c. a. b. mum
ttel- en Longlijders
n
LEVENDE MEST.
VLOERZEILEN
LINOLEUMS
Itaiiirl II op IU.
Firma B. DE JONG,
Tel. 47. :-i Gouwe 89.
Bezoek Mevr. HA VERHOEK
Adverteert in dit Blad.
Machine-en Motoroliën.1-
H. A. JONGEBOER
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 6 APRIL 1924. - TVEEDE BLAD
nieuwste en modernste.^
namaak bij de wet verboden
A. C. Waardenburg
Officiefile Dealer voor Gouda
en Omstreken j. hüLLEMAN.
y/CI Vrachtautochissis tt|
èf1120BBfl295
Oostzeedljk 238 Rotterdam
Rechtskundig Bureau
„Justitia"
Q. HEINS,
de NIEUWSTE Dassen
Moderne Overhemden
Sokken
Boorden
Bretels
Sportriemen
Cretol Capsulen
Volks-Meubelmagazijn
Korte Noodgodsteeg 10
EET STEEDS VEEGEEE'S
GELDEKSCH ROGGEBROOD
FRANS DEE,
Brillen en Pince-Nez.
f i
Ut 8 1
lllfiÉ
ROTTERDAM
16.75 17.50 18.75
Uit ons Parlement.
o«
Jn de) heele wereld, zoeken jt
|vy voor U Steeds naar het/'
En wg bieden het U kan
tegen de alom zool bekende
Düs nietj slechts een over»
w|eldigende, alles om-
Vattende keuze, die
jRBIfc thans dagelijks voor
«ff? ohze etalages een
1 k ieders bewondering
wekt, maar tegelijker»
V. I tijd alles zoo goed-
f]|||| kOOP dat U ten slotte
de stellige overtuiging
vordt afgedwongen:
Chique
Costuum
goede kwaliteit
zuiver wolten
Gabardine, met
zijde gevoerd,
volants met tres
geboord,
Aamborstig?
Verwyder die «lijm. maak Uw
bor.t weer «terk en vry met
AKKER'.
ABDIJSIROOP
Wü brengen in den handej een ontledings-bacterie, welke de eigenschap
heeft de organische stof in den grond te bevorderen en daardoor ten voor-
deele van den plantengroei te werken.
De zuiverste en natuurlijkste bemesting en veel voordeeliger.
Bijna overal verkrijgbaar, waar niet vertegenwoordigd is gelieve te
schrijven aan den depóthouder
Lange Dwarstraat OS Gouda,
Venn, tot Exploitatie van Bernestuig's procédé's, Jufferstraat 6, Rotterdam
THE UNIVERSAL CAR
Modellen Touring en 2 port Sedan voorradig.
Vraagt inlichtingen en bezichtiging. 888 46
MO 60
Scheikundig Laboratorium Urineonderzoek.
Scheikundig onderzoek tegen Kanker, Lupus, Huid- en Suikerziekte,
Dauworm en andere kwalen, enz
Geopend dagelijks van tot S uur. Zaterdags van tot S uur
voor de werklieden.
P S. Duizend attesten van volkomen genezing ter inzage. 931 30
St. ANTONIESTRAAT 9
TELEFOON 589.
Adviezen in alle straf, civiel- en handels
zaken. Incasso's langs minnelijke en gerech.
teljjke weg.
Kantoor 912 v.m., 48 n.m.. Zaterdag
912. Donderdag 9 v.m. en 6 n.m.
»ta 16
Turfstlngal 8, Gouda
Agent voor Gouda en Omstreken
v.d. N.V. B. H SCHELL1NGS
OLIEHANDEL, Rotterdam.
Levering van alle soorten
Ruwe Motorolie. m ,x
ONTVANGEN:
tegen de LAAGSTE prezen.
in groote verscheidenheid.
VRAAGT ONZE
4 2.per doos.
MAAGLIJDERS
vraagt
Prof. Ninhles Maagpoeder
direct helpend, per doos 1.
Balsem van Anijszaad 100 cent
Griseapoeder 75, 90 en 120
Bronchial tabletten 75
Asthmodrank .120..,,.
PRIJSCOURANTEN GRATIS.
Chom.fabrlokfa.B. ROOS Co.
Jonkerfransstraat 78 Rotterdam.
986 26
hook Peperstraat
Dit is je adres voor
REPARATIËN VAN MEUBELEN
772 15 Beleefd aanbevelend.
MERK C. V.
ROTT. BROOD-, BESCHUIT-,
KOEK- EN BANKETBAKKER».
