedtijd der industrie, gelijk in de eer ste jaren na den Fransch-Duitschen Oorlog van ’70. Europa had immers aan alles ge brek, móest dus koopen. Men trok aan ’t produceeren, en verkocht. De koopkracht was echter voor een groot deel in de lucht verschoten. Geen geld? Wel, dan maken we ’t. En er werd crediet geblazen uit ’t pen de crisis-moeilykheden te ovorwinnea. B. Theoretisch is intensiever arbeid denk baar, en ook heeft de praktijk wel in ©enige vakken het bewys der mogelijkheid gele verd, doch deze gevallen waren helaas slechts uitzondering. De ervaring heeft echter geleerd, dat ’t meerendeol der arbeiders b’ij verkorten ar beidstijd uur) hoogstens hetzelfde-werk tempo behoudt; in bijna alle landen is ge constateerd, dat ia vele bedrijven bij ver minderden arbeidsduur het tempo vermin derd is, dat de arbeider minder presteert dan voor den oorlog. C. Het is begrüpélük, dat de arbeider van een drastische loonsverlaging weinig weten wil, daar hij ongaarne zijn verhoog de 'levensstandaard prijsgeeft. D. Tenslotte blijft niets andere over dan verlenging van arteidstijd. Op deze wjjze kan de arbeider in vele gevallen x|jn to- taalinkomsten onverminderd behouden. Zelfs wordt zijn positie erdoor verbeterd, daar een goedkoopere productie de koeten van het levensonderhoud doet dalen, zoodat zijn geldloon in koopkracht toeneemt. Welke politiek ^zelfstandige arbeider zal niet liever per dag een uurtje langer wer ken, zeg 54 uur t>er week, indien hij daar mede loonsvermindering, of zelfs algeheele werkeloosheid bij «ventueele stopzetting van het bedrijf, voorkomen kan? BRIEVEN UIT DE HOFSTAD. DCCI. Eén van de mooiste, meest typische en historisch belangrijkste plekken van ons land is ongetwijfeld het Binnenhof. Om alle vergissing te voorkomen voe gen we er bij Mal wij ons tot het uiter- lijk van dit plekje bepalen en heel niet denken aan al hetgeen achter de oude gei els in de zalen van den ouden hof der Hollandsche graven, pleegt af te spelen. Uit een oogpunt van architectuur is het Binnenhof één der fraaiste plekjes. Sddert de oude loterijzaal is hersteld en alle leelijke aanplaksels zijn ver wijderd, sedert alle moderne vergrij pen aan den ouden gevel zijn wegge- nomjgji, is er nog maar één ding dat het B/fmenhof ontsiert en dat is de tram- geleiding. GeN'-kkig zal die mettertijd ook verdwijnen. Eigenlijk had zij ai jaren lang verdwenen moeten zijn en als laatste fatale datum stond 1 Maart 1924 opgegeven, maar de Minister van Waterstaat heeft zich laten lijmen om weer tot 1 October a.s. uitstel te geven. 1*1 is jammer dat de Minister zich hieitoe heeft laten overhalen, want hel wa< geheel en al overbodig. Weliswaar Is de trambaan die in de plaats van den bocht over hel Binnenhof moet komen, niet gereed maar dat is de opzettelijke ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouds «n omstreken (behoorende tot den bezorgfcring) 1-4 regels ƒ1.80, elke regel meer ƒ0.25. Van belten Gouda en den bezorgkring: 1-4 regels ƒ1.65, elke regel meer ƒ040. Advertentifa in het Zaterdagnummer 80 bijslag op den prjja. Liefdadigheids-advertentlën de helft van den prija, INGEZONDEN MEDEDELINGEN: 1—4 regels ƒ2.06, elke regel fewer ƒ0.60. Op de voorpagina 60 hooger. Gewone advertentiin en ingezonden mededeelingen b|j contract tot zeer gereduceer- den prjjs. Groote letten en randen worden berekend naar plaatsruimte. Advertentiin kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boekhan delaren, Advertentiebureaus en onze Agenten en moeten daags vóór do plaatsing aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn. scbuki vuu l goiueouiüboaluur eu wan- uew do Munster had geweigeru we- ueiom verlenguig le geven naunijdaa; duur eeu voortreilelijaéu diettsl bewe zen aau de Hagenaars. Zajue excellen tie zou daardoor neus ueel dutdeUpi hebben doen zieu hoe de sabotage van het gemeentebestuur teu opzicnle vau deu verkeersweg tanga de Uevaugeu- poopt ten nadeele van de burgerij is. i renet» eeu jaar is tiet geleden dat de huizen bij deze poort wareu wegge- ruimd en sedert m er mets gedaan om den