.520.
t Blad.
ICUIIUS
>p
talage’a.
GOUDA
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEl
WERKERK JUDERKERK^ OUDEWATER, REEUWLIK. SCHOONHOVEN, STOLWUK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enx.
Zaterdag 12 Juli 1924
84» Jaargang
No. 15589
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
I
eit f 0,79.
Bel
n onze
im
ik voort.
wordt
buiten-
>lft tier
I960
EERSTE BLAD.
ROMANTIEK
Pit nummer bestaat uit twee bladen.
INGEZONDEN MKDEDEELtNGKN.
lint.
Mr. K.
op en
r.
cent p. doos
cent p. doos
1952
400
i buitenland, 100-
GEN, BOEDEL-
b
keli
mil
/0.52«/z
17 cent
1.25 p. paar
F 0.40
'0.25
f 0.24 p. El
ƒ0.32
ƒ0.60
MQOBPIUATML
Zomeruitverkoop. Dancings.
Het is op dit moment o zoo moeilijk voor
de modemenschen.
Alle maanden komen weliswaar de nieuw
ste modeplaten uit, doch alleen de allerbeste
brengen wezenlijk modenieuws.
Zü zitten nu met mode’s gewone voort-
ABONNEMENTSPRIJS: per
per kwartaal 2.90, per week 21
BMMMi IflT DB
DCCXX.
Het is een grootsch plan dat dezer
dagen in beginsel door het Volksverte
genwoordiging is goedgekeurd, het pbn
om den nieuwen verkeersweg van den
Haag naar Rotterdam aan te leggen.
Waarschijnlijk zal het nog eenige jaron
duren eer het ia uitgevaerd' maar het
lijdt geen twijfel of de weg zal «r ko
men en zal dan een verbeter ng zijn
van, zeer groote beteekenis. Hel auto
verkeer neemt gestadig toe on het is
tl ans een ongelukkige weg. Van Kot
tel aam tot Overschie gaat net nog maar
in dit dorpje is het treurig gesteld. Het
plaveisel was er berucht en het is niet
zooveel jaren geleden dat de „Kampi
oen” het bekende orgaan van den A.
N W. B. deze opmerking maakte: fiets
rijders die de kunst verstaan om1 rij
dende door Cverschie in den zadel te
bleven, kunnen in Amsterdam wel van
de derde verdieping de trap af fietsen.
Inderdaad deze verzuchting was niet
o\ erdreven 1 Of er in de laatste jaren
eenige verbetering is aangebracht, we
len we niet maar voortreffelijk zal de
bestrating er wel niet rijn. De weg van
Delft naar den Haag is ongelukkig en
ongeschikt voor druk verkeer. Alleen
de weg Rijswijk-.len Haag is een mo
derne boulevard geworden. Bij dezen
sluit dan ook de nieuw-ontworpen weg
aan De weg zal dertig meter breed
worden en bevatten een auto-weg, twee
fietspaden, twee trambanen en twee
voetpaden, alles dus wat men thans, ver
langen mag. l-e bedoeling is den weg
van Rijswijk vrijwel kaarsrecht te ma
ken tot midden op den weg van Rotter-
De onnadenkende zegt: „dat zal ik
nooit doen”; de wijze zegt: „dat hoop ik
nooit te doen”.
Marika wist het altijd zoo in te rich
ten, dat zij professor Etzky tegenkwam
al£ hij zijn middag rondgang maakte.
En telkens groette zij hem luid
„Goeden dag, Professor.”
Eens gal zij hem bloemen. Slechts
drie rozen in vollen bloei, die zij dicht
bij haar lippen hield alsof zij er zacht
een kus op drukte.
U staat me toe, professor
Hij was niet ongevoelig voor vrojh-
welijk schoon, ofschoon de vrouw een
ondergeschikte rol vervulde in zijn be
staan.
„Zijt gij geen bloedverwant van dien,
dien.... nu hoe heet hij ook weer, dien
De winkel leverde haar over aan de
nieuwsgierige nabijheid der ouren.
