DAHTZIfi
iOEDEIEN
loederen
ITilanus
ilil Blad.
NOSE
HTEIT
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
WERKERK OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, W AUDI NX VEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
NO. 15655
Zaterdag 27 September 1924
64*Jaargang
- GOUDA
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
nveen.
te keus!
LN ZOON
ROMANTIEK.
EERSTE BLAD.
sn
an
(Moonoda tM daa bawrgtaril*) i
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
N.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
HAGENAAR.
6 fl. ƒ11.—, 12
een eetlepel is
FEU1LL.ETOH.
van den vorst
mevr
was half elf toen zij 'bij het ver-
Wordt vervolgd).
SMETHODEN,
SSCHEN LICHAME-
FELIJKE ZIEKTEN.
1«5 10
>A
'▼•ring f 38.-
f20.-
•ED VERPAKT,
courant No. 694
loudriaankade 13
««•Grsvanhage
riagaa voorradig
1686 30
J. DE MOL EN ZOON
Turfmirkt 7S - Tel. 411 - Stede
Burin- ii DinuUiadiio
naar maat.
3481 M
•ukferjj te Bum iQ,
Bj. tu Cte, Sw.
<G. ie druk,
ue deur naar de aangrenzende ka
mer ging open en vorst Warjagin trad
haastig over den drempel.
Was het ’t grauwe daglicht, dat door
de geelachtige kanten gordijnen viel,
was het omdat Marika zich den vorst
slechts herinnerde, zooals hij tegenover
haar aan tafel had gezeten in z’n zwart
gekiende jas, beschenen door het ge
temperde licht van lamp met gekleurde
kap.
Zij r
dige tri
I tegen bloed-
mwzwakte.
eeft een hoogst
ed op het gan-
j verrijkt het
het ganache
van veerkracht,
kte gezondheid
Naar het Duitsch
van
OLGA WOHLBRUCK.
Vertaald door
J. P. WESSELINK—Van Rossum.
Overneming verboden krachtens
art. 15, 2e lid der Auteurswet.
Apothekers en
2459 30
NAMAAK!
A Co.
- Den HAAG
ne wil maken
i advertenties,
edenen adver-
daatsen in één
iden of tyd-
it, zonder dat
lts meer kost
i rechtstreeks,
st doen door
Advertantie-
1, Gouda, dat
noodig heeft,
ivertentie be-
rdere bladen,
rden gaarne
De anti-militairisten zeggen volmondig...
jal
Doch wij ztfn van andere meening.
Zoolang de Volkenbond niet zooveel macht
heeft, dat deze een aanval kan verhinderen,
of althans een aanvaller kan straffen, tot
zoolang lijkt het ons roekeloos spel om ons
volk te ontwapenen, zelfs in den geest.
Versterking van den Vol
kenbond dat is het eenig juiste mid
del om langzamerhand tot ontwapening te
komen. Zoolang de Volkenbond nog te zwak
is, geldt voor ons: „houdt uw kruit
droog” en moeten we met de grootste
zorg de desorganisatie van ons leger zoo
als deze zich de laatste tyden openbaart
naast de onverantwoordelijke anti-militai-
ristische propaganda voor partjj-doeleinden,
gadeslaan.
Met de beste anti-militairisten snakken
wij naar den tijd, dat de oorlog tot het ver
leden zal behooren, doch ons onafhankelijk
volksbestaan is ons te veel waard om deze
in de waagschaal te stellen voor een proef
neming, die zonder uitstekend georgani-
seerden Volkenbond, op een mislukking
moet uitloopen.