RAAM 96—98.
OPTICIëN,
Westhaven 14, Gouda, Teief 292.
Groot, sorteering in U8 15
Electriache SlUp- en Reparatie-Inrichting.
Levering van Brillen op voorschrift.
Barometers. Kijkers. Thermometers.
Leverancier der Goudsche Ziekenfondsen.
918 18
Moderne
Gabardine
Mantel
goede zuiver
wolion kwaliteit,
wdlg met ires
•pgemaakt
Aparte Japon
pr. crêpe-maro-
cam, In goud
bruin, amandel-
groen en tabak,
zorgvuldige af
werking
|7x
Het Nieuwste
Costuum
zeer fijne kwaliteit zuiver
wollen Crepo Marocain of
Gabardine, allo nieuwe
kleuren, rijko Plisségar-
1 neering met «.uw
2 zijde gevoerd «SÜ g
Elegante
Voorjaarsmantel
prima kwaliteit Ribs-
Travers, zeer smaakvolle
volants en zijden tresgar-
neering, nieuwste kleuren
prima «IA VF
afwerking Z!Ps75
HOOGSTRAAT
N. KORT! HOOQSYRAAT
AMSTERDAM ROTTERDAM DEN HAAG UTRECHT LEIDEN GAOHINGEK LEEUWARDEN SNEEK ENSCHEDE
Alle
veranderingen
gratis
Hit gebed In de Provinciale
Staten van Z.-H.
vergadering der Staten werd jmet ge-
Zoo leest men in de verslagen; dat staat
laar zoo doodonschuldig; dat valt niet op.
statenvergaderingen,
t b.v., in tal van ge-
gewoonte en in het
Noórd-Hollaind, Utrecht
meenteraden is het g
reglement van orde voorgeschreven.]
Maar voor de Staten van Zuid-Holland
was dit toch een novum. Voor het eerst
werd dit weer gedaan sedert 50 jiar, en
voor degenen die deze evolutie dör 'Staten
hebben Meegemaakt, en hebben gbvdlgvj de
vier uur lange beraadslagingen, waarvan de
lengte en dikwijls ook de inhoud in omge-
i
tot de teerheid én sub-
keerde reden stondpn tol
tiliteit van het onrferwei
Uf die door dit voorstel in de vergadering
,va£ 23 Dec. '23 z|jn opgejaagd, hebbep n
teg inslikken aan hen moet uit deae ge-
voélde discussite wel gebleken zyn, dat (fit
j|' een gebrek aan verdraagzaamheid, aay
waaideering en eerbied voor de overtuiging
'éim andersdenkenden, en voor elkeen, die in
zich voelt het gebed heilig moet zij#;
jjelfs voor lederen die voor zich zelf nog
eenige ïjbeteekenis" aan het gebed toekent,
moet hejtjschrijnehd zijn, dat van de hpilig-
j heid vaildit ambtsgebed wel geen grejntjé
dat mpn hier, in de vergaderzaal heeft' bin-
J nengesleept iets wat nooit meer kan zyn
dan een blooty formule, die geenerlei
I ding ooit aal kunnen geven; terwijl i
rerzyds de gedachte zich moet opdringen
5 fl) dat ook hier weer de godsdienst gebruikt
j wordt als valsthc vlag om do lading te dek-
6) ken, om aan de zeer kleine fractie der Gére-
forrtieerde Staatspartij een politiek succèsje
te bezorgen, tegenover dq groote meerder
heid der rechUJohe Statenleden.
j| Het kan zijn! nut hebben, aan de hand der
li handelingen dér Staten, hieromtrent een en
Sfj ander vast te leggen.
De zagfc staat zoo:
Tot 1#74 bestond het gemeenschappelijk
gebed, voor en na elke zittii
Op voorstel van Ged. St. werd dit afge
schaft: door göen der leden is er toen over
gesproken. Er werd alleen over gestemd
62 tegen 8. Onder de voorstemmers voor af
schaffing waren vele geloovige menschen,
van onverdacht rechtschen huize.
Een halve eeuw is daarna vergaderd zon
der gemeenschappelijk gebed, en zulks ter
wijl het college de laatste jaren een recht-
sche meerderheid had.
Al die jaren is er niet aan gedacht het
gebed weer in te voeren en ook bij de jong
ste beraadslagingen is door verschillende
vooraanstaande leden der rechtsche partijen
in de Staten verklaard, dat zy er niet aan
zouden denkeji het initiatief tot invoering te
De verkiezingen van 1923 hebben in de Sta
ten gebracht, als nieuwe fractie, de repre
sentanten der Gereformeerde Staatspartij,
mannen, wien „getuigen" in het bloed zit,
in allerlei vorm, by allerlei onderwerpen, die
te pas en onpas met hun godsdienst te koop
loopen, in wier oogen de wascheehte C.-H.
en de stijfste A.-R. toch ook slechts een iet
wat beter soort paganisten zijn.