weg aan te leggen. Dit verzuim is boosaardig' opzet van het dagetjksch bestuur omdat dit zijn zin niet heelt ge kregen inzake de wijze van aanleg. Spoedig zal wedprom een voorstel van B. en W. worden ingediend en meu zal zien dat dit tracht het reeds lang genomen raadsbesluit gedeeltelijk te wijzigen, zoodat het dageiijksoh bestuur zijn zin krijgt. in elk geval schijnt h'et nu de bedoe ling te zijn dat 1 October de weg ge reed is en wij hopen zeer dat de Minis ter van Waterstaat toch niet wederom uitstel zal geven van net wegnemen der tranuman op het Binnenhof. Het gemeentebestuur heeft dezer da gen eeu bericht gelanceerd dat Berlage druk bezig is met het ontwerpen van een plan eu dat daarop alles hoeft moe ten wachten. Dat is weer zoo’n echt of ficieel leugentje, dat de bedoeling heeft Met publiek in den waan te brengen dat het gemeentebestuur zeer diligent ia. Berlage is heelemual niet meer noodig voor het plan dal de Raad reeds heeft goedgekeurd. Het gemeehtebestuuf had den volgenden dag na het besluit aa* de uitvoering kunnen beginnen. Maar het de d dit, niet omdat het besluit niet naar zijn zin .was. Zoo neemt een gemeentebestuur hel publiek bij den neus I Wij zijn Zondag even de hand wezen drukkèu van den oudsten kunstschilder van ons land, .Gerrit Roermeester, die op dien dag zijn tachtigsten verjaardag vierde en deswege door het schiiders- gezelschap (Pulchri Studio (gehuldigd werd. Roermeester is een echt type van de oude schildersschool, waartoe o.a. de Narissen hebben behoord Dat waren je echte, onvervalschte artisten, die loef- FEUILLETOW. Nadruk verboden teatantje maatschappelijke rykdommen. t Wend een reuzen-zeepbel, altyd maar greeter, immer meer lucht en minder zeep, lyne kleuren. Hèèèèègnoven patroon O. W. en Knecht, zóó gaat-ie goed. Tot in 1921 de bel klap zei. Hèr/Jièl't, stotterden baas en helper stóm-verbiüft, wie had dat ooit verwacht! De ontnucJUt' ring was hard. Geen orders, halve werkdiqren. Faillisse menten, werkeloosheid. Holland in Dood. Ja» ’s is zoo, we zyn armer geworden, moeten dus met minder tevreden zyn. De pryzen daalden, doch de arbeider vocht te- «en loonsverlaging, gedesltelyk met suc ces, en behield een verkorte arbeidsweek. De koopkracht van onze Oentraal-Europee- sche en andere afnemers is sterk geslon ken, daarentegen is hun cOncurrenue op de buiteniandsche markten des te^moordender. Het blykt, dat in de zwakvalutarische lan den, de arbeidsvoorwaarden over ’t alge meen ongunstiger zjjn dan in Holland. Of schoon de loonen hier in df meeste vakken nie{ meer zoo hoog zyn als voor een paar jaren, gaan ze toch nog aanzienlijk uit bo ven die van onze zwaarste concurrenten. En hiermede moeten wé helaas rekening houden. Het is algemeen bekend, dat onze nyverheid te duur werkt. Onze export-ar- takelen worden op de inteoinatnonale mark ten verdrongen door minder-duur producee- rende mededingers. En nu weten we wel, dat er maar één Bols is op de heele wereld, hetgeen misschien niet odbetreurenswaard en dat gÉs Hollandsch dk-of-dat artikel verreweg ’t beste is, maar de brave vader lander vergeet te dikwjjls, dat zyn waar- deering gewoonlijk niet verder gaat dan zyn landsgrenzen, en de makkers daarbui ten er hun eigen appreciate op na houden. Willen wy onze afzetgabifgm dus niet per manent verliezen, dan moet het productie proces goedkooper volvoend worden. Dit kan bereikt worden door: A. Handarbeid door machine-arbeid te vervangen; bedrijfsorganisatorische en technische verbeteringen aan te brengen. B. Intensievere arbeid bij den verkorten werkdag. C. Loonsvermindering. D. Verlenging van den arbeidstijd. Beschouwen wy deze vier mogelijkheden nader: A. Met eigenbelang van den onder nemer brengt reeda mede, dat hy er voort durend op uit is organisatorische verbete ringen in zyn bedrijf aan te brengen, waar dit slechts eenigermate mogeljjk is. Technische verbeteringen, als nieuwe ma chines, kosten echter gewoonlijk veel geld, hetgeen het productieproces weer duurder maakt, zoolang de nieuwe aanschaffingen niet zijn geamortiseerd. Daariby komt, dat de