WJj hebben offers te brengen voor de
handhaving onzer neutraliteit en nationali
teit en dus voor het behoud eener weer
macht, doch alleen zoolang en voor zoo
ver de ontwikkeling van den Volkenbond
dit nog noodzakelijk maakt
ADVERTENTIEPRIJS! Uit Gouda M
1—5 regel» flM, aka regel maar 0.25. Van buiten Gouda aa óm beeergkriag:
1—4 regels 14», elke regel meer 040. AdverteatiÜn in het Zatewjagwymmer N
bijslag op den prijs. IJefdadighoide-advertentita de helft vmb den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEEUNGBN: 1-4 regels ƒ2.06, elke regel meer ƒ040. Op
de voorpagina 50 booger.
Gewone advortentün en Ingezonden mededeeUngen bU contract tot zeer geredueear-
(ten prtjs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentifa kunnen worden ingezonden door tusechenkomst van Bollede Boekhan
delaren, Advertentiebureau! en onze Agenten en moeten daag* vóór de plaatsing
aan hst Bureau zijn ingekomen, teneinde vaa opname verzekerd te ityn.
GDI MIE COURANT
Het oordeel der massa kan ons tot na
denken stemmens het mag ons echter
nooit doen wanhopen.
zag in de scherpe, niet meer joug-
Irekken van den strengen, sterk
*g rijzend en kop, den vroegeren vorst
niet terug.
Vergeef mij, juffrouw Czaslo, maar
ik was er niet op voorbereid, dat oen
dame zoo stipt op tijd i«.”
Aan zijn stem herkende zij hem pas
weer. Aan den beleefden koelen spot,
die haar tegen haar wil verlegen maak
te, ondanks de beminnelijke beweging
van den man van de wereld, waarmede
hij haar de hand reikte en daarna nau
welijks merkbaar op den zworen leun
stoel bij den haard wees. Het was weer
alsof haar keel werd toegesnoerd en
het besef hoezeer haar uiterlijke ver
schijnen door den regen had geleden,
maakte dat zij zidi niet op haar gemak
gevoelde.
„Wilt u uw hoed en mantel niet af
doen, juffrouw Czaslo
„Neen, dank u.”
Zij hield haar mantel aan de knoo-
pen vast, werd donkerrood. Zij nou
zich zelf hebben kunnen slaan, dat zij
VREDESBEWEGING.
De Vredesdemonstraties op Zondag 21
Sept, op touw gezet door de S.D.A.P. en het
N.V.V. hebben weer velen op de been ge
bracht Schier overal is er voor deze demon
straties veel belangstelling geweest en voor
zoover daar de goed-menschelijke eigen
schap tot uiting kwam, dat men den broe
dermoord verafschuwt en elkaar niet meer
ten verderve wil voeren, heeft dat alles een
zeer goede zijde.
Laat men er alle menschen maar ter dege
van doordringen dat een oorlog vreeselijker
is dan men zich denken kan, vooral nu door
de nieuwste chemische toepassingen van
gifgassen en dergeltfke, niet alleen de krij
gers, doch ook de bevolkingen van geheele
landstreken en streken worden bedreigd.
Hoe goed ook bedoeld, is bij dit alles een
zekere naivïteit te onderkennen, die ook de
groote massa in het algemeen kenmerkt.
Dit moet zelfs als een der oorzaken worden
beschouwd, waarom de vredesdemonstraties
zooveel belangstelling wekten. Doch tege
lijkertijd wordt deze naivitejt tot een be
paald gevaar ingeval de groote massa
met goede bedoelingen tegen den oorlog be-
- zield, wordt gemobiliseerd door bepaalde
Friste partijen en de ^vredesbeweging al
dus wordt dienstbaar’gemaakt voor party-
propaganda, met name, indien den demon
stranten wordt bijgebracht zooals o.a.
mej. Alida de Jong deed het kapita
lisme als diepste oorzaak van
den o-orlog wordt genoemd en
daarom „weg moet”.
Ook het vooropstellen van eigen voor
treffelijkheid, zooals o.a. de heer W i b a u t
deed, die de gunstige wending welke de be
sprekingen in de Volkenbondsbyeenkom-
sten te Genève uitsluitend toeschreef aan
defr invloed der sociaal-democratische minis
ters Herriot en MacDonald, heeft
tot gevolg dat de vredelievendheid van niet-
sociaaldemocraten door de groote massa
wordt betwijfeld, waarmede aan de vredes
beweging in het algemeen een slechten
dienst bewezen wordt, hetgeen diep te be
treuren valt.