Deze kleine fractie van 2 man kwam al
dadelijk met een voorstel: de zittingen met
gebed te openen en met dankzegging te slui
ten, hetwelk door de leden staande zou wor
den aangehoord.
In de najaarszitting werd dit voorstel wat
slapper opgediend, sterk verwaterd en luid
de het slechts een gebed vóór de zitting
door den voorzitter opgelezen.
De reden, voor zoo'n halveering, of
beter tiërceering, zijn ons nooit duidelyk
uiteengezet. Men zou toch zoo nuchter rede-
neerende, in den gedachtengang der voor
stellers, denken, de drie verschillende fac
toren van de eerst voorgestelde redactie
behooren bij elkaar, vullen elkaar noodwen
dig aan. Vanwaar dan zoo'n stap terug?
Was dit omdat aan de heeren te verstaan
is gegeven dal een al te strak en stijf vast
houden aan 4e eerste formuleering een ge
vaar voor verwerping meer zou kunnen
geven, en heeft men toen „accomodements"
toegepast? Die zijn immers overal mogelijk,
aeüfs „avec le ciel".
Maar deze qu^estie daargelaten. Over dit
waterig extract dan is vier uur lang gedis
cussieerd en gedebatteerd.
Slechts enkele klanken uit deze beraad
slagingen hier en daar opgevangen
mogen een klein beeld geven van de behan
deling van dit voorstel.
De fractie van den Vrijheidsbond had be
sloten niet in breede beschouwingen te tre
den over dit teere onderwerp iedereen
dient toch immers voor zichzelf te beoordee-
len of hij zich vóór den aanvang der werk
zaamheden wil sterken door gebed.
Maar dat behoort niet tot de werkzaam
heden in de vergadering. Dat zou de leden,
die daar geen waarde aan hechten, dwingen
if er aan deel te nemen óf zich te verwyde-
Dit is in strijd met de heijigheid van
het gebed en met de eerbiediging der over-
edging van andersdenkenden. En van an-
de werd gewezen op de raadzaal van
dam, waar de leden binnenkomen on
der het voorlezen van het gebed daar
heerscht dan een onheilig profaan ge-
dmiach: het is een afgrijselijk oogenblik.
Gevraagd werd of de zaken in de laatste
jaren in deze Staten dan niet goed zijn be
hartig*!, door ieder op zijne wyze?
Waarvoor dan dit voorstel van onver
draagzaamheid en gneerbiediging van an-
Of zijn er dan links niet i
hebben, en staat dit niet te hoog om in den
politieken strijd tegenover anderen te wor
den uitgespeeld? Worden niet gelukkig ii_
de latere jaren, by alle schaduwzijden van
dien strijd, juist de intieme conscientie-ge-
voelens over^ en weer meer gerespecteerd
dien, het is moeilijk, omidSiyk, een fomrnle
te vinden, die ook maar aan een zeker
UI leden voldoening zal geven.
De voorstellers wilden de vaststel 1 mg van
hét gebedsformulier maar aan Ged. Staten
overlaten: gedachtig zeker aan I de Stan
daard, die, de moeilijkheid erken:
bevredigende formule te vinden, daar dan
'#htigjesweg bijvoegt: „dat is echter
sléchts een quaestde van uitwerking.
T<fct groote ergernis van het lid der Herv.
Staatsparty, die geen gebed wilde, waarin
ook niet dé Zone Gods erkend werd en daar
van zelfs zijn stem voor of tegen liet afhan-
AÉp. En hoe moeten dan geloovige Israëlieten
8Mir weer tegenover sUan? of de Katho
ffn, indien geen kruis te voren geslagen
it gebed moet dus een compromis wor-
tvan verschillende geloofs-overtuigingen
en groote gemeene deelerj
professor Veraart het den distdl-
product van heterogene godsdienstige
gevoelens, zonder kleur, geur, reuk of
smaak.
En de rechtsdhe leden der Staten?
De voorstellende fractie getuigde, maar
argumenteerde niet; dat zou o-
hs|l ilmoeilyk z|}n geweest. De C. H.
eö§ getuigenis af, en een verklaring onge-
ve'i|- aldus: We vinden het een
qüaestie; er zijn gevaren en bezwaren, die
njöt mogen onderschat worden, maar we
moeten nu wel voorstemmen.
