CURIOS
Had.
p
ERR
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
64*Jaargang
Dinsdag 12 Augustus 1924
Mo. 15615
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
sea
m
31 - Gouda
ROMANTIEK.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
WERKERK OUDERKERK., OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enx.
is be-
daad
na
BUITENLANDSCH NIEUWS.
FEUILLETON.
goed
91
*oest, en niet winkeljuffrouw
550
waarlijk.”
(Wordt vervolgd).
Een mooie vaas komt nooit uit het wiel
van een slechten pottenbakker.
de
van
overweging aan de algemeene vergadering
der conferentie zal worden voorgelegd.
buitenland, zoo
,EN. BÖEDEL-
de
ian
be
ult
ige
ge-
nk-
LS.
7E-
GI,
,LE
EL,
'OT
IRD
Naar het Duitsch
van
OLGA WOHLBRUCK.
Vertaald door
mevr J. P. WESSELINK—Van Rossum.
Overneming verboden krachtena
art. 15, 2e lid der Auteurswet.
Gisteren was het vyf jaar geleden, dat de
Nationale Vergadering te Weimar de
grondwet van de Duitsche republiek aan
nam. Deze dag werd in het geheele Ryk
feestelijk herdacht, terwijl reeds gisteren
overal plechtige bijeenkomsten ter herden
king van dit lustrum hadden plaats gevon
den.
Te Berlyn werd de feestelijke herdenking
geopend met een parade van de
Schupo op het groote plein voor het keizer
lijk slot. Honderdduizenden waren in den
Lustgarten samengestroomd, om van dit in
lang niet geziene schouwspel te genieten.
Precies 10 uur verscheen rjjkspresident
Ebert op het plein, gevolgd door den Prui-
fiOlDSCHE 101 ill\T.
De gloeiende zomer spoedde in Ber
lijn ten einde. De eerste herfstwind,
die door de boomen streek, ontnam1 hun
het gele loof, dat als pulver van hen
afviel. Koud en grijs warrelden de stof
wolken langs den bleeken hemel. Koud
len grijs strekten zicth de breede straten
uit met hun hooge huizen rijen. Alle
kleur scheen verbleekt, alle warmte uit
gelooft, alle licht versaagd. Koud en re-
kussen
„Hij ishij heeft
De deur was achter haar opengeble-
vrn De directeur van het sanatorium
en nog een heer kwamen binnen, zij
waren verlegen en zenuwaditig. Het
was ook zoo fataal, werkelijk zoo i,ets
m een allereerste inrichting... de pa
tiënten...., als die het’ vernamen....! of
als een van hen toevallig in het park
was gaan wandelen.... Als hij het nog
in z’n kamer had gedaan....
1 ,.Ja, wat dan.... wat?”
Na/het onderhoud dat Herriot met Mac
Donald had, heeft hy langen tyd geconfe
reerd met Stresemann, over de ontruiming
van het Roergebied. Herriot bood daarby
aan in Juli van het volgend jaar tot alge-
heele ontruiming over te gaan, de ontrui
ming zal 4 dagen duren.
Dr. Stresemann wees het tjjdistip van
Juli 1925 van de hand en gaf Januari a.s.
in overweging.
Of Herriot dit voorstel van Stresemann
zal aanvaarden is nog niet bekend. Wel
neemt men algemeen aan, dat Duitschland
Zooals wjj gisteren reeds hebben gemeld
onder ons laatste nieuws, is Herriot naar
Engeland teruggekeerd met algeheele vol
machten zijner Regeering, waaronder dus
ook te rekenen valt een beslissing over de
ontruiming van het Roergebied.
Frankrijk, zoo besloot men
reid zijn troepen uit ’t Roergebied terug
te trekken een jaar na het in werking stel
len van het plan-Dawes, zelfs verwacht men
nog verdere concessies.
In een onderhoud, dat Herriot gisteren di
rect na zyn terurkeer met MacDonald had,
verklaarde hij d/t, daar de 'Fransche open
bare meening kich uitsluitend bezig houdt
met de ontwapening van Duitschland, het
van belang is om vóór het eind der confe
rentie een gedachtenwisseling te hebben met
de Duitsche ministers, opdat de werkzaam
heden der intergeallieerde militaire con
trolecommissie onverwijld worden hervat.
MacDonald sloot zich dadelijk bij dit
denkbeeld aan, dat hij, naar hy zeide, zelf
voornemens was voor te stellen. Aldus zal
het vraagstuk der ontwapening van Duitsch
land dat een levensbelang is voor de veilig
heid van Frankrijk, te Londen behandeld
worden.
Herriot stelde generaal Nollet dadelijk in
kennis van dit belangrijke besluit, dat in
verband moet worden gebracht met het ont
werp, te Parijs voorbereid met het oog op
later toevertrouwen aan den Volkenbond
van de uitoefening der controle op de Duit
sche bewapeningen.
Herriot uitte zijn voldoening over de ont
vangst, welke hem te Parijs was ten deel
gevallen en over de betoogingen van de zij
de der bevolking, waarvan hij het voorwerp
was. Er was, naar hy zeide, thans te Lon
den geeneriei moeilijkheid ten aanzien der
aanvaarding van het napport van het twee
de comité. De geest der conferentie is se
dert onzen terugkeer uit Parys zoo zeide
hy veranderd en Frankrijk heeft er nog
meer vrienden dan tevoren, nu men het
werklyke aangezicht van Frankrijk heeft
gezien en zijn wensch naar vrede heeft
begrepen. Hy besloot aldus: „Thans is de
zwenking volbracht”. Het succes der con
ferentie is verzekerd.
sischen minister-president Braun, den Prui-
sischen Minister van Binnenlandsche Zaken
Severng en den ryksminister van Verkeer
Ceser.
Nadat de kapel van de Schupo de ouver
ture van Beethoven’s „Egmont” ten gehoore
had gebracht, hield de Pruisische minister
president Braun een toespraak, waarin hij
zich tot president Ebert als vertegenwoor
diger der Duitsche republiek richtte en ver
klaarde, dat de Schupo de grondwet met
alle middelen zal verdedigen. Zij is een in
strument van den vrede qn sterkt het staats
gezag.
Rijkspresident Ebert herinnerde er in zijn
antwoord aan, dat de Schupo zich groote
verdiensten heeft verworven in den strijd
ter verdediging van het, staatsgezag. Met
dank en waardeering gedenken we heden,
zoo zeide Ebert, de talrijke Schupomannen,
die in den strijd ter verdediging van het
staatsgezag en de grondwet hun bloed en
hun leven hebben moeten geven.
Ook ryksminister Ceser sprak de Schupo
toe en bracht haar in het bijzonder den
dank der ryksregeering over.
Met ontblooten hoofde zong daarop de
menigte het: Deutschland, Deutschland
über alles.
Onmiddellijk daarop begon de parade van
de Schupo. Voorop gingen de bereden af
deel ingen, dan kwam het voetvolk, te za-
men ongeveer 7000 man. De parade durude
ruim een uur. Ze werd geïnspecteerd door
den politie-president van Berlijn, den so-
ciaal-democraat Richter en den comman
dant van de Berlijnsche Schupo, kolonel
Kaupisch.
Om twaalf uur had in den Rijksdag een
plechtige herdenkingszitting plaats. Klokke
12 uur betrad rykspresident Ebert de groote
regeeringsloge, achter hem de vader van de
nieuwe grondwet Preuss, verder de tegen
woordige president van den ryksdag Wall-
raff en verschillende te Berlijn aanwezige
ryksministers. De feestrede werd gehouden
door den burgemeester van Hamburg, dr.
Petersen, die er vooral den nadruk op leg
de, dat men op den Hen Augustus niet de
herdenking vierde van de ineenstorting van
het oude Rijk, maar van de geboorte van
een nieuw staatswezen.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.26, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijk» aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
by onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelfjks geopend van 96 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel. 545.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (beboerende tot den besorgkrin»)»
1—5 regel» ƒ1.8©, elke regel meer f 0.25. Van buiten Gouda en dm benorgkring.
15 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiin in bet ZatendagmuNmer 2fl
bijslag op den prijs. Ihefdadigheide-advertentikn de helft van den prfl*.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regel» ƒ2.06, elke regel meer ƒ050. Op
de voorpagina 50 booger.
Gewone advertantifa en ingebonden mededeelingen bü contract tot mar gereduceer
de» prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiln kunnen worden ingesonden door tuMcfaeakomrt van soiled» Boekhan
delaren, Advertentiebureau! en onxe Agenten en moeten daag» vóór de pUattring
het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
De Conferentie te Londen,
De ontruiming van het Roergebied. Eenstemmigheid inzake de am
nestie. De GrondiWetsfeesten in Berlijn.
zonder discussie de voorwaarde der Fran
sche regeering zal aanvaarden voor de mi
litaire ontruiming van het Rijnsch-West-
faalsche bekken, namelijk het te voren
sluiten van een Fnansch-Duitsche handels-
overeerikomst.
De werkzaamheden der conferentie zui
len thans schier uitsluitend worden voort
gezet door middel van rechtstreeksche ge
dachtenwisselingen tusschen de geallieerde
en de Duitsche ministers. Zoo had Strese
mann ook gistermiddag een langdurig on
derhoud met Clétmentel, waarschijnlijk met
het doel de diplomatieke onderhandelingen
voor te bereiden, noodig voor het sluiten
der bedoelde handelsovereenkomst.
Een dubbele zelfmoord.
Te tanden werd een jong officier uit
het Indisch leger, kapitein Geddf^, en zyn
vrouw in Piccadilly doodgeschoten in hun
woning gevonden.. Een briefje, in een der
En Martha, de kalme, die zich z«eLf
sleeds zoo meester was, riep gillend
Anton heeft zich opgehangen. Aan
•een boom in het park. Met zijn bretels.
Aan den boom, waaronder mevrouw ge
woonlijk zit. Bijna was ik hom voorbij
geloopen voorbij geloopen1 Om
dat er sneeuw op de takken lag, witte
sneeuw. De tuinman riep nrij, de tuin
man. O, lieve God in den hemellHl”
...Ia, de tuinman heeft hem dadelijk
niet de schaar, de tuinschaarJa....
En toen hebben wij hem in het pavil-
jutn gebracht.... ja.... Nu is de dokter
bij hem, misschien dat....”
De eerst verwijtende stem van den
directeur ging over in een onduidelijk
geprevel. De vrouw van den Russischen
generaal Markoff boezemde hem' plotse
ling angst in, met haar strak gelaat,
waaruit alle leven scheen geweken.
Meer angst dan de- steunende, snik
kende kamenier, wier geheele lichaam
zich als in kramp wrong.
„Ik wil hem zien. Breng mij bij
hem beval mevrouw Markoff.
»,Zij zou vorstin Warjagin zijn ge
weest, en niet winkeljuffrouw in Ber
lijnwinkeljuffrouw I Dan zou mijn
zoon graaf Rudnik zeker niet verplaatst
zijn naar een vuil nest aan de grens,
dan behoefde mijn zoon, baron Patkul
met van een paar qalmoezen te leven
eu ik zelf behoefde niet als een melaat-
sche van stad tot stad, van dorp naar
dorp te trekken, rusteloos en in angst,
dat iemana nog naar zijn kinderen
vraagt Alleen toen ik’ je naar Bern
zond heb je je gehaast! Hebt mij niet
gezegd, dat ik misschien jtpijt zou kun
nen hebben van mijn besluit Je hebt
een gelukkige hand, dat kan niemand
^twisten.
Hij antwoordde niet. Alleen zijn lip
pen trilden en zijn oogen keken alp die
v^n een stervenden hond.
Mevrouw Markolf nam haar bad en
ging aan de ontoijttafel zit en, die Mar
tha voor haar gereed had gemaakt.
Maar noch Martha noch Anton lieten
zich zien.
Mevrouw Markoff fronste het voor
hoofd en trommelde met haar vingers
op den rand van haar bord. Zellg de
beste dienstboden bleven in gebreke,
als men
„Anton 1” riep zij luid en streng.
Maar het bleef stil.
Zij stond op en drukte op den knop
van de electrische schel.
Toen werd een der dubbele deuren
krachtig opengedaan, Daarna de twee
de. Martha stond in de kamer met half
Iosgeraakt haarwrong en los boord, met
koude blauwe handen en grauw gelaat.
„Waair zijn.... waar is.... Anton
Waar.... die.... is? Die....
Martha zakte ineen, viel met de ar
men op de sofa, waar zij juist voor
stond en riep dof met het gelaat in het
gelmatig stroomde de regen. Zonder
vooraf gegane verduistering, zonder dat
hel daarna ophelderde. Begon, duurde
voort, hield op, en begon weer, gelijk
matig, onvermoeid. De vochtigheid
kroop in de huizen met de duisternis,
welke iederen dag vroeger «(e reusach
tige stad omgaf.
Dagmiar stond in het kleine atelier
van de E berst rasse, welks op heit Noor
den gelegen glazen wand uitzicht gaf
op een heel klein achtertuintje.
Toen zij het met Marika huurde,
speelde de zoh nog op het Toodachtig
gele gebladerte. Nu zag men nog slecht8
de schrale stammen en daarover heen
een breede, leege straat met een een-
tuurbaan, waar langs'•p regelmatige af
standen lange zwarte ijzeren monsters
w egrateldeni, terwijl de nu eens zwavel
gele, dan weer roet zwarte rook achter
hen wegkronkelde.
Dagmar haalde diep en bevend adem.
Hoe zou het hem hier bevallen Zou
hel grauwe licht woer niet alles doo
dmal in hem, die naar kleuren hunker
de
Zij drukte de hand op haar kloppend
hart en keek langs zich neer. De lijnen
van haar lichaam waren nog onveran-
dera, nog wist niemand het.”
Niemand, zelfs hij niet.
BELGIE.
Comjn. Gustave de Lannoy.
Men schryft aan de M&b.
Toen na den vrede en den terugkeer der
Belgen uit de buitenlandsche intemeerings-
kampen naar hun vaderland, de handelwij
ze van eenige hoogene officieren tydefls
den oorlog aan een strenge critiek werd
onderworpen, ontstonden er talrijke mili
taire processen, waarin deze legerautori-
teiten zich te verantwoorden hadden.
Een dezer processen gold commandant
de Lannoy, die zooals men weet, met zijn
soldaten uit de vesting Schooten by Ant
werpen, na den val dezer stad, over de
Ook aangaande de amnestie heeft men
eenstemmigheid bereikt. Het staat thans
vas tdat Duitschland zeer spoedig na het
einde der conferentie weer het recht zal
krijgen om in het bezette gebied nieuwe
gevallen van hoogverraad te vervolgen.
De Duitschens hadden voongesteld den
datum, waarop de Duitsche rechtspraak in
het bezette gebied weer souvereiin zal wor
den, op 15 Augustus vast te stellen, indien
de conferentie nog desze week zou eindi
gen en wanneer de conferentie spoedig af
loopt is het waarschijnlijk, dat deze datum
inderdaad nog in Augustus zal vallen.
De commissies hebben gedurende de
laatste dagen buitengewoon hard gewerkt.
De tweede commissie was Zaterdag reeds
met haar werk gereed. De derde commis
sie vergaderde Zaterdag en Zondag tot
Maandagmorgen 4 uur, om het belangrijk
ste gedeelte van haar rapport gereed te
hebben vóór de zitting van den Raad van
Veertien, die gistermorgen plaats had.
De rest van het rapport zou hedenoch
tend om 11 uur aan e<en nieuwe fitting
van de „Groote Veertien” worden voorge
legd.
De Raad bracht hulde aan de activiteit
van de tweede commissie en in het bijzon
der aan den heer Seydoux.
In de City verwacht men dat de confe
rentie spoedig het gewenschte resultaat
zal bereiken en begint men het vraagstuk
der leèning ernstig te, bespreken. Wel be
weren de financiers nog altijd, dat het
moeilyk zal zyn de leening te plaatsen,
maar daarmee beoogen zy slechts zich te
wreken op de Labour-regeering, die hen te
veel buiten de onderhandelingen met Rus
land heeft gelaten
Feitelyk twijfelt men er niet aan of de
leening zal worden volteekend. Als condi
ties worden thans genoemd, een rente van
7 een consortiumkoers van 90Vs en een
uitgifte-koers van 93. Men verwacht ook
dat de leening meer kans op succes in
Amerika zal hebben sedert de Federal
Reserve Banks den rente-voet op 3 heb
ben gebracht.
grens trok en in het kamp van Amersfoort
werd geïnterneerd.
Commandant de Lannoy werd ondanks
zijn plechtige verklaring, dat hij in 1914
zijn plicht voor koning en vaderland tot
het uiterste had vervuld, den 24sten Maart
1921 tot 10 jaar gevangenisstraf en degra
datie veroordeeld, met toepassing echter
der amnestiewet Het vonnis trok vooral
de aandacht, omdat anderen die op gelijke
wyze handeld hadden en zelfs Vroeger hun
post hadden verlaten, werden vrijgespro
ken. Het vonnis werd geveld door het mili
taire gerechtshof, zonder verhoor van den-
■gene, die de order-van-terugtrekken had
gegeven, evenmin als van generaal de
Gastre de Tersac, chef van den eersten
sector, die belast was, deze mededeeling
door te zetten.
Het proces berustte op de gegevens en
de valsche uitlegging der order van 6 Oc
tober 1914, tegen welke comm. de Lannoy
zich altijd verzet heeft
Uit het gerechteflyk onderzoek, ingeleid
tegen de commandanten der vestingen
Braschat, Ertbrand, Staleweck en de re
doute Audaen, blylct, dat in werkelijkheid
het bevel van „standhouden tot het einde"
waarvan men gesproken had, niet bestond
en nog minder een ,J>eyel van 6 Oct. 1914”.
Daar men een gedwongen terugtocht
voorzag, was de beslissing van het tijdstip
van terugtrekken overgelaten aan de be-
velvoerenden der verdedingswerken. Deze
uitlegging werd bevestigd door generaal
Deguise, den 6den Januari 1923 fn zijn
boek „De verdediging van Antwerpen".
Dit had tot resultaat de vrijspraak van
verschillende commandanten der vestingen
Antwerpen Noord.
Toen eerst viel blijkbaar het ware licht
op dezaak van commandant de Lannoy en
door het gerecht wend dan ook 22 October
1923, naar aanleiding van nieuw© feiten
door het genoemde boek aan het licht ge
bracht, een onderzoek ingesteld en goed
gekeurd door het hof van cassatie, het
welk het hof van beroep te Brussel ge
lastte, de zaak opnieuw te onderzoeken.
Dit hof verklaarde, dat het proces inder
daad moest herzien worden en verzocht
het Hof van cassatie te Brussel na te
gaan, of de beweringen waarlijk gegrond
waren.
De affair© heeft nu een einde genomen
en 23 Juli 1924 heeft het militair gerechts
hof te Brussel comm. Gustave Lannoy on
schuldig verklaard en in oer hersteld. Tot
groote voldoening van al degenen, die In
den comm. steeds een man van plicht en
eer gekend hebben, is door deze uitspraak
een einde gemaakt aan meerdere jaren on
rechtvaardig lyden.
Daar de quaestie der militaire ontrui
ming van het Ruhrgebied in de eerste
plaats een zaak is tusschen de Fransche
de Belgische en de Duitsche delegate »n
technisch buiten het bereik der conferentie
ligt, werd er in de gisteren gehouden bij
eenkomst van den Raad van Veertien
slechts zijdelings gewag van gemaakt.
Niettemin had de hoop op spoedige vorde
ringen op dit punt een opwekkenden in
vloed op de hoofden der delegaties, die al
len geneigd zijn een spoedige en welge
slaagde beëindiging van hun arbeid te
verwezenlijken. De bijeenkomst van den
Raad duurde een uur. Behandeld werd het
rapport der comanissie over de economi
sche ontruiming en aanverwante onder
werpen; alle daarin vervatte aanbevelingen
werden aangenomen.
De Raad van Veertien ontving eveneens
een rapport van eenige deskundigen van
het comité-Dawes over de quaestie van ar
bitrage tusschen het comité van overdracht
en de Duitsche regeering voor het geval
van geschillen nopens d© overdracht van
surplusfondisen, welke eerstgenoemd li
chaam te zy’ner beschikking mocht heb
ben, van bepaalde Duitsche industrieën.
Het doel hiervan zou zyn een ongustige
uitwerking op den wisselkoers te voorko
men door de overdracht te eeniger tyd
van meer gelid dan gemakkelyk geabsor
beerd zou kunnen worden. De deskundigen
rapporteeren, dat een dergelyke arbitrage
een uitstekende en gunstige uitwerking
zou hebben en de mogelijkheid van finan
cieels manoeuvres van de zijde van Duitsch
land tot een minimum zou reduceeren. In
dit rapport wordt ook voorgesteld de ooste-
lijke douanegrens op 23 Augustus op te
heffen en bepaald, dat een burger der V.
S. zitting zal hebben in de Commissie van
Herstel, telkens wanneer zij een questie
behandelt, voortvloeiend uit het rapport
van Dawes.
Alle rapporten zullen thans samengevoegd
worden in een protocol, dat ter definitieve
„Nu, als je het maar weet.”
Anton legde het fluweelen kleed o. er
de tafel.
„Mijn boek I” riep mevrouw MarkoF.
Martha bracht het haar. Een gjoole
druppel was, zonder dat zij het had ge
merkt op den omslag gevallen.
„Nu, nu, ook dat nog.”
Boos veegde mevrouw Markoff over
den glinsterenden druppel.
Een deur ging langzaam open en
dicht.
Mevrouw Markoff huiverde.
..Kijk eens of de verwarming
openstaat, Martha, ik bevries.”
Martha1 betastte de verwarming
tiacht een sjaal
In den nacht joeg de storm de sneeuw
um de bergen af naar beneden, kleine
fijne sneeuwvlokken, die bij de eerste
zonnestralen wel moesten verdwijnen.
Maar ’s morgens lagen zij er nog, te
vroeg onbegrijpelijk in dezen tijd van
het jaar.
Ze lag daar als lichte, witte schuim
op daken en boomen éen najaarsgrap
van de natuur.
„Sneeuw, mevrouw”, zei Martha en
schoof de gordijnen in de slaapkamer
open
„Jawaarlijk.”
Mevrouw Markoff richtte zich in bed
op en lachte.
„De eeipte sneeuw brengt vreugde”,
zegt men bij ons. Ik heb goed gesla
pen, Martha, em ben voj moed.
„God zij dank, mevrouw I”