De vredesbeweging in dienst van de
partij-propaganda, zie hier het doel, dat
S.D.A.P. en N.V.V. met hun ‘vredesdemon
straties niet het minst op het oog hebben
gehad; zij slingeren verdachtmakingen on
der het vredelievende volk ten einde poli
tieke winst deelachtig te worden.
Een zelfde spel hebben we bij de behan
deling van de Vlootwet gezien.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ245, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan on* Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en looper*, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 9—4 uur. Administratie Tel. Int 82:
Redactie Tel, 545.
DCCXXXI.
De betooging tegen den oorlog heeft in
de residentie een diepen indruk gemaakt.
Wel zelden of nooit heeft een demonstratie
zoo in breeden kring aandacht en belang
stelling gehad.
De aankondiging van de nieuwe Vloot
wet in de Troonrede van verleden week
kwam wel heel onhandig en daaruit is juist
op deze betooging de noodige munt gesla
gen.
Het finaal mislukken van de z.g. manoeu
vres heeft meer schrik veroorzaakt in de
kringen der regeering dan naar buiten wel
blijkt. Op het departement van oorlog is
men zeer in zijn wiek geschoten en de aan
vankelijke pogingen om door middel van te
genspraak het ernstige karakter daarvan
te loochenen, bewezen reeds dat men graag
de gebeurtenissen aan het oog der wereld
had onttrokken. Dé goede taak die de pers
thans heeft verricht door onomwonden ver
slag te geven, moge by het Nederlandsche
volk waardeering vinden: men weet nu hoe
het er mee gesteld is.
Er is overigens weinig dat het leven in
de residentie op dit oogenblik beroert. Het
winterseizoen is nog niet goed op gang en
juist in die tusschenperiode is er weinig
131
Het
laten van het station in de Friedrich
strasse, zich in de menigte verloor.
Haar knieön kenden haar ternauwer
nood meer dragen. Zij voelde een on
gewone uitputting, een beven, de plot
selinge vrees voor het laatste beslis
sende.
Zij wist zelf niet hoe zij door de ver
schillende voertuigen heen kwam, hoe
z,j zich een weg baande onder de druip
natte parapluie. Merkte het ook niet,
dat de wind heur haar bij de slapen
in de war bracht, haar de regenvlagen
in het gezicht joeg. Zij zag het niet, dat
naar laarzen en haar mantel met mod-
waren, dat de zoom van
naar japon als een natte lap tegen haar
beenen sloeg.
Men stelt het den eenvoudigen man voor,
alsof winsthonger, imperialisme en wie
weet wat meer, de oorzaken van den oorlog
rijn.
Men doet het voorkomen alsof enkele
booswichten („kapitalisten” natuurlijk) in
een onderonsje ergens een oorlog op touw
zetten.
Men doet het volk gelooven, dat zij door
„organisatie" (en dan een „socialistische”
natuurlek) alleen den oorlog kunnen belet
ten en dat als die „organisatie” er maar
eenmaal ia de menschen voortaan als en
gelen naast elkaar kunnen leven.
Dit alles is zóó naïef, zóó in strijd met
de werkelijkheid, dat men zich niet kan
voorstellen dat er zooveel menschen gevon
den worden, die zich daardoor laten belezen.
De oorzaken van een oorlog zitten ge
woonlijk veel dieper. En in dat geval be
toogden wy vroeger reeds als er b.v. di
recte bestaansmogelijkheid mede gemoeid is,
dan baten geen overeenkomsten meer, dan
i s er de vreesel(jkste aller plagend e
o o 11 o g.