Jpi de A. R. sloten zich daarbij aan, en
verklaarden evenzoo nu wel te
voorstemmen nu zy geplaatst werden voor
dé vraag, die zonder hun toedoen is gesteld.
Gewis een moeilijk probleem en een benau
wende situatie voor deze heeren, in het
vooruitzicht aldus onder het Caudynstih"
juk der jongere fractie te moeten doorgaan.
En de R. K.? Zy waren verdeeld in drie
groepen.
Sommige waren eon amore vóór. An
deren, laiuw, onverschillig: het zyn
slechts een paar woorden, duurt slechts een
paar minuten een kruis maken is niet
noodig. Men behoeft er niet naar te luiste
ren aldus hun redeneering.
Weer anderen en niemand minder dan
Prof. Veraart, vertolkte him gedachten
waren beslist tegenstander en wenschten
niet mee te doen aan de zotte en dwaze
vertooning, gelyk die uit den Amsterdam-
schen raad is geschilderd. Wy hebben met
onze ryke liturgie en godsdienst er geen
behoefte aan en we maken bezwaar tegen
een gemeenschappelijk gebed met niet-ka
tholieken, aldus des hoogleeraars betoog.
De eerbiedwaardige voorzitter deed ten
slotte nog een ernstig beroep op de voor
stellers om, gezien den geest die uit de ver
gadering was gebleken, en uit een oogpunt
van verdraagzaamheid en onderlinge waar
deering, waardoor toch alleen vruchtbaren
arbeid kan verkregen worden, de motie in te
trekken.
Daar werd zelfs aan die zyde niet op ge
antwoord. De stemming besliste: 32 voor,
30 tegen.
Op zulk een wijze is uit dezen brouwketel,
die vier uren lang heeft gekookt, te voor
schijn gekomen een gebed, waarvan boven
reeds gezegd is, dat het een compromis is,
een grootste gemeene deeler gebed, een dis-
stillatieproduct, een zinledige formule, die
opgedrongen werd ook omdat het slechts
een paar woorden zyn, slechts een paar mi
nuten duurt, omdat men er niet naar behoeft
te luisteren en dergelijke eerbiedwaardige
argumenten meer.
W|j hebben respect voor het gebed, dat
uit het hart van den geloovige opgaat tot
het Opperwezen. Maar w|j vragen:
Is dót nu het gebed, waarvan onze groote
Meester in de Bergrede spreekt in Ma
theus 6 6? Of is op dit gebed toepasselijk
Matheus 6 5 en misschien ook Mattfu
23?
Is niet deze discussie zoowel van rechts
als links de felste veroordeeling van dit
voorstel
G. B. i
TWEEDE KAMER.
Oorlog. Binnenlandse he Zaken en Land
bouw. Marine. Waterstaat.
Met de begrooting voor Oorlog is het
gegaan zooals te verwachten was: da Lin
kerzijde heeft haar stem er aan onthouden
minister Van D|jk zal op z Ij n wyze
voortgaan: met een, naar verhouding, te
groot leger, dat onvoldoende geëncadreerd
en bewapend zal Uyven.
By de amendementen zullen we niet stil
staan. Bijna alle waren ware afbraak-voor
stellen, luk-raak gegrepen cijfers, propa-
ganda-amendementen, geen ernstig werk en
aan het slot werd de S.D.A.P. opeens royaal,
den poet voor de mobilisatie-slacht
offers van 30.000 op 2 ton te willen bren
gen, een jaarlyksch stokpaardje, evenals de
bestrijding van burgerwachten en vrij wil
ligen landstorm; jaarlijksche tot mislukking
emrie stemmingen, die het dubbed
vreemd doen z|jn, dat de S.DA.P. niet be
reid was voor een amendement tot af»chaf
van den gezantschapepoet by den Paus
ommen, omdat men niet ieder jaar over
hetzelfde moest beginnen.