ondernemer weinig geneigd is, zjjn ri sico onder het starre régime van een kost bare sociale wetgeving en onzekere afzet mogelijkheden, nog te vergrooten, zonder eenige garantie, dat o^k „Arbeid” rich een opoffering zal getroosten om mede te hel- GOIDSCIÏE COURANT. neu te vervolgen. Hij was een kleine, zwaarlijvige man, met een gelaat, zoo rood als wind en rum iemanjj maar kucntm maken en hij bezat zulke op gei* ekte manieren, dat zelfs de zwakste patiënten door hem werden opgewekt en aangemoedigd. „Nu, Joshua, wat scheelt er aam?’ zei hij, terwijl hij zichzelf bediende uit de flesch, die Royd hem toegeschoven had. „Ik kon niet voor den namiddag kon en, daar ik dacht dat er nog zie ker menschen in het veen waren dan jij, en daarom ben ik daar eerst heen gegaan. Wel, man, je pols is zwak, dat htoet ik toegeven, maar welke pols kan het uithouden om gestadig uren door te werken, dag in dag uitmaak je vest maar eens los o, ja, je vindt dat allemaal maar gekheid, maar je moet het nu toch maar doen zoo De dokter praatte maar door, terwijl ihij zijn patiënt beklopte en beluisterde; toen knikte hij levendig en rtam een geduchten slok uit zijn glas. %JJe voelt jtbij tijden een beetje duizelig, hè? En dan moet je haastig gaan zitten met een gevoel, of het veen onder je wegdraaitWel, dat heeft geen andere oorzaak dan dat je te veel op de boerderij doet. Je hebt daarginds een flink uit de kluiten gewassen meis je laat haar een tijdje melken en zoo veel werk doen als zij kan rij is sterk genoeg om er tegen te kunnen en dat ben jij nu juist niet. Kon, kun je de dingen niet een paar dagen kalmpjes opnemen Onzin, Joshua, onzin 1 Win- xijfarm moet maar een poosje voor .zich zelf zorgen. Ik zal morgen nog ©ons langs komen en je dan een of ander drankje aanreiken o ja, en drink niet te veel rum,” voegde hij er lachend bij terwijl hij zich nog een half glas inschonk. „Hoor naar mijn woorden, niDa> zie niet naar mijn daden I Ik kan hel verdragen en jij op het oogenblik niet.” Niettegenstaande rijn vooroordeel te gen doktoren kwam boer Royd toch eenigszins onder den indruk van de luirtelijke vriendelijkheid van dokter Reddhiough. De man dronk ongetwij feld te veelhij reed heuvel op en heuvel af met de roekeloosheid van een jeugdigen waaghals, een bewijs van alles, behalve van een zorgvol brein achter een zorgvolle hand hij kon als hei noodig was, vloeken tegen den ruw- sten boerenarbeider uit het veen op, maar ondanks dat was zijn bekwaam heid groot en aan het bed, ofschoon hij anders een groote druktemaker was, kon hij met oneindig veel geduld en teederheid ritten en dit was de wa re kern van rijn karakter. „God zegen roe I” ging hij voort, na dat hij nog een tijd had ritten babbe len, „als ik naar de zon kijk, dan’rie ik, dat het tijd wordt om naar Marsh- cetes terug te gaan. Onthoud twee din gen, Joshua werk niet, en bovenal tob niet.” Griff zag, dat hij den boer scherp aonkeek het was duidelijk, dat rijn toevoeging „Tob niet” geen toevallig daarheen geworpen woord washet was duidelijk, dat hij met haast gonl- 80) - Dit was een geheel nieuwe Joshua Royd, die daar zoo kalm sprak, over een daad van geweld, die vreemd aan zijn natuur was. Maar de trekken in zijn gelaat waren vastgeraden en rijn oogen waren hard, toen hij zijn voorne men mededeelde en Griff wist, dat hij woord zou houden. „Het is ’t beste af te wachten, of de zaken nog een keer willen nemen”, zei de jongere man. „Hoe zou dat kunnen Ziet u, mijn heer Lomax, ik zou hem geen haar op xijii hoofd krenken, als hij haar nu nog wilde trouwen maar denkt u, dat de schande er niet zou rijn Men kan de praatjes van de buren smoren, maar wat een mannenhart' voelt, dat voelt hot, «i niets is in staat dat te keereri”. Plotseling zag Griff rijn eigen begra ven geheim uit zijn graf oprijzen. Zijn zonde was niet dezelfde als die van Ned geweest, maar zeker, het was zooals Royd gezegd had, rijn hart kende dé hehende. Een wanner medegevoel kwam «r over hem. Ned kon doen, alsof die

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1924 | | pagina 1