Dien oorlog te voorkomen alleen door ver
plichte „arbitrage”, zooals o.a. door MacDo
nald wordt bepleit, is een utopistische ge
dachte, welke veelal door sociaal-democra-
ten wordt gevoed.
Van meer beteekenis moet worden geacht
zooals de N. Rott. Crt dezer dagen be
toogde dat de voor de wereld gevaar
lijke soort oorlog niet voortspruit uit een
of ander „geschil”, doch uit hebzucht, uit
haat of overmoed.
Daarbij moet nog worden gevoegd den
oorlog ais gevolg van „o v e r b e v o I-
k i n g”.
Tegen dit gevaarlijk soort van oorlog
helpt geen arbitrage, doch uitsluitend ver
zet van een uitstekend georganiseerde
overmacht, die slechts door den Volken
bond kan worden gevormd.
Misdadige oorlogsaanval moet bestreden
worden om de veiligheid van nationaliteiten
te waarborgen: „Arbitrage” helpt alleen bij
geschillen.
Er is alle hoop, dat men er thans te
Genève in slagen zal om oorlogsaanvallen in
de toekomst te verhoeden. Blijkt die hoop
niet ijdel, dan komt het vraagstuk van de
beperking der bewapening eerst goed aan
de orde.'
Het zou een zegen voor de menschheid
zijn, indien het niet meer zooveel geld en
goed behoeft te offeren aan het militairis-
me en dat aan de bloedige oorlogen voor
goed een einde zal worden gemaakt.
Maarw|j zyn nog niet zoo ver.
Moeten we dan toch maar direct ontwa
penen
ueed de deur open, bevond zich voor
de tweede deur, klopie hetzelfde aan
tal keeren, opende de deur weer, zag
een groote kamer, met drie r&nen, en
muren bedekt met donker blauw leer,
zag zware gebeeldhouwde stoelen in
dezelfde kleur, zag een reuaiachtig groo
te schrijftafel met een glanzend blauw
blad, zag een hooge cylindorv orange
Chineesche vaas, waaruit kostbare na
gemaakte bloemen te voorschijn kwa
men, zag ten slotte een haard met groo
te glanzende metalen platen, die rood
achtig glinsterden en die warmte-gol-
vei, door de kamer heenzond, met een
vreemde mengeling van geuren, die te
gelijk scherp en zoet als een zachte
roes haar zinnen benevelde.
Mijn God, fluisterde zij.
Van den schoorsteenmantel verkon
digde een klok, wier lange wijzers als
zwarte pijlen afstaken tegen een hè-
melsblauwen emaillen achtergrond, in
zacht klinkende zilveren slagen het elf
de uur.
En deze statige zuivere welluidende
klank in de afgesloten stilte, van het
welriekend geurende prachtige vertrek
leidde haar als aan een zachte hand
uit de betoovering van een zwoelen
droom naar de werkelijkheid terug.
Zij riep
„Is hier niemand
Zij verheugde zich plotseling over
den helderen klank van haar eigen
stem, die niet verried dat zij kort te
voren, zich nog zoo beklemd gevoelde.
uem niet beneden in ue vevtlDule luM
uitgetrokken.
Hij glimlachte.
„Zooals u wilt
Het schijnsel van het kunstmatige
houtvuur viel juist op den natten, zwa
ren zoom van haar rok.
„Ik moet mijn verontschuldiging ma
ken, dat ik u met zulk weer verzocht
heb bij mij te komen, maar ik geloofde
dat wij nergens zoo ongestoord zouden
kunnen spreken als hier. En daar ik
veronderstel, dat het er u in de aller
eerste plaats op aan komt...
Zij herademde. Zijn zakelijke toon
gaf haar haar kalmte terug.
„Ja, Hoogheid, daar alleen gaat het
om
Maar u moogt niet naar mij kijken.”
Nu lachte zij al weer, al was het ook
wat aarzelend.
„Eerlijk gezegd, uwe Hoogheid, wa*
ik vreoselijk bang, dat u nrij maar wat
vooi den gek had gehouden.”