Hoe dit zij, de Minister van Oorlog heeft
toegezegd b|j de uitkeeringen ai
satie-siachtoffers niet schriel te zijn en
noodig den toegestanen post te zullen over
schrijden, Daarmee was de zaak beslist
Binnenlandache Zaken
Landbouw. Een urenlang debat over
de afwenteling van de Staatabydragen in
de koeten voor behoeftige krankzinnigen op
de gemeenten. Minister Ruys had op die ma
nier 4% ton „bezuinigd". Terecht betoogde
mr. van Gyn, dat dit geen bezuinigen is en
dat de gemeenten waarlijk reeds genoeg
door het Kyk belast zyn. Had de Regeering
de Kamer in haar oordeel vrij gelaten, on
getwijfeld zou de poging van mr. van Gyn
om, aan deze manier van afwentelen een
einde te maken, succes gehad hebben, maar
de Minister meende ook hier het groote
woord „niet te aanvaarden" te moeten bezi
gen (hoewel hy-zèlf tot voor enkele weken
op hetzelfde standpunt stond) en toen was
alle kans verkeken; de Haagsche anti-revo-
lutionnaire wethouder van financiën, Mr. de
Wilde, viel om, gelyk zoovele coalitiegenoo-
ten plegen om te vallen als een bevriend
Minister de wenkbrauwen fronst en Mr. van
G|jn was toen zoo verstandig om ztfn
amendement niet aan een onzuivere stem
ming bloót te stellen.
Bij de werkloozenzorg vernamen we van
de Regecringstafel, dat de Regeering haar
plan in de miliioenennota-Colyn vastge
legd om de werkloozen naar armenzorg
te verwyzen, had opgegeven („voorloopig",
zei mr. Ruys, maar het zal wel zoo blyven)
op grond van practische bezwaren. Over
deze quaestie lijkt ons het laatste woord nog
niet gesproken.
De belangrijke afdeeling Landbouw
bracht vele agrariërs en boerenvrienden in
het veld. Vr|j algemeen waren de klachten
over te scherpe bezuiniging op deze afdee
ling en de malaise, die zich ook op een
groot deel van onzen landbouw zoo geducht
doet gevoelen, kwam natuurlijk in de volks
vertegenwoordiging tot uiting. Heel veel
verder is men echter niet gekomen. Het
bleef bij vragen en klagen en de Minister
van Binnenl. Zaken en Landbouw kon. niet
veel meer doen dan overweging toezeggen
van alle ter sprake gekomen punten. Mocht
men later weer eens beter in de financiën
komen te zittien, dan wil ook minister Ruys
gaarne royaler worden; voorloopig kan daar
geen sprake van z|jn. Wy noteeren nog, dat
uit den katholieken hoek der Kamer wéér
een stem opging voor protectie, doch de Re
geering heeft, tot ons genoegen, dezen
wensch in haar Memorie van Antwoord be
leefd maar stevig afgewezen. Inderdaad is
hier protectie, meer nog dan op ander ter
rein, uit den boo ze. En met instemming
hoorden wij, hoe de Minister zich aansloot
b|j het betoog van den bekwamen landbouw
deskundige van den Vripieidsbond, dr. Bie-
rema, die op den voorggond stelde, dat de
boeren niet in de eerste plaats heil ver
wachten van Regeeringsmaatregelen; zij
willen vr|j zijn en door de Regeering met
rust gelaten worden. Bovendien sprak dr
Bierema het vertrouwen uit, dat de land
bouw niet zóó scherp door de malaise is aan
getast, of h(j zal de crisis wel te boven ko
men. Wie zou het onzen landbouwers niet
van harte toewenschen?
Ook deze begrooting heift weer de stem
men der sow&liften moeten missen. B|j de
begrootingen van het Stnatsboschbedryf en
het bouwfonds \oor Binir.»niandsche Zaken
en Onderwys was zulks b ijkoaar niet noo
dig; misschien hebben de heeren wel ver
geten stemming te vragen, gelyk z|j jaren
lang vergeten hebben te stammen tegen
Hoofdstuk I der Staatsbegrooting, ondanks
de plechtige verklaring van hun leider in
hun party-orgaan „Het Volk", dat z|j dit
„plegen" te doen om zich daardoor „prin
cipieel" uit te spreken tegen het „burger
lijk" karakter van de Regeering.
Marine heeft dit jaar een vr|j bewo
gen debat opgeleverd.
Het komt in hoofdzaak hierop neer: Mi
nister Westerveld heeft, b|j een simpele
nota van wijzigingen, een aantal nieuwe
schepen en vliegtuigen aangevraagd, na
melijk twee dure flottieljevaartuigen, twee
torpedojagers, een zeer duren onderzeeboot-
mynenlegger, benevens 6 verkenningsvlieg
tuigen .alles tezamen voor een bedrag van
ruim 21 millioen, welk bedrag over eenige
jaren aal verwerkt worden. Het ongeluk wil
echter, dat dit precies is wat de verworpen
Vlootwet voor het jaar 1924 bestemd had,
m. w. de Regeering doet alsof de Vloot
wet aangenomen, in plaats van verworpen is
en haar verklaring, dat de Regeering de
verwerping der Vlootwet als feit aanvaardt,
bl Ijkt dus Ij del woordenspel.
