i
B
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. 15554
Zaterdag 31 Mei 1924
84* Jaargang
EERSTE BLAD.
de Gouwe.
ijL
ïVENi
ROMANTIEK.
Si;’
BERGAMBACHT, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle, NIEU
WERKERK OUDERKERK,, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOO^OVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, em.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
dan
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
HAOENAAR
«Lid-
FEUILLETON.
re kleur,
(Wordt vervolgd)
Wie het beste wil, moet vaak het bitter
ste verdragen.
is, lakkei, ver-
ilineum, black-
1593 30
del D.D.D.
te genezen, die U
n last maakt. Die
ken dat branden*
verdwijnen. Veie
einde raad waren.
reeds genezen.
baat bq vinden.
I SO (proefllacos
jachtige ODD*
4 apodwten na
isoi
Naar het Duitsch
van
OLGA WOHLBRUCK.
Vertaald door
mevr J. p. WESSELINK-Van Rossum.
Overneming verboden krachtens
art. 15, 2e lid der Auteurswet.
Men is thans eindelijk weer begonnen
aan de restauratie van de Gevangenpoort.
Hoewel het reeds zes weken geleden is,
dat de gemeenteraad besloot tot aanleg
van een verkeersweg is nog niet het
minste begin daarvan te bespeuren.
Gelukkig is er een fatale datum 1
October waarop alles gereed moet
zijn. Anders zouden wij vreezen, dat het
nog jaren zou duren.
fanfares welke zijn mooie assistente,
die hem met veel gratie de instrumen
ten aangaf, zich ook aantrok en waar
voor zij met kushanden het publiek be
dankte.
Toen de nummers, die hem een klein
vermogen en de waardeering van veel
„hooggeplaatste en zeer hooggeplaatste
personen”, hadden bezorgd hun beko
ring begonnen te verliezen stierf zijn
vrouw. Nu schepte hij geen vermaak
meer in het optreden voor het publiek.
,,In de Noord-Duitsche vrouwen zit
heel geen chic,” placht hij te zeggen.
Ik moet een poosje naar Hongarije gaan
en daarvan daan een vrouwtje halen,
dal zich kan laten zien”
Maar hij bleef toch aan een Duitsche
hangen. En juist aan een van de minst
tnooie die hij nog in zijn leven had onik
moet Het was de hospita bij wie hij
zijn weduwnaarssmart had uitgeweend
en die hem met groote zelfopoffering
had verpleegd toen hii aan pleuris leed,
die hij opgedaan had op het tochtige
variété tooneel te Dantzig.
Zij had buitendien nog zeer waarde
volle eigenschappen. Sedert hij bij haar
woonde wa. zijn linnengoed altijd on
berispelijk in orde, waren zijn kleeren
geborsteld, stond zijn ontbijt dampend
voor hem met een kraakhelder servies.
Haar kleinen, zevenjarigen Gebhard
voedde zij met zorg en strenge liefde
op. Over haar gestorven men, een klerk
aan de posterijen, sprak zij in woorden
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DCCXIV.
Het water, de mooie artistieke grach
tjedie altijd, den roem en den trots
van de Hollandsche steden hebben uit
gemaakt, zijn helaas ten doode gedoemd
De modernieeering van het verkeer
beeft de gemoedelijke schuiten het pleit
doen verliezen tegenover de auto’s de
deftige karossen hebben het afgelegd
tegen de veel deftigere Fords, de wan
delaar is verdwenen. Aan grachtjes
hebben wij in onzen tijd geen behoefte
)neei en dus zand erin I Wie den ouden
plattegrond van den Haag beziet, en
dezen vergelijkt met den hedendaag-
schen bespeurt aanstonds de verdwij
ning van tal van grachten.
Sommige zijn al sinds menschenheu-
gens verdwenen, andere zijn nog in
herinnering bij de ouderen van dagen.
l'hans is de Loosduinsche vaart op de
lijst der veroordeelden geplaatst. Het
zal nog wel even duren eer het water
er uil is verdwenen, maar zoodra de
beslissing is gevallen is het grachtje
reddeloos verloren. Nu moeten wij aan
stonds toegeven dat het verkeer drin
gend deze demping eischt. Het verkeer
met het Westland is enorm toegenomen
al komen de groenten-kweekers nog al
tijd met hun schuitjes, de auto heeft
toch al lang de overhand, ’t Is jammer
dat onze voorouders de wegen langs het
water niet wat breeder hebben ge
maakt, want dan was het in zeer vele
gevallen niet nood g geweest thans het
water te dempen.
Het plan voor den aanleg van een
verbindingskanaal tussciiun de Loos-
duinsohe vaart en de Laakhaven is niet
voor de poes. Er zal een gansch nieuwe
groentenmarkt moeten worden gebouwd
■en deze zal aan den buitenkant van den
F(aag dicht bij het oude Loosduinen
komen.
Merkwaardig is het dat men op dit
oogenblik nog bezig is een prachtige
brug over de Loosduinsche vaart te
bouwen, die ongeveer een ton gouds
zal kasten en in het nieuwe plan is
demping van dat gedeelte opgenomen.
Hier gaat dus weer een aardig bedrag
'laar de maan. Zoo iets gebeurt aan ge
meentewerken nogal eens. Trouwens
als er iets een mislukking is in de
overheidsbemoeiing dan is ’t heel vaak
de afdeeling openbare werken. Duur en
langzaam zijn dikwijls de meest typi
sche eigenschappen van die diensten.
Op den len Juni begint de tirannie
tege. de autobussen die den strop om
den hals is omgedaan ter wille van de
Haagsche tram. Brutaler tirannie dan
tegen dit nieuwe vervoermiddel wordt
loegepast, is haast ondenkbaar. Hier
wordt een standplaats toegewezen die
alle contact met de binnenstad onmoge-
1 jmaakt. Tevens verhoogt de tram
had er juist door geleden. Gedurende
een der haastige verhuizingen waaraan
I aar leven zoo rijk dreigde te worden,
wk hij ter wereld gekomen. Zij had
op een ladder gestaan om een reistasekt
uu een kast te krijgen verloor daar
bij het evenwicht en viel. Den volgen
den dag kwam de kleine ter wereld.
Vier weken te vroeg zwak, met een
teer beenderen stelsel, dat maar niet
sterker wilde worden hoeveel drankjes
hij ook te slikken kreeg. De zenuwach
tige trilling, die zich reeds vertoonde,
toen hij ternauwernood vijf jaar was,
du geringe afwijking van den rechter
schouder en de vreemde, met elk jaar
duidelijker wordende verhooging der
schouderbladen bedlegerig bij elk
tochtje nu zij had wat doorgemaakt
met den jongen I Daarbij den strijd met
1 aar man I Zij moest de kinderen niet
..zoo aanzetten tot leuren”. Zij moest
iien rustig „laten betijen”. Een meisje
had zooiets in het geheel niet noodig,
en de jongens „Ik vraag maar voor
wat zijn wij dan de Czaslo’s Laat jouw
jongen leeren, aan de mijnen geeft de
lieve God het leven in den slaap! Kijk
eens hoe Bela zijn harmonica bewerkt
Die breng ik dadelijk in het variété
met een reuzen salaris. Die zal mij zelf
nog eens overtreffen. En Ari dat var
kentje heeft oogen die verslindt nog
een® de geheele wereld en Marika, die
wordt een beroemde zangereshoor
maar eens hoe zij nog in de lu;ers,
we in eene badplaats ja, alsof we in Nice
zelve verbleven.
Het is nu met noodig in eene landelijke
omgeving te vertoeven, om de juffertjes
in 't wit, in 't geel, in rose en teergroen
te zien uitvliegen. Waar ze het soms zoo
gauw vandaan halen moge een raadsel blij
ven, een feit is het, dat al die lichte fi
guurtjes alleraardigste lichtplekken op het
gryze asphalt eener groote stad zijn.
Ziet ze gaan de jeugdige sportsmen! Uit-
gedoscht in hare gestreepte, hoogst mo
derne, heel recht gelijnde jurken, zijn ze
de zomersche jonkheid in persoon.
Ziet ze in het nieuwste jakje, dat plots
voor den gloeiend-warmen namiddhgtyd
mouwloos geworden ia, terwijl een door
zichtig onderblousje van een aardig kraag
je en korte mouwtjes is voorzien. Behalve
de initialen en de vele zakjes zóó ste-
riotiep terugkeerend, dat men ze telken»
weer vermelden moet hebben zij de
nieuwste m<xltegarneering, in den vorm van
smalle ruches, <tie lettel ijk voor alle afwer
king gebezigd wordt
Ha, dat is tenminste eens iets nieuw» en
«laarmede is wat te beginnen, met die tien
tallen meters van smalle geplooide ruches,
die in neteldoek, in kant, in batbd op de
zomerkleeding te vinden z(jn. Heele vesten
MODEPKAATJE.
Zomerdracht.
la het moge lijk om met dit prachtige zo
merweer over iet» anders te spreken, dan
wat wy ons van luchtige zomerkleeding
wens^hen zouden?
Werkelijk, het is eene verrukking, nu
eens de allor-luchtigste kl.eedy de revue te
laten passeeren. Want wie hebben toch voor
niets anders oog.
De voorjaanunantel, anders onze trouwe
gezel in dit gure lenteklünaat, hij wordt
ons tot een last. We doen niets dan peinzen
of we hem ook gepast voor een tijdje loo-
zen kunnen. Met het mantelpak is 't even-
zoo. Al» het zonnig-warme weder nog een
poosje aanhoudt, gaat he< de heele mode
beheerschen en we gaan ons kleeden alsof
haar abonnementsgelden die toch al
hooger waren dan die van de bussen
Het publiek is van deze overheidsbe
moeiing heelemaal niet gediend maar
toch wordt ze dood-kalm voortgezet. Dat
moet natuurlijk tot conflicten leiden en
als dit gebeurt, ligt de schuld enkel en al
leen bij het gemeentebestuur.
De willekeur van de tram die met geen
enkel publiek belang rekening houdt,
gaat hoe langer hoe verder, ’s Morgens
wordt voor een deel der stad dood-be-
daard het contact met Scheveningen af
gesneden doordat men een zomerlijn In
schuift. Of de tram daarvan dan geen
nadeel heeft? O, neen, want een gedeelte
der gedupeerden betaalt nu twee ritten
en dat weegt wel op tegen het verlies.
Op het Buitenhof is men thans bezig de
groote veranderingen in dat gedeelte van
de residentie voor te bereiden. Willem II
is verdwenen. Het plekje waar hij zestig
jaar gestaan heeft, is nauwelijks terug te
vinden, want het is bij den rijweg getrok
ken. Eerst nu ziet men goed hoe zeer dit
beeld in den weg stond en stellig zou
iemand, die het er nooit heeft zien staan,
nimmer kunnen uitdenken waar het ge
staan zou kunnen hebben. Het is ook
haast onbegrijpelijk, dat men, de vrije
keuze hebbend over het gansche plein,
juist dit ongelukkige punt heeft uitgeko
zen. Deze ongelukkige keuze is ten slotte
ook noodlottig geworden voor het stand
beeld, want had het niet zoo in den weg
gestaan, dan was het waarschijnlijk niet
als slachtoffer van het verkeerswezen ge
vallen.
Wij mogen er nog eens aan herinneren
hoe het nieuwe beeld ten slotte het oude
verdrong. In de dagen van de feesten
voor Nederland’s honderdjarige onafhan
kelijkheid in 1913 is de gedachte ontstaan
om met België samen een monument op
te richten ter herinnering aan den slag bij
Quatre Bras. Reeds was dit plan in een
vergevorderd stadium gekomen toen de
Europeesdhe oorlog uitbrak Het is licht
te begrijpen, dat na den oorlog België
voor andere monumenten dan voor dit
aandacht had Thans is het plan ontstaan
om aan het standbeeld van Willem II
op het Buitenhof veranderingen aan te
brengen bijvoorbeeld door bas-relief van
de portretten van bekende figuren uit den
slag bij Quatre-Bras. Echter is daar
weer van afgezien omdat men algemeen
dit standbeeld leelijk vond. Ten slotte
heeft men besloten het reeds bijeenge
brachte geld, een twaalf mille, beschik
baar te stellen voor de oprichting van
een nieuw monument ter vervanging van
het oude en dit plan is doorgezet.
Straks, op den gedenkdag van de be
kende slag, zal het monument worden
onthuld en we hopen, dat wanneer een
maal de gansche verandering op het
Buitenhof gereed is, zal blijken dat dit
monument een verbetering is.
instelling had te beslissen over de vraag,
ol hy zyne zaken al dan niet mag uitbrei
den.
Nu komt de heer Wibaut met een argu
ment, dat volgens hem de verhouding tus-
schen den Nederlandschen Staat en de Ne
derlandsche Bank tot eene andere maakt
dan die tusschen eene gewone bankinstel
ling en hare cliënten. De circulatiebank, zoo
zegt hy, heeft met het voorrecht van biljet
tenuitgifte, dat zy in haar octrooi ontving,
ook den plicht gekregen, de publiekrechte
lijke lichamen by de financiering hunner
uitgaven te helpen. Dit is juist, mits men
maar niet vergeet, dat, zooals Mr. Visse-
nng zich dezer dagen uitte, de eerste en
voornaamste plicht der Bank is, om te zor
gen voor een deugdelyk geldwezen, terwyl
de credietverstrekking slechts een neven
plicht is. Juist doordien de eerste en voor
naamste plicht ondergeschikt werd gemaakt
aan den nevenplicht, is men in verschillende
landen den weg der inflatie opgegaan.
Het komt ons voor, dat de houding van
den heer Wibaut in dezen te denken geeft.
Als een zoo bezadigd en bekwaam sociaal
democraat een dergelyk standpunt durft
verdedigen, dan moet hun, die inflatie als
de grootste ramp beschouwen, welke een
volk kan treffen, wel de schrik om het hart
slaan by de gedachte, dat rood de leiding
krijgt van 's lands zaken.
Twee omstandigheden werken samen, om
een socialistisch of een onder socialistischen
invloed staand regime tot een gevaar te
maken in dezen.
In de eerste plaats leidt de socialistische
theorie er toe, dat men minder oog heeft
voor ellende, zooals die uit inflatie voort
spruit, al mag worden verwacht, dat de
buitenlandsche voorbeelden ook op de Ne
derlandsche sociaal-democraten hun invloed
niet hebben gemist.
Van meer beteekenis echter is wellicht
nog de omstandigheid, dat de sociaal-demo-
craten verwachtingen hebben opgewekt en
nog voortdurend levendig houden, welke
financieel niet te verwezenlijken zyn. Aan
het bewind gekomen, kunnen zy moeilyk
hunne volgelingen openlyk in die verwach
tingen te leur stellen. De biljettenpers
opent een weg, om den schyn, dat die ver
wachtingen worden verwezenlijkt, te redden.
Men kan met behulp van die pers royaal
zyn. De guldens, waarmede die royaliteit
wordt beloond, zyn wel geen echte, volwaar
dige guldens. Doch daarop let de massa zoo
niet.
Zoodoende is by een sociaal-democratisch
of ander zeer democratisch bewind het ge
vaar, dat het ons op het pad der inflatie
voert, ongetwijfeld grooter dan bij een meer
conservatief bewind.
schreeuwt. O, wat een stem
Soms moest zij toch om hem lachen.
Zulk een verliefden vader had zij nog
nooit ontmoet Het was daarom maar
good, dat zij in huis de gestrenge was,
die niets door de vingers zag, en de
kinderen voor verwildering behoedde.
Maar nu en dan als zij „haar drie
zwarte duivels” bekeek, voelde zij z.ch
al» een brave gele kip, die jonge ade
laar had uitgebroed. Ook vogels
stellig maar toch met een geheel an
deren aard iets wilds in den grond
zelfs iets vreemds. De namen al
I'ela. Arpad, Marikaechte operetten
namen! Maar Czaslo had er op gestaanl
„Bela moet hij heeten naar mij,
Ai pad naar mijn vader'en Marika naar
mijn moeder, Basta
Al. hij „basta” zei viel er niet meer
tegen te spreken Want hij kon woest
worden als een Berserker. Twee wasch-
tafelstellen had hij in het eerste jaar
van hun huwelijk reeds stuk geslagen
cn in het tweede den grooten bowl. De
lieten stoelen waren alle gelijmd om
niet te spreken van alle kopjes, glazen
en zelfs gevulde inktpotten
Zij wendde zich het tegenspreken af.
van kalme liefde en achLng en spreide
ondanks haar jeugdigen weduwestaat
een waardigheid ten toon, die hem zelf
in zijn eigen oogen verhoogde.
D< eerzucht die zij voor hem toonde,
beviel hem ook. Hij moest zich niet
meer tot „hansworst” voor de menschen
maken. Hij moest beproeven kapelmees
ter te worden. Hij zou immers zelf wel
weten wat kapelmeesters in variété’s
verdienen het salaris was nog het
minste maar wat elk afzonderlijk
nummer op zich zelf opleverde En men
behoefde zich in het geheel niet te ge-
neeren. Want in de hand van den ka
pelmeester lag het geheele succes. Die
kon een nummer maken of breken.
Voor eenige jaren toen haar man nog
leefde, had er een kapelmeester bii hen
gewoond. Die had het haar verteld.
Hij keek toen naar een plaats als
kapelmeester rond, en toen die gevon
den was in Ratibor „een afschu
welijk nest” placht hij te zeggen
toen trouwden zij. Haar klein pensioen
verviel toen Maar de inkomsten waren
daarom niet geringer.
Maar heel ongewoon en onaangenaam
vond mevrouw Czaslo het telkens ver
anderen van woonplaats.
„Nergens heeft men zijn vaste ver
blijfplaats,” zeide zij dikwijls gemelijk,
als het nieuwe seizoen hen weer naar
een nieuwe stad bracht.
En daarbij kwamen de kinderen I
Eerst Bela nu dat ging nog. Maar die
De heer Wibaut en de Neder
landsche Bank.
In de laatste weken is door den heer F.
M. Wibaut by meer dan eene gelegen
heid o.a. in het weekblad „Economisch-
Statistische Berichten” aanmerking ge
maakt op eene waarschuwing, die de presi
dent van de Nederlandsche Bank, zy het
misschien niet langs officieelen weg, heeft
gericht tot de Nederlandsche Regeering.
Inflatie i^het gevolg van eene te groote
uitgifte van papieren ruilmiddelen. Tot die
te groote uitgifte komt de Bank, door wien
de Regeering hare uitgaven niet weet te be
strijden met de inkomsten of te dekken door
op de open markt geplaatste leeningen,
maar schatkistpapier uitgeeft, dat door de
Bank in disconto wordt genomen. De Bank
is slechts in staat het benoodigde crediet
te verstrekken door geld te maken.
Stelt de Regeering nu aan de Bank
voortdurend hoogere eischen in dezen en
weet de Bank zich daartegen niet te verzet
ten, dan kan inflatie niet uitblyven.
Met het oog daarop heeft de President
der Nederlandsche Bank, Mr. Vissering,
zich in dezen zin uitgelaten, dat, als de
Regeering hare kapitaalbehoefte door mid
del van de Nederlandsche bank op zoodani-
gen voet wil dekken, dat de gulden in ge
vaar komt, de Bank zich tegen het verstrek
ken van crediet zal verzetten en de Staat
zal rantsoeneeren evenals is geschied met
gemeenten, die de tering niet naar de ne
ring wisten te zetten.
Deze houding van Mr. Vissering kan niet
de goedkeuring van den heer Wibaut weg
dragen. Op deze wijze zou, zegt hij, per slot
van rekening niet de volksvertegenwoordi
ging, maar de President van de Nederland
sche Bank hebben te beslissen over het al
of niet doen van uitgaven door den Staat en
andere openbare lichamen.
Wie niet geheel leek is op het terrein der
inflatie, moet deze uiting van den heer
Wibaut wel heel zonderling in de ooren
hebben geklonken. Dit echter niet alleen: zy
moet hem ook met bezorgdheid hebben ver
vuld.
Hoe dwaas de redeneering van den heer
Wibaut is, blykt dadelyk, als wij den Ne
derlandschen Staat vergelijken met een
particulier zakenman, die, zijne zaken wil
lende uitbreiden, bij eene bankinstelling
komt voor crediet, dat hem wordt gewei
gerd. Wat zou men er nu wel van zeggen,
indien deze zakenman er zich over ging be
klagen, dat op deze wijze de bedoelde bank-
J. DE MOL EN ZOON
Turfmarkt 7S Tul. 411 - Gauda
Huist- in DinisUniinn
naar maat. 3045
(-OUNJIE COlRIVI.
16 regelt 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op don prijs. Liefdadigheida-advertentiün de helft van den prjje.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1-4 regel* /2.05, elke regel meer ƒ040. Op
de voorpagina 50 booger.
Gewone advertentiÜn en ingezonden n&dedeelingen btf contract tot «oer gerodueeer-
dan prijs. Groote letter» en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentitn kunnen worden ingezonden door tusechenkomrt van «oliede Boekhan
delaren, Advertentiebureaus en onze Agenten en moeten daag» vóór de plaataing
aan het Bureau zjjn ingekotnen, teneinde van opname verzekerd te «ijn.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelyke aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bü onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—4 uur. Administratie Tel Int 82;
Redactie Tel. 545.
>0)
Maar daar het salaris niet voldoende
was voor het spel van cavaliers en de
•uooie Czaslo dol verliefd was op zijn
aardige kleine vrouw, nam hij afscheid
van „de ernstige kunst” studeerde eeni-
gc muzieknummers in, flanste een grap
pig costuum voor een clown in elkaar
w» debuteerde als „muzikale kachel-
P’IP” in het variété van een kleine,
Duitsch-Oostemrijksdie grensstad. Na
dat hij op zijn kunstreizen door Duitsch)-
land wat geld bijeen had geschraapt,
«et hij zich eenige instrumenten van
ongekende groote en schitterende pracht
waken, een onberispelijken rok voor
ach en een pagecostuum met kniebroek
van zwarte zijde voor zijn vrouw mo-
ken. Van toen af prijkte hij als „do
toooie Czaslo” op de aanplakbiljetten
en had drie contractueel vfistgestelde