Hij maakte beleefd een afwerende
beweging.
„Maar juffrouw Czaslo.”
„Ja, ja. U kunt u niet voorstellen
wat het voor arme menschen is te moe
ten wachten. Dat is gelijk aan de hel,
uwe Hoogheid. En wat er al niet in
dien tusscheatijd kan gebeuren.”
Hij boog naar voren en legde zijn in
elkaar geslagen handen tussohen zijn
knieën.
Zoodat zij ook dezen keer in dit eer
ste klasse hotel werd aangestaard toen
zij de vestibule binnenging en ten slot
te zelfs met de vraag werd aangehou
den
„Wat verlangt u?”
„Zij haa het kaartje
in den zak van haar mantel gestoken.
Dat liet zij zien en dat bespaarde haar
ook verdere vragen. Men bood' haar
echter niet aan met do lift te gaan,
wees haar kort den pa^apluiestandaard
en liet haar toen alleen met haar beel
tenis, die de smalle geslepen spiegels
weerkaatsten, in tegenstelling met de 1
groote pracht der met loopers belegde
trapruimte.
Met elke trede werden haar voeten
in de natte laarzen zwaarder. Totdat
het bloed haar naar het hoofd vloog,
haar hart eens zoo snel klopte, haar
blik verduisterd werd. Totdat zij niets
meer voelde van de jubelende zalig
heid van dfen morgen van de levendi
ge opgewektheid gedurende het laatste
uur, totdat niets dan innerlijke schaam
te haar vervulde en het bewustzijn van
haar eigen nietigheid zoodat zij ei
ken glinsterenden kop van een spijker
beschouwde als iets oneindig hoogs en
dat hemelsbreed van haar verwijderd
was, en dat zij dus eerbiedig bewaarde
voor de aanraking met haar natte be-
modderde zolen.
Eindelijk klopte zij aan de breede
kware deur, klopte drie, viermaal, zon
der dat een klank tot haar doordrong,
MODEPRAATJE.
Nieuwe Japon- en Mantel vormen.
Stoffen en Kleuren.
Voortbouwende op de rechte alanke lijn
van <lezen zomer, 1* de nhjaaranMxie er in
geslaagd iet* nieuws te brengen. Reeds
door de verkorting der rokken, die, hupsch
en nauw, het halve been zichtbaar laten,
bereikt zij een ander, een gewild jeugdig
effect. Zeer typisch neemt ze ook in de
breedte af, wat zij aan lengte tekort do®*
en zoo ontstaat dé nauwe koker japon, die
têér spannend om de ledematen, den vorm
hiervan precies weergeeft.
Moge dit al in den smaak vallen, der
slanke gratiën, in wier teeken de heele
mode wederom staat, voor de meeste vrou
wen zal dat een onoverkomelijk bezwaar
zijn. Gelukkig hebben w(j onze grootmees
ters der mode ook hier te lande, en het is
bewonderenewaardig om te *>®n, hoe zij met
alle mogelijko concessies aan de modelijn,'
bruikbare kleedingHtukken voor onze Hol-
landsche vrouwen weten t» construeeren.
Evenals de Fransche modelmakers vol
gen zij geheel de strakke, spannende mode
lijn, die de vrouw als eene slanke rapt in
een kokertje inspint.
Echter geeft *U jui«t dat beetje ruimte
en lengte toe, waardoor de strikte coupe
minder opvallend wordt en meer tegemoet
komt aan onzen flinken lichaamsbouw.
Zóó moet men sommige indecente motie
uitingen immers wel ondervangen! In dat
kader Itekeken is de nieuwe mode-vorm
zeer geslaagd. De slanke, rechte l(jn ia ons
nu eenmaal lief geworden en wy kennen nu
genoeg hare jeugdige bekoorlijke werking,
dan dat we ons over haar perfectioneering
niet verheugen zouden. De geheele mo-
dieuse werking komt neer op een prachtige
coupe cm een bijzonder geraffineerde af
werking.
Daar elk kleedingstuk de gestalte zóó
glad on juist passend mogelijk omvat, ont
staat een silhouet zóó ryzig als fraai. Door
de driekwart lange mantels even onder de
knie eene ingaande beweging te doen ma
ken, wordt eene doorloopende Hjn met den
rok verkregen. Vandaar dat er zooveel af
stekende lange mantels, wèl al* afzon
derlijk kleedingstuk, maar toch passend bij
de daaronder uitkijkende japon gedragen
worden.
Nu is een der nieuwste verschijnselen, dat
«leze japon een afstekenden, sterft spre
kenden rand draagt, die in directe harcno-
nie met de mantel ia. Al* voorbeeld diene
b.v. een fraise mantel van velours de lalne,
dat met dunne, ijle lijntjes in een groot
van beteekenis. Het publiek gaat 's avonds
al weer heel druk uit. In de bioscopen is
het weer zeer vol en het verbaast ons dik
wijls dat zoowel de duurdere als de goed-
koopere rangen daar steeds weer propvol
zyn, niettegenstaande de pr(jzen tegen
woordig lang niet gering zijn. Men spreekt
nog steeds van malaise en ongetwijfeld i»
die er ook nog, maar het lijkt wel alftof
het publiek juist nu naar meer ontspan
ning zoekt. Ook in dit opzicht heeft de toe
nemende druk van alle zijden op de men
schen uitgeofend, niet het minst bijvoor
beeld door het stygen der prijzen vóór het
dagelijksch levensonderhoud, een eigenaar
dige uitwerking. Typische deugden van zul
nigtheid en spaarzaamheid zijn zeer versie
ten. Men is niet meer overtuigd van het
nut daarvan. Wel wordt hoog opgegeven
van de eisch tot versobering maar zoolang
dat gepraat gepaard gaat met verhoogiag
der belastingen, is het een ijdel woord. Het
is haast onbegrijpelijk dat men dit niet in
ziet Wjj zullen ons niet begeven in een
beschouwing over directe belastingen en in
directe, maar dat men meent de laatste
soort te kunnen aanwenden omdat ze zoo
gemakkelijk betaald worden, is een dwaze
illusie. Het effect op het publiek is precies
andersom. Het rywielplaatje is gehaat,
gruwelijk gehaat en iederen keer dat het
oog op dat vod valt, rijst bij menigeen de
boosheid daarover. Over een belastingbil
jet maakt men zich maar eenmaal nijdig,
als men het ontvangt en een paar malen
als men moet betalen, maar juist over die
telkens weerkeerende prijsstijging van al
lerlei, wordt ïnenigeen voortdurend geïrri
teerd.
Maak de boel maar op, want anders
wordt het je toch ontnomen! Het is een
leuze die wij heusch niet^zullen verdedigen,
maar die helaas met den dag meer veld
wint.
Er staan in den Haag, naar men zegt,
600 etage-woningen leeg en men wil er
niet ui omdat de huren idioot duur zijn.
Liever behelpt men zich, bekrimpt men
zich, offert men op dan dat men eenigen
schyn van welvaart toont. In deze geestes
gesteldheid past de zucht naar ontspan
ning.
Wi« het oor te luisteren legt, hoort aan
de uitlatingen hier en overal dat een stem
ming zich aan het vormen is die meer dan
eenige pevolutionnaire stroominig zeer an
tipathiek is aan'de wijze waarop de zaken
in ons land gaan. Men heeft geen oor meer
voor theoretische bespiegelingen van filo-
sofisch-staatsrechterlijken aard, maar wel
voor de stem van het eigenbelang en juist
daardoor worden zeer uiteenloopende groe
pen bijéén gedreven. In een groote stad als
den Haag neemt men dit alles iederen <iag
waar en wij vragen ons af, waar dit alles
moet stranden.