Hiertegen is een vry scherp verzet gere-
3i, niet alleen van de „nihilisten", maar
ook van de z|jde van den Vrijheidsbond, die
erkent, dat voor Indië een marine voorals
nog onmisbaar is, maar die in deze moeilijke
tyden vooropstelt en blyft vooropstellen,
een sluitende begrooting, herstel dus van
onze zieke Staatsfinanciën en daarna pas
overweging van nieuwe, difre plannen. Ook
Tan Rechts was niet iedereen ingenomen met
de handelwijze der Regeering.
Minister Westerveld heeft echter, op een
klein échec na, zyn begrooting gemakkelijk
er door gekregen. Slechts 19 leden hebben
bij de eindstemming het „tegen" laten hoo-
ren, namelijk de Linkerzijde behalve de
Vryheidsbonders, benevens mr. Bomans, die
dus alleen is blyven staan in z|jn fractie.
Dat de Minister de stemmen der liberalen
ten slotte heeft gekregen, is te danken aan
het feit, dat de Minister van Marine tegen
over het amendement van den leider dier
fractie een opvallend tegemoetkomende
houding heeft aangenomen.
Ue militaire controle in Duitsehiand.
Aan het N. H. wordt uit Londen geiueul,
dat men aldaar met gerust ia over den
vt-rmoedelyken gang van zaken op het ge
bied der buitunlandsche poütiuk. Men
vreest, dut de verkiezingen, zoowel 111
Duitaohland als in Irankiyk een verster
king der rechtervleugels zullen veroorza
ken en is overtuigd, dat de tegenstellingen
Vussohen de beide landen dan nog sterker
Zullen uitkomen dun nu reeds hut geval is.
Als de chauvinisten in Duitschlund aan hut
roer komen of althans een overwegeuden
invloed op de rugeering zouden kunnen
gaan uitoefenen, zou Krankryk meer dan
ooit motieven hebben om sioh bedreigd te
gevoelen en dus aan te dringen op krach
tige maatregelen. Het is zeer de vraag of
de belanghebbende mogendheden zich zul
len uitspreken over de rapporten der des
kundigen alvorens de verkiezingen in
Krankryk achter den rug zyn, omdat een
demissionaire Kamer moeilyk beslissingen
zal kunnen nemen of aan de besluiten van
een op haar berustend kabinet haar zegel
zal kunnen hechten. Bovendien zal het on
derzoek, zoowel door de Commissie van
Herstel, als door de verschillende ïogee-
ringen vry veel tyd in beslag nemen en
zal er vermoedelijk een byeenkomst dei
premiers plaats hebben alvorens de geal
lieerden hun meening uitspreken. Het
spreekt van zelf, dat deze meening den in
vloed zal ondergaan van den uitslag der
verkiezingen en van d« vermoedelijk door
Duitschland aan te nemen houding, üp deze
gronden acht men de vaak gehoufcle mee
ning, dat het officieele Engeland het prin
cipieel oneens is met het standpunt van
Foincaré ten opzichte der ontruiming van
het bezette gebied, voorbarig. Vermoedelijk
zal Mac Donald in deze aangelegenheid een
afwachtende houding aannemen, tot tijd en
wijle er een oordeel kan worden gevold over
de rapporten der experts en op grond daar
van een gemeenschappelijke gedragslijn
kan worden vastgesteld.
De kwestie van de militaire controle der
geallieerden in Duitscluand blyft eveneens
een der neteligste problemen, waardoor, in
veiband met Krankryks hurhaaklelyk ge
uit verlangen naar garanties voor zyn vei
ligheid, de verhouding tusschen Benyn en
Parys steeds een moeilyk karakter bi|jtt
dragen. Het vraagstuk heeft opnieuw aan
actualiteit gewonnen, nu de Duiisohe ge
zant te Parys Dinsdag j.l. aan den voor
zitter van den gezantenraad een nota zy-
ner regeering heeft oveihand.gd, die een
antwoord is op een nota van vorengenoem
den gezantenraad dul. 5 Maart.
In dit laatste document lieten de gealli
eerde en geassocieerde mogendheden uit
komen, dat zij in de vyf groepen der col
lectieve nota van 29 Sept. 1922 niet allo,
maar alleen de voornaamste ontwapenings
maatregelen hadden beoogd op te sommen,
ten aanzien waarvan de gezantenraad meen
de, dat Duitschland nog ten achteren was.
De gezantenraad was van oordeel, dat er
aan de Duitsche ontwapening, behalve wat
betreft de in de v|jf punten genoemde ge
vallen, ook overigens nog wel het een en
ander ontbrak. Bovendien wees de bewuste
nota van den gezantenraad erop, dat hst al
léén aan d« beanasing van den iniergoaiu-
eerde militaire controlecommissie stoou om
uit te maken, of binnen hut kauer üer vyt
punten ter plaatse coniroiohandeungea
noodig waren. Verder legde de nota van
den gezantenraad er den nahruk op dat de
geallieerde en geassocieerde moge milieu en
bereid zyn de lasten der controle te vorden-
ten, die op DuitscMand dtukten, maar dat
zy inmiddels nog eens een ungebiOAl on
derzoek weneohea in te stellen, omuat zy
zich geen denkbeeld konden vormen van
den staat van Duitscluand s bewapening,
aangezien de controle in 1923 byna geueel
had gerust Verder was de gezanten, and,
als uitvoerend orgaun der göameerde en
geassocieerde regeuringen, bereid om haar
taak verder tot de vyf punten te beperken
en de intergealüeerdo controlecommissie
na zekeren lyd te vervangen door een un
der orgaun, op voorwaarde, dat, ter ge
ruststellende vergewissing, de controlecom
missie nog eens ui vollen omvang een in
spectie instelt over den togeuwoordigen toe
stand der bewapenmg. In de nota doet de
gezantenraad dus een poging om met
Duitschland tot eeu vergeiyk te komen.
De Duitsche rugeering heeft in haar nieu
we nota thans uitdrukkeiyk verklaard er
niet mee accoord te kunnen gaan, dat de
beperking der controle door de geallieer
de en geassocieerde mogendheden afhanke
lijk wordt gesteld van een voorafgaand on-
.derzoek naar de tenuitvoerlegging vun de
ontwapeningsverplichtingen, afgezien van
de vyf punten. Ten bewyzo, dat Dwitsoh-
luiul, behoudens de vyf punten, in Sept.
1922 ook volgens de geallieerde en geasso
cieerde regeeringtm ten aanzien der voor
naamste punten van het ontwapeningspro
gramma niet meer in verzuim was, wordt
niet alleen gewezen op den inhoud der col
lectieve nota van 29? Sept. 1922, maar wor
den ook verklaringen der Engelsche rogee-
ring aangehaald. Hieruit zou blijken, dut
de Engelsche rogjjering van oordeel was,
('at Duitschland, afgezien van de v|jf pun
ten ,op voldoende wijze had ontwapend en
met name z|jn weermucht tot beneden het
geoorloofde cijfer van 100.000 man had ge
reduceerd en wapens en munitie op volko
men bevredigende Wyze had ingeleverd.
Volgens de Duitsche regeering komt de
kwestie, die de geallieerden op het oogen
blik hebben dan ook hierop neer, dat z|j
willen weten, of de stand der Duitsche be
wapening thans nog dezelfde is als in den
zomer van 1922 en het voorjaar van 1923.
De nota meent dan ook. dat men in de rech
ten van den Volkenbond zou treden, wan
neer men deze nieuwe control© zou opdra
gen aan de intergeallieerde militaire con
trolecommissie in plaats van den Volken-
bortd, die kftichtens artikel 213 alleen de In
stelling ia, die gerechtigd ia op te treden
wanneer zij den indruk heeft, dat zich in
de Duitsche bewapening veranderingen heb
ben voltrokken, welke, van het standpunt
bezien van de belangen van geheel Euro
pa. bedenkelijk moeten worden geacht.
Een good onthaal heeft dit alles in Frank
rijk niet gevonden en men interpreteert de
nota als een poging om zioh aan de oon-
trolo te onttrekken.
Brieven van een Bouwenaar
uit Parijs.
XXVI.
Par|js, 3 April 1924.
Genieën en groote mannen worden meest
al „ontdekt" als ze v|jftig of honderd jaar
dood zijn. Er z|jn er ook, die nooit ontdekt
worden, dus van wie het nageslacht niet kan
zeggen „Dót was een genie" of „H|j was een
groot man".
Maar als het toeval wil, dat een werkelyk
groot man „ontdekt" wordt, dan moet en
dan zal ie ook een standbeeld, een herinne-
ringabank of een borstbeeld hebben. Dat is
het goed recht van ieder groot man. Het is
slechts een kwestie van geld of de grootheid
gedemonstreerd wordt door een steen in de
gevel van z'n geboortehuis of door een
groot bronzen beeld op een openbaar plein.