Daar had zij niet aan gedacht. Zij
verdroeg het met op elkaar geklemde
tanden, als een inbreuk op haar per-
soc nlijkheid.
„De oude is onaangenaam”1 zoo1 sprak
men over haar.
De dienstmeisjes vermeden haar win
kel, de vrouwen kwamen slechts binnen
als zij haast hadden en zelfs de kinde
ren stonden eerst een poosje verlegen
in de halfgeopende deur voordat zij de
toonbank met hun wenschen dorsten te
naderen. Alleen de brutale schooljon
gens kwamen elk oogenblik aanrennen
en vroegen naar de ónmogelijkste din
gen. totdat zij hun bedoeling bemerkte
en met oorvegen dreigde. Toen werd
het heel stil.
dr.ugdrigheid die hij zelfs de mooiste
vrouw met vergaf.
Vanavond als u wilt."
„Zoo dat zou haar wel schikken. Hij
opende kalm de deur van zijn kamer.
Zij drong he*» na.
„Juffrouw, ik moet u beleefd verzoe
ken.”
Dat was een onbeschaamdheid. Zij
moest haar leugenverhalen maar aan
een ander vertellen I Dat ging te ver I
Hij strekte zijn hand uit om op den
eiectriachen knop te drukken. Zij viel
in zijn arm.
Zij bedwong zich om haar nagels niet
in rijn koud verstandig gelaat te druk
ken.
„Wacht u even, professor. Over vijf
minuten kunt u mij ui|Fuw kamer laten
zetten Maar nu niet. Ik was bij mijri
broer, heb het hem gevraagd... u waart
nog niet bij hem. Indien hij zyn han
den verliest, dan is dat uw schuld:. U
heeft mij vodjrgelogen, professor, zooals
men kleine Adnderen. voorliegt. Omdat
u mij niet heeft geloofd. Maar nu moet
u mij gelooven.”
Zij bukte zich bliksemsnel, boog rich
terzijdeprofessor Etzky vatte haar
b'weging verkeerd op, ging terug ach
ter in de kamer en hief afwerend rijn
arm op. als geneesheer beleefde men
vin alles. Maar nu stond rij voor hem
en hield een schilderij in de hoogte."
(Wordt vervolgd).
‘T kwartaal ƒ2.26, per week 17 cent, met Zondagsblad
r-22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ8.16, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tal 545.
Schoonheid en talent, die vond men
in Hongarije.
„Uw broer is dus schilder, dan wil
ik er op toezien hoe men zijn handen
weei in orde krijgt. Ja, ja, mijn kind,
ik zelf. Ik beloof het u
Hij glimlachte vriendelijk en ver
strooid.
„Wij zullen zien, kind, wij zullen
rien.”
Hij knikte haar toe en verdween in
zijn kamer. En dacht er verder niet
aan. Pas voor het weggaan herinnerde
hem de liefelijke geur der rozen, die
hij niet eens in het water had gezet,
aan het korte onderhoud. Hij glimlach
te
„Dwaze, kleine tang I”
Hoe hetzij, hij belde en liet den dok
tor roepen, die den dagdienst had en
vroeg nauwkeurige inlichtingen omtrent
den patient Arpad Czaslo.
„Een geschiedenis, die lang zal du
ren professor.”
„Zoo, zoo. Hij moet een schilder rijn.
En juist de handen, fataal. De quaestie
van het levensonderhoud. Ik aal mor
gen of overmorgen zelf eens zien.”
Hi. was nog niet bij zijn auto geko
men of hij was het „geval" al vergeten.
„Ik moet u spreken, professor.”
„Het spijt mij zeer, maar nu heb ik
geen tijd."
„Ik ook niet, professor, ik heb geen
dag, geen uur den tijd.”
Hij stond op het punt om grof te wor
den. Dat was toch een ongekende in-
10.37. p. El
ƒ0.69
ƒ0.8»
id f 0,68 p. a>
0.68
ƒ0.78
ƒ0.54
ƒ0.76
1.08
dam naar Overschie. Delft en Overschie
komen daardoor geheel buiten den weg
te liggen en waarschijnlijk zullen die
gemeenten zelf een zijtak aanleggen
warrdoor zij op den grooteu weg kun
nen komen. Het heeft een groot voor
deel dat deze weg recht is on de na-
deelen van een gekronkel door de kom
men der gemeenten mist. Daarom is het
gelukkig dat deze nieuwe weg wordt
aangelegd voor deze gemeenten zich
zoover mochten hebben uitgebreid dat
'rij op het terrein van dezen weg rijn
uitgebouwd. Wij voorzien dat zeer spoe
dig langs dert nieuwen weg huizen en.
vooral villa's zullen worden gebouwd,
zoodat Delft en Overschie nieuwe wij
ken krijgen lahgs dezen weg waardoor
een gansch nieuw deel aan deze stad
en dit dorp wordt toegevoegd. Het zal
dan noodig zijn dezen weg niet onder
het beheer te laten van die gemeente
besturen maar dit te verdeelen over
Rotterdam en den Haag zoodat deze
zich «buiten deze gemeenten om elkaar
zullen raken. Alleen op die wijze zal
men voorkomen dat het een knoeiboel
van bouwerij wordt. Wij voorzien dan
ook in de naaste toekomst dat Rijswijk
woidt geannexeerd bij den Haag, dat
daaraan een breede strook tot bij Delft
werdt toegevoegd en dat Rotterdam van
zijn kant een deel krijgt. Zoodoende
zal men in de toekomst een onmiddel
lijk contact tusschen. den Haag en Rot
terdam krijgen.
Ook aan de zeezijde naderen deze
twee pissteen elkaar en het is ook d<r
vraag of het niet gewenscht ware daif
daar het-contact werd gekregen. Mon
ster en ’s-Gravenzande liggen er nog
mei hun territoir tusschen en het zou
voordeel hebben indien de zeekant over
hei beheer van deze dorpen waarvan
vooral het eeiste zeer achterlijk is, werd
orttrokken.
De verkeerswegen van den Haag zijn
in den laatsten tijd zeer veel veroeterd.
Minister Leiy heeft eens een wetsont
werp ingediend om een grooteu ver
keersweg door het Haagsche Bosdi aan
te leggen. Dat plan was zoo onzinnig
dat het spoedig van het tooneel ver
dween. Het heeft het unicum verkre
gen dat geen enkel lid der Tweede Ka
mer dit kon goedkeuren, waarna het
oniriddellijk is ingetrokken. Sedert zijn
tuee wegen naast het Bosch aangelegd.
De ©ene geeft een korte verbinding tus-
s,her. den Leidsche straatweg en. Sche-
veningen mitsgaders liet Westland en
do andere leidt het verkeer van dien
Fiiraatweg naar Delft buiten de-kom van
det Haag om. Het verkeer in het Bosch
is daardoor aanmerkelijk verminderd
en hgt Bosch is er heel wat meer ge
nietbaar door geworden. Zoo zoetjes
aan werd de wandeling in het Bosch
ónmogelijk door het auto-verkeer en de
daaraan verbonden stofpiaag. Geheel
0* horwmlngsn In hst |inn-
gnnltlmn.
De kritiek, onlang® in onze volksverte
genwoordiging op ons straf- en gevange
nisstelsel en speciaal op de celstraf uitge-
oefepd, blykt reeds uitwerking te hebben
gehad. Minister Heemskerk, die een bljj-
nioedig en opgeruimd man is en er aller
minst van verdacht kan worden andere
menschen het leven zuur te willen maken,
heeft de gelegenheid van deze kritiek aan
gegrepen om ook den gevangenen nog een
bloempje tusschen de tralies, waarachter
ze stevig opgesloten blijven, toe te ste
ken. Aan het oordeel van het Centraal
College voor de reclasseering heeft hij
enkele ontworpen wijzigingen van het
strafstelsel onderworpen, die dienen moe
ten om in 'afwachting van een definitieve
herziening aan allerlei bezwaren tegen de
celstraf tegemoet te komen.
Er ^s een tyd geweest, dat men in de
celstraf het middel meende gevonden te
hebben om het tweeërlei deel te bereiken,
dat men zich met de strafwetgeving voor
stelde, namelijk straf en verbetering. Door
de eenzame opsluiting dacht men niet al
leen den misdadiger buiten de maatschap
pij te sluiten en door vrijheidsberooving
een straf toe te dienen, maar hem tevens
de gelegenheid te openen, hem bijna te
dwingen tot zelfinkeer, die het begin moest
zijn van de verbetering, de vernieuwing,
die den weg naar een nieuw leven opende.
Thans beseft men, dat deze meening op
een miskenning van de menscheltfke na
tuur en een generaliseeren berustte, die
den veroordeelden noodlottig moesten
worden. Er zijn er ongetwijfeld, die door
de volstrekte afzondering tot inkeer kwa
men en tot voorbereiding van een nieuw
leven. Maar hun aantal is betrekkelijk ge
ring. De meesten vinden er niet de rust,
die de afzondering schijnt te beloven en
die voor zelfinkeer noodzakelyk is, maar
verteren zich in opstandigheid en haat,
verstompen door den druk dier afzonde
ring of vonden er een rust, die alle inner
lijk leven doodt en dus nooit tot inkeer
kan leiden. Met de meesten is ongetwij
feld het laatste het geval. De meer ont
wikkelden, die soms tot inkeer geraken of
ook wel lichamelijk en geestelijk afstom
pen of zich in wild verzet blijven verteren,
vormen verreweg de meerderheid der ge
vangenen. De groote meerderheid der mis
dadigers komt voort uit de onderste lagen
der maatschappij, niet omdat in die lagen
de menschen slechter zouden zijn, maar
omdat hun levensomstandigheden-hen ge-
FEUiLLETOB.
Naar het Duitsch
van
OLGA WOHLBRUCK.
Vertaald door
mevr J. p. WESSELINK—Van Rossum.
Overneming verboden krachtens
art. 15, 2© lid der Auteurswet.
J. DE MOL EN ZOON
Twfmrkt 7* T»l. 411
Iiiiii- ii Duiikliiiiii
ag«r Maat. 304%
t,ver is h©t nog niet nmar bet is nu umd
minste uit te houden. Wanneer d© ver
keersweg den Haag—Rotterdam gereed
is zal het van Le den uit een pracht-
verbinding rijn met Rotterdam zonder
dat men ergens door nauwe stadsstra
ten of dorpskeien wordt verontrust.
We hebben dezer dagen bezoek (',o-
had van het stedobouwkundig congres,
welks leden opgetogen schijnen te zijn
(geweest over den Haag. Zij hebben een
langen tocht gemaakt door de residen
tie en overal nieuwe woningen bezich
tigd en waren zeer voldaan over het
geen rij zagen. Natuurlijk hebben lij
hel alleen van den buitenkant bekeken
want als zij de ‘bewoners eens hadden
gevraagd hoe rij hot wel in die extra
Fraaie woningen vinden hadden zij mis
schien wel iet» anders dan opgetogen
verhalen gehoord. Er rijn groote ge
deelten die zoo ellendig-krotterig zijn
gebouwd dat rij in later tijden stellig
op de lijst der onbewoonbare woningen
komen te staan. Het is iets heel merk
waardigs dut bii het bouwen van huizen
nog maar altijd wordt vergeten dat
daarin mensohen komen te wonen, die
□an bepaalde kamers bepaalde eiachon
stellen. Een aesthetische gevel is heel
fraai maar als d© deur van je slaapka
mer niet open of dicht kan omdat er
niet op gerekend is dat in e©n slaapkar
mor een ledikant pleegt te staan dan is
hel genot van d'.en aesthetischen gevel
voor den bewoner zelf twijfeladdig.
Hen Colfcrea had zich wel eens meer
met de inwendige structuur der huizen
mogen bezighouden en niet alleen ge
veltjes bekijken. Enfin dat zal altijd
een strijd blijven en nimmer zal daar
bij de vrede worden bereikt voor dat
ei een groote malaise in de huizenbou-
v'erij is ontstaan zoodat de prullen zeer
in waarde dalen en men weer zal gaan
viagen wat de bewoners graag willen
hebben. Er wordt enorm veel gebouwd
in den Haag ©n de prijzen zakken reeds
aardig maat nog niet genoeg.
Onze hoop is op de toekomst.
HAGENAAR.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda «a onutrakea (bdxoorond* tot dan bMorgkriac)i
1—6 ragria 1.30, olim ngol meer /0J5. Vaa buiten Gouda m dan boacrgkringi
1—6 rofftb 1.55, olka rogol moer 0.80. Advortontiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag up don prija. IJafdadighelda-advertentiën da helft van den prije.
INGEZONDEN MEDEDEKLINGEN i 1—4 rogoh ƒ2.06, elke regel moor ƒ060. Op
do voorpagina 50 hoofor.
Gewone advertentiMn en ingebonden medodoeliugen bij contract tot «oor geroducoer-
dan prjjs. Groote lettors en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiln kunnen worden ingosonden door tiieechonkoinst vu soliode Boekhan
delaren, Advertentieburoaux en ohm Agenten en moeten daags vódr do plaataing
aan het Bureau rijn ingokomen, teneinde van opname versekerd te sljn.
niet d© handen
Arpad Czaslo, professor. Ik ben zijn
zuster, mijn broer staat aan den aan
vang van een groote loopbean, hij heeft
den vorige© winter in St. Petersburg
de tsarina geschilderd, werd ziek en
noest plotseling weg. I|et was ontzet
tend voor ons. Vooral daar hij niet al
lee© kwam. Een jonge Russin, dochter
van een' grootvorst, klemde zich aan
hem vast, maar zij heeft geen geld.
Haai ouders erkennen haar niet meer.
Zij ligt hier in de vrouwenafdeeling on|-
der den naam juffrouw Markoff. Zij
ging juist naar huis toen hij zag, dat
oen man het haar lastig maakte, toen
sprong hij van de electrische tram zon
der zich te bedenken.”
Marika viel op een der stoelen neer,
die tegen den muur van de lange gang
stonden en bedekte haar gelaat met de
handen.
„Nu, nu, mijn kina, wees maar kalm
H*t zal zoo erg niet worden.”
Hij geloofde „een woord van de ge-
heele romantische geschiedenis. Fami
lieleden plachten dikwijls te liegen als
of het gedrukt stond om de belangstel
ling van den behandelenden geneesheer
te wekken of levendig te houden.
Maar in elk geval een beeldschoon
meisje.
Czaslo? Dat is geen Duitsche naam.
„Vader was een Hongaar, maar moe
der is een Duitsche en wij kinderen
zi,n in Berlijn op^egroeid.
„Zoo nu ja....”
juisten kyk op de persoonlijkheid der ge
vangenen, hun aard en gedragingen te
hebben en doelmatig van advies te kunnen
dienen. Een eerste voorwaande' voor wer-
sljiker hervorming zou dan ook hervor-
irig van het personeel moeten zijn. Maar
die kan maar niet in een enkele maand of
een enkel jaar haar beslag krijgen. En bo
vendien zou een personeel als noodig zou
zijn om hervormingen tot haar recht te bren
gen, aanmerkelijke verhoeging der sala
rissen en dus verzwaring der financieele
lasten beteekenen, waartoe thans wel geen
enkele regeering zou willen overgaan.
Ook de gevangenen zullen dus moeten
wachten op betere tijden en zich alvaat
verheugen met de bloempjes, die minister
Heemskerk hun toesteekt en die allicht
ook hun leven in de cel wat minder neer
drukkend en mistroostig kunnen maken en
daarmee dus hen kunnen helpen straks
sterker in de maatschappij te staan, wan
neer daar voor hen opnieuw de strijd be
gint.
60UBSCHE Kil ll(\T.
65
De plaats van afzending van het te
legram was Boedapest.
Mevrouw Czaslo vouwde hel op en
slreek het glad met haar knokige vin
gers. Bela was altijd geheimzinnig ge
weest 1 Nooit had zij precies geweten
wat hij uitvoerde I Ternauwernood waar
jHn Berlijn zijn kamers had. Hij was
■dhjd als ee© gast geweest. Beleefd en
deelnemend, nooit mededeelzaam.
Cn nu zond hij vijfhonderd mark. Ee«i
'ermogen. Het inkomen van een maand,
-n beloofde nog meer.
Gedrukt nam zij de biljetten in ont
vangst. Zat urenlang onbeweeglijk ach
ter haar toonbank, lette niet op het
langzaam overgaan van de bel der deur.
~ij was aan haar woning op de zesde
verdieping gewoon, waar niemand, toe
gang vond, die niet genoodigd was.
snakkel ijker tot misdaad brengen en hun
zelflbeheersching ook veelal geringer is.
Deze meerderheid vervalt in de cel vaak
eerst tot een stompzinnige rust om zich
dan langzamerhand aan het nieuwe leven
aan te passen, zonder dat van eenige an
dere invloed op hun innerlijk leven te mer
ken valt dan een neerdrukkende somber
heid en soms ook een heftige opstandig
heid.
Toch blyft ook voor dezen de eenzame
opsluiting nog gewoenSjjk een kwelling,
al zyn ze zich daarvan niet voortdurend
bewust. Daarentegen kan er van gemeen-
schappelyken arbeid, mits verricht met
gelijksoortige^ en onder goede leiding,
vaak een goede en versterkende invloed
uitgaan.
Ofschoon men dit thans vrjj algemeen
beseft,'blijft toch veelal de celstraf ge-
handhaaft uit sleur of omdat men geen
tyd heeft voor de herziening van het
strafstelsel, waaraan ook vaak een herzie
ning van de strafwetgeving vooraf zou
moeten gaan of omdat men nu eenmaal
de gevangenissen heeft, die daarop inge
richt zyn en voor verbouwing of bouw van
nieuwe geen geld is. Die laatste reden
heeft vooral minister Heemskerk voor de
handhaving van het oude stelsel laten gel
den. Maar hy heeft toch blijkbaar behoef
te gevoeld aan de nieuwe opvattingen een
eind tegemoet te komen en aan de celstraf
zoo ze niet af te schaffen was, althans
iets van het neendrukkende te ontriemen
door allerlei wyzigingen voor te stellen in
de wijze van behandeling der gestraften.
In bepaalde gevallen zullen de gevan
genen verschillende voorrechten kunnen
krygen, die hun leven wat veraangena
men. De voorrechten zijn o.a. het luchten
met vryheid van gesprek met medegevan
genen, arbeid en lichaamsoefening in ge
meenschap, kerkgang zonder plaatsing in
afzonderlijke cellen, classicaal onderwijs,
ruimer gebruik der cantine, aangenamer
regeling van bezoek, toegang tot lezingen,
voordrachten en muziekuitvoeringen, vrjj
kiezen van boeken, huiselijker inrichting
der cel door doorzichtige ruiten, wandver
siering, bloemen enz., verlof om later naar
bed te gaan, langduriger luchten met
rookverlof, zelf scheren, dragen van eigen
bovenkleeding enz. Ongetwijfeld zyn dit
hervormingen, die de celstraf dragelyker
zullen kunnen maken. Maar een groot be
zwaar is, dat het toekennen van deze voor
rechten voor een groot deel zal afhangen
van het personeel, althans van zyn berich
ten en mededeelingen. En het huidige per
soneel staat over *t algemeen in menschen-
kennis en psychologisch inzicht niet hoog
genoeg en is gewoonljjk niet onafhankelijk
genoeg in zyn oordeel om een eenigszins
