)P
WERK
FfIS
«HOEK
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle, nieu
WEKKERK OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz
go. 18888
Woensdag 18 Juni 1924
84* Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
kt 31 - fieidi
INGIN
TOCHT
UNO S
terda"1
it ver-
op de
ik dan
de be-
ij zult
igstige
ie ge-
kink-
lenza.
■dwrxoek»
«n SaikenMM
■aar tOM. Of
lOouNcr
(Wordt varvolgd).
MEID
SSELS,
3NVE-
iLOGI,
ALLE
STOEL,
TOT
VERD
By <le Zuid-Afrikaansche verkiezingen ia
generaal Smuts voor Pretoria-Weet ver
slagen.
geul te besparen en zich een viertal auto'»
aan te schaffen.
Lntusschen is aan de Zwiteersche grens
Volpi gearresteerd, de laaUte van hen. die
beschouwd worden ate do omniddellyke
daders tin de moordtoaak-Matteotti.
*•±550
rnakkhg.
x«<el386 30
Het Britsche Lagerhuis begon gisteren
een twee dagen durend debat over het
vraagstuk van het verieanen van rykspre-
FEUILLETO*.
ROMANTIEK.
Naar het Duitsch
van
OLGA WOHLBRUCK.
Vertaald door
mevr J. P. WESSELINK—Van Roesum.
Overneming verboden krachtens
art. 15, 2e lid' der Auteurswet.
en de wet
te (passen,
vervolging
De Volkenbondsraad heeft de Bri’zcl*
not* onderzocht betreffende het recht van
ondersoek door don Volkenbond by de
controle op de ontwapening in Duitach'and,
Oorteoryk, Hongarije en Bulgarije, wan
neer de huidige controle zal zyn geëindigd.
Lord Parmoor wee» met nadruk op het be
lang van deze kwestie, neg ingewikkelder
geworden, ten gevolge van het verzoek der
geïnteresseerde regieringen om aan de be
sprekingen van den Raad deel te nemen.
De hoer de Jouveoel stelde daarop voor:
de prejudicieele kwestie aan een comité
van juristen voor t« leggen en aan de per
manente consultatieve coawnüuae de voor
bereiding der controle-organistie op te
dragen, waarbij <lan de Volbenbondsraud
zich verdere beslisaing voorbehoudt.
Er wordt vaak heel wat vernuft verspild
aaneen stommiteit.
mi omstreken (bebooreade tot dan boaorgkring)i
035. Van buiten Gouda en den beoorgkring'
Advertantita in het Zaterdagaummer 20
__iiln de helft van den pi
't 1—4 regale ƒ2.06, elke
i,( ii iniii: mi ii i \r.
geboren vrouw zal er aan moeten ge-
tooven. De roebel «laat hoog. Het zal
een kleinigheid voor zijn sctioonmumu
viiu Wij willen het ook niet cadeau
hebben. Het zal geregeld met rente in
tw.ee, drie jaar worden afbetaald.”
Gebhard glimlachte onbeholpen. Dat
was allee niets voor hem. Hij kon wer
ken voor tien als het op er aankwam.
Nachten opblijven. Maar met de deur in
buis vallen en de ander bij den kraag
pakken, dat speelde hij niet klaar. Hij
zon het nog eerder aan Arpad hebben
gezegd. Maar moeder.
Die speurde altijd dadelijk ach
ter alles wat.
En nu zeide zij koud en scherp
„Zoo, hebben jullie dat uitgedacht?”
»»Nu, dat komt goed.”
Hela legde zijn mes en vork weer op
zijn bord. Zijn «tangen zagen er ge
spikkeld uit daar ze beurtelings bedekt
wtren met roode en witte vlekken; Ma
rika boog haar hoofd op het tafellaken
en begon te snikken.
Line keek van den een naar den an
der
„Wat is er dan, zeg het toch, ik voel
het al den heelen tijd.
Wa4 ia er dan toch T*
De moeder spreidde haar groote, kno
kige hand over haar nog leege bord.
„Die fijne juffrouw is er met Arpad
van door gegaan dat is allee. Nu zitten
zij beiden op zwart zaad, en Arpad
a. - - vrouw in
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ236, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 240, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bfl onze agenten en loopers, den boekhandel en da postkantoren.
Onze bureaux xtjn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int 82;
Redactie TeL 545.
Er was hem niets aan gelegen, dat
Marike zich roode handen bezorgde.
Hem was er slechts aan gelegen om
vooruit te komen, en haar te kunnen
aanbieden, wat zij graag wilde hebben.
En hij moest zich haasten. Juist nu, nu
een houvast zou hebben aan haar
rijker; broeder, nu de stroom van een
andere wereld haar mogelijk aan hem
zou kunnen ontvoeren.
Dezen Zondag hadden zij het huur
contract van het nieuwe huis in Beesel-
«trasse grondig besproken, voordat zij
bij moeder gingen eten.
»,Wij zullen het haar vandaag wel
moeten vertellen”, zei Gebhard.
Een heel klein reetje van kinderlijke
afhankelijkheid kwam bij hem op.
Zij waren zoo vervuld van hun eigen
gedachten, dat het hun nauwelijks op
viel dat moeder hen begroette met suaal-
ferentae door het verminderen van de in
voerrechten op bepaalde rijkeproducten en
het leggen van extra rechten op bepaalde
uit het buitenland ingevoerde artikelen. De
belangstelling voor het debat is het ge
volg van het feit, dat deze voorstellen wa
ren goedgekeurd op de Ryksconferentie
van 1923 en door de conservatieve regee
ring tot wet zouden zijn verheven, indien
de algemeene verkiezingen niet tusschen-
beide waren gekomen. D© Arbeidersrogee-
ring heeft beloofd, de behandeling van
deze zaak aan een vrije stemming van het
Lagerhuis over te laten, doch is zelf te
gen de voorgestelde rijkspreferentieelc
rechten. Het Lagerhuis discuteert thans,
over tien resoluties van de oppositie, waar
van de eene helft het wenschelijk verklaart
dat vygen, rozijnen, pruimen en kranten
vry van rechten zijn, dat de preferentieele
op rykasuiker voor den duur van tien jaar
wordt gehandhaafd en dat de rechten op,
rooktabak en wijnen worden verminderd,
terwijd in de tweede helft wordt voorge-
steid, rechten te heffen van uit het buiten
land ingevoerde apelen, peren, perziken,
geconserveerd© vruchten, honing, citroen
sappen, zalm, zee- en rivierkreeft en krab
ben, terwyl dezelfde artikelen uit het ryk
vrij van rechten Wyven.
V8fl tot S MM
Volgens d© „Giornale d’Italia” hebben
thans alle ministers, naar aanleiding van
de moord op Matteotti, teneinde Mussolini
alle vrljhetd van handelen te laten, hun
portefeuilles fa zijner beschikking gesfa'd.
Nog wordt gemeld dat de vermoed el ijk.
medeplichtige aan den moord op Matteotti,
Fillipelli, is gearresteerd. Zooals men weet)
is Fillipélli de directeur van de „Corriere
Italiano”; met behulp van zijn collega, de
dagbladdirecteur Naldi, was het hem ge
lukt tot Mardi te vluchten. Met een mo
torboot trachtte hij toen naar zee te ont
komen, maar de politie slaagde er in hem
in te halen en te arresteeren.
Naldi en FillipeUl worden door de bla
den beschaven »b« echte avonturiers. Bel
den zouden vrortgekoman zjjn uit zeer
lage kringen. Fillipélli wals een jaar gele
den nog advortentiereiziger en heeft kans
gezien in den tunschent^d een groote som
le verwrongen, witte lippen en bewe
gingen, die nog harder en korter waren
dan anders.
„Het ie mooi buiten,” zei Karl Ebert
om de ijzige stilte te verbreken, terwijl
moeder de soep opschepte.
„Ja, Ik begrijp niet waarom de ramen
bij u gesloten blijven,” viel Line in.
Er valt roet uit de schoorsteen naar
binnen sneed moeder kort af.
„Nu, wat nieuws is er vroeg Geb
hard nadat Marika de borden had afge
nomen en weggebracht.
„En bij jullie vroeg Hela om af te
leiden.
Gebhard schoof zijn stoel terug, zoo-
als altijd zijn gewoonte was in oogen-
blikken van groote innerlijke opwin
ding en begon met zijn stoel te schom
melen.
„Houdt op, je breekt je hals nog,
wees blij, dat je stoel op vier pooten
staat”.
Moeder schoof driftig aan de schotels,
die Marika voor haar neeroette.
d „Zeg, moet ik met mijn vingers snij-
Marika wendde zich snel om en trok
de lade waar de lepels en vorken en
messen lagen uit. Zij had vergeten ze
neer te leggen. Niemand had het ge
merkt.
„Nu, nu, meisjezei Bela en streel
de haar bevende hand.
Karl Ebert knipoogde naar haar.
Haar donkere, voddig glanzende oogen,
doer korte, dichte wimper* omgeven,
ADVERTENTIEPRIJS i Uit Gouda
1—5 regel* ƒ140, «Mn «wel meer ƒ031
1—5 regel» 145, elke regel meer ƒ030.
bijslag op dm prjja. Lisfdadighekis-adverU
INGEZONDEN MEDEDKELLNGEN
d* voorpagina 50 booger.
Gewon* advertentiie en lagenenden mededeelingea b|j contract tot sear gereducaer-
den prjj», Groot* letten en randen wordaa barakand naar plaaferuimt*.
Advertentiin kumwa worden ingasondm door tundMokoaut van «oliede Boekhan
delaren, Advertentiebureau! en onae Agenten en montan daaf* vóór da plaataing
aan bat Bureau zjjn Ingokomen, tanainde van opnam* verzekerd te >|jn.
hoar warme, roode lippen ontroerden
hem ten zeerste.
Heden moest Marika lachen. Vandaag
zou hij haar wat vertelton, waarover zij
verbaasd zou slaan. Niet altijd over
Arpad.
„Weet u het laatste nieuws, juffrouw
Marika. Gebhard en ik worden com
pagnons, ik verkoop mijn winkel en wij
beginnen een drukkerij in de Bessel-
strasse, juffrouw Marika. Wij zullen
boeken drukken jawel ook ver
lovingskaarten indien u ons uw vereer
de klandizie wilt geven.”
t Hij lachte, geluidloos als altijd en
met saamgeknepen oogen. Maar als hij
lachte vertoonde hij mooie, witte tan
den ef> zag er dan jaren jonger uit.
Maar Marika keek ternauwernood naar
hem, haalde slechts de schouders op.
Zij was nu waarschijnlijk niet in de
stemming om <yp grapjes in te gaan.
„Zoo, zoo,” zei Bela beleefd en ver
strooid. „Ge hebt zeker een erfenis ge
kregen ol een kapitalist gevonden
Karl Ebert lachte nog steeds geluid
loos.
„Juist, een kapitalist. Een stille ven
noot hij weet er alleen nog niets
van. Maar dat doet er niet aan toe. Als
Arpad er maar eertt is zal hij het hoo-
ren. De eene dienst is de andere waard
Wij hebben zijn eerste schilderijen bij
ons in den winkel tentoongesteld. Hij
helpt ons met de opbrengst van zijn vol
gende schilderijen een paar wissels be
talen. of nog beter, de Russische hoog-
Wat de onderhandel ingen met Rusland
betreft, d© politieke berichtgever van de
Daily Tolegraph constateert, dat de con
ferentie tusschen Engeland en »le Sovjet-
even ver is als toen ze begon. Een confe
rentie tusHchen llakofski en de houders
van Russische obligaties had tot resultaat
dat de houders uit den mond van Rakofs-
ki zelf vernamen, dat de Sovjetregeering
de voogooriogsche schulden met tachtig
procent wilde verminderen en dat de rest
zal worden betaald, indien de Sovjets te
Londen een leening kunnen sluiten.
De Franeohe Ragearingav erklaring.
Frankrijk en de democratie in Duits chland. Binnenlandsche hervor
mingen. De conferenties van Dr. Stresemann. De Britsch-Russi-
sche onderhandelingen. Generaal Smu.ts verslagen. De moord op
Matteotti.
schen, zou niet kunnen steunen op onrust.
Het zal alleenlijk van Duiitschland afhan
gen, of het tot den Volkenbond toetreedt,
zoodra het zich in overeenstemming met
het Vredesverdrag zal hebben gedragen
wa>t betreft de schadevergoedingen en de
veiligheid. Ofschoon wy vijandig staan te
genover een politiek van bezettingen en het
nemen van territoriale panden, zoo achten
wjj het met het oog op den teigenwoórdi-
gen toestand in Duitschland, wegens de
noodzakelijkheid niet alleen Frankryk,
maar alle volken te beveiligen tegen een
nieuwen aanval van het nationalistisch
Pangermandsme, niet mogelijk, bet Ruhr-
gebied te ontruimen, alvorens de panden,
voorgesteld door de deskundigen, onder
billijke en doeltreffende waarborgen voor
de uitvoering, zijn vastgesteld en over
dragen aan de internationale organen ge
schikt om ze te beheeren.
Wat de ontwapening betreft, Frankryk
zal, zoo zegt de regeeringsverklaring ,aan
alle naties het voorbeeld geven, dat het
geleid wordt door den oprechten wensch
naar een duurzamen vrede. Wy zullen in
alle volken den democrat!schen geest aam
moedigen en steunen. Wy zuilen ai het
mogelijke doen, om den Volkenbond en alte
internationale instellingen, die onderzoek,
toenadering en arbitrage ten doel hebben,
versterken. Wy zullen een politiek toe
passen van billlyke handelsovereenkomsten.
Wij zullen de banden versterken, die ons
met onze geallieerde vrienden verbinden
en hun blijk geven van den wil naar vrede
en loyauteit van Frankrijk. Frankryk, dat
,geen haat kent en steunt op het recht, zal
niet van zwakheid weten ten aanzien van
degenen, die in Duitschland er niet van
afizien de verdragen te verminken en een
revanchegeest en gedachten tot herstel van
de monarchie voeden. Wjj zouden gaarne
zien, dat de Duiteche democratie sterker
werd.
Wy zullen voortaan by onze maatrege
len welwillendheid betrachten. Wij zyn
voornemens over te gaan tot het definitief
verleenen van gratie, het opechorten van
straffen en het intrekken van uitzettingen,
waarvan wij de modaliteiten zullen bestu-
<leerem.
De verhouding tot Rusland moet zoo
spoedig mogelijk geregeld wonden, daarom
zullen de hervatting van de normale be
trekkingen met Rusland worden voorbe
reid.
Minister Herriot werd telkens luide toe
gejuicht bij het voorlezen van deze regee-
ringsverklaring, aan het einde wend hem
een algemeene ovatie gebracht.
Ook president Doumergue die rich tot
het geheele volk richtte om te getuigen
van zyn voornemen», om te zyn de on
partijdige en onbesproken scheidsrechter,
Dat staataminister dr. Stresemann de
leden van alle politiek© partyen met uit
zondering van de Communisten en de Na-
tionaalsocialisten in een bespreking onder
anderen over de buitenlandsche politieke
toestand vereenigd had, blykt een bijzon
dere bedoeling gehad te hebben. Gisteren
toch had de eerste zitting plaats van de
Commissie van Buitcniandsche Zaken uit
den Rijksdag, welker besprekingen steeds
streng geheim heeten, ofschoon er meestal
het moodige ove>r uitlekte.
De Communisten echter stónden blijk
baar op het standpunt, dat er voor hen
absoluut geen vertrouwelijkheid van deze
zittingen bestond. Ze waren althans niet
te bewegen, uitdrukkelijk te brieven, het
in deze zittingen besprokene geheim te
houden. Dr. Stresemann heeft de gevolgen
wilen voorkomen en daarom reeds giste
ren alles verteld, wat hy vertrouwelijk te
zeggen had. De zitting van gisteren werd
daardoor tot groote woede der Communis
ten een vertooning, want ofschoon ook gis
teren dr .Stresemann een lange rede hield,
vertelde Mj niets, wat niet reeds in aUe
bladen gestaan had.
Die gisteren in groote trekken gegeven
regeeringsverklaring bevestigt het aan de
Fransche regeering toegeschreven voor
nemen om het gezantschap bij het
Vaticaan op te heffen
op d© congregaties toe
doch zonder gedlachte aan
of owverdraagzaïamhrid. De regeering zal
aan de ambtenaren het vUkvereenigingiS
recht verleenen, doch doet van geen en
kele haver rechten afstand ingeval de
ambtenaren een gemeenschappelijke actie
ondernemen tegen de belangen van het
lend. Zy stelt terugkeer tot het stelsel
van een verbeterd arrondissementskiesrecht
in hlet vooruitzicht, opneming van Elzas-
Lotharingen in de repubflikeinsche wetge
ving in haar gjriieri, waarbij rekening ge
houden wordt met de materieele en zede-
lijke belangen der bevolking. Zjj zal er
voor waken dat de financieele middelen,
bestemd voor het herstel van de verwoes
te gebieden, doeltreffend worden gebruikt.
Zij zal niet toesbaan dat geraakt wondt aan
de voordeelen, dóór de arbeidersklasse ver
kregen; de wet op den achturendag hand
haven; en spoedig de internationale ar-
beidscottventie van Washington en Genève
ratificeeren. Zij zal de nationale productie,
de industrieel kracht, den exporthandel
en de rijkdommen der koloniën tot ont
wikkeling brengen, de industriëele staats
bedrijven moderndseeren, d© sociale verze
keringen verwezenlijken. Zij zal nauwlet
tend waken over het crediet van Frankryk.
Zij zal dadelijk overgaan tot een gestreng
onderzoek van den financieelen toestand
en krachtig streven naar evenwicht in de
begroeting en teneinde de onontbeerlijke
financieeiLe stabiliteit te verkrijgen, pogin
gen in het werk stellen om de vlottende
schuld te verminderen. Zy zal het publiek
in de gelegenheid stellen om, wanneer het
oogenblik daartoe gekomen is, vrijelijk in
te schrijven op een groote consolidatielee-
ning.
De regeering zal overgaan tot reorgani
satie van het leger in overeenstemmieg
met de ondervinding, in den oorlog opge
daan en de behoeften des lands. Zij zal
den actievenmilitairen dienst verkorten,
doch op zulk een wijze dat Frankryk geen
oogenblik ongedekt is, of verzwakt wordt.
Frankrijk wijst elke gedachte aan an
nexatie of verovering af. Het wenscht
slechts veiligheid en onafhankelijkheid, het
wil slechte vrede, zoowel voor zichzelf alsj
voor de andere volken.
'De democratische regeering, aldus gaat
de regeeringsverklaring verder, zal krach-,
tig Frankrijks rechten verdedigen, zooate
zij in de verdragen zijn neergelegd. Wy
hebben recht op schadevergoedingen, die
wjj in naam van het recht erlangen. De
nieuwe internationale orde, die wij wen-
werd eerbiedig aangehoord en Langdurig
werd ook de nieuwe president toegejuicht.
President Doumergue wees er met na
druk op dat de oplossing van tallooze pro
blemen, die zich voordoen, vergemakkelijkt
zullen worden, wanneer het mogelyk was,
te ademen in een zuivere wereld en een
atmosfeer van vrede. Het gemis daarvan
komt niet ten laste van Frankryk, dat geen
enkele gevaarlijke ambitie voedt en alleen
streeft naar de betaling van de schadever
goedingen, die het plechtig beloofd zyn en
naar niet-demkbeeldige waarborgen voor
zyn veiligheid. Het vraagstuk der schade
vergoedingen schijnt zich, zoo zei hij, se
dert het raport der deskundigen, waaraan
het verzoeningsgeoinde Frankrijk zich be
ijverde zijn bijval te betuigen, in de rich
ting van een spoedige oplossing te bewe
gen, doch het zal toch nood&g zijn, dat de
.jdebiteur, evenals de schuddrischef, het be-
wys levert van zijn goeden wil en goede
trouw, en dat het bewjj* voortvloeit uit
precieze feiten en niet uit eenvoudige ver
bintenissen zonder een waarborg voor de
toekomst.
Het debat over de regeeringsverklaring
van Herriot veroorzaakte geen bijzondere
emotie, wel ontstond dit toen Rollin die uit
naam van de oppositie sprak, herinnerde
aan het volgens hem betreurenswaardige
feit, dat de Eïxgetechen hun zone in het
Ruhrgebied in Januari 1925 denken te ont
ruimen.
Nog kan worden geméld dat Herriot he
den een onderhoud zal hebben met den
Belgischen Minister van Buitcniandsche
Zaken Hymans.
HL1TENLAND8CB NIEUWS.
ENGEDAMD.
De arbridaMMirkt.
Volgens het ministerie van Arbeid
toont de toeetand van de Mngelsche ar
beidsmarkt gedurende de maand Mei een
verdere verbetering.
Van de 1L500.000 arbeiders, die vallen
onder de weridoosheidsverzrioeringswetten
in Groot-Brittarmië en Noord-lerland, be
droeg het percentage werkloosen op 26
Mei 94, vergeleken bjj 9,7 op 28 April en
bij 113 in Mei 1923.
Gedurende Mei hield <fe stijgende lijn i^
de ‘loooen aan en in de industieën, van
welke statistieken beechAboar lijn, wor
den wijzigingen in den loonatandanrd ge
meld, welke een gezamenlijke verhooging
van ongeveer 275.000 Pond Sterling per
week bedragen.
Er was een kleine daling in de kosten
van levenaooderhoud der arbeidersbevol
king, voornamelijk ten gevolge van de
prijsverlagingen voor sui|ter, melk, viach
en steenkool.
Op 81 Mei bedroeg het indexcijfer voor
den Ideinhandri ongeveer 69 boven dat
van Juli 1914 vergeleken by 71 in het
begin van Mei.
De Britsche en AmerikasuiadM» zesdehn»en
in veiligheid.
Bisechop Holden van Kwansihinan en de
andere Bitschf en Amerikaanache zende
lingen, die twee maanden «geïsoleerd wa
ren in de belegerde stad Kweilin in China,
zyn vandaar vertrokken,
ITAUK.
Aan een ndjnantptoffe"» onlkosaew.
Uit Rome wordt gemeld <ht! de kruiteer
Ban Marco ternauwernood! door handig
manoeu vree ren aan een mjjnontploffing te
ontkomen.
Bela schudde heilig met het hoold en
strekte zijn hand uit. Maar in het luid
door elkaar spreken dat nu volgde
werd er geen acht geslagen op zijn ge-
baai
Hij stond op. De kamer scheen hem
ondragelilt warm, en de luide, onge
wende» stemmen deden zijn ooren pijn.
Hoe eenvoudig was dat alle* voor
moeder I Zij keek niet naar link* noch
n;»ar rechte. Zoo had zij hel met de op
voeding ook gedaan. Misschien was
daarom alles ander» uitgevallen dan zij
had gehoopt?
Gebhard stond ook op. De kamer
werd hem te benauwd.
„Zet de ramen toch open.”
Bela draaide aan de kruk. Het straat
rumoer drong, gedempt binnen, bet was
alsof er een grauwe nevel Wfor den
^war^eepikkelden (tiend lag. Kleine
kwarto wolken kropen over tie schoor-
steenen en een w'arme wind dreef vlak
ke, kleverige, roetvlekje* op de- helde
re vensterbank.
Moeder had altijd slechts de keu* ge
had tuswehen stof der straat en roei uit
den schoorsteen tusscheu een bene
denverdieping of wonen op de Made
verdieping.
Daarom had moeder bet leven ook
zeker nooit ander», <ton van onder op
of van bovenaf bezien.
door gegaan dat is allee. Nu ntten
am «an.l nn A-
£won aittd, tri
verwacht van mij, dat ik die
mijn hui* zal opnamen.”