De Franschen zyn erg sterk in het geven
van beelden en gedenksteenen. Lodowyk
de veertiende liet er zelfs eenige van zich
zelf maken toen h|j nog leefde, daarmee
te kennen gevend, dat hy zich als een „groot
man" beschouwde.
Tengevolge van de groote wereldoorlog
verrozen overal in Frankrijk monumenten,
voor net meerendeel opgericht om de dooden
van een stad, een dorp of een gehucht in
herinnering te houden. Maar de groote man
nen van 19141918, de beroemde legeraan
voerders der Fransch^p, hadden hun stand
beeld nog niet. Wie waren dat? Joffre,
hoor ik u zeggen. Nee, Joffre bescnouwen
de Franschen niet als een der grooteten.
Galliène en Foch, ziedaar de namen der
menschen die volgens de Franschen de oor
log gewonnen hebben. Foch leeft nog, maar
Galliéne is kort na den wapenstilstand ge
storven. En hoewel het nog geen vijftig jaar
na z'i dood Is, toch besloot men een stand
beeld voor maarschalk Galliéne te maken.
Ik zal u eerlyk vertellen, dat Ik dit niet
wist vóór vandaag. Maar.toevallig in
den omtrek van het „Hotel des Invalides"
zijnde, zag ik een groep menschen, die hef
tig ge<-Ticuleerend om een groot gevaarte
bijeenstond.
Met menschelljke nieuwsgierigheid liep ik
er op af en een bakkersjongen lichtte me
ongevraagd al in „dat ze maarschalk Gal-
liéni gingen probeeren". Erg duidelyk was
het me na deze mededeeling nog niet, maar
toen ik eens om me heen keek, zag ik, dat
het groote gevaarte een maquette van kar
ton en pleisterwerk wru, een officier voor
stellende die met z'n eene hand op een sa
bel leunde en met de andere naar de ho
rizon wees. Ik vermoedde dat dit het stand
beeld van Galliéni in statu naxondi was en
het biedt, dat m'n vermoeden me niet be
drogen bad. De heeren er omheen vormden
te zamen de „Schoonheidscommissie" van
Parys, die bijeengekomen was om te over
wegen op welke plaats het standbeeld het
beste tot z'n recht zou komen.
Het was een vreemdsoortige ceremonie.
Ik was gelukkig net op t|jd om 't heele ge
val mee te maken.
Zooals ik zei: het aanstaande standbeeld
stond in 't midden, op wieletjes nogal liefst,
en de omstander» waren behalve de leden
der commissie menschen met bloc-notes,
dus journalisten, photographen en nieuws
gierigen, waartoe behalve de bakkersjongen,
een stel baliekluivers en een krantenverkoo-
per, ook ik de eer had te behooren.
We waren op het plein voor den hoofdin
gang van Hotel des Invalides en de commis
sie had net beraadslaagd en besloten dat
„het daar niet stond". Dus een ander oord
gezocht. Terwijl de commissie, met aanhang,
naar den hoek van de rue Galliéni en de
Esplanade des Invalides liep, volgden op een
v|jftig meter de werklui, die het monument
in ape voortrolden.
We wachten tot ze gearriveerd *|jn, het
geen niet gauw is, want het z|jn gemeente
werklieden. Halt. Het gepleisterde beeld
staat dadelijk stil. Men draait er om heen,
keert dan het beeld om maar 't helpt niet.
Vooral die eene hand, die naar de horizon
w|jst, maakt het erg lastig.
Onmogeiyk hier, zegt dan een klein
propje van een meneer met een nijdig ge
baartje van z'n korte armpje „t l|jkt
wel of de maarschalk k|jkt hoe laat het k
op de klok van 't station des Invalides".
Het rollende standbeeld vertrekt opnieuw,
hortend en stootend Heel oneerbiedig moet
ik even stilletjes lachen om het komische
van de situatie, die wat l|jkt op die van een
carnavalswagen, gevolgd door een stel men
schen.
„Laten we hier eens stilhouden", zegt
een van de commissieleden een eind verder.
Deze keer wyst de rechterarm met een
majestueus gebaar naar de Eiffeltoren.
't Lijkt wel of de maarschalk wil zeggen:
Entree, dames en heeren, voorziet u van
plaatsen! De Eiffeltoren, het grootste won
der der negentiende eeuw! De voorstelling
neemt direct een aanvang. De muzikanten
gaan uit en de lichten gaan naar binnen."
Belachelijk, zegt hetzelfde dikke